בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#23 - זיכער מאכן אז די לערערינס טוען די ארבעט ווי מ'דארף
לערערין, סקול

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אזוי ווי אייער אמט גייט זיין צוצושטעלן די לימודים פאר אלע טיטשערס אין אונזערע דריי סקולס, בית פיגא וויליאמסבורג, ליבערטי און קרית יואל, און אייער אמט איז צו זען אויב די לערערינס טוען זייער ארבעט, וויל איך אייך בעטן און איך פארלאנג דאס, אז איר זאלט מיר מודיע זיין אויף יעדע טיטשער ווער עס טוט די ארבעט גוט, ווער עס קומט אן מיט די לימודים און ווער עס טוט נישט די ארבעט, אזוי אויך ווער עס האלט די זמנים און ווער נישט.


די יאר וויל איך נעמען די סקול זייער ערנסט, איך וויל אריינלייגן אין די קינדער דאס מערסטע וואס מען קען. איך וויל מיטהאלטן יעדע איינציגסטע פרט פון גרויס ביז קליין, פון יעדע טיטשער און פון יעדע תלמידה.


אין דעם זכות פון העלפן אין די בית פיגא סקול זאלט איר זוכה זיין צו ישועות וימלא ה' כל משאלותיכם לטובה.


א כתיבה וחתימה טובה און הצלחה אין אייער ארבעט.

#22 - מ'דארף אכטונג געבן אויף די קינדער, נישט קוקן אויפ'ן טעלעפאן
חברים, לערערין, סקול, חינוך הילדים, טעלעפאן

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שופטים, ג' אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


הגם איך האב שוין גערעדט מיט אייך, וויל איך עס שרייבן.


איינע פון די מיידלעך זאגן מיר מיט שרעק אז זי האט זייער מורא צו שווימען אין קעמפ, ווייל די ליי"ף גאר"ד שפילט זיך מיט'ן טעלעפאן בשעת זי דארף אכטונג געבן.


וויסן זאלט איר, בשעת מען איז ליי"ף גאר"ד טאר מען נישט האלטן אין האנט א טעלעפאן, עס קען זיין סכנת נפשות. אזוי ווי ביים דרייוון טאר מען נישט האלטן דעם טעלעפאן, מען קען חס ושלום ווערן גע'הרג'עט און הרג'ענען אנדערע ה' ירחם, אזוי אויך ביים אכטונג געבן ביים שווימען וכו', דער טעלעפאן נעמט אוועק די מח מחשבה.


איך פארלאנג פון אלע טיטשערס ביי אונז אין שולע "בית פיגא", אז מען קען נישט האבן די טעלעפאן בשעת מען דארף זיין מיט די קינדער, דער טעלעפאן נעמט אוועק די קאפ פון קענען קאנצעטרירן וואס מען דארף טון.


בכלל וואלט איך אייך געראטן איר זאלט אראפגיין פון יעדע סארט גרופ, אנגעפאנגען פון משפחה ביז חבר'טעס. עס נעמט אוועק צייט פון לעבן, עס נעמט אוועק די קאפ פון די אייגענע משפחה. איר האט יעצט א נייע משפחה, אייער משפחה איז איר, אייער מאן און אייערע קינדער; אלע אנדערע איז זייער גוט ווען מען טרעפט זיך וכו' וכו', אבער נישט אויף צו זיין פיר און צוואנציג שעה פארנומען.


איך האף איר קומט צוריק קומענדיגע יאר זיין א טיטשער ביי אונז אין בית פיגא מיט פרישע כוחות.


א כתיבה וחתימה טובה.

#21 - רעדן מיט געפיל צו די קינדער
לערערין, חינוך הילדים, סבלנות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ראה – מברכים אלול, ערב ראש חודש אלול, כ"ח מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


מזל טוב פאר אייער געבוירענע אינגל, אייער בכור ... נרו יאיר; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו זען אסאך נחת אינאיינעם מיט אייער מאן נרו יאיר און זוכה זיין אים צו מגדל זיין לתורה ולחופה ולמעשים טובים.


יעצט ווען איר זענט נישט אין קעמפ שרייען די מיידלעך אז זיי ווילן איר זאלט צוריק קומען, אזוי גייט עס; ווען מען ברענגט א צווייטן דעמאלט בענקט מען זיך, זיי זאגן אז איר לייגט שלאפן מיט הארץ, מיט שכל; איר שרייט נישט.


די וואך האט מען געזוכט איינער זאל אייך איבערנעמען, יענער איז געקומען און געקוויטשעט אויף די מיידלעך, יענער האט זעט אויס פארגעסן וואס מיידלעך זענען, יענער האט פארגעסן אז זי איז אויך געווען א מיידל; עס איז נישט עק וועלט ווען מיידלעך רעדן ביינאכט און אז עס נעמט אפאר מינוט שטייטער, זיי זאגן אז זיי ווילן איר זאלט צוריק קומען לייגן שלאפן; איר לייגט שלאפן מיט רחמנות, איר רעדט שיין צו זיי.


רוט זיך אפ, קומט צוריק צו די כוחות; איך האף מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף איר וועט צוריק קומען אין סקול אריינלייגן אין די קינדער ליבשאפט צום אייבערשטן, ליבשאפט צו די תורה.


 

#20 - נישטא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי אויפלעבן אידישע קינדער
לערערין, קאמפלימענטס, חינוך הילדים, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך בין אייך זייער דאנקבאר פאר'ן זיך אוועק געבן פאר די סקול, די מיידלעך האבן זייער הנאה פון אייך, פון די גוטע ווערטער וואס איר פארגינט זיי; איר געדענקט אלץ די מיידלעך וואס דארפן דאס נאך מער, איר געבט זייער אכטונג אויף די צעבראכענע הערצער, זיי צו געבן ווארעמקייט. יעדע מיידל באקומט א שמייכל, דאס איז ביי מיר זייער חשוב.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט די הייליגע ארבעט, מחזק זיין אידישע קינדער; נישטא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי די זאך פון אויפלעבן אידישע קינדער, בפרט מיידלעך, זיי דארפן נאר אויפכאפן דאס שיינקייט פון צניעות, פון זיין א איד.


 איך ווייס איר ארבעט שווער, אבער געדענקט אז יעדער איינער ארבעט שווער, יעדער מוטשעט זיך; וואויל איז פאר דעם וואס מוטשעט זיך מיט גוטע זאכן, מיט אידישע קינדער.


 

#19 - ווייזן פאר די יוגנט דאס שיינקייט און געשמאק פון זיין א איד
לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שטארקט זיך און שטארקט די מיידלעך; לייגט אריין אין זיי א ליבשאפט צו אידישקייט. דאס איז די וויכטיגסטע זאך אין אונזער דור, צו ווייזן פאר די יוגענט דאס שיינקייט און געשמאק פון זיין א איד; מען זאל קוקן אויף די שיינקייט פון צניעות.


 איך האב אסאך געבעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן האבן גוטע טיטשערס, איידעלע טיטשערס, קלוגע טיטשערס, טיטשערס וואס וועלן רעדן מיט שכל, וויסן וואס צו רעדן, ווי אזוי צו רעדן וכו'.


א גרויסן יישר כח פאר'ן צוריק קומען נאך א יאר טיטשן.


 

#18 - די עלטערן זענען זייער צופרידן פון אייער ארבעט
לערערין, סקול

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן אזוי געטריי די סקול בית פיגא, די עלטערן זענען זייער צופרידן פון אייער ארבעט.


נעכטן האבן מיר געהאט א מיטינג וועגן די קומענדיגע יאר, איך פריי זיך זייער אז איר גייט זיין טיטשער אין בית פיגא ליבערטי; דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל זיין מיט גרויס הצלחה.


 

#17 - יעדער ארבעט שווער, וואויל איז דעם וואס ארבעט שווער מיט הייליגע זאכן
לערערין, סקול, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


וואויל איז אייך אז איר העלפט אזוי געטריי די סקול, איר זענט געבליבן אין שטאט פאר'ן זומער צו לערנען מיט די מיידלעך; די עלטערן זענען זייער צופרידן, אויך די קינדער זענען זייער צופרידן.


איך ווייס אז איר ארבעט שווער, איר דארפט אבער וויסן אז יעדער בזה העולם מוטשעט זיך, יעדער ארבעט שווער; וואויל איז דעם וואס ארבעט שווער מיט הייליגע זאכן, אז מען לערנט מיט קינדער – דאס איז פון די הייליגסטע זאכן אין די וועלט.


נאכאמאל, א גרויסן יישר כח.

#16 - מיר פרייען זיך אז איר קומט צוריק זיין א לערערין
לערערין, סקול, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן די סקול, די מנהלת מרת ... תחי' זאגט אז איר גייט נאכאמאל צוריק קומען קומענדיגע יאר טיטשן; מיר פרייען זיך זייער.


א גרוס פון אייער מאן ... נרו יאיר, ער לערנט זייער פלייסיג; ער איז אן ערליכער, א פארשטענדליכער; אלע מעלות.

#15 - טיטשערס וואס האבן ליב אידישקייט
צניעות, לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ואתחנן-נחמו, י"ד מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


נעכטן זאגט מיר די מנהלת מרת ... תחי' אז זי האפט איר וועט בלייבן טיטשער פאר די קליינע קינדער, ווייל איר זענט זייער א גוטע טיטשער, איר לייגט אריין אין די קינדער יראת שמים, א ליבשאפט צו צניעות, א ליבשאפט צו זיין א איד.


איך דארף אזעלכע טיטשערס וואס האבן ליב אידישקייט, איך דארף טיטשערס אין סקול וואס וועלן איבערגעבן פאר די קינדער א ליבשאפט צו צניעות; די עלטערן זאגן מיר אז זיי וואלטן נישט אזוי מקפיד געווען אויף צניעות ביי די קליינע קינדער, אבער די קינדער ווילן צניעות, די קינדער וויינען און זאגן: "מאמי, די קלייד איז נישט צניעות'דיג".


יישר כח פאר אייער איבערגעגעבענע ארבעט.

#14 - אריינלייגן אין די קינדער אמונה, וועלן זיי נישט זוכן אנדערע גליקן
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, לערערין, סקול, חינוך הילדים, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וארא, שובבי"ם, כ"ו טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', טיטשער בית פיגא ברסלב


שטארקט אייך מיט אייער ארבעט; מחנך זיין אידישע קינדער איז פון די חשוב'סטע זאכן, בפרט הייניגע צייטן ווען עס בלאזט אזעלכע שטארקע ווינטן, אידישע קינדער פאלן אוועק ה' ישמרינו - זענען די לערערינס זייער חשוב.


לייגט אריין אידישקייט מיט זיסקייט, לייגט עס אראפ פאר די מיידלעך מיט שטאלץ, מיט זאפט; זיי זאלן נישט נאכגיין די נישט גוטע וועג.


על פי רוב די אלע קינדער וואס קומען פון צעבראכענע שטובער די זוכן זיך אנצוטון נישט איידל, זיי זוכן צופרידנקייט. זיי האבן נישט קיין לעבן, זיי זוכן ליבשאפט, זיי זוכן שמחה, נעבעך די יונגע נשמה'לעך, זיי לעכצן פאר א טעם אין לעבן; למשל די מיידל ..., זי האט נישט קיין שטוב, טאטע מאמע הרג'ענען זיך, די קינדער הערן ווי זיי שרייען א גאנצן טאג אז מ'גייט זיך גט'ן השם ישמרינו, דאס מאכט זי זאל זיך שמירן די פנים און זיך אנטון קורץ.


בעט איך אייך זייער, איר זאלט נישט אויפהערן רעדן פונעם אייבערשטן; באגיסט זיי מיט חיזוק, וועלן זיי נישט דארפן די אלע זאכן, זיי וועלן זיין צופרידן.


נאך א נקודה. ביי די תלמידות וואס פאלגן, זיי פירן זיך איידל - וועל איך ווייטער זיין שדכן, אבער די וואס פאלגן נישט; וויפיל איך בעט זיך און איך שרייב זיי מען זאל נישט רעדן צווישן זיך פון שידוכים, די וואס רעדן ווייטער - וועל איך נישט טון פאר זיי.


ברוך ה' פאריגע וואך איז געווען דריי שידוכים, אלע דריי כלות זענען איידל, זיי רעדן נישט פון זאכן וואס מען דארף נישט; בין איך געווען זייער שדכן.

#13 - זאגט מיט א שטארקייט פאר די לערערינס וואס זיי האבן צו טון
לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי.


האט נישט מורא צו זאגן פאר די טיטשערס וואס זיי האבן צו טון; לייגט אין די זייט אלע געפילן, ווערט שטארק און זאגט זיי אן קיין שום מורא וואס זיי האבן צו טון.


א טיטשער טאר נישט איבערלאזן די קינדער; אז איר זעט א טיטשער שפילט ארום, זי נעמט נישט ערנסט איר ארבעט - זאלט איר זי זאגן, און אז איר זעט זי שפילט זיך ווייטער ארום, דעמאלט וועל איך נעמען א צווייטן טיטשער.


ספעציעל ביי יונגע קינדער; יונגע קינדער טאר מען נישט איבערלאזן אפילו פאר איין מינוט, מען דארף אנגרייטן נאך א טיטשער זאל זיין מיט די קינדער אין די צייט וואס די טיטשער נעמט לאנטש, ווייל יונגע קינדער טארן נישט זיין אליין.


אזוי אויך קענען די טיטשערס נישט האבן קיין טעלעפאן; עס איז נישט גענוג פאר מיר דאס וואס מען האלט עס אינדרויסן, ווייל די וואס האבן טעלעפאונס - די טראכטן פון דעם, זיי גייען שטענדיג שטילערהייט צום טעלעפאן געבן א בליק אפשר האט איינער געשיקט א מעסידזש, די קאפ איז נישט ביי די קינדער.


די טיטשערס דארפן קומען אנגעטון איידל, אויף דעם זאלט איר זייער מקפיד זיין; וואס וועט איר האבן פון רעדן צו די קינדער פון איידל און באשיידן ווען די טיטשער קומט אנגעשמירט ווי א קלאון? מען קען נישט מחנך זיין קינדער אויב די לערערינס און די מלמדים פירן זיך אנדערש פון וואס מען וויל פועל'ן; עס איז נישט די שיעורים וואס מען געבט, עס איז דער מענטש וואס זאגט דאס; אז מען קוקט אויפ'ן רבי'ן, אויפ'ן טיטשער - דארף מען שוין אליינס זען ווי אזוי זיך צו פירן.


מוהרא"ש טייטשט (חסדי אבות על מסכת אבות א, ג) וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן כסדר אין פרקי אבות: "הוּא הָיָה אוֹמֵר", וואס איז דער לשון 'ער האט געזאגט?' זאגסט דאך זיין נאמען פאר דעם, וואס זאגט מען אלץ איבער "הוּא הָיָה אוֹמֵר" - ער האט געזאגט? נאר דאס מיינט מען צו זאגן אז דער תנא - זיין מהות האט אליינס געזאגט דאס וואס עס שטייט, ער האט געהאלטן ביי דעם וואס ער האט געזאגט; נישט ער האט סתם געזאגט א שיינע מדה, א שיין ווארט. "הוּא הָיָה אוֹמֵר" - בלויז אים אנקוקן האט שוין אליינס געזאגט וואס ער האט געוואלט אריין ברענגען אין זיינע תלמידים.


איך בעט אייך זייער, ווען עס קומט צו די חינוך פון אונזערע קינדער זאלט איר זיין שטארק ווי אייזן; איר זאלט נישט מורא האבן פון פארלאנגען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#12 - דאס גרויסקייט פון זיין א געטרייע לערערין
לערערין, חינוך הילדים, התחזקות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וישלח, ט"ו כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי', לערערין בית פיגא ברסלב.


איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א געטרייע לערערין.


איך ווייס ווי שווער עס איז צו זיין א געדולדיגע לערערין; איך אליין זיץ מיט קינדער שוין איבער זעכצן יאר, אסאך מאל קען מען שפירן ווי מען הייבט אויף די הענט, מען וויל אלעס אפלאזן; דאך דערמאן איך זיך פון די פילע חיזוק וואס מוהרא"ש ברענגט אין אשר בנחל, דאס גרויסקייט פון א מלמד, א טיטשער.


שטארקט אייך מיט אייער הייליגע ארבעט.

#11 - שעץ די מלמדים און טיטשערס פון דיינע קינדער
לערערין, מלמדים, שטעטל, עצתו אמונה, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי.


איך בין זיך אזוי מחי' צו זיין אין שטעטל; מען קען זיין אפגעהיטן, מען קען זיין ריין; מען זעט נישט דא גארנישט - נאר ביימער און הימל.


ברוך ה' עס איז יעצט אנגעקומען פון ארץ ישראל "ספר עצתו אמונה - חלק ב'"; אויב דו ווייסט איינער וואס האט פלאץ אריין צו נעמען די ספרים פאר א קורצע צייט, זיי מודיע האברך ... נרו יאיר.


איך ווייס נישט אויב דו ווייסט וואס פאר א מסירת נפש די מלמדים און טיטשערס לייגן אריין אין די קינדער; זיי זיצן רוב טאג מיט דיינע קינדער מיט אייזערנע געדולד, זאלסטו זיי האלטן טייער און זיי שעצן. ווען דו זעסט דיינע קינדער'ס מלמדים זאלסטו זיך אינטערעסירן ביי זיי און זיך באדאנקען, און אויב דו האסט א באמערקונג זאלסטו אים שיינערהייט זאגן און דאס אויסשמועסן.


אויך זאלסטו וויסן אז מיר האבן דא אין שטעטל אינגעלייט וואס זיי גייט גארנישט אן, זיי ווילן נאר בויען דעם פלאץ, זיי ארבעטן טאג און נאכט מיר זאלן האבן א שיינע קהילה; זאלסטו זיך באדאנקען פאר זיי און אז עפעס באדערט דיר זאלסטו רעדן מיט זיי.


רבי נתן האט געזאגט: "ווען איך זע צוויי טרעגערס קריגן זיך, שטעכט עס מיר ביי די זייט"; וואס זאל איך דיר זאגן, מיר שטעכט עס אין הארץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#10 - ווער נישט צעפאלן ווען די מיידלעך פאלגן נישט
תפילה והתבודדות, לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', לערערין בית פיגא, קרית ברסלב ליבערטי.


ווער נישט צעפאלן ווען די מיידלעך פאלגן נישט; נעם עס נישט פערזענליך. געדענק אז קינדער זענען קינדער; קינדער הערן נישט, קינדער פאלגן נישט, קינדער לאכן זיך אונטער ווען מען רעדט צו זיי; די טיטשערס און די עלטערן דארפן בעטן דעם אייבערשטן צי טרעפן דעם ריכטיגן וועג ווי אזוי צו מאכן זיי זאלן יא פאלגן.


איך ווייס זייער גוט ווי שווער עס איז צו זיין א טיטשער, איך ווייס גאר גוט וואס קינדער זענען; איך זיץ שוין מיט קינדער פאר איבער פיפצן יאר, קינדער פון אלע יארגענג. מיר איז אויך זייער שווער, אבער איך מאך זיך גרינג, איך נעם די עצה פון קוקן אויף איין טאג אויף א מאל, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רעב) אויפ'ן פסוק (תהלים צה, ז): "הַיּוֹם אִם בְּקֹלוֹ תִשְׁמָעוּ", אז ווען א מענטש וויל אנהייבן עפעס צו טון - סיי ברוחניות און סיי בגשמיות דארף ער נעמען דעם כלל פאר זיך, צו קוקן נאר אויפ'ן היינטיגן טאג; ווייל ווען מען וויל אנהייבן דינען דעם אייבערשטן דאכט זיך פאר'ן מענטש אז ער נעמט אויף זיך א שווערע לאסט און דאס ברענגט דעם מענטש צו טראכטן אז מען קען נישט נעמען די עבודה, "אֲבָל כְּשֶׁיַּחֲשֹׁב שֶׁאֵין לוֹ רַק אוֹתוֹ הַיּוֹם, לֹא יִהְיֶה לוֹ מַשָּׂא כְּלָל", אבער אז מען טראכט נאר פונעם היינטיגן טאג איז עס בכלל נישט שווער, מיט דעם טייטשט דער רבי: "הַיּוֹם אִם בְּקוֹלוֹ תִשְׁמָעוּ", 'הַיּוֹם' דַּיְקָא, וְהָבֵן, עיין שם.


גיי יעדן טאג אביסל שפאצירן אין די פעלד ארום דיין שטוב; זיי זיך מתבודד, דאנק דעם אייבערשטן אויף דיין שיינע לעבן - וועט אלעס ווערן גרינגער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#9 - ווער נישט פארלוירן ווען א קינד פאלגט נישט
לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי', טיטשער בית פיגא.


איך דאנק דיר פאר'ן זיין אזא גוטע לערערין; יעדער איז זייער צופרידן פון דיין ארבעט. די קינדער האבן ליב צו קומען אין סקול, זיי רעדן מיט עקסטאז פון סקול און זיי זענען שטאלץ צו זיין א "בית פיגא" תלמידה.


ווער נישט פארלוירן ווען א קינד פאלגט נישט; איך בין שוין לאנגע יארן ראש ישיבה, מיר פאלגט מען אויך נישט. נישט יעדע בחור און תלמיד פאלגט, איך דארף איבערזאגן זאכן איינמאל, צוויי מאל, צען מאל און הונדערט מאל, דאך ווער איך נישט מיד; איך זאג נאכאמאל און נאכאמאל ביז מען פאלגט, ביז מען פועל'ט.


מיט גוטע ווערטער און א זיסע שמייכל פון הארץ קען מען אונטער קויפן אלע תלמידות; אז מען איז רואיג און מען איז זיכער מיט זיך ווערט מען נישט דערשראקן ווען מען פאלגט נישט.


דער אייבערשטער זאל דיר געבן כח ווייטער ממשיך זיין מיט די הייליגע ארבעט.

#8 - ווען דאס קינד שמייכלט זיך אונטער, מיינט דאס נישט חוצפה
לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תולדות, כ"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', טיטשער אין בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ווען א תלמידה שמייכלט זיך אונטער מיינט עס נישט חוצפה; עס איז זייער גרינג צו מאכן יעדע תלמידה פאר א מחוצפת, אבער ווען מען קוקט מיט אן אמת זעט מען אז אין רוב פעלער איז נישט קיין חוצפה, בפרט ווען א קינד שמייכלט זיך אונטער ווען די טיטשער שרייט וכדומה, מיינט עס רוב מאל נישט חוצפה. עס זענען דא קינדער וואס זייער ריעקשן איז אז אנשטאט וויינען שמייכלען זיי.


געדענק, קינדער זענען קינדער; מען דארף האבן צו זיי אסאך סבלנות און קוקן אויף זיי מיט א גוט אויג. ווען קינדערן שפירן די ליבשאפט פון זייער טיטשער וועלן זיי אלעס טון וואס די טיטשער זאגט.


דו האסט מיר דערציילט אז דו האסט א תלמידה וואס כאפט שווער אויף די עברי, און בשעת דו האסט געהאט א נסיון פון א קלייד וואס איז נישט געווען אזוי צניעות'דיג האסטו שטילערהייט געזאגט פאר'ן אייבערשטן: "אייבערשטער, איך טו נישט אן די קלייד וואס איז נישט אזוי צניעות'דיג ובזכות דעם זאלסטו העלפן מיין תלמידה זי זאל פארשטיין און אויפכאפן די עברי", און זייט די מעשה האט די תלמידה אנגעהויבן אויפכאפן גרינגער די עברי. די מעשה האט מיר זייער באנומען, צו זען ווי דו לעבסט מיט דיינע תלמידות, עס גייט דיר באמת אן אז זיי זאלן מצליח זיין און פארשטיין דאס לערנען, אז דו ביסט גרייט בייצושטיין נסיונות פאר זייער הצלחה.


איך פריי זיך צו האבן אזא טיטשער ביי אונז אינעם מוסד.

#7 - ווי אזוי מ'געבט זיך אן עצה מיט די מיידלעך
לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' לסדר כי תבוא לאומאן, ט"ז אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי', טיטשער בית פיגא קרית ברסלב, ליבערטי.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיר אז די מיידלעך זענען וואויל און דרך ארץ'דיג. א טיטשער דארף וויסן און געדענקען אז ווען קינדער פירן זיך נישט אויף דרך ארץ'דיג זענען זיי נישט שלעכט, "קינדער זענען קינדער", און מען דארף זיי מחנך זיין.


ווען א טיטשער האט ליב די תלמידות, זי קוקט אויף זיי מיט א גוט אויג, דעמאלט שפירן דאס די קינדער און זיי פאלגן צוביסלעך מער און מער. מה שאין כן ווען די טיטשער קוקט אויף די קינדער מיט א שלעכטע אויג, זי טראכט אויף געוויסע קינדער: 'זיי זענען שלעכטע מיידלעך', קען אזא טיטשער נישט מצליח זיין מיט זיי נאר ערגער מאכן. דאס איז די ערשטע זאך וואס א לערערין דארף וויסן: 'איך מוז ליב האבן יעדן איינציגסטן קינד', דעמאלט איז מען מצליח.


בנוגע דיין פראגע אויב מיידלעך רעדן אינמיטן שיעור, וואס דו זאלסט טון; דו זאלסט אפשטעלן דעם שיעור און זאגן קלאר: "מען קען נישט רעדן אינמיטן קלאס", און אויב עס העלפט נישט זאלסטו עס נאכאמאל זאגן און נאכאמאל זאגן (אסאך מאל דארף מען טון מער פון זאגן, מען דארף קנס'ענען, למשל אוועק נעמען א טיקעט, א סטאר אדער פוינטס וכדומה).


בנוגע די מיידלעך וואס מאכן אוועק ווען מען באלוינט זיי מיט א קלייניקייט וכו'; דארפסט נישט ווערן פארלוירן פון דעם, דאס איז א נארמאלע ערשיינונג ביי קינדער. סיי אין שטוב ווען די עלטערן זאגן צו א באלוינונג וכו', איז אייביג דא א קינד וואס מאכט עס אוועק, און אזוי אויך אין קלאס איז אלץ דא קינדער וואס מאכן אוועק וכו'; דעמאלט דארף די טיטשער ארבעטן מיט חכמה אויף א וועג וואס אלע וועלן דאס נעמען, דעמאלט איז א גוטע געלעגנהייט מסביר צו זיין פאר די קינדער אז ווען איינער געבט א מתנה, אפילו א קלייניקייט זאל מען זיך באדאנקען דערויף און זיין פארזיכטיג נישט אוועק צו מאכן, אז יענער זאל זיך נישט באליידיגן.


מיידלעך דארפן רופן די טיטשער מיט דרך ארץ, זיי קענען נישט רעדן צום טיטשער ווי מען רעדט צו א חבר'טע; זיין קענען נישט זאגן: "דו האסט געזאגט", נאר זיי דארפן זאגן מיט דרך ארץ: "די טיטשער האט געזאגט". די טיטשער דארף זיי דאס אויסלערנען איינמאל און נאכאמאל ביז זיי וועלן וויסן ווי אזוי רעדן מיט דרך ארץ.


בנוגע די מיידל וואס נעמט די פינגער אין מויל וכו'; זאלסט איר חס ושלום נישט פארשעמען ברבים, לאז דאס איבער פאר אירע עלטערן.


בנוגע גיין צו די פרויען צוזאמקום וכו'; דאס ווענדט זיך נאר אין דיר, אז דו געפינסט זיך נישט דיין פלאץ דארט דארפסטו נישט גיין.


וואויל איז דיר אז דו זאגסט ווייטער תהלים; דו זאגסט יעדן טאג תהלים און דו האלסט שוין ביי די פיר און זעכציגסטע מאל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט דיינע תלמידות און זוכה זיין צו טרעפן א גוטע שידוך און אויפשטעלן א בית נאמן בישראל.


רעד צו די מנהלת פון די וויליאמסבורג'ע סקול און נעם פון איר חיזוק און הדרכה; זיי ווייסט גוט ווי אזוי צו מחנך זיין קינדער על פי דרך רבינו זכרונו לברכה.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#6 - אריינלייגן אין די מיידלעך אמונה
לערערין, סקול, חינוך הילדים, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן די נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.


איך האב שוין גערעדט צו דיין טאטע אז דו וועסט אם ירצה ה' זיין א טיטשער ביי אונזער נייע סקול "בית פיגא" – ליבערטי.


איך וויל דיר בעטן דו זאלסט זיין בקשר מיט אונזער מנהלת מרת ... תחי', די מנהלת פון "בית פיגא" – וויליאמסבורג. דו האסט דאך אסאך מקבל געווען פון איר די אלע יארן ווען דו האסט געלערנט אין סקול. זי ווייסט וואס איך וויל; זי פירט די סקול אזוי ווי מוהרא"ש האט אוועקגעשטעלט דעם גרונדשטיין ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער, איך וויל אז די סקול אין קרי' זאל זיך פירן אויף דעם וועג.


דער עיקר זאל זיין אריינלייגן אין די מיידלעך אמונה, מען זאל לעבן מיט אמונה; נישט עס זאל זיין א פארשלאפענע זאך וואס מען נוצט נאר מזמן לזמן, נאר דאס גאנצע חיות זאל זיין אמונה און תפלה, אזוי ווי דוד המלך זאגט (תהלים מב, ט): "תְּפִלָּה לְאֵל חַיָּי", זאגט אויף דעם דער הייליגער רבי (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ט): אז די גאנצע חיות באקומט מען פון תפלה.


אויך זאלסטו אריינלייגן אין די קינדער דאס שיינקייט פון צניעות און גוטע מידות.


פון דיין ראש ישיבה.

#5 - לערן אויס די מיידלעך צו גיין בצניעות
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, לערערין, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, י"א אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן


 


הכלה ... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק און לויב דעם אייבערשטן פאר די גרויסע נס וואס ער האט געטון מיט דיר אז דו האסט געטראפן א טייערער חתן א תלמיד פון ישיבה; א חתן וואס האט אויסגענוצט זיינע יארן מיט תורה און גוטע זאכן. בעט אויך אויף ווייטער אז דו זאלסט אויפשטעלן א שיינע ערליכע אידישע שטוב מיט ליכטיגע קינדער וואס וועלן באלייכטן די וועלט.


איך פריי זיך צו הערן אז דו האסט מסיים געווען די 31'סטע מאל ספר תהילים; קוק צו וואס דו האסט זוכה געווען דורך די קאפיטלעך תהילים - צו טרעפן אזא שידוך. יעצט זאלסטו ווייטער זאגן תהילים, זאג יעדן טאג דעם 'יום תהילים' - אזוי וועסטו מסיים זיין יעדע וואך ספר תהילים און זוכה זיין צו אלע ברכות.


לייג אריין אין די מיידלעך זיי זאלן זיך פירן מיט צניעות; דערצייל זיי דאס שיינקייט פון צניעות און זאג זיי די שכר פון צניעות. דער עיקר זאלסטו עס איבער געבן אויף א וועג אז זיי זאלן נישט אנקוקן צניעות ווי א 'אלט מאדישע זאך', ווי א 'יאנטשי זאך'.


שמועס מיט זיי צו וואס מען איז זוכה אז מען פירט זיך באשיידן, מען קען ראטעווען די גאנצע וועלט פון שווערע צרות דורך זיך פירן בצניעות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אונז (מגילה י"ג:): "בִּשְׂכַר צְנִיעוּת שֶׁהָיְתָה בָּהּ בְּרָחֵל, זָכְתָה וְיָצָא מִמֶּנָּה שָׁאוּל", רחל אמינו האט זוכה געווען פון איר איז ארויס געקומען דער גרויסער צדיק שאול המלך וויבאלד זי האט זיך געפירט בצניעות, "וּבִשְׂכַר צְנִיעוּת שֶׁהָיָה בּוֹ בְּשָׁאוּל, זָכָה וְיָצָאת מִמֶּנּוּ אֶסְתֵּר", און שאול המלך האט זוכה געווען דורכדעם וואס ער האט זיך געפירט בצניעות אז פון אים איז ארויס געקומען די גרויסע צדיקת אסתר המלכה וואס האט געראטעוועט גאנץ כלל ישראל פון די שרעקליכע גזירה וואס המן האט געוואלט אויספירן אויף זיי און זיי אומברענגען חס ושלום.


זעט מען פון דעם דאס גרויסקייט פון זיך פירן בצניעות; אויב א מיידל פירט זיך איידל קען זי ראטעווען גאנץ כלל ישראל פון ביטערע גזירות. זאג פאר אלע מיידלעך אז יעדער זאל טראכטן ביי זיך: 'אפשר בין איך די אידישע טאכטער וואס אין מיין זכות וואס איך גיי צניעות'דיג וועל איך ראטעווען גאנץ כלל ישראל?'


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#4 - די מערסטע חיזוק דארפן די וואס זענען מחזק אנדערע
לערערין, סקול, התחזקות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת משפטים, כ"ה שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


לכבוד די חשוב'ע מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא ברסלב.


איך האף אז איר מיט אלע טיטשערס האבן הנאה געהאט פונעם נעכטיגן שמועס; ביי מיר איז זייער חשוב צו געבן איינמאל א וואך א שמועס פאר די טיטשערס זיי צו מחזק זיין. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי נשא, פיסקא א): "אֵין מְחַזְקִין אֶלָא לִמְּחוּזָקִין"; די מערסטע חיזוק דארפן די וואס זענען מחזק אנדערע, דערפאר דארפן די טיטשערס און מלמדים האבן דאס מערסטע חיזוק אנצוגיין מיט זייער הייליגע ארבעט.


פאר די מלמדים געב איך יעדן אינדערפרי א שמועס גלייך נאכן שיעור גמרא; איך פריי זיך אז מען האט מסדר געווען א שיעור איינמאל א וואך פאר די טיטשערס. יעצט הער איך אז טיטשערס פון אלע שטעט ארום די וועלט הערן דאס אויס אויף: "קול ברסלב" און זענען זיך מחי' מיט דעם.


א גרויסן יישר כח פאר'ן נאכאמאל צוזאמנעמען היינט אייערע תלמידות פון "בית פיגא" – די חתונה'געהאטע – זיי מחזק זיין און לערנען מיט זיי בדברים שבינה לבינו.


אויב מעגליך זאלט איר אויך רופן מרת ... תחי', זי איז אויך ווי א תלמידה און זי דארף האבן די שיעורים.


א גריס פון אייער זון ... נרו יאיר; איך האב היינט פארהערט ביי זיי אין כתה, ער ענטפערט חד וחלק אויף די שאלות, מען האט פון אים נחת.


א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן די ישיבה מיטן צושטייער געבן פאר די רענט פון דעם חודש ... דאללער; דער אייבערשטער זאל ענק העלפן אז אין דעם זכות זאלט איר האבן הצלחה אין אלע אייערע ענינים.

#3 - מחנכים זאלן נישט אויסזאגן וואס זיי הערן פון די קינדער
לערערין, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת יתרו, י"ט שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


א גרויסן דאנק פארן ארויסהעלפן די ישיבה מיטן געבן פאר די רענט פון דעם חודש ... דאללער; דער אייבערשטער זאל העלפן אז בזכות די מצוה פון צדקה זאלן ענק מצליח זיין אין אלע ענינים.


איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זיין א טיטשער און מחנך זיין אידישע קינדער צו אמונה, צניעות און מידות טובות; אשריך בעולם הזה, וטוב לך לעולם הבא.


גיבט אכטונג נישט צו דערציילן פאר אנדערע וואס איר הערט פון די מיידלעך; א טיטשער פון קליינע מיידלעך ווייסט אלע סודות וואס טוט זיך ביי זיי אין שטוב. קליינע קינדער דערציילן אויס אלע סודות; איין קינדער דערציילט ווי די עלטערן קריגן זיך, איין קינד דערציילט אז זיי האבן מאוויס אין שטוב, איין קינד דערציילט אז איר מאמע שערט זיך נישט אירע האר וכו' וכו', דאס אלעס און נאך זאכן וואס די טיטשער הערט טאר מען נישט דערציילן פאר "קיינעם" נאר פאר די מנהלת תחי', אדער זאלט איר מיר שרייבן די פרטים וכו', מיר וועלן וויסן וואס מיר האבן צו טון.


די מעשה וואס האט פאסירט די וואך וכו', וועל איך רעדן מיט די עלטערן זיי זאלן זיך פירן בצניעות וכו'.


נאכאמאל, א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס איר טוט מיט אונזערע קינדער.

#2 - די גרויסקייט פון מחנך זיין מיידלעך מיט אמונה ויראת שמים
לערערין, סקול, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן פון אייערע תלמידות בריוון וואו זיי שרייבן אזוי שיין אראפ אלעס וואס זיי לערנען ביי אייך, יעדע מיידל שרייבט דאס אראפ אויף איר אופן, ווייל ביי יעדן איינעם גייט דאס אריין לויט איר אייגנארטיגע פארשטאנד.


איר קענט זיך נישט פארשטעלן ווי גרויס עס איז אייער זכות; דאס איז א זכות וואס נישט יעדער איז זוכה דערצו - אויפבויען אידישע קינדער מיט אמונה און יראת שמים; זיי זאלן וויסן דאס גרויסקייט פון זיין א אידיש קינד, זיי זאלן זיין שטאלץ מיט אידישקייט, מיט זייער אנטון און מיט זייער אויפפירונג. זיי זאלן וויסן די שכר פון זיין איידל וואס אויף דעם זאגן חכמינו זכרונו לברכה זאגן (במדבר רבה ח, ט): אויפן פסוק (תהילים קכח, ג): "אֶשְׁתְּךָ כְּגֶפֶן פֹּרִיָּה בְּיַרְכְּתֵי בֵיתֶךָ בָּנֶיךָ כִּשְׁתִלֵי זֵיתִים סָבִיב לְשֻׁלְחָנֶךָ", דיין ווייב וועט זוכה זיין צו האבן קינדער אזוי ווי א וויינשטאק וואס איז פול מיט טרויבן - בזכות וואס זי פירט זיך בצניעות, "בִּזְמָן שֶׁהִיא נוֹהֶגֶת בְּעַצְמָהּ דַּת יְהוּדִית שֶׁהִיא צְנוּעָה, זוֹכָה שֶׁיוֹצְאִין מִמֶּנָּה בָּנִים בַּעֲלֵי מִקְרָא, בַּעֲלֵי מִשְׁנָה, בַּעֲלֵי מַעֲשִׂים טוֹבִים", זי וועט האבן קינדער וואס וועלן לערנען מִקְרָא, מִשְׁנָה און טון מַעֲשִׂים טוֹבִים, "הֲדָא הוּא דִּכְתִיב: בָּנֶיךָ כִּשְׁתִילֵי זֵיתִים", עיין שם.


אין די פריערדיגע דורות איז נישט געווען קיין מיידל שולע, נאר יעדע מיידל האט זיך געפירט ווי אזוי זי האט געזען ביי אירע עלטערן אין שטוב, און איר מאמע האט אריין געלייגט אין איר אהבת השם און יראת השם וכו' וכו', ביז עס זענען געקומען די פריערדיגע צדיקים זכותם יגן עלינו און געזען אז מען מוז האבן א פלאץ פאר מיידלעך זיי צו מחנך זיין מיט יראת שמים, האבן זיי מתקן געווען א "מיידל שולע" (עיין בספר ויואל משה מאמר לשון הקודש, אות מ). ווייל מיידלעך דארפן מער שמירה ווי אינגלעך, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא נשא, י): אויפן פסוק (במדבר ו, כד): "יְבָרֶכְךָ ה' וְיִשְׁמְרֶךָ", "יְבָרֶכְךָ בְּבָנִים", דער אייבערשטער וועט דיר בענטשן מיט קינדער, "וְיִשְׁמְרֶך בְּבָנוֹת", און דיר אפהיטן מיט דיינע מיידלעך; זעט מען אז מיידלעך דארפן האבן מער שמירה ווי זון.


ברענגט אריין אין זיי תפילה, זיי זאלן זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן; דערציילט זיי מעשיות פון תפילה, ווי דער אייבערשטער העלפט ווען מען בעט אים .


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה מיט אלע אייערע תלמידות.

#1 - מ'דארף רעדן צו קינדער אכטונג צו געבן פון מנוולים
לערערין, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, רענט

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא ברסלב.


איך בין ענק דאנקבאר פארן העלפן די ישיבה מיטן צושטייער געבן פאר די רענט פון דעם חודש ... דאללער; דער אייבערשטער זאל אייך העלפן אז אין זכות פון די מצוה פון צדקה זאלט איר האבן הצלחה אין אלע ענינים.


עס גייט נישט אריבער א וואך וואז איך זאל נישט הערן פון נאך איינעם און נאך איינעם אז מען האט זיי מטמא געווען אלץ מיידל; ווייבלעך און פרויען קומען זיך אויסגיסן זייער הארץ אז עס לויפט זיי נאך די אלטע קאשמארן ווי מען האט זיי אויסגענוצט און בא'עוולה'ט אלץ מיידל נאר ווייל זיי זענען געווען אומוויסנד.


דעריבער ליגט אויף אייך א חוב צו רעדן כסדר צו די מיידלעך פון קדושה, אז זיי זאלן זיך היטן פון מנוולים וכו', אפילו פון משפחה און אפילו פון א "ראש המשפחה", ווי צום ביישפיל א זיידע וכדומה.


מען דארף אכטונג געבן ווי אזוי מען געבט דאס איבער, נישט סתם מאכן א פאניק וכו', נאר שיינערהייט אויסשמועסן אז קיינער טאר נישט אנרירן און אויב איינער כאפט אן זאל מען מאכן א רעש און א טומל, ווי אויך מוז מען דאס פארציילן פאר א נאנטע; פאר א טיטשער, מנהלת אדער מאמע. אזוי וועלן אונזערע קינדער קענען חתונה האבן געזונט און האבן שלום בית.


אנדערע וועלן פארפירן אויף דעם, "היתכן מען רעדט אפן וכו'", אבער מיר קענען נישט קוקן אויף קיינעם, מיר גייען אין די פיס טריט פון אונזער וועג ווייזער מוהרא"ש זכר צדיק לברכה.


איך שרייב אייך די שורות דא אין אומאן דריי אזייגער פארטאגס, איך קען דאס נישט אפשטופן און איך מוז אייך דאס שרייבן נאכן הערן נאך מעשיות וואס לאזן נישט שלאפן און עסן, איך געב דאס איבער פאר אייך און איך האף אז איר וועט טון וואס איך זאג אייך.


א ליכטיגן חנוכה.


...