בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת מצורע, ב' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
מוהרא"ש זאגט מען זאל נישט פרעגן וואס עס גייט זיין וכו', וועגן עין הרע.
אז איר האט יא געפרעגט און איר ווייסט וואס עס גייט זיין וכו' – זאלט איר נישט רעדן פון דעם מיט קיינעם; דאס רעדט מען נישט אפילו מיט עלטערן.
נעמט א תהלים און בעטס דעם אייבערשטן יעדן טאג אז אלעס זאל זיין גוט און גרינג.
מישט נישט אריין קיינעם אין אייער לעבן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שמיני, כ' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי
די שיעור פון נעכטן פאר די פרויען אין שטעטל איז נישט געווען מיט די כוונה אייך צו צעברעכן, עס איז געזאגט געווארן מיט די כוונה מחזק צו זיין צו לעבן מיטן מאן אזוי ווי דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, און אז עס איז אייך שווער וכו' - זאלט איר זיך נישט צעברעכן; נעמט די עצה פון רבי'ן פון תפילה והתבודדות - וועט איר זען א ישועה.
מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט אונז געלערנט א כלל, א וויכטיגע כלל אין לעבן: 'יעדע פראבלעם, יעדע צרה און יעדע שוועריקייט - אזוי ווי עס איז דא א וועג אריין אינעם פראבלעם, עס איז דא סיבות וואס האבן אריינגעברענגט אינעם פראבלעם - אזוי איז דא א וועג ארויס פונעם פראבלעם, און אויב א מענטש וויל זיך העלפן - קען מען זיך העלפן'; אז איר ווילט ארויסגיין פונעם פראבלעם, איר ווילט לעבן מיט אייער מאן וכו' - וועט איר זיכער טרעפן די וועג ארויס, איר וועט באקומען א טעם וכו', איר וועט לעבן אזוי ווי דער באשעפער האט באשאפן די וועלט.
העיקר צעברעכט זיך נישט, קלאפט זיך נישט אראפ; איר זענט א טייערע פרוי, איר וועט בקרוב ארויסגיין פון דעם פראבלעם.
דער בריוו שרייב איך אייך אויפ'ן פליגער, אויפ'ן וועג קיין ארץ ישראל; איך וועל מתפלל זיין פאר אייך און אייער מאן ביי אלע צדיקים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שמיני, כ' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר
איך שרייב דיר דעם בריוו אויפ'ן פליגער פארנדיג קיין ארץ ישראל, איך גיי מתפלל זיין פאר דיר, איך גיי דערציילן פאר מוהרא"ש וואס דו טוסט פאר אידישע קינדער.
דער אייבערשטער איז גוט און טוט נאר גוטס, אז דו האסט באקומען יעצט א קינד א דאו"ן סינדרא"ם - זאלסטו זיך פרייען און חס ושלום נישט האבן קיין קשיות און תרעומות אויפ'ן אייבערשטן, דער אייבערשטער מאכט נאר גוטס, עס קומט נישט קיין שלעכטס פון אים.
בנוגע אוועקגעבן דאס קינד אדער האלטן דאס קינד; פארוואס זאלסטו דאס אוועקגעבן? א קינד איז א קינד, אז דאס קינד איז אין א גוטע צושטאנד, עס איז נישטא קיין קאמפליקאציעס - פארוואס נישט האלטן? דאס זאג איך דיר נאר אויב דיין ווייב וויל אויך הערן וואס איך זאג, אבער אז זי ווייסט וואס זי וויל טון - זאלסטו טון וואס איז גוט פאר איר; אז זי פרעגט דיר, דעמאלט קענסטו זאגן די דריי ווערטער: "פארוואס אוועק געבן?"
נאך אביסל קומט משיח, דעמאלט וועלן אלע ווערן געזונט, אלע וועלן תשובה טון; יעדעס אידיש קינד וועט צוריקקומען צום באשעפער געזונט און שטארק. משיח וועט נישט מוותר זיין אויף קיין איין אידיש קינד, כי לא ידח, עס וועט נישט פארשטויסן ווערן, ממנו נדח, פונעם אייבערשטן.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת פקודי, כ"ט אדר א', ערב ראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
וואויל איז דיר אז דו ביסט עוסק אין אזא הייליגע ארבעט, אזויפיל מענטשן זענען זיך מחזק מיט די בריוו, אזויפיל מענטשן באקומען כח צו קענען אנגיין; איך בעט דיר, שטארק זיך מער, איך ווארט שוין ווען עס וועט פארטיג ווערן נאך חלקים פון עצתו אמונה, און אויף די ספרים איש אמונות.
אויך די "קינדער עצתו אמונה" איז זייער וויכטיג. די מפיצים זאגן זיי וועלן דאס טיילן ביי אלע הייזער, די עלטערן וועלן זיך מחי' זיין מיט די מעשה'לעך, די קינדער וועלן אריינזאפן אין זיך די יראת שמים.
די וואך זאלסטו מאכן א בילד ווי א מאמע שטייט ביים וויגעלע, זי האלט אין אירע הענט א ספר תהלים און זי וויינט, אינעם וויג זאל מען זען א קינד מיט פארמאכטע אויגן. בעט דעם מעלער ער זאל אריינלייגן הארץ אין די בילדער, נישט מאכן סתם א קאטשקע...
דא האסטו די מעשה:
"גיוואלד...! אוי וויי...! וואס וועט זיין...?!" זי וויינט געפערליך... זי שרייט צו איר מאן: "לויף צום רבי'ן, בעט א ברכה; דאס קינד איז שרעקליך קראנק".
געווען איז דאס די פרוי פון רבי שמעון, רבי שמעון איז געווען א תלמיד פון רבי'ן. פאסירט אמאל אז זייער קינד האט זיך זייער נישט גוט געשפירט, די מאמע פונעם קינד איז געווען זייער באזארגט, זי זאגט פאר איר מאן: "לויף צום רבי'ן, בעט א ברכה אז דאס קינד זאל האבן א רפואה שלימה".
רבי שמעון לויפט צום רבי'ן, ער בעט: "רבי ווינטשט אן דאס קינד זאל זיין געזונט און שטארק", אבער דער רבי מאכט זיך נישט וויסנדיג, רבי שמעון ווערט זייער באזארגט, ער בעט נאכאמאל: "דער רבי זאל געבן א ברכה, דער רבי זאל וואונטשן אז דאס קינד זאל האבן א רפואה שלימה", אבער אזוי ווי פריער, דער רבי מאכט זיך נישט וויסנדיג. רבי שמעון גייט אהיים זייער צעבראכן, ער זאגט זיין ווייב: "דער רבי האט מיר נישט געוואלט וואונטשן, דער רבי האט מיר נישט געענטפערט".
רבי שמעון'ס ווייב ווערט זייער דערשראקן, זי נעמט א תהילים און הויבט אן בעטן דעם אייבערשטן; זי וויינט, זי בעט: "הייליגער באשעפער, העלף מיין קינד זאל זיין געזונט, העלף דאס קינד זאל האבן א רפואה שלימה"; עס ווערט שוין שפעט ביינאכט, אלע שלאפן, אבער די מאמע רירט זיך נישט אוועק פון דעם קינד, זי זאגט נאך א קאפיטל תהילים און נאך א קאפיטל תהילים, זי וויינט צום אייבערשטן א גאנצע נאכט.
אינדערפרי, רבי שמעון נעמט זיין טלית ותפילין, ער גייט דאווענען מיט'ן רבינ'ס מנין. ווען דער רבי האט אים געזען זאגט אים דער רבי מיט א שמייכל: "יעצט וועל איך דיר דערציילן פארוואס איך האב דיר נישט געענטפערט נעכטן; ווען דו ביסט געקומען בעטן א ברכה פאר'ן קינד האב איך געזען עס איז נגזר געווארן א גזירה אז דאס קינד מוז שטארבן, דעריבער האב איך גארנישט געזאגט, אבער יעצט זע איך אז די גזירה איז איבערגעדרייט געווארן, דיין ווייב האט מיט אירע תפילות גע'פועל'ט אז דאס קינד זאל זיין געזונט, און זי האט מיט אירע תפילות גע'פועל'ט לאנגע געזונטע יארן פאר'ן קינד".
טייערע קינדער, מיר לערנען ארויס פון די מעשה דאס גרויסקייט פון בעטן דעם אייבערשטן; אפילו עס איז שוין נגזר געווארן א שלעכטע גזירה, אויב מען בעט דעם אייבערשטן, מען זאגט תהילים - דריידט מען איבער די גזירה.
שטארק זיך טייערער ..., זיי ממשיך מיט דיין הייליגע ארבעט.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת צו, י' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
א שאד דו ביסט נישט געקומען צום שבת התוועדות – שבת סיום סדר מועד. עס איז געווען א הערליכע שבת, מן הסתם וועסטו נאך הערן שיינע זאכן פונעם שבת פון די חברים. איך וועל דיר שרייבן אביסל וואס מיר האבן גערעדט.
צו מנחה איז צוגעגאנגען דער דיין ר' יונה שליט"א, נאך מנחה האב איך גערעדט אפאר ווערטער, מען האט געזינגען א שטייטע ניגון און מיר האבן גערעדט פון שבת זכור. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא תצא, סימן ט) אויפ'ן פסוק (דברים כה, יח): "וַיְזַנֵּב בְּךָ כָּל הַנֶּחֱשָׁלִים אַחֲרֶיךָ", עמלק האט גענומען זנבות, "חוֹתֵּךְ זְנָבוֹת, וְזוֹרְקָן כְּלַפֵּי מַעְלָה" (עיין לקוטי הלכות שבת הלכה ה', אות ט), עמלק רעדט אונז איין מיר זאלן זיין צעבראכן, מען זאל נישט האלטן פון זיך; ער מאכט דאס גאר פאר א מצוה און אזוי הרג'עט ער דעם מענטש, ווייל מען טראכט: 'איך בין סיי ווי גארנישט, איך בין סיי ווי א שגץ, איך בין סיי ווי א גוי, וואס דארף איך גיין דאווענען? ווער דארף מיין לערנען? מיינע מצוות?' מען דארף וויסן אז דער אייבערשטער האט ליב יעדן איד, יעדער איד דארף וויסן ביי זיך 'איך בין חשוב און טייער ביים אייבערשטן, דער אייבערשטער האט א נחת רוח פון מיר'; דאס מעקן מיר אויס די וואך שבת זכור, געענדיגט מיט די קטנות הדעת, 'איך בין א גארנישט, איך בין גארנישט ווערד'; געענדיגט מיט די סארט מחשבות, 'איך בין יא, איך בין ווערד!'
מיר האבן נישט לאנג גערעדט, גלייך נאכדעם איז מאטי ראזענפעלד צוגעגאנגען צו קבלת שבת, ער דאווענט זייער שיין.
נאכן דאווענען בין איך געגאנגען זינגען זמירות שבת מיט די קינדער. עס איז געווען זייער א גרויסע עולם האט מען געמאכט אז די קינדער זאלן עסן באזונדער כדי עס זאל זיין פלאץ, די געטרייע מלמדים האבן אריינגעלייגט א גאנץ שבת אזויפיל יראת שמים אין די קינדער, איך האב געזינגען זמירות מיט זיי. נאכדעם האבן מיר געגעסן אינאיינעם די סעודה, א גרופע בחורים און אינגעלייט האבן דורכאויס די גאנצע סעודה געזינגען זייער שיינע ניגונים.
פרייטאג צו נאכטס נאך די סעודה זענען מיר זיך צאמגעקומען זינגען זמירות אין שול, נאכדעם האבן מיר זיך מחזק געווען מיט'ן רבינ'ס התחזקות. מיר האבן גערעדט נאך א בחינה אויף וואס די הייליגע חכמים זאגן "חוֹתֵּךְ זְנָבוֹת, וְזוֹרְקָן כְּלַפֵּי מַעְלָה", אז מען זאל נישט מאכן פונעם טפל אן עיקר. דער רבי שרייבט א בריוו פאר זיין איידעם: "שרייב מיר וויפיל בלאט גמרא דו לערנסט און וויפיל בלאט פוסק, מאך נישט פון טפל עיקר פון פון עיקר טפל, אֶת הָאֱלֹקִים יְרֵא וְכוּ', כִּי זֶה כָּל הָאָדָם"; עמלק נעמט זאכן וואס זענען נישט וויכטיג, בבחינת זנב, וזורקן כלפי מעלה, און מאכט דאס וויכטיג – פון דעם רעדט מען, דאס פארלאנגט מען, אויף דעם איז מען מחנך; אנשטאט מען זאל מחנך זיין קינדער, בחורים און מיידלעך - מיט אמונה, רעדן טאג און נאכט פונעם אייבערשטן, פון לערנען די הייליגע תורה, פון וויכטיגע זאכן - דריידט ער אויס דעם קאפ אויף אראפ און די וויידל אויף ארויף.
דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן לג): "אֵצֶל הָעוֹלָם אֱמוּנָה הוּא דָּבָר קָטָן, וְאֶצְלִי אֱמוּנָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", ביי די וועלט איז אמונה א קלייניקייט, ביי מיר איז אמונה א גרויסע זאך, אמונה אזוי ווי פשוטי עם און פרויען וואס גלייבן בתמימות ובפשיטות; דאס איז ביים רבי'ן די גרעסטע זאך. ווי אזוי איז מען זוכה צו אמונה? דורך רעדן צום אייבערשטן, אז מען שמועסט מיט'ן אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך, מען רעדט צו אים כידבר איש אל רעהו: "רבונו של עולם, העלף מיר מיט וואס איך מוטשע זיך, העלף מיר, איך קען מער נישט"; דאס רעדן צום אייבערשטן בויט אויף די אמונה, מען הויבט אן שפירן דעם אייבערשטן.
נאך די באטע איז געווען א שיינע שמועס מיט אנשי שלומינו, מען האט געשמועסט פון הפצה. קודם האבן מיר גערעדט פון אכטונג געבן נאר צו נעמען א מוהל מומחה. פאריגע וואך האט פאסירט אז א טאטע האט געוואלט אליינס מאכן די חיתוך און ער האט אריינגעשניטן רחמנא לצלן, די רעגירונג האט אים אוועק גענומען זיינע קינדער.
איך געדענק איך האב געפרעגט מוהרא"ש, דער רבי זאגט (ספר המדות אות מוהל, סימן א): "צָרִיךְ לַחֲזֹר אַחַר מוֹהֵל צַדִּיק וִירֵא שָׁמַיִם", מען דארף זוכן א מוהל א צדיק, א ירא שמים, "כִּי כְּשֶׁהַמּוֹהֵל אֵינוֹ טוֹב", ווייל אז דער מוהל איז נישט גוט, "יָכוֹל לִהְיוֹת שֶׁלֹּא יִהְיֶה מוֹלִיד, חַס וְשָׁלוֹם", קען חס ושלום פאסירן אז דער קינד וועט נישט האבן קיין קינדער, "גַּם עַל יְדֵי שֶׁהַמּוֹהֵל אֵינוֹ טוֹב, עַל יְדֵי זֶה בָּא הַתִּינוֹק, חַס וְשָׁלוֹם, לִידֵי חֳלִי נוֹפֵל", אויך קען א נישט גוטער מוהל מאכן אז דער קינד זאל האבן די חולי נופל, סיזשערס רחמנא לצלן; האב איך געפרעגט מוהרא"ש ווער איז א מוהל א צדיק? און מוהרא"ש האט מיר געענטפערט: "וואס א גרעסערער מומחה – אים דארף מען נעמען". בשעת'ן דאס דערציילן רופט זיך אן א איד, איינער פון די געסט: "אבער וואס איז טאקע די פשט וואס דער רבי זאגט?" איך קוק אים אן, איך וויל פארשטיין וואס ער פארשטייט נישט, איך זאג אים איבער נאכאמאל דאס וואס מוהרא"ש זאגט מיר און יענער פרעגט נאכאמאל: "איך פארשטיי וואס מוהרא"ש זאגט, אבער וואס איז טאקע פשט אין רבינ'ס ווערטער?" איך זאג אים נאכאמאל, און יענער פרעגט נאכאמאל, דער עולם האט אנגעהויבן שמייכלען, יענער האט זיך פארשעמט, ער זאגט: "איך מיין צו פרעגן ערנסט, איך מאך נישט חוזק", האב איך אים געגעבן צו פארשטיין, עס שטייט אין די תורה, אויב איינער טוט אן עבירה, ער איז עובר אויף א לאו - (דברים כה, ג): "אַרְבָּעִים יַכֶּנּוּ", זאל מען אים געבן פערציג מלקות, זאגן די הייליגע חכמים (מכות כב:) מען געבט נישט פערציג מלקות נאר ניין און דרייסיג; דאס הייסט, מיר קענען נישט לערנען די תורה אן די פארשטאנד פון די הייליגע חכמים, מיר זעען עס שטייט פערציג און די חכמים זאגן עס איז ניין און דרייסיג, אזוי אויך, מיר זעען שטיין אין די תורה (דברים ו, ח): "וְהָיוּ לְטֹטָפֹת בֵּין עֵינֶיךָ", מען זאל לייגן תפילין צווישן די אויגן, זאגן די חכמים (עירובין צה:) עס מיינט נישט צווישן די אויגן - נאר אויפ'ן קאפ; אזוי זאג איך אים, איך פארשטיי נישט לקוטי מוהר"ן און די אנדערע ספרים פון רבי'ן, נאר מיט מוהרא"ש, וואס מוהרא"ש איז מיר מסביר – דאס פארשטיי איך. אז מוהרא"ש זאגט א מוהל צדיק וירא שמים מיינט א מוהל מומחה – פארשטיי איך אז דאס איז דער פשט; פארשטייט זיך מען נעמט א מוהל אן ערליכער איד, אבער נישט איינער וואס קען נישט די מלאכה.
מיר זענען אריין אין א שמועס מיט די מפיצים, יעדער האט דערציילט זיינע שיינע מעשיות ווי מענטשן זענען זיך מחי' מיט די ספרים און קונטרסים. מיטוואך נאכט האט דער גבאי פונעם בית המדרש ..., א גאס אוועק פון ישיבה אפגעווארט יענקל, ער האט אים צוגענומען זיין הוט פאר'ן ברענגען גליונות דארט, יענקל מפיץ האט זיך מיט אים געאמפערט צוויי שעה. מיר האט זייער געבאדערט פארוואס ער האט זיך בכלל צוטון געמאכט פון אים; איך האב אסאך היטן דא אין ישיבה, במשך די יארן זאמלען זיך אן היטן, איך וועל אריבערשיקן בחורים צום גבאי מיט די היטן, אים פרעגן אויב ער וויל נאך היטן, ווייל די גליונות גייט מען ווייטער מפיץ זיין.
שבת אינדערפרי האב איך געלערנט זוהר פרשת פקודי, די היכלות, ווי דער הייליגער תנא רבי שמעון בר יוחאי איז מגלה וואס טוט זיך אין הימל; עס איז גאר אנדערש דאס לערנען דעם הייליגן זוהר מיט די הקדמות פון רבי'ן, מען שפירט אזא ליכטיגקייט, מען ווערט אזוי געשטארקט.
געווענליך לערנען מיר שבת אינדערפרי פאר'ן דאווענען א שיעור אין ספר פעולת הצדיק, אבער די וואך האב איך נישט פארגעלערנט, איך האב געדארפט געבן צו עסן פאר מיינע קינדער, העלפן מיין ווייב תחי'.
פסוקי דזמרא האט פארגעדאווענט ר' עזרא בוים, שחרית האב איך געדאווענט. עס איז געווען א שבת שבע ברכות ביי א טאכטער פון אהרן וועבערמאן מיט החתן אברהם צוויבל. אויך איז געווען א קידוש, ביי רפאל פורסט איז געבוירן געווארן א צווילינג, א אינגל מיט א מיידל, ער האט געמאכט די ברית מיט די קידוש דעם שבת. ויקרא שמה בישראל פיגא, נאכן רבינ'ס מאמע. מוסף האט געדאווענט מאטי היימליך. נאכן דאווענען איז געווען די ברית, דער מוהל וועם אנשי שלומינו נוצן שטענדיג, ר' אהרן הלוי ווייס – איז געקומען צו פארן אויף שבת, ויקרא שמו בישראל נחמן נתן. גלייך נאכן ברית איז געווען א קידוש.
מיר האבן גערעדט פונעם מעשה פון זבוב ועכביש (ספורי מעשיות, מעשה ז), די נסיעה פון הייליגן רבי'ן, דאס גרויסקייט פון לערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא. אויך פון שלום בית, אז מען זאל שיין רעדן צו די ווייב. מוהרא"ש האט מיר געזאגט איין יאר אין אומאן ראש השנה: "יעדעס מאל דו רעדסט זאלסטו רעדן פון דריי זאכן, תורה, תפילה, שלום בית און שידוכים", איך פרוביר צו פאלגן און רעדן פון די זאכן.
מען האט גערעדט פונעם נאמען פונעם רך הנימול "נחמן נתן", ער זאל זוכה זיין צו דאס ווארט וואס דער רבי האט געזאגט (ימי מוהרנ"ת חלק ב', סימן לב): "נחמן נתן לאכט פון די וועלט", ער זאל זיך גוט אויסלאכן בזה העולם; אזוי ווי דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט פשט אויף דעם וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית כב.) אליהו הנביא האט געוויזן פאר רב ברוקא "הני תרי בדחני", דאס מיינט מען אן ערליכער איד וואס ער האט 'תרי בדחני' צוויי סארט לאכן; מענטשן לאכן פון אים, מען שפעט פון אים אבער ער פארלירט זיך נישט, ער גייט ווייטער אן מיט זיין עבודת השם, און ער לאכט פון די וועלט, ער לאכט זיך גוט אויס פון אלעמען, דאס איז די תרי בדחני, דער איז א בן עולם הבא (הובא בספר בעל שם טוב על התורה פרשת במדבר, אות ב); דאס האט דער רבי געזאגט: "נחמן נתן לאכט פון די וועלט".
עס זענען געווען אסאך געסט; סיי פרישע מקורבים, אויך פונעם חתנ'ס משפחה און נאך, אלע האבן אויסגעהערט, אלע האבן געזאגט אז זיי ווילן האבן מיט'ן רבי'ן, די דיבורים האט זיי אויפגעוועקט.
די שבת בייטאג סעודה איז געווען אינאיינעם מיט'ן סעודת ברית און שבע ברכות, ביי די סעודה האב איך נישט גערעדט.
ביי די סעודה איז צו מיר געקומען א אינגערמאן פרעגן וואס צו טון, זיין ווייב האט פריער גע'חלש'ט אין צימער און זי איז שוואך, איך האב אים געזאגט צו וועם ער זאל רעדן, איך האב גערופן דיין חבר מאטי היימליך, ער איז אן הצלה מאן, אז ער זאל גיין קוקן אויב אלעס איז פיין. איך האב ספעציעל אים גערופן ווייל ער זוכט נישט משוגע צו מאכן מענטשן, שטופן צו גיין אין שפיטאל. וויפיל מען איז מרוויח פון הצלה - ליידט מען פון זיי אזעלכע שוועריקייטן; רוב מאל מאכן זיי משוגע פאר גארנישט און פאר נישט, זיי זאגן גיי אין שפיטאל; מען וועט דיר צונעמען די גאנצע שבת. וכך הוה, זי איז געזונט און שטארק, נאר אביסל איבערגעשטרענגט וכו'.
נאך די סעודה בין איך גאגאנגען מבקר חולה זיין ר' משה ארי' נרו יאיר, ער איז געליגן מיט א רויז אין בעט. ער זאגט מיר: "נאך א מזל איך האב דעם דרך הלימוד, אזוי ווער איך נישט צעדרייט פון ליגן אין בעט", א צווייטער וואלט משוגע געווארן פון ליגן אזוי לאנג. מיר איז געווען אינטערעסאנט צו זען א ברסלב'ער חסיד ווי ער ליגט אין בעט מיט ספרים ארום זיך; א משניות, א תהלים וכו'.
נאכמיטאג בין איך געגאנגען זאגן תהלים מיט די קינדער. מיר האט געברענט צו האבן אפאר מינוט באזונדער מיט די קינדער, עס זענען געווען דארט נאר די מלמדים מיט די קינדער. איך האב אויסגענוצט די צייט צו רעדן צו זיי פון קדושת הברית, עס זענען געווען אסאך פרעמדע קינדער פון אנדערע מוסדות וואס מען רעדט נישט דארט פון קדושה.
געדענקסט אוודאי דיינע קינדער יארן, איך בין געווען דיין ערשטער מלמד ביי די דרייצן יאר וואס איך האב דיר אויסגעלערנט צו זיין הייליג. איך געדענק ווען דו ביסט געקומען וויינען צו מיר און מיר געזאגט, וואס זאל איך טון, איך האב בכלל נישט געוויסט אז מען טאר נישט אנרירן וכו', איך האב דיר דעמאלט אנטפלעקט די זאך פון התבודדות, איך האב דיר געזאגט זאלסט דאס זאגן פאר'ן אייבערשטן: "רבונו של עולם איך בין נישט שולדיג, איך בין א קינד פון דרייצן יאר, קיינער האט מיר נישט געזאגט אז דאס איז אן עבירה".
איך האב געווארט א גאנץ שבת צו קענען רעדן צו די קינדער פון קדושה, איך וויל נישט האבן בלוט אויף מיינע הענט. יעצט איז ארויסגעקומען א שרעקליכע מעשה, א בחור האט מטמא געווען איבער זיבעציג קינדער פאר צוויי גאנצע יאר. איך וויל נישט זאגן די נאמען פונעם מוסד וואו דאס האט פאסירט, א פחד, א שרעק! טייערע קינדער זענען געפייניגט געווארן מיט מעשה תועבה, קיינער האט נישט דערציילט, מען האט מורא געהאט וכו'. וואלטן די מלמדים גערעדט – וואלט דאס נישט געקענט פאסירן, עס וואלט גלייך ארויסגעקומען, קינדער אז מען זאגט זיי אן, מען מאכט זיי באקוועם צו קומען דערציילן – קומען זיי דערציילן.
איך האב פון קיינעם נישט מורא, נאר פונעם אייבערשטן. מענטשן האלטן מיך פאר: "היתכן, אזוי רעדסטו? אזא ברייטקייט?" געלויבט דעם אייבערשטן איך טו וואס מוהרא"ש האט מיר געזאגט.
אברהם משה נרו יאיר האט מיר דערציילט, ווען די ישיבה האט זיך געעפנט האט מען אים אריינגעשלעפט צו מוהרא"ש; איינער פון די אינגעלייט וואס האבן געהאלפן עפענען די ישיבה האט געהאט טענות אויף מיינע דיבורים, מען האט אים איבערגערעדט ער זאל גיין צוזאמען מיט זיי רעדן אויף מיר. אברהם משה נרו יאיר איז מיר זייער געטריי אלע יארן, פונעם ערשטן טאג איז ער געשטאנען מיט מיר, למעשה איז ער מיטגעגאנגען, יענער האט נאכגעזאגט שטיקלעך פון דרשות און געווארט אז מוהרא"ש זאל רעאגירן, מוהרא"ש רופט זיך אן: "זעסט נישט אז ער רעדט גוט? פון דעם וואס מען קריגט אויף אים, דאס איז א סימן אז ער רעדט גוט"; שפעטער ווען איך בין געקומען צו מוהרא"ש האט מוהרא"ש מיר געזאגט: "רעד מער, רעד נאך".
בשעת'ן רעדן צו די קינדער האב איך גלייך געזען אז עס זענען געווען קינדער וואס דארפן רחמי שמים, זיי האבן אנגעהויבן לאכן. איך האב געדריידט דעם שמועס אויף אן אופן עס זאל יא אין זיי אריינגיין.
נאך מנחה האבן מיר געהאט זייער אן התעוררות'דיגע שלש סעודות. מיר האבן גערעדט פון דאס גרויסקייט פון קומען צום באשעפער, אים בעטן: "איך וויל זיין אן ערליכער איד", פון זיך טענה'ען מיט'ן אייבערשטן. דער זוהר הקדוש זאגט (פרשת בלק, קצה.) דוד המלך האט פארשטאנען אז אויבן אין הימל איז מער חשוב די געבעט פונעם ארעמאן ווי פון קעניגן און נביאים, האט ער זיך אויסגעטון די בגדי מלכות, ער האט זיך אנגעטון קליידער ווי אן ארעמאן און געבעטן דעם אייבערשטן (תהלים קב, א): "תְּפִלָּה לְעָנִי כִי יַעֲטֹף", וואס איז טייטש כי יעטוף? ער האלט צוריק, דער ארעמאן ווען ער רעדט צום אייבערשטן שטעלט ער אלעס אפ, דער אייבערשטער קערט זיך צום ארעמאן און לאזט אלעס אפ.
אלע פרעגן: "מיט וואס טוט זיך דער אייבערשטער באשעפטיגן?" און מען ענטפערט זיי: "דער אייבערשטער טוט זיך באשעפטיגן מיט זיינס א זאך, מיט די תפילות און טענות פון די צעבראכענע הערצער, תפילות פון ארעמעלייט", די בית דין של מעלה קומען אריין, זיי זאגן: "פארוואס דארף דער אייבערשטער זיי אויסהערן? מיר וועלן מאכן א משפט", אבער דער אייבערשטער זאגט זיי: "איך וויל אזוי, איך וויל זיין אליינס מיט זיי".
דער הייליגער רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות תפילין ה, אות מג), מה דאך ווען אן ארעמאן בגשמיות קומט זיך אויס'טענה'ען צום באשעפער ווערט אזא רעש און א טומל אין הימל, איז דאך זיכער ווען א איד קומט צום באשעפער, ער וויינט: "רבונו של עולם, איך בין אן אמת'ער ארעמאן, איך בין אזוי ווייט פון דיר! רבונו של עולם, איך ליג אין א טיפע בלאטע, איך זינדיג, איך טו עבירות; העלף מיר באשעפער, איך וויל זיין ערליך, איך וויל זיין אן ערליכער איד" - איז דאך זיכער אז עס ווערט א מורא'דיג טומל אויבן אין הימל, דער אייבערשטער אליינס נעמט די תפילות און איז אים מוחל.
דאס זעען מיר אין פרשת ויקרא (ב, א): "וְנֶפֶשׁ כִּי תַקְרִיב", זאגט רש"י, ביי אנדערע קרבנות געפונען מיר נישט עס זאל שטיין "'וְנֶפֶשׁ' כִּי תַקְרִיב", נאר דא ביים קרבן עני, ווייל דער אייבערשטער זאגט: "מַעֲלֶה אֲנִי עָלָיו כְּאִלּוּ הִקְרִיב נַפְשׁוֹ"; דאס איז אויך ביי אן ארעמאן בדעת, אן ארעמאן אין רוחניות; ער קומט צום באשעפער מיט זיינע קליינע עבודות, ער זאגט: "רבונו של עולם, איך האב ביטערע שווערע נסיונות, דאך וויל איך זיין גוט", דאס איז חשוב ביים אייבערשטן – כְּאִלּוּ הִקְרִיב נַפְשׁוֹ.
דער יצר הרע פארגינט אבער נישט, ער זאגט דעם מענטש: 'קיינער דארף דיך נישט, דו שטינקסט, דו מאכסט צער פאר'ן באשעפער, דיין דאווענען שטינקט, דיינע מצוות שטינקען' – דארף מען געדענקען 'דער אייבערשטער האט מיך ליב, ער האט ליב אפילו עס שטינקט. די תורה זאגט (שם, יז): "וְשִׁסַּע אֹתוֹ בִכְנָפָיו, וְהִקְטִיר אֹתוֹ הַכֹּהֵן הַמִּזְבֵּחָה", מען זאל פארברענען דעם קרבן עני מיט די פעדערן; ווער עס האט שוין אמאל געשפירט די שרעקליכע גערוך פון פארברענטע פעדערן, פארברענטע האר – ווייסט אז דער גערוך איז נישט אויסצוהאלטן, ווי קען זיין מען זאל מקטיר זיין דעם קרבן עני, דעם עוף מיט די פעדערן? זאגן די הייליגע חכמים (ויקרא רבה ג, ה; הובא ברש"י): "כְּדֵי שֶׁיְהֵא הַמִּזְבֵּחַ שָׂבֵעַ וּמְהֻדָּר בְּקָרְבָּנוֹ שֶׁל עָנִי", אז דער מזבח זאל ווערן באשיינט און זאט פונעם קרבן עני; דא זעט מען אז אפילו א מענטש וואס איז א ריכטיגער עני, אן עני בדעת, קומט צום באשעפער מיט א קרבן, ער לייגט תפילין, ער דאווענט, ער לערנט, אפילו די מחשבות פייניגן אים, מען טראכט 'איך שטינק דאך, איך בין דאך אן עקלדיגער מענטש' – דארף מען געדענקען אז ביים אייבערשטן איז דאס נישט קיין שטינק, ביים אייבערשטן ביסטו שיין.
נאך מעריב האבן מיר געמאכט קידוש לבנה, נאכדעם האבן מיר געמאכט הבדלה. דער עולם איז דערנאך ארויס אין לעבעדיגע טענץ, מען האט אסאך געזינגען ניגונים פון אומאן ראש השנה, אלע האבן געמאכט פון די ניגונים תפילות צום אייבערשטן אז מיר זאלן זוכה זיין צו זיין ביים הייליגן רבי'ן דעם קומענדיגן יאר ראש השנה שנת תשפ"ג אין אומאן. יעצט איז נישט שייך צו פארן, די גרעניצן זענען פארשלאסן, עס ברענט א מלחמה צווישן אוקריינא און רוסלאנד.
נאכדעם האב איך אויפגענומען מענטשן, דאס איז פון די עבודות קשות; אויסהערן פראבלעמען און קענען מדריך זיין מיט די עצות און שכל פון רבי'ן.
צו מלוה מלכה זענען געקומען אסאך געסט וואס זענען נישט געווען שבת. דער דיין ר' יונה שליט"א האט גערעדט, ער האט נאכגעזאגט פון דעם הייליגן צדיק רבי מענדעלע מרימנאוו זכותו יגן עלינו (הובא בספר ילקוט מנחם, הפטרת וירא), עס שטייט (מלכים-ב ד, כג): "מַדּוּעַ אַתְּ הֹלֶכֶת אֵלָיו הַיּוֹם", דער מאן פון שונמית האט איר געפרעגט, פארוואס גייסטו צום צדיק, צו אלישע הנביא? "לֹא חֹדֶשׁ וְלֹא שַׁבָּת", היינט איז נישט ראש חודש און נישט שבת, "וַתֹּאמֶר שָׁלוֹם", האט זי געענטפערט: "שָׁלוֹם", וואס האט זי געמיינט צו זאגן מיט דעם "שָׁלוֹם"? נאר די גרעסטע סכנה, די גרעסטע צרה איז ווען א מענטש מאכט שלום מיט זיין מצב, ער זוכט שוין נישט א וועג ארויס פון זיינע תאוות רעות; דאס האט זי געזאגט, דו פרעגסט מיר פארוואס איך פאר צו מיין רבי? וואס איז היינט די יום טוב? "שלום!" איך ציטער וואס גייט זיין מיט מיר.
נאכדעם האב איך איבערגע'חזר'ט די שמועס וואס דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן (שיחות הר"ן, סימן יט) אז ווער עס ליגט אין טומאה און ער זוכט א וועג ארויסצוגיין - איז דאס נאר דורך לימוד התורה, אויב וועט א מענטש זיין שטארק צו לערנען יעדן טאג כך וכך משניות, כך וכך גמרא – וועט ער ארויסגיין פון די טומאה, פון די זוהמה. אנדערע עצות איז נישטא, א שאד צו גיין צו טערעפיסטן וואס קענען זיך אליינס נישט העלפן, ווי קענען זיי מיר העלפן?! נאר די עצה פונעם רבי'ן, לערנען שיעורים כסדרן – דאס העלפט.
מענטשן לאכן: 'קוק די ברסלב'ער, זיי מאכן א סיום אויף זאגן', מען שפעט פון ברסלב, 'מען נעמט ארויס אן האטעל פאר זאגן גמרא, פאר דאווענען גמרא...'; איך טענה נישט מיט קיינעם, אבער דיר זאג איך, פרעג יענעם: "וואס האסטו געטון די גאנצע ווינטער, האסט געעפנט א ספר?" (נישט דו זאלסט גיין פרעגן מענטשן, טענה זיך אויך נישט; דאס איז נאר א וועג פון ארויסברענגען די זאך, מען זאגט 'פרעג יענעם'), פרעג אים: "וואס טוסטו שבת? וואס טוסטו פרייטאג? ליינסט צייטונגען, פארברענסט דיינע טעג און יארן".
איך האב ארויפגערופן א אינגל וואס האט די וואך בר מצוה געהאט, די בר מצוה איז געווען אין ישיבה. ער האט זיך אויפגעשטעלט ביי די בר מצוה זאגן זיין פשעטל, אנשטאט זאגן צוויי ווערטער און מען גייט אריינזינגען, נעמט ער א גמרא און זאגט: "תנא דבי אליהו, כל השונה הלכות בכל יום מובטח לו שהוא בן עולם הבא... הדרן עלך כלל ששה סדרי תלמוד בבלי..." ער האט געמאכט א סיום הש"ס! די משפחה זענען געווארן פארפרוירן, אזוינס האבן זיי נאכנישט געזען, א אינגל, א בר מצוה בחור זאל ענדיגן ש"ס!
קומען די לצים און פרעגן: "האסט טאקע מסיים געווען ש"ס? איך קען דיך פארהערן?" אזוינס האט יעדער ברסלב'ער חסיד, ווי נאר ער דערציילט א סיום פרעגט מען אים: "איך קען דיך פארהערן?" זאגט איינער זייער גוט: "מיר קענסטו נישט פארהערן, איך זאג; דו אבער לערנסט דאך געהעריג, איך קען דיך פארהערן?" בלייבט יענער שטיין מיט די צונג אינדרויסן.
עס איז א וואונדער, ווער עס וועט דיר זאגן "איך האב א שיעור", "איך גיי צו א שיעור", "איך האב א חברותא", קיינעם וועט מען נישט פרעגן: "איך קען דיך פארהערן?" פארוואס פרעגסטו נישט די וואס לערנען צי דו קענסט זיי פארהערן...
אויך האבן מיר גערעדט פון שלום בית, פון רחמנות האבן אויף די ווייב. אז זי רופט: "קום אהיים, העלף מיר, איך פאל פון מיינע כוחות" – זאל מען אהיימגיין, נישט זיך ארויסדרייען. אז די ווייב רופט און בעט: "נעם מיך דארט און דארט", זאל מען נישט זאגן: "איך בין דיין קאר סערוויס דרייווער?!" עס איז א פלא צו זען אינגעלייט וועלכע ווילן נישט אהיים גיין, זיי ווילן נישט ענטפערן דעם טעלעפאן ווען די ווייב רופט; וואלט א חבר געבעטן "טראג מיך", "נעם מיך דארטן", - וואלטן זיי געלאפן, געטראגן, געברענגט – פארוואס די אייגענע ווייב וויל מען נישט נעמען, טראגן און ברענגען...
די אמעריקאנע פאלק רופט דעם פרעזידענט'ס ווייב "די ערשטע פרוי פון די פאראייניגטע שטאטן", די פוירסט לעדי; א איד דארף דאס זאגן אויף זיין ווייב, "דו ביסט די ערשטע און די חשוב'סטע ביי מיר".
די סיום האט געמאכט יענקי לעזער, ער לערנט פאר דעם בלאט גמרא אין אידיש און אין ענגליש; צוויי שיעורים א טאג.
דער דיין האט געבענטשט, איך האב געזאגט די שבע ברכות, מען האט אויסגעטיילט אפאר הונדערט גמרות מנוקד, קליינע ווייכע גמרות, עס זאל זיין גרינג מיטצונעמען מיט זיך אין ארבעט, אונטערוועגנס. נאכדעם האט מען געטאנצן ביז פארטאגס.
איך בין אהיימגעפארן נעכטן נאכט, מיר זענען אנגעקומען פינף אזייגער, מען האט גערוקט דעם זייגער, מען האט פארלוירן א שעה.
היינט אינדערפרי איז נישט געווען קיין מנין אין ישיבה, איך האב געדאווענט אין ישיבה ביחידות. די הלכה איז, ווער עס האט א מנין קבוע און עס פאסירט אמאל אז עס נישטא קיין מנין – זאל מען בלייבן דאווענען אינעם בית המדרש וואו מען דאווענט.
ביי מנחה איז שוין געווען מנין, נאך מנחה האבן מיר פארגעלערנט די בלאט גמרא. איך האב געלערנט מיינע שיעורים און אהיים געגאנגען העלפן מיין ווייב תחי'.
איך בין זייער איבערגענומען פונעם שבת, עס איז געווען הערליך שיין, צענדליגער משפחות זענען פריש מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן. די אינגעלייט און בחורים האבן זייער שיין אויפגענומען יעדן איינעם. אויך די פרויען, די מיידלעך, די תלמידות האבן זייער שיין אויפגענומען יעדן איינעם.
בנוגע וכו'; ער איז א קראנקער מענטש, איך דארף שטיין על המשמר נישט צו לאזן ביי אונז אין די קהילה קראנקע מענטשן. מוהרא"ש האט מיר געזאגט: "דיין ארבעט איז, פון איין זייט זאלסטו מחזק זיין יעדן איינעם, און פון די אנדערע זייט זאלסטו אכטונג געבן צו פארטרייבן די דריי כיתות קנעכט וואס דער מלך האכזר האט אריינגעברענגט (עיין ספורי מעשיות, מעשה יג)"; איך דאנק דיר פאר'ן מיר איבערגעבן די אינפארמאציע.
דאס האב איך געלערנט ביי מוהרא"ש. יארן צוריק איז געקומען צו מיר א איד פון יבנאל, דער איד איז געווען זייער א נאנטער מענטש צו מוהרא"ש, ער איז געווען א גרויסער פאנדרעיזער אין יבנאל. ער האט מיר געבעטן ער וויל אריינלייגן זיין זון אין ישיבה, איך האב געטראכט: 'זיכער איז דאס בהסכמת מוהרא"ש, ער האט דאס זיכער דורכגערעדט מיט מוהרא"ש, ער איז דאך א יוצא ונכנס, א משמש', דאך האב איך געפרעגט מוהרא"ש, איך האב דערציילט פאר מוהרא"ש אז דער איד וויל אריינלייגן זיין זון. מוהרא"ש ווערט ערנסט און זאגט מיר: "נעם אים נישט אריין אין ישיבה, ער איז א קראנקער בחור, ער לויפט נאך אינגלעך און בחורים; איך האב אים פארטריבן פון יבנאל, ער איז א מניוול; אויב דו וועסט אים ארייננעמען אין ישיבה – וועט ער קאליע מאכן אלע בחורים", מוהרא"ש זאגט מיר: "אז דו פארשטייסט בעסער – קענסטו טון אנדערש, אבער איך זאג דיר זאלסט זיך אכטונג געבן פון אים", מער האב איך נישט געדארפט, איך האב יענעם פארטריבן פון ישיבה.
ביי מוהרא"ש איז געווען אמת, מען האט נישט פארדעקט די שמוץ אונטערן קארפעט. אין אנדערע פלעצער, אז מען כאפט א מניוול, אויב דער טאטע איז מקורב למלכות – פארדעקט מען דאס, אסער אויב דער טאטע האט געלט – פארדעקט מען דאס, ביי מוהרא"ש איז געווען אמת, מעגסט זיין דער נאנטסטער מענטש, אז דיין זון איז א סכנה – קען ער נישט זיין צווישן ריינע קינדער, ריינע בחורים.
גלייב מיר, איך קען אסאך פארטראגן און אסאך דערהייבן, אבער דאס וואס דו האסט מיר דערציילט האט מיך אזוי צערודערט, איך בין נאכאלץ נישט ביי מיר פון די מעשה. איך האב אסאך געבעטן דעם אייבערשטן איך זאל וויסן וואס צו טון. איך האב אים פארטריבן, ער וויינט צו מיר פארוואס דער ראש ישיבה האט נישט קיין רחמנות, גיי זיי אים מסביר אז דאס איז רחמנות, איך האב רחמנות אויף קהילת היכל הקודש.
זיי ממשיך מיט דיין הייליגע ארבעט, גיי הפצה; אפילו דו זאלסט נישט לייגן קיין גליונות, בלויז ווען מען זעט דיר – איז דאס הפצה. מען זעט א אינגערמאן זיך אויפפירן אזוי דרך ארץ'דיג, אזוי איידל, אזוי ערליך, דאס מאכט אז מענטשן זאל קומען צום רבי'ן.
לאז מיר וויסן אויב איז שייך מיר צו מאכן דעם שאנק פאר פסח, מיין ווייב וועט זיך זייער פרייען.
נאכן ענדיגן שרייבן דעם בריוו, אפשרייבן דעם גאנצן שבת, קלער איך אז עס האט זיך געלוינט אז דו ביסט נישט געקומען אויף שבת, אזוי האב איך אפגעשריבן דעם שיינעם שבת, אזוי וועלן נאך מענטשן קענען ארויסנעמען אביסל חיזוק פון די שיינע התחזקות וואס מיר האבן גערעדט; איך צי צוריק... ענדערש וואלסטו יא געדארפט קומען, ווייל דאס אלעס וואס שטייט אינעם בריוו איז א ברעקל פונעם שבת, בבחינת יותר ממה שקריתי לפניכם - כתוב כאן.
בעט פאר מיר, איך גיי מארגן צום דאקטער; קען זיין איך וועל דארפן אריבערגיין עפעס, איך וויל נישט שרייבן. בעט פאר מיר, מארגן אינדערפרי איז מיין אפוינטמענט.
יואל בן ריצא רעכיל.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת ויקרא, ה' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
דער אייבערשטער האט געהאלפן אז איר האט שיין חתונה געהאט און יעצט איז שוין דא גוטע נייעס, איר ווארט א שמחה - זאלט איר נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן; וויפיל ווארטן אויף א שידוך און וויפיל ווארטן צו געהאלפן ווערן מיט קינדער; בלייבט איבער נאר צו דאנקען.
עס שטייט פון צדיקים אז ווען א מענטש דאנקט דעם אייבערשטן ברענגט ער צו זיך גרויסע ישועות. עס איז אמאל געווען ביים הייליגן צדיק רבי ישעי' מקערעסטיר זכותו יגן עלינו, א איד איז געקומען צו אים און געוויינט אז זיין טאכטער איז זייער קראנק, אלע דאקטורים האבן שוין אויפגעגעבן; דער איד האט געוויינט, ער האט זיך נישט געוואלט טרייסטן. דער הייליגער צדיק האט אים געזאגט: "אז דו וועסט אויפהערן צו וויינען מיט אזעלכע בכיות, דו וועסט אנהויבן שמייכלען - וועט זי ווערן געזונט"; וכך הוה, זי איז געווארן געזונט און שטארק, ווייל שמחה ברענגט אלע ישועות.
אייער מאן איז אזוי פרייליך אז ער האט חתונה געהאט מיט אייך, ער שרייבט מיר כסדר ווי גוט עס איז אים, ער דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן טאג און נאכט.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת ויקרא, ד' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
אודאי זאלסטו גיין שפאצירן מיט דיין ווייב; אין די טעג וכו' איז זייער וויכטיג צו גיין שפאצירן. עס איז געזונט אין אלע וועגן, סיי פאר'ן גוף און סיי פאר'ן נפש; גיין שפאצירן האט נישט מיט הרחקות וכו'.
ווער נישט פארלוירן אז דיין ווייב האט נישט קיין כח, אזוי גייט עס ווען מען האט א קינד; עס נעמט אביסל צייט די פרוי זאל צוריקקומען צו די כוחות. נישט אומזיסט האט דער רבי געזאגט מען זאל העלפן אין שטוב, מכבד זיין די ווייב און איר האלטן טייער, נאכן ליידן אזויפיל צער פון עיבור און לידה וגידול הילדים (שיחות הר"ן, סימן רסד).
דער מאן דארף העלפן די ווייב זי זאל צוריק באקומען שנעל אירע כוחות, דיין ווייב'ס געזונט ווענדט זיך אין דיר; אז דו וועסט איר מוטיגן און העלפן מיט די שטוב ארבעט, דו וועסט איר מחזק זיין - וועט זי שנעל צוריקקומען צו די כוחות.
דאס איז עבודת השם; העלפן די ווייב מיט די קינדער - איז עבודת השם. איך בין אזוי אויפגעוואקסן, מיין טאטע שליט"א האט זיין גאנץ לעבן נאר געלערנט, פון פארטאגס ביז ביינאכט, און ווען ער איז אהיים געקומען האט ער זיך ארויפגעצויגן די ערמל און געוואשן די געשיר, געבאדן די קינדער, אלעס געטון אין שטוב צו העלפן מיין מאמע, און נאכן העלפן איז ער גלייך צוריק צו די גמרא, געלערנט אין שטוב אויפ'ן קול. און אזוי פיר איך זיך, נאכן זיין א גאנצן טאג מיט די בחורים, ווען איך קום אהיים הויב איך אן פון פריש ארבעטן מיט די קינדער, דאס איז די זעלבע עבודת השם.
האב רחמנת אויף דיין ווייב, נעם איר שפאצירן און העלף איר אין שטוב; וועט זי צוריק באקומען אירע כוחות.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת ויקרא, ג' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זאג דעם דאקטער, דיין רבי האט דיר געזאגט אז אויב דער דאקטער הייסט מאכן זירוז וכו' - דארף מען אים פאלגן, אויב דער דאקטער זאגט אז מען קען ווארטן - זאל מען ענדערש ווארטן.
בדרך כלל ווען דער דאקטער הערט אז מען געבט אים כבוד, דאס הייסט עס ווענדט זיך אין אים, - וועט ער נישט שטופן צו מאכן א זירוז, נאר אויב עס איז טאקע א סכנה. זייער אסאך מאל איז אזוי געווען, דער דאקטער האט געזאגט מען מוז שוין אנהויבן וכו' און נאכן זאגן אז מיין רבי (אין אמעריקא האבן די דאקטורים דרך ארץ פאר א רב) זאגט מען מוז פאלגן דעם דאקטער, און אויב דער דאקטער זאגט מען מוז שוין אנהויבן וכו' - זאל מען אזוי טון, און אויב מען קען נאך ווארטן זאל מען ווארטן – האט זיך ארויסגעשטעלט אז די דאקטורים זאגן מען קען נאך ווארטן.
דיינע ליפן זאלן א גאנצע צייט בעטן דעם אייבערשטן עס זאל זיין אלעס בנקל ובנחת.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת פקודי, כ"ט אדר א', ערב ראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר
עס איז נישט קיין פראבלעם צוצוגעבן א מילך באטל פאר'ן קינד; אז דאס קינד בלייבט הונגעריג זאל דיין ווייב אוודאי צוגעבן א מילך באטל, זי זאל זיך חס ושלום נישט שפירן שולדיג פאר דעם.
א אידישע מאמע דארף געדענקען אז דאס וויכטיגסטע זאך אין איר לעבן איז - זי זאל האבן כח, אוודאי און אוודאי איז זייער גוט צו געבן צו זייגן פאר'ן קינד, אבער נאך מער וויכטיג איז - די מאמע זאל זיין א מאמע, און אויב עס גייט נישט צוזאמען - דארף די מאמע אלעס לייגן אין די זייט און זען צו זיין געזונט און שטארק, און זיכער ווען מען וויל סך הכל צוגעבן א באטל, איז זיכער נישט קיין פראבלעם.
זיי פרייליך, זיי שטארק; שטארק זיך און שטארק דיין ווייב. געדענק, די גאנצע געלט - זאגט דער רבי - קומט בזכות די ווייב (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן סט); דארפסטו פרייליך מאכן אין שטוב, העלפן און בארואיגן.
געדענקסט אוודאי וואס מוהרא"ש פלעגט זאגן פונעם הייליגן צדיק דער אהבת ישראל זכותו יגן עלינו: "מען ציפט זיך אויס די באקן, מען וואשט אפ די פנים, אלע מיינען אז עס גייט גוט"; מען קען נישט חלומ'ען אז דא איז דא א צעבראכענע הערצעלע וד"ל.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
דא האסטו א תפילה, זאג די תפילה יעדן טאג און אפאר מאל א טאג; דאס וועט דיך ראטעווען:
"הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל נישט פארלירן מיין אמונה אין דיר, העלף מיר איך זאל גלייבן אז אלעס וואס פאסירט מיט מיר איז פון דיר, און דאס איז פאר מיין טובה, מיר צו ברענגען נענטער צו דיר.
הייליגער באשעפער, העלף מיר מיין ווייב זאל זיין געזונט און שטארק, זי איז זייער שוואך, סיי פיזיש און אויך גייסטיש; איך ווייס נישט וואס האט פאסירט, זי איז געווען אזוי געזונט ביז אהער, און פלוצלונג האט זי צאמגעבראכן, זי איז נישט געזונט, זי קען גארנישט טון; העלף מיר אייבערשטער, העלף מיין ווייב זאל זיין געזונט, העלף מיר איך זאל האבן כח צו קענען האלטן מיין שטוב, און כח איר אויפצובויען".
נאר מיט תפילה וועסטו ארויסגיין פון די זאך, נאר מיט שמחה וועסטו זען א ישועה.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת ויקהל, כ' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
געבט אכטונג אויף אייער געזונט, עס איז נישט קיין שפיל; איר דארפט זיין געזונט, איר זענט א מאמע, אייערע קינדער דארפן א מאמע.
עסט נאר געזונט; עסט נאר וואס איז גוט פאר אייך. אייער קאפ דארף זיין שטערקער פון אייער הארץ, ווען איר גלוסט אומגעזונטע עסן דארף אייער מח זיין שטארק און מאכן די פעסטע החלטה: 'נישטא וואס צו רעדן, איך עס נישט די נאש' וכדומה.
איך ווייס אז איר וועט פאלגן, דעריבער האב איך אייך געשריבן. יעצט וועט אייך זיין גרינגער, איר וועט זאגן צו זיך: 'איך דארף פאלגן מיין ראש ישיבה'.
אז איר וועט עסן נאר געזונט, געב איך אייך א ברכה פון לאנגע געזונטע יארן מיט נחת פון אייערע קינדער.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת כי תשא, י"ד אדר א', פורים קטן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי
בנוגע אייער אינפעקשן וואס האלט אין איין צוריקקומען; נעמט זיך פאר אכטונג צו געבן ווי אזוי איר רעדט צו אנדערע מענטשן, נישט וויי טון קיינעם.
ווי אזוי א מענטש פירט זיך מיט אנדערע - אזוי פירט מען זיך צו אים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ח:): "בַּמִדָּה שֶׁאָדָם מוֹדֵד, בָּהּ מוֹדְדִין לוֹ", ווי אזוי א מענטש פירט זיך - פירט מען זיך מיט אים; אז איר וועט אכטונג געבן, איר וועט רעדן שיין צו אנדערע, נישט וויי טון אנדערע - וועלן אייערע אינפעקשנס אוועק גיין; איר וועט זיין געזונט און שטארק.
אויך צו אייערע עלטערן זאלט איר רעדן מיט גרויס דרך ארץ און יראת הכבוד, און פארשטייט זיך צו אייער טייערער מאן זאלט איר רעדן ווייך און שיין.
בעטס דעם אייבערשטן יעדן טאג די פאר ווערטער:
"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל היינט קיינעם נישט וויי טון, און קיינער זאל נישט ווערן וויי געטון דורך מיר. איך זאל רעדן צו אנדערע בדרך הישר והרצוי לפניך, ואל יעלה שום שנאה - איך זאל קיינעם נישט פיינט האבן".
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת ויקהל, י"ט אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
עס איז נישט כדאי צו זאגן פאר עלטערן וואס עס גייט זיין וכו', עס איז נישט גוט פאר עין הרע; מוהרא"ש פלעגט זאגן מען זאל נישט פרעגן דעם דאקטער בכלל, אלעס צוליב עין הרע.
אז די עלטערן מוטשען וכו', זיי פרעגן וכו' - זאלט איר זיך מאכן ווי איר ווייסט נישט, ווי איר פרעגט נישט; מען דריידט זיך ארויס מיט חכמה.
געדענקסט אוודאי וואס מוהרא"ש פלעגט מגיב זיין ווען מען האט אים דערציילט אז עס אז דא נייעס וכו'; מוהרא"ש פלעגט זאגן: "יעצט האסטו ניין חדשים צו בעטן דעם אייבערשטן עס זאל זיין אלעס גוט, מען זאל האבן גרינג וכו' וכו'".
דאנק דעם אייבערשטן און בעט אים אויף ווייטער.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת כי תשא, ט"ו אדר א', שושן פורים קטן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך בעט דיר פארליר זיך נישט; דיין ווייב וועט זיין געזונט און שטארק. עס פאסירט אמאל אזעלכע זאכן, א פרוי פאלט פון די כוחות; נעם איר צום דאקטער, עס איז דא גוטע מעדעצין, זי וועט זיין געזונט און שטארק; מען קען האבן א גוטע זיסע לעבן אפילו ווען די ווייב דארף נעמען מעדעצין פאר די נערווען.
איך בעט דיר זייער, ווער נישט צעפאלן; דאס אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר איז למען הבחירה והנסיון, פארליר זיך נישט; אז דו וועסט זיך דערהאלטן וועסטו זען א גרויסער נס.
דו זאלסט איר נאר אויפבויען, אויפהייבן; רעדן גוטע און שיינע ווערטער.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
דא האט איר א תפילה צו בעטן יעדן טאג:
"הייליגער באשעפער, איך דאנק דיר פאר מיין לעבן, איך האב נישט גענוג ווערטער דיר צו דאנקען. דו טוסט נאר גוטס מיט מיר, איך גלייב און ווייס אז אלעס וואס פאסירט מיט מיר איז נאר פאר מיין גוטס, אפילו עס זעט אויס ווי שלעכטס ווייס איך נאכאלץ איז אלעס איז פאר מיין טובה, פאר מיין אייביגקייט.
אבער הייליגער באשעפער, דו האסט אונז געגעבן די מצוה פון דאווענען און בעטן פון דיר; ווען מיר האבן א פראבלעם ווילסטו מיר זאלן דיך בעטן, דיך מוטשען - אז דו זאלסט אונז אוועק נעמען די פראבלעם; דעריבער בעט איך דיר דערבארעמדיגער טאטע, העלף מיר, הייל מיך אויס, איך וויל זיין געזונט און שטארק, איך וויל נישט דארפן זיין א גאנץ לעבן אויף מעדעצין, איך וויל זיין א געזונטע מיידל, א געזונטע מאמע, א געזונטע ווייב, הייל מיך אויס.
זיסער טאטע, גוטער טאטע, דו ווילסט נאר גוטס פאר מיר, העלף מיר, הייל מיך אינגאנצן אויס בזכות אלע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיינעט וועגן, בזכות רבינו נחמן בן פיגא, רבי נתן בן רבי נפתלי הירץ, בזכות רבינו אליעזר שלמה בן מלכה זכותם יגן עלינו, יהיו לרצון אמרי פי והגיון לבי לפניך, ה' צורי וגואלי".
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב
אייער מאמע האט מיר געשריבן אז איר האט זיך צעבראכן אייער אקסל השם ישמרינו, איך בעט דעם אייבערשטן פאר אייך איר זאלט האבן א שנעלע גאנצע רפואה.
האט נישט קיין תרעומות אויפ'ן אייבערשטן, זאגט: "גם זו לטובה", דאנקט דעם אייבערשטן אויף אלעס וואס ער טוט פאר אייך. א מענטש ווייסט נישט ווי גוט דער אייבערשטער איז צו אים, וויפיל ניסים דער אייבערשטער טוט מיט אים, די הייליגע חכמים זכרונם לברכה זאגן (מדרש תהלים מו, א) אויפ'ן פסוק (תהלים קלו, ד): "לְעֹשֵׂה נִפְלָאוֹת גְּדֹלוֹת לְבַדּוֹ", דער אייבערשטער טוט וואונדערליכע ניסים, "מַהוּ לְבַדּוֹ, הוּא לְבַדּוֹ יוֹדֵעַ מַה שֶׁעוֹשֶׂה לָךְ", נאר דער אייבערשטער ווייסט פון דעם, "כִּי לְעוֹלָם חַסְדּוֹ".
וואויל איז דעם וואס זינגט טאג און נאכט: "שכוח אייבערשטער"; וועט ער זוכה זיין: "כִּי לְעוֹלָם חַסְדּוֹ", צו זען שטענדיג נאר חסדים.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת כי תשא, י"ב אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
ווער נישט פארלוירן, גיי מיט איר צום דאקטער, עס זעט אויס אז איר מח איז איבערגעשטרענגט; עס איז דא רפואות פאר די זאכן.
איין זאך בעט איך דיר, פארליר זיך נישט! זאל זיין וואס זאל זיין.
דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף דיר.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת תצוה, ה' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
דער אייבערשטער זאל העלפן אייער קינד זאל זיין געזונט און שטארק.
הויבט אן מער און מער דאנקען דעם אייבערשטן וועט איר וואס שנעלער אהיים גיין מיט'ן קינד פון שפיטאל; אז מען פארגעסט צו דאנקען דעם אייבערשטן, מען קרעכצט, מען רעדט זיך אפ - דעמאלט קומען אונטער נאך און נאך ווייטאג; אז מען דאנקט שטענדיג דעם אייבערשטן, מען פארגעסט נישט די חסדים - דעמאלט זעט מען שטענדיג נאר ניסים.
איך דאווען פאר אייך, פאר אייער מאן און פאר'ן קינד.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
אייער מאן האט מיר געבעטן איך זאל אייך שרייבן אביסל חיזוק פאר די חדשים און אביסל הנהגות פאר די חדשים.
ווען מיר פלעגן דערציילן פאר מוהרא"ש אז מיר האבן נייעס, מען ווארט למזל טוב, פלעגט מוהרא"ש געבן א שמייכל און זאגן: "ברוך השם", און מוהרא"ש פלעגט זאגן מיט אן ערנסטן פנים די ווערטער: "יעצט האסטו ניין חדשים צו דאווענען און בעטן ביים אייבערשטן אז אלעס זאל אריבער גיין גרינג און גוט, סיי דאס ווארטן און סיי דאס געבוירן, אלעס זאל זיין בנקל ובנחת", איך געדענק עס ביי מיר און איך האב עס געהערט פון אנשי שלומינו, אלע האבן געהערט די זעלבע ווערטער פון מוהרא"ש, מען דארף רחמי שמים מען זאל זוכה זיין צו א געזונט קינד ברמ"ח אברים ושס"ה גידים; די תפילות זענען זייער וויכטיג.
דעריבער אז איר זענט יעצט אריין אין די חדשים, די ערשטע זאך זאלט איר יעדן טאג דאנקען דעם אייבערשטן אז איר האלט שוין דא; אזויפיל משפחות זענען דא וואס קוקן ארויס און ווארטן, זיי מיינען יעדע חודש 'אט אט גייען מיר וויסן גוטע נייעס'; דער אייבערשטער זאל זיי העלפן, אלע אידן זאלן זוכה זיין צו קינדער און אייניקלעך.
איר זאלט דאנקען דעם אייבערשטן, דאס וועט אייך געבן פיזישע און גייסטישע כוחות. די טעג זענען טעג וואס מען דארף האבן אסאך כח, מען פרעגט זיך נאך איינער ביים צווייטן ווי אזוי מען קען באקומען כח, מען נעמט ווייטאמין, מען נעמט מעדעצין, מען פארגעסט פון די בעסטע ווייטאמין - די בעסטע מעדעצין: 'דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן'; ווען מען דאנקט דעם אייבערשטן - ווערט מען שטארק, מען באקומט כח. דאס איז נישט קיין חלום, דאס איז א מציאות; פרובירט עס אויס, וועט איר זען ווי מען ווערט פריש און געזונט יעדעס מאל מען זאגט: "איך דאנק דיר באשעפער, איך לויב דיר אייבערשטער אז איך ווארט יעצט למזל טוב, איך דאנק דיר פאר די מתנה וואס דו גייסט מיר געבן"; די ווערטער איז שטערקער פון ווייטאמין, מעדעצין וכו' וכו'.
צווייטנס, בעטס דעם אייבערשטן אז אלעס זאל זיין גרינג און גוט. מוהרא"ש זאגט פאר פרויען וואס ווארטן, מען זאל זאגן אין די חדשים "שמות הצדיקים" - נעמען פון צדיקים, און בעטן דעם אייבערשטן אז בזכות די הייליגע צדיקים זאל מען האבן גרינג דאס קינד. ווייל דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; זאלט איר זאגן די נעמען פון צדיקים וואס איר געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם אבינו, יצחק אבינו, יעקב אבינו, משה רבינו, אהרן הכהן, יוסף הצדיק, דוד המלך, שלמה המלך, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב, מוהרא"ש מברסלב וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט, און נאכדעם זאלט איר זאגן די תפילה:
"יְהִי רָצוֹן מִלְּפָנֶיךָ אָבִי שֶׁבַּשָׁמַיִם, אִין דִי זְכוּת וָואס אִיךְ הָאבּ דֶערְמַאנְט דִי נֶעמֶען פוּן דִי צַדִּיקִים, בִּזְכוּת זֵייעֶר תּוֹרָה, זֵייעֶרֶע מַעֲשִׂים טוֹבִים אוּן זֵייעֶר מְסִירַת נֶפֶשׁ, וִוי זֵיי הָאבְּן זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דַיינֶעט וֶועגְן, זָאלְסְטוּ מִיר הֶעלְפְן אִיךְ זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים; אִיךְ זָאל זוֹכָה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט גְרִינְגֶערְהֵייט. נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיךְ נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכָה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן. רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיך זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ, יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך ווייס נישט וואס דו שרייבסט מיר; ווער האט דיר איינגערעדט די אלע זאכן? אז מען קען זיך נישט אויפשטעלן רעדן ברבים - מיינט דאס אז מען איז נישט קיין סאושעל מענטש?
לאז זיך אפ פון די נייע זאך; פון ארויפקלעבן אויף מענטשן נעמען, - 'דער איז יא סאושעל', 'דער איז נישט סאושעל', וכדומה. רוב מענטשן קענען זיך נישט אויפשטעלן רעדן ברבים, עס איז נישט א חסרון אז מען קען זיך נישט אויפשטעלן רעדן; איך זע נישט עפעס זאל דיר פעלן, אין מיינע אויגן ביסטו געזונט און שטארק.
טו ווייטער די הייליגע עבודה וואס דער רבי האט אונז געגעבן, רעד צום אייבערשטן אויף דיין אייגענע שפראך; רעד צו אים, בעט אים פאר א שטארקע לויטערע אמונה - וועסטו ווערן מער און מער זיכער מיט זיך.
דו שרייבסט דאך אליינס אז לעצטנס שפירסטו מער זיכער; אז דו וועסט ווייטער רעדן צום אייבערשטן און בעטן בעיקר אויף די זאך, אויף אמונה, דו וועסט זינגען ניגוני אמונה, דו וועסט זינגען: "דער אייבערשטער איז דא, אלעס איז ער, אלעס איז דער אייבערשטער", - וועסטו שוין נישט זען קיין מענטשן, דו וועסט זיין שטארק ביי זיך.
ביי אמונה איז נישטא קיין שיעור, עס איז נישט שייך צו זאגן: 'איך האב שוין גענוג אמונה'; אמונה איז א זאך וואס יעדע רגע וואס מען טראכט פון דעם ווערט דאס שטערקער און שטערקער, יעדע ווארט וואס מען רעדט צום אייבערשטן ווערט דורכדעם מער און מער אויפגעבויט די אמונה, דאס שטארקט דעם מענטש; מען ווערט אזוי שטארק - ביז מען דארף שוין נישט קיינעם.
איך געדענק, מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט מיר געזאגט איך זאל דאווענען שחרית ראש השנה אין אומאן ביים קיבוץ. עס איז געווען צוויי וואכן פאר ראש השנה שנת תשע"ב, מוהרא"ש זאגט מיר: "איך וויל דו זאלסט דאווענען פאר'ן עמוד", איך האב גלייך פארשטאנען אז דאס איז וואס איך האב צו טון, אפילו הענט און פיס האבן מיר געווארפן פאר פחד, איך האב קיינמאל נישט געדאווענט פאר'ן עמוד פאר אזויפיל מענטשן, האב איך געזאגט פאר מוהרא"ש: "איך האב מורא צו דאווענען פאר אן עולם"; מוהרא"ש שמייכלט און זאגט: "מורא? מורא דארף מען האבן נאר פונעם אייבערשטן; וואס איז דא מורא צו האבן? טראכט ווי דו דאווענסט צווישן טויזנט ביימער".
איך האב דאס אריינגענומען אין מיר, איך האב דאס געטראכט איין מאל און נאכאמאל און נאכאמאל; וואס זאל איך דיר זאגן, עס איז טאקע אזוי; וואס איז דא צו טראכטן פון מענטשן?
וואס זאל איך דיר זאגן, מוהרא"ש האט אין אונז אריינגעלייגט אזא אמונה, אפילו פשוט'ע מענטשן כמוני כמוך - האבן א געפיל, האבן אן השגה אין מדריגות וואס גרויסע צדיקים זענען זוכה. אזא שטארקע, קלארע, לויטערע אמונה; מען זעט נישט קיינעם, מען זעט נאר אלוקות.
אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר האבן אזא רבי.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת משפטים, כ"ג שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד טייערע אנשי שלומינו, תלמידי היכל הקודש, תושבי ברסלב ליבערטי, ה' עליהם יחיו
מען דארף זייער אכטונג געבן אויפצושארן די שניי און אוועקנעמען די אייז ביים אריינגאנג פון שטוב, אויב מען לאזט שניי אדער אייז ביים אריינגאנג פון שטוב איז דאס סכנות נפשות; יעצט איז א פרוי אריין אין שפיטאל, זי האט זיך אויסגעגליטשט ביי א צווייטנ'ס שטוב; דער אייבערשטע זאל איר שיקן א רפואה שלימה.
דאס איז נישט קיין שפיל; מען קען אמאל גורם זיין אז איינער וועט זיך אויסגליטשן און בלייבן א גאנץ לעבן א קאליקער רחמנא לצלן, פון זיך איינמאל אויסגליטשן.
יעדעס מאל איר גייט אויפשארן די שניי אדער גיסן זאלץ און אוועקנעמען די אייז ביים אריינגאנג פון אייער שטוב - זענט איר מקיים א מצוה, איר נעמט אוועק בלוט פון אייער שטוב, די מצוה פון (דברים כב, ח): "וְלֹא תָשִׂים דָּמִים בְּבֵיתֶךָ כִּי יִפֹּל הַנֹּפֵל מִמֶּנּוּ".
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איר האט מיר דערציילט אז אייערע פחדים זענען צוריק געקומען, אויך האט איר לעצטנס יסורים פון וכו'.
דא האט איר א קליינע תפילה צו זאגן יעדן טאג:
"רבונו של עולם, איך דאנק דיר פאר אלע חסדים וואס דו טוסט מיט מיר; דו טוסט מיט מיר נאר גוטס, איך וועל דיר קיינמאל נישט קענען גענוג לויבן אויף אפילו איינס פון די חסדים.
איך האב לעצטנס פחדים, עס קען מיר אנכאפן א פלוצימ'דיגע שרעק, איך ווער אזוי דערשראקן, איך הויב אן פאניקן, איך ווייס נישט וואס צו טון; בעט איך דיר הייליגער באשעפער, העלף מיר, שטארק מיר מיין אמונה אין דיר. איך ווייס אז דאס קומט פון חסרון אמונה, ווייל ווען מיין אמונה וואלט געווען קלאר און שטארק, איך וואלט געדענקט אז אלעס ביסטו, עס איז גארנישט דא אויסער דיר; דומם, צומח, חי און מדבר - אלעס איז דו, עס איז נאר פארשטעלט - דאן וואלט איך נישט מורא געהאט פון קיינעם, איך וואלט נישט געהאט קיין שום שרעק.
דערפאר בעט איך דיר רבונו של עולם, טאטע זיסער, געב מיר א קלארע אמונה, שטארק מיין אמונה, אזוי וועל איך מער נישט האבן די אלע שרעק. אויך די ווייטאג ביי מיינע ביינער, מיין קאפ, איך מאך אינטערעסאנטע פאקסן וכו', - דאס אלעס זאל אוועקגיין פון מיר.
טאטע הייל מיך אויס, הייל מיך אויס, דו ביסט דאך דער רופא נאמן, דער בעסטער און גרעסטער דאקטער, הייל מיך אויס איך זאל נישט בייגן מיין קאפ אזויפיל, איך ווייס עס איז אלעס פון מח, העלף מיר, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ ה' צוּרִי וְגוֹאֲלִי".
זאגט די תפילה יעדן טאג, וועט איר זען גרויסע נסים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
עס איז א נארמאלע זאך ביי א פרוי, נאך די חתונה קען מען זיך זייער שטארק פארבענקען אהיים, צו די מאמע אדער שוועסטער וכו', עס קען אנכאפן א פליצומ'דיגע בענקשאפט, עס שפירט זיך ווי אן אטאקע וכו'; שטופט עס נישט אוועק, לאזט די געפילן אייך איבערנעמען, עס וועט אליינס אריבערגיין.
שטארקט זיך מיט אמונה; ווי מער מען נעמט אריין אין זיך אמונה - שפירט מען זיך זיכער, מען שפירט נישט ווי מען איז אליין. אמונה בויט אויף דעם מענטש, אמונה נעמט אוועק אלע סארט פחדים און שרעק.
זינגט זיך: "דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר, נעבן מיר. דער אייבערשטער היט מיך, קיינער קען מיר גארנישט טון, איך בין נישט אליין, דער אייבערשטער איז דא".
בנוגע די קורצע צייטן וכו'; גייט צום דאקטער, א שאד צו לעבן אזוי, מען קען דאס מסדר זיין גרינגערהייט.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
הדבר הראשון קריג זיך נישט מיט די מוסד, אז דו וועסט זיך קריגן מיט זיי וועלן זיי פארשיקן דיינע קינדער.
אויב איז אזוי ווי דו זאגסט, דיין טאכטער תחי' איז א געזונט קינד, עס פעלט איר גארנישט, די מוסד זוכט צו מאכן פון איר א קעיס, אזוי ווי אלע מוסדות זוכן ווי מער קינדער זאלן זיין אויף מעדיקעישן וכו' וכו', - זאלסטו טון אזוי, דו מיט דיין ווייב זאלן יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן פאר איר און פאר אלע קינדער, אז די קינדער זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן און האבן גוטע מידות, און ווען די איינגעשטעלטע פון די מוסד רעדן צו דיר זאלסטו זיי אויסהערן און זיך נישט טענה'נען מיט זיי. זאג זיי אז דו פאלגסט, דו האסט איר גענומען צו א גרויסער דאקטער און זי נעמט די מעדעצין וואס דער דאקטער געבט איר. עס איז נישט קיין ליגנט, ווייל דו גייסט דאך טאקע צום גרויסן דאקטער, דער אייבערשטער איז דאך דער רופא נאמן, און דאס אז זי נעמט מעדעצין איז אויך נישט קיין ליגנט ווייל תפילה איז מעדעצין; אזוי וועט מען דיר אפלאזן.
אז זיי וועלן דיר פרעגן דעם נאמען פונעם פראפעסאר זאלסטו זאגן: "דר. פעלדמאן", דאס איז אונזער פראפעסאר; 'פעלדמאן' אין אידיש איז 'איש שדה' - א מענטש וואס גייט אין פעלד רעדן צום אייבערשטן.
זאג דיין ווייב אז בשעת זי צינדט די שבת לעכט זאל זי נישט אראפנעמען די הענט פון פנים, זי זאל בעטן און בעטן פאר די קינדער מען זאל זיי נישט צעקלאפן אין חדר און אין סקול, און זיי זאלן אויסוואקסן צדיקים וצדקניות; די תפילות פון עלטערן איז אזוי שטארק, מען זעט קלאר וואך ביי וואך ווי די קינדער ווערן בעסער און בעסער, ווי זיי וואקסן שענער און שענער.
קריג זיך נישט מיט זיי - וועט מען דיר נישט טשעפען; די מוסדות דארפן הכנעה, ווען עלטערן ווייזן הכנעה און זענען מכיר טובה וואס זיי טוען מיט די קינדער - מישן זיי זיך נישט אריין.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זארג נישט, און זאג דיין ווייב זאל נישט זארגן; דער אייבערשטער וועט העלפן אלעס וועט זיין בנקל ובנחת.
דאנק דעם אייבערשטן פאר אלע חסדים ביז אהער און בעט אים ער זאל ענק היטן פון אלעם שלעכטס.
לאז מיר וויסן וואס דער דאקטער זאגט.
