בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן וואס פאר א שיינע גארטן איר האט אויפגעשטעלט; וואס קען זיין א גרעסערע וואונטש פאר א אידישע מאמע ווי צו זען אלע קינדער יראים ושלמים און פירן זיך בדרך התורה.

געבט א קוק אויף אייערע קינדער; אנגעהויבן מיט ... נרו יאיר, א טייערער יונגערמאן א מלמד פאר תינוקות של בית רבן, ער לערנט מיט זיי די הייליגע אותיות התורה. אויך האלט ער דרשות אויף 'קול ברסלב', ער לערנט פאר שאלות ותשובות - בריוון פון "עצתו אמונה", הונדערטער אידן הערן אים אויס טעגליך, אזוי אויך לערנט ער ביי אונז אין כולל יעדע פארנאכטס הלכה.

נאכדעם אייער צווייטע זון ... נרו יאיר, ער זיצט אין כולל אינדערפרי און פארנאכטס, אויך העלפט ער אין חדר; ער לייגט אריין אין די קינדער יראת שמים, בשעת זיי עסן דערציילט ער זיי שיינע מעשיות. אויך האלט ער דרשות פאר הונדערטער אידן אויף 'קול ברסלב', ער לערנט פאר בריוו פונעם ראש ישיבה פון ספר "איש אמונות"; אזויפיל אידישע קינדער זענען זיך מחי' מיט דעם, מענטשן וואס ארבעטן א גאנצן טאג רופן אריין דעם טעלעפאון ליין 'קול ברסלב' און הערן זיך צו צו די זיסע עצות פון הייליגן רבי'ן.

אויך אייער איידעם ... נרו יאיר לערנט אין כולל אינדערפרי און פארנאכטס מיט אזא התמדה און מיט אזא פלייסיגקייט. יעצט האט אייער טאכטער ... תחי' אנגעהויבן פארלערנען בריוו וואס איז געשריבן ספעציעל פאר פרויען און מיידלעך אויף די פרויען טעלעפאון ליין.

דארפט איר טאנצן פאר שמחה, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די שיינע גארטן וואס דער אייבערשטער האט אייך געגעבן א מתנה.

יעצט גייען מיר פראווענען דעם 'ליל הסדר', זאלט איר זאגן נשמת מיט לויב און דאנק פאר אלע חסדים, וועט דער אייבערשטער טון מיט אייך נאך חסדים.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך זע ווי דו טיילסט אויס די פעקלעך פאר אלע חברים פון די קהלה וואס דארפן האבן הילף אויף פסח, דו טוסט דאס מיט אזא געטריישאפט; וויל איך דיר מחזק זיין און שטארקן. וויסן זאלסטו אז נאר דאס בלייבט איבער פונעם מענטש, די חסד וואס ער טוט פאר א צווייטן איד. דאס וועט דיר ראטעווען פון אלעם שלעכט און ראטעווען דיין ווייב און קינדער.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רב): "'צְדָקָה תַּצִּיל מִמָּוֶת' רָאשֵׁי תֵּבוֹת 'מַצַּת', צדקה ראטעוועט דעם מענטש פון אלעם שלעכטס, נאך זאגט דער רבי דארט: "סְגֻלָּה לָחֳלִי נוֹפֵל רַחֲמָנָא לִצְלָן, פִּזַּר נָתַן לָאֶבְיוֹנִים: רָאשֵׁי תֵּבוֹת 'נֶפֶ"ל'; דאס גייט ארויף סיי ברוחניות און סיי בגשמיות. אויב א מענטש האט רחמנא לצלן די מחלה פון חולי נופל (עפילעפסי) זאגט דער רבי ער זאל געבן צדקה, און דאס גייט אויך ארויף ברוחניות, אז א מענטש וואס זעט אז ער האלט אין איין פאלן, און וויפיל ער וויל זיין ערליך און ער נעמט זיך פאר צו טון נאר גוטע זאכן, פאלט ער צוריק צו זיינע רגילות'ן וכו', זאל ער געבן צדקה.

איך דארף מקצר זיין ווייל איך בין זייער פארנומען יעצט ערב יום טוב, איך וועל דיר נאך אם ירצה ה' שרייבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וויסן זאלסטו אז זייט דיין חבר ... האט זיך אוועק געצויגן פון ... קיין וכו', האט ער נעבעך אפגעלאזט דאס גאנצע אידישקייט; וויפיל איך וועל דיר דערציילן וואס זיינע קינדער דערציילן מיר, וואס טוט זיך אפ ביי אים אין שטוב רחמנא לצלן - וועסטו מיר נישט גלייבן; נישט דא קיין שבת, נישט דא גארנישט, זיי זענען מחלל שבת בפרהסיא אין פארנט פון די קינדער, אלץ נעבעך פאר די געלט.

כל זמן ער האט געוואוינט אין ... האט ער געהאט א שטיקל אידישע שטוב, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ח.): "לְעוֹלָם יָדוּר אָדָם בִּמְקוֹם רַבּוֹ", א מענטש זאל וואוינען אין די פלאץ וואו זיין רבי וואוינט וועט אים דער רבי קענען מחזק זיין ער זאל זיין אידיש; אבער יעצט ווען ער האט זיך אוועק געצויגן איז גארנישט דא, וד"ל.

איך האב נישט קיין צייט צו קוקן זיינע סטראשענקעס און עס אינטערעסירט מיר נישט וואס ער סטראשעט; איך האלט שוין איבער צען יאר פון סטראשענען וכו'. איין זאך קענסטו אים איבער געבן בשמי, אז אויב וועט ער טשעפען מיינע איינגעשטעלטע אין די מוסד וועל איך אים נישט שולדיג בלייבן; אויב ביסטו אים געטריי זאלסטו אים דאס מודיע זיין וואס פריער. מיט מיר קען ער טון וואס ער וויל ווייל איך האב פון קיינעם נישט מורא, איך ליג אין די הענט פונעם אייבערשטן. מיר האט מען שוין געסטראשעט מיט דאס ערגסטע און אויף מיר איז שוין אריבער די זיבן וואסערן - נישט איין מאל נאר כמה פעמים און ברוך ה' איך האב דאס אלעס איבערגעלעבט; אבער אויב ער וועט טשעפען מיט מיינע איינגעשטעלטע, בפרט מיט מרת ... תחי' - אונזער געטרייע מנהלת, וועט אים זיין גאר ביטער.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

א באזארגטע מאמע תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער ערשטע בריוו און אויך אייער צווייטע בריוו.

איך האב אויך געטראכט אז דאס איז סתם לחץ וכו'; איר שרייבט דאך אליינס אז וויפיל איר פרובירט צו נישטערן און זוכן זאגן אלע די זעלבע זאך, אז דער חתן איז א געשמאקער און א גוטער, און דאס וואס ער באווייזט זיך שעמעוודיג און צוריק געצויגן דאס איז ביי אסאך חתנים; איז דאך ממש א שאד פאר אייערע שלאפלאזע נעכט און פאר אייערע פחדים.

דאס איז אלעס מעשה שטן צו שטערן אייערע שענסטע צייט אין לעבן; איר האט געארבעט, געאקערט און געזייט אזויפיל יארן, יעצט ענדליך ווען איר שניידט שוין די פירות נאכדעם וואס אייער טאכטער איז א כלה געווארן בשעה טובה ומוצלחת דארפט איר יעצט נאר טאנצן, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אבער אנשטאט טאנצן פאר שמחה וויינט איר א גאנצן טאג.

איר פרעגט אין אייער צווייטע בריוו: "חוץ פון ווייטער דאווענען וואס איך פרוביר צו טון, ליגט אויף מיר א חוב עפעס צו טון? אדער זאל איך לאזן די זאך לויפן?" וויל אייך זאגן אז איר האט נאך איין זאך צו טון; חוץ פון דאווענען ליגט אויף אייך א פליכט צו טון נאך א זאך וואס דאס וועט אייך העלפן, איר דארפט אנהייבן צו דאנקען דעם אייבערשטן פאר די גרויסע נס וואס ער האט געמאכט מיט אייך אז אייער טאכטער איז א כלה געווארן; אודאי זאלט איר ממשיך זיין צו בעטן פאר די כלה, אבער נישט מיט די וועג וואס איר בעט ביז יעצט - מיט עצבות, פחדים און דמיונות וכו' וכו' נאר מתוך שמחה.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קעה): "עִקַּר מַעֲלַת הַבְּכִיָּה, שֶׁתִּהְיֶה מֵחֲמַת שִׂמְחָה", ווען מען וויינט צום אייבערשטן זאל מען וויינען מתוך שמחה, דערפאר זעט מען אז די ראשי תיבות פון דאס ווארט "בְּכִיָּ"ה" איז "בְּ'שִׁמְךָ יְ'גִילוּן כָּ'ל הַ'יּוֹם (תהלים פט, יז)", מען וויינט צום אייבערשטן ווייל מען ווייסט אז מיר זענען אין זיינע הענט און ער קען אונז העלפן, נישט חס ושלום וויינען פון פחד און שרעק וואס דאס איז נישט גוט.

איך שיק אייך א תפילה וואס איר זאלט יעדן טאג זאגן צום אייבערשטן ביז די חתונה פון אייער טאכטער און אויך נאך די חתונה:

"רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם אִיךְ דַאנְק דִיר אוּן אִיךְ לוֹיבּ דִיר פַאר אַלֶע חֲסָדִים וָואס דוּ טוּסְט מִיט מִיר; דוּ הָאסְט מִיר גֶעגֶעבְּן אַזַא שֵׁיינֶע לֶעבְּן, דוּ הָאסְט מִיר גֶעגֶעבְּן אַ טַייעֶרֶע מַאן מִיט זִיסֶע אוּן לִיכְטִיגֶע קִינְדֶער, יְיַשֶׁר כֹּחַ אֵייבֶּערְשְׁטֶער פַאר אַלֶעס וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר. בַּאזוּנְדֶער דַאנְק אִיךְ דִיר טַאטֶע אוֹיף דִי גְרוֹיסֶע נֶס וָואס דוּ הָאסְט גֶעמַאכְט מִיט מִיר אַז מַיין טָאכְטֶער ... תִּחְיֶ' אִיז אַ כַּלָּה גֶעוָוארְן בְּשָׁעָה טוֹבָה וּמֻצְלַחַת; מָה אָשִׁיב לַה' - וָואס קֶען אִיךְ דִיר בַּאצָאלְן, כָּל תַּגְמוּלוֹהִי עָלָי - פַאר אַלֶעס גוּטְס וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר, אֵיין זַאךְ קֶען אִיךְ טוּן: כּוֹס יְשׁוּעוֹת אֶשָּׂא וּבְשֵׁם ה' אֶקְרָא, אִיךְ וֶועל פוּן הַיינְט אוּן וַוייטֶער דִיר דַאנְקֶען אוּן לוֹיבְּן; אִיךְ וֶועל אַלֶעמֶען דֶערְצֵיילְן דִי גְרוֹיסֶע נִסִּים אוּן חֲסָדִים וָואס דוּ טוּסְט מִיט מִיר כְּסֵדֶר.

הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין חֲתוּנָה צוּ מַאכְן אַלֶע מַיינֶע קִינְדֶער; זֵיי זָאלְן הָאבְּן אַ גוּט לֶעבְּן אוּן זֵיי זָאלְן אוֹיפְשְׁטֶעלְן עֶרְלִיכֶע אִידִישֶׁע דּוֹרוֹת. הֶעלְף מַיין טָאכְטֶער ... דִי כַּלָּה, זִי זָאל גֵיין צוּ דִי חוּפָּה גְרִינְג אוּן פְרֵיילִיךְ; זִי זָאל אוֹיפְשְׁטֶעלְן צוּזַאמֶען מִיט אִיר מַאן עֶרְלִיכֶע אִידִישֶׁע דּוֹרוֹת בִּזְכוּת אַלֶע הֵיילִיגֶע צַדִּיקִים וָואס הָאבְּן זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דִיר, בִּפְרַט דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי - רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגֶא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, אוּן רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה בֶּן מַלְכָּה זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, אָמֵן".

דער אייבערשטער זאל אייך העלפן איר זאלט זיך פרייען מיט די שמחה און מיט די ניסים וואס דער אייבערשטער טוט מיט אייך.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט זיך מחי' מיט די שיעורים יעדע ליל שישי און אז די שיעורים פרישן אויף דיין שלום בית.

זייער גוט האסטו געטון אז דו ביסט געגאנגען צו האברך ... נרו יאיר זיך מחזק זיין מיט אים בשיחות חברים; א גוטע חבר איז מער פון אלעס, מען קען צוקומען צו מקבל זיין פונעם רבי'ן אסאך מער ווען מען האט א גוטע חבר.

דער הייליגער רבי האט דערציילט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מח): "וְשָׁמַעְנוּ מִצַּדִּיק אֲמִתִּי שֶׁאָמַר", איך האב געהערט פון אן אמת'ן צדיק, "שֶׁאִלּוּ הָיָה אוֹמֵר לוֹ אֶחָד, יִהְיֶה מִי שֶׁיִּהְיֶה, בְּעֵת שֶׁעָסַק בַּעֲבוֹדַת הַשֵּׁם בִּתְחִלָּתוֹ: אָחִי, חֲזַק וֶאֱחֹז עַצְמְךָ – הָיִיתִי רָץ וּמִזְדָּרֵז מְאֹד בַּעֲבוֹדָתוֹ יִתְבָּרַךְ, כִּי גַּם עָלָיו עָבַר כָּל הַנַּ"ל", אז ער האט נישט געהאט א חבר וואס זאל אים מחזק זיין און זאגן: "בְּרוּדֶער, שְׁטַארְק זִיךְ אוּן דֶערְהַאלְט זִיךְ"; ווייל אויב וואלט אים איינער געזאגט די ווערטער: "בְּרוּדֶער, שְׁטַארְק זִיךְ אוּן דֶערְהַאלְט זִיךְ", וואלט ער געקענט אסאך מער אנקומען אין עבודת השם, "וְלֹא הָיָה שׁוֹמֵעַ שׁוּם הִתְחַזְּקוּת מִשּׁוּם אָדָם", אבער קיינער האט אים דאס נישט געזאגט; עס איז באוואוסט אז דער רבי האט געמיינט מיט דעם זיך אליינס. זעט מען פון דעם אז אפילו דער גרעסטער צדיק דארף אויך התחזקות.

בנוגע קויפן פסח פראדוקטן; דו ווייסט דאך וואס מוהרא"ש האט געהאלטן אז מען זאל נישט קויפן די אלע "כשר לפסח" זאכן וואס מען מאכט נאך פון חמץ. נישט קיין פיצא, נישט קיין קעיק, נישט קיין זופ מאנדלעך און דאס גלייכן; מוהרא"ש שרייבט: "איך פארשטיי נישט די רבנים וואס געבן אן הכשר אויף די אלע זאכן! וואויל איז דעם וואס עסט נאר וואס מען מאכט ביי אים אין שטוב אדער פון זיינע עלטערן און ער מישט זיך נישט מיט א צווייטן".

אז מען טראכט אריין זעט מען אז דאס וואס מען זאגט "פסח הונגערט מען" - איז נישט אמת, ווייל פסח איז דא מער עסן ווי א גאנץ יאר; מען קען עסן די הייליגע מצות וואס יעדע שטיקל מצה וואס מען עסט פסח איז א מצוה, עס ברענגט אמונה און עס היילט אויס דעם מענטש.

בנוגע צי דו זאלסט גיין ארבעטן ערב פסח צו מאכן די פאר דאללער; איך פארשטיי נישט דיין פראגע, פאר דריי הונדערט דאללער זאלסטו ארבעטן ביטער שווער א גאנץ ערב יום טוב און אריין פאלן אין בעט שלאפן א גאנצע סדר?! ענדערש גיי פון היינט ביז יום טוב יעדן טאג אביסל 'הפצה', וועסטו מאכן נישט נאר דעם סכום נאר דאפלט און דריי מאל די סכום, און ערב יום טוב זאלסטו זיך גרייטן צום יום טוב.

כאפ אריין יעדן טאג אביסל חומש - שנים מקרא ואחד תרגום מיט פרקים משניות און דפים גמרא, ווייל נאר דאס בלייבט פונעם מענטש.

וואס דו דארפסט זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת טהרה, ו' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.

איך פריי זיך זייער אז דו ביסט מיט געקומען מיט מיר זונטאג קוקן דעם קעמפ, אז דו וועסט מיר דאס יאר אויך העלפן זומער מיט די קעמפ.

וויסן זאלסטו אז יעדע זאך וואס מען טוט פאר'ן מוסד איז א נצחיות - א זאך וואס בלייבט פאר אייביג, אלעס אנדערש איז נאר פאר צייטווייליג; אז מען בויט מוסדות התורה, בפרט מוסדות וואו מען בויט אויף קינדער צו לעבן מיטן אייבערשטן דאס וועט דיר באגלייטן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

ווען איך בין אריין געקומען דעם זונטאג אין בית המדרש פונעם קעמפ, בין איך געווארן זייער איבערגענומען; איך האב זיך געשטיקט פון טרערן פון לויב און דאנק פאר'ן אייבערשטן. איך האב געשפירט די ריינע לופט וואס מיר האבן געהאט דארט צוויי יאר, עס זעט אויס פון אינדרויסן ווי אן אלטע חרוב'דיגע שול, אבער תּוֹכוֹ רָצוּף אַהֲבָה מִבְּנוֹת יְרוּשָׁלִָיִם (שיר השירים ג, י)'; די דיבורים וואס מיר האבן דארט גערעדט, די תורה וואס מיר האבן דארט געלערנט - טויזנטער בלעטער גמרא, הונדערטער פרקים משניות און צענדליגער טויזנטער קאפיטלעך תהילים וואס איז ארויס פון דעם פלאץ, דאס איז א זאך וואס ברענגט אסאך געפילן און מען הייבט אן דאנקען דעם אייבערשטן אויף די חסדים וואס דער אייבערשטער האט געטון מיט אונז, אז מיר ווייסן פון הייליגן רבי'ן.

איך ליידן דיר איין צום ליל הסדר און צו אלע סעודות יום טוב; וואס קען מען טון, דו האסט געמיינט אז דו וועסט שוין זיצן דאס יאר מיט דיין ווייב און פירן אליינס א סדר, אבער אז דער אייבערשטער וויל אנדערש דארפסטו זיך איבער געבן צו אים.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

א פרייליכן יום טוב.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.

שער זיך נישט אפ ביי דעם בארבער ... פון מאנסי וכו'; ער איז א שנה ופרוש'ניק און ער האט שוין אראפגענומען פון הונדערטער בחורים זייער בארד און פיאות מיט ליצנות און געלעכטער - השם ישמרינו. איך בעט דיר זייער זאלסט זיך אפשערן ביים משמש, דער מקוה איד פון ... בית מדרש וועלכער איז אן ערליכער איד און ער וועט דיר איבער לאזן דיין פיאות; ער שערט טויזנטער אידן, ער וועט דיר מאכן א שיינע שיעור לויט די הלכה.

טייערער ... נרו יאיר וויסן זאלסטו אז בארד און פיאות איז דער עיקר אידישקייט, אזוי ווי דער הייליגער רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות גילוח הלכה ג', אות ב'): "עִקַּר הַדַּת יִשְֹרָאֵל וְעִקַּר הַיַּהֲדוּת תָּלוּי בְּזָקָן וּפֵאוֹת", די בארד און פיאות איז אן עיקר פון א איד און פון דאס גאנצע אידישקייט, "וּבָהֶם נִכָּר הַיְּהוּדִי כִּי הוּא מִזֶּרַע בָּרֵךְ ה', מִזֶּרַע יִשְֹרָאֵל", און מען דערקענט א איד דורך זיין בארד און פיאות אז ער איז א אידיש קינד, "וּמִי שֶׁרוּחַ אַחֶרֶת עִמּוֹ, חַס וְשָׁלוֹם, וְרוֹצֶה לִכְפֹּר, חַס וְשָׁלוֹם, בֶּאֱלֹקֵי יִשְֹרָאֵל", און ווער עס וויל חס ושלום לייקענען אינעם אייבערשטן, "תְּחִלַּת הַכְּפִירָה הוּא, שֶׁמַּשְׁלִיךְ חַס וְשָׁלוֹם מֵעָלָיו הַזָּקָן וְהַפֵּאוֹת", די ערשטע זאך וואס ער טוט - אז ער נעמט אראפ זיין בארד און פיאות, "כִּי בֶּאֱמֶת כָּל דַּת יִשְֹרָאֵל הַקָּדוֹשׁ הוּא תָּלוּי בְּזָקָן וּפֵאוֹת", ווייל דאס גאנצע אידישקייט איז אנגעהאנגען אינעם בארד און פיאות; קוק נאך דארט מער באריכות.

שטארק זיך ווייטער בלימוד משניות; ביסט דאך געווען נעכטן ביי די לויה פון אונזער טייערער חבר שמעי עליו השלום און דו האסט געזען וואס דער סוף פון א מענטש איז, מען לייגט אים אריין אין אן ארון און מען לייגט אים אריין אין דער ערד. קיינער טראכט נישט וואס דארט טוט זיך אפ מיט דעם נפטר; מען דעקט צו דעם גרוב און אלע גייען אהיים, מען גייט מנחם זיין די משפחה און קיינעם פאלט נישט ביי וואס טוט זיך דארט אונטן אין דער ערד. עס קומען צו גיין גרויסע מייזן, פעלד מייזן מיט נאך פארשידענע חי'לעך און עסן אויף דעם נפטר; דער מת קען גארנישט טון, ער הערט, זעט און שפירט יעדע בייס וואס מען בייסט פון אים.

די יסורים פון חיבוט הקבר איז אזוי גרויס אז חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנב.): "אָמַר רַבִּי יִצְחָק: קָשָׁה רִמָּה לַמֵּת כְּמַחַט בִּבְשַׂר הַחַי", עס איז אזוי שווער און ווייטאגליך א ביס פון א ווארעם פאר א נפטר אזוי ווי עס טוט וויי א שטאך פון א נאדל פאר א לעבעדיגע מענטש, נאך מער זאגט דער רבי (שיחות הר"ן, סימן פד) אויף די משנה (אבות ד, כב): "וְאַל יַבְטִיחֲךָ יִצְרְךָ שֶׁהַשְּׁאוֹל וְהַקֶּבֶר בֵּית מָנוֹס לְךָ", אז דא אויף די וועלט איז א מענטש פארנומען - יעדער איינער מיט זיינע טרדות, פרנסה וכו' וכו', ממילא קען זיין אז מען זאל כאפן א ביס פון א ווארעם אדער פון א פליג און מען זאל ניטאמאל שפירן בשעת מען כאפט דעם ביס, ווייל מען איז אריין געטון אין אנדערע זאכן. אבער אין קבר איז נישט דא קיין שום טירדות און מחשבות וואס זאל אוועק נעמען די קאפ פון הערן ווי די ווערים קריכן און בייסן, דארט הערט מען יעדע איינציגסטע ריר וואס די ווערים קריכן און בייסן; מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס צער אין קבר ווען מען הערט יעדע ביס פון די ווערים און די צער פון הערן ווי זיי קריכן.

וואס איז די עצה מען זאל ניצול ווערן פון חיבוט הקבר? מוהרא"ש זאגט אז ווער עס לערנט משניות ווערט ניצול פון חיבוט הקבר. צו א גוף וואס האט געלערנט משניות וועלן די ווערים נישט צוקומען; די מייז קומען נישט צו א גוף וואס האט אין זיך פרקים משניות, זאלסטו יעצט זיך צופלייסן אין לימוד משניות וועט דיר גוט זיין דא, אין קבר און אויף יענע וועלט.

נאכאמאל בעט איך דיר, גיי נישט צו דעם בארבער ...; רבי נתן זאגט (ליקוטי הלכות ראש חודש, הלכה ז, אות נב; ועוד): "איך האב געהערט פון הייליגן רבי'ן אז א חסיד שנפל איז ערגער פון איינער וואס שמד'ט זיך השם ישמרינו", דער בארבער זעט אויס ווי א חסיד, ער גייט אנגעטון ווי א חסיד, ער רעדט אידיש און ער לאכט ארום וכו' אבער ער איז פארפוילט פון אינעווייניג; ער מאכט זיך שטענדיג ווי כאילו ער מאכט טעותים, ער שניידט אריין בכוונה אין פיאות פון אומשולדיגע בחורים און יונגעלייט, נאכדעם זאגט ער: "איך האב געמאכט א טעות".

פיאות איז א שיינע זאך, א בארד איז א הייליגע זאך; א בארד איז א סימן אז מען איז געזונט, קוק וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות עט:) אז איינע פון די סימנים פון א קראנקע מענטש וואס קען נישט האבן קינדער לא עלינו איז אויב ער האט נישט קיין בארד.

א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת טהרה, ה' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה ברסלב.

איך בעט דיר זייער טייערער ... נרו יאיר זאלסט זיך אויפהערן צו באשולדיגן און דו זאלסט איר אויך נישט באשולדיגן; נעם אריין אין דיין קעפעלע אז דער אייבערשטער - ער אליין - האט געמאכט אז דו זאלסט א חתן ווערן און אז דער שידוך זאל ווערן אויס, אז זי זאל אפלאזן די שידוך. עס האט נישט צו טון מיט דיר און אויך נישט מיט איר - נאר מיטן אייבערשטן; ער פירט אלעס, ער טוט אלעס און ער מאכט אלעס. ווי לאנג דו וועסט טראכטן 'ווער איז שולדיג?' וועסטו ווערן מער און מער צעבראכן און צעשאסן.

איך וויין פאר דיר; עס טוט מיר אזוי וויי צו זען ווי דו ביסט בעצבות זייט די שידוך איז געווארן אויס, איך בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג דו זאלסט טרעפן דיין זיווג און נאך מער בעט איך דעם אייבערשטן פאר דיר אז ביז דיין שידוך וועט אנקומען זאלסטו האבן שכל זיך איבערצוגעבן צום אייבערשטן און קיינעם נישט באשולדיגן.

געב א קוק, מיר האבן פארלוירן די וואך אונזער טייערער זיסער חבר שמעי ענדצווייג עליו השלום; ער איז געווען א בעל יסורים זיין גאנץ לעבן, ער איז געזיצן געלעמט און זיך נישט געקענט רירן די הענט און אויך נישט די פוס; פונדעסטוועגן איז זיין שמייכל קיינמאל נישט אראפ פון זיין פנים. ער האט קיינמאל נישט געקרעכצט און זיך קיינמאל נישט אפגערעדט, נאר שטענדיג געשמייכלט; ברוך השם אז דו האסט געזונטע הענט און געזונטע פוס, עס פעלט דיר גארנישט נאר אביסל חיזוק דו זאלסט אויסווארטן דיין ישועה.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צום (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

א פרייליכן יום טוב.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת טהרה, ב' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

דיין זון, הבחור ... נרו יאיר האט מיר געפרעגט צי ער מעג גיין חול המועד צו די פלעי, האט איך אים געזאגט אז עס איז בעסער פאר אים ער זאל נישט גיין. ער וועט גארנישט באקומען דארט; די יונגעלייט און בחורים וואס שפילן דעם שפיל פארקויפן נישט קיין יראת שמים וכו', עס איז זיכער בעסער דו זאלסט אים האלטן מיט דיר חול המועד.

דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן סו): "מִי שֶׁהוּא מַקְטִין אֶת עַצְמוֹ בִּפְנֵי רַבּוֹ וְשׁוֹאֵל מִמֶּנּוּ כָּל הַסְּפֵקוֹת", ווער עס האלט זיך קלענער פון זיין רבי, ער פרעגט זיין רבי אלע זיינע ספיקות, "אַף עַל פִּי שֶׁרַבּוֹ מְבַיֵּשׁ אוֹתוֹ", אפילו זיין רבי פארשעמט אים, דאך פרעגט ער אים נאך אלץ זיינע שאלות און זיינע ספיקות, "עַל יְדֵי זֶה זוֹכֶה שֶׁיּוֹצֵא מִמֶּנּוּ בֵּן שֶׁהוּא גָּדוֹל בַּתּוֹרָה יוֹתֵר מֵרַבּוֹ", דורכדעם וועט ער זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן זיין גרעסער פון זיין רבי; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ד.) אז דוד המלך פלעגט פרעגן זיין רבי 'מפיבושת' אלע זיינע שאלות, האט ער זוכה געווען צו א קינד וואס איז געווען גרעסער פון זיין רבי מפיבושת. דעם זון האט מען גערופן 'כלאב' וואס איז א לשון פון פארשעמען; ער איז געווען אזוי גרויס אז דוד המלך'ס רבי מפיבושת איז פארשעמט געווארן פון זיין גרויסקייט.

וואס האט דאס פרעגן א רבי און זיך נישט באליידיגן צו גוטע קינדער? ווייל ווען א מענטש טרעפט א רבי וואס לערנט מיט אים עצות ווי צו האבן א זיס לעבן, עצות ווי אזוי זיך צו דערהאלטן און דער רבי ברענגט אים נאנט צום אייבערשטן, אויב דער מענטש פרעגט יעדע זאך און ער באליידיגט זיך נישט ווען דער רבי זאגט אים ווי אזוי זיך צו פירן, וועט סיי ער זוכה זיין צו ווערן אן ערליכער איד, און אויך וועט ער האבן קינדער צדיקים. ווייל די קינדער וועלן אויך טון אזוי ווי דער טאטע, זיי וועלן אויך פרעגן יעדע זאך און פאלגן; אבער אז דער מענטש גייט אליינס מיט זיין אייגענעם קאפ,  אדער ער באליידיגט זיך ווען דער רבי זאגט אים וואס צו טון, וועלן זיינע קינדער אויך גיין מיט זייער אייגענע שכל און גארנישט האבן.

איך האף אז דו פארשטייסט וואס איך שרייב דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת טהרה, ב' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיר זייער צו הערן פון דיר אז דו ביסט זיך מחי' מיט די בריוון; אלע בריוון וואס דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו שרייבן איז נאר בזכות מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. יעדע בריוו איז נאך א שטיק שכל פון מוהרא"ש וואס האט אונז געגעבן די עצות פון רבי'ן אויף אזא געשמאקע וועג.

בנוגע וואס דו פרעגסט וועגן שלאגן קינדער, אז דיין צוויי יעריגע קינד שלאגט זיין יונגערע ברידער און דו פרעגסט צי פעטש וועט העלפן וכו'; דער הייליגער רבי האט געזאגט: "מיט גוט'ן פועל'ט מען מער ווי מיט שלעכט'ן"; פרוביר צו מאכן אן עסק פון אים, געב אים אויפמערקזאמקייט, אזוי וועט ער נישט שלאגן דיין יונגערע קינד. די סיבה פארוואס א קינד טשעפעט דעם יונגערן איז ווייל ער שפירט ווי דער יונגערער נעמט אוועק פון אים זיין אויפמערקזאמקייט.

עלטערן דארפן אסאך וויינען צום אייבערשטן אויף ערליכע קינדער; מען האט אמאל געפרעגט דעם הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו ווי אזוי האט ער זוכה געווען צו אזעלעכע גוטע קינדער, האט דער הייליגער חתם סופר זי"ע געענטפערט: "יעדע נאכט בשעת איך האב געזאגט תיקון חצות האב איך אנגעפילט א כוס מיט טרערן און געבעטן פאר גוטע קינדער"; דאס איז דער וועג ווי אזוי מען איז זוכה צו ערליכע דורות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת תזריע, כ"ח אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך בין נישט געווען דעם פארגאנגענעם שבת אין ישיבה ווייל איך האב געהאט א שמחה; מיין טאטע האט געמאכט שבת שבע ברכות פאר מיין שוועסטער. יעצט האב איך געהערט אז דו האסט געהאט א בזיון וכו', בעט איך דיר זייער זאלסט זיך נישט נעמען צום הארצן וואס האט פאסירט שבת ווען מען האט דיר פארגעהאלטן און דיר פארשעמט פאר'ן צוגיין צום עמוד צייטליך וכו'; איך דאנק דיר אז דו ביסט צוגעגאנגען צום עמוד און געדאוונט, איך טו דאס שוין כמעט פופצן יאר כדאי דער מנין זאל האבן א קיום. די יסוד פון א שול איז 'זמנים'; אויב שטעלט מען זיך דאווענען אויף א באשטומטע צייט האט דער בית המדרש הצלחה, אבער אז נישט - צעפאלט עס.

בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט קענען ביישטיין דעם לעצטן נסיון; דער הייליגער רבי זאגט: "ווען מען קומט שוין אלעס איבער, שטעלט מען מיר פאר א נסיון"; אפילו מען איז שוין ביים רבי'ן, מען איז אלעס בייגעקומען און מען האט זיך דערהאלטן טראץ אלע מניעות, דארף מען זיין שטארק נישט צו ווערן צעפאלן פון א חלישות הדעת און אלעס אפלאזן.

זע צו זיין פון די משפיעים און נישט פון די מקבלים; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (חולין ח:): "איידי דטרידי סימנין לאפוקי דם - לא בלעי", כל זמן א מענטש ארבעט צו ארויסגעבן נעמט ער נישט אריין אין זיך קיין שום שלעכטס; לייג צו א האנט פאר הפצה, כאפ א זכות און נעם עפעס אויף דיר וואס דו וועסט דאס טון. דו דארפסט קיינעם נישט פרעגן רשות, קיינער איז נישט בעל הבית אויף די ספרים, קונטרסים, שיעורים וכו' וכו'; דאס איז הפקר פאר אלעמען, ווער עס וויל דאס פארשפרייטן און טון - תבוא עליו ברכה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת תזריע, כ"ז אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט מסיים געווען ליקוטי מוהר"ן און אויך אז דו האסט נאכאמאל מסיים געווען ששה סדרי משנה; דאס וועט דיר אפהיטן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט שטענדיג אראפלייגן ווי אזוי א לוי' זעט אויס; די ווייב שרייט און וויינט: "מיין מאן, אויף וועם האסטו מיך איבערגעלאזט", די קינדער וויינען: "טאטע, ווער וועט אונז געבן געלט? ווער וועט אונז חתונה מאכן?" פלעגט מוהרא"ש שטענדיג זאגן: "אבער קיינער האט נישט רחמנות אויפן נפטר אליינס". מען נעמט דעם מענטש און מען לייגט אים אריין אין דער ערד; די חברה קדישא קומען און דעקן אים צו מיט ערד און אלע גייען אהיים, קיינער טראכט נישט 'וואס טוט זיך יעצט אפ אינעם קבר?' עס קומען צו גיין פעלד-מייזן מיט אנדערע חי'לעך, ווערעם און שלענג און זיי עסן אויף דעם מענטש, וואס דאס איז שרעקליכע יסורים פאר'ן נפטר.

אבער אז דער מענטש האט געהאט שכל און זיך אנגעגרייט אין לעבן ער זאל האבן מיט וואס צוריק צו גיין צום אייבערשטן, ער האט געלערנט משניות און ליקוטי מוהר"ן – דורכדעם וועט ער ניצול ווערן פון חיבוט הקבר. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט: "צו א גוף וואס האט געלערנט ליקוטי מוהר"ן וועלן די ווערעם אין קבר נישט צוקומען", און מוהרא"ש זאגט: "צו א גוף וואס האט געזאגט משניות וועלן די ווערעם אין קבר נישט צוקומען".

בנוגע וואס דו פרעגסט אז דיין ווייב וויל וויסן ווי אזוי מען גייט הפצה; מען שטרעקט אויס א ספר, א קונטרס און מען זאגט: "דא האסטו א שיינע מתנה!" ווען מען זעט ווי יענער נעמט דאס פרעגט מען יענעם: "איר האט עפעס פאר צדקה?" אז יענער ענטפערט: "איך האב נישט: זאל מען פרעגן: "איר האט אפשר עפעס? אפאר פרוטות?" ווייל אסאך מאל זאגן מענטשן אז זיי האבן נישט קיין צדקה ווען זיי האבן יא ווייל זיי מיינען אז מען ערווארט פון זיי א גרויסע סכום, אויב יענער זאגט: "עס איז גוט, איך דארף נישט", פרעגט מען יענעם סיי וויי: "איר האט עפעס פאר צדקה?"

זאג פאר דיין ווייב אז אויב זי וויל ספרים און קונטרסים קענען מיר דאס שיקן פון אמעריקע, מיר האבן א בית הדפוס וואו מיר דרוקן די קונטסרים פון מוהרא"ש אויף אלע שפראכן; יעדער מפיץ קען באשטעלן וואס פאר א קונטרסים ער וויל; מיר וועלן איר דאס שיקן.

זיי איר מחזק זי זאל זיך נישט שעמען צו צוגיין צו פרויען; עס קומען יעדן טאג מענטשן פון די גאנצע וועלט צום רבינ'ס ציון, היינט קומען שוין מענטשן פון אלע קרייזן; מען איז אזוי צעבראכן און געשלאגן אז אלע זענען מודה אז מען דארף אנקומען צום רבינ'ס חיזוק. איז זייער גוט אז זי זאל שטיין ביים ציון און געבן פאר די אלע געסט וואס קומען במשך די יאר זיי זאלן אויך וויסן פון די זיסע און געשמאקע לויטערע וואסער וואס קוועלט פונעם נחל נובע מקור חכמה.

אז דער אייבערשטער האט אייך געשיקט קיין אומאן, איר וואוינט דארט, זאלט איר דארט אריין שיינען אין אלעמען די זיסע עצות פון רבי'ן.

בנוגע וואס דו פרעגסט וויאזוי מען לערנט אויס פאר קינדער וועגן נישט קוקן אויף פריצות וכו'; וואס איז אזוי שווער צו פארשטיין? פשוט, מען זאגט פאר די קינדער נישט צו קוקן אויף קיין גוים און גוי'טעס ווייל דער אייבערשטער לאזט נישט; "די תורה זאגט אז אויב מען היט זיך נישט די אויגן פארלירט מען נאכדעם אלע גוטע זאכן". מען איז נישט יוצא די מצוה פון חינוך דורך איין מאל זאגן, און מען קען נישט ערווארטן אז קינדער זאלן זיך טוישן צום גוטן פון איין מאל הערן; מען דארף שיינערהייט זאגן נאכאמאל און נאכאמאל און נאכאמאל ביז דער אייבערשטער העלפט און עס איז עושה רושם.

בנוגע צי קינדער זאלן זען ווי די מאמע זייגט וכו' און ווי אזוי מען ענטפערט ווען ער פרעגט שאלות וכו'; עס איז נישט קיין פראבלעם זיי זאלן זען ווי די מאמע זייגט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות י.) אז אויף דעם האט אויך דוד המלך געדאנקט דעם אייבערשטן, "בָּרֲכִי נַפְשִׁי אֶת ה' וְאַל תִּשְׁכְּחִי כָּל גְּמוּלָיו (תהלים קג, ב)"; דוד המלך האט געדאנקט דעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער האט געמאכט די מילך – די עסן וואס א קינד עסט - נעבן די הארץ וואס דארט איז א ריינע פלאץ, אנדערש ווי ביי אנדערע בעלי חיים. עס איז גוט אז מען וואקסט אויף מיט דעם.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן א): "אִם הַתִּינוֹק יוֹנֵק מֵחֲלֵב אִשָּׁה חֲצוּפָה, אֲזַי מִתְגַּבֵּר בּוֹ תַּאֲוָה זוֹ", אויב דער קינד זייגט מילך פון אן אשה חצופה וועט זיך אויף אים מתגבר זיין די תאווה פון ניאוף, "וְכֵן לְהֵפֶךְ, כְּשֶׁיּוֹנֵק חֲלֵב אִשָּׁה כְּשֵׁרָה", און אזוי אויך פארקערט - זאגט דער רבי - אויב דאס קינד זייגט מילך פון אן ערליכע פרוי, "אֲזַי לִבּוֹ חָלָל בְּקִרְבּוֹ, וְאֵין לוֹ חֲמִימוּת", וועט ער זיין אן ערליכער איד און זיין אפגעהיטן אין קדושה. נאך זאגט דער רבי (ספר המידות, אות בנים, חלק ב', סימן יב): "הֶחָלָב שֶׁל צַדֶּקֶת הוּא טוֹב לַתִּינוֹק לְיִרְאַת שָׁמַיִם, וְגַם נוֹתְנוֹת לוֹ מֶמְשָׁלָה בָּעוֹלָם הַזֶּה", מילך פון אן ערליכע פרוי ברענגט יראת שמים פאר'ן קינד.

דער עיקר דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין אויפצוברענגען קינדער וואס וועלן ליב האבן די תורה און מצוות; קינדער וואס וועלן עוסק זיין אין אויפבויען די וועלט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת פרשת שמיני-פרה, מברכים החודש, כ"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

יעצט ווען מיר קומען שוין נענטער און נענטער צום יום טוב פסח און עס הייבט זיך אן די ארבעט פאר אידישע פרויען צו רייניגן אויף פסח; כאטשיג פון איין זייט איז אביסל שווער צו רייניגן לכבוד פסח אבער וויסן זאלט איר אז אין הימל זעט מען יעדע זאך וואס מען טוט דא בזה העולם; יעדע ריר, יעדע בייג און יעדע שווערע אטעם וואס די פרויען טוען לכבוד פסח. אזוי ווי דער הייליגער בעל קדושת לוי - דער בארדיטשובער רב זכותו יגן עלינו האט געזאגט, אז פון די ארבעט פון די פרויען וואס מאכן פסח'דיג; פון זייער קראצן, רייבן און כשר'ן ווערן באשאפן מלאכים, די זעלבע מלאכים וואס ווערן באשאפן ראש השנה ווען מען בלאזט שופר. דערפאר זאלט איר זיך זייער פרייען אז איר זענט באשעפטיגט מיט אזא הייליגע ארבעט.

עס איז טאקע שווער יעצט פאר פסח מיט די גאנצע ווירטשאפט וואס ליגט אויף אייך, אבער פון הימל קוקט מען זיך צו צו די ארבעט וואס די פרויען ארבעטן און בזכות נשים צדקניות וועלן מיר אויסגעלייזט ווערן פון דעם ביטער'ן גלות.

אמאל איז א פרוי געקומען צום הייליגן סטייפלער גאון זכרונו לברכה און אים אנגעפרעגט וכו' נישט צו האבן קינדער וכו' ווייל זי האט נישט קיין כח, האט דער סטייפלער גאון איר געזאגט: "יעדער מענטש שרייבט מען אפ ראש השנה וויפיל כח ער וועט האבן און וויפיל ער זאל זיך מוטשען וכו', אויב מען דריידט זיך ארויס פון די ארבעט פון קינדער וכו' מיינט נישט אז מען דריידט זיך ארויס פון די פלאג, דעמאלט קומט אנדערע פלאג"; דאס זעלבע זאג איך אייך, די וואס דרייען זיך ארויס פון פסח'דיג מאכן מיינט נישט אז זיי דרייען זיך ארויס פון ארבעטן, ווייל עס קומט אנדערע שווערע ארבעט. דעריבער זאלט איר זיך פרייען אז אייער פלאג, ארבעט און מי גייט אריין אין מצוות און אין גוטע זאכן. אין אנגרייטן פאר יום טוב און אין זיך באשעפטיגן מיט קינדער.

ווען עס איז אייך גאר ביטער זאגט ארויס שטילערהייט א ווארט פון מויל; זאגט: "טאטע, געב מיר כח", וועט אייך גלייך גרינגער ווערן.

א פרייליכן שבת.

ומשלוח מנות איש לרעהו

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת צו, תענית אסתר, י"ג אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך שיק דיר דא משלוח מנות איש לרעהו פאר'ן זיך אזוי געטריי אפגעבן מיט אונזער כולל; פאר'ן העלפן צוזאמנעמען געלט א גאנץ יאר פאר'ן כולל.

דער כולל איז ביי מיר מורא'דיג חשוב; איך דאנק דעם אייבערשטן יעדן טאג פאר'ן מיר געבן די זכיה צו האבן אזעלכע טייערע יונגעלייט וואס לערנען מיט אזא התמדה רבה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט אלע דיינע קינדער און דו זאלסט ווייטער האבן די זכיה צו העלפן די כולל יונגעלייט לערנען די הייליגע תורה.

ומשלוח מנות איש לרעהו

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת צו, תענית אסתר, י"ג אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך שיק דיר דא משלוח מנות איש לרעהו פאר'ן מיר העלפן אזוי געטריי מיט די מוסד, איך זאל האבן די כוחות מחזק צו זיין די בחורים מיט א רואיגקייט וואוסנדיג אז דו העלפסט מיר ארויס מיט אלסדינג.

ומשלוח מנות איש לרעהו

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת צו, תענית אסתר, י"ג אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר וזוגתו ... תחי'.

איך שיק דיר דא משלוח מנות איש לרעהו פאר'ן מיר העלפן מיט אלעס אין די מוסד.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שמיני, י"ז אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד הכלה ... תחי'.

דיין טאטע האט מיר דערציילט וואס עס שטערט דיר וכו'

די בעסטע זאך איז אז איר אליינס זאלט אים זאגן שיינערהייט אז איר גלייכט בעסער ווען ער גייט אנגעטון מיט חסידי'שע קליידער וכו', ווייל איר ווילט אויפשטעלן א שיינע שטוב מיט קינדער וואס וועלן גיין אנגעטון ווי ערליכע אידן.

א שאד זיך אויפצועסן אינעווייניג און נישט לעבן אפן איינער מיטן צווייטן; איך זאג אייך ארויס קלאר, אייער וועג וואס איר האט גענומען נישט צו רעדן וכו' און איר עסט זיך אויף אינעווייניג - איז נישט גוט און בכלל נישט געזונט, דאס בעסטע איז ווען מען שמועסט און מען איז אפן איינער מיטן צווייטן.

אייער חתן ... נרו יאיר איז טייער און ליכטיג; איך קען אים גוט, ער האט זייער גוטע מידות. דאס וואס ער טוט זיך אן אזוי וכו' דאס קומט פון קטנות הדעת וכו' - נישט פון שלעכטיגקייט. אז ער וועט הערן פון אייך אז איר ווילט נישט די מאדנע קליידער וועט ער אלעס אוועק ווארפן.

דער עיקר זאלט איר אסאך בעטן דעם אייבערשטן איר זאלט אויפשטעלן ערליכע אידישע דורות; בפרט אז איר גייט שוין חתונה האבן זאלט איר בעטן אויף גוטע קינדער און אויף אלעס גוטס.

איר ווייסט דאך די מעשה אז דעם רבינ'ס טאכטער איז געקומען צום רבי'ן זיך באקלאגן אז איר דינסט האט איר איבערגעלאזט און זי דארף א דינסט צו העלפן אין שטוב, האט איר דער רבי געפרעגט: "האסט געבעטן דעם אייבערשטן פאר א דינסט ווען דו ביסט געשטאנען אונטער די חופה?" זעט מען וואס פאר א כח חתן כלה האבן ביום חופתם; מען קען אין דעם טאג אלעס פועל'ן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת צו, תענית אסתר, י"ג אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער זון ... נרו יאיר.

איך פריי זיך זייער צו זען ווי פלייסיג דו לערנסט; דו האסט זוכה געווען צו ענדיגן לכבוד פורים 'מסכתא מגילה'. אזוי ווי מוהרא"ש פלעגט זאגן אז מען זאל לערנען לכבוד יום טוב די מסכתא פונעם יום טוב; פאר פורים – מסכתא מגילה, לכבוד פסח - מסכתא פסחים און אזוי ווייטער. מוהרא"ש פלעגט דאס רופן די 'באנוס שיעור'; דאס הייסט, אז חוץ פון די שיעורים הקביעום וואס יעדער איינער האט זאל מען לכבוד יום טוב צו לייגן א באנוס; אזוי פירן זיך אלע תלמידי היכל הקודש, זיי זענען משתדל צו לערנען און מסיים זיין יעדע יום טוב די מסכתא פונעם יום טוב.

שטארק זיך - טייערער ... - ווייטער בלימוד התורה; דו געבסט מיר צו כח צו מיין לעבן, אויך מאמי תחי' שעפט פון דיר נחת. מיר דאנקען דעם אייבערשטן אז דו לערנסט תורה און דו דינסט דעם אייבערשטן.

א פרייליכן פורים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת צו, תענית אסתר, י"ג אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך באקום יעדע וואך די קונטרס פון די איבערגעטייטשטע בריוון אויף ענגליש וואס איר זענט מתרגם; אלע זאגן אז דאס איז א וואונדערליכע ארבעט. די מפיצים זאגן מיר אז מענטשן נעמען דאס און זענען זיך מחי' דערמיט.

יעצט ווען מיר שטייען ערב פורים - א צייט וואס אידן האבן נאך אמאל מקבל געווען די תורה, אזוי ווי די הייליגע  חכמים זאגן (שבת פח.), איז יעצט א צייט וואס עס קומט אראפ א הייליגקייט אויף אידישע קינדער. וויל איך אייך מחזק זיין איר זאלט ווייטער טון די הייליגע ארבעט מיט וואס דער אייבערשטער האט אייך מזכה געווען - איבערטייטשן די בריוו אויף ענגליש אז נאך אידן זאלן זיך קענען מחזק זיין.

זייער אסאך מענטשן ווייסן נישט וואס זיי האבן צו טון ווען זיי באקומען א התעוררות צו זיין גוט; מען מיינט אז מען דארף טון עבודות און סיגופים, מען דארף פאסטן און זיך אפשיידן פון די וועלט, און וויבאלד מענטשן זענען ווייט פון די זאכן, איז ווען עס קומט אן התעוררות שטופט מען דאס אוועק און מען גייט ווייטער אן מיט וואס מען טוט - אן תשובה טון, אויף דעם קומט דער הייליגער רבי און געבט אונז אזעלכע שיינע עצות וואס מיר זאלן טון ווען מיר ווילן תשובה טון. דער רבי לערנט אונז אויס מיר זאלן ארויס זאגן א ווארט צום אייבערשטן; מיר זאלן זאגן פאר'ן אייבערשטן: "טאטע, איך וויל זיין גוט"; די איינע קליינע ווארט וועט שוין שלעפן דעם מענטש צו אלעס גוטס.

וויל איך אייך בעטן איר זאלט ווייטער איבער טייטשן די בריוון אויף ענגליש אז נאך מענטשן זאלן וויסן פון די געשמאקע זיסע וועג פונעם הייליגן רבי'ן; איך ווייס אז איר לייגט אריין צענדליגער שעות און דאס גייט אויפ'ן חשבון פון אייער שטוב און פון אייערע קינדער, זאלט איר אבער וויסן אז דער אייבערשטער גיבט א ברכה פאר די וואס טוען פאר אידישע קינדער און מען זעט נחת ביי די אייגענע קינדער.

דער אייבערשטער זאל אייך געבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת צו, שושן פורים, ט"ו אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

ווען פרויען וואלטן געוואוסט וואסערע כוחות זיי האבן מיט זייערע תפילות, בפרט ווען זיי צינדן אן די שבת ליכט; וואס זיי קענען דעמאלט פועל'ן, אלע הימלען זענען אפען פאר זייערע תפילות, אלע מלאכים שטייען און קוקן ווי זיי צינדן אן די הייליגע שבת ליכט - וואלטן זיי אויסגענוצט די צייט און געבעטן דעם אייבערשטן אויף אלעס וואס מען דארף. אויף געזונט, אויף קינדער און אויף נחת; א שאד אז פרויען ווייסן נישט ווי חשוב זייערע תפילות זענען, און ווי אזוי אויסצוניצן זייער צייט.

בעט איך אייך זייער מרת ..., אז איר דארפט א ישועה זאלט איר צינדן ליכט אפאר מינוט פארן זמן און איר זאלט זיצן ביי די ליכט און בעטן אייערע בקשות און זאגן אביסל תהילים וועט איר זען גרויסע ישועות וואס דער אייבערשטער וועט מאכן מיט אייך און אייער משפחה.

דער עיקר זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אז איר זאלט זיין רואיג און פרייליך און איר זאלט זיין אין א גוטע גיסטע, ווייל אז איר וועט זיין פרייליך וועט די גאנצע שטוב זיין פרייליך. אלעס ווענדט זיך אין די מאמע - ווען די מאמע איז פרייליך זענען די קינדער פרייליך, און ווען די מאמע איז אנגעצויגן, זעט מען עס גלייך אן אויף די קינדער. א מאמע האט אויף זיך א גרויסע אחריות, און אלעס ווענדט זיך אין איר. זאלט איר אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף שמחה.

מוצאי שבת וועט פארקומען אין ישיבה א מלוה מלכה לכבוד שושן פורים מיט א שיינע פארשטעלונג; די ווייבער שול וועט זיין צוגעגרייט פאר פרויען און קינדער.

א פרייליכן שבת.

ומשלוח מנות איש לרעהו

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

א גרויסן יישר כח פאר'ן געבן יעדע וואך חלות און מזונות פאר די משפחות הנצרכים ביי אונז אין די קהילה מיט אזא נדיבת לב און ברייטע האנט.

מיר האבן אין אונזער קהילה משפחות וואס האבן נישט אויף שבת צו מאכן, פאר זיי טיילט מען אויס יעדע וואך חלות און מזונות וכו' וכו' פון וואס דו געבסט פון דיין בעקעריי.

דו ווייסט דאך וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ט.): "אֵין בּוֹדְקִין לִמְזוֹנוֹת"; דאס הייסט, ביי יעדע זאך איז שייך אפצונארן מענטשן און זיך מאכן ווי מען דארף געלט וכו', אבער אנדערש איז ווען עס קומט צו עסן, וואס ווען איינער זאגט: "איך בין הונגעריג", קען ער דיר נישט אפנארן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן א שמחת פורים.

ומשלוח מנות איש לרעהו

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך דאנק דיר פאר'ן כסדר געבן פרישע עסן פאר משפחות הנצרכים ביי אונז אין די קהילה מיט אזא נדיבת לב און ברייטע האנט.

מיר האבן אין אונזער קהילה משפחות וואס האבן נישט אויף שבת צו מאכן, פאר זיי טיילט מען אויס יעדע וואך פיש און פלייש און אלעס ארום וכו' וכו' פון וואס דו גיבסט מיט אזא ברייטע הארץ.

דו ווייסט דאך וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא בתרא ט.): "אֵין בּוֹדְקִין לִמְזוֹנוֹת"; דאס הייסט, ביי יעדע זאך איז שייך אפצונארן מענטשן און זיך מאכן ווי מען דארף געלט וכו', אבער אנדערש איז ווען עס קומט צו עסן, וואס ווען איינער זאגט: "איך בין הונגעריג", קען ער דיר נישט אפנארן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן א שמחת פורים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו געשריבן אין גראמען.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז דיין לעבן איז דיר בעסער געווארן זייט דו ביסט אריין געקומען אין 'בית פיגא' - וואו מען לערנט די ריינע אמונה, מען זאל וויסן און געדענקען אז דער אייבערשטער פירט דער וועלט און אלעס וואס מען דארף זאל מען נאר בעטן פונעם אייבערשטן.

איך בעט דיר זייער דו זאלסט ארבעטן אויף דיר אויף די מדה פון שמחה; דיינע תפילות זאלן זיין בעיקר אויף צו בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט זיין פרייליך. ווייל א פרייליכע מענטש האט שוין ממילא אלסדינג און א מענטש וואס איז נישט פרייליך וועט קיינמאל נישט זיין צופרידן, וואס ער וועט נאר האבן וועט ער זוכן חסרונות אויף וואס צו קרעכצן.

דעריבער האט אונז מוהרא"ש שטענדיג געזאגט מיר זאלן בעטן אויף שמחה ווייל דער מענטש וואס איז פרייליך קוקט אויף דער וועלט אינגאנצן אנדערש. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן אונז (ברכות נח.) אז עס איז געווען א צדיק - דער הייליגער תנא בן זומא – וואס ווען ער פלעגט עסן ברויט פלעגט ער זאגן פאר'ן אייבערשטן: "איך דאנק דיר אייבערשטער פאר'ן באשאפן אזויפיל מענטשן זיי זאלן מיר אנגרייטן ברויט"; ער פלעגט זאגן: "אדם הראשון, ווען ער האט געוואלט עסן ברויט האט ער געדארפט ארבעטן זייער שווער ביז ער האט געקענט האלטן א שטיקל ברויט אין די האנט; ער האט קודם געדארפט אקערן, זייען, נאכדעם האט ער געווארט עס זאל ארויסוואקסן ווייץ און ער האט דאס געדארפט אליינס אפשניידן, ער האט געארבעט שווער צו מאכן בינטלעך פון די תבואה, נאכדעם האט ער גענומען די בינטלעך תבואה און דאס געדרעשט און געווינט-שאוועלט, נאדכעם ווען ער האט שוין געזען די ווייץ קערלעך האט ער עס געדארפט צעמאלן און זופן, ענדליך ווען ער האט שוין געזען מעל פאר די אויגן, נאך אזויפיל ארבעט, האט ער עס געדארפט קנעטן און וועלגערן און אפבאקען - אזויפיל מלאכות האט אדם הראשון געדארפט טון ביז ער האט געקענט האלטן א שטיק ברויט, און איך שטיי אויף אינדערפרי און איך טרעף פערטיגע פיינע ברויט! ישר כח אייבערשטער פאר אזא גוטע און שיינע וועלט וואס דו האסט באשאפן נאר פאר מיר".

אזוי אויך פארציילן אונז די הייליגע חז"ל (ברכות, שם) ווי דער הייליגער תנא בן זומא פלעגט דאנקען דעם אייבערשטן ווען ער האט זיך אנגעטון זיינע קליידער, ער פלעגט זאגן: "קוק ווי גוט דער אייבערשטער איז צו מיר, ער געבט מיר קליידער אנצוטון; וויפיל האט אדם הראשון געדארפט ארבעטן ביז ער האט זיך געמאכט א קלייד... ער האט געדארפט נעמען א שעפעלע און אפשניידן פון איר אביסל וואל, דאס אויסוואשן, אויסקעמען, מאכן דערפון פעדעמער און אויפנייען א קלייד, און איך שטיי אויף אינדערפרי און איך טרעף פערטיגע קליידער, יישר כח אייבערשטער פאר מיין זיסע געשמאקע לעבן!" ער האט געקוקט אויף די לעבן מיט א פאזעטיווע בליק; ווען ער איז געווען אויפ'ן הר הבית און געזען פיל אידן דארט, פלעגט ער זאגן: "יישר כח אייבערשטער אז דו האסט באשאפן אזויפיל מענטש וועלכע זאלן מיר באדינען"; ער האט געקוקט אויף די וועלט מיט א גוט אויג.

דעריבער זאגן אונז די הייליגע חכמים (ברכות נז:): "הָרוֹאֶה בֶּן זוֹמָא בַּחֲלוֹם יְצַפֶּה לְחָכְמָה", ווער עס חלומ'ט זיך ביינאכט פון בן זומא איז א גוטע סימן, דאס איז א סימן אז ער גייט באקומען חכמה; ווייל דאס איז די גרעסטע חכמה - צו קוקן גוט אויפ'ן לעבן, וויסן אז דער אייבערשטער פירט דער וועלט און ער טוט נאר וואס איז גוט.

דעריבער זאלסטו ארבעטן מיט אלע דיינע כוחות צו קוקן אויפ'ן לעבן מיט א גוטע אויג; יעדע זאך וואס דו האסט דאנק און לויב דעם אייבערשטן דערויף. אנשטאט קרעכצן און וויינען זאלסטו נאר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן.

איך שיק דיר דא א קליינע תפילה וואס דו זאלסט בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן.

"הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, אִיךְ דַאנְק דִיר פַאר אַלֶעס וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר; דוּ טוּסְט מִיר חֶסֶד אָן אַ צָאל. וִויפִיל אִיךְ זָאל דִיר דַאנְקֶען אוּן לוֹיבְּן וֶועל אִיךְ נִישְׁט אָנְקוּמֶען דִיר צוּ לוֹיבְּן אוֹיף דִי חֲסָדִים וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר. אָבֶּער אִיךְ בֶּעט דִיר אֵייבֶּערְשְׁטֶער, הֶעלְף מִיר, דֶער יֵּצֶר הָרָע לָאזְט מִיר נִישְׁט אָפּ, עֶר בְּרֶענְגְט שְׁטֶענְדִיג אַרַיין אִין מִיר עַצְבוּת אוּן מָרָה שְׁחוֹרָה, עֶר מַאכְט מִיר טְרַאכְטְן פוּן אַ צְוֵוייטְן, עֶר מַאכְט מִיר מְקַנֵּא זַיין אַ צְוֵוייטְן, עֶר מַאכְט מִיר נִישְׁט זַיין צוּפְרִידְן; בֶּעט אִיךְ דִיר אֵייבֶּערְשְׁטֶער, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זִיךְ קֶענֶען שְׁטַארְקְן אוֹיף אִים אוּן קֶענֶען לֵייגְן מַיין מֹחַ צוּ טְרַאכְטְן נָאר פַּאזֶעטִיוו. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל שְׁטֶענְדִיג זַיין פְרֵיילִיךְ אוּן זֶען דָאס גוּטְס וָואס דוּ טוּסְט מִיט מִיר, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל קוּקְן אוֹיף דִי וֶועלְט מִיט אַ פַּאזֶעטִיוֶוער בְּלִיק, אִיךְ זָאל זַיין פְרֵיילִיךְ מִיט וָואס אִיךְ הָאבּ אוּן אִיךְ זָאל זַיין צוּפְרִידְן מִיט וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, נֶעם אָן מַיין תְּפִלָה אוּן הֶעלְף מִיר שׁוֹין אִין זְכוּת פוּן אַלֶע צַדִיקִים, וּבִּפְרַט אִין דִי זְכוּת פוּן הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגָא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ אוּן אִין זְכוּת פוּן מוֹהֲרָא"שׁ מִבְּרֶסְלֶב זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ וָואס הָאט גֶעמַאכְט דִי תְּפִלָה, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז איר האט הנאה פון די פרויען צוזאמקום, די שיעורים געבן אייך כח אנצוגיין אין לעבן און איר זענט יעצט מער רואיג צו מקבל זיין די יום טוב מיט פרייליכקייט.

איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע נייעס אז איר ווארט למזל טוב וכו'; דער אייבערשטער זאל אייך אפהיטן פון אלעם שלעכטס און אייך געבן געבן כח צו אנגיין מיט די שטוב ארבעט.

דאס וואס איר שפירט ווי איר פארלירט דעם באלאנס; איר דארפט זען גוט צו שלאפן, ווייל אז מען שלאפט גוט און מען עסט צו דער זעט ווערט מען נישט דיזי. איר זאלט נישט ווערן נערוועז פון דעם וואס איר פארלירט אייער באלאנס וכו' דאס קומט ווען מען איז נישט אויסגערוהט.

עס איז זייער גוט אויב איר קענט זיך אראפלייגן אינמיטן טאג ווען אייערע קינדער זענען נישט אין שטוב, אזוי וועט אייער קאפ און מח ווערן אויסגערוהט און איר וועט נישט שפירן ווי עס שווינדלט אייך דעם קאפ. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קי): "וּבְיוֹתֵר מוֹעִיל הַשֵּׁנָה לָאֱמוּנָה", ווען א מענטש שלאפט ווערט געשטארקט זיין אמונה; דאס זעט מען בחוש ווי אינדערפרי איז שטערקער די אמונה ביי יעדן איינעם, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סב, אות ה): "נָפְקַת בְּצַפְרָא", אינדערפרי באווייזט זיך די אמונה, "וּמִתְכַּסְיָא בִּימָמָא", און במשך דעם טאג ווען דער מענטש ווערט באשעפטיגט מיט זיינע זאכן, ווערט צוביסלעך די אמונה פארדעקט און אפגעשוואכט.

איך האף אז איר וועט אכטונג געבן אויף זיך, איר וועט עסן צו דער זעט און גוט שלאפן, וועט אייער מח מער נישט שווינדלען.

אז מען שלאפט גענוג און מען עסט צו דער זעט און מיט דעם אלעם איז מען זייער שוואך דעמאלט דארף מען זיך אונטערזוכן ביים דאקטער; אבער כל זמן מען עסט נישט געהעריג און מען שלאפט ווייניג איז נארמאל מען זאל שפירן אומבאלאנצירט.

א גוטן טאג.

ומשלוח מנות איש לרעהו

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד המלמד ... נרו יאיר.

איך שיק דיר דא משלוח מנות איש לרעהו פאר'ן זיך אזוי געטריי אפגעבן בכלליות מיט אונזערע קינדער ובפרטיות מיט מיין זון ... נרו יאיר; פאר'ן אריין לייגן אין אים אזא ליבשאפט צו לערנען און דאווענען - מיט אזא איבערגעגעבנקייט, ממש ווי צו אן אייגן קינד.

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט האבן נחת ביי דיינע קינדער און דיר געבן סייעתא דשמיא, זאלסט מצליח זיין מיט אלע תלמידים וואס זענען קרואים בנים.