בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#282 - מ'מוז געבן פאר די קינדער די וואקסינען וואס די דאקטורים פארלאנגען
חינוך הילדים, רפואה, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש ברסלב.


לאז וויסן פאר אלע עלטערן אז מען דארף געבן פאר די קינדער די שאטס וואס די דאקטורים פארלאנגען, ווייל עס דרייט זיך ארום יעצט מיזעלס און דאס איז א גרויסע סכנה. די שטאט האט יעצט פארמאכט א מוסד אין מאנסי צוליב דעם און אויך דא ביי אונז אין שטאט איז דא א תלמוד תורה וואס די קרענק האט זיך אריין געכאפט ביי זיי.


בכלל איז זייער וויכטיג פאר מען נעמט אן קינדער אין חדר צו מודיע זיין פאר די עלטערן אז ביי אונז דארפן אלע קינדער נעמען די שאטס וואס די דאקטורים פארלאנגען; ליידער זענען דא עלטערן וואס לעבן נישט מיט קיין אמונת חכמים, זייער שטוב פירן זיי לויטן דעת פון זייערע שכנים אדער משפחה וכדומה, ביי זיי איז שאטס אנטקעגן זייער אמונה דערפאר געבן זיי נישט קיין שאטס פאר זייערע קינדער. דארף מען מודיע זיין פאר די עלטערן פאר מען נעמט אן זייערע קינדער אז מיר נעמען נאר קינדער וואס באקומען שאטס אזוי ווי דער הייליגער רבי האט געזאגט.


דער רבי האט געזאגט אז אפילו אינמיטן ווינטער ווען עס איז זייער קאלט (אין אוקריינא אין א געווענליכן ווינטער גייט אראפ דער גראד ביז אונטער זערא; עס קען אפילו אראפ גיין ביז דרייסיג דעגרי אונטער זערא) דארף מען נעמען די קינדער צום דאקטער זיי צו געבן שאטס וכו' (עיין בספר אבניה ברזל, סימן לד).


דער אייבערשטער זאל אונז אפהיטן פון אלע קרענק; מיר און אלע אידן וואס דארפן רפואות זאלן האבן רפואות.


א גוט שבת.

#281 - גיי נישט צו קיין נישט צניעות'דיג פלעצער
צניעות, קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


איך טראכט פון דיר יעדן טאג און איך בעט פאר דיר דו זאלסט מצליח זיין.


גיי נישט מער צום שוויץ מיט גוים און גוי'טעס; אז דו דארפסט אזוי וויכטיג א שוויץ זאלסטו גיין צו א פלאץ וואס איז נאר פאר מענער.


איך מיין נישט גארנישט, איך וויל נאר אז דיין שלום בית זאל נישט פלאצן; איך וויל דו זאלסט חתונה מאכן דיינע קינדער און דערלעבן די נחת פון זיי צוזאמען מיט דיין טייערע ווייב תחי'.


אויפברענגען א דור קינדער איז אזוי ווי פעלד ארבעט; די יונגע יארן איז די שווערע חלק - מען אקערט און מען זייט, ווען די קינדער ווערן עלטער ווערט צוביסלעך גרינגער, מען הייבט אן זען שיינע פירות, מען זעט די תבואה, דעמאלט איז די צייט פון שניידן, ביז מען מאכט זיי חתונה און עס קומט א פרישע דור פון אייניקלעך און איר אייניקלעך. אז מען דערלעבט דאס איז דאס א מתנה פונעם אייבערשטן.


זייער אסאך מענטשן הייבן אן די ארבעט אבער זיי זענען נישט זוכה זיך צו דערהאלטן און דערלעבן די נחת פון קינדער און אייניקלעך; מען דארף אסאך סבלנות און אסאך חיזוק נישט אויפצוגעבן אינמיטן.


איך האף אז דו וועסט אננעמען מיינע ווערטער, וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.

#280 - מיט צניעות האלט מען זיך שטאלץ
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שטארקט אייך מיט אייער צניעות, ווייל צניעות איז דאס שטאלץ פון אידישע קינדער; דאס אז איר זענט איינער אליינס פון צווישן אלע אייערע חבר'טעס וואס גייען אנגעטון אזוי שטארק צניעות'דיג דארף אייך ברענגען שטאלץ און גאוה.


איר זאלט חס ושלום נישט טראכטן קיין איין רגע אז איר זענט נעבעכדיג וכו', נאר שטאלצירט מיט אייער לבוש און האלטס אייך גרויס מיט אייער צניעות'דיגע קליידער; ווען עס קומט צו אידישקייט - דארט איז א מצוה צו האבן גאוה, אזוי ווי מיר געפונען ביי דעם אידישן קעניג יהושפט וואס האט פארמאגט א גרויסע רייכטום – געלט, כבוד און אלסדינג - דאך זאגט דער פסוק (דברי הימים-ב יז, ו): "וַיִּגְבַּהּ לִבּוֹ בְּדַרְכֵי ה'", ער האט זיך געהאלטן גרויס מיט זיינע גוטע מעשים וואס ער האט געטון פארן אייבערשטן; ער האט נישט געהאט קיין גאוה פון זיין געלט, פון זיין פאלאץ אדער פון זיינע טייערע קליידער, נאר פון זיינע גוטע מעשים – אז ער האט אויסגערוימט אלע עבודה זרה'ס פון לאנד.


דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות, אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", א פרוי וואס גייט אנגעטון בצניעות וועט זוכה זיין צו גוטע קינדער; איר קענט זיך נישט פארשטעלן וואס דער אייבערשטער באצאלט פאר א מיידל וואס גייט אנגעטון צניעות'דיג בשעת ווען אלע אירע חבר'טעס גייען נישט אזוי שטארק צניעות'דיג.


די הייליגע חכמים זאגן (מדרש רות רבה ד, ט): פארוואס האט בועז געוואלט חתונה האבן מיט רות? ווייל ער האט געזען אויף איר אז זי איז אנדערש פון אלע מיידלעך; אלע מיידלעך וואס זענען געקומען צו אים אין פעלד קלויבן לקט שכחה און פאה פון די זאנגען האבן זיך אראפגעבויגן אויפצוהייבן פון די אראפגעפאלענע תבואה און ווען מען בייגט זיך אראפ הייבט זיך אויף די קלייד און דאס איז נישט צניעות'דיג, אבער רות האט זיך נישט אראפ געבויגן נאר זי האט זיך אראפגעזעצט אויף אן אויפן אז איר קלייד זאל זיך נישט אויפהייבן. נאך זאגן חז"ל (שם) אז ער האט געזען ווי די מיידלעך לאכן ארום מיט די בחורים וואס האבן דארט געארבעט, אבער רות האט נישט גערעדט מיט פרעמדע מענער און נישט געלאכט פון זייערע ווערטלעך, דאס האט אים באאיינדרוקט אז די מיידל איז א גרויסע צדקת און פון דעם פאר-פאלק איז ארויס געקומען דוד המלך.


איך האף אז אין אייער הארץ זענט איר נישט מקנא די אנדערע מיידלעך וואס קומען פון שטובער וואו מען איז נישט אזוי מקפיד צו גיין אזוי ווי מען גייט ביי אייך. טראכטס נישט: 'א שאד איך בין אין א משפחה וואס מען גייט אזוי יאנטשי אנגעטון', נאר דאנקט דעם אייבערשטן: "רבנו של עולם, איך דאנק דיר אז איך בין געבוירן אין א משפחה וואס מען פירט זיך ערליך און איידל". איר האט טייערע עלטערן ערליכע אידן, אז איר וועט זיך פירן ווי זיי וועט איר בקרוב טרעפן א גוטע ערליכע שידוך און זוכה זיין אז פון אייך וועט ארויס קומען ערליכע דורות וואס וועלן ליכטיג מאכן די גאנצע וועלט.


ווי לאנג איז מען דען א מיידל? מען געבט זיך איין דריי און מען ווערט א כלה, מען האט חתונה, מען האט קינדער און מען האט שוין גרויסע קינדער; יעצט פרעג איך אייך: ווער וויל נישט שעפן נחת? יעדער וויל נחת, אבער נישט יעדער איז גרייט צו טון די זאך וואס ברענגט נחת, אז דער רבי זאגט צו בנים הגונים פארן גיין אנגעטון צניעות'דיג וואס דארף מען מער פון דעם.


איך האף אז דער בריוו וועט אייך מחזק זיין.

#279 - פועל'ן ביי א מאן, קען מען נאר מיט גוטנס
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


אל מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אייער מאן איז געקומען רעדן צו מיר וועגן אייער שלום בית און איך האב אים פארגעהאלטן אויף אלעס וואס איר האט מיר געשריבן אינעם בריוו וכו'; איך מוז אייך אבער זאגן אז עס שטעלט זיך ארויס אן אנדערע בילד ווי איר לייגט עס אראפ, עס שטעלט זיך ארויס אז איר פירט זיך נישט אויף ווי א פרוי דארף זיך פירן. עס איז שוין אריבער אכט חדשים וואס איר זענט אפגעשיידט פון אים וכו' רחמנא לצלן, וואס דאס איז זייער א גרויסע עבירה; איך בין אייך דן לכף זכות אז עס קען זיין מען האט אייך געלערנט אזוי צו טון. עס זענען דא שלעכטע מדריכים וואס לערנען אויס פאר פרויען אז זיי זאלן נישט גיין וכו' און דערמיט סטראשען זייער מאן וכו'.


קודם כל דארף מען וויסן אז דאס איז זייער א גרויסע עבירה, א פרוי וואס וויל זיך נישט רייניגן וכו' ווייל זי וויל אפטון איר מאן, וועט באקומען זייער א גרויסע שטראף רחמנא לצלן. צווייטענס - מען טוט זיך אליינס אפ; קוקטס וואס האט פאסירט ביי אייך, אייער מאן וויל מער נישט הערן פון זיין מיט אייך. איך ווייס מעשיות וואס האט זיך אזוי געענדיגט ה' ירחם; איך מוז אייך זאגן אז אייער מאן איז זייער פארווייטאגט איבער דעם וועג ווי אזוי איר פירט זיך מיט אים, דעריבער פירט ער זיך אזוי צו אייך. אז איר וועט זיך ווייטער אזוי פירן וועט זיך דאס ענדיגן מיט א גט רחמנא לצלן און א רחמנות וועט זיין אויף אייך און אויף אייער קינד.


איר שאפט אויף אים ווי ער איז אייער קנעכט; איר לאזט אים נישט גיין צו זיינע עלטערן, ער מוז אייך געבן זיין גאנצע געהאלט, ער טאר נישט גיין דאווענען מנחה מעריב, ער דארף זיך אליינס מאכן עסן וכו' וכו', דאס איז די סיבה אז ער פירט זיך צו אייך אזוי ווי איר שרייבט אינעם בריוו.


דערפאר בעט איך אייך זייער, וואס איר ווילט פועל'ן ביי אייער מאן זאלט איר טון מיט גוטן; דער אייבערשטער האט אייך געגעבן א מויל צו רעדן, אויב עפעס באדערט אייך רעדט צו אייער מאן, גייטס אויף א שפאציר מיט אים און שמועסטס זיך דורך מיט אים שיינערהייט; אז מען רעדט קען מען אלעס פועל'ן און אז מען פועל'ט נישט קען מען זיכער נישט פועל'ן דורך סטראשען און בלאזן, עס וועט נאר ערגער מאכן.


ווייזט א שמייכל פאר אייער מאן און זאגטס אים שיינע ווערטער, זאגטס אים אז איר האט אים ליב - וועט איר זען אז ער וועט אייך צוריק געבן גוטע ווערטער; געדענקטס אז דער לעבן איז ווי א 'שפיגל', אויב מען שמייכלט צו א 'שפיגל' זעט מען ווי איינער שמייכלט צוריק, אזוי אויך אויב מען ווייזט א זויערע פנים צום 'שפיגל' זעט מען ווי איינער ווייזט צוריק א זויערע פנים. זוכטס נישט צו זיין גערעכט, נאר זעט צו זיין קלוג, זעט צו זיין דער וואס בעט איבער און רעדט שיין.


ווען איר צינדט אן די שבת ליכט שטייטס ביי די ליכט, לייגטס ארויף די הענט אויפן פנים און בעטס און וויינטס צום אייבערשטן אויף אייער שלום בית, בעטס דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען געבן ליבשאפט פאר מיין מאן און מיין מאן זאל מיר געבן ליבשאפט, העלף אונז מיר זאלן לעבן מיט אהבה ושלום", בעטס פאר אייער טייערע ליכטיג קינד ער זאל אויסוואקסן אן ערליכער איד; יעדע תפילה וואס איר בעט פאר אייך, פאר אייער מאן און אייערע קינדער וכו' הערט דער אייבערשטער צו.

#278 - אויב איז נישטא צניעות אינעם אפיס, זוך דיר א צווייטע פרנסה
צניעות, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת לך לך, ח' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אוי לנו אז עס זענען דא עלטערן וואס זענען מפקיר זייערע טעכטער פאר געלט; מען שיקט די טעכטער ארבעטן אין אן אפיס פאר א פאר דאללער.


קיינער ווייסט נישט וואס טוט זיך אין א אפיס וואו עס זיצט א מיידל מיט א פרעמדע מאן; קודם כל איז דאס אן איסור יחוד וואס דאס איז זייער א הארבע עבירה, לויט רוב פוסקים איז איסור יחוד גאר א דאורייתא. און אפילו אז מען ארבעט אויס עס זאל נישט זיין דער איסור, ווערט מען אבער פארברענט מיט שלעכטע מחשבות.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כט:): "הִרְהוּרֵי עֲבֵירָה קָשִׁים מֵעֲבֵירָה", טראכטן פון עבירות איז נאך ערגער פון טון עבירות; מען הייבט אן רעדן איינער מיטן צווייטן פריינטליך ביז מען פאלט אראפ אין שאול תחתית רחמנא לצלן. ווען די פריערדיגע צדיקים וואלטן דאס געזען וואלטן זיי דאס נישט אויסגעהאלטן, זיי וואלטן פארבאטן צו ארבעטן אויף אזא אופן.


בנוגע דיין ארבעט, אז דיין בעל הבית האט אריין גענומען מיידלעך זיצן מיט דיר אין איין אפיס, קודם האט ער געזאגט אז מען וועט מאכן א באזונדערע צימער פאר די מיידלעך אבער למעשה האט ער זיי געלייגט צוזאמען מיט דיר אין איין אפיס, זיי לאכן ארום און פירן זיך נישט אויף בצניעות וכו'; רעדט צו דיין בעל הבית, זאג אים אז די מיידלעך זענען נישט געלערנט ווי אזוי זיך צו פירן בצניעות, זיי קומען פון סקול ארויס, זיי ווייסן נישט אז מען דארף זיך פירן איידל און באשיידן מיט א פרעמדע מאן, און אזוי ווי עס איז יעצט טויג נישט. שעם דיך נישט, און אויב עס ווערט נישט בעסער זאלסטו זוכן אן אנדערע פרנסה; ווי איידער ווערן פארברענט מיט טראכטן פון ניאוף זאלסטו זיך זוכן אן אנדערע פרנסה.


זיי נישט דערשראקן אז דו וועסט נישט האבן קיין פרנסה ווייל פרנסה געבט דער אייבערשטער, געדענק וואס דער הייליגער תנא עקביא בן מהלל האט געזאגט פאר די חכמים (עדיות ה, ו): "מוּטָב לִי לְהִקָּרֵא שׁוֹטֶה כָּל יָמַי, וְלֹא לֵעָשׂוֹת שָׁעָה אַחַת רָשָׁע לִפְנֵי הַמָּקוֹם", איך וועל ענדערש זיין א שוטה מיין גאנץ לעבן ווי צו זיין פאר איין מינוט א רשע פארן אייבערשטן; אסאך זענען געווארן אומגליקליך פון ארבעטן אין אן אפיס מיט מיידלעך און פרויען.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.

#277 - די אחריות וואס א לערערין טראגט אויף די מיידלעך
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת לך לך, ח' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד אונזערע חשוב'ע טיטשערס פון 'בית פיגא', שתחיו.


מיט לויב און דאנק צום הייליגן באשעפער זענען מיר אריין בשעה טובה אינעם אכטן יאר פון אונזער סקול. מיר האבן געעפנט דעם סקול שנת תשע"ב מיט דרייצן מיידלעך - פון דריי ביז צוועלף יאר, מיר האבן דעמאלט אויסגעזען ווי א חוזק, אלע האבן געלאכט - אריינגערעכענט אנשי שלומינו, אבער ברוך השם אז היינט שטייען מיר שוין דא, אז מיר האבן שוין אייגענע טיטשערס תלמידות פון בית פיגא; טיטשערס וואס זענען אויפגעוואקסן מיט א ריינע חינוך, באקומענדיג די הייליגע חינוך וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט.


איך וויל ענק קלאר שטעלן אפאר נקודות וואס מיר פארלאנגען פון אלע אונזערע טיטשערס.


א. עס איז א יסוד היסודות ביי חינוך הבנים והבנות אז דער מחנך אדער מחנכת דארף זיין א ביישפיל פאר זיינע תלמידים. מען קען נישט מחנך זיין קינדער ווען דער מחנך אליינס פירט זיך נישט ווי עס דארף צו זיין, קינדער דארפן ארויפקוקן אויף זייער טיטשער.


דעריבער אז מיר זענען מחנך די קינדער זיי זאלן זיין ערליכע אידישע פרויען דארף די טיטשער גיין אנגעטון בצניעות און זיך פירן איידל; אז די קינדער זעען זייער טיטשער פירט זיך איידל און שיין וועלן זיי דאס נאכמאכן און זיך אויך פירן איידל און שיין.


1 - א טיטשער קען נישט האבן קיין סמארט פאון; ווי אזוי קען מען מחנך זיין קינדער אז א אידישע פרוי טאר נישט האבן קיין סמארט פאון ווען די מיידל טראכט: 'מיין טיטשער האט אליינס אזא פאון?!' עטליכע יאר צוריק האבן מיר געמוזט פארשיקן טיטשערס ווייל עס איז זיי וויכטיגער געווען זייער סמארט פאון וכו'.


2 - א טיטשער איז נישט קיין פרענד, א טיטשער איז אזוי ווי א מאמע; א קינד דארף וויסן אז מיין מאמע איז נישט מיין פרענד וואס איך קען מיך מיט איר טענה'ן אדער ווערטלען. אך און וויי איז פאר עלטערן וואס זיי זענען מחנך זייערע קינדער אויף אזא אופן, ווען די קינדער ווערן עלטער ווערן זיי שרעקליכע עזות פנים'ער וכו'. א קינד דארף וויסן אז וואס א טאטע און מאמע זאגט איז געזאגט, א ווארט איז א ווארט, נישט דא קיין טענות און נישט דא קיין מענות.


3 - מען דארף אכטונג געבן צו קומען אנגעטון זויבער; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קיד.): "אָמַר רַבִּי יוֹחָנָן, כָּל תַּלְמִיד חָכָם שֶׁנִּמְצָא רְבָב עַל בִּגְדוֹ חַיָּב מִיתָה", א תלמיד חכם וואס מען טרעפט א פלעק אויף זיין קלייד איז חייב מיתה, זאגט דארט רש"י: ווייל זיי פארשעמען די תורה, מענטשן זאגן: "קוק אן די וואס לערנען תורה, זיי זענען שמוציגע מענטשן", קומט אויס אז זיי מאכן די תורה זאל זיין פארמיאוס'ט ביי מענטשן; דאס מיינט מען א מלמד, א טיטשער א.ד.ג. אז זיי דארפן קומען אנגעטון שיין און ריין אז די קינדער זאלן ארויפקוקן אויף זיי און אננעמען וואס זיי זאגן.


ב. מען קען נישט ארויס גיין פון קלאס פארברענגען אינדרויסן מיט אנדערע טיטשערס, דאס איז א גניבה וואס מען קען נישט באצאלן. דעריבער האט דער רבי נישט געוואלט אז זיינע מענטשן זאלן זיין מלמדים; דער רבי האט אמאל געפרעגט איינע פון די תלמידים וואס איז געווען א מלמד: "וויפיל פארדינסטו א וואך שכר לימוד? צעטייל דיין געלט אויפן טאג און אויפן שעה, וויפיל קומט דיר אויס צו מאכן א מינוט? ממש קליין געלט, קומט אויס אז דו קענסט פארלירן יענע וועלט פאר בלויז אפאר דאללער; ווייל ווען מען גנב'עט געלט פון א צווייטן קען מען דאס באצאלן און יענער קען דאס מוחל זיין, אבער ווען מען איז מבטל תורה פון קינדער קען מען דאס נישט באצאלן און מען קען דאס נישט מוחל זיין (שיחות הר"ן, סימן רמ)"; אזוי איז דא כמה וכמה שיחות וואס דער רבי האט געזאגט פאר אנשי שלומינו מען זאל נישט זיין קיין מלמד (חיי מוהר"ן, סימן תסה; תקצא). זעט מען ווי הארב עס איז ווען מען נעמט אוועק צייט פון די חשבון פון די קינדער.


ג. די טיטשערס דארפן זיין אנגעגרייט פון אנהייב וואך מיט זייערע לימודים פאר די גאנצע וואך; מען קען נישט קומען אין סקול און פרעגן אין אפיס: "וואס זאל איך היינט טון?" אז מען איז נישט אנגעגרייט וואס צו לערנען מיט די מיידלעך איז עס אזוי ווי מען איז נישט אין קלאס. סתם דורך שטופן די צייט מיט די קינדער איז נישט אויף וואס מיר צאלן א געהאלט און דאס איז נישט אויף וואס די עלטערן צאלן שכר לימוד. קומט אויס אז דאס איז גניבה וגזילה; אז מען האט זיך אונטער גענומען צו זיין א טיטשער דארף מען קומען מיט א פלאן פארן יאר - וואס מען גייט לערנען און וויפיל מען גייט אנקומען.


מיר האבן אויפגענומען מרת ... תחי' צו ווייזן פאר אלע טיטשערס ווי אזוי אויס צו שטעלן די סדר הלימודים און ווי אזוי דאס צו מסדר זיין לויט די וואך, חודש און יאר.


ד. עס איז אן אחריות אויפן טיטשער אכטונג צו געבן אז קינדער זאלן זיך נישט גרויסן אויף אנדערע. די טיטשער דארף לעבן מיט די קלאס; עס איז נישט גענוג צו לערנען די לימודים וכו', נאר די טיטשער דארף אויך וויסן וואס טוט זיך צווישן די מיידלעך. מען זאל זיך אומקוקן אויב איז דא א מיידל וואס מאכט חוזק פון אנדערע,  אויב מען זעט א מיידל טשעפעט אנדערע קינדער דארף מען דאס אפשטעלן און נאכגיין צי מען טשעפעט ווייטער.


שטארקטס ענק מיט אייער הייליגע ארבעט; איך ווייס זייער גוט אז צו זיין א טיטשער איז נישט פון די גרינגסטע זאכן. איך אליינס זיץ שוין איבער פופצן יאר מיט קינדער, עס איז טאקע א שווערע עבודה, אבער וויסן זאלט איר אז יעדער איינער מוטשעט זיך אויף די וועלט; עס איז נישט דא וואו אוועק צו לויפן פון די פלאג פון די וועלט, וואויל איז פארן מענטש וואס לייגט אריין זיין פלאג אין א זאך וואס בלייבט, ער לייגט אריין זיין לעבן אין אויפבויען אידישע קינדער.


לאמיר דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר האבן די זכיה צו משמש זיין דעם רבי'ן מיטן מחנך זיין מיידלעך זיי זאלן וויסן ווי אזוי מען געבט זיך אן עצה אין לעבן - דורך רעדן צום אייבערשטן.


איך וועל ענק נאך אסאך שרייבן ווי אזוי מען בויעט אויף קינדער.

#276 - וואס קען א מיידל טון לכבוד איר ווערן "בת מצוה"?
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן אז דו ביסט צופרידן פון די סקול - 'בית פיגא'.


דער סקול הייסט אויפן נאמען פונעם הייליגן רבינ'ס מאמע - די הייליגע צדיקת פיגא. זי איז געווען א טאכטער פון די גרויסע צדיקת אדל וואס איז געווען א טאכטער פון הייליגן צדיק דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו.


דער רבי האט געוואלט מען זאל אים רופן אויף זיין מאמע'ס נאמען - "רבינו נחמן בן פיגא", אנדערש ווי מען פירט זיך געווענליך אז נאכן פטירה רופט מען ביי דעם טאטענ'ס נאמען. ווייל זיין מאמע האט אריין געלייגט אין אים אסאך יראת שמים; זי פלעגט גיין יעדן טאג מיטן רבי'ן צום ציון פון איר זיידע דער הייליגער בעל שם טוב זי"ע, דארט האט זי געבעטן דעם אייבערשטן אז דער רבי זאל אויסוואקסן אן ערליכער איד.


דו פרעגסט וואס דו קענסט מקבל זיין יעצט ווען דו ווערסט צוועלף יאר, דו ווערסט א בת מצוה; מוהרא"ש פלעגט זאגן פאר אלע אינגלעך בעפאר זייער 'בר מצוה' אז זייער ערשטע מצוה וואס זיי זאלן טון איז די מצוה פון "כיבוד אב ואם". בשעת די סעודת בר מצוה פלעגט מוהרא"ש זאגן פארן בר מצוה בחור'ל ער זאל אנגיסן א גלעזל טרינקען פאר זיין טאטע, כדי צו מקיים זיין די מצות עשה פון (שמות כ, יא): "כַּבֵּד אֶת אָבִיךָ וְאֶת אִמֶּךָ"; דאס זעלבע איז ביי א מיידל, אז דו ווערסט יעצט מחויב במצות זאלסטו זיך פארנעמען אכטונג געבן צו מכבד זיין דיינע עלטערן און מורא האבן פון זיי, זאלסט שטענדיג זיין גרייט צו העלפן דיין טאטע מאמע מיט אלעס וואס זיי דארפן.


געווענליך זוכן זיך קינדער ארויס צו דרייען פון זיין אין שטוב, מען לויפט שטענדיג שפילן מיט די שכנים אדער אינדרויסן פון שטוב; מען דארף טאקע שפילן און מען דארף פארברענגען מיט חבר'טעס, עס איז זייער געזונט זיך אויס צו געבן מיט שפילן וכדומה, אבער מען דארף געדענקען אז אויב די מאמע בעט מען זאל בלייבן אין שטוב העלפן דארף מען אלעס לייגן אין די זייט און בלייבן אין שטוב.


ביי אונז אין סקול שיקט מען נישט אהיים קיין 'היים ארבעט' נאר ווייל מיר ווילן אז די קינדער זאלן העלפן די מאמע מיט איר ארבעט; אונזער 'היים ארבעט' איז העלפן די מאמע אין שטוב.


איך פריי מיר זייער אז דו האסט שוין מסיים געווען צוויי מאל תהילים און דו גייסט שוין ענדיגן נאכאמאל תהילים, אלע ישועות ליגן אין ספר תהילים; אבער אויב די מאמע בעט מען זאל איר העלפן דארף מען צומאכן דעם תהילים און העלפן די מאמע.

#275 - מחזק א איד וואס האט געארבעט מ'זאל קענען צוקומען צום וועבסייט "ברסלב סענטער"
הפצה, וועבסייט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


אשריך ואשרי חלקך אז דו האסט אריין געלייגט גרויסע כוחות - דמים תרתי משמע - אז די קאמפעני "נטפרי" וואס שטעלן צו א פילטער פאר אלע קאמפיוטערס און סעלפאונס אין ארץ ישראל זאלן עפענען אונזער אתר "ברסלב סענטער", אז אלע ערליכע אידן וואס האבן א פילטער זאלן קענען הנאה האבן פון די חיזוקים; מגלגלין זכות על ידי זכאי, אז דו האסט זוכה געווען צו דעם האסטו זיכער גרויסע זכותים אין הימל.


מען קען זיך נישט פארשטעלן די זכותים פון דער וואס איז עוסק אין צוריק ברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן, אזוי ווי דער הייליגער זוהר זאגט (תרומה קכ"ח): "תָּא חֲזִי, כָּל מַאן דְּאָחִיד בְּיָדָא דְּחַיָּיבָא וְאִשְׁתָּדַּל בֵּיהּ, לְמִשְׁבַק אָרְחָא בִּישָׁא, קום און זע: א מענטש וואס ברענגט צוריק זינדיגע מענטשן צום אייבערשטן, אִיהוּ אִסְתַּלָּק בִּתְלַת סִלּוּקִין, מַה דְּלָא אִסְתַּלָּק הָכִי בַּר נָשׁ אַחֲרָא, דער מענטש איז זוכה ארויף צו גיין אויף א פלאץ וואס קיין שום מענטש איז נישט זוכה; גָּרִים לְאַכְפְּיָיא סִטְרָא אַחֲרָא, וְגָרִים דְּאִסְתָּלַּק קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא בִּיקָרֵיהּ, וְגָרִים לְקַיְּימָא כָּל עָלְמָא בְּקִיּוּמֵיהּ לְעֵילָּא וְתַתָּא, דער מענטש נעמט אוועק טומאה פון דער וועלט און ער מאכט אז דעם אייבערשטנס נאמען זאל ווערן געהייליגט אויף דער וועלט, דער מענטש איז גורם אז אלע וועלטן שטייען אויף זיין זכות. וְזָכֵי לְמֵחַמֵי בְּנִין לִבְנוֹי, ער איז זוכה צו זען קינדער און אייניקלעך, וְזָכֵי בְּהַאי עָלְמָא, וְזָכֵי לְעָלְמָא דְּאָתֵי, ער איז זוכה צו אלע גוטע זאכן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, כָּל מָארֵי דִּינִין, לָא יַכְלִין לְמֵידָן לֵיהּ, בְּהַאי עָלְמָא וּבְעָלְמָא דְּאָתֵי, קיינער קען אים נישט שלעכטס טון - נישט אויף די וועלט און נישט אויף יענע וועלט, עָאל בִּתְרֵיסַר תַּרְעֵי, וְלֵית מַאן דְּיִמְחֵי בִּידֵיהּ, ער גייט אריין אין דרייצן טויערן פון שערי רחמים און קיינער קען אים נישט צוריק האלטן".


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שטענדיג עוסק זיין אין די מצוה פון צוריק ברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן.

#274 - תפלות פאר א פרוי וואס ווארט וכו'
חיזוק פאר פרויען, רפואה, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך פריי מיר זייער צו הערן פון דיר; איך בענק מיר זייער נאך דיר.


מוהרא"ש פלעגט זאגן פאר אלע פרויען וואס ווארטן וכו' אז זיי זאלן יעדן טאג מזכיר זיין שמות הצדיקים. ווייל דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; דעריבער איז גוט מען זאל זאגן כסדר די נעמען פון די צדיקים וואס מען געדענקט אויסענווייניג, צום ביישפיל: אברהם, יצחק, יעקב, משה, אהרן, יוסף, דוד און שלמה, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב, מוהרא"ש וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט. נאכדעם זאל מען זאגן די תפילה: "עֶס זָאל זַיין דִי וִוילְן פוּן דִיר הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער אִין דִי זְכוּת וָואס אִיך הָאבּ דֶערְמַאנְט דִי נֶעמֶען פוּן דִי צַדִּיקִים, בִּזְכוּת זֵייעֶר תּוֹרָה, זֵייעֶר מַעֲשִׂים טוֹבִים אוּן זֵייעֶר מְסִירַת נֶפֶשׁ וִוי זֵיי הָאבְּן זִיך מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דַיינֶעט וֶועגְן, זָאלְסְטוּ מִיר הֶעלְפְן אִיך זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים, אִיך זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט גְרִינְגֶערְהֵייט. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיר נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיך זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן, רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיך זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ, יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".


איך בין מתפלל פאר דיר און דיין ווייב אז אלעס זאל ענק אנקומען גרינג און רואיג.

#273 - א מיידל דארף מתפלל זיין פאר א שידוך, און אויך שוין פאר גוטע קינדער
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יעצט ווען דו ביסט אריין אין דיין זעכצנטע יאר זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג אז דו זאלסט זוכה זיין צו טרעפן א גוטע שידוך און דו זאלסט זוכה זיין אויפצושטעלן א ערליכע שטוב, קינדער און אייניקלעך וואס וועלן זיין ערליכע אידן.


מען דארף אסאך תפילה אויף גוטע קינדער; דער הייליגער סאטמארער רבי דער בעל דברי יואל זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר א פאר–פאלק וואס זענען געקומען בעטן א ברכה אויף גוטע קינדער: "זוכה זיין צו גוטע קינדער דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן - נאך פון פאר די חתונה".


יעצט אז דו ביסט שוין זעכצן יאר זאלסטו זאגן דעם 'יום תהילים' יעדן טאג און אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר א גוטע לעבן; וועט דער אייבערשטער העלפן אז דו וועסט בקרוב טרעפן א גוטע שידוך און זוכה זיין צו קינדער עבדי השם יתברך.

#272 - מכבד זיין די עלטערן אפילו ווען מ'האט פון זיי בזיונות
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ו' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואויל איז דיר אז דו ביסט שטארק נזהר אין די מצוה פון כיבוד אב ואם אפילו דו האסט גרויסע בזיונות פון זיי השם ירחם.


חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי פאה ג.) אז מען האט געפרעגט ר' אליעזר: "עַד הֵיכָן הוּא כִּיבּוּד אָב וָאֵם?" ביז וויפיל איז א מענטש מחויב צו מכבד זיין זיינע עלטערן, האט רבי אליעזר געענטפערט: "וְלִי אַתֶּם שׁוֹאֲלִין?!" וואס פרעגט איר מיר, "לְכוּ שָׁאֲלוּ לְדָּמָה בֶּן נְתִינָה", גייטס פרעגן דמה בן נתינה. "רֹאשׁ פְּטַרְבּוֹלֵי הָיָה", ער איז געווען פון די גרעסטע גענעראלן אין די מיליטער, "פַּעַם אַחַת הָיְתָה אִמּוֹ מְסֲטַרְתּוֹ", איינמאל האט אים זיין מאמע געשלאגן מיט א שיך "בִּפְנֵי כָּל בּוּלֵי שֶׁלּוֹ", פאר אלע סאלדאטן וואס זענען געווען אונטער אים, "וְנָפַל קוֹרְדְקוֹן שֶׁלָּהּ מִיָדָהּ", און די שיך איז אראפ געפאלן פון אירע הענט, "וְהוֹשִׁיט לָהּ שֶּׁלֹּא תִּצְטַעֵר", האט ער זיך אראפ געבויגן אויפצוהויבן די שיך און דאס געגעבן פאר זיין מאמע אז זי זאל זיך נישט דארפן אראפ בייגן און זיך מצער זיין.


בזכות דעם וואס דו ביסט מכבד דיינע עלטערן וועסטו זוכה זיין בקרוב צו א גוטע שידוך; ביז דו טרעפסט דיין שידוך זאלסטו זיך מחזק זיין מיט אלע כוחות, טראכט נישט אז א צווייטער האט א בעסערע לעבן פון דיר ווייל יעדער איינער האט זיינע שווערקייטן. איינער האט בזיונות פון די עלטערן, ביים צווייטן זעט אויס פון אינדרויסן ווי אלעס קלאפט, אלע מיינען דאס זענען שיינע עלטערן אבער שטילערהייט ליידן די קינדער נעבעך וכו'; דעריבער קוק נישט אויף א צווייטן נאר דאנק דעם אייבערשטן אויף אלעס גוטס וואס ער טוט מיט דיר. נאך אביסל וועסטו טרעפן א גוטע שידוך.


זאג יעדן טאג דעם 'יום תהילים'; אינעם ספר תהילים ליגן אלע ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#271 - אז א גוי לאקערט אויף דיין טאכטער, דארפסטו רופן פאליציי
חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת נח, ב' מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


אז אייער טאכטער פארציילט אייך אז א גוי לאקערט אויף איר; יעדן טאג ווען זי גייט אהיים פון סקול ווארט ער איר אפ אינדרויסן פון גראסערי און רעדט מיט איר דאן זאלט איר שוין רופן די פאליציי און מאכן אן 'ארדער אויף פראטעקשן'. אז איר וועט נישט טון דערוועגן וועט איר פארלירן אייער טאכטער.


עס איז נישט גענוג אפ צו ווארטן דעם גוי און אים געבן א פסק; זייטס מיר מוחל איר זענט צו נאאיוו.


איך האף איר וועט אזוי טון, וועט איר האבן ערליכע דורות.

#270 - איך קען נישט יעצט פארן קיין ארץ ישראל
תפילה והתבודדות, ישיבה, ארץ ישראל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ב' דראש חודש מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גלייב מיר, איך וויל אסאך מער ווי דיר גיין קיין ארץ ישראל; איך בענק און גליסט צו זיין אין ארץ ישראל און זוכה זיין צו אמונה, אריכות אפים, קדושת הברית און צו אלע מדריגות וואס דער רבי שרייבט וואס מען איז זוכה ווען מען איז אין ארץ ישראל (עיין ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קנה; ועוד). אויך בענק איך זייער צו מוהרא"ש'ס ציון, איך וויל זייער שטארק אהין גיין מתפלל זיין.


באמת האב איך געהאט בדעה צו פארן יעצט קיין ארץ ישראל, אבער איך קען נישט אוועק גיין פון די ישיבה. מוהרא"ש האט מיר געגעבן א שליחות צו לערנען מיט בחורים, יעצט זענען מיר אריין אין א נייע יאר, די עלפטע יאר פון ישיבה; עס זענען אריין געקומען אסאך נייע תלמידים און איך קען זיי יעצט נישט איבער לאזן.


טייערער ... נרו יאיר, דו וואוינסט דאך נעבן "מערת אליהו", דארט האבן מיר זיך געטראפן דאס ערשטע מאל פאר דריי יאר צוריק ווען איך בין געפארן קיין חיפה מיט די בחורים זיי ווייזן דעם הייל וואו אליהו הנביא האט זיך באהאלטן פון די עובדי הבעל אינעם הר הכרמל, דארט האט ער אויס געשריגן פאר אלע געצן דינער (מלאכים א יח, לט): "ה' הוא האלקים!" דארפסטו זיך שטארקן מיטן רעדן צום אייבערשטן; דאס האט אונז דער הייליגער רבי אויסגעלערנט, אז א מענטש האט קיינעם נישט אויף דער וועלט נאר דעם אייבערשטן; ווי מער מען געוואוינט זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן ווערט מען מער און מער אויסגעלייטערט.


זיי מתפלל אז איך זאל זוכה זיין צו קומען בקרוב קיין ארץ ישראל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#269 - דורכגיין אלע ספרים - ווי אזוי צו פירן א בית המדרש היכל הקודש
בית המדרש, היכל הקודש, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ב' דראש חודש מר-חשון, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו האסט מיר ממש מחי' געווען מיט דיין בריוו וואו דו שרייבסט אלע דיינע סיומים, צווישן זיי אז דו האסט פאר יאר מסיים געווען חמשה חומשי תורה מיט רש"י און אור החיים הקדוש, און דאס יאר האסטו אנגעהויבן צו לערנען וועכנטליך דעם פירוש "כלי יקר".


דו פירסט זיך ווי א תלמיד 'היכל הקודש'; גענוי אזוי האט אונז מוהרא"ש געלערנט, מען זאל נעמען יעדעס יאר אן אנדערן פירוש, אזוי קען מען זוכה זיין צו מקיים זיין די ווערטער פונעם הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געזאגט (שיחות הר"ן, סימן כח): "רָאוּי לָאָדָם, שֶׁיַּעֲבֹר וְיֵלֵךְ בְּזֶה הָעוֹלָם בְּכָל הַסְּפָרִים הַקְּדוֹשִׁים, וְלִלְמֹד כֻּלָּם, כְּדֵי שֶׁיִּהְיֶה בְּכָל מָקוֹם", עס איז גוט פארן מענטש דורך צו לערנען יעדן ספר וואס איז דא, כדי מען זאל קענען זאגן אז מען איז געווען אין יעדן פלאץ, "כְּמוֹ שֶׁנִּמְצָא הַשָּׂרִים הַגְּדוֹלִים, שֶׁהוֹלְכִים וְעוֹבְרִים בַּמְדִינוֹת וּמוֹצִיאִים הוֹצָאוֹת רַבּוֹת עַל זֶה כְּדֵי שֶׁיּוּכַל אַחַר כֵּן לְהִתְפָּאֵר וְלוֹמַר שֶׁהָיָה בַּמְּדִינוֹת", אזוי ווי מען זעט ביי די גרויסע שרים וואס פארן ארום די גאנצע וועלט, זיי געבן אויס אויף דעם זייער אסאך געלט, אלץ נאר כדי זיי זאלן זיך קענען נאכדעם בארימען פאר אלעמען וואו זיי זענען אלץ געווען, "כְּמוֹ שֶׁדֶּרֶךְ הַשָּׂרִים לְהִתְפָּאֵר וְלוֹמַר: 'הָיִיתִי בְּוַרְשָׁא' וְכַיּוֹצֵא בָּזֶה", אזוי ווי די גרויסע שרים האלטן זיך גרויס "איך בין געווען אין ווארשא" און נאך, "כְּמוֹ כֵן רָאוּי שֶׁיִּהְיֶה הָאָדָם בָּעוֹלָם הַזֶּה בְּכָל מְקוֹמוֹת הַקְּדוֹשִׁים שֶׁל הַתּוֹרָה, כְּדֵי שֶׁיּוּכַל לְהִתְפָּאֵר בָּעוֹלָם הַבָּא שֶׁהָיָה בְּכָל מָקוֹם, דְּהַיְנוּ בְּכָל הַסְּפָרִים הַקְּדוֹשִׁים כַּנַּ"ל", דאס זעלבע דארף א מענטש לערנען אלע ספרים אז ער זאל זיך קענען בארימען אויף יענע וועלט: "איך האב אלעס געלערנט, איך בין געווען איבעראל"; "וּלֶעָתִיד, בָּעוֹלָם הַבָּא מַזְכִּירִין אוֹתוֹ כָּל מַה שֶּׁלָּמַד בָּעוֹלָם הַזֶּה", און אויף יענע וועלט דערמאנט מען פארן מענטש אלעס וואס ער האט געלערנט אויף דער וועלט.


מוהרא"ש פלעגט אסאך מאנען און פארלאנגען פון תלמידי היכל הקודש מען זאל מקיים זיין דעם שיחה, מען זאל כאטש איין מאל אין לעבן ענדיגן חמשה חומשי תורה מיט אלע פירושים. מען זאל נעמען יעדעס יאר אן אנדערן פירוש, אדער אפילו אז מען קען נישט ענדיגן דעם גאנצען פירוש יעדע וואך זאל מען זיך אנצייכענען א סימן ביי יעדע שטיקל וואס מען לערענט, אזוי וועט מען במשך השנים אלעס קענען מסיים זיין.


שטארק דיר און זיי ווייטער ממשיך צו מחזק זיין אנשי שלומינו; אשריך ואשרי חלקיך אז דו ביסט זוכה צו זיין א שמש ביים רבי'ן, יעדן טאג וואס מיר זענען משמש דעם רבי'ן איז דאס פאר אונז א זכיה לנצח נצחים.


פארלערנען אין רבינ'ס בית המדרש איז נישט קיין כיבוד - אזוי אויך דאווענען פארן עמוד; אז עס קומט א גאסט זאלסטו אים מכבד זיין מיט אן עליה לתורה, אבער דאווענען פארן עמוד איז א גרויסער אחריות, מען קען נישט מטריח זיין דעם ציבור וכו'. זאלסט שטעלן קביעות'דיגע בעלי תפילה וואס דאווענען נישט שנעל און אויך נישט שטייט אז מענטשן זאלן דאווענען מיט א חיות און געשמאק.


דאס זעלבע איז מיט פארלערנען ביי שלש סעודות; דאס איז נישט קיין כיבוד, עס איז א גרויסער אחריות, ווייל די אלע וואס קומען אין רבינ'ס שול זענען צעבראכן אויף שברי שברים, זיי ווארטן א גאנצע וואך צו הערן אביסעלע חיזוק, זיי דארפן נישט קיין תורות און רמזים אויף די פרשה, זיי ווארטן צו הערן פשוט'ע דיבורים; דעריבער זאלסטו קיינעם נישט מכבד זיין מיט פארלערנען, דאס זעלבע מיטן דאווענען פארן עמוד.


דאס זעלבע איז מיט הגבהת התורה; דאס איז נישט קיין כיבוד. נישט יעדער ווייסט ווי אזוי מען הייבט אויף דעם ספר תורה און עס קען ארויס קומען א בזיון פאר די תורה, קוק וואס דער רמב"ן זאגט אויפן פסוק (דברים כז, כו): "אָרוּר אֲשֶׁר לֹא יָקִים אֶת דִּבְרֵי הַתּוֹרָה הַזֹּאת לַעֲשׂוֹת אוֹתָם וְאָמַר כָּל הָעָם אָמֵן", דאס גייט ארויף אויף דער וואס גייט הגבהה מיט די תורה נישט ווי עס דארף צו זיין; דעריבער זאלסטו געבן פאר א קביעות'דיגע מענטש, איינער וואס איז א בעל כח און ווייסט ווי אזוי צו מכבד זיין די תורה.


שטארק דיר ביתר שאת וביתר עוז, ויהי חלקי עמך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#268 - עלטערן דארף זיין אויפ'ן זעלבן בלאט מיט די מוסדות פון די קינדער
חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך וויל דיר קלאר שטעלן וואס מיר האבן נעכטן גערעדט.


איך באהאלט מיר נישט פון קיינעם; אז איך טראכט פון זיך אוועק ציען וואוינען וכו' וועל איך דאס נישט טון בגניבה אן לאזן וויסן דערפון מיינע תלמידים. לעת עתה האב איך נישט קיין שום פלאן זיך אוועק צו ציען; בפרט אז איך האב אויפגעבויעט מוסדות מיט מסירת נפש דארפסטו אליינס פארשטיין אז איך גיי דאס נישט צעברעכן מיט מיינע אייגענע הענט.


עס עפנט זיך נישט קיין מוסדות אזוי גרינג ווי מען מיינט; איך האב געהאט זייער אסאך שוועריקייטן מיט די מוסדות, עס איז נישט שייך אראפ צו שרייבן וואס מיר זענען אריבער די צען יאר זינט מיר האבן געעפנט די ישיבה, די תלמוד תורה און נאכדעם דער בית חנוך לבנות בית פיגא.


געלויבט דעם אייבערשטן אז די מוסד וואקסט און בליט און וועט זיין א פעסטונג ביז משיח וועט קומען; דעם מוסד האט מוהרא"ש געעפנט און דאס פירט זיך גענוי ווי מוהרא"ש האט געוואלט, סיי ביי די אינגלעך, סיי ביי די מיידלעך און סיי ביי די בחורים.


איך דאנק דעם אייבערשטן וואס מיט די זאך האט מיר דער אייבערשטער געהאלפן, אז מיר האבן זייער א געטרייער מנהל הרב ר' ... נרו יאיר, א געטרייע מנהלת מרת ... תחי' און טייערע מלמדים און טיטשערס; יעדעס קינד ווערט דורך גערעדט מיטן מנהל און מנהלת.


מען קען נישט יעדן איינעם צופרידן שטעלן און דו פארשטייסט אליינס אז פירן א מוסד איז פון די שווערסטע זאכן אויף דער וועלט; ווען אלע וואלטן געטראכט אייניג, ווען אלע וואלטן געהאט די זעלבע מיינונג, וואלט געווען א מחי' צו פירן א מוסד, אבער דער אייבערשטער האט אנדערש באשאפן די וועלט, דער אייבערשטער האט געמאכט אז יעדער מענטש זאל טראכטן אנדערש, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות נח:): "כְּשֵׁם שֶׁפַּרְצוּפֵיהֶן שׁוֹנוֹת, כַּךְ דֵעוֹתֵיהֶן שׁוֹנוֹת", אלע טראכטן אנדערש; ממילא דארף מען קענען יעדן איינעם אויסהערן און זען וואס מען קען בעסער מאכן וכו'.


דו דארפסט פארשטיין אז אלע עלטערן וואס שיקן ביי אונז אינעם מוסד האבן איטליכער פון זיי אנדערע מיינונגען, יעדער וויל א משהו אנדערש פונעם צווייטן וכו', יעדער האט איין זאך וואס ער פארשטייט נישט פארוואס מען דארף אזוי טון וכו'; אבער מיט איין זאך האף איך אז מיר זענען פאראייניגט, מיר אלע ווילן אויפציען אונזערע קינדער מיטן אייבערשטן, אלע עלטערן זענען אייניג אז מיר ווילן אויפציען די קינדער מיט אמונה אין הייליגע צדיקים - בפרט אינעם הייליגן רבי'ן, אלע ווילן מיר אויפציען קינדער וואס זאלן זיין געזונט צו קענען חתונה האבן, קינדער וואס ווייסן זיך צו היטן פון נישט גוטע מעשים וואס פאסירן השם ישמרינו; די מלמדים רעדן צו די קינדער זיי זאלן זיין אפגעהיטן אין שמירת הברית (א זאך וואס ליידער רעדט מען נישט צו קינדער) די מנהלת רעדט צו די מיידלעך קלארע ווערטער וכו', זיי זאלן וויסן זיך צו היטן פון נישט גוטע מעשים און פון נישט געזונטע נאנטקייט וכו', דער אייבערשטער זאל אונז שומר ומציל זיין פון דעם.


איין זאך זאלסטו וויסן און איבער געבן פאר אלע דיינע חברים, אז מען שיקט קינדער אין א מוסד דארף מען זייער אכטונג געבן נישט צו צעמישן די קינדער; אז דאס קינד גייט אין חדר און הערט פונעם מלמד רעדן פון זייער רבי שליט"א און נאכדעם קומט דאס קינד אהיים און הערט ווי דער טאטע זאגט פאר די מאמע א וויץ אויף זייער מנהיג, קען שוין דאס קינד נישט אויסהערן וואס זיין מלמד לערנט פאר, דאס קינד בלייבט שטיין צעמישט: ווען ער זעט זיין טאטע טראכט ער פונעם מלמד וואס זאגט איין וועג, ווידעראום ווען ער זיצט אין חדר טראכט ער פון זיין טאטע וואס מאכט חוזק וכו', דאס איז ליידער די סיבה פארוואס קינדער פאלן אוועק.


זיי געזונט און שטארק.

#267 - ווען עלטערן שלאגן און שרייען אויף די קינדער, באקומען זיי א שנאה צו אידישקייט
חינוך הילדים, שלום בית

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס פאסירט ווען עלטערן שלאגן און שרייען אויף די קינדער; די קינדער באקומען א שנאה צו אידישקייט, זיי מיינען אז אן ערליכער איד איז א עקלדיגע זאך, דעריבער ווילן זיי נאר טון פארקערט פון נארמאל. זיי טוען זיך אן אומ'צניעות'דיג ווייל זיי מיינען אז צניעות איז א שלעכטע זאך וכו'.


דו דארפסטו האבן אסאך סבלנות צו דיין ווייב תחי'; זי איז זייער א וואוילע ערליכע פרוי נאר זי איז אויפגעוואקסן מיט קולות און פחדים, דעריבער געפונט זי זיך אין א מצב וואס מען קען איר נאך נישט אלעס זאגן וכו', מען דארף וויסן ווי אזוי צו רעדן וכו'.


דיין ווייב האט נישט קיין צוטרוי אין דיר, זי מיינט כסדר אז דו גייסט שרייען אויף איר אזוי ווי איר טאטע, נאכדעם וואס זי איז אויפגעוואקסן מיט קולי קולות; דו זאלסט איר נאר מחזק זיין און אויפבויען, דורכדעם וועט זי באקומען צוטרוי (טראסט) אין דיר, זי וועט זען אז דו מאכסט נישט קיין קולות ווען עפעס גייט אנדערש ווי דו ווילסט, וועט זי צוביסליך אויסגעהיילט ווערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#266 - נאכלויפן די ווייב איז נישט שלום בית
שלום בית

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


לויף נישט נאך דיין ווייב וכו'; ווי מער דו וועסט איר נאכלויפן וועט זי זיך אוועק צוען פון דיר, אבער אז דו וועסט איר אויפהערן נאכצולויפן וועט זי מיט די צייט וועלן זיין מיט דיר וכו'.


איך קען נישט צופיל מאריך זיין בכתב אין דברים שבינו לבינה מפני הצניעות, איך שרייב דיר ברמיזה וואס מוהרא"ש זאגט אויפן פסוק (בראשית ג, טז): "וְאֶל אִישֵׁךְ תְּשׁוּקָתֵךְ, וְהוּא יִמְשָׁל בָּךְ", אז די פרוי וועט גליסטן נאך איר מאן און דער מאן וועט געוועלטיגן אויף איר (עיין שם בפרש"י); אז די צוויי זאכן גייען געקניפט און געבינדן, אויב עס איז "וְאֶל אִישֵׁךְ תְּשׁוּקָתֵךְ", זי לויפט נאך דעם מאן, דעמאלט איז "וְהוּא יִמְשָׁל בָּךְ", איז דער מאן דער וואס געוועלטיגט וכו', אבער ווען עס איז פארקערט, דער מאן לויפט נאך זיין ווייב וכו' - "וְאֶל אִשָׁה תְּשֻׁקָתְךָ", דעמאלט דרייט זיך אויס דער פסוק אויפן מאן, עס ווערט "וְהִיא (מיט א יוד) יִמְשָׁל בָּךְ", זי הייבט אן געוועלטיגן אויפן מאן. ווי מער מען לויפט נאך די ווייב וכו' ווערט דער מאן זייער אראפ געקוקט אין די פרוי'ס אויגן.


נאכלויפן די ווייב טאג און נאכט איז נישט 'שלום בית', מיט דעם ווערט מען נישט קיין גוטער מאן און נישט דאס מיינט 'געבן ליבשאפט', דאס איז 'נעמען ליבשאפט'.


איך קען נישט מאריך זיין יעצט ווייל איך בין זייער פארנומען אנצוגרייטן דעם מוסד, ביי אונז גייען די קינדער אריבער צום נייעם מלמד נאך סוכות; דעם קומענדיגן זונטאג הייבן די מלמדים אן מיט די פרישע תלמידים.


עס איז א קליינע בריוו אבער עס ליגט אין דעם זייער אסאך; נעם אריין אין דיר די פאר ווערטער וועט זיך אלעס איבער דרייען צום גוטן.

#265 - ווי אזוי צו געבן ליבשאפט / א קינד וואס איז שווער מיט עברי
חינוך הילדים, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


א.    ווען עס קומט צו געבן ליבשאפט און ווארימקייט דארף מען נישט קיין טיפע ענינים, ווייל ליבשאפט קומט פון הארץ; מען רעדט שיינע ווערטער, מען זוכט א גוטע זאך וואס יענער האט און מען רומט דאס אויס נאכאמאל און נאכאמאל. מען דארף נישט קיין גרויסע חכמות אויף דעם, מען דארף נאר אביסל שכל אפ צו ווארטן דעם מאן מיט א שמייכל און זיין דער ערשטער וואס געבט גוטע ווערטער. ווען דער מאן זעט ווי זיין ווייב רעדט שיין צו אים וועט ער איר אלעס נאכגעבן.


שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר שטוב מיט איר חכמה; מיט שיינע ווערטער קען מען אלעס פועל'ן און אלעס באקומען.


ב.    בנוגע אייער קינד וואס כאפט אויף אביסל שווער דאס ליינען עברי; דאס ערשטע זאך זאלט איר זאגן תהילים יעדן טאג פאר אים בפרטיות און פאר אלע קינדער בכלליות, און בעטן דעם אייבערשטן ער זאל פארשטיין דאס לערנען. צווייטנס דארפט איר זיך מער אפגעבן מיט דעם קינד; נעמט אראפ אפאר מינוט יעדן טאג צו לערנען מיט אים ליינען און שרייבן, דאס זאל זיין די וויכטיגסטע זאך ביי אייך אין שטוב, ווייל אז איר וועט פארשפילן די יאר וואס ער לערנט עברי וועט נאכדעם זיין פאר אים זייער שווער במשך אלע קומענדיגע כיתות.


דאס בעסטע איז דאס צו טון מיט אים ווי פריער אינעם טאג, ווייל שפעטער ווערט מען מער אויסגעמוטשעט און עס איז שווערער פארן קינד צו לערנען; אזוי אויך שבת אין און די טעג ווען עס איז נישט דא קיין חדר דארף מען געדענקען אז דאס ערשטע זאך ווען דער קינד איז אויפגעשטאנען, נאכן עסן וכו', זאלט איר אים העלפן מיט די עברי.


ג.      איך האב געשריבן פאר אייער מאן א בריוו, איך האף אז ער וועט דאס אננעמען צום גוטן; עס פעלט נישט אויס צו קומען קיין אמעריקע צו שאפן געלט, דא דרייען זיך ארום בלוטיגע ארימעלייט וואס קענען נישט דעקן זייער לעבן.


דער אייבערשטער וועט אים דארט ברענגען זיין פרנסה; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן מ): "כָּל הַנְּסִיעוֹת שֶׁל אָדָם הוּא בִּשְׁבִיל קִלְקוּל הָאֱמוּנָה", אלע נסיעות וואס א מענטש פארט קומט פון חסרון אמונה, "כִּי אִם הָיָה מַאֲמִין בֶּאֱמוּנָה שְׁלֵמָה שֶׁיָּכוֹל הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לְהַזְמִין לוֹ כָּל צָרְכּוֹ", ווען א מענטש וואלט געגלייבט אז דער אייבערשטער קען אים העלפן און געבן אלע זיינע באדערפענישן, "לֹא הָיָה נוֹסֵעַ שׁוּם נְסִיעָה", וואלט ער אין ערגעץ נישט געפארן, "נִמְצָא כִּי הַנְּסִיעָה הִיא קִלְקוּל אֱמוּנָה", קומט אויס אז אוועק פארן איז א פגם אין אמונה.


דער אייבערשטער זאל ענק געבן נחת פון אייערע קינדער און איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#264 - ס'איז נישט כדאי איבערצולאזן די ווייב און קומען קיין אמעריקע נאך געלט
שלום בית, צדקה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


דיין ווייב האט מיר געשריבן אז דו ווילסט איר איבערלאזן פאר א חודש און קומען קיין אמעריקע מאכן געלט וכו'; זי שרייבט אז עס איז איר זייער שווער און זי וויל נישט דו זאלסט איר איבערלאזן אליינס מיט די קינדער.


וויסן זאלסטו אז עס איז נישט כדאי איבערצולאזן די ווייב און קומען קיין אמעריקע נאך געלט; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תנחומא תזריע, ו): "מַעֲשֶׂה בְּכֹהֵן אֶחָד שֶׁהָיָה רוֹאֶה אֶת הַנְּגָעִים", עס איז געווען א כהן וואס פלעגט קוקן נגעים, "מָטָה יָדוֹ, בִּקֵּשׁ לָצֵאת לְחוּצָה לָאָרֶץ", מיט די צייט איז ער געווארן ארים און ער האט געוואלט ארויסגיין קיין חוץ לארץ מאכן געלט, "קָרָא לְאִשְׁתּוֹ אָמַר לָהּ: בִּשְׁבִיל שֶׁבְּנֵי אָדָם רְגִילִין לָבֹא אֶצְלִי לִרְאוֹת אֶת הַנְּגָעִים, קָשֶׁה עָלַי לָצֵאת מֵעֲלֵיהֶם", האט ער גערופן זיין ווייב און איר געזאגט: עס איז מיר שווער אוועק צו גיין קיין חוץ לארץ ווייל מענטשן קומען דא כסדר ווייזן זייערע נגעים, "אֶלָּא בּוֹאִי וַאֲנִי מְלַמְּדֵךְ שֶׁתְּהֵא רוֹאָה אֶת הַנְּגָעִים", איך וועל דיר אויסלערנען ווי אזוי מען קוקט אויף א נגע, אזוי וועסטו קענען קוקן נגעים און איך וועל קענען פארן קיין חוץ לארץ מאכן געלט, "אִם רָאִית שְׂעָרוֹ שֶׁל אָדָם שֶׁיָּבֵשׁ הַמַּעְיָן שֶׁלּוֹ, תְּהֵא יוֹדַעַת שֶׁלָּקָה", ער האט איר געלערנט אז אויב זי זעט ווי די קוואל פונעם האר איז פארטריקנט איז א סימן אז דער האר איז געשלאגן, "לְפִי שֶׁכָּל שֵׂעָר וְשֵׁעָר, בָּרָא לוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעְיָן בִּפְנֵי עַצְמוֹ שֶׁיְּהֵא שׁוֹתֶה מִמֶּנּוּ", ווייל דער אייבערשטער האט באשאפן פאר יעדן האר באזונדער א קוואל פון וואו דער האר זאל האבן פרנסה צו לעבן, "יָבֵשׁ הַמַּעְיָן, יָבֵשׁ הַשֵּׂעָר", אבער אז דער קוואל איז טויט איז א סימן אז דער האר איז טויט, "אָמְרָה לוֹ אִשְׁתּוֹ, וּמָה אִם כָּל שֵׂעָר וְשֵׁעָר, בָּרָא לוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעְיָן בִּפְנֵי עַצְמוֹ שֶׁיְּהֵא שׁוֹתֶה מִמֶּנּוּ. אַתָּה שֶׁאַתָּה בֶּן אָדָם, כַּמָּה שְׂעָרוֹת יֵשׁ בְּךָ, וּבָנֶיךָ מִתְפַּרְנְסִין עַל יָדְךָ, לֹא כָּל שֶׁכֵּן שֶׁיְּזַמֵּן לְךָ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא פַּרְנָסָה", האט אים זיין ווייב געזאגט: מה דאך אז דער אייבערשטער האט באשאפן פאר יעדן האר באזונדער א קוואל פון וואו דער האר זאל האבן צו לעבן, איז דאך זיכער אז דו וואס דו האסט טויזנטער האר, דו האסט א ווייב און קינדער וואס נעמען פרנסה פון דיר וועט דיר דער אייבערשטער זיכער געבן פרנסה, "לְפִיכָךְ לֹא הֵנִיחָה אוֹתוֹ לָצֵאת חוּצָה לָאָרֶץ", זי האט אים זייער שטארק מחזק געווען און אים נישט געלאזט פארן קיין חוץ לארץ.


דאס זעלבע איז ביי דיר, רעד דיר נישט איין קיין איין רגע אז דא אין אמעריקע איז דא געלט; עס איז א גרויס רחמנות אויף די אלע אידן וואס שלעפן זיך ארויס פון ארץ ישראל קיין חוץ לארץ מאכן געלט, אין ארץ ישראל געבט מען אסאך שענער ווי דא אין אמעריקא.


דא אין אמעריקע מאכן די עשירים א געשפעט פון די משולחים; די גבירים פירן זיך מיט די משולחים גענוי ווי די אמאליגע פריצים. מען ליינט אין די מעשה ביכלעך ווי די פריצים פלעגן הייסן זייער מאשקע טאנצן בשעת זיי פלעגן מאכן זייערע סעודות, אזוי טוען די אמעריקאנע גבירים מיט די משולחים, מען וויל זיך אהערשטעלן פאר די ווייב און פארן איידעם ווי א שיינער איד אז מען האט געסט ביי די סעודה, הייסט מען זיי קומען צו א סעודה, בשעת די סעודה פרעגט מען זיי אויס אלע סארט פאליטיק וכו' און מוצאי שבת באקומט דער משולח א גאנצע צוואנציגער... די משולחים זענען אויסגעמאטערט פון א גאנצע וואך ארומלויפן נאך געלט, יעצט דארף ער זיצן כמה שעות ביי דעם פריץ און מארגן ביי דעם פריץ צו באקומען א צוואנציגער?! מען בעט אן המלצה; אויב האסטו פון בד"ץ איז גוט, דעמאלט באקומסטו א 'גאנצע דאללער'... אויב האסטו נישט פון בד"ץ וכו' פארשיקט מען דיר מיט בזיונות, און מיט אן המלצה פון בד"ץ האסטו ביזי בזיונות.


די ארץ ישראל'דיגע אידן מיינען אז אין אמעריקע וואלגערט זיך גאלד אויף די גאסן, מען קוקט אויף אן אמעריקאנער איד מיט קנאה וכו'; וויסן זאלסטו אז דא מוטשעט מען זיך אויך, דעריבער זאלסטו נישט קומען קיין אמעריקע בשעת וואס דו לאזט דיין ווייב אליינס.


ר' נתן האט אמאל געזאגט פאר איינעם וואס פלעגט קומען צו אים פאר חיזוק און יענער האט זיך אויך געדרייט ביי א צווייטן מפורסם וואס איז געווען פיל מיט ליצנות, האט אים ר' נתן אזוי געזאגט: "איך קען דיר נישט זאגן זאלסט נישט גיין צו יענעם וכו', אבער דאס קען איך דיר יא זאגן, אז דו גייסט צי יענעם קום נישט צי מיר"; דאס זעלבע זאג איך דיר: "איך קען דיר נישט זאגן נישט צו קומען, אבער דאס קען איך דיר יא זאגן, אז דו פארסט אוועק פון דיין ווייב פאר א חודש קום נישט צו מיר".


היכל הקודש איז א פלאץ וואו מען פאלגט דעם רבי'ן; דו ווייסט דאך אז ביים רבי'ן איז געווען דער יסוד שלום בית, וואס וועסטו האבן פון מאכן פעקלעך געלט? די פעקלעך געלט וועט דיר העלפן אין לעבן?! אנשטאט מאכן פעקלעך געלט גיי אהיים צו דיין ווייב און העלף איר זי זאל זיין געזונט און שטארק.


דיין ווייב שרייבט אז זי קען זיך נישט קיין עצה געבן מיט די קינדער, זי דארף דיין הילף ביינאכט, זי שפירט ווי אירע כוחות לאזן זיך אויס; פארוואס זאלסטו זיך זוכן מצוות און נישט אהיים קומען ביינאכט? וואס איז די זאך פון 'ליל שישי' נישט אהיים צו קומען מיטן אויסרייד אז מען קען דעמאלט אסאך אויפטון וכו'?! אויף וואס ווארסטו, אז דיין ווייב זאל חס ושלום כאפן א נערוון צוזאמבראך? דו מיינסט אז דאס איז א שפילעכל? דו זעסט נישט ווי דער יצר הרע שפילט מיט דיר? ער נעמט דיר אוועק פון שטוב ליל שישי, נאכדעם שלאפסטו א גאנץ פרייטאג, אך און וויי אויב א קינד וויינט דעמאלט... דו ביסט אנגעצויגן, דיין ווייב איז אנגעצויגן און עס קומט נישט ארויס קיין גוטס דערפון. אז דו האסט חתונה געהאט קענסטו זיך נישט פירן ווי אלץ בחור, ביינאכט דארף מען זיין אין שטוב און מען קען נישט אוועק פארן פון שטוב פאר א חודש.


איך האף אז דו וועסט פאלגן און בלייבן אין שטוב, וועסטו האבן שפע ברכה והצלחה.

#263 - סעודת הילולא ביים רבינ'ס יארצייט
חסידות ברסלב, סוכות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


א גרויסן יישר כח פארן מנדב זיין די סעודה פארן הייליגן רבינ'ס יארצייט; בזכות די מצוה זאלסטו זוכה זיין צו זען נחת פון דיינע קינדער און קינדס קינדער.


מיר האבן גערעדט ביי די סעודה פון די תורה וואס דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קטו) אז מענטשן וואס לעבן נישט מיט א צדיק, ווען עס גייט אריבער אויף זיי א צרה ווערן זיי זייער מבולבל, זיי האבן קשיות אויף די אמונה און זיי פאלן אוועק פונעם אייבערשטן, אזוי ווי מען זעט ליידער זייער אסאך וואס זענען אוועק געפאלן נאר פון קשיות וכו'. אבער ווען מען קומט צום צדיק, לערנט ער אויס אז דער אייבערשטער איז אין די צרה, אז דער אייבערשטער אליינס באהאלט זיך אינעם נעפל, און דער צדיק געבט אונז אן עצה ווי אזוי מיר זאלן ארויס גיין פון די נעפל, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן און ליכטיג מאכן מען זאל וויסן וואס צו טון.


מיט דעם טייטשט דער רבי דעם פסוק (שמות כ, יח): "וַיַּעֲמֹד הָעָם מֵרָחֹק", כִּי כְּשֶׁרוֹאִין הָעֲרָפֶל, הַיְנוּ הַמְּנִיעָה, עוֹמְדִין מֵרָחֹק, דאס הייסט מענטשן וואס זענען נישט מקורב צום צדיק, ווען זיי זעען א מניעה שטייען זיי פון דערווייטנס וכו', זאגט דער רבי: "וּמֹשֶׁה, שֶׁהוּא בְּחִינוֹת דַּעַת כָּל יִשְׂרָאֵל, נִגַּשׁ אֶל הָעֲרָפֶל אֲשֶׁר שָׁם הָאֱלֹקִים, הַיְנוּ אֶל הַמְּנִיעָה, שֶׁבָּהּ בְּעַצְמָהּ נִסְתָּר הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", אבער דער צדיק גייט נאנט צו די מניעה ווי דער אייבערשטער באהאלט זיך, און דאס לערנט ער אויס פאר זיינע מקורבים; ווייל עס איז נישט דא קיין שום מציאות אן דעם אייבערשטן, און אפילו ער זעט די גרעסטע מניעה פאר זיינע אויגן וועט ער נישט אוועק גיין פונעם אייבערשטן, ער וועט נאר ווערן שטערקער מיט די אמונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו אלע סגולות פון די הייליגע סוכה; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן מח) אז סוכה איז מסוגל פאר קינדער, סוכה איז מסוגל עס זאל אנטפלעקט ווערן דער רבי, עס זאל ווערן פון רי"ב רב"י, מען זאל זיך אויפהערן צו קריגן, עיין שם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין צו א גוט יאר און הצלחה אין אלע ענינים.

#262 - האלט אייך שטארק, דער מאן מיינט נישט קיין שלעכטס
חברים, שלום בית

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בעט אייך זייער, שטארקט אייך מיט אלע אייערע כוחות נישט צו ווערן צעפאלן, אייער מאן ... נרו יאיר איז זייער א וואוילער אינגערמאן, ער מיינט נישט קיין שלעכטס, ער איז נאר דערשראקן ווייל זיינע שוועסטערס פירן זיך נישט אזוי אידיש און ער וויל נישט אויפשטעלן אזא שטוב ווי זיינע געשוויסטער, דעריבער זאגט ער אייך נאכאמאל און נאכאמאל אז איר זאלט נישט רעדן מיט זיי; ער מיינט אבער נישט קיין שלעכטס.


דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אז איר האט ליכטיגע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#261 - מיט א ווייב דארף מען גיין ווייך און מיט גוטנס
שלום בית

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו און אויך דיין ווייב'ס בריוו.


עס טוט מיר זייער וויי צו הערן אז דו פארשטייסט נישט וואס איך האב גערעדט מיט דיר; איך האב דיר שוין געשריבן כמה פעמים אז מען קען נישט אומגיין מיט א ווייב אויף א שטרענגע וועג, מען דארף גיין מיט א ווייכע וועג.


דער רבי זאגט: "מיט גוטנ'ס פועל'ט מען בעסער ווי מען שלעכטנ'ס"; נאך האט דער רבי געזאגט: "אויב מען זעט מען האט יא געפועל'ט מיט שלעכטן, זאל מען וויסן אז מען וואלט דאס געקענט פועל'ן אסאך גרינגער און שנעלער מיט גוטן".


דו געב איר נאר ליבשאפט און רעד צו איר שיינע ווערטער; קלאפ איר נישט אראפ, מען האט איר שוין גענוג געקלאפט השם ישמרינו. זי קומט פון א שטוב וואו מען האט איר נאר געקלאפט און געקלאפט; א וואונדער אז זי וויל נישט קיין חסידי'שע לעבן?! זי האט באקומען א פאלשע בליק אויף ערליכע אידן, זי מיינט אז ערליכע אידן האבן נישט קיין לעבן, זי האט געכאפט איר גאנץ לעבן פעטש און פסקים, יעדע זאך איז נאר געווען: 'דאס טאר מען נישט', 'יענץ טאר מען נישט'.


אז דו ווילסט פועל'ן ביי איר זי זאל נישט רעדן מיט דיינע געשוויסטער און מיט נישט ערליכע פרענדס השם ישמרינו דארף דאס גיין מיט חכמה; דו דארפסט איר געבן אסאך ליבשאפט און איר ווייזן וואס אן ערליכע לעבן איז. אנשטאט באצווינגען, מאך אז זי זאל אליינס נישט וועלן; אז דו וועסט איר אויפבויען, דו וועסט איר געבן גוטע ווערטער וועט זי פון זיך אליין אפלאזן די נישט ערליכע פרענדס.


אזעלכע מעשיות הער איך ליידער זייער אסאך, סיי פון אינגעלייט און סיי פון ווייבלעך ווי זיי קוקן אן דעם 'ערליכן לעבן' ווי א שלעכטע זאך; זיי ווילן נאר אנטלויפן פון דעם, ווייל מען האט זיי געטשעפעט און פארשעמט אין זייערע יונגע יארן. דו ווייסט זייער גוט וואס איך מיין, ווייל דו אליינס נאך די חתונה האסטו אויך געצויגן אהין וכו', ביז דו האסט זיך געגעבן א כאפ פאר עס איז צו שפעט, יעצט ווילסטו פלוצלינג אז דיין ווייב זאל זיך געבן א דריי צוזאמען מיט דיר, עס גייט נישט אזוי ווי מען וויל, זי וועט זיך באלד צוריק דרייען.


איך בעט דיר, הער צו וואס איך זאג דיר, אנשטאט דו זאלסט זאגן פאר דיין ווייב: "רעד נישט וכו'"; "טו נישט וכו'", זאלסטו נאר רעדן פאזעטיוו און זי וועט פון זיך אליינס אפלאזן די שלעכטע חברט'עס.


ווען איר זענט געווען ביי מיר האט זי מיר געזאגט: "איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך; נאר עס איז מיר זייער שווער ווען מען דרוקט מיר: 'טו דאס', 'טו יענץ'".


איך האף אז דו וועסט טון וואס איך זאג דיר, וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.


איך שיק דיר אויך א בריוו פאר דיין ווייב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#260 - ווי אזוי צו האנדלען מיט עלטערן וועלכע האבן א סמארט פאון
כיבוד אב ואם, חינוך הילדים, סמארטפאון, אינטערנעט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת האזינו, ז' תשרי, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין ווייב.


זי פרעגט וואס זי זאל טון אז איר זענט זייער מקפיד אויפצוציען אייער שטוב על פי תורה און איר ברענגט נישט אריין אין שטוב קיין סמארט-פאון, טעבלעט, קאמפיוטער וכדומה, אבער וואס זאל מען טון ווען די עלטערן קומען אין שטוב מיט זייער סמארט-פאון און ווייזן פאר די קינדער בילדער וכו', צי מען מעג זאגן פאר די עלטערן זיי זאלן נישט ארויס נעמען זייער סמארט-פאון בשעת די קינדער זענען דארט, און פארלאנגען פון זיי אז זיי זאלן נישט ווייזן פאר די קינדער אויף די סמארט-פאון בילדער פון משפחה וכדומה לזה.


וויסן זאלט איר אז כיבוד אב ואם איז זייער א הארבע מצוה און מען דארף זייער אכטונג געבן אויף די כבוד פון די עלטערן. דער רמב"ם שרייבט (פרק ה' מהלכות ממרים, סימן טו): "כָּל הַמְבַזֶּה אָבִיו אוֹ אִמּוֹ אֲפִילוּ בִּדְבָרִים וַאֲפִלּוּ בִּרְמִיזָה הֲרֵי זֶה אָרוּר מִפִּי הַגְּבוּרָה, שֶׁנֶּאֱמַר (דברים כז, טז): 'אָרוּר מַקְלֶה אָבִיו וְאִמּוֹ'", אויב מען פארשעמט עלטערן אפילו נאר מיט ווערטער, אדער אפילו נאר ברמיזה - איז מען שוין פארשאלטן פונעם אייבערשטן; נאך מער ווערט געברענגט (ספר חרדים פרק ט, סימן לה): "שֶׁאֲפִלּוּ אִם מְבַזֶּה אוֹתָם בְּלִבּוֹ בִּלְבָד, הֲרֵי הוּא בִּכְלָל אָרוּר זֶה", אפילו מען לאכט זיך אויס פון עלטערן בלויז במחשבה, איז מען שוין אויך פארשאלטן פונעם אייבערשטן, עיין שם; דעריבער דארף מען זייער אכטונג געבן ווען מען רעדט מיט עלטערן צו רעדן צו זיי בדרך כבוד, מיט דרך ארץ און הכנעה.


וואויל איז אייך אז איר נעמט נישט אריין אין אייער שטוב קיין שום כלי וואס ערליכע אידן נעמען נישט אריין אין שטוב, איר ווילט אויפצוען ערליכע אידישע דורות, אבער פון די אנדערע זייט דארפט איר וויסן אז דער שטערקסטער חינוך פאר די קינדער איז זיי ווייזן ווי מען שעצט די עלטערן; קינדער קען מען נישט אויסשפילן, קינדער ווייסן אלעס און כאפן אלעס אויף. אפילו ווען מען פירט זיך מער אפגעהיטן פון די עלטערן וכו' טאר מען נישט רעדן צו זיי מיט חוצפה און זלזול, מען טאר נישט אוועק מאכן די עלטערן ווי אזוי זיי פירן זיך, מען דארף בעטן דעם אייבערשטן פאר זיי און פאר אלע אידן אז אלע זאלן תשובה טון און זיך פירן על דרך התורה.


אז איר וועט מכבד זיין אייערע עלטערן און פון די אנדערע זייט וועט איר ווייטער זיין שטארק מיט אייער וועג פון חינוך וכו' וועלן אייערע עלטערן אליינס האבן שכל נישט צו קומען צו אייך מיט דעם וכו', זיי וועלן אייך שעצן און אפילו במשך די צייט אייך נאכמאכן.


איך האף אז איר וועט זיין א מבין דבר מתוך דבר צו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.


א גמר חתימה טובה.

#259 - די ווייב דערקענט אויפ'ן מאן וואס ער איז
שלום בית, סבלנות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת האזינו, י"א תשרי, מחרת יום הכיפורים, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין ווייב תחי', איך ווארט צו באקומען פון דיר א בריוו.


איך מוז דיר זאגן אז עס איז מקיום געווארן ביי דיר וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה נד, א): אויפן פסוק (משלי טז, ז): "בִּרְצוֹת ה' דַּרְכֵי אִישׁ, גַּם אוֹיְבָיו יַשְׁלִם אִתּוֹ", ווער זענען זיינע פיינט? אָמַר רַבִּי יוֹחָנָן "זוּ אִשְׁתּוֹ", דאס איז די ווייב; ווען א מענטש פירט זיך אויף ווי עס דארף צו זיין דעמאלט וועט זיין ווייב מעיד זיין אז ער איז אן ערליכער איד. דיין ווייב שרייבט אז דו שרייסט קיינמאל נישט אויף איר; אפילו ווען זי פארלירט זיך ערב שבת און ערב יום טוב ענטפערסטו איר קיינמאל נישט צוריק, וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק.


איך האב ערהאלטן די געלט; א גרויסן יישר כח פארן מיר העלפן אויף יום טוב.


איך שיק דיר דא א בריוו פאר דיין ווייב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#258 - אמונה היילט אויס אלע גייסטישע קרענק
קינדער, חינוך הילדים, אמונה, רפואה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת האזינו, י"א תשרי, מחרת יום הכיפורים, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איר קענט זיך נישט פארשטעלן די שמחה וואס האט מיך באנומען נאכדעם וואס איך האב געליינט אייער בריוו וואו איר שרייבט אז איר זענט שוין היינט געזונט און שטארק; עס גייט נישט אריבער א טאג וואס מענטשן זאלן זיך נישט אויסרעדן זייער לעבן, מענער פרויען פארציילן זייערע צרות און יסורים אבער נישט אלע קומען צוריק דערציילן ווי אזוי דער אייבערשטער האט זיי געהאלפן. איר שרייבט מיר אז איר ווערט שוין נישט דערשראקן פון יעדע זאך, איר לעבט מיטן אייבערשטן און אלעס איז ביי אייך תפילה.


איר האט זיך אויסגעהיילט מיט אמונה פשוטו כמשמעו, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ה): "הָעִקָּר הוּא הָאֱמוּנָה, וְצָרִיך כָּל אֶחָד לְחַפֵּשׂ אֶת עַצְמוֹ, וּלְחַזֵּק אֶת עַצְמוֹ בֶּאֱמוּנָה", דער עיקר אויף וואס א מענטש דארף ארבעטן צוצוקומען איז אמונה, "כִּי יֵשׁ סוֹבְלֵי חֳלָאִים, שֶׁיֵּשׁ לָהֶם מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת, וְהֵם סוֹבְלִים הֶחֳלָאִים רַק בִּשְׁבִיל נְפִילַת הָאֱמוּנָה", ווייל עס זענען דא זייער אסאך מענטשן וואס האבן מחלות, און זיי ליידן פון דעם נאר ווייל זיי האבן נישט קיין אמונה; דאס גייט ארויף אויף יסורי הנפש וואס מענטשן ליידן זיך נעבעך צאם. זאגט דער רבי ווייטער: "כִּי עַל יְדֵי נְפִילַת הָאֱמוּנָה, בָּאִים מַכּוֹת מֻפְלָאוֹת שֶׁאֵין מוֹעִיל לָהֶם - לֹא רְפוּאוֹת, וְלֹא תְּפִלָּה, וְלא זְכוּת אָבוֹת", ווען א מענטש האט נישט קיין אמונה און ער ליידט נעבעך פון די מחלות וואס קומט פון חסרון אמונה, דאן העלפט אים נישט קיין רפואות, עס העלפט נישט קיין תפילה און אויך נישט זכות אבות. דאס גייט ארויף אויף די יסורים וואס מענטשן מאכן נעבעך מיט פון אלע סארט יסורי הנפש; עס פייניגט זיי פון אינעווייניג - יעדער מיט זיינע שלעכטע מחשבות, און די איינציגסטער רפואה אויף דעם איז אמונה.


ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה; ער ווייסט אז עס איז גארנישט דא אויף דער וועלט אויסער דעם אייבערשטן, און דער אייבערשטער איז "מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹך כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלָל", לעבט ער א רואיג לעבן.


מוהרא"ש זכרונו לברכה האט פארפאסט א ניגון אויף די ווערטער ווען ער פלעגט גיין אין וואלד רעדן צום אייבערשטן; עס איז אים געווען זייער שווער אין אנהייב, ער האט מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, פון די חיות וכו', האט ער זיך אונטער געזינגען די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עָלְּמִין, וְסוֹבֵב כָּל עָלְּמִין, וּבְתוֹך כָּל עָלְּמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַך כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", ער האט דאס גע'חזר'ט אן א שיעור, ביז ער האט שוין נישט געהאט קיין שום פחד פון קיינעם, פון דעם איז געווארן די שיינע ניגון אויף די ווערטער.


דערפאר אז איר שרייבט אז איר זענט ארויס געקראכן פון אייערע פחדים (ענקזייעטי און פאניק אטאקעס) נאר דורך פאלגן דעם הייליגן רבי'ן, זאלט איר זיך ווייטער שטארקן מיט אמונה און תפילה וועט איר ארויס גיין פון אלע שלעכטע מחשבות.


דאס וואס איר פרעגט אויב איר דארפט נאך זאגן ווייטער די תפילה וואס איך האב אייך געשריבן וכו'; דער עיקר צו וואס א מענטש דארף צוקומען איז צו רעדן צום אייבערשטן אזוי ווי ער רעדט צו זיינס א חבר. אז איר קענט אליינס רעדן צום אייבערשטן איז דאס בעסער און שטערקער ווי צו זאגן די תפילה וואס איך האב אייך געשריבן; דאס האב איך נאר געשריבן אייך צו ווייזן ווי אזוי מען רעדט צום אייבערשטן, אבער אז איר שפירט שוין היינט אז איר קענט אליינס רעדן צום אייבערשטן זאלט איר זיך מאכן אייגענע תפילות און דאס בעטן.


אויף די צווייטע שאלה אז איר ווילט נאך קינדער וכו' און איר ווילט וויסן וואס איר דארפט טון פאר השתדלות; איר זאלט דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף אייערע צוויי ליכטיגע קינדערלעך ... נרו יאיר און ... תחי'. א גאנצן טאג זאלן אייערע ליפן שעפשען א לויב צום אייבערשטן אויף די צוויי מתנות וואס דער אייבערשטער האט אייך געגעבן, דאס איז גענוג פאר השתדלות; אז איר וועט דאס טון וועט אייך דער אייבערשטער העלפן מיט (תהילים קכח, ג): "בָּנַיִךְ כִּשְׁתִלֵי זֵיתִים סָבִיב לְשֻׁלְחָנֵךְ".


דריטע שאלה, ווי אזוי קען מען אנהאלטן א לייכטע אטמאספער אין שטוב ווען עס קומט ערב שבת און ערב יום טוב; נעמט די עצה וואס דער רבי זאגט, וואס ער אליינס פלעגט דאס טון יעדע ערב שבת און ערב יום טוב. דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן ב): "וְדַרְכִּי, כְּשֶׁבָּא הַיּוֹם אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַתְּנוּעוֹת שֶׁלִּי, וְשֶׁל בָּנַי, וְהַתְּלוּיִים בִּי - עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ, וְזֶה טוֹב מְאֹד", איך פיר זיך אז יעדן טאג געב איך איבער דעם גאנצן טאג פארן אייבערשטן, און אלעס וואס איך דארף ערלעדיגן -  סיי פון מיר און סיי פון מיינע קינדער, אז דער אייבערשטער זאל טון ווי אזוי ער פארשטייט.


"וְכֵן כְּשֶׁמַּגִּיעַ שַׁבָּת אוֹ יוֹם טוֹב", אזוי אויך – זאגט דער רבי – ווען עס קומט שבת און יום טוב, "אֲזַי אֲנִי מוֹסֵר כָּל הַהִתְנַהֲגוּת וְכָל הָעִנְיָנִים וְהַתְּנוּעוֹת שֶׁל אוֹתוֹ הַשַּׁבָּת אוֹ הַיּוֹם טוֹב לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, שֶׁיִּהְיֶה הַכֹּל כִּרְצוֹנוֹ יִתְבָּרַךְ", געב איך זיך אינגאנצן איבער פארן אייבערשטן, "וַאֲזַי, אֵיךְ שֶׁמִּתְנַהֵג בְּאוֹתוֹ הַשַּׁבָּת וְיוֹם טוֹב, שׁוּב אֵינוֹ חוֹשֵׁב וְחוֹשֵׁשׁ כְּלָל שֶׁמָּא לֹא יָצָא יְדֵי חוֹבָה בְּהַנְהָגַת קְדֻשַּׁת אוֹתוֹ הַיּוֹם, מֵאַחַר שֶׁכְּבָר מָסַר הַכֹּל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, וְסָמַךְ עָלָיו יִתְבָּרַךְ לְבַד". אזוי בין איך רואיג און פרייליך פונעם שבת און פונעם יום טוב, איך דארף נישט איבער טראכטן און איבער קלערן צי איך האב גוט געטון צי נישט.


דערפאר דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר שבת און פאר עס קומט א יום טוב אז מען זאל זיין פרייליך, רואיג און צופרידן, און מען זאל נישט ווערן אנגעצויגן ווען זאכן גייען אנדערש ווי מען וויל.


פערטע שאלה, צי איר זאלט אנטון אייער מיידל מיט ווייסע שטרימפ לכבוד שבת ויום טוב, איר ווילט וויסן צי דאס איז א חיוב וכו'; עס איז נישט קיין חיוב אבער אז ביי אייך אין די משפחה און ביי אייך אין שטאט גייען אלע יונגע מיידלעך מיט ווייסע טייץ איז אודאי גוט איר זאלט אויך אנטון אייער מיידל אזוי; אויף דעם וואס איר שרייבט אז איר האט א שטארקע נסיון אויף דעם, וועט איר באקומען מער שכר, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כג): "לְפוּם צַעֲרָא - אַגְרָא", לויט ווי שווער עס קומט אן א מצוה אלץ מער שכר באקומט מען דערויף. געדענקט וואס שלמה המלך זאגט (משלי לא, ל): "שֶׁקֶר הַחֵן וְהֶבֶל הַיֹּפִי", וואס איז אבער יא שיין? "אִשָּׁה יִרְאַת ה' הִיא תִתְהַלָּל", אז מען ציט אויף א חסידי'שע שטוב, מען איז מחנך די קינדער צו גיין אנגעטון לכבוד שבת מיט שבת'דיגע קליידער - דאס איז חשוב און שיין.


נאכאמאל, איר האט מיר ממש מחי' געווען מיט אייער בריוו; איך וועל דאווענען פאר אייך און פאר אייער מאן און קינדער.


א גוט יום טוב.