בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#88 - עצות אויף פחדים
פחדים, רפואה, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמיני-א, י"ב ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן אז איר שפירט זיך שוין אסאך בעסער; איך בעט אסאך פאר אייך איר זאלט זיין געזונט און שטארק.


זעט אכטונג צו געבן אויף זיך צו עסן גוט און שלאפן גענוג שעה. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קי): "יֵשׁ כַּמָּה שְׁטוּתִים וּבִלְבּוּלִים הַמִּתְדַּבְּקִים וּמִתְחַבְּרִים בְּהַמֹּחַ, וּבִפְרָט בִּלְבּוּלֵי הָאֱמוּנָה, וְעַל־יְדֵי הַשֵּׁנָה נִפְרָדִים מֵהַמֹּחַ", ווען א מענטש שלאפט דעמאלט ווערט געשטארקט זיין אמונה. ווייל במשך דעם טאג זאמלען זיך אן אין קאפ אסאך שלעכטע מחשבות, פחדים און דמיונות, וכו', און שלאפן נעמט דאס אוועק; אזוי ווי מען זעט ווען עס ווערט ביינאכט איז מען פאר'דאגה'ט - יעדער מיט זיינע דאגות, נאכדעם לייגט מען זיך שלאפן, און אינדערפרי ווען מען שטייט אויף זענען אלע דאגות אראפ פונעם קאפ, אזוי ווי עס שטייט (איכה ג, כג): "חֲדָשִׁים לַבְּקָרִים רַבָּה אֱמוּנָתֶךָ".


איר שרייבט אז אייער גוף ווערט ממש אפגעשוואכט פון פחדים, איר שפירט ווי אייער קערפער ווערט צוזאמגעצויגן וכו'; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות פחד, סימן ח): "פַּחַד מַכְחִישׁ כֹּחוֹ שֶׁל אָדָם", פחדים שוואכט אפ דעם מענטש, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא י.): "גוּף קָשָׁה, פַּחַד שׁוֹבְרוֹ", פחדים צעברעכט דעם מענטש; מען שפירט ווי מען ווערט אויס מענטש.


מיר האבן אבער א גרויסער דאקטער; דער רבי איז אונזער דאקטער. א צדיק ווערט אנגערופן 'דאקטער' (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ל) ווייל ער היילט אונז אויס בגשמיות וברוחניות; דער רבי האט זייער גוטע עצות און סגולות פאר איינעם וואס ליידט אויף פחדים. נעמטס דעם "ספר המידות", וועט איר זען דארט זייער שיינע עצות אויף אייערע פחדים. דער רבי זאגט (שם, ג): "עַל-יְדֵי בִּטָּחוֹן תִּנָּצֵל מִפַּחַד", אז מען גלייבט אינעם אייבערשטן גייען אוועק די פחדים; מען גלייבט אז קיינער קען מיר גארנישט טון און עס קען גארנישט פאסירן נאר וואס דער אייבערשטער וויל. מען חזר'ט זיך איין די אמונה אז וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט. נאך זאגט דער רבי (שם, ד): "סְגֻלָּה לְבַטֵּל אֶת הַפַּחַד, לִזְכֹּר אַבְרָהָם אָבִינוּ", א סגולה אוועק צו נעמען פחדים מען זאל טראכטן פון אברהם אבינו; נאך זאגט דער רבי (שם, ה): "בִּצְדָקָה תְּבַטֵּל אֶת הַפַּחַד", צדקה נעמט אוועק פחדים; דערפאר, יעדעס מאל איר שפירט ווי עס זענען זיך מתגבר אויף אייך די שלעכטע מחשבות, זיי דערשרעקן אייך מיט אלע שלעכטע נארישע מחשבות, זאלט איר אריין לייגן א פעני אין צדקה פושקע און בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר אז מיינע מחשבות זאלן מיר נישט פייניגן".


איינע פון די עצות וואס דער רבי זאגט איז (שם, יא): "מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ פְּחָדִים, יְזַמֵּר זֶמֶר שֶׁל שִׂמְחָה", ווער עס האט פחדים זאל זינגען לעבעדיגע ניגונים; מיר האבן ארויס געגעבן זייער שיינע סידיס וואס ענטהאלטן לעבעדיגע ניגונים פון אמונה, עס איז שוין דא צוויי חלקים, ווי מיר זינגען מיט די תלמידי הישיבה ניגונים פון אמונה, דאס זאל ארבעטן ביי אייך אין שטוב און דאס וועט אייך ברענגען א רואיגקייט. דער רבי זאגט אז דורך ניגונים ווערט מען אויסגעהיילט; דאס גייט ארויף אויף ניגונים פון אמונה, ווייל ווי מער א מענטש טאנצט מיט ניגונים פון אמונה, ער זינגט צו זיך: "קיינער קען מיר גארנישט טון", "אלעס וואס דער אייבערשטער טוט איז גוט", "דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז דארט, דער אייבערשטער געפינט זיך אויף יעדע ארט", ווערט ער ארום גענומען מיט א רואיגקייט און אלע שלעכטע מחשבות גייען פון אים אוועק.


בנוגע וואס איר שרייבט אז יעדעס מאל איר ליינט א צייטונג גייט אריין אין אייך שרעק און פחדים וכו'; דאס איז נישט נאר ביי אייך, דאס איז ביי אלעמען אזוי. דער הייליגער מנחת אלעזר זכותו יגן עלינו, דער מונקאטשער רב זאגט: "דאס וואס מיר האבן אין די תוכחה (ויקרא כו, לו): "וְרָדַף אֹתָם קוֹל עָלֶה נִדָּף", דאס גייט ארויף אויפן צייטונג. ווער עס ליינט צייטונגען ווערט גערודפ'ט פון דעם, זיי דערשרעקן יעדן איינעם מיט זייער נייעס, דער צייטונג איז דער "עָלֶה נִדָּף" - א פארשטינקענעם בלאט"; דעריבער וואס פעלט אייך אויס אריין צו ברענגען אין שטוב צייטונגען, בעסער נעמט מעשה ביכלעך פון צדיקים, ליינט דאס פאר אייער קינדער, ענדערש ווי אריין צו ברענגען צייטונגען אין שטוב.


מוהרא"ש זאגט: "כל זמן אינעם קעפל פונעם צייטונג שטייט נישט די ווערטער: "דער אייבערשטער פירט דער וועלט, און אלעס פירט זיך מיט א פונקטליכער חשבון", איז דער גאנצע צייטונג איין שטיק שקר און איין שטיק ליצנות; אלע פון זיי ווילן ווייזן אז זיין מנהיג איז גרעסער וכו'".


בנוגע קינדער וכו'; יעצט איז נישט קיין צייט צו טראכטן פון קינדער, יעצט דארפט איר זיך אפרוהען און זיין א מאמע פאר אייערע ליכטיגע קינדער. דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אז איר האט ליכטיגע קינדער, וויפיל אידישע פרויען שטייען און ווארטן שוין זיי זאלן זוכה זיין צו האבן א קינד. אז דער אייבערשטער האט אייך געהאלפן איר האט זוכה געווען צו קינדער, דארפט איר נאר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן. יעדע זאך האט זיין צייט; יעצט איז א צייט פון זיך אכטונג געבן אז איר זאלט האבן כוחות אנצוגיין אין לעבן.


איר האט מיר געבעטן איך זאל אייך שרייבן א תפילה וואס איר זאלט זאגן. איך שרייב אייך דא א תפילה, אבער דער עיקר זאלט איר אויסשמועסן אייער צעבראכענעם הארץ צום אייבערשטן; פארציילט אים פונקטליך אייערע פחדים און וויינט זיך אויס צו אים, וועט איר געהאלפן ווערן אן קיין דאקטורים און אן קיין מעדעצינען.


דא איז דער תפילה:


"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיין געזונט און שטארק, איך זאל זיין פרייליך און איך זאל נישט האבן קיין שום פחדים. אסאך מאל כאפט מיר אן א פלוצימ'דיגער שרעק, איך ווער אזוי דערשראקן אז מיין גאנצע קערפער הייבט אן ציטערן און איך שפיר ווי איך גיי אויס. העלף מיר אייבערשטער איך זאל זיין געזונט. איך דאנק דיר אז פון אינדרויסן זע איך אויס ווי א געזונטער מענטש, מען קען גארנישט אנזען אויף מיר, העלף מיר אז איך זאל זיין געזונט אויך אין מיין מח.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל האבן א שטארקע אמונה אין דיר, איך זאל נישט מורא האבן פון קיין שום זאך אויף דער וועלט. איך זאל לעבן מיט אמונה און איך זאל אטעמען אמונה. ווייל ווען איך טראכט פון דיר ווערט מיר גוט, ווען איך דערמאן זיך אין דיר גייען אוועק מיינע פחדים, אבער נאכדעם קומט דער יצר הרע, ער מאכט מיר פארגעסן פון דיר און איך פאל צוריק אריין אין מיינע פחדים. די פחדים שוואכן מיר אפ, מיין גאנצע קערפער ווערט מיר צוזאמגעצויגן, דאס מאכט מיר אזוי צעבראכן אז איך שפיר איך קען עס מער נישט דורך טראגן".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט צוריק קומען צו אייערע כוחות; איר זאלט זיין א געזונטע מאמע און אלע אייערע שרעק זאלן זיך אפטון פון אייך.


איך שיק אייך מיט צוויי סידי'ס פון "טאנץ מיט אמונה".

#87 - שנייד נישט בארד און פיאות, וועסטו האבן הצלחה
עבודת השם

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמיני-א, י"א ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד הבחור ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער דו זאלסט זיך דערהאלטן מיט אלע דיינע כוחות צו בלייבן אין ישיבה; איך ווייס אז דו האסט שלעכטע חברים וואס פארגינען דיר נישט און זיי ווילן דיר ארויס שלעפן פון ישיבה, ווייל עס שטעכט זיי אז דו ביסט מצליח און יעדעס מאל זיי זעהן דיר געט זיי א ציפ אין הארץ, זיי הייבן אן טראכטן צו זיך: 'וואו בין איך אויף דער וועלט?' דאס מאכט אז זיי זאלן חוזק מאכן פון דיר און דיר אפרעדן פון בלייבן אן ערליכער איד.


איך זאג דיר צו אז אויב דו וועסט זיך דערהאלטן און דו וועסט בלייבן אין ישיבה, דו וועסט אויסווארטן ביז דו וועסט טרעפן דיין שידוך - וועסטו שיין חתונה האבן.


געב א קוק אויף די אלע וואס גייען אוועק פונעם דרך התורה, זיי האבן נישט קיין לעבן און זיי ענדיגן מיט דראגס רחמנא לצלן, אבער אז מען גייט מיט די תורה האט מען א לעבן.


איך בעט דיר דו זאלסט נישט אפשניידן דיין בארד און פיאות ווייל דאס איז די שטאלץ פון א איד.


איך האב גרויס צער אז דו האסט אנגעהויבן שניידן דיין פיאות און דיין בארד; איך זאג דיר צו אז אויב דו וועסט לאזן דיין פיאות און דיין בארד ווי אן ערליכער איד וועסטו שיין חתונה האבן.


מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט: "איינער וואס שניידט זיין פיאות שניידט זיין שכל, און אז מען שניידט דעם בארד שניידט מען זיך אפ די פרנסה"; וואויל איז פאר דעם וואס האט אמונת חכמים און פריידט זיך מיט זיין בארד און פיאות, וועט ער זוכה זיין צו פרנסה בשפע.


איך ווארט צו הערן פון דיר א סיום; דו פלעגסט מיר כסדר זאגן: "ראש ישיבה איך האב מסיים געווען נאך א מסכת", אבער עס איז דורך שוין א לאנגע צייט וואס איך האב דאס נישט געהערט פון דיר, איך ווארט צו הערן פון דיר א סיום. זעט אויס אז ווי לאנג דו האסט געהאט גוטע חברים האסטו געלערנט, אבער יעצט ווען דו האסט זיך געטראפן חברים וואס לעבן נישט מיט אמונה קילסטו זיך אויך אפ.


זיי נישט ברוגז אויף מיר אז איך האב דיר געשריבן; איך האב נאך גארנישט געשריבן וואס ליגט מיר אויפן הארץ וכו'.

#86 - רעד מיט דרך ארץ צו דיין בעל הבית
פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמיני-א, י"א ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב געהערט וואס דו האסט צו זאגן בנוגע דיין ארבעט; אבער איך מוז דיר זאגן אז דו ביסט נישט גערעכט, דו פירסט זיך אביסל צו שארף צו דיין בעל הבית. זיי מיר מוחל אבער מען רעדט נישט אזוי צו א בעל הבית, אמת טאקע מיר אידן האבן נאר איין בעל הבית, אזוי ווי דער אייבערשטער זאגט (ויקרא כה, נה): "כִּי לִי בְנֵי יִשְׂרָאֵל עֲבָדִים" מיר זענען קנעכט פארן אייבערשטן "ולא עבדים לעבדים", און נישט קנעכט פאר קנעכט (קידושין כב:). א איד האט טאקע נישט קיין בעל הבית אויסערן באשעפער, אבער אז דו וועסט רעדן צו אים מיט עזות וכו', דו וועסט אים אנטיילן ווי אזוי צו פירן זיין ביזנעס וועט ער דיר אוועק שיקן אזוי ווי מען האט דיר אוועקגעשיקט פון אלע דיינע ארבעטס פלעצער.


איך בעט דיר זייער, בעט דיר איבער מיט דיין בעל הבית און זיי נישט קיין אויבער חכם; ער איז דיר גארנישט שולדיג. דו מעגסט אמאל ארויס גיין פון דיין וועג פאר אים און זיי נישט אזוי שארף צו אים. למעשה ארבעסטו פאר אים, דארפסטו האבן אביסל הכרת הטוב.


מיר האבן באקומען א מתנה פון הייליגן רבי'ן "התבודדות"; יעדע זאך וואס שטערט דיר, יעדע זאך וואס באדערט דיר, זאלסטו פארציילן פארן אייבערשטן. דאנק דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער טוט מיט דיר און בעט אים אז דו זאלסט נישט דארפן צוקומען צו קיינעם, כִּי אִם לְיָדְךָ הַמְּלֵאָה, הַפְּתוּחָה, הַקְּדוֹשָׁה, וְהָרְחָבָה, שֶׁלֹא נֵבוֹשׁ וְלֹא נִכָּלֵם לְעוֹלָם וָעֶד.


איך שרייב דיר דאס נאר ווייל דו זאגסט מיר שטענדיג איך זאל דיר זאגן וואס צו טון; איך האף אז דו וועסט פאלגן וועט דיר גוט זיין.


איך וועל נאך רעדן מיט דיר פנים בפנים.

#85 - חיזוק פאר א שדכן
שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת שמיני-א, ט' ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר שרייבט אז איר האט נישט געקענט שלאפן ביינאכט פון דעם שידוך וכו'.


וויסן זאלט איר אז נישט יעדער קען זיין א שדכן, ווייל צו זיין א שדכן דארף מען זיין זייער שטארק און מען טאר נישט צעפאלן וכו'. זייער אסאך מאל זעט אויס ווי א שידוך גייט ווערן און ביים סוף ווערט עס נישט, דארף מען זיין זייער שטארק נישט צו ווערן צעפאלן ביי זיך, און מען דארף ווייטער פרובירן צו העלפן אידישע קינדער.


עס איז דא אמאל וואס א בחור און א מיידל טרעפן זיך, זיי רעדן איינער מיטן צווייטן און עס זעט שוין אויס ווי עס גייט ווערן א שידוך, למעשה ווערט נישט דער שידוך. זאגט דער רבי (ספר המידות, אות חתון, סימן ז) אז דאס איז אויך א שידוך.


ווען דעם רבינ'ס ווייב איז נפטר געווארן און דער רבי איז געווען אין ראדוויל בעפאר'ן א שידוך טון מיט זיין צווייטע ווייב, זענען געקומען אסאך פרויען זיך משדך זיין מיט אים, האט דער רבי געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקצה): "אלע זענען זיינע שידוכים, און יעדער מענטש האט כמה וכמה זיווגים, ביי יעדן איינעם גייט עס אנדערש", אלע שידוכים וואס מען רעדט איז שוין אויך א בחינה פון שידוך, אפילו עס ווערט נישט אויסגעפירט.


דער רבי זאגט (שם): מענטשן שמועסן ביי זיך אין שטוב "דער בחור וואלט גוט געווען פאר די מיידל"; אפילו ווען דער שידוך זאל זיך נישט אנהייבן און נישט ענדיגן איז דאס אויך א בחינה פון א שידוך. "וְלִפְעָמִים נוֹסְעִים לַעֲשׂוֹת הַשִּׁדּוּךְ וּבְעֵת הַגְּמָר נִפְרָדִים מֵאֵיזֶה סִבָּה, וְלִפְעָמִים נִגְמָר הַשִּׁדּוּךְ וְאַחַר-כָּךְ מַפְסִיקִים הַקֶּשֶׁר שֶׁל תְּנָאִים, וְלִפְעָמִים בָּאִין לִידֵי נִשּׂוּאִין וְאַחַר-כָּךְ בְּסָמוּךְ נַעֲשֶׂה גֵּט בֵּינֵיהֶם. וְלִפְעָמִים אֵינוֹ נַעֲשֶׂה הַגֵּט עַד אַחַר אֵיזֶה זְמַן וְכַיּוֹצֵא בָּזֶה כַּמָּה בְּחִינוֹת שֶׁיֵּשׁ בְּעִנְיְנֵי הַשִּׁדּוּכִים וְהַזִּוּוּגִים שֶׁאֵינָם נִגְמָרִים אַחַר-כָּךְ, אֲבָל כֻּלָּם הֵם בְּחִינַת זִוּוּגִים שֶׁלּוֹ. כִּי כָּל אֶחָד יֵשׁ לוֹ כַּמָּה זִוּוּגִים, רַק שֶׁאֵצֶל זֶה נִגְמָר אֵיזֶה זִוּוּג שֶׁלּוֹ עַל-יְדֵי אֵיזֶה דִּבּוּר בְּעָלְמָא שֶׁמְּדַבְּרִים מִזֶּה הַשִּׁדּוּךְ, וְלִפְעָמִים עַל-יְדֵי אֵיזֶה דִּבּוּר יוֹתֵר אוֹ עַל-יְדֵי אֵיזֶה הִתְקַשְּׁרוּת אוֹ נְסִיעָה אוֹ עֻבְדָּא בִּשְׁבִיל הַשִּׁדּוּךְ לְפִי שָׁעָה וְכוּ' כַּנַּ"ל"; זעט מען פון דעם אז יעדע זאך וואס מען טוט פאר א בחור און פאר א מיידל כדי זיי זאלן טרעפן זייער שידוך - אפילו עס ווערט נישט – איז אויך עפעס, ווייל עס ווערט נענטער זייער ריכטיגער שידוך, עיין שם.


דעריבער בעט איך אייך זייער, ווערט נישט צעפאלן ביי זיך אז דער שידוך האט זיך נישט אויסגעפירט, נאר מיר דארפן ווייטער טון פאר אידישע קינדער. ווען איר זאלט וויסן וויפיל שידוכים איך האב שוין אנגעטראגן במשך די פאר יאר וואס די ישיבה שטייט, וויפיל חלישות הדעת, עגמת נפש און בזיונות איך האב פון דעם געהאט... יעדעס מאל איך פארע זיך מיט א שידוך און עס ווערט פארפלאנטערט וכו' וכו' טראכט איך צו מיר: 'וואס פעלט מיר אויס מאכן שידוכים', און יעדעס מאל טראכט איך 'דאס איז די לעצטע שידוך וואס איך פארע זיך'; ווייל עוסק זיין מיט מענטשן איז נישט פון די גרינגסטע זאכן, אבער אז מען האט נישט אינזין קיין כבוד און קיין געלט, מען וויל נאר איין זאך 'העלפן אידישע קינדער', מען וויל ראטעווען בחורים פון עבירות, דעמאלט קוקט מען אויף גארנישט. און אז מען האט אינזין דעם אייבערשטן, דאן איז מען מצליח.


דער עיקר דארפן מיר בעטן דעם אייבערשטן אויף בחורים און מיידלעך אז זיי זאלן זוכה זיין צו טרעפן זייער זיווג און אז מען בעט דעם אייבערשטן קומט שידוכים, אזוי ווי רבי זאגט (ספר המידות, אות רחמנות, סימן יא): "עַל יְדֵי בַּקָּשַׁת רַחֲמִים, זוֹכֶה לַעֲשוֹת שִׁידוּכִים טוֹבִים וְהַגוּנִים", דורך תפילה איז מען זוכה צו טון גוטע שידוכים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#84 - זיי מנדב פאר אשר בנחל, וועט זי האבן א רפואה שלימה
רפואה, אשר בנחל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ה' ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


דער אייבערשטער זאל העלפן אז דיין טאכטער זאל האבן א רפואה שלימה.


זיי מנדב געלט צו דרוקן דעם ספר "אשר בנחל", וועסטו זען גרויסע ניסים וואס דער אייבערשטער וועט מאכן מיט דיר. מוהרא"ש האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט געבן געלט צו דרוקן דעם ספר "אשר בנחל" וועט זען גרויסע ניסים.


אז דיין טאכטער דארף גרויסע ניסים וכו' זאלסטו יעצט מנדב זיין געלט, מיר גייען יעצט דרוקן נאכאמאל טויזנט סעטס "אשר בנחל". בזכות דעם וועט דער אייבערשטער העלפן אז דיין טאכטער וועט האבן א רפואה שלימה.

#83 - איך האב זייער געוואלט זיין ביי דיין סיום
כיבוד אב ואם, חינוך הילדים, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ה' ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד הילד ... נרו יאיר


זיי מיר מוחל אז איך בין נישט געווען נעכטן ביי דיין סיום אויף ששה סדרי משנה.


איך בין געפארן נעכטן באקן מצות פאר מיין טאטע שליט"א; גלייב מיר, איך האב זייער שטארק געוואלט זיין ביים סיום. דאס איז ביי מיר חשוב'ער פון אלעס, איך האב אויפגעשטעלט די ישיבה און חדר מיט מסירת נפש ממש, און יעדעס מאל א תלמיד הישיבה פארציילט מיר אז ער מאכט א סיום מסכתא געבט דאס מיר כח ווייטער אנצוגיין מיט מיין ארבעט.


איך בין נישט געווען אין ישיבה נעכטן א גאנצן טאג ווייל איך האב געהאלפן מיין טאטע שליט"א באקן מצות; איך האף אז דו וועסט מיר מוחל זיין אז איך בין נישט געווען ביי דער סיום, איך וועל עס דיר אם ירצה ה' באצאלן ביי א צווייטע געלעגנהייט.


יעצט הייב אן נאכאמאל ששה סדרי משנה און גיי כסדרן א פרק נאך א פרק, אזוי זאלסטו לערנען דיין גאנץ לעבן. אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט דאך זאלסטו ווייטער לערנען און זאגן די ווערטער, ביז דער אייבערשטער וועט דיר עפענען דיין קאפ און דו וועסט זוכה זיין צו פארשטיין די הייליגע תורה.


קוק וואס דער רבי האט דערציילט, ווי אזוי ער האט אנגעפאנגען לערנען ווען ער איז געווען א יונג קינד (שבחי הר"ן, אות ח): "וְסִפֵּר שֶׁכָּל לִמּוּדוֹ בָּא לוֹ בִּיגִיעָה גְּדוֹלָה", דער רבי האט דערציילט אז עס איז אים זייער שווער אנגעקומען צו לערנען ווען ער איז געווען יונג, "כִּי בִּתְחִלָּה הָיָה לוֹמֵד מִשְׁנָיוֹת וְלא הָיָה מֵבִין לִמּוּדוֹ", ער האט געלערנט משניות אבער ער האט נישט פארשטאנען וואס ער לערנט, "וְהָיָה בּוֹכֶה הַרְבֵּה לִפְנֵי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ שֶׁיָּאִיר עֵינָיו", וואס האט ער געטון? ער האט זייער אסאך געוויינט צום אייבערשטן אז ער וויל זוכה זיין צו פארשטיין, "וְהָיָה בּוֹכֶה וּבוֹכֶה כָּל כָּךְ עַד שֶׁזָּכָה שֶׁיּוּכַל לִלְמוֹד מִשְׁנָיוֹת", איך האב אזוי סאך געוויינט צום אייבערשטן  - זאגט דער רבי - ביז איך האב זוכה געווען צו קענען לערנען און פארשטיין משניות. "וְכֵן אַחַר כָּךְ לָמַד שְׁאָר סְפָרִים וְלא הָיָה מֵבִין גַּם כֵּן", נאכדעם האט דער רבי געלערנט אנדערע ספרים און ער האט נישט פארשטאנען וואס ער לערנט, "וְהָיָה בּוֹכֶה וּבוֹכֶה גַּם כֵּן הַרְבֵּה מְאד עַד שֶׁזָּכָה לַהֲבִינָם", האט ער ווייטער געוויינט צום אייבערשטן ער זאל זוכה זיין צו פארשטיין, ביז דער אייבערשטער האט אים געהאלפן אז ער האט פארשטאנען אלעס וואס ער האט געלערנט.


דער רבי האט זיך אבער נישט באגנוגנט מיט וואס ער לערנט, ער האט אויך געוואלט קענען זוהר און כתבי אריז"ל, ער האט אלץ קינד געוואלט פארשטיין קבלה, "וְכֵן בְּלִמּוּד זוֹהַר וְכִתְבֵי הָאֲרִ"י זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, הָיָה בּוֹכֶה גַּם כֵּן הַרְבֵּה עַד שֶׁזָּכָה לְהָבִין", עיין שם, האט ער אסאך געוויינט צום אייבערשטן אז ער זאל פארשטיין וואס ער לערנט ביז ער האט אלעס פארשטאנען.


זעט מען פון דעם דאס גרויסקייט פון תפילה; אויב א מענטש איז אן עקשן בעבודת השם, וועט ער זוכה זיין אנצוקומען צו גרויסע זאכן.


זע צו העלפן אין שטוב אנגרייטן דעם הייליגן יום טוב פסח.

#82 - ממשיך זיין מיט די הייליגע ארבעט פון שדכנות, אפילו ס'איז זייער שווער
שידוכים, התחזקות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, ה' ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אייער ארבעט און איר זאלט ווייטער עוסק זיין אין שידוכים.


עס איז נישט דא נאך אזא גרויסע מצווה ווי צו מאכן שידוכים; קיינער ווייסט נישט ווי צעבראכן בחורים זענען, קיינער חלומ'ט נישט וואס גייט אריבער אויף מיידלעך, ווי שטארק זיי ווילן שוין אנהייבן זייער לעבן און זיין פרייליך.


עס איז נישט דא נאך איינער וואס איז אזוי צעבראכן ווי א בחור; דער ס"מ לויפט כסדר פאר'מסר'ן אידישע קינדער פארן אייבערשטן, ער איז מקטרג אויף בחורים אז מען כאפט זיי ביי נישט גוטע מעשים, אבער באמת וויל דער בחור זיין גוט און וואויל, ער וויל נישט אראפ פאלן אין נישט גוטע מעשים, נאר ער איז ביי זיך אזוי צעבראכן און דאס ברענגט אים צו זינדיגן רחמנא לצלן.


א שדכן דארף האבן זייער אסאך התחזקות אנצוגיין מיט די הייליגע ארבעט; זייער אסאך מאל מיינט מען אז מען גייט ענדיגן א שידוך און פלוצלונג ווערט עס אויס, דאך טאר מען נישט ווערן צעבראכן. מען דארף געדענקען וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, טז): "לֹא עָלֶיךָ הַמְּלָאכָה לִגְמוֹר, וְלֹא אַתָּה בֶּן חוֹרִין לְהִבָּטֵל מִמֶּנָּה"; דער אייבערשטער פירט דער וועלט און ער איז דער מזווג זיווגים, מיר דארפן טון וויפיל מיר קענען. דעריבער בעט איך אייך זייער איר זאלט ווייטער עוסק זיין אין די הייליגע מצוה פון מאכן שידוכים און אין דעם זכות וועט אייך דער אייבערשטער באצאלן מיט נחת ביי אייערע קינדער.


געלויבט דעם אייבערשטן אז איך האב א חלק אין אסאך שידוכים וואס איך האב זוכה געווען צו זיין דארט דער שדכן, איך ווייס גאר גוט וואס מיינט מאכן א שידוך, וויפיל צייט און עגמת נפש וכו' דאס קאסט אפ, נאך יעדע שידוך טראכט מען "דאס איז דאס לעצטע שידוך ווי איך בין שדכן", מען וויל אויפהייבן די הענט און אלעס אפלאזן, אבער מען טאר נישט נאכלאזן נאר מען דארף ענדערש אויפהייבן די הענט צום הייליגן באשעפער און אים בעטן פאר אידישע קינדער.


שטארק אייך און זייט ממשיך מיט אייער ארבעט צו העלפן אידישע קינדער.

#81 - דערהאלט זיך
התחזקות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויקרא, כ"ז אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טייערער ברודער, דראפע דיר און דערהאלט זיך. ר' יצחק דער זון פון ר' נתן שרייבט אין א בריוו פאר זיין טאטע, דער הייליגער ר' נתן זכרונו לברכה אז מ'מוטשעט אים זייער, דאס הייסט ער האט געפערליכע נסיונות, שרייבט אים ר' נתן צוריק אין א בריוו (עלים לתרופה, מכתב יד): "דאס וואס דו שרייבסט מיר אז מע מוטשעט דיך וכו'. וויסן זאלסטו מֶע מוּטְשֶׁעט אִיטְלִיכֶען, מִיךְ הָאט מֶען שׁוֹין זֵעהֶר פִיעל גִּימוּטשֶׁעט"; מיר מיטשעט מען אויך אסאך, יעדן איינעם מיטשעט מען און יעדער האט גרויסע נסיונות, נאר מען דארף זיך דערהאלטן מיט אלע כוחות.


איך בעט דיר ברודער שטארק זיך; געדענק וואס איך זאג דיר אלץ אז דו ביסט א מלומד בניסים. קוק צוריק וואס דער אייבערשטער האט געטון מיט דיר ביז יעצט; האב נישט מורא, דער אייבערשטער וועט דיר ווייטער העלפן.

#80 - שטיי ווייט פון מחלוקת, ענדערש זיץ אין די זייט
מחלוקת

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקרא, כ"ו אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער זאלסט אכטונג געבן פון מחלוקת בכלל, און בפרט ביי אונז אין בית המדרש תלמידי היכל הקודש.


וויסן זאלסטו אז דער ס"מ וויל אונז אויסרייסן פון דער וועלט און פון יענע וועלט; ער קען נישט ליידן אז מיר זענען מקורב צום הייליגן רבי'ן, דערפאר זוכט ער נאר ווי ער קען מאכן א פירוד צווישן אנשי שלומינו.


מיש דיר נישט אין זאכן וואס האבן נישט מיט דיר; אז מען וועט דיר צו שיקן צום עמוד זאלסטו אודאי צו גיין און דאווענען שיין וכו', אבער שטופ דיר נישט וואו מען דארף דיר נישט. געדענק וואס די הייליגע חכמים האבן געזאגט פאר אלכסנדר מוקדן (תמיד לב.) ווען ער האט געפרעגט וואס זאל א מענטש טון ער זאל האבן א שיינע לעבן, האבן זיי אים געזאגט: "יָמִית עַצְמוֹ", ער זאל זיך נישט גרויסן, און "יַסְנֵי מַלְכֵי וְשֻׁלְטָן", ער זאל שטיין ווייט פון געוועלטיגן; ווייל דער וואס שטופט זיך וכו' דער ווערט נאכדעם אוועק געשטופט.


מוהרא"ש פלעגט חזר'ן וואס דער צדיק רבי אליעזר מקאמארנא זכותו יגן עלינו פלעגט זאגן בשם זיין מאמע: "אז מען זיצט אונטער די מזוזה, ווערט מען נישט מבוזה"; דאס זעלבע זאג איך דיר: "זיץ אין דער זייט און זוך נאר ווי דו קענסט צוגעבן פארן שול". דאס וואס איך האב דיר געזאגט אז דו זאלסט רעדן ביי סיפורי מעשיות און ביי שלש סעודות, ווייל איך האב פארשטאנען אז דו ביסט גבאי וכו', אבער יעצט אז דו זאגסט מיר אז עס איז דא א גבאי אין בית המדרש זאלסטו זען צו זיין א חלק פון די חבורה און נישט שטערן.


אז מיר וועלן זיך האלטן צוזאמען מיט ליבשאפט וועלן מיר זוכה זיין צו די גאולה שלימה, אזוי ווי עס שטייט אין זוהר הקדוש (זוהר חדש נח, דף כג) אז משיח וועט קומען בזכות איין שול וואו מען וועט זיך האלטן בשלום; דו ווייסט דאך וואס דער הייליגער אריז"ל האט געזאגט פאר זיין גרויסער תלמיד ר' חיים ויטאל זכרונו לברכה (ספר שבחי האר"י ז"ל) אז עס איז שוין געווען די צייט משיח זאל קומען, נאר אלעס האט זיך אפגעהאלטן ווייל עס איז געווארן א מחלוקת צווישן די ווייבער פון די תלמידים, און אויך האט דאס גורם געווען אז דער אריז"ל איז נאכדעם נפטר געווארן; דערפאר דארפן מיר אכטונג געבן זייער שטארק אז מען זאל זיך נישט קריגן, אזוי וועלן מיר ברענגען די גאולה.


מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל נישט ווערן אפגעקילט פון הייליגן רבי'ן, ווייל דער ס"מ טוט אלעס אויף דער וועלט אז דער מענטש זאל זיך אפקילן פון רבי'ן, אזוי ווי עס איז געווען מיט ר' ליפא דעם רבינ'ס תלמיד. ער איז געווען א גרויסער סוחר, און דער הייליגער רבי האט אים אמאל מרמז געווען וואס שטייט אין תיקוני זוהר (תיקון ג' מהתיקונים האחרונים): "חֲיֵיכִת בְּהוֹן בְּעוּתְרָא בְּהַאי עָלְמָא, וּלְּבָתַר, קְטִילַת בְּהוֹן", געלט לאכט צום מענטש אין די יונגע יארן און שפעטער הרג'עט דאס דעם מענטש; מיט דעם האט אים דער רבי געוואלט מרמז זיין אז נישט אלעס איז געלט וכו'. אבער ר' ליפא האט זיך באליידיגט פון דעם און ער איז אוועק געגאנגען פון רבי'ן און מער נישט געקומען. יארן שפעטער האט אים ר' נתן געטראפן און ער האט אים געפרעגט: "ליפא, וואו ביסטו אנטלאפן, עמנו הייתם?" האט אים ר' ליפא געזאגט: "דער רבי האט מיך פארשעמט", מיינענדיג די תורה וואס דער רבי האט דעמאלט געזאגט און אים מרמז געווען אין די תורה, האט אים ר' נתן געזאגט: "ליפא! פון אזא רבי'ן גייט מען אוועק?! זאל דער רבי נעמען א דראנג (א דיקע האלץ) און מיך שלאגן וועל איך אויך נישט אוועק גיין"; דאס איז געווען ר' נתן. ער איז געווען צוגעבינדן צום רבי'ן מיט א מורא'דיגע שטארקייט, 'אפילו דער רבי אליין זאל מיר וועלן אוועק טרייבן, וועל איך נישט איבער לאזן אזא רבי'.


מוהרא"ש האט מיר געשריבן א בריוו יארן צוריק איך זאל מתפלל זיין יעדן טאג אז איך זאל נישט קריגן אויף מוהרא"ש; דאס טו איך יעדן טאג. איך בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג אז איך זאל געדענקען ווי אזוי איך האב אויסגעזען פאר איך האב געטראפן מוהרא"ש, אזוי ווי דער רבי שרייבט אינעם בריוו פאר אנשי שלומינו, "דערמאנט אייך איטליכער ווי איך האב אייך געפונען", דער רבי בעט אונז אז מיר זאלן געדענקען ווי אזוי מיר האבן אויסגעזען ווען מיר האבן געטראפן דעם רבי'ן; ווער עס פאלגט דעם רבי'ן און הייבט אן לערנען אויפן "סדר דרך הלימוד" ווערט ער ביז א קורצע צייט א גרויסער תלמיד חכם, אזוי אויך ווען מען פאלגט דעם רבי'ן און מען מאכט התבודדות יעדן טאג ווערט מען צוגעקלעבט צום אייבערשטן און מיט די צייט פארגעסט מען ווי אזוי מען האט אויסגעזען פאר דעם.


איך בעט דיר טייערער ..., שטארק דיר און ווער נישט צעבראכן אז מען האט מכבד געווען א צווייטן צו רעדן; געדענק וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות סג.): "הִלֵל הַזָּקֵן אוֹמֵר, בִּשְׁעַת הַמַכְנִיסִין - פַּזֵר", ווען עס איז נישט דא ווער עס זאל איבער געבן דברי תורה זאלסטו רעדן דברי תורה, "בִּשְׁעַת הַמְפַזְּרִים - כַּנֵּס", אבער אויב זענען דא תלמידי חכמים וואס זענען מרביץ תורה זאלסטו זיך נישט זוכן אריין צו שטופן וכו'.


א מענטש דארף שטענדיג געדענקען וואס איז געווען מיט אים פאר ער האט זיך דערוואוסט פון הייליגן רבי'ן, וואס דער רבי האט מיט אים געטון און וואס ער האט באקומען פון רבי'ן, דעמאלט וועט ער שוין נישט האבן קיין חלישות הדעת.


דער הייליגער רבי זאגט אויפן פסוק (דניאל א, ד): "וַאֲשֶׁר כֹּחַ בָּהֶם לַעֲמֹד בְּהֵיכַל הַמֶּלֶךְ", דאס הייסט אז אפילו דער צדיק אליינס קריגט אויף אים, דאך גייט ער נישט אוועק פונעם צדיק (שיחות הר"ן, סימן ק"ה).


איך האף אז דו וועסט אננעמען מיינע ווערטער אויף א פאזעטיווער וועג; איך וויל גארנישט, איך וויל נאר עס זאל זיין שלום צווישן אונז.


איך וועל נאך רעדן מיט דיר פנים אל פנים.

#79 - פון העלפן דעם רבינ'ס מוסדות פארלירט מען נישט
מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, ג' ניסן, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער שטארק, אזוי ווי דו האסט מיר געהאלפן ביז אהער מיטן דרייוון פארן מוסד זאלסטו מיר ווייטער העלפן - ביז דו וועסט חתונה האבן. איך בעט פאר דיר יעדן איינציגן טאג, און איך פרוביר צו מאכן שידוכים פאר אלע מיינע תלמידים - בפרט פאר די וואס האבן א געפיל צו מיר. איז ביז דו טרעפסט דיין שידוך בלייב דא אין ישיבה מיר העלפן.


פרעג האברך היקר לי ... נרו יאיר וואס מוהרא"ש האט אים צוגעזאגט אויב ער וועט דרייוון דעם ברסלב'ער באס. איך האב אים געבעטן ער זאל פארציילן פאר מוהרא"ש אז ער דרייווט, ווייל דעמאלט איז געווען א צייט וואס אלע האבן געקוקט אויפן ברסלב'ער באס, אלע אויגן פלעגן נאכקוקן דעם ברסלב'ער באס, עס איז געווען נישט אזוי בא'טעמ'ט וכו'. און איך האב געוואלט ער זאל באקומען חיזוק פון מוהרא"ש, ווען ער האט עס דערציילט פאר מוהרא"ש האט אים מוהרא"ש מבטיח געווען אז ער וועט טרעפן א גוטע שידוך. געלויבט דעם אייבערשטן אז ער האט שיין חתונה געהאט און ער האט אויפגעשטעלט א שיינע שטוב.


איך בעט דיר, בלייב מיט מיר ביז דיין חתונה; נאך דיין חתונה זאלסטו מיר אויך העלפן, אבער דעמאלט וועסטו שוין דארפן גיין מאכן פרנסה וכו'. איז יעצט ווען דו האסט נאך נישט דעם עול הפרנסה בלייב'זשע דא אין ישיבה און העלף מיר ווייטער מיט וואס דו קענסט מיר העלפן, און בזכות דעם וואס דו העלפסט מיר אויפשטעלן די מוסדות - סיי די חדר און סיי די מיידל שולע וואס איז א פלאץ וואו מען ברענגט אויף קינדער מיט אמונה, אמונת חכמים און יראת שמים, וועסטו זוכה זיין צו עסן די שכר אויף דער וועלט און אויף יענע וועלט.


געדענק וואס דער רבי זאגט: "ארבעטן ארבעט מען פאר די עבירות און געלט געבט דער אייבערשטער". אז דו דארפסט געלט פאר יום טוב פאלג מוהרא"ש, גיי הפצה, אזוי ווי מוהרא"ש האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט עוסק זיין אין הפצה וועט אייביג האבן געלט אין טאש.


נאכאמאל, איך דאנק דיר זייער פארן מיר העלפן. וויסן זאלסטו אז איך וויין פאר דיר און איך בעט דעם אייבערשטן פאר דיין שידוך; הלואי זאלסטו בעטן פאר דיין שידוך וויפיל איך בעט פאר דיר - בלי גוזמא. אבער ביז דיין שידוך וועט אנקומען העלף מיר; נישט אז איך וועל זיך נישט אן עצה געבן אן דיר, ווייל דער אייבערשטער וועט מיר נישט פארלאזן און איך וועל ווייטער האבן הצלחה, אבער שענער און בעסער וועט זיין אז עס וועט קומען דורך דיר.


געב אכטונג צו פארן רואיג און געלאסן; עס איז א גרויסע אחריות צו דרייוון א  קאר בכלל און זיכער צו דרייוון קינדער.


זע צו געבן צדקה יעדעס מאל פארן פארן, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות דרך, סימן ח): "כְּשֶׁתֵּלֵךְ בַּדֶּרֶךְ, תִּתֵּן קֹדֶם לִצְדָקָה", פאר מען גייט ארויס אויפן וועג זאל מען געבן צדקה; אויך זאלסטו זאגן תפילת הדרך פארן ארויס פארן. מען דארף בעטן דעם אייבערשטן פאר מען פארט ארויס אונטערוועגנס, און בפרט איינער וואס טראגט קינדער דארף נאך אסאך מער מתפלל זיין און אכטונג געבן אז אלעס זאל אריבער גיין בשלום.


איך ווארט צו הערן פון דיר וואס דו טראכסט צו טון, צי דו וועסט בלייבן העלפן די חדר און די סקול.


א פרייליכן פסח.

#78 - מיט'ן רבינ'ס עצות קען מען ארויסקריכן פון אלע פראבלעמען
פחדים, רפואה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פ' ויקהל פקודי - פרה, מברכים ניסן, כ"ב אדר, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי מיר זייער צו הערן אז אייער קינד איז מצליח אין תלמוד תורה ביים מלמד הרב ... נרו יאיר; ער איז אן אויסגעצייכענטער מלמד, די קינדער ווערן אויפגעבויט מיט זעלבסטזיכערקייט.


בנוגע ווארטן וכו'; א מענטש דארף זיין א מכיר את מקומו. אודאי איז קינדער א ברכה, אבער קודם דארף מען זיין געזונט. די תורה הייבט זיך אן: "בְּרֵאשִׁית", דאס ערשטע – "בָּרָא", דארף מען זיין געזונט. אזוי אויך זאגט דער רבי (ספר המידות, אות תשובה, סימן פד): "תִּקוּן הַגוּף קוֹדֶם תִּקוּן הַנֶפֶשׁ", א מענטש דארף אכטונג געבן קודם אז זיין גוף זאל זיין רואיג און נישט איבערשטרענגען, נאכדעם זאל ער אכטונג געבן אויף זיין נפש; ווייל חס ושלום אויב דער מענטש איז נישט גרייט פאר נאך קינדער וכו' און מען ווערט איבערגעשטרענגט - קען מען אלעס פארלירן רחמנא לצלן. דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "א קליינע לאך אינעם גוף איז א גרויסע לאך אין די נשמה"; ווייל אז מען איז נישט געזונט קען מען גארנישט טון.


איך זאג אייך איר זאלט מאכן א הפסקה וכו'; קודם פאר א יאר און נאך א יאר ווען איר וועט זיין ביי אייערע כוחות, וועט מען דעמאלט זען.


בנוגע וואס איר שרייבט אז איר שפירט אסאך בעסער יעצט ווי פאר א יאר צוריק; איך פריי מיר זייער צו הערן אז איר שטארקט זיך מיט אמונה. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לה): א מענטש וואס לעבט מיט אמונה, איז אזוי ווי איינער וואס שטייט אויף פון א גוטע שלאף אויסגערוהט און רואיג; ווי מער א מענטש חזר'ט זיך איין די אמונה אלץ מער ווערט ער זעלבסטשטענדיג און זעלבסטזיכער, מען האט נישט מורא פון קיינעם און מען האט נישט קיין שום פחדים, ווייל מען ווייסט אז אלעס איז דער אייבערשטער, וואס ער איז "מְמַלֵא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוֹת בִּלְעָדֶיךָ יִתְבָּרַך כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", אלעס איז נאר ער, עס איז גארנישט דא אויף דער וועלט נאר דער אייבערשטער.


דער פריערדיגער ליובאוויטשער רבי זכותו יגן עלינו פלעגט ענטפערן שאלות פאר טויזענטער מענטשן; זייער אסאך מאל פלעגט ער נישט שרייבן א תירוץ, נאר ער פלעגט צוריק שיקן די שאלה וואס יענער האט געשיקט אונטער געשטראכן דעם תירוץ פון יענעמס ווערטער אליינס. לגבי וואס זאג איך דאס? איר פרעגט צי איר זאלט גיין נעמען הילף וכו'; איר אליין שרייבט דאך אליינס דער תירוץ אויף אייער קשיא, איר שרייבט אז פאר א יאר צוריק איז געווען אסאך ערגער וכו' און היינט שפירט איר זיך שוין אסאך בעסער וכו', דארפט איר דעמאלט נישט גיין צו קיינעם וכו'.


א מענטש וואס ליידט אויף גייסטשע פראבלעמען, אויב וועט ער נעמען דעם רבינ'ס עצות בתמימות ופשיטות וועט ער ווערן אויסגעהיילט, נישט סתם אויסגעהיילט נאר ער וועט זיין געזונטער ווי סתם איינער וואס ווייסט נישט פון רבינ'ס לימודים. דאס איז נישט קיין ברכה, דאס איז א מציאות! איך האב דאס שוין בייגעוואוינט צענדליגער מאל, אבער איינער וואס איז אן אויבער חכם, ער איז קלוגער פון רבי'ן, ביי אים איז די גאנצע זאך פון אמונה צו פשוט וכו', אזא איינער וועט נישט אויסגעהיילט ווערן אפילו ער וועט טרעפן דעם גרעסטן טערעפיסט, דאס איז א מציאות וואס מען קען זיך מיט דעם נישט דינגען.


דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיך כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ, וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צו צוקומען - איז צו אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן אינטערעסאנטע מחלות און זיי ליידן נעבעך זייער שטארק, נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש - גייסטישע פראבלעמען, וואס זייער אסאך מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם פון די סארט מחלות. דער רבי זאגט ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה, ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומען פון חסרון אמונה, אזא איינעם העלפט נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות, דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש; עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות און די איינציגסטער רפואה אויף דעם איז אמונה.


לכאורה איז זייער שווער צו פארשטיין, ווי קען מען זאגן אז עס העלפט נישט קיין תפילה, דער רבי זאגט דאך (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן קיא): "עַל־יְדֵי תְּפִלָּה יְכוֹלִין לָבוֹא לַכֹּל, לְכָל טוּב, לְתוֹרָה וַעֲבוֹדָה וּלְכָל הַקְּדֻשּׁוֹת וּלְכָל הָעֲבוֹדוֹת וּלְכָל הַטּוֹבוֹת שֶׁבְּכָל הָעוֹלָמוֹת", דורך תפילה קען מען אלעס באקומען; אויך זאגט דער רבי (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ): "הַטֶּבַע מְחַיֵּב כָּךְ, וּתְפִלָּה מְשַׁנָּה הַטֶּבַע", תפילה איז משנה די טבע; קומט אויס אז עס איז נישט שייך צו זאגן על פי דרך הטבע איז נישט דא קיין וועג ארויס, ווייל תפילה איז העכער פון די טבע, נו, ווי אזוי זאגט דער רבי: "שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה"?


נאר דער תירוץ איז זייער פשוט, אין הכי נמי, אויב דער מענטש וועט דאווענען פאר זיין פראבלעם וועט ער זיכער געהאלפן ווערן, נאר דער פראבלעם איז אז דער מענטש וואס האט נישט קיין אמונה גלייבט נישט אז ער וועט געהאלפן ווערן דורך תפילה; ער איז אן אויבער חכם, ער האלט אין איין זאגן: "איך בין שוין דערנאך", "איך בין א קראנקע", "פון מיר וועט שוין גארנישט זיין". דאס זאגט דער רבי: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה", אז מען האט נישט קיין אמונה, "בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת", קומען שרעקליכע קרענק, פחדים, דמיונות, אנגעצויגענקייט, ספיקות און בלבולים, "שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלא זְכוּת אָבוֹת", נישט אז עס העלפט נישט, נאר דער מענטש קען נישט דאווענען ווייל ער גלייבט נישט אין זיך, אז זיינע תפילות וועלן אים אויסהיילן.


שטארקט אייך אין זייט ווייטער מתפלל; איך בין אסאך מתפלל פאר אייך און פאר אייער מאן, נאך אביסל וועט איר זען א גאנצע ישועה.


א פרייליכן שבת.

#77 - נישט טשעפען דעם מאן מיט זיין פארגאנגענהייט
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, תשובה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, כ"ד אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן פון אייך אז איר האט געפאלגט וכו'; גלייבט מיר, איך ווייס וואס איך זאג. איר האט אן ערליכער מאן, ער איז זייער וואויל און גוט; איך זאג אייך נאכאמאל - דאס וואס האט פאסירט מיט אים וכו' דאס איז א טריק פונעם ס"מ, ער האט עס געטון נאר אוועק צו נעמען די ליבשאפט צווישן אייך.


עס וועט אים אבער גארנישט נוצן ווייל מיר הערן דעם קול פונעם הייליגן רבי'ן וואס האט געשריגן מיט זיין גאנצע כח (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עח): "אֵין שׁוּם יִאוּשׁ בָּעוֹלָם כְּלָל", עס איז נישט דא קיין יאוש! דער רבי האט דאס געשריגן פאר איבער צוויי הונדערט יאר צוריק און מען הערט נאך דעם קול ביז היינט. נישט נאר מען הערט דער קול נאר עס ווערט גאר שטערקער און שטערקער, אזוי ווי עס שטייט ביי מתן תורה (שמות יט, יט): "וַיְהִי קוֹל הַשּׁוֹפָר הוֹלֵךְ וְחָזֵק מְאֹד", דער קול פונעם שופר איז געווארן העכער און העכער, זאגט דארט רש"י: "מִנְהָג הֶדְיוֹט כָּל זְמַן שֶׁהוּא מַאֲרִיך לִתְקֹעַ קוֹלוֹ מַחְלִישׁ וְכֵהֶה, אֲבָל כַּאן הוֹלֵך וְחָזֵק מְאֹד", געווענליך ווען איינער בלאזט ווערט דער קול שוואכער און שוואכער, אבער דא איז דער קול געווארן העכער און העכער; אזוי איז אויך ביים רבינ'ס זאך, מען הערט און מען נעמט אן דעם רבינ'ס ווערטער מער און מער.


עס איז געווען א גרויסער ערליכע איד, א ברסלב'ער חסיד, ר' ישראל קארדונער זכרונו לברכה. ער פלעגט זאגן: "איינמאל דער רבי האט געשריגן: "אֵין שׁוּם יִאוּשׁ בָּעוֹלָם כְּלָל", קיין יאוש איז נישט פארהאנען; קען דער ס"מ טאנצן פון דער ערד ביזן הימל, עס וועט אים גארנישט העלפן".


דער רבי לערנט אונז אויס אז פון יעדן מצב קען מען טרעפן א וועג ארויס; דער עיקר דארף מען פארגעסן וואס איז געווען. אויב מען וויל בויען א שטוב צוזאמען טאר מען נישט דערמאנען איינער דעם אנדערן אלטע מעשים, ווייל דאס איז א לאו אין די תורה. דער פסוק זאגט (ויקרא כה, יז): "לֹא תוֹנוּ אִישׁ אֶת עֲמִיתוֹ", זאגן אויף דעם חכמינו זכרונם לברכה (בבא מציעא נח:): אִם הָיָה בַּעַל תְּשׁוּבָה לֹא יֹאמַר לוֹ: "זְכוֹר מַעֲשֶֹיך הָרִאשׁוֹנִים", מען טאר נישט זאגן פאר א בעל תשובה: "געדענקסט ווען דו האסט געפראסן נבילות און טריפות".


א איד איז אמאל געקומען צום רבי'ן וויינען אז דער גלח פון שטאט האט פארכאפט זיין טאכטער, דער רבי האט אים געגעבן א גוטע עצה ווי אזוי ער זאל איר ארויס כאפן פון דארט. נאכדעם וואס זי איז געראטעוועט געווארן פון דארט האט איר דער רבי גלייך א כלה געמאכט מיט א פשוט'ער בחור א שוסטער און דער רבי האט געזאגט פאר דעם חתן בזה הלשון: "איך בעט דיר זייער שטארק דו זאלסט קיינמאל נישט דערמאנען פאר דיין ווייב די מעשה וואס זי האט געהאט מיטן גלח און איך זאג דיר צו אז אויב דו וועסט איר קיינמאל נישט טשעפען מיט די אלטע מעשה וועסטו האבן קינדער צדיקים"; וכך הוה, דער איד האט זוכה געווען צו קינדער צדיקים און גרויסע רבנים.


ובכן, אויב איר וועט נישט טשעפען אייער מאן מיט די מעשה וכו' און איר וועט מתפלל זיין אז איר זאלט פארגעסן וואס איז געווען וכו', וועט איר זוכה זיין צו קינדער גרויסע צדיקים. ווייל וויסן זאלט איר אז יעדע דיבור פון רבי'ן גייט אן לדורי דורות, און דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן עב): "עַל יְדֵי רְדִיפַת שָׁלוֹם מַצִּיל אֶת בָּנָיו מִמִּיתָה וּמִגָּלוּת", אז מען לויפט נאך שלום, מען זוכט עס זאל זיין שלום - וועלן די קינדער געראטעוועט ווערן פון טויט און פון גלות; ווען קינדער זעהן ווי די עלטערן לעבן בשלום וועלן זיי קיינמאל נישט איבער לאזן די שטוב און זיי וועלן אויך  אויפשטעלן א שיינע שטוב.

#76 - מאכט שלום מיט אייער מאן
שלום בית

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פ' ויקהל פקודי - פרה, מברכים ניסן, כ"ב אדר, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד ... תחי'


איך קען נישט ליידן קיין מחלוקת; מוהרא"ש האט מיר אריין געלייגט אין מיין בלוט איך זאל העלפן מאן און ווייב מאכן שלום און לעבן צוזאמען. איך האב אייך ביידע ליב און איך וויל זען ווי איר לעבט בשלום; איך וועל נישט צולאזן אז דער יצר הרע זאל צעשטערן אייער לעבן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט שלום מאכן מיט אייער מאן נרו יאיר און חס ושלום זיך צוריק האלטן פון גיין וכו'. דאס איז זייער א גרויסע עבירה; אויב א פרוי האלט זיך אפ פון וכו' איז דער אייבערשטער זייער ברוגז און מען קען באקומען זייער א הארבע שטראף רחמנא לצלן. די אלע זאכן וואס איר שרייבט מיר וועגן אייער מאן וכו' האט גארנישט צו טון מיט קדושה, דאס איז בלויז א כיטערע שפיל פונעם יצר הרע. ער פארגינט נישט אז איר לעבט א שיינע לעבן, ער קען נישט אויסהאלטן ווי שיין איר לעבט מיט אייער מאן. ער האט אייך שוין פראבירט צו צעברעכן מיט אלע מיטלען, אבער גארנישט איז אים נישט געלונגען, האט ער זיך פארשטעלט ווי א פרומער, ער מיינט אז אזוי וועט ער אייך קענען צעטיילן פון אייער מאן, אבער דאס וועט אים נישט גיין.


דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן א'): "הַיֵּצֶר הָרָע מִתְלַבֵּשׁ עַצְמוֹ בְּמִצְווֹת, וּמַטְעֶה אֶת הָאָדָם כְּאִלּוּ מְסִיתוֹ לַעֲשוֹת מִצְוָה"; ווען דער יצר הרע קומט צום מענטש אים אוועק צו נעמען פונעם אייבערשטן שטעלט ער זיך אהער ווי אן ערליכער איד, ער רעדט איין דעם מענטש אויף אן עבירה אז דאס איז א מצוה, עיין שם. דאס האט ער געטון מיט אייך, ער רעדט אייך וכו' אן איר זאלט נישט קענען ליידן אייער מאן וכו'.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיין פרייליך שבת און איר זאלט פרייליך מאכן אייער מאן, איר זאלט גיין וכו'. דערמאנט זיך וואס מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן מיט אונז: "זיי קלוג, נישט גערעכט"; דאס איז דער סוד פון הצלחה - נישט זוכן צו זיין גערעכט נאר זוכן ווי מען קען זיין קלוג. שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ", א קלוגע פרוי בויעט אויף איר הויז, "וְאִוֶּלֶת בְּיָדֶיהָ תֶהֶרְסֶנּוּ", און א נארישע פרוי צעברעכט עס מיט אירע אייגענע הענט; בפרט אז איר האט זוכה געווען צו א חשוב'ער מאן. איך רעד מיט אים זייער אסאך; ער וויל זיין גוט, ער וויינט צו מיר איך זאל אים העלפן, וואס זאל ער טון אז ער האט זיינע נסיונות וכו'. עס איז נישט אז ער וויל נישט זיין גוט; איך זאג אייך אז ער איז א צדיק און עס טוט מיר וויי צו זען ווי איר פאלט א קרבן פארן יצר הרע וואס ער וויל נאר צעברעכן נאך א אידישע שטוב.


איר שרייבט מיר אז איר קענט נישט זיין אין שטוב ווען ער איז דארט וכו' ווייל ער איז א שטיק טומאה; איך בעט אייך זייער מרת ..., איך ווייס נאר וואס דער רבי זאגט, דער רבי זאגט (ספר המידות, אות מריבה, סימן סו): "בִּמְקוֹם מְרִיבָה שָׁם הַשָּׂטָן", דארט וואו מען קריגט זיך דארט איז דער שטן; און דער רבי זאגט (ספר המידות, אות שלום, סימן יח): "הַבְּרָכָה בָּא עַל יְדֵי שָׁלוֹם"; אויב איז מען בשלום וועט מען האבן ברכות; פרעג איך אייך: "וועם ווילט איר האבן אין שטוב, דעם שטן אדער ברכות?" דערפאר בעט איך אייך אז איר זאלט מוחל זיין אייער מאן, אים איבער בעטן און פרובירן מיט אלע כוחות צו זיין פרייליך.


ווי קען מען זאגן אויף א צווייטן אז יענער איז טמא, ווען: "כֻּלָּנוּ אֵין פָּנֵינוּ יָפוֹת כְּלָל", מיר אלע דארפן דאך תשובה טון (עיין ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן לט), און שלמה המלך זאגט (משלי כ, ט): "מִי יֹאמַר זִכִּיתִי לִבִּי טָהַרְתִּי מֵחַטָּאתִי?" ווער קען זאגן אז ער איז ריין פון עבירות...


אז מיר וועלן דן זיין א צווייטן לכף זכות וועט דער אייבערשטער אונז דן זיין לכף זכות; בפרט ווען עס קומט צו שלום בית, דארט דארף מען אלעס טון עס זאל זיין שלום ווייל דער אייבערשטער האט געהייסן מען זאל אויסמעקן זיין נאמען אבי צו מאכן שלום צווישן מאן און ווייב.


איך ווארט צו הערן פון אייך אז איר האט זיך איבערגעבעטן מיט אים.

#75 - זע צו איבערפרישן דיינע וואטשערס צו העלפן די מוסדות
מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, כ"ד אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך הער פון אפיס אז דו דארפסט איבער מאכן דיין וואוטשערס; בעט איך דיר טייערער ... נרו יאיר, האב רחמנות אויף מיר און העלף מיר איך זאל קענען באצאלן די מלמדים און די טיטשערס. עס קומט יעצט דער יום טוב פסח און מען דארף זיי באצאלן. איך בעט דיר, שטרענג זיך אן און גיי אראפ איבערמאכן די וואוטשערס.


דער אייבערשטער זאל העלפן אז בזכות דעם וואס דו שטרענגסט זיך אן אראפ צו גיין וכו' און איבער מאכן די וואוטשערס זאלסטו זוכה זיין צו זען נחת פון דיינע ליכטיגע קינדער.

#74 - קינדער טאנצן און שפרינגען, א תפלה צו האבן געדולד צו זיי
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, סבלנות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, כ"ד אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער איר זאלט נישט ווערן צעבראכן פון דעם וואס איר זעט אז איר האט נישט קיין כח צו אייערע קינדער און יעדע צופרי ווערט אן אנגעצויגענע שטימונג ביי אייך אין שטוב ווען די קינדער פאלגן נישט.


וויסן זאלט איר אז יעדע אידישע מאמע מיט קליינע קינדער שפירט וואס איר שפירט און גייט אריבער וואס איר גייט אריבער וכו'; יעדע פרוי מיינט אז זי האט מיט די נערוון וכו', בפרט ווען מען האט א שטוב מיט קליינע קינדער, דעמאלט קען מען אסאך מאל שפירן אז מען גייט ממש אראפ פון זינען ווען די קינדער פאלגן נישט וכו'.


זייער אסאך מאל ווערט א מענטש צעבראכן נאכדעם וואס מען געשריגן אויף די קינדער; מען הייבט אן טראכטן אז מען איז נישט געזונט וכו', מען הייבט אן טראכטן אז מען קען נישט זיין קיין מאמע וכו', אבער דאס איז נישט וואר. ווייל א מענטש איז א מענטש, א מענטש איז נישט קיין מלאך; איר דארפט וויסן אז קינדער זענען קינדער און דער געזונטער נאטור פון קינדער איז צו טאנצן און שפרינגען און נישט פאלגן; געזונטע קינדער הערן נישט ווען מען רעדט צו זיי. אז מען ווייסט דאס פון פאראויס איז דאס גרינגער צו נעמען.


קינדער מיט עלטערן זענען פונקט דאס פארקערטע; עלטערן האבן ליב ווען עס איז שטיל, רואיג און מסודר, קינדער – פון די אנדערע זייט - ווילן נאר שרייען, טאנצן און שפרינגען. באמת איז נישט געפערליך אז קינדער שפרינגען וכו'; ענדערש זאל דער קויטש כאפן א ריס ווי דער קינד זאל ווערן צעדרוקט, ענדערש זאל דער וואנט כאפן א קראץ ווי איידער דער קינד זאל כאפן קולות א גאנצן טאג.


איינער פון די בחורים וואס פלעגן קומען עסן ביי מיר אויף שבת האט מיר געזאגט, אז ער האט זייער הנאה געהאט צו עסן שבת ביי מיר צוזעהנדיג ווי מען הרג'עט נישט די קינדער ווען זיי טאנצן אויפן קויטש, ווייל ביי זיי אין שטוב הרג'עט מען די קינדער אויב מען טאנצט אויפן קויטש; עלטערן קענען נישט נעמען ווען די קינדער לויפן און שפרינגען, מען האט מורא אויב די וואנט וועט כאפן א זעץ וכדומה, מען כאפט זיך נישט אז א קויטש קען מען קויפן א נייע, א וואנט קען מען איבער פארבן, אלעס קען מען פארעכטן, אבער קינדער אויב מען שרייט אויף זיי טאג און נאכט ווערן זיי פעלערהאפטיג פאר זייער לעבן.


אבער מיר דארפן געדענקען אז מיר האבן א גרויסער באשעפער וואס פירט דער וועלט און מיר האבן א גרויסער רבי וואס האט אונז געגעבן וואונדערליכע עצות אויף יעדן פראבלעם; דער רבי האט אונז אויסגעלערנט אז מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן און מיר זאלן אים בעטן יעדע זאך וואס גייט אריבער אויף אונז. ווען א מענטש געוואוינט זיך צו אויסצורעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, ער דערציילט פארן אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער אויף אים, אלעס וואס באדערט אים, ווערט דער מענטש צופרידן און רואיג.


דעריבער זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג ער זאל רחמנות האבן אויף אייך איר זאלט האבן שטארקע נערוון צו די קינדער, און איר זאלט זוכה זיין זיי מגדל צו זיין און זען נחת פון זיי.


איך שרייב אייך א קורצע תפילה וואס איר זאלט זאגן יעדן טאג, וועט איר זען אז אלעס וועט זיך איבערדרייען לטובה.


"רבונו של עולם, העלף מיר אז היינט זאל איך נישט שרייען אויף מיינע קינדער. העלף מיר אז מיינע קינדער זאלן מיר פאלגן גלייך ווען איך בעט זיי, מיינע קינדער זאלן הערן ווען איך רעד צו זיי און זיי זאלן זיך נישט שפארן מיט מיר. הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל רעדן שיין צו מיין מאן און צו מיינע קינדער, איך זאל זיי נישט פארשעמען און איך זאל חס ושלום נישט שרייען אויף זיי מיאוס'ע ווערטער.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיך נישט אויפרעגן ווען מיינע קינדער פאלגן נישט גלייך ווען איך זאג זיי עפעס צו טון, איך זאל געדענקען אז: "קינדער זענען קינדער"; איך זאל זיי ליב האבן און איך זאל נישט ווערן פארלוירן און גערעגט אויב זיי פאלגן נישט.


איך געב זיך אינגאנצן איבער צו דיר הייליגער באשעפער, איך געב דיר איבער אלע מיינע מחשבות, אלע מיינע דיבורים און אלע מיינע מעשים פונעם היינטיגן טאג און פון אלע מיינע טעג. הייליגער באשעפער, העלף מיר אז איך זאל זיין גוט-מוטיג, ווייל ווען איך בין פרייליך איז מיין מאן פרייליך, און אז איך און מיין מאן זענען פרייליך וועלן די קינדער זיין רואיג און צופרידן.


הייליגער באשעפער, העלף מיר און העלף מיין מאן אז מיר זאלן קענען אויפציען א שיינע ערליכע שטוב, און מגדל זיין אונזערע קינדער צו תורה און צו עבודת השם יתברך.


רבונו של עולם, איך דארף גארנישט און איך וויל גארנישט - נאר ערליכע קינדער, איך וויל זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן דער וועלט, קינדער וואס וועלן נאר טון דיין ווילן.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען חתונה מאכן מיינע קינדער יונגערהייט און גרינגערהייט; מיינע קינדער זאלן זיין אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס און זיי זאלן האבן נאר ערליכע חברים".


די תפילה זאלט איר זאגן יעדן טאג און אויב איר האט צייט - אפאר מאל א טאג, וועט איר זען גרויסע ניסים וואס דער אייבערשטער וועט מאכן מיט אייך.


איך ווארט צו הערן אז עס איז אייך בעסער געווארן.

#73 - זיי מחזק דיין ווייב
פחדים, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, כ"ד אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דיין ווייב האט מיר געשריבן אז זי קען מער נישט וכו', זי געבט אויף וכו'.


דו דארפסט איר מחזק זיין; לויט ווי איך פארשטיי איז זי דערשראקן אז זי האט א פראבלעם, עס באדערט איר מער דאס טראכטן אז אפשר איז זי נישט געזונט מער ווי עס באדערט איר אז זי איז נערוועז און אז זי פארלירט זיך און זי שרייט אויף די קינדער. א אידישע מאמע וואס האט א שטוב מיט קינדער, ווען זי שרייט אויף די קינדער מיינט דאס נישט אז זי דארף נעמען מעדעצין וכו', די נאטור פון עלטערן איז צו שרייען וכו' און מען דארף דאס אויסארבעטן. מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל זיך נישט פארלירן, מען זאל נישט שלאגן די קינדער און מען זאל זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן אויסוואקסן ערליכע אידן.


דעריבער דארפסטו איר מחזק זיין; זאג איר אז אלע אידישע מאמעס זענען אזוי ווי איר, אלע שפירן אסאך מאל ווי מען גייט אויפגעבן. רעד איר אויס איר הארץ אז קינדער זענען קינדער; געזונטע קינדער טאנצן און שפרינגען, געזונטע קינדער קריכן און געזונטע קינדער הערן נישט ווען מען רעדט צו זיי.


געב אכטונג אויף דיין ווייב זי זאל זיין געזונט און שטארק; ווען זי פארלירט זיך אויף די קינדער שטיי אויף איר זייט, נישט קריג דיך מיט איר, ווייל דאס וועט איר נאך מער אויפרעגן, זי וועט נאך מער שרייען און שלאגן. אבער אויב זי וועט זען ווי דו ביסט מיט איר, דו נעמסט זיך אן פאר איר ווען די קינדער פאלגן נישט, וועט זי אויפהערן צו שרייען וכו' און זי וועט ווערן בארואיגט.


דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן נט): "מְסֻגָּל יוֹתֵר לַבָּנִים לִהְיוֹת רָחוֹק מֵהֶם, לִבְלִי לִהְיוֹת דָּבוּק בָּהֶם - לְשַׁעֲשֵׁעַ בָּהֶם בְּכָל פַּעַם, רַק לִבְלִי לְהִסְתַּכֵּל עֲלֵיהֶם כְּלָל", עס איז געזונטער פאר קינדער אז מען איז נישט צוגעקלעבט צו זיי צו שטארק, מען לאזט זיי אליין אויפוואקסן; נאך האט דער רבי געזאגט: "א קינד קישט מען נישט, און א קינד שלאגט מען נישט"; ווייל ווי מער מען איז צוגעקלעבט צום קינד און מען צערטלט אים, שלאגט מען אים ווען ער איז לעבעדיג און שפרינגעדיג, דעריבער איז בעסער אז מען לאזט זיי ארומטאנצן, וועלן זיי אויסוואקסן געזונט און שטארק.


איך שיק דיר א בריוו פאר דיין ווייב, געב איר עס איבער גלייך ווען דו באקומסט דאס.

#72 - הכרת הטוב פאר'ן האבן א געפיל פאר די מוסדות
מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקרא, כ"ד אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב געהערט פון אפיס אז דו האסט אנגעהויבן דעם פראצעדור פון מאכן וואוטשערס; דאס ווייזט מיר אז דו ביסט מכיר טוב פאר אלעס וואס מיר טוען פאר דיר און פאר דיינע קינדער. באמת וועסטו מיר קיינמאל נישט קענען באצאלן אויף דעם וואס איך האב דיר געראטעוועט דיינע קינדער, וויפיל דו ווייסט ווייסטו גארנישט וכו'.


דער מלמד פון דיין זון הרב ... נרו יאיר געבט זיך אפ מיט דיין זון - מען קען זאגן - מער וויפיל מען איז מחויב זיך אפצוגעבן מיט א קינד. אויך די טישטער פון דיין טאכטער מרת ... תחי' קומט זיך אן אויסצייכענונג פארן זיך אפגעבן אזוי געטריי מיט דיין טאכטער.


יעצט אז איך הער אז דו מאכסט וואוטשערס ווייזט דאס מיר אז דו ביסט אונז מכיר טוב, ווייל נישט אלע עלטערן העלפן די מוסד וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן נחת פון דיינע קינדער, אמן.

#71 - ווי אזוי צוצוגיין צו א שידוך
חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקרא, כ"ו אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ווען מען רעדט א שידוך וכו' דארף מען זיך אינטערעסירן בעיקר אויף די מידות פון יענעם; מוהרא"ש זאגט אז אין אלעס קען זיך א מענטש פארעכטן נאך די חתונה - איינער וואס איז אן עם הארץ וכו' קען אנהייבן לערנען, איינער וואס האט נישט קיין ארבעט קען טרעפן אן ארבעט, אבער איינער וואס האט נישט קיין מידות דער איז בכלל נישט קיין בר נש, נאר מען איז א חיה אין די צורה פון א מענטש.


דער הייליגער רבי אלימלך שרייבט (צעטל קטן, סימן טז): "הָאָדָם לֹא נִבְרָא רַק לְשַׁבֵּר אֶת הַטֶבַע", א מענטש איז באשאפן געווארן כדי זיך אויסצוארבעטן זיינע מידות, און ער זאגט (שם) אז דאס איז גרינגער צו טון ווען מען איז נאך יונג ביז די אכצן יאר, ווייל שפעטער איז שוין זייער שווער זיך צו בייטן. למשל איינער וואס איז א כעסן איז זייער שווער ווען ער ווערט שוין עלטער ער זאל ווערן אויס כעסן, אדער איינער וואס איז א קארגער איז זייער שווער ער זאל ווערן אויס קארגער, אזוי איז מיט אלע מידות.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (קידושין מא.): "אָסוּר לְאָדָם שֶׁיְּקַדֵּשׁ אֶת הָאִשָּׁה עַד שֶׁיִּרְאֶנָּה, שֶׁמָּא יִרְאֶה בָּהּ דְּבַר מְגוּנָה וְתִּתְגַּנֶּה עָלָיו, וְרַחֲמָנָא אָמַר (ויקרא יט, יח): וְאָהַבְתָּ לְרֵעֲךָ כָּמוֹךָ", א מענטש טאר נישט מקדש זיין א פרוי פאר ער זעט איר, ווייל אפשר וועט ער איר פיינט האבן נאך די חתונה; דערפאר ווען מען ענדיגט דעם בעשאו (פגישה) דארף דער בחור און די מיידל אליינס מחליט זיין צו זיי ווילן דעם שידוך, קיינער קען נישט צווינגען צו טון די שידוך. אויב עס ציט נישט די שידוך וכו' קען קיינער נישט הייסן מען זאל ענדיגן דעם שידוך וכו', די אלע וואס מען צווינגט זיי צו ענדיגן דעם שידוך וכו' ארבעט זיך נישט אויס שפעטער.


בנוגע וואס צו רעדן ווען מען טרעפט זיך ביים בעשאו (פגישה); די ערשטע מאל וואס מען טרעפט זיך שמועסט מען סתם זאכן, אזוי ווי ווען מען טרעפט א חבר'טע, מען הייבט זיך אן צו באקענען וכו' און אז עס איז דא א משיכה איינער צום צווייטן גייט מען ווייטער.


דער עיקר איז תפילה; בעטס דעם אייבערשטן אז אויב דאס איז אייער שידוך זאל דאס גיין גרינג און שנעל און איר זאלט זוכה זיין צו א לעבן מיט ליבשאפט און שלום, און איר זאלט זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן די וועלט.


בנוגע דארט וואו איר שטייט איין וכו'; דארפט איר וויסן אזוי, אודאי דארף מען האבן הכרת הטוב, ווייל זיי האבן אייך אריין גענומען ווען איר האט נישט געהאט וואו צו שלאפן וכו', אבער דאס מיינט נישט צו זאגן אז איר זענט תלוי אין זיי. עס קומט א צייט וואס מען דארף אנהייבן טראכטן פון תכלית, מען דארף חתונה האבן און אויפשטעלן ערליכע דורות, דא קענען זיי זיך נישט מישן און אייך איינטיילן וכו'. איר זאלט טון וואס איז גוט פאר אייך; גייט ארויס מיט דעם בחור, רעדטס מיט אים וכו', אויב עס ציט אייך גייט ארויס נאכאמאל, און אין פאל עס ציט אייך וועלן מיר דעמאלט אויסשמועסן ווי אזוי מען וועט דאס ענדיגן און פארמאכן.


דאנקט דעם אייבערשטן אז איר האט געטראפן א פארשטענדליכע פרוי - מרת ... תחי'; רעדטס מיט איר און נעמטס פון איר שכל פאר אייער לעבן.


איך ווארט צו הערן נאכדעם וואס איר וועט אים טרעפן, צי איר ווילט גיין ווייטער.

#70 - א קינד דארף נישט פארענטפערן די עלטערן
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקרא, כ"ו אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער, שטארקט אייך מיט אלע כוחות; נאך אביסל וועט איר טרעפן א גוטן שידוך. איך ווייס זייער גוט וואס גייט אריבער אויף אייך וכו', איך בעט זייער אסאך פאר אייערע עלטערן וכו' און אז אייער טאטע זאל ארויס קריכן פון זיינע פראבלעמען וכו', מיר דארפן גלייבן אז מיט תפילה קען מען אלעס פועל'ן.


איר זאלט ווייטער מכבד זיין אייערע עלטערן און איר זאלט זיין שטאלץ מיט זיי; איר דארפט זיך נישט שעמען פון אייערע חבר'טעס מיט אייער טאטע, שעמען דארפן מיר זיך נאר פונעם אייבערשטן, מיר דארפן זען אז אונזערע מעשים זאלן זיין גוט און פיין. זייער אסאך קינדער שעמען זיך מיט זייערע עלטערן, ווייל זיי שפירן עפעס אן התחייבות צו פארענטפערן זייערע מעשים וכו', דאס קומט פון נישט זיין דורכגעטראכט וכו'. איר זאלט זיין שטאלץ מיט זיי ווי אזוי זיי זענען, ובזכות כיבוד אב ואם וועט איר זוכה זיין צו האבן א שיינע לעבן.


מוהרא"ש האט דערציילט א מורא'דיגע מעשה אויף איינער פון די גדולים בזמנינו (צוליב כבוד המשפחה פארצייל איך די מעשה אן דעם נאמען); ווען דער גדול איז געווען א קינד האט ער געליטן שרעקליכע בזיונות פון זיין טאטע. זיין טאטע איז געווען א באקאנטער שיכור אין ירושלים, ער פלעגט זיך אנטרינקען און ליגן אויפן גאס וכו'. יעדעס מאל ווען ער האט געזען זיין טאטע ליגן אויפן גאס אנגעטרינקענערהייט וכו' אנגעבראכן וכו' פלעגט ער אהיים נעמען זיין טאטע און אים געלייגט אין בעט מיט די גרעסטע מאס דרך ארץ. ער האט נישט געקוקט אויף די אלע וואס פלעגן לאכן וכו', ער האט געוואוסט ביי זיך 'דאס איז מיין טאטע און איך דארף אים מכבד זיין'; מער פון דעם האט אים נישט אינטערעסירט. ביז ער איז אויסגעוואקסן א גרויסער גדול, דער אייבערשטער זאל אים געבן אריכת ימים ושנים.


זעט מען פון דעם אז ווען א קינד האט שכל און ווייסט ביי זיך: "דאס זענען מיינע עלטערן; איך שעם זיך נישט מיט זיי, עס אינטערסירט מיר נישט וואס זיי טון און איך וועל זיי אייביג זיין געטריי", דאן איז מען זוכה צו א שיינע לעבן.


זאגטס אביסל תהילים יעדן טאג; בעטס פאר אייך און פאר אלע אידן, מיר זאלן שוין זוכה זיין ארויס צו גיין יעדער איינער פון זיין פריוואטע גלות און מיר זאלן שוין אויסגעלייזט ווערן דורך משיח צדקינו במהרה בימינו.

#69 - חיזוק און הדרכה פאר די מיידלעך פון בית פיגא
תפילה והתבודדות, חברים, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל פקודי, י"ח אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד אלע טייערע תלמידות פון בית פיגא תחי'


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך אויפפירן מיט גרויס דרך ארץ; איר ווייסט דאך אז ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ א יסוד היסודות, דער רבי האט געזאגט: "ווען קיסרין און קעניגן וואלטן געוואוסט וואסערע דרך ארץ איך לערן מיט מיינע מענטשן, וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער לערנען צו מיר".


וויסן זאלט איר אז דער עיקר פון א מענטש איז זיינע מידות; אויב מען פירט זיך מיט דרך ארץ ווייזט דאס אז דער מענטש איז א וואוילער מענטש, אבער אויב מען פירט זיך אויף מיט חוצפה, מען שטערט די כיתה, דעמאלט זעט מען גלייך אז דער מענטש איז נישט קיין ערליכער מענטש.


דער רבי האט געזאגט: "איך קען יעדן העלפן, אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פונעם אייבערשטן, חוץ אן עזות פנים"; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כ): "עַז פָּנִים לְגֵיהִנֹּם", פאר אן עזות פנים איז דא איין עצה - לייג אים אין גיהנום. דעריבער בעט איך אייך זייער אלע תלמידות פון בית פיגא, איר זאלט זיך אויפירן צו אייערע טיטשערס מיט דרך ארץ; מיט דעם וועט איר זיך איינקויפן א גוטע נאמען און איר וועט טרעפן יעדער איינער פון אייך א גוטע שידוך ווען עס וועט קומען די צייט.


נאך א זאך וויל איך אייך בעטן: איר זאלט זיך חבר'ן נאר מיט ערליכע מיידלעך, ווייל אז מען האט גוטע חבר'טעס איז דאס לעבן א גוט לעבן, אבער אויב חס ושלום מען חבר'ט זיך מיט נישט גוטע חבר'טעס וועט דאס אייך שטערן אייער לעבן.


מוהרא"ש זאגט: "וואס איז די סימן ווי אזוי מען קען וויסן ווער עס איז א גוטער חבר וכו'? אז מען קוקט וואס יענער רעדט"; אויב מען זעט א מיידל רעדן איידעלע זאכן איז זי א גוטע חבר'טע, אבער אויב זי רעדט נארישקייטן, זי רעדט זאכן וואס זענען נישט איידל, איז א סימן אז זי איז נישט ערליך, אפילו זי זעט אויס פון אינדרויסן וואויל. ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין יז:): "רַב בָּדִיק בְּלִישְׁנֵיהּ", מען קען דערקענען אויף א מענטש לויט זיין רעדן ווער ער איז; אויב רעדט מען איידל איז דאס א סימן אז מען אן ערליכער איד, און אז נישט איז מען נישט קיין ערליכער איד. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניבול פה, סימן א): "ווער עס רעדט ניבול פה איז א סימן אז זיין גאנצע קאפ איז אים פארדארבן רחמנא לצלן"; דעריבער זאלט איר אוועק שטיין פון חבר'טעס וואס רעדן פון נישט איידעלע זאכן.


יעדע זאך וואס איר דארפט אין לעבן זאלט איר זיך צוגעוואוינען צו בעטן נאר פונעם אייבערשטן, ווייל נאר דער אייבערשטער פירט דער וועלט און נאר ער קען העלפן דעם מענטש ווען מען האט רחמנא לצלן א צרה, עס איז נאריש צו בעטן פון מענטשן הילף, ווען דער מענטש קען זיך אליינס נישט העלפן. דער רבי האט אונז אויסגעלערנט אז מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן אויף אונזער שפראך און מיר זאלן אים אלעס פארציילן, דאס וועט אונז ברענגען נענטער צו אים און אזוי וועלן מיר געהאלפן ווערן מיט אלעס וואס מיר דארפן.


איך האף אז איר וועט אננעמען מיינע ווערטער וועט איר האבן א גוט לעבן; איך האב געעפענט די סקול מיט גרויס פלאג און מיה, נאר אז מיר זאלן האבן ערליכע תלמידות, מיידלעך וואס לעבן מיט יראת שמים און גייען אנגעטון בצניעות. יעדן צופרי בין איך מתפלל פאר אלע קינדער - סיי פון חדר און סיי פון סקול - אז אלע זאלן זיין ערליכע אידן און אויפשטעלן ערליכע שטובער. איך פארגיס אסאך טרערן אויף יעדן פון אייך באזונדער.


איך האף אז איר וועט אויסהערן וואס אייערע טיטשערס לערנען מיט אייך און איר וועט זיך פירן מיט דרך ארץ, וועט איר מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.


א גוטן טאג.

#68 - מיידלעך זאלן נישט רעדן וועגן בחורים
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל פקודי, י"ח אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'


איך בעט אייך זייער איר זאלט נישט רעדן צו מיידלעך וועגן בחורים; עס איז נישט קיין ערליכע זאך און עס איז נישט קיין קלוגע זאך. איך וועל אייך מיטן אייבערשטנס הילף ברענגען א גוטע בחור פון ישיבה.


רעדטס נישט מיט קיינעם וועגן בחורים, אויב איר וועט רעדן מיט מיידלעך פון בחורים וכו' וועט איר מיר וויי טון; איך האב אייך אריין גענומען אין סקול ווייל איך וויל איר זאלט האבן א גוט לעבן. אויב איר וועט פאלגן וואס דער ראש ישיבה זאגט וועט איר האבן א שיינע לעבן, אבער אויב איר וועט זיין קלוגער און איר וועט נישט פאלגן, וועט נישט זיין גוט.


פון היינט און ווייטער, אויב א מיידל קומט צו אייך רעדן וועגן בחורים זאגט פאר יענע מיידל שיינערהייט: "איך בעט דיר רעד נישט צו מיר וועגן בחורים, איך וויל פאלגן דעם ראש ישיבה"; נאך אביסל וועט איר מיטן אייבערשטנס הילף א כלה ווערן.


געדענקט וואס איך זאג אייך: "חבר'ט זיך נאר מיט ערליכע מיידלעך, וועט אייך גוט זיין".

#67 - ווען מ'פאלגט האט מען הצלחה
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל פקודי, י"ח אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי'.


עס טוט מיר זייער וויי צו הערן אז איר פאלגט נישט וואס מיר האבן גערעדט; איך האב אייך שוין אפאר מאל געשריבן אז איר זאלט נישט רעדן מיט אנדערע מיידלעך וועגן בחורים וכו', און יעצט הער איך צוריק אז איר רעדט מיט מיידלעך וועגן בחורים וכו'.


עס איז א נארישע זאך פון אייך אז איר רעדט צו אנדערע מיידלעך וכו'; איר מאכט זיך א שלעכטע נאמען צווישן די מיידלעך. די מיידלעך פארציילן דאס פאר זייערע עלטערן און נאכדעם מאכט איר זיך צונאר צווישן אלעמען, עס טוט מיר זייער וויי אז איר פאלגט נישט.


איין זאך קען איך אייך זאגן, אויב איר וועט פאלגן וואס דער ראש ישיבה זאגט וועט איר האבן א שיין לעבן; די בחירה ליגט אין אייערע הענט - ווילט איר האבן א שיינע לעבן, קענט איר עס האבן, ווילט איר טון וואס אייער קאפ זאגט, ווילט איר אליינס גיין - זאל אייך דער אייבערשטער העלפן איר זאלט אנקומען גוט...


אז איר וועט מיר פאלגן וועט אייך גוט זיין בזה ובבא.

#66 - וועגן דעם בנין אין אומאן, מ'דארף בארגן געלט מיט א חשבון
אומאן, חובות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פ' ויקהל פקודי - פרה, מברכים ניסן, כ"ב אדר, שנת תשע"ח לפ"ק


 


לכבוד מיין טייערער ...


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך וועל זיין מיט דיר זייער אפען; איך האב געבארגט מאה אלפים ביז צוויי יאר, נאכדעם האב איך א חוב ביז קומענדיגע יאר חנוכה פון פופציג טויזנט. יעצט דארף איך באצאלן אויף ראש חודש ניסן א חוב פון זיבעציג טויזנט דאללער; געלויבט דעם אייבערשטן אז די בחורים האבן אריין געברענגט געלט פורים און איך האב דאס געלט צו באצאלן. דער מלוה זאגט מיר ער איז גרייט צו ווארטן נאך אביסל אבער איך דארף האבן א חשבון ווי אזוי איך גיי דאס באצאלן.


איך האב שוין געבארגט במשך די צען יאר פון ווען מיר האבן געעפענט די ישיבה קרוב צו א מיליאן דאללער און איך האב ברוך ה' אלעס באצאלט אויפן טאג אדער פארן זמן הפרעון, אלץ ווייל איך האב געבארגט מיט א חשבון. איך האב אוועק געלייגט אלע אפגעצאלטע שטרות און איך וועל דיר עס ווייזן. אבער סתם צו בארגן אין דער וועלט אריין - קען איך נישט; אויב דו האסט איינער וואס איז מיר גרייט צו בארגן אויף א שפעטערע זמן, בין איך גרייט צו בארגן ביז א האלב מיליאן דאללער צו קענען ענדיגן דעם בנין פאר דעם יאר. גלייב מיר, ווי שטארק דו ווילסט דעם נייעם בנין וויל איך דאס אסאך מער; איך ווייס נישט צי דו האסט אפילו געזען וואו איך שטיי איין, אויב מיר וועלן נאך נישט האבן אונזער בנין גרייט אויף דעם יאר, וועל איך דיר ווייזן וואו איך שטיי איין, איך וועל דיר ווייזן דעם בית הכסא וואס מיר ניצן ראש השנה וכו' וכו'.


שטארק דיר מיט אלע דיינע כוחות; מיר וועלן ענדיגן דעם בנין מיט תפילה. מיר וועלן מאכן א שיינעם חנוכת הבית אין אומאן און איך וועל קענען אויסרופן וואס ר' נתן האט אויסגעשריגן ביים חנוכת הבית פארן קלויז אין אומאן: "איך האב געבויט דעם קלויז - נישט מיט קיין געלט פון עשירים, נאר פון די רצונות פון ארימעלייט", וואס זיי האבן זיך מוסר נפש געווען צו ברענגען נאך א פרוטה און נאך א פרוטה; יעדער האט געברענגט זיינע לעצטע פרוטות ביז מען האט געענדיגט בויען דעם קלויז אין אומאן, און מוהרא"ש פירט אויס די מעשה: "וזה שייך בכל דור ודור".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#65 - הער שוין אויף מיט דיין מרה שחורה, וועט דיר זיין גוט
שמחה, שלום בית, סמארטפאון, אינטערנעט, מרה שחורה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויקהל פקודי, כ' אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב גרויס רחמנות אויף דיר און איך ווייס דיר נישט וואס צו זאגן... איין זאך קען איך דיר זאגן: דו ביסט א גרויסער רחמנות... דו האסט א טייערע ווייב מיט ליכטיגע קינדער; דו האסט אן אייגענע הויז, דו האסט א פיינע פרנסה און דו ליגסט אין בעט מרה שחורה'דיג און דו ווילסט נישט אויפשטיין.


איך האב דיר שוין פרובירט מחזק צו זיין אן א שיעור מאל; זעט אויס אז דו פארשטייסט בעסער פון מיר און דו האלסט זיך קלוגער פון מיר. קען זיין אז דעם רבינ'ס עצות איז צו פשוט פאר דיר, דו קוקסט אן אונזער חבורה 'היכל הקודש קודש קדשים' ווי קליין קעפלדיגע מענטשן. וויל איך דיר זאגן וואס דער תם האט געזאגט פארן חכם (ספורי מעשיות, מעשה ט' מחכם ותם): "קוק צו וואס מיין תמימות האט מיר צוגעברענגט - צו אזוי איין גדולה, און צו וואס דיין חכמה האט דיר געבראכט."


פאלג מיר, מאך צו דיין סאשעל מידיע וואס דאס רייסט דיר אוועק פון דיינע קינדער און דו האסט נישט קיין איין טראפ געדולד צו זיי; אמאל פלעגסטו זיי פארהערן, דו פלעגסט זיך שפילן מיט זיי, דו האסט הנאה געהאט צו זיצן אין שטוב מיט דיין ווייב און קינדער. היינט זוכסטו זיך יעדע רגע וואו צו אנטלויפן, עס איז ביי דיר מקוים געווארן די קללה וואס דער אייבערשטער האט געשאלטן קין (בראשית ד, יב): "נָע וָנָד תִּהְיֶה בָאָרֶץ", וואו די גייסט ביסטו נישט צופרידן.


קוק וואס פאסירט ווען מען זינדיגט רחמנא לצלן - מען פארלירט דעם מח; דיין ווייב איז שוין געקומען צו מיר אפאר מאל, זי פרעגט מיר צי איז מחויב צו לעבן מיט דיר, ווייל דו שרייסט אויף איר און דו ווארפסט אן אויף איר א פחד און אן אימה יעדע מינוט. ווען זי פרעגט דיר צי דו דארפסט עסן, שרייסטו אויף איר מיאוס'ע ווערטער, ווען זי פרעגט דיר שבת אינדערפרי 'וואו גייסטו דאווענען', שרייסטו אויף איר קללות נמרצות. זי איז געווען ביי מיר אין אפיס און געוויינט, זי האט מיר געפרעגט: "ראש ישיבה, דאס איז מיין לעבן? איך וועל דארפן אזוי ליידן אלע מיינע יארן?!"


וויפיל אינגעלייט מוטשען זיך אנצוגיין טאג טעגליך מיט שווערע ביטערע נסיונות; זיי האבן נישט קיין געלט צו קענען צאלן דירה געלט וכו' וכו'. וויפיל אינגעלייט וואלטן געוואלט האבן אן אייגענע דירה, א שטוב מיט ליכטיגע קינדער, און דו ווען דו האסט שוין דאס אלעס זוכסטו זיך פון אונטער דער ערד ווי זיך אפצורעדן?!


נאך חצות איז ביי מיר שוין כמעט דער טאג אריבער און דו ליגסט נאך אין בעט מרה שחורה'דיג ווי א גע'פגר'טע קו?! איך בעט דיר, טאנץ ארויס פון בעט און לויף אין שול דאווענען שחרית. טו אן טלית און תפילין און דאנק דעם אייבערשטן אז דו ביסט געזונט. נאך שחרית נעם א חומש און זיי מעביר סדרה, די וואך האבן מיר צוויי לאנגע סדרות.


די וואך נאכן ליינען גייט מען אויסשרייען: "חזק, חזק, ונתחזק"; די אלע וואס פאלגן דעם הייליגן רבי'ן, זיי נעמען יעדן טאג דעם חומש און פון אנהייב וואך זענען זיי מעביר סדרה, די קענען שרייען: "חֲזַק, חֲזַק", אבער די וואס שטופן עס אפ ביז סוף וואך, די בלייבן נעבעך "חוֹזֶק", ווייל עס גייט אריבער א וואך נאך א וואך און מען לערנט ניטאמאל קיין חומש.


ווען דו ענדיגסט דאווענען אין מעביר סדרה זיין קום אהיים און עס פרישטאג מיט דיין ווייב; געב איר גוטע ווערטער, געב איר ליבשאפט וכו' און בעט איר איבער, זאג איר אז דו הייבסט אן א נייע לעבן.


ווי קען מען זיין אזוי שלעכט צו די אייגענע ווייב? ווי קען מען רעדן מיאוס'ע ווערטער צו די ווייב?! איינע פון די סימנים פון א איד איז אז ער איז א רחמנות'דיגער, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות עט.) אז די אידן האבן דריי סימנים: "רַחֲמָנִים, בַּיְישָׁנִין, וְגוֹמְלֵי חֲסָדִים".


געדענק וואס איך חזר שטענדיג איבער ביי די שיעורים, וואס מוהרא"ש פלעגט אונז זאגן, אז די גאנצע געלט און די גאנצע הצלחה פונעם מענטש קומט בזכות דעם וואס מען איז מכבד די ווייב, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סט): "כִּי עִקַּר הָעֲשִׁירוּת עַל יְדֵי הָאִשָּׁה", די גאנצע פרנסה קומט בזכות די פרוי; זוך נישט צו זיין גערעכט, עס איז א גרויסע רחמנות אויף די מענטשן וואס קריגן זיך טאג און נאכט. ענדערש געב נאך ווי צו זיין גערעכט; וואס וועסטו האבן אז דו וועסט זיך קריגן, דו אליינס ווערסט דאך אויפגעגעסן פון די אלע קריגערייען.


איך וועל דיר זאגן דעם אמת, אסאך מאל ווען מען קוקט אויף דיר כאפט פשוט אן א שרעק; דו זעסט אויס ווי א טויטער מענטש, אן קיין שום חיות און אן קיין שום לחליחות. איך האב דיר עס קיינמאל נישט געזאגט, אבער יעצט אז דו שרייבסט מיר איינס אזייגער נאכמיטאג אן אימעיל אז דו ליגסט אין בעט און דו ווילסט נישט אויפשטיין, זאג איך דיר אפען ארויס אז דו ביסט א גרויסער רחמנות...


טייערער הארציגער חבר, מיר האבן א רבי וואס ער קען יעדן איינעם העלפן, אפילו א משוגע'נעם קען מען העלפן; דער פראבלעם איז נאר אז דער משוגע'נער האלט אז ער איז נארמאל נאר דער דאקטער איז משוגע. אזוי זאגט דער רבי (שיחות הר"ן, סימן סז): "כִּי עִקַּר שִׁגָּעוֹן שֶׁל כָּל הַמְשֻׁגָּעִים הוּא רַק מֵחֲמַת שֶׁהוּא אֵינוֹ מְצַיֵּת וְשׁוֹמֵעַ לְדִבְרֵי הַבַּעֲלֵי שֵׂכֶל, כִּי הַמְשֻׁגָּע - אִם הָיָה שׁוֹמֵעַ וְצַיָּת לְדִבְרֵי אֲחֵרִים שֶׁהֵם הַבַּעֲלֵי שֵׂכֶל, בְּוַדַּאי לֹא הָיָה מְשֻׁגָּע כְּלָל", פארוואס ווערט א מענטש משוגע? ווייל ער פאלגט נישט דעם אמת'ן חכם און דעם אמת'ן צדיק, ווייל ווען דער מענטש וואס איז פיל מיט שגיונות - אויב וואלט ער געפאלגט א חכם וואלט ער געווארן אויס משוגע; יעדער מענטש האלט פון זיך, ער האלט אז ער איז דער קלוגסטער און דער געלונגענסטער מענטש וכו' וכו', אבער אויב דער מענטש האט נישט קיין ביטול צו א צדיק און צו אן אמת'ן חכם, וועט ער אינגאנצן פארפירט ווערן. א מענטש מוז האבן א רבי - א מורה דרך מיט וועם ער שמועסט זיך דורך זיין לעבן און ווען ער האט א שווערע איבערגייעכץ אדער שווערע נסיונות, גייט ער צו זיין רבי און רעדט מיט אים.


א מענטש וואס גייט אליינס איז אין א גרויסער סכנה; אסאך מאל מאכט דער יצר הרע אז א מענטש זאל זיך פירן גוט און פיין פאר א לאנגע צייט, נאר ווייל ער וויל איינרעדן דעם מענטש אז ער קען זיך אליינס אן עצה געבן, נאכדעם ווארפט ער אים אראפ אין א פלאנטער און דער מענטש קען זיך נישט קיין עצה געבן, ער ווייסט נישט ווי אזוי זיך ארויסצוזען פונעם פלאנטער.


אז דו קומסט צו מיר נאכאמאל און נאכאמאל וויל איך דיר קלאר שטעלן אז איך בין ווייטער גרייט צו רעדן מיט דיר און דיר ווייטער אוועק געבן פון מיין טייערע צייט - נאר אז דו וועסט פאלגן; מיין צייט איז מיר זייער טייער און איך בין גרייט ווייטער צו רעדן מיט דיר נאר אז דו וועסט מיר פאלגן, אבער סתם אזוי רעדן און שמועסן און נאכדעם שרייבסטו מיר אז דו ווילסט נישט אויפשטיין וכו' ווען עס פעלט דיר גארנישט, אויף דעם בין איך נישט גרייט.


עס פעלט דיר באמת גארנישט, נאר דאס ביסל שכל אז דו זאלסט אוועק ווארפן דיין שכל, וואס באמת איז די גרעסטע שכל אז מען לייגט אוועק די שכל, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן טו): "שֶׁהוּא חָכְמָה וּמְלָאכָה גְּדוֹלָה לִהְיוֹת כְּמוֹ בְּהֵמָה", עס איז א גרויסע חכמה צו זיין אזוי ווי א בהמה, זיך צו פירן פשוט בתמימות ובפשיטות, אזוי ווי עס שטייט (שמות לו, א): "כָּל אֲשֶׁר נָתַן ה' חָכְמָה בָּהֵמָה". הַיְנוּ שֶׁהוּא חָכְמָה לַעֲשׂוֹת עַצְמוֹ כִּבְהֵמָה. און אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין ה:): אויפן פסוק (תְּהִלִּים לו, ז): "אָדָם וּבְהֵמָה תּוֹשִׁיעַ ה'" – אֵלּוּ בְּנֵי אָדָם שֶׁעֲרוּמִים בְּדַעַת וּמְשִׂימִין עַצְמָן כִּבְהֵמָה. און אזוי ווי אסף בעט דעם אייבערשטן (תהלים עג, כב): "וַאֲנִי בַּעַר וְלֹא אֵדָע בֶּהֱמוֹת הָיִיתִי עִמָּךְ".


זיי נישט ברוגז אז איך שרייב דיר אזוי שארף; גלייב מיר איך שרייב נאך זייער איינגעהאלטן. איך האב נישט דא קיין שום אייגענע נגיעה, איך וויל פשוט אז דו זאלסט האבן א לעבן. איך האב אלעס אוועק געגעבן פון מיר; איך דארף נישט גארנישט, איך וויל נישט גארנישט און איך האב נישט גארנישט, איך וויל נאר אז דו זאלסט האבן א גוט לעבן.


בעט איך דיר, מאך שלום מיט דיין ווייב; טו עס פאר דיינעט וועגן, טו עס פאר דיינע צוויי ליכטיגע קינדער. מאוויס וועט דיר נישט פרייליך מאכן; עבירות מאכט נישט פרייליך, עבירות מאכט נאר מער צעבראכן. אנשטאט דו זאלסט זיך שרייבן מיט קרעציגע מענטשן, מיט מענטשן וואס דו ווילסט נישט זיין ווי זיי, פארברענג ענדערש מיט דיינע קינדער.


בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר אז איך זאל מיר אפלאזן פון די עבירות, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, העלף מיר איך זאל לעבן מיט מיין ווייב בשלום ובשלוה", אזוי זאלסטו מאריך זיין מיט תפילה, ביז דו וועסט זוכה זיין ארויס צו קריכן פון דיין עבר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#64 - זיך דרייען נאר מיט גוטע חברים
חברים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקהל פקודי, י"ט אדר, שנת תשע"ח לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער תלמיד ... נרו יאיר


איך האב נישט געהאט קיין מנוחה נעכטן א גאנצע נאכט פון דעם וואס דו האסט מיר דערציילט אז דו ביסט געווען פורים ביי א פארטי וואו היימישע אינגעלייט האבן צוזאמען גערייכערט דראגס וכו', מען האט געדינגען א גוי זאל אכטונג געבן אז קיינער זאל נישט כאפן קיין בילדער, מען זאל נישט זען וואס דארט טוט זיך; אלעס האט אנגעפירט א גוי, אן איש טמא ומטמא וואס נארישע אינגעלייט לויפן אים נאך וכו'.


דערפאר בעט איך דיר (משלי א, טו): "בְּנִי אַל תֵּלֵךְ בְּדֶרֶךְ אִתָּם, מְנַע רַגְלְךָ מִנְּתִיבָתָם"; אנטלויף פון די חברים, זיי וועלן דיר אראפ שלעפן אין שאול תחתית. קום אין ישיבה און דריי זיך מיט ערליכע אידן, וועט עס אויף דיר אויך משפיע זיין לטוב.


געדענק וואס דער רבי האט געזאגט פאר זיין תלמיד ר' ליפא, עס שטייט אין תיקוני זוהר (תיקון ג' מהתיקונים האחרונים): "חֲיֵיכִת בְּהוֹן בְּעוּתְרָא בְּהַאי עָלְמָא, וּלְּבָתַר, קְטִילַת בְּהוֹן", געלט לאכט צום מענטש אין די יונגע יארן און שפעטער הרג'עט דאס דעם מענטש; קוק אויף עלטערע מענטשן, וואס האבן זיי פון זייערע יונגע יארן? גארנישט, נאר דאס ביסל תורה תפילה ומעשים טובים.


איך דאנק דיר פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר אין ישיבה; איך בעט פאר דיר אז דו זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן און דו זיי אויך מתפלל - בעיקר פאר איין זאך – "זאלסט אייביג האבן א געפיל צום הייליגן רבי'ן".


דער הייליגער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכט): "הָאֵשׁ שֶׁלִּי תּוּקַד עַד בִּיאַת הַמָשִׁיחַ, מיין פייער'ל וועט שוין טליען ביז משיח וועט קומען"; בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר אז דעם רבינ'ס פייער זאל אייביג טליען אין מיין הארץ און עס זאל טליען און ברענען אין מיינע קינדער'ס הערצער", ווייל ווילאנג א מענטש איז מחובר צום צדיק האט ער אלעס, אבער אז מען לאזט אפ דעם צדיק האט מען גארנישט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.