בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת כי תשא, פורים קטן, י"ד אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד הילד יניק וחכים כמר ... נרו יאיר.

איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיין טאטע אז דו האסט זוכה געווען צו מסיים זיין גאנץ 'ששה סדרי משנה' אויפ'ן סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן וואס האט אונז געזאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "אֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד, רַק הָאֲמִירָה לְבַד; לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר, וּמִמֵּילָא יָבִין", מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, מען דארף נאר זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה און צום סוף וועט מען פארשטיין.

יעצט זאלסטו אנהייבן נאכאמאל משניות; זאלסט לערנען יעדן טאג פרקים משניות און דו זאלסט בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו פארשטיין וואס דו לערנסט, וועט דיר דער אייבערשטער העלפן אז דו וועסט פארשטיין וואס דו לערנסט.

אזוי ווי דער רבי האט דערציילט ווי אזוי ער האט אנגעפאנגען לערנען ווען ער איז געווען א יונג קינד (שבחי הר"ן, אות ח): "כִּי בִּתְחִלָּה הָיָה לוֹמֵד מִשְׁנָיוֹת וְלֹא הָיָה מֵבִין לִמּוּדוֹ", ער האט געלערנט משניות אבער ער האט נישט פארשטאנען וואס ער לערנט, וואס האט ער געטון? "וְהָיָה בּוֹכֶה הַרְבֵּה לִפְנֵי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ שֶׁיָּאִיר עֵינָיו", ער האט זייער אסאך געוויינט צום אייבערשטן אז ער וויל זוכה זיין צו פארשטיין, "וְהָיָה בּוֹכֶה וּבוֹכֶה כָּל כָּךְ עַד שֶׁזָּכָה שֶׁיּוּכַל לִלְמוֹד מִשְׁנָיוֹת", ער האט אסאך געוויינט צום ביז ער האט זוכה געווען צו פארשטיין משניות. "וְכֵן אַחַר כָּךְ לָמַד שְׁאָר סְפָרִים וְלא הָיָה מֵבִין גַּם כֵּן", נאכדעם האט דער רבי געלערנט אנדערע ספרים און ער האט נישט פארשטאנען וואס ער לערנט, "וְהָיָה בּוֹכֶה וּבוֹכֶה גַּם כֵּן הַרְבֵּה מְאֹד עַד שֶׁזָּכָה לַהֲבִינָם", האט ער ווייטער געוויינט צום אייבערשטן ער זאל דאס זוכה זיין צו פארשטיין ביז דער אייבערשטער האט אים געהאלפן אז ער האט פארשטאנען אלעס וואס ער האט געלערנט.

דער אייבערשטער זאל העלפן דו זאלסט אויסוואקסן א גרויסער ערליכע איד און דיינע עלטערן זאלן זען פון דיר אידיש נחת.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין הודעה.

עס איז אודאי בעסער דו זאלסט טוישן די מזוזות פון דיין דירה, ווייל ליידער זענען פארהאנען סופרים קלים וריקים. איך געדענק ווי נאך מיין חתונה האב איך זיך געלערנט סופרות, אזוי איז מיר אויסגעקומען צו האנדלען מיט סופרים, בין איך אמאל געווען אין א פלאץ וואו עטליכע סופרים שרייבן אינאיינעם, האב איך אמאל בייגעוואוינט ווי א סופר איז געווארן בכעס אויף א צווייטן סופר און געשריגן אויף אים ניבול פה ביי אן אפענעם ספר תורה! עס האט מיר אנגעכאפט א פחד און א שרעק, איך בין ארויסגעלאפן פון דארט און מער נישט געוואלט אריין גיין אין א פלאץ וואו מען שרייבט מיט קלות ראש. א רחמנות אויף דעם איד וואס צאלט שווערע געלטער, ער מיינט אז דער סופר איז א חסיד, ווייל פון אינדרויסן גייט ער אנגעטון מיט שטריימל בעקיטשע בשעת ער איז נעבעך נאך ווייט פון קדושה.

דעריבער זאלסטו זיך פארבינדן מיט האברך ... נרו יאיר וואס גייט אין מקוה פאר'ן שרייבן, אזוי אויך לערנט ער אסאך משניות און גמרא.

דיינע אלטע מזוזות קענסטו פארקויפן פאר א סופר מיט'ן זאגן דעם נאמען פונעם סופר וועלכער האט דאס געשריבן.

איך ווייס נישט צי דיין זון האט דיר פארציילט אז איך האב אים געגעבן א מתנה א סעט ששה סדרי משנה; איך האב אים אריין געשריבן אפאר ווארימע ווערטער אים צו געבן א חשק ער זאל לערנען משניות יעדן טאג און איך האב אים געבעטן אז ווען ער מאכט א סיום זאל ער מיר דאס דערציילן. געב אים איבער אז איך ווארט צו הערן א סיום פון אים.

פארשטייט זיך אז איך ווארט אויך צו הערן פון דיר דיינע סיומים; נעכטן איז געווען דער יארצייט פון אונזער חבר יעקב מאיר חשין עליו השלום וועלכער איז נעבעך אומגעקומען א פאר יאר צוריק אין א עקסידענט, ער האט זוכה געווען צו לערנען און ענדיגן 'כל התורה כולה'. ער האט זיך פארשריבן אין זיין טאג-בוך (דייערי) יעדע סיום ווען ער האט דאס מסיים געווען, ביז מען האט געטראפן פון אים זיין ביכל וואו ער שרייבט: "ובמשך תקופה קצרה של כמה שנים גמרתי כל התורה", אין א קורצע צייט פון א פאר יאר האב איך זוכה געווען צו לערנען און ענדיגן כל התורה כולה; ער רעכנט דארט אויס: "תורה, נביאים, כתובים, ששה סדרי משנה, גמרא בבלי ירושלמי, תוספתא און אלע מדרשים, רמב"ם, טור ושלחן ערוך וכו' וכו'".

יעצט ווען ער איז אויבן אויף יענע וועלט איז אים גוט; ער האט וואס צו עסן. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כג) אז אויבן אין הימל וויינען די נשמות: "מיר דארפן עסן", אבער ווען מען ברענגט זיי עסן וויינען זיי: "מיר דארפ'ן נישט די פשוט'ע עסן, מיר דארפן פרקים משניות".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו האסט מיר מחי' געווען מיטן שרייבן אז דו האסט מסיים געווען די 63'סטע מאל ששה סדרי משנה; זה חלקי מכל עמלי, דאס איז מיין גאנצע ציל מיט די ישיבה - אויפצושטעלן ערליכע יונגעלייט וואס לערנען און דאווענען און זענען מכבד די ווייב.

דו דארפסט טאנצן פאר שמחה אז דו האסט זוכה געווען צו לערנען און מסיים זיין אזויפיל מאל משניות; משניות רייבט ארויס פונעם מענטש אלע פלעקן פון זיינע עבירות, מען קען זיך גארנישט פארשטעלן צו וואס מען קען זוכה זיין אז מען לערנט משניות.

בנוגע אז דער גבאי פון בית המדרש 'היכל הקודש' אין מאנסי בעט דיר דו זאלסט אים העלפן וכו'; אז עס איז דיר אונטער געקומען די מצוה פון ראטעווען דעם מאנסי'ער בית המדרש זאלסטו אודאי עוסק זיין אין די מצוה.

איך טראכט זייער אסאך פון דיר און איך בעט פאר דיין הצלחה; דיין שוואגער האברך ... נרו יאיר געבט מיר איבער יעדן חודש אז דו העלפסט ארויס די ישיבה מיט זייער שיינע סכומים; איך דאנק דיר פאר דעם, געב נאר אכטונג אז דו זאלסט נישט ווערן קיין בעל חוב, איך האף אז דו מאכסט נישט קיין חובות.

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט ארויס גיין פון אלע דיינע חובות.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תרומה, א' דר"ח אדר א', שנת תשע"ט לפרט קטן

 לכבוד ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו מיטן צובראכענע סמארטפאון.

איך האב זיך זייער געפריידט צו דיין בריוו און צו טרעפן אינעם ענוועלאפ א צעבראכענעם סמארטפאון; דו האסט מיט דעם מקיים געווען די מצוה פון: "וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ (דברים יז, ז)", ווייל א סמארטפאון אן א פילטער איז אלע דריי עבירות וואס א איד דארף זיך לאזן הרג'נען נישט עובר צו זיין דערויף: 'עבודה זרה', 'גילוי עריות', און 'שפיכת דמים'.

א סמארטפאון נעמט אוועק פונעם מענטש די אמונה, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן לא) אז 'ברית' און 'אמונה' זענען תלוי איינס אינעם צווייטן, אזוי ווי עס שטייט (תהלים פט, כט): "וּבְרִיתִי נֶאֱמֶנֶת לוֹ"; דאס הייסט אז ווען מען איז פוגם בברית, בפרט ווער רעדט נאך אז מען קוקט שמוציגע מאוויס - פארנאגראפיע רחמנא לצלן און מען זינדיגט אין הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, הייבט מען אן צו האבן קושיות און ספיקות אויפ'ן אייבערשטן, און ווי מער מען פאלט אריין אין עבירות אלץ מער ווערט אויסגעריסן די אמונה און מען זינקט אין כפירה. ווייל עבירות פארלעשט די אמונה, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות אמונה, סימן כב): "הַפֶּשַׁע שֶׁל אָדָם מַכְנִיס כְּפִירָה בָּאָדָם", די עבירות ברענגט כפירה; דערפאר איז א סמארטפאון אזא שעדליכע זאך.

אז דו האסט געהאט די שטארקייט אוועק צו ווארפן דיין סמארטפאון זאלסטו יעצט האבן שכל נישט צו זיין ווי א הונט וואס גייט צוריק צו וואס ער ברעכט אויס; שלמה המלך זאגט (משלי כו, יא): "כְּכֶלֶב שָׁב עַל קֵאוֹ, כְּסִיל שׁוֹנֶה בְאִוַּלְתּוֹ", דער נאר איז צוגעגליכן צו א הונט וואס גייט צוריק צו דאס וואס ער האט אויסגעבראכן און עסט דאס נאכאמאל אויף, ער האט נישט די פארשטאנד אז ער האט דאס אויסגעבראכן ווייל דאס איז נישט גוט פאר אים, אזוי טוט אויך דער נאר נאכאמאל נארישקייטן.

מאך זיך א שיעור אין משניות; הייב אן פון אנהייב סדר זרעים, זאג א פרק נאך א פרק ביז דו וועסט ענדיגן סדר זרעים, נאכדעם זאלסטו אנהייבן סדר מועד ביז דו וועסט ענדיגן גאנץ ששה סדרי משנה. און ווען דו ענדיגסט ששה סדרי משנה זאלסטו אנהייבן נאכאמאל משניות, אזוי זאלסטו טון דיין גאנץ לעבן. דאס וועט דיר אפהיטן פון אלעם שלעכטס.

דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם. וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.

בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר העלפן דו זאלסט האבן כח זיך צו שטארקן אויפן יצר הרע; אפילו דו האסט נישט קיין דיבורים וואס צו רעדן זאלסטו זאגן אפאר ווערטער, זאג: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל האבן כח נישט צו קוקן קיין עבירות, העלף מיר אייבערשטער איך זאל נישט קוקן קיין מאוויס און איך זאל נישט קוקן קיין שמוץ. איך לויף שטענדיג צוריק צו דעם, איך בין ממש ווי א הונט וואס קערט זיך צוריק צו זיין שמוץ, העלף מיר אייבערשטער איך זאל האבן כח בייצושטיין די שווערע נסיונות"; אזוי זאלסטו רעדן צום אייבערשטן וועסטו האבן כח זיך צו שטארקן אויף דיינע נסיונות.

שרייב מיר נאך בריוו; לכל הפחות איין מאל א וואך.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך בעט דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע דיינע כוחות ווייטער צו דינען דעם אייבערשטן; איך בין זיך מחי' צו הערן אז דו גייסט שוין מסיים זיין די צווייטע מאל ששה סדרי משנה און אויך אז דו ביסט מעביר סדרה יעדן טאג שנים מקרא ואחד תרגום.

קוק נישט אויף קיינעם און הער נישט צו צו לצים וואס מאכן חוזק פונעם סדר דרך הלימוד; געדענק וואס שלמה המלך זאגט (משלי לא, כה): "עֹז וְהָדָר לְבוּשָׁהּ, וַתִּשְׂחַק לְיוֹם אַחֲרוֹן"; זאגן אויף דעם די הייליגע חכמים (שמות רבה נג, ב): "אֵימָתָי הַתּוֹרָה מְשַׂחֶקֶת לָאָדָם?" ווען לאכט די תורה צום מענטש? ווען זעט דער מענטש וואס ער האט געטון אין זיין לעבן? "הֱוֵי לְיוֹם אַחֲרוֹן", ביים לעצטן טאג; דעמאלט נעמט מען אפיר אלע תורה וואס דער מענטש האט געלערנט, אלע פסוקים חומש און פרקים משניות וואס ער האט געלערנט, דעמאלט וועט מען זען וואס איז געווארן פון אלע דפים גמרא. מען וועט אנערקענען די ווארהייט פונעם סדר דרך הלימוד און דאס גרויסקייט פון אלע וואס האבן געפאלגט דעם רבי'ן בתמימות ופשיטות.

"לאכן, לאכט דער וואס לאכט צום לעצט"; ווען איינער מאכט אוועק דעם רבינ'ס 'סדר דרך הלימוד', ער לאכט און מאכט ליצנות דערפון אז עס הייסט נישט געלערנט וועט ביי אים מקוים ווערן דער פסוק וואס שטייט (רות א, כא): "אֲנִי מְלֵאָה הָלַכְתִּי, וְרֵיקָם הֱשִׁיבַנִי", דאס גייט ארויף אויף א מענטש וואס האט נישט אויסגענוצט זיינע יארן; זיין נשמה קלאגט: "אֲנִי מְלֵאָה הָלַכְתִּי", איך בין אראפ געקומען אויף דער וועלט אנגעפילט מיט כל התורה כולה, אבער: "וְרֵיקָם הֱשִׁיבַנִי", איך גיי צוריק ליידיג (עיין זוהר חדש, רות), און דער וואס האט געלערנט אויפ'ן סדר דרך הלימוד קומט ארויף פרייליך אנגעפולט מיט כל התורה כולה.

דאס וואס דו פרעגסט צי מען קען הערן ניגונים בשעת מען לערנט משניות; אויב עס וועט דיר העלפן דו זאלסט קענען בעסער זאגן פרקים משניות קענסטו הערן פרייליכע ניגונים.

בנוגע וכו'; געדענק דעם שפריך ווארט: "קוק אויף מיר אבער ריר מיר נישט צו", אז דיין ... האט לויזע הענט וכו' זאלסטו שטיין ווייט פון אים.

בנוגע אז אסאך מאל קלאפסטו ביי מיין טיר און איך ענטפער נישט; דארפסט פארשטיין איך בין זייער פארנומען און איך קען נישט אלץ עפענען ווען מען קלאפט. אבער עס איז דא א טיר, וואס ווען אימער מען קלאפט אויף יענעם טיר עפנט מען אייביג, קלאפ ביים אייבערשטנ'ס טיר. די הייליגע חכמים זאגן (מגילה יב:): מרדכי הצדיק האט געהאט אפאר נעמען "בֶּן יָאִיר" - ער האט ליכטיג געמאכט פאר אידישע קינדער מיט זיינע תפילות; "בֶּן שִׁמְעִי" - ער האט געבעטן דעם אייבערשטן און מען האט צוגעהערט זיינע תפילות; "בֶּן קִישׁ" – 'קיש' איז א לשון פון קלאפן, "שֶׁהִקִּישׁ עַל שַׁעֲרֵי רַחֲמִים וְנִפְתְּחוּ לוֹ", ער האט געקלאפט אויף די טירן אויבן אין הימל מען זאל אים עפענען, מען זאל רחמנות האבן אויף די אידן - און מען האט אים געעפנט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות צו זיין פרייליך מיט דעם וואס דו ביסט א איד.

וויסן זאלסטו אז שמחה איז די וויכטיגסטע זאך אין עבודת השם; ווען א מענטש איז פרייליך און דינט דעם אייבערשטן מיט שמחה היט אים דער אייבערשטער אליינס אפ פון אלע שלעכטס און דאס איז א שמירה אויף פגם הברית, אזוי ווי עס שטייט (תהילים קד, לד-לה): "אָנֹכִי אֶשְׂמַח בַּה', יִתַּמּוּ חַטָּאִים מִן הָאָרֶץ, וּרְשָׁעִים עוֹד אֵינָם", אז איך פריי זיך מיטן אייבערשטן דעמאלט: יִתַּמּוּ חַטָּאִים מִן הָאָרֶץ – איז מער נישט דא קיין עבירות (עיין ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קסט).

אז דו וועסט זאגן משניות וועסטו זוכה זיין צו האבן א ריינע מח; קוק נישט אויף די בלבולים וואס גייען אריבער אויף דיר נאר זאג ווייטער משניות און תהילים. מען זעט אז די ראשי תיבות פון מ'שניות און ת'הילים איז מ"ת, ווייל די צוויי זאכן רייניגט דעם מענטש פון טמאת מת; דאס מאכט אז דער מענטש זאל ווערן אויס טויט און ער זאל לעבן א גוט לעבן אויף דער וועלט.

מען קען אבער נישט זוכה זיין צו דעם נאר אז מען האט די מדה פון תמימות - די סופי תיבות פון משניות' און תהילים', ווייל צו דעם דארף מען זיין א ת"ם, פאלגן וואס די צדיקים זאגן אונז אן קיין שום חכמות המדומות.

זייער גוט האסטו געטון אז דו האסט צעריסן און אוועק געווארפן די נומער וואס מען האט דיר געגעבן פון א מיידל וואס זוכט צו טון עבירות מיט בחורים רחמנא לצלן; אין דעם זכות וועסטו טרעפן אן ערליכע ריינע מיידל וואס וועט זיין דיין ריכטיגע זיווג.

זיי נישט פארלוירן, נאך אביסל וועסטו טרעפן דיין זיווג.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויחי, י' טבת, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיר זייער צו הערן אז דיין לעבן האט זיך געטוישט צום גוטן זייט דו ביסט אריין געקומען אין ישיבה, דו שרייבסט מיר אז דו האסט באקומען א נייע הארץ און דו ווילסט שוין היינט טון נאר גוטס. דאס איז גענוי וואס פאסירט מיט א מענטש ווען ער ווערט מקורב צום רבי'ן; דער הייליגער רבי נעמט אוועק פון אים דער "לב האבן" און פלאנצט אים איין אנשטאט דעם א "לב בשר" אזוי ווי עס שטייט (יחזקאל לו, כו): "וְנָתַתִּי לָכֶם לֵב חָדָשׁ וְרוּחַ חֲדָשָׁה אֶתֵּן בְּקִרְבְּכֶם, וַהֲסִרֹתִי אֶת 'לֵב הָאֶבֶן' מִבְּשַׂרְכֶם וְנָתַתִּי לָכֶם 'לֵב בָּשָׂר'"; לב בשר איז די זעלבע אותיות ווי ברסלב (עיין חיי מוהר"ן, סימן שלט).

שטארק דיר ווייטער בלימוד משניות און פרוביר צו זאגן יעדן טאג ח"י פרקים משניות. משניות האט אין זיך א געוואלדיגע כח אז עס נעמט ארויס פונעם מענטש אלע שלעכטס און מאכט די נשמה ריין און לויטער, אזוי אויך האט משניות א כח ארויס צו שלעפן א מענטש אפילו ער איז שוין אראפ געפאלן אין טיפן אפגרינד און ער ליגט אין שאול תחתית. מוהרא"ש פלעגט כסדר זאגן אז די ראשי תיבות פון (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי" איז משנה; דאס הייסט אז א מענטש זאגט משניות נעמט עס אים ארויס פון שאול תחתית.

איך פריי מיר זייער אז דו ביסט שוין ארויס געקראכן פון דיין דעפרעשן און דו שטארקסט דיר מיט אלע כוחות צו זיין פרייליך, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן כה): "מִצְוָה גְּדוֹלָה לִהְיוֹת בְּשִֹמְחָה תָּמִיד", עס איז א גרויסע מצוה צו זיין שטענדיג פרייליך, "וּלְהִתְגַּבֵּר לְהַרְחִיק הָעַצְבוּת וְהַמָּרָה שְׁחֹרָה בְּכָל כֹּחוֹ", און זיך אנשטרענגען אוועק צו נעמען פון זיך די עצבות און מרה שחורה מיט אלע כוחות. "וְכָל הַחוֹלַאַת הַבָּאִין עַל הָאָדָם, כֻּלָּם בָּאִין רַק מִקִּלְקוּל הַשִֹֹּמְחָה", אלע מחלות און קרענק וואס קומען אויפן מענטש קומט פון עצבות און מרה שחורה. דער רבי זאגט דארט ווייטער: "וְגַם חַכְמֵי הָרוֹפְאִים הֶאֱרִיכוּ בָּזֶה, שֶׁכָּל הַחוֹלַאַת הַבָּאִין עַל הָאָדָם, כֻּלָּם בָּאִין רַק מִקִּלְקוּל הַשִֹֹּמְחָה", אויך די דאקטורים זענען מודה אז אלע פראבלעמען און קרענק קומען פון נישט זיין פרייליך, און שמחה איז א רפואה פאר אלע קרענק; ווען א מענטש איז פרייליך נעמט ער אוועק פון זיך אלע צרות און יסורים.

דאס וואס דו שפירסט אז איך דארף דיר נישט און דו שפירסט זיך איבעריג אין ישיבה; זאלסטו וויסן אז דאס איז נאך א וועג פונעם יצר הרע צו צעברעכן דעם מענטש און אים אוועק שלעפן פונעם צדיק, ער טוט דאס מיט יעדן וואס וויל מקורב ווערן צום רבי'ן.

איך וועל דיר דערציילן א מעשה וואס וועט דיר געבן שטארקע חיזוק, ווען רבי יודל זכרונו לברכה איז מקורב געווארן צום הייליגן רבי'ן האט מען אים געזאגט אז דער רבי איז ברוגז אויף אים, ר' יודל האט נישט געוויסט אז דאס קומט פונעם יצר הרע וואס טוט אלע פעולות צו מרחק זיין דעם מענטש פונעם צדיק, האט ער מורא געהאט אריין צו גיין צום רבי'ן צו דערגיין וואס עס גייט פאר. נאך דריי טעג האט ער זיך שוין נישט געקענט איינהאלטן פון זען דעם רבי'ן, האט ער געטראכט צו זיך: 'זאל זיין וואס זאל זיין, איך מוז אריין גיין צום רבי'ן', דער רבי האט פארשטאנען ברוח קדשו די נסיונות וואס ר' יודל גייט אריבער, גלייך ווען ר' יודל איז אריין געקומען צום רבי'ן האט אים דער רבי געזאגט: "ווען א מענטש וויל מקורב ווערן צום אמת דעמאלט איז זיך דער שקר מתגבר אויפן מענטש, און אז דער מענטש שטארקט זיך אויפן שקר, ער צעברעכט דעם שקר דעמאלט ווערט פון 'שֶׁקֶר' – 'קֶשֶׁר'", און דער רבי האט אויסגעפירט: "דו וועסט שוין בלייבן מקושר צו מיר דיין גאנצע לעבן".

זעט מען פון דעם ווי דער יצר הרע פארלייגט זיך אויף יעדן איינעם באזונדער אים מבלבל צו זיין מיט כל מיני בלבולים און כל מיני מחשבות זרות, אבי ער זאל אפלאזן דעם רבי'ן, דערפאר דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל מאכן פון שֶׁקֶ"ר א קֶשֶ"ר שֶׁל קַיָּמָא נישט אפצולאזן דעם הייליגן רבי'ן.

איך האב דיר ליב.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מקץ, כ"ד כסליו, ערב חנוכה, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

א גרויסן יישר כח פארן ארויסהעלפן די ישיבה מיטן געבן פאר די רענט פון דעם חודש ... דאללער; דער אייבערשטער זאל העלפן אז אין דעם זכות זאלסטו האבן הצלחה אין אלע ענינים.

יעצט שטייען מיר ביי די הייליגע יום טוב חנוכה; עס איז א צייט פון זיך באנייען זיך צוריק צו קערן צום אייבערשטן.

איך בעט דיר זייער זאלסט זיך צוריק באנייען צו לערנען משניות; דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִלּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתיות, "אַף־עַל־פִּי־כֵן הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל־כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ - יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך" וועט אים די תורה ארויסשלעפן פון זיין בלאטע.

מוהרא"ש זאגט אז ער האט מקובל פון אנשי שלומינו אז די שיחה גייט ארויף אויף לימוד משניות; אז משניות האט א מורא'דיגן כח ארויסצושלעפן א מענטש פון די גרעסטע טומאות.

דער הייליגער רבי חיים וויטאל זכותו יגן עלינו ברענגט בשם דער אריז"ל אז ווער עס זינדיגט מיט די עקלדיגע עבירה מיאוס'ע עבירה פון משכב זכר, איז זיין תיקון (עץ חיים, שער הכללים, פרק יא): "שֶׁיִתְעַנֶּה רֶגֶ"ל תַּעֲנִיּוֹת", ער דארף פאסטן צוויי הונדערט דריי און דרייסיג תעניתים וויפיל עס באטרעפט רג"ל און זכ"ר; ווער האט דען כח צו פאסטן? אבער אז מען פאלגט דעם הייליגן רבי'ן קען מען אלעס פאררעכטן.

דעריבער זאלסטו נעמען די משניות און זאגן יעדן טאג ח"י פרקים, דאס וועט דיר אפוואשן פון אלע שמוץ און דו וועסט קענען ארויסקריכן פון אלע טומאות.

איך ווארט צו הערן פון דיר וואס דיין פלאן איז; צי דו וועסט נעמען די עצה פון רבי'ן, אויב יא וועט דיר גוט זיין בזה ובבא.

...

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד הבחור הבר מצוה ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין טאטע נרו יאיר וואו ער שרייבט מיר אז דו גייסט מסיים זיין 'ששה סדרי משנה' אין די טאג פון דיין בר מצוה.

דערפאר וויל איך דיר מחזק זיין און שטארקן: אשריך! וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו גייסט אריין לעול המצוות מיט תורה און דו ‎נוצט אויס דיינע יונגע יארן ווי עס דארף צו זיין.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנד.): "יַנְקוּתָא כְּלִילָא דְוַרְדָא", די שענסטע זמן פונעם מענטש זענען זיינע יונגע יארן, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות תשובה, סימן עג): "הָעַבְדוּת שֶׁאָדָם עוֹבֵד אֶת הַשֵּׁם בְּבַחֲרוּתוֹ כָּל יוֹם, עֶרְכּוֹ יָקָר מִשָּׁנִים רַבּוֹת שֶׁל עֲבוֹדָה לְעֵת זִקְנָתוֹ", יעדן טאג עבודת השם אין די יונגע יארן איז חשוב'ער פון עטליכע יארן עבודת השם אויף דער עלטער.

זאלסט זיך שטארקן און לערנען יעדן טאג ח"י פרקים משניות; עס איז נישט קיין שווערע זאך צו טון - בפרט פאר א יונגע בחור, אויב מען היט די צייט קען מען דאס באווייזן. אז עס איז שווער צו טון ברציפות קען מען דאס אנטיילן אין דריי חלקים;  צופרי - זעקס פרקים, נאכמיטאג - זעקס פרקים און ביינאכט - זעקס פרקים, צוזאמען איז דאס אכצן פרקים.

אויך זאלסטו דאווענען שחרית מנחה מעריב דיקא אין א סידור און שטיין אויף איין פלאץ.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט שכל צו מאכן א פשוט'ע אידישע שמחה מיט א אידיש'ן טעם, נישט ווי די עשירים וואס מאכן משוגע אלעמען צו מאכן טייערע שמחות. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב, סימן סד) אז אלע עשירים זענען רובם ככולם משוגעים; דאס זעט מען ממש בחוש ווען זיי מאכן שמחות ווי פאר אביסל כבוד המדומה מאכן זיי זיך צו נאר פאר אלעמען, וואויל איז דיר אז דו געבסט אכטונג אויף דיין טאטע'נס געלט.

זיי געזונט.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

זיי זיך נישט מבלבל פון דעם אז דו קענסט זיך נישט מסדר זיין צו לערנען יעדן טאג די זעלבע מאס. איין טאג לערנסטו אפאר פרקים משניות, דעם אנדערן טאג נאר איין פרק וכו'; זיי דיך נישט מבלבל דערפון, דו זאלסט ווייטער לערנען אויף דיין וועג.

וויסן זאלסטו אז א מענטש איז נישט א מאשין וואס מען שטעלט אן און עס פראדוצירט יעדן טאג די זעלבע; יעדער מענטש איז אנדערש. איינער האט מער צייט דער אנדערער איז מער פארנומען, דער עיקר דארף מען ארויס כאפן צייט צו לערנען.

טייערער ... נרו יאיר, נוץ אויס דיינע יונגע יארן. יעצט איז די שענסטע יארן וואס מען קען אויסנוצן צו לערנען און דאווענען; אמת טאקע עס איז זייער שווער פאר א בחור ווי לאנג מען איז אליינס און מען האט נאך נישט חתונה געהאט, אבער פון די אנדערע זייט האסטו נאך נישט דעם עול הפרנסה, דו קענסט זיצן און לערנען אן קיין שום שטער.

שטארק דיר בלימוד התורה; תורה האט א כח ארויס צו שלעפן דעם מענטש פון אלע טומאות. אפילו ווען מען פאלט אראפ אין עבירות איז דער כח פון תורה שטערקער און עס וואשט אפ דעם מענטש.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער תלמיד ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו געשריבן אויף גראמען.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז דו האסט הנאה אין ישיבה, דיין לעבן האט זיך געטוישט צום גוטן און דו לעבסט מיט אמונה און מיט שמחה.

זע צו לערנען משניות יעדן טאג; משניות האט א כח צו משנה זיין דעם מענטש מן הקצה אל הקצה. מִשְׁנָה איז די זעלבע אותיות ווי מְשַׁנֶּה; עס ציט ארויס דעם מענטש פון זיין בלאטע און דרייט אים אינגאנצן איבער לטובה.

די וועלט מיינט אז משניות איז נאר געמאכט ארויס צו שלעפן א נשמה פון גיהנום און איז נישט א לימוד פאר א לעבעדיגע מענטש, אבער עס איז נישט אזוי, נאר משניות שלעפט ארויס די נשמה פון גיהנום נאך אויף די וועלט; ווער עס לערנט משניות ווערט אויסגעלאטערט פון אלעם שלעכטס נאך ווען ער לעבט.

אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט זאלסטו ווייטער לערנען; זאג די ווערטער אן פארשטיין וועסטו נאכדעם זוכה זיין צו פארשטיין די הייליגע תורה.

אנטלויף פון מענטשן ווייל זיי זענען מסוכן; רעד נישט פון דיינע פריוואטע זאכן מיט קיינעם אויף דער וועלט, דו וועסט נאכדעם ווערן צו נַאר פאר אלעמען. פארצייל דיינע ווייטאגן 'נאר' פארן אייבערשטן; איך וויל דיר אראפלייגן זאלסט וויסן וואס פאסירט ווען מען רעדט זיך אויס צו א מענטש, דער מענטש הערט אויס דיינע אלע אינפארמעישן, נאכדעם גייט ער און דערציילט דאס 'נאר' פאר איין חבר, און דער אנדערער דערציילט עס אויך פאר 'נאר' איין חבר, ביז דו וועסט בלייבן צו נַאר פאר די גאנצע שטאט וד"ל.

שרייב מיר נאך בריוו.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד תלמידי היקר ... נרו יאיר

א גרויסן יישר כח פארן העלפן די ישיבה מיטן געבן פאר די רענט פון דעם חודש 40 דאללער; בזכות די צדקה זאלסטו זוכה זיין צו מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

וויסן זאלסטו אז עס איז נישט דא אזא זאך ווי שפילן א געים מיט א פרעמדע פרוי; ווער עס שפילט א געים מיט א פרעמדע פרוי – איז א מניוול; עס מאכט נישט אויס אויב זי איז א שוועגערין וכו'.

דו האסטו חתונה געהאט זאלסטו שפילן מיט דיין ווייב, און נאר מיט איר זאלסטו פארברענגען.

זע צו זאגן אסאך משניות; דאס וועט דיר אויסקלארן דיין מח אז דו זאלסט וויסן ווי אזוי צו לעבן אויף דער וועלט און אין די זעלבע צייט זיין דבוק אינעם אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי מיך זייער צו הערן פון דיר אז דו האסט מסיים געווען די פערטע מאל ששה סדרי משנה, און דו האסט געמאכט דעם סיום ביים ציון פון מוהרא"ש זכרונו לברכה, זאלסט טאקע האבן גע'פועל'ט אלעס גוטס. מוהרא"ש האט צוגעזאגט אז עס ווער עס וועט קומען צו זיין ציון מתפלל זיין וועט זען גרויסע ישועות, וועסטו בודאי זען גרויסע ניסים וואס דער אייבערשטער וועט דיר מאכן.

עס איז טאקע א פלא אז דו כאפסט זיך נישט אריבער יעדע שטיק צייט קיין יבניאל. עס נעמט נישט קיין פיר שעה צו פארן פון ירושלים קיין יבניאל; עס נעמט נישט מער ווי צוויי שעה צו פארן פון ירושלים קיין יבניאל. בפרט אז דיין גאנצע חיות קומט פון דעם צדיק; דער צדיק האט דיר מזכה געווען מיט אזוי פיל תורה, מיט אזוי פיל אמונה וכו' וכו', פארוואס זאלסטו זיך נישט אריבער כאפן לכל הפחות איין מאל א וואך צו זיין ציון?

די ציון אין יבניאל איז א וואונדערליכע פלאץ, מען באקומט דארט א מורא'דיגע התעוררות לתשובה, אזוי ווי מוהרא"ש שרייבט אין די צוואה (סימן ה): "וּכְמוֹ בַּחַיִּים חַיּוּתִי נִתְעוֹרְרוּ עַל יָדִי אֲנָשִׁים בִּתְשׁוּבָה", אזוי ווי ביי מיין לעבן זענען מענטשן נתעורר געווארן דורך מיר תשובה צו טון, "כְּמוֹ כֵּן עַכְשָׁיו לְאַחַר הִסְתַּלְקוּתִי לְעֵילָא כְּשֶׁיָבוֹאִי אֶל קִבְרִי יִתְעוֹרְרוּ בִּתְשׁוּבָה שְׁלֵימָה", אזוי אויך נאכדעם וואס איך וועל אוועק גיין פון דער וועלט, און מען וועט קומען צו מיין קבר, וועט מען אויך תשובה טון, "וְיַמְשִׁיכוּ לְעַצְמָם יְשׁוּעוֹת וּפְלָאוֹת בְּעֶזְרָתוֹ יִתְבָּרַךְ, וְאֶהְיֶה לָהֶם לְמֵלִיץ יוֹשֶׁר בַּשָׁמַיִם, וְלֹא אָנוּחַ וְלֹא אֶשְׁקוֹט עַד שֶׁיִּהְיֶה לְמִי שֶׁבָּא אֶל קִבְרִי לְהִתְפַּלֵּל וְלִלְמוֹד יְשׁוּעָה שְׁלֵימָה מִן הַשָּׁמַיִם", איך וועל נישט רוען ביז איך וועל פועל'ן פאר דעם מענטש וואס איז געקומען צו מיר א ישועה.

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט אויפגעראכטן ווערן בקרוב ממש; זאלסט ארויס גיין פון אלע דיינע חובות און זוכה זיין תשובה צו טון באמת.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

הגם איך האב שוין גערעדט מיט דיר וועל איך דיר אויך שרייבן כדאי דיר מחזק זיין דו זאלסט אויפהערן צו קוקן מאווי"ס, ווייל דאס מאכט דיר מרה שחורה'דיג און דעפרעסט.

דו כאפסט נישט אין וואספארא פלאנטער דו ליגסט; דו דרייסט זיך ארום אזוי מרה שחורה'דיג, דו האסט א טינקעלע פנים - ממש ווי א טויטער מענטש; דאס אלעס קומט פון קוקן מאווי"ס.

איך בעט דיר זייער טייערער ברודער, מאך א פרישע התחלה; ווארף אוועק די נארישקייטן, ווארף אוועק דיינע מאווי"ס. דו וועסט ווערן א נייע מענטש אז דו וועסט נישט קוקן קיין מאווי"ס, דו וועסט ווערן פרייליך און צופרידן.

יעדע מאוו"י איז כלול פון די דריי הארבע עבירות – עבודה זרה, גילוי עריות און שפיכות דמים; אז מען היט זיך נישט די אויגן קומט מען צו ביטערע עבירות, מען פאלט אריין אין די הארבע עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, רחמנא לשיזבן, און אלעס הייבט זיך אן פון די אויגן.

איך בעט דיר טייערער הארציגער ברודער: קום צוריק צום אייבערשטן; עס איז נישט גענוג אז מען טוט זיך אן א שטריימל מיט ווייסע זאקן וכו', מען דארף אויך זיין פון אינעווייניג ערליך. אנשטאט קוקן מאווי"ס וכו' נעם א משניות און הייב אן זאגן פרקים משניות, דאס וועט דיר אויסרייניגן דיין מח. אנשטאט גיין ביינאכט מיט חברים אויף שלעכטע פלעצער רחמנא לצלן בלייב אין שטוב מיט דיין ווייב און קינדער.

דער רבי קען יעדן איינעם פארעכטן; אז מען פאלגט דעם רבי'ן קען מען ארויס גיין פון די גרעסטע זומפ וואו מען איז פארזינקען. נעם א משניות און הייב אן גורס זיין א פרק נאך א פרק; אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט - ווייל דיין מח איז דיר אויסגעריסן פון אזויפיל זינדיגן - דאך זאלסטו זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה. קוק נישט אויף קיינעם און הער נישט אויס קיינעם, עס זאל דיר נישט אנגיין די אלע וואס וועלן לאכן פון דיר פון דעם וואס דו דאווענסט משניות, דו קוק נאר אויף דיר וועט דיר גוט זיין.

איך ווארט צו הערן פון דיר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת אחרי-קדושים, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשע"ח לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך פריי מיר זייער שטארק אז דו האסט גענומען די שטארקייט צו פארמאכן דיין סאשעל מידיע אקאונט. עס איז אסאך שטערקער ווען מען מאכט אפ אפצולאזן און פארמאכן די סאשעל מידיע פון זיך אליינס ווי ווען מען מאכט דאס צו געצווינגענערהייט פון א משגיח אדער א מנהל וכו'.

ווען א מענטש מאכט צו זיין סאשעל מידיע ווייזט ער ווער ער איז; ער ווייזט אז ער וויל תכלית. איך האף צום אייבערשטען אז דו וועסט טרעפן א גוטע שידוך, א וואוילע מיידל וואס איז ריין פון די זאכן, און זי וועט דיר זיין געטריי א גאנץ לעבן.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ב.): "אֵין מְזַוְּגִין לוֹ לְאָדָם אִשָׁה אֶלָּא לְפִי מַעֲשָׂיו", דער אייבערשטער געבט פאר א מענטש א ווייב לויט זיינע מעשים; אז דער מענטש איז איינגעטינקען ראשו ורבו אין זיין טעלעפאן וכו' וועט ער באקומען א פרוי וואס זי וועט אויך זיין איינגעטינקען אין איר טעלעפוין; זי וועט זיין פארנומען מיט אירע חבר'טעס און זי וועט נישט זיין געטריי צום מאן וכו'. אבער אז דער מענטש לאזט אפ זיינע נארישקייטן, ער זוכט תכלית, ער וויל אויפשטעלן א שיינע שטוב, ער וויל א ווארעמע שטוב, וועט ער זוכה זיין צו טרעפן א ריינע מיידל וואס וועט זיין געטריי פאר אים.

שטארק דיר בלימוד משניות און לאז נישט אפ די משניות; זיי שטארק אין ח"י פרקים יעדן טאג. (ישעיהו לח, יט): "חַי חַי הוּא יוֹדֶךָ" - אז מען זאגט ח"י פרקים משניות יעדן טאג איז מען זוכה נאנט צו ווערן צום אייבערשטן.

משניות וואשט אויס די נשמה פון אלעם שלעכטס; ווער עס לערנט משניות ווערט א ריינער מענטש. משניות איז ווי סטילוואל פאר די נשמה. דערפאר זיי ממשיך מיט אכצן פרקים משניות יעדן טאג; קוק נישט אויף קיינעם און הער נישט צו קיינעם, דו פאלג נאר דעם הייליגן רבי'ן.

איך האב דיר זייער ליב און איך בעט פאר דיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.