בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#60 - מאכן פשוטע שמחות, אבער מיט שכל
שטעטל, אידיש געלט, שכל, שמחות

בעזרת ה' יתברך


ה' פרשת שמות, כ' טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך וויל אייך בעטן, היות איר העלפט זייער געטריי דא אין וויליאמסבורג אלע שמחות פון אנשי שלומינו מיטן צושטעלן די סעודה בחנם, דורך צאמנעמען אלע משפחות, יעדער מאכט עפעס; עס איז אזוי געשמאק, אזוי בא'טעמ'ט. וויל איך אייך בעטן, אפשר קענט איר העלפן אוועקשטעלן אין שטעטל, אין קרית ברסלב - אזא סארט זאך; די משפחות זאלן דארט העלפן מיט די סעודה ביי שמחות, בר מצוה'ס וכדומה.


מען דארף עס אוועקשטעלן מיט שטארקע תקנות; פון איין זייט זאל עס זיין פשוט, נישט איבערגעטריבן, מען קען נישט מאכן טייער; פון די אנדערע זייט זאל עס נישט זיין קיין חוזק, מען קען נישט געבן אלטע דענישעס וואס מען האט שוין צוריק געלייגט אין פריזער צען מאל.


שטעלט אוועק א פרוי וואס זי זאל דאס פירן מיט שכל און פארשטאנד; א פרוי וואס קען בעטן אנדערע, אויך זאל זי פארשטיין אז ווען א משפחה זאגט זיך אפ זאל מען נישט מאכן אן עסק וכו', א פרוי וואס וועט פארשטיין אנדערע, זוכן נאר דאס גוטס ביי אנדערע.


וואויל איז דעם וואס טוט חסד מיט אנדערע און וואויל איז די וואס זענען משמש דעם רבי'ן.

#59 - נישט געטרויען מענטשן מיט געלט
קינדער, משפחה, פרנסה, אידיש געלט, דאווענען, מנין

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויחי, י"א טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


יעצט ווען איינער האט דיך בא'גנב'עט מיט א האלב מיליאן דאלער - זאלסטו שוין גלייבן וואס מוהרא"ש לערנט אונז, מיר זאלן קיינעם נישט געטרויען.


אז מען קען אוועקלייגן געלט - דארף מען דאס קיינעם נישט דערציילן, קיינער דארף נישט וויסן דיינע חשבונות. אויב מען זאגט פאר משפחה אדער נאנטע וויפיל געלט מען האט - וועלן זיי נאכדעם קומען מיט א שפיל דאס ארויס'גנב'ענען, דעריבער דארף מען קיינעם נישט זאגן פריוואטע חשבונות.


שטארק זיך מיט תפילה במנין; שחרית, מנחה און מעריב זאלסטו דאווענען מיט מנין מיט מסירות נפש. דאווענען מיט מנין ברענגט דבר שבמנין, אזוי זאגט מוהרא"ש, דאווענען ברענגט שפע. דאווענען האלט דעם איד בקדושת ישראל, דאווענען מאכט אז די קינדער זאלן זיך נישט דארפן מוטשען, זיי זאלן נישט זיין פארטריבענע (עיין ספר המידות, אות תפילה, סימן לו).

#58 - וואויל איז דעם וואס האט שכל צו נוצן זיין געלט אין גוטע אינוועסטמענטס
מוסדות, הדפסה, אומאן, פרנסה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויחי, י"א טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך דארף האבן געלט צו ענדיגן דעם בנין אין אומאן, און צו ענדיגן אפקויפן די בנין פאר הדפסה; איך דארף א האלב מיליאן דאלער.


איך טראכט אסאך פון וועם צו בארגן, יעצט טראכט איך אז אפשר קענסטו מיר פארבארגן א האלב מיליאן דאלער פאר דריי יאר, ביז חנוכה תשפ"ה; לאז מיר וויסן אויב דו קענסט מיר העלפן - וועסטו האבן א חלק אין די הייליגע זאכן וואס מיר טוען.


וואויל איז דעם וואס האט שכל צו נוצן זיין געלט אין גוטע אינוועסטמענטס, אין זיכערע אינוועסטמענטס; וועט ער זיך נישט דארפן שעמען מיט זיין געלט ווען משיח וועט קומען.


 


 

#57 - מ'דארף זיין זייער פארזיכטיג מיט צדקה געלט
שלום בית, התחזקות, הפצה, צדקה, הדפסה, אידיש געלט, חלישות הדעת

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס איז נישט אמת וואס איר שרייבט, איך בין נישט געקומען קיין ירושלים קיינעם וויי צו טון, איך ווייס נישט פארוואס אייער מאן זאגט אזוי; איך בין געקומען מחזק זיין אנשי שלומינו. איך האב זייער ליב אייער מאן; עס טוט מיר זייער וויי אז ער זאגט איך בין געקומען אים וויי טון.


אז איר שרייבט מיר און איר ווילט דא עפעס העלפן, אפשר קענט איר זיין די גוטע שליח וואס וועט האבן א גוטע השפעה אויף אים, אים מחזק זיין ער זאל זיך נישט אפטיילן פון אונזער חבורה; עס טוט מיר זייער וויי, עד דכדוכה של נפש - אז אייער מאן וויל זיך אפטיילן פון אונז.


בנוגע די הדפסה; מוהרא"ש האט געזאגט, יעדער איינער קען דרוקן זיינע ספרים, עס איז נישטא קיין 'כל הזכיות שמורות' אויף דעם; אבער אז מען נעמט צאם געלט, מען בעט נדבות פון מענטשן און עס איז אויף מיין נאמען - מוז איך עס טון לויט די הלכה; עס דארף זיין א וועד פון אפאר מענטשן, נישט אז איינער אליין זאל האבן די שליסל צו די געלט. נישט חס ושלום אז מען איז חושד איינעם דא, נאר אין די עבר איז אזוי געווען; ביי מוהרא"ש איז געווען שרעקליכע מעשיות פון גניבות, דעריבער מוז זיין א וועג פון אפאר מענטשן וואס האלטן חשבון אויף די געלט.


איך האף אז אייער מאן וועט געדענקען ווער עס האט אים מקרב געווען, ער וועט געדענקען ווער עס האט אלעס אוועק געגעבן פון זיך אז ער זאל וויסן די שיינע עצות פון רבי'ן, און ער וועט ווייטער בלייבן א מפיץ נאך מער ווי ביז אהער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#56 - א צדקה קאסע טאר נישט געפירט ווערן דורך א יחיד
צדקה, הדפסה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך ווייס נישט פארוואס ער איז אזוי פאר'עקשנ'ט און ער וויל זיך נישט לאזן הערן, און נאכמער וואונדער איך זיך אויף דיר, וויפיל איך האב דיר געבעטן זאלסט רעדן צו אים און אים מחזק זיין - האסטו זיך אלץ ארויסגעדריידט און יעצט האט פאסירט וואס האט פאסירט.


איך זאג דיר קלאר נאכאמאל וואס איך האלט, נישטא אזא זאך א יחיד זאל זיצן מיט געלט פון צדקה; זיי נישט קיין אויבער חכם, איך ווייס וואס איך זאג, מענטשן געבן גרויס געלט צו דרוקן די ספרים און גליונות, בפרט דעם ספר אשר בנחל; מוהרא"ש האט מבטיח געווען אז ווער עס וועט דרוקן זיינע בריוו - וועט זען גרויסע ישועות. אז מען שטעלט אויף א קרן הדפסה, מען נעמט צאם געלט - דארף זיין אפאר מענטשן וואס קוקן דורך די חשבונות. דו געדענקסט וואס מוהרא"ש אליינס האט זיך צאמגעליטן ביזן לעצטן טאג פון זיין לעבן, וויפיל מענטשן האבן אים בא'גנב'עט מיט מיליאנען שקלים, נישט סתם מענטשן, נאנטע מענטשן וועם מוהרא"ש אליינס האט געשטעלט.


איך בין קיינעם נישט חושד אויף גניבה, איך וויל פשוט עס זאל נישט פאסירן וואס האט פאסירט ביי מוהרא"ש און וואס האט שיעור נישט פאסירט ביי אונז אין ישיבה, עס האט געפעלט א האר אז דאס זאל פאסירן יארן צוריק ביי אונז אין ישיבה, דער אייבערשטער האט אונז געהיטן; דעריבער האב איך אויפגענומען אפאר אינגעלייט אין ארץ ישראל זיי זאלן זיין אחראי אויף די געלט וואס מענטשן זענען תורם צו דרוקן די ספרים און קונטרסים.


געב איבער פאר אלע וואס העלפן דרוקן זיי זאלן ווייטער העלפן מיט'ן דרוקן און עס זאל נישט ארויסקומען קיין מכשול פון אונזערע הענט.


און אז מען רעדט שוין וויל איך אז די חברי הנהלה פון קרן הדפסה זאלן פון צייט צו צייט איבערגיין די חשבונות און זען וואס טוט זיך אין באנק; נישטא אזא זאך א יחיד זאל זיצן ביים שיסל, זאל ער זיין דער גרעסטער מענטש.


אך און וויי פאר א צדקה קאסע וואס ווערט געפירט דורך א יחיד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#55 - די סדר הנסיעה אויף קברי צדיקים אין אייראפע
מקוה, ניגונים, קברי צדיקים, תהלים, אידיש געלט, סיפורי צדיקים, חתונה, ראש ישיבה, נקודות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער הארציגער ... נרו יאיר


איך בין יעצט אויפ'ן וועג צוריק פון א נסיעה. חסדי השם יתברך מיר זענען געפארן מיט א קבוצה תלמידי היכל הקודש מתפלל זיין ביי די הייליגע צדיקים, קדושים אשר בארץ המה. איך האב מתפלל געווען פאר דיר.


איך האב דיר שוין לאנג נישט געזען, איך בענק זיך צו דיר, איך האף אז אלעס איז ביי דיר אין בעסטן ארדענונג, איך האף אז דו נוצט דעם רבינ'ס עצות, די זיסע עצה פון זוכן גוטס אין זיך און אין א צווייטן. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רפב) אפילו מען זעט זיך פול מיט חסרונות, מען זעט זיך שלעכט, מען איז פול מיט תאוות רעות – מוז מען זוכן א פינטעלע גוטס און מאכן אן עסק פון די נקודות טובות, זיך ליב האבן מיט די פינטעלע גוטס, דאס ברענגט דעם מענטש צו ווערן א גרויסער צדיק.


איך האב דיר זייער ליב, דעריבער וועל איך דיר שרייבן אביסל די סדר הנסיעה.


מיר זענען ארויסגעפארן זונטאג נאכמיטאג פון נוארק צוזאמען פינף און דרייסיג מענטשן; אפאר בחורים פון ישיבה מיט אינגעלייט תלמידי היכל הקודש. אויפ'ן וועג האב איך געשריבן בריוון. איך בין געווען זייער פרייליך, ווייל איך האב געבעטן דעם אייבערשטן איך זאל זיין פרייליך.


מיר זענען אנגעקומען קיין וויען מאנטאג אינדערפרי, מיר זענען צוגעפארן צום בית המדרש, מיר האבן געכאפט א טבילה, דארט האבן מיר זיך באגעגנט מיט נאך חברים תלמידי היכל הקודש פון ארץ ישראל, טייערע אינגעלייט, גרויסע מפיצים.


מיר האבן געדאווענט, איך האב געליינט, עולה געווען לתורה און געבענטשט גומל. מען האט געגעסן פת שחרית און זיך ארויסגעלאזט קיין אונגארן.


אויפ'ן וועג האבן מיר זיך אפגעשטעלט ביים ציון פון הייליגן חתם סופר זכותו יגן עלינו, מיר האבן געזאגט אינאיינעם דעם "יום ראשון" פון תהלים, געזינגען ניגוני התעוררות און זיך מתבודד געווען. האברך ... נרו יאיר האט מיר געברענגט אלע נעמען פון די וואס העלפן די ישיבה, איך האב געבעטן פאר אלעמען, פאר דיר אויך, דיין נאמען איז געווען אויף די קוויטלעך.


מיר האבן געדאווענט מנחה און זיך ארויסגעלאזט אויף א לאנגע נסיעה, זיבן שעה זענען מיר געפארן אלע אינאיינעם מיט א באקוועמע באס, רוב וועג, פאר לאנגע שעות, האבן מיר גערעדט שיחות וסיפורים פון הייליגן רבי'ן.


איך האב פארברענגט מיט די ארץ ישראל'דיגע חברים, מיר האבן זיך מחזק געווען מיט די אוצרות וואס מוהרא"ש האט אונז איבערגעגעבן פון רבי'ן. עס זענען געווען צוויי גבאים פון בית המדרש היכל הקודש ירושלים, מיר האבן גערעדט געוויסע פונקטן וואס מען דארף אכטונג געבן אין א בית המדרש היכל הקודש.


מיר זענען אנגעקומען אין אוהעל שפעט ביינאכט, מיר זענען געגאנגען קודם דאווענען מעריב, איך האב געזען אז עס איז דא א מקוה האט מיר אנגעכאפט א חשק זיך צו טובל'ען. הגם איך בין געווען אינדערפרי אין מקוה, אבער א ברסלב'ער חסיד גלוסט זיך ווי מער צו גיין אין מקוה, למעשה האב איך זיך אפגעבריט מיינע פיס, עס איז געווען קאכעדיג הייס, סכנת נפשות, איך בין ארויס מיט א נס.


מיר האבן געזאגט אינאיינעם "יום שני" פון תהלים און מיר האבן געזינגען דעם "אהבה רבה" ניגון פון רבי הערשעלע רימנובער זכותו יגן עלינו, עס איז געווען א גרויסע התעוררות, איך האב געהאט גרויס התעוררות, איך האב זיך געעפנט מיין הארץ, איך האב געהאט אפאר מינוט גוטע התבודדות, אויך דארט האב איך פארגעליינט אלע נעמען פון אלע קוויטלעך.


איך בין ארויס פון דארט האב איך זיך אנגעהויבן גוט שפירן. דארפסט פארשטיין, נאכן פארן אזויפיל שעות ווערט מען צעטומלט, אבער אז דער אייבערשטער העלפט, מען קען זאגן אפאר אמת'ע דיבורים פאר'ן אייבערשטן, מען קען זיך אויסקרעכצן און לאזן א טרער – דארף מען שוין נישט עפעס מער.


פון דארט זענען מיר געפארן קיין ליסקע צום הייליגן צדיק רבי הערשעלע ליסקער זכותו יגן עלינו, דער מחבר פונעם ספר אך פרי תבואה, א תלמיד פונעם הייליגן ישמח משה זכותו יגן עלינו. מיר האבן דארט געזאגט אינאיינעם תיקון חצות, תיקון רחל און תיקון לאה, מיר האבן געזינגען אידישע תפילות אינאיינעם. מיר האבן געזינגען דעם ניגון פון הרב הקדוש רבי אייזיקל קאלובער זכותו יגן עלינו:


"גלות גלות, ווי גרויס ביסטו - שכינה הקדושה, ווי שיין ביסטו.


וואלט דער גלות קלענער געווען - וואלט די שכינה שענער געווען".


עס איז געווען א גרויסע התעוררות, צוביסליך זענען מיר געקומען צו זיך.


פון דארט זענען מיר געפארן קיין קערעסטיר, מיר האבן זיך דערכאפט דאס הארץ, עס איז געווען צוגעשטעלט א געשמאקע סעודה, מיר האבן דארט גענעכטיגט.


דינסטאג אינדערפרי האבן מיר זיך גע'טובל'ט אין מקוה און געדאווענט, געגעסן פת שחרית און ארויף צום ציון פון הרב הקדוש רבי ישעי'לע מקערעסטיר זכותו יגן עלינו. מיר האבן געזאגט דעם יום תהלים, "יום שלישי", נאכדעם האבן מיר געזינגען ניגוני התעוררות און זיך מתבודד געווען.


איך האב געבעטן פאר דיר דארט. איך וועל דיר זאגן דעם אמת, איך וואלט נישט געדענקט צו בעטן פאר דיר, נאר האברך ... נרו יאיר האט מיר געגעבן דיין נאמען מיט נאך אסאך נעמען, די אלע וואס העלפן די מוסד, האב איך געבעטן פאר דיר; עס איז געווען א גרויסע התעוררות.


האברך ... נרו יאיר פון קרית ברסלב האט געמאכט אן אפיל, מען האט צאמגענומען צדקה פאר'ן בית התבשיל, פאר נצרכים פון אנשי שלומינו.


פון קערעסטיר זענען מיר געפארן קיין מאַד, אויפ'ן וועג האבן מיר געהאט שיחות חברים מיט די חברים פון ארץ ישראל און פון חוץ לארץ.


איך בין יעצט אביסל אפגעמאטערט פון די נסיעה, איך האב נישט די כוחות זיך מצמצם זיין צו שרייבן וואס מען האט גערעדט, הלוואי זאלן די אינגעלייט דאס אפשרייבן; מען האט גערעדט אזעלכע שיינע שיחות וסיפורים פון מוהרא"ש און אנשי שלומינו.


מיר האבן געזאגט צען קאפיטלעך תהלים ביים ציון פונעם קול ארי' זכותו יגן עלינו, נאכדעם האבן מיר געזאגט דעם קאפיטל "שיר המעלות ממעמקים" פסוק בפסוק ביים ציון פונעם לבושי מרדכי זכותו יגן עלינו. מיר האבן געזינגען די שיינע זיסע ליד:


"איך וויל זיין א איד, איך וויל זיין א איד - איך וויל זיין א פשוט'ער איד,


ווייל דער עיקר אידישקייט - זאגט דער הייליגער רבי - איז זיך פירן בתמימות ובפשיטות".


מען האט דאס געזינגען מיט'ן גאנצן הארץ צום אייבערשטן.


פון דארט זענען מיר געפארן קיין קאלוב, אויפ'ן וועג האבן מיר געלערנט דעם שיעור גמרא, עס איז געווען אזוי שיין צו זען ווי אזוי אנשי שלומינו לערנען שיעורים כסדרן.


מיר האבן געזינגען ניגונים פון הרב הקדוש מקאלוב, מען האט זיך מחזק געווען מיט דעם רבינ'ס עצות פון דאנקען דעם אייבערשטן. בפרט יעצט אין די הייליגע חנוכה טעג, זאגט דער הייליגער רבי (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ב) חנוכה איז טעג פון הודאה; דער גאנצער לעבן ווערט גוט און זיס ווען מען דאנקט דעם אייבערשטן, מען ווערט נענטער און נענטער צום אייבערשטן.


ביים ציון פון הרב הקדוש מקאלוב זכותו יגן עלינו האבן מיר געזען די טיטל וואס מען האט געשריבן אויף די מצבה: "הי' ערליכער איד, והי' לומד גמרא על הדף".


מען האט געזאגט דארט די סוף פונעם יום תהלים, "יום רביעי", מען האט געזינגען א ניגון פון הרב הקדוש מקאלוב זכותו יגן עלינו, געדאווענט מנחה און זיך ארויסגעלאזט אויפ'ן וועג קיין רומעניע.


אויפ'ן וועג האבן מיר גערעדט מעשיות וואס מיר האבן געהאט, ניסים וואס דער אייבערשטער האט געמאכט מיט'ן באצאלן חובות.


די וועג קיין רומעניע איז געווען אביסל שווער, מען האט אונז אויפגעהאלטן ביים גרעניץ אפאר שעה, מען איז אנגעקומען שפעטער ווי געפלאנט קיין סיגוט.


אין סיגוט האט קהילת סאטמאר געבויט א הערליכע בנין, א מקוה, א בית המדרש - מיט אלע באקוועמליכקייטן, דו מיינסט ממש אז דו ביסט אין וויליאמסבורג אדער מאנרא. מיר האבן דארט געגעסן, געדאווענט מעריב און געגאנגען צום ציון פונעם הייליגן ייטב לב, קדושת יום טוב און עצי חיים זכותם יגן עלינו. מיר האבן דארט געזאגט אינאיינעם תיקון חצות, דארט ביים ציון, נאכדעם האבן מיר געזאגט תהלים, "יום חמישי".


לכתחלה האבן מיר געהאט אין פלאן צו פארן קיין קארלסבורג צום מראה יחזקאל זכותו יגן עלינו, אבער א טייל עולם האבן זיך ממש געבעטן מען זאל אפשטעלן די נסיעה, עס איז געווארן חלוקי דעות, א טייל האבן געזאגט מען זאל גלייך פארן קיין קארלסבורג, א טייל האבן געזאגט אז אויב מען פארט ווייטער שפירן זיי אז דאס וועט זיי צוטרעטן צום מח, עס איז נישט פאר זייערע כחות צו פארן יעצט ביינאכט א נסיעה פון זעקס שעה.


איך האב געהאט גרויס חשק צו פארן קיין קארלסבורג, די גאנצע זאך וואס מיר זענען געפארן בכלל קיין רומעניא איז נאר געווען אז מיר זאלן קענען גיין קיין קארלסבורג, דאך האב איך זיך געמוזט רעכענען מיט די אויסגעמוטשעטע אידן, מען האט אפגעשטעלט די נסיעה און מען האט זיך אראפגעלייגט פאר דריי שעה, פון דריי אזייגער פארטאגס ביז זעקס אזייגער.


מען האט געדאווענט און זיך ארויסגעלאזט קיין קלויזנבורג, א וועג פון פיר שעה, אויפ'ן וועג האבן מיר געלערנט דעם דף גמרא. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט אין אונז אזוי שטארק אריינגעבאקן מיר זאלן לערנען יעדן טאג א בלאט גמרא, אפילו מען איז אונטערוועגנס, צעבראכן און צעפארן, דאך איז מען נישט מוותר אויפ'ן בלאט גמרא.


וואס זאל איך דיר זאגן מיין טייערער ברודער, מיין הארץ איז פול מיט לויב און דאנק צום אייבערשטן אז ער האט אויף מיר רחמנות געהאט, מיך מקרב געווען צום רבי'ן; וואו וואלט איך געווען, ווי אזוי וואלט איך אויסגעזען אן דעם רבינ'ס עצות, שכל און חיזוק? דאס האלט אונז ביים לעבן, דאס ברענגט אונז צום אייבערשטן. אז מען פאלגט דעם רבי'ן, מען באנוצט זיך מיט די עצה פון התבודדות און תפלה – איז מען גאר גליקליך.


מיר קומען שוין אן אין קלויזנבורג עירפארט, מיר פארן פון דארט קיין ווארשא און פון דארט פארן מיר אהיים קיין ניו יארק; מיר וועלן אנקומען אם ירצה ה' מיטוואך נאכט.


מארגן וועט נישט זיין די וועכנטליכע שיעור, עס איז דא א חתונה אין ישיבה, די דרייסיגסטע חתונה אין ישיבה בחנם. דאס אלעס איז צו פארדאנקען מוהרא"ש זכותו יגן עלינו וואס האט אונז געלערנט מיר זאלן זיך נישט נאריש מאכן מיט טייערע שמחות; מיר זאלן חתונה מאכן די קינדער יונג אויפ'ן פשוט'ן וועג.


דעם שבת פרשת וישב, שבת מברכים חודש טבת, וועל איך זיין אין שטעטל. אויך די קומענדיגע וואך, שבת חנוכה, וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל, זיין מיט אנשי שלומינו.


איך דארף מקצר זיין, איך וועל דיר נאך שרייבן.

#54 - הונדערטער טויזנטער דאלער איינגעשפארט פאר אידישע קינדער
סקול, אידיש געלט, חתונה, שמחות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


פרעג דיין ווייב אויב זי קען צאמנעמען די עלטערע מיידלעך מיט די יונגע ווייבלעך, מאכן א גרופע ווער עס וויל העלפן ביי די ווייבער שול ווען עס איז דא שמחות.


ביי די מענער זענען דא אינגעלייט מיט בחורים, מען ארבעט אינאיינעם, אלע צוזאמען, בהתנדבות. קיינער דארף נישט קיין געלט, מען וויל זיך העלפן איינער דעם אנדערן, מען זאל קענען חתונה מאכן בחנם.


ביי די פרויען טוען דאס די מיידלעך, אבער צוביסליך האבן די מיידלעך חתונה, אויך זענען אסאך תלמידות געגאנגען לערנען אין שטעטל סקול, עס ווערט אפגעשוואכט די העלפערס וואס העלפן.


עס לאזט זיך נישט גלייבן, די וואך וועט זיין מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף די "דרייסיגסטע!" חתונה. מאך א חשבון וויפיל מיר האבן געשפארט; דרייסיג חתונות איז א חשבון פון זעכציג מחותנים'ס חתונה - בחנם, הונדערטער טויזנטער דאלער איינגעשפארט פאר אידישע קינדער.


נעכטן נאכט איז געווען נאך א שמחה אין ישיבה ביי התלמיד ... נרו יאיר, מיט א תלמידה פון סקול; די גאנצע שידוך, פון אנהייב ביזן סוף, לחיים-ווארט-תנאים - האט געקאסט נישט מער פון ניינציג דאלער, פאר די ברעסלעט.


פרעג איך דיר, איז דאס נישט א ווייטאג צו הערן פון מענטשן ווי זיי ווערן בעלי חובות ביים שידוך טון...


פרעג דיין ווייב אויב זי איז גרייט.

#53 - א חתונה אין ישיבה קאסט נישט קיין געלט, עס קאסט נאר א לאך
אידיש געלט, חתונה, שמחות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך וויל דיר בעטן אויב דו קענסט מיר העלפן מיט די חתונות אין ישיבה. זונטאג וישלח וועט אם ירצה ה' זיין נאך א חתונה אין ישיבה; איך קען נישט אלעס אליינס טון, איך דארף הילף פון אנשי שלומינו, נאר אז נאך אפאר חברים העלפן - קען איך אויספירן די רצון פון מוהרא"ש, מען זאל קענען מאכן שמחות בחנם.


עס לאזט זיך נישט גלייבן, מיר האלטן שוין ביי דרייסיג חתונות, מיר האבן געשפארט פאר זעכציג מחותנים הוצאות החתונה; עס איז גענצליך בחנם, עס ברענגט נישט קיין חובות, די מחותנים קומען און גייען אהיים פרייליך און צופרידן.


איינער פרעגט מיך פאריגע וואך וואס עס קאסט א חתונה אין ישיבה? זאג איך אים, עס איז גענצליך בחנם, עס קאסט נישט; עס קאסט נאר איין זאך, עס קאסט א לאך; עס מאכט לאכן צו זען ווי מענטשן קענען לעבן, מען לאזט לעבן, מען דארף נישט דאגה'נען א גאנץ לעבן ווי אזוי מען וועט חתונה מאכן, מען דארף נישט אוועקלייגן געלט, מען דארף נישט בארגן געלט, מען קען דערלעבן נחת פון די קינדער.


לאז מיר וויסן אויב דו קענסט מיר העלפן מיט די שמחות אין ישיבה, נעם די בחורים און אינגעלייט, אלע זאלן העלפן; ווען מען העלפט - העלפט מען זיך אליינס, אלע וועלן קענען מאכן שמחות בחנם.

#52 - זע אכטונג צו געבן אויף די ווען, אויפ'ן רבינ'ס געלט
מוסדות, אידיש געלט, משמש דעם רבי'ן, דרייוון

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת חיי שרה, כ"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן דרייוון די קינדער פון בארא פארק צו חדר אין צו סקול.


זע אכטונג צו געבן אויף די ווען, אויפ'ן רבינ'ס געלט, און אז דו זעסט זאכן וואס מען דארף פאררעכטן – זאלסטו מיר זאגן, איך דארף וויסן אלעס וואס איך קען בעסער מאכן.


דער רבי בלייבט נישט שולדיג, דער רבי באצאלט אויף די וועלט און אויף יענער וועלט.


 


 

#51 - די משפחות זענען זיך מחי' מיט די באזאר
שטעטל, אידיש געלט, חסד

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תולדות, כ"ז מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך וויל אייך באדאנקען פאר'ן העלפן מיט די באזאר. איך באקום אומצאליגע בריוו פון משפחות אין שטעטל, זיי זאגן ווי זיי זענען זיך מחי' מיט די באזאר אין שטעטל, זיי האבן קליידער פאר די קינדער, די באזאר פארקויפט פאר איינצעלנע דאלער שיינע גוטע קליידער - סיי פאר אינגלעך און סיי פאר מיידלעך.


איך דאנק אייך פאר'ן אוועק געבן צייט צו מסדר זיין די פרישע קליידער וואס מענטשן געבן אוועק פאר די באזאר און פאר'ן דאס אזוי שיין אהערשטעלן אז אלע משפחות זאלן הנאה האבן צו קויפן קליידער פאר איינצעלנע דאלער.


אין זכות פון העלפן אנדערע זאלט איר ווערן געהאלפן פונעם אייבערשטן אליינס.

#50 - חתונות אין ישיבה נאר פאר די וואס האלטן זיך איין פון ווארפן אידיש געלט
אידיש געלט, עצתו אמונה, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


צום ערשט קומט דיר א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן מיט די חתונות אין ישיבה, עס איז מלא חן, אזוי בא'טעמ'ט, אזוי אידיש. נאכן מיטהאלטן א חתונה אין ישיבה – קען מען שוין נישט זען חתונות אין זאלן וואו מען געבט אויס געלט.


אבער איך וויל דיר בעטן, מהיום והלאה וויל איך מער נישט קיין חתונות אין ישיבה נאר פאר משפחות וואס האלטן זיך פשוט, זיי מאכן נישט קיין באווארפן און נישט קיין שבע ברכות, פאר אזעלכע משפחות קען זיין די חתונה אין ישיבה, אבער אז מחותנים מאכן די באווארפן אין א זאל און די שבת שבע ברכות אין א זאל – קען מען נישט נוצן די ישיבה פאר א חתונה.


מיר שטרענגען זיך אן צו העלפן אנשי שלומינו; איינער מאכט פיש, א צווייטער פלייש, א דריטער א קוגל און אזוי ווייטער, אבער אז די מחותנים האבן נישט קיין כח המעצור, זיי נעמען א זאל פאר די באווארפן מיט א קעיטערינג וכו' וכו' – זאלן זיי פאר די חתונה אויך נעמען א זאל.


נאך א זאך, נעכטן ביי די חתונה האט מען געברענגט פלייש מיט פירות; פון היינט און ווייטער זאלסטו אפרעדן מיט די מחותנים פונקטליך וואס מיר שטעלן צו און אז מען קען נישט ברענגען קיין אייגענע עסן, אויב זיי זענען נישט צופרידן זאלן זיי גיין לחיים ולשלום צו אן אנדערע זאל. פאר מיר איז דאס נישט גרינג, עס איז מיר גענוג שווער די חתונות אין ישיבה, איך טו דאס נאר צו קענען העלפן אנשי שלומינו; איך זע אז אויב מיר וועלן נישט שטיין שטארק אויף אונזער וועג – וועט דאס ווערן צוביסליך אזוי ווי אנדערע זאלן.


מאך זיך א שיעור אין ספר עצתו אמונה, לערן דאס מיט'ן קול; וועסטו וויסן ווי אזוי זיך צו פירן און דו וועסט האבן התחזקות אין יעדן מצב.

#49 - אכטונג געבן ס'זאל נישט ארויפגיין די פרייז פון דירות אין שטעטל
שטעטל, אידיש געלט, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חיי שרה, י"ט מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


היות עס איז נישטא קיין סאך דירות אין שטעטל און אסאך משפחות ווילן קומען וואוינען אין שטעטל - דארפן מיר זייער אכטונג געבן אז די פרייז זאל נישט ארויף גיין, ווייל אז עס איז דא מער מענטשן וויפיל דירות עס איז דא, און יעדער וויל האבן די דירה, מען איז גרייט צו געבן מער געלט אבי צו האבן די דירה - גייט ארויף די פרייז.


דעריבער האט די הנהלה געמאכט א וועד אז ווער עס וויל קומען אין שטעטל; סיי קויפן, סיי דינגען - מעלדט זיך צו די וועד, אזוי געבט מען אכטונג אז די פרייזן זאלן נישט ארויף גיין.


ווען דער שטעטל האט זיך געעפנט האב איך געזאגט פאר די אינגעלייט: אויב מען וועט זיך ליב האבן אין שטעטל, מען וועט נאר זען דאס גוטס ביים צווייטן, מען וועט זיך אריינמישן אין יענעמ'ס לעבן צו העלפן יענעם מיט קאכן, באקן, נעמען יענעמ'ס קינדער וכדומה - וועלן אלע שכנים פארקויפן זייערע הייזער פאר ביליג.


די וועד האט געשטעלט האברך ... פאר ווער עס וויל קויפן א הויז, פארבינדט אייך מיט אים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#48 - געב נישט דיין גאנצע געלט, מ'וועט שאפן געלט פאר די מקוה
צדקה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וירא, י"ד מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


פארוואס בעטסטו נישט געלט? פון וואו זאל איך וויסן אז דו לייגסט אויס טויזנטער דאלער, דיין אייגנס, און יעצט האסטו נישט קיין ברויט אין שטוב?


קודם כל זאלסטו אפשטעלן דאס בויען די מקוה, איך לאז דיר נישט ווייטער בויען בשום אין אופן; דו האסט געשאפן א נדבן פאר דרייסיג טויזנט דאלער, וועט מען דארפן שאפן א נדבן פאר די נאך דרייסיג טויזנט דאלער; פארוואס זאלסטו לייגן דיין לעצטע פרוטות און נישט קענען אהיים ברענגען ברויט?


די מקוה טהרה ביי האברך ... נרו יאיר – באצאל איך, אבער איך קען נאר באצאלן אז דו זאגסט מיר ווען דו דארפסט. איך האב אפגעמאכט מיט די בחורים, די אלע בחורים וואס גייען נאך געלט, זיי העלפן מיר בויען די מוסד – וועל איך גיין מיט זיי אויף א שבת, און מיט די געלט וועל איך ענדיגן די מקוה.


פארליר זיך נישט, דער אייבערשטער וועט העלפן מיר וועלן ארויסגיין פון די חובות און קענען נאך אסאך טון פאר'ן באשעפער.

#47 - עס איז א גרויסע עבירה אויפצוהייבן די פרייז
שטעטל, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וירא, י"ד מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אזוי ווי איר דערציילט מיר אז עס איז דא משפחות וואס ציען ארויף די פרייזן פאר גוי'טעס, די גוי'טעס לויפן צו די משפחות וואס טראגן זיך אן צו צאלן מער, נאכדעם קען מען נישט נאכקומען די פרייזן; וויל איך אייך בעטן איר זאלט צאמנעמען אלע משפחות און אלע אינאיינעם זאלן אפמאכן אז קיינער צאלט נישט מיט איין פרוטה מער וויפיל מען מאכט אפ, און אז מען וועט זיין שטארק, מען וועט ארבעטן אינאיינעם - וועלן זיי אראפקומען מיט די פרייז.


עס איז א גרויסע עבירה אויפצוהייבן די פרייז.


איך האף איר האט הנאה געהאט פון די אסיפת הורים, פון די שיעור; אשרינו מה טוב חלקינו אשר בנחל שם גורלינו.

#46 - מ'דארף שטיצן אנשי שלומינו, אבער מ'דארף זיך אליינס אויך שטיצן
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, דרך ארץ, פרנסה, אידיש געלט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האף אז דו ציסט נישט ארויף די פרייזן, דו פארקויפסט פאר די געהעריגע פרייז. געב אכטונג אויף אנשי שלומינו, איך וויל מען זאל שטיצן אנשי שלומינו, אבער מען דארף זיך אליינס אויך שטיצן.


בנוגע דיינע קינדער; זאג פאר'ן מלמד ער זאל דיר זאגן דעם אמת. אויך די טיטשערס; זאג זיי זאלן דיר זאגן דעם אמת. איך ווייס אז זיי זאגן אלע די זעלבע נוסח פאר אלע עלטערן, עס איז שווער פאר מלמדים צו זאגן דעם טאטן אין פנים אריין: "דיין זון איז א מחוצף", דעריבער זאגן זיי אלע די זעלבע ליגנט. עלטערן דארפן אבער דרוקן די מלמדים צום וואנט, העלפן די קינדער אויסוואקסן בעלי דרך ארץ, בעלי מידות.


ווען די מלמדים זאגן מיר אויף מיינע קינדער גוטע גרוסן, זאג איך זיי אפאר מאל: "זאג מיר דעם אמת", און איך שטיי זייער שטארק אויף דרך ארץ.

#45 - עס איז וויכטיג צו נעמען א רוימערקע צו העלפן אין שטוב
שטעטל, אידיש געלט, דירה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת לך לך, ה' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע צו קויפן די הויז; די הנהלה זאגט אז די הויז איז ניטאמאל ווערד צוויי הונדערט טויזנט דאלער, מערסטנס הונדערט זיבעציג, און די גוים ווילן פאר דעם צוויי הונדערט פערציג, איז ממילא נישט שייך דאס צו קויפן. מען קען נישט קויפן קיין הייזער אין שטעטל און זיין א חלק פון אונזער קהילה נאר אז מען קויפט דאס דורך די הנהלה.


בנוגע נעמען גוי'טעס; אודאי זאלט איר נעמען א גוי'טע זאל אייך העלפן רייניגן די שטוב, דאס מיינט נישט אויסגעבן געלט; א אידישע מאמע זאל האבן כח - איז וויכטיגער ווי די פאר דאלער וואס די גוי'טעס נעמען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים .

#44 - רעד אסאך צו די קינדער פון מוותר זיין
חינוך הילדים, אומאן, אידיש געלט, מדות טובות, בריוו, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו טוסט מיט די קינדער, איך הער צוריק נאר גוטע גרוסן.


איך באקום יעדע וואך די בריוו פון אלע קינדער און בחורים, אבער נישט אלץ האב איך די מעגליכקייט צוריק צו שרייבן. זיי מחזק די קינדער זיי זאלן ווייטער שרייבן, עס איז זייער א גוטע זאך אויסצולערנען קינדער שרייבן בריוו, אזוי וועלן זיי קענען שרייבן אין זייער לעבן.


רעד אסאך צו זיי פון מוותר זיין, רעד צו זיי פון דאס גרויסקייט פון זיין בשלום. אז דו זעסט איינער פון די קינדער אדער בחורים מיט אויסגעצייכנטע מדות, א קינד וואס איז מוותר; זאלט מאכן אן עסק פון אים, אזוי וועלן די אנדערע קינדער אויך וועלן זיין אזוי.


איינער פון די קינדער ... נרו יאיר, שרייבט מיר אז ... נרו יאיר – רודפ'ט אים, ער וויינט אינעם בריוו אז ער האלט נישט אויס. זיי מברר וואס דארט גייט פאר, ווייל ער איז א טייער קינד, און דער אנדערער איז אויך וואויל, דארף מען זען אז קיינער זאל נישט ווערן בא'עולה'ט.


איך וויל קומען מארגן, דאנערשטאג, רעדן צו די קינדער; לאז מיר וויסן אויב עס איז גוט צו קומען מארגן.


אויך וויל איך דיר בעטן, דינסטאג פרשת כי תבוא האבן מיר א חתונה אין ישיבה, איך האף אז דו וועסט נישט אפלאזן די מצוה, אנשי שלומינו זאלן קענען חתונה מאכן בחנם ממש.


איין זאך וויל איך טוישן, איך וויל לייגן ביי די פרויען סחורה'נע טישטוכער, עס זאל האבן א שטיקל פנים.


בנוגע אומאן; לאזן וויסן פאר די פאר וואס האבן נישט קיין בעט אז מען קען יא דינגען ווייל מיר (חסר).

#43 - ווי אזוי צו העלפן מיט די תלמוד תורה
מוסדות, ריינקייט, אידיש געלט, סכנה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ראה – מברכים אלול, כ"ח מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


א גרויסן יישר כח פאר דיין איבערגעגעבענע ארבעט פאר די מוסד, האסט אהערגעשטעלט די מיידל קעמפ אזוי געשמאק; מרת ..., די מנהלת תחי' – זאגט מיר אז די יאר זומער איז די שענסטע זומער, אלעס איז אזוי שיין צוגעשטעלט; די יישר כח קומט דיר פאר'ן זיין אזוי געטריי.


בנוגע העלפן מענידזשן די תלמוד תורה, דו זאגסט מיר אז דו ווילסט העלפן, דו ווילסט טון פאר'ן רבי'ן; בעט איך דיר זאלסט טון די דריי זאכן:


1) ערשטנס, געב אכטונג די קינדער זאלן זיין אפגעהיטן פון סכנה, דער בנין זאל זיין אפגעהיטן פון סכנה.


2) צווייטנס, געב אכטונג אויף ריינקייט, דער בנין זאל זיין ריין, אזוי אויך די באסעס.


3) און די דריטע זאך, געב אכטונג אויפ'ן רבינ'ס געלט; עס זאל דיר אנגיין יעדע פרוטה פון רבי'ן.


אז דו וועסט אראפנעמען פון מיר די דריי זאכן, דו וועסט צושטעלן פאר די קינדער זיי זאלן זיין זיכער; סיי ביים קומען און סיי ביים זיין אין חדר און אין סקול און סיי ביים אהיימגיין, און עס וועט זיין ריין אין חדר און אין סקול, און דו וועסט אכטונג געבן אויפ'ן רבינ'ס געלט – וועסטו האבן א חלק אין די אלע הייליגע זאכן וואס קומט ארויס פון דעם פלאץ.

#42 - פאלשע צירונגען מיט אן עכטע חתן
אידיש געלט, חובות, חתונה, שכל, שמחות, חתן, כלה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת חקת, ח' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערע טאכטער הכלה ... תחי'


זאלסט נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן אז דו האסט זוכה געווען צו זיין א כלה. האסט באקומען זייער א חשוב'ער חתן; דיין חתן לערנט ביי אונז אין ישיבה שוין פינף יאר, פון זיין בר מצוה, ער לערנט פלייסיג אלע זיינע יארן און פירט זיך מיט יראת שמים, דאס דארף זיין דיין גאנצע שמחה.


איך זע דו האסט באקומען א רינגל פון דיינע מחותנים מיט א פאלשע דיימאנט שטיין, אויך א ברעיסלעט מיט פאלשע שטיינער, אבער דיין חתן איז נישט פאלש; דו האסט פאלשע צירונגען מיט אן עכטע חתן. ביי אנדערע איז דא עכטע צירונגען מיט א פאלשער חתן, א געמאכטער, א געפאפטער; מען דארף פרייליך מאכן די כלה מיט טייערע צירונגען. מען לערנט נישט מיט מיידלעך וואס דער לעבן איז, זיי וויל נישט חתונה האבן; די איינציגסטע זאך וואס מאכט זיי חתונה האבן איז אז זיי ווילן נישט בלייבן אליינס, אויך ווילן זיי צירונגען וכדומה.


דו האסט געלערנט אלע יארן אין בית פיגא, דו ווייסט וואס לעבן איז, ווי שיין דער לעבן איז אז מען לעבט ווי אזוי דער אייבערשטער וויל, ווי שיין און גוט איז חתונה צו האבן און אויפשטעלן א אידישע שטוב, קינדער וואס וועלן טון דעם אייבערשטנ'ס ווילן.


דו דארפסט נישט טייערע צירונגען, פריי זיך מיט דיין חתן, פריי זיך אז דיין חתן'ס עלטערן דארפן נישט צאמברעכן פון בארגן חובות, זיי וועלן קענען זיין ביי די חתונה אן חובות, זיין פרייליך מיט די שמחה.


עס איז אזא רחמנות אויף אידישע קינדער, רוב שמחות זענען אן שמחה; רוב שמחות דארף מען בארגן שווערע טויזנטער דאלער פאר די מחותנים, זיי האבן נישט די געלטער וואס עס קאסט חתונה צו מאכן. די חתן און כלה זענען נישט געלערנט, זיי דארפן און דארפן און דארפן, זיי ווייסן נישט וואס איז די זאך פון חתונה האבן, נאר אז דער חתן וועט האבן א טייערע זייגער און א טייערע שטריימל - דעמאלט איז ער פרייליך פאר פינף מינוט.


אשרינו מה טוב חלקינו, אז מיר זענען מקורב צום רבי'ן; דער רבי לערנט אונז שכל, פשוט שכל, מיר זאלן וויסן וואס איז די תכלית אין לעבן. נישט די זאכן מאכן פרייליך, נאר דער וואס לעבט מיט'ן אייבערשטן - דער איז פרייליך.


דיין טאטע

#41 - אכטונג געבן אויף די בחורים נישט צו גיין אין רעסטוראנט ביינאכט
חברים, חינוך הילדים, אידיש געלט, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת משפטים, כ"ז שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך וויל אייך אויפמערקזאם מאכן, איך הער אז אייער בחור זיצט אסאך אין רעסטאראנט ביינאכט, ער קויפט זיך טייערע סעודות.


איך ווייס נישט וואו די בחורים פארברענגען די נעכט; ווען ישיבה ענדיגט זיך גייען די בחורים אהיים, פון דעמאלט דארפן די עלטערן וויסן וואס זייער סדר הלילה איז.


מילא בחורים וואס קומען פון צעריסענע שטובער, צוטיילטע עלטערן - זיי האבן נישט וואו צו עסן, אבער אייער זון האט עלטערן, ער האט א שטוב - איז פארוואס זאל ער גיין מאכן סעודות נאכט נאך נאכט אין רעסטאראנט? עס איז נישט געזונט, נישט ברוחניות און אויך נישט בגשמיות; דאס ארויסגיין עסן איז א זאך וואס ווערט א געוואוינהייט, ער וועט דאס אדאפטירן אויף נאך זיין חתונה, ער וועט אלץ וועלן ארויסגיין מיט חברים, השם ישמרינו.


איך האף איר וועט אכטונג געבן אויף אייערע בחורים זיי זאלן אויסוואקסן בקדושה ובטהרה, זיי זאלן נישט האבן צוטון מיט לצים, זיי זאלן האבן שמירת עיניים.


איך דאנק דעם אייבערשטן וואס האט מיר געגעבן אזעלכע טייערע עלטערן, וואס האבן געהיטן אויף מיר ביז מיין חתונה; זיי האבן זיכער געמאכט איך זאל אלעס האבן אין שטוב, איך זאל נישט גיין אין קיין רעסטאראנט עסן, אפילו אין גראסערי האט מיר מיין מאמע נישט געשיקט; זי האט אלץ געשיקט די שוועסטערס אז אירע זון זאלן זיין אפגעהיטן.

#40 - דאס נארישקייט פון אויסגעבן געלט פאר דמיונות
הכרת הטוב, אידיש געלט, חתונה, שמחות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת יתרו, י"ט שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


א גרויסן יישר כח פאר'ן מיר העלפן חתונה מאכן מיין זון הרב אלחנן חיים נרו יאיר; אינעם זכות פון צדקה, הכנסת כלה - זאלסטו האבן גרויס שפע.


איך לאדן דיר פערזענליך צו די חתונה; די חתונה וועט פארקומען מיטוואך פרשת תרומה אין ישיבה.


מיר האלטן יעצט ביי די צוואנציגסטע חתונה אין ישיבה; יעדע פאר חדשים קומט א צווייטער מיט א גראגער און הייבט אן גראגערן מיט נייע פלענער ווי אזוי צו ראטעווען מחותנים פון קראנק ווערן, אבער אויף למעשה דארף מען דעם רבי'ן, דער רבי עפנט אויף די אויגן מען זאל זען דאס נארישקייט פון אויסגעבן געלט פאר אביסל כח המדומה.


אנשי שלומינו מאכן חתונה אין בית המדרש; עס קאסט נישט קיין געלט, די חתונה איז הערליך שיין, עס פעלט גארנישט - נאר חובות.

#39 - מיידלעך שעמען זיך נישט צו קויפן ביליגע קליידער
חיזוק פאר מיידלעך, אידיש געלט, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד תלמידות בית פיגא - "בית פיגא" וויליאמסבורג, "בית פיגא" ליבערטי


איך געפון זיך יעצט אין אומאן ביים הייליגן רבינ'ס ציון, איך בין מתפלל פאר אייך אלע, איר זאלט אלע מצליח זיין.


איך בין זייער פרייליך צו הערן די גוטע נייעס אז אלע מיידלעך קויפן קליידער ביי אונזער נייע באזאר; מען שטאלצירט צו גיין אנגעטון מיט קליידער וואס זענען נישט טייער, מען האט רחמנות אויף אידיש געלט, מען האט רחמנות אויף טאטע מאמע.


שטארקט אייך, געבט אכטונג אויף אידיש געלט; קויפט ביי אונז אין באזאר שיינע קליידער פאר ממש בחינם. העלפט ארויס די עלטערן זאלן בלייבן געזונט, זיי זאלן נישט דארפן בארגן געלט השם ישמרינו, קוקט נישט אויף די וואס גייען אנגעטון טייער, זייט זיי נישט מקנה.


די וואך איז געווען א הערליכע חתונה אין ישיבה, איר זענט אלע געווען, איר האט אלע געזען ווי שיין און לעבעדיג די חתונה איז געווען; איך האף אז אלע וועט איר חתונה האבן אין ישיבה פאר בחנם, איר וועט האבן שכל נישט אויסצוגעבן געלט פאר די פאר שעה אז 'אנדערע' זאלן מיינען מיר האבן געלט.

#38 - כח הצדיק, נישט חתונה מאכן ביליג, נאר גענצליך בחינם
צדיקים, אידיש געלט, מוהרא"ש, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


אם ירצה ה' מאנטאג ויגש איז דא א חתונה אין ישיבה, לאז מיר וויסן אויב דו קומסט אריין און אויב דו פירסט די חתונה.


לאז וויסן די מחותנים אז מיר האבן א פרוי צו מאכן די פנימ'ער וכו' - בחנם. איך האב באצאלט פאר איינע פון די תלמידות זי זאל זיך לערנען די פאך בתנאי אז זי וועט דאס טון בחינם פאר די חתונות אין ישיבה.


אלע רעדן פון חתונה מאכן ביליג, אלע מאכן אסיפות; מען שרייבט, מען רעדט - אבער גארנישט אויף למעשה. דער מאכט א כח היחיד, א צווייטער מאכט א כח הרבים און א דריטער מיט אן אנדערע נאמען.


מיר האבן כח הצדיק, דער כח פון מוהרא"ש זכרונו לברכה, מיר האלטן ביי די זיבעצנסטע חתונה, נישט ביליג - נאר גענצליך בחינם; עס קאסט נישט קיין איין פרוטה פאר די מחותנים, יעצט וועט נישט קאסטן אפילו די זייטיגע זאכן - די האר פאר די מיידלעך און פאר די וואס מאכן די פנים וכו'.


לאז מיר וויסן דיינע פלענער.

#37 - העלפן אנשי שלומינו חתונה מאכן אין ישיבה אן קיין איין פרוטה
תהלים, אידיש געלט, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


קומענדיגע וואך, מאנטאג פרשת ויגש וועט זיין א חתונה אין ישיבה, משפחת ...; ביטע זיי מודיע זיין אז איר וועט מאכן די האר פאר די משפחה בחנם. אויך, אויב זיי מאכן די פנים, וועט איר דאס מאכן; מיר האבן אפגעשמועסט אז איר וועט העלפן אנשי שלומינו צו קענען חתונה האבן אין ישיבה אן קיין איין פרוטה.


ביז דערווייל איז דא נאך דריי חתונות; זונטאג פרשת בא - משפחת ... מיט ...,  דינסטאג בא - משפחת ... מיט ... און מיטוואך תרומה - משפחת ... מיט ....


איך האף אז איר זאגט נאך תהלים אזוי ווי אלס מיידל - נאר מיט אן אנדערע טאן, מיט א פרייליכע ניגון, א תודה והודאה ניגון.

#36 - א שמייכל פונעם מלמד קען מאכן דאס קינד אויסוואקסן אן ערליכער איד
חינוך הילדים, מלמדים, אידיש געלט, חתונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


שטארק זיך מיט דיין עבודת הקודש, זיין א מלמד איז די גרעסטע זאך; דו בויסט אויף כלל ישראל, דו שטעלסט אוועק אידן פאר'ן קומענדיגן דור, דו פלאנצט איין אידישקייט.


איך בעט דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע כוחות. איך ווייס אז עס דיר ביטער שווער, נישט אלע קינדער און בחורים הערן אויס, נישט אלע פאלגן; בעט איך דיר, פרוביר זיך אריינצולייגן אין זייער מצב. דו האסט קינדער און בחורים וואס קומען פון אזעלכע צעבראכענע שטובער השם ירחם, דיין תלמיד הבחור ... האט שוין געהאט פיר מאמעס השם ירחם, יעצט איז זי אויך אנטלאפן, באלד קומט א פיפטע מאמע; עס גייט נישט אריין אין קאפ די צער און יסורים פון אזא קינד. איין גוט ווארט, איין שמייכל פונעם מלמד קען אים טראגן ביז ער וועט אויסוואקסן אן ערליכער איד.


איך וויל דיר בעטן אויב דו וועסט מיר ווייטער קענען העלפן מיט די חתונות אין ישיבה. קומענדיגע וואך, מאנטאג ויגש וועט זיין א חתונה, די זיבעצנסט'ע חתונה אין ישיבה; איך האף דו וועסט מיר העלפן מיט די תלמידים, אלעס זאל זיין צוגעשטעלט גענצליך בחנם.