בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#69 - לימוד משניות האט א סגולה מער פון אנדערע לימודים
משניות, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, חשק

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל, כ' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו ברענגט כמה וכמה פעמים אין ספר אשר בנחל אז לימוד משניות האט א סגולה מער פון אנדערע לימודים, עס ברענגט אריין אינעם מענטש א גלוסט צו לערנען נאך און נאך תורה. ווען מען לערנט פלייסיג משניות, נאך א שטיק צייט הויבט אן קאכן אינעם מענטש א קאך צו לערנען נאך תורה, מען הויבט אן גלוסטן און בענקען צו די תורה.


איך ווייס אז דו לערנסט לעצטנס אסאך משניות, דו לערנסט אויפ'ן רבינ'ס דרך הלימוד (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), דו ביסט גורס פרקים משניות; זאלסטו וויסן, זיי גרייט אז עס גייט איין טאג פלאצן די באמבע, דו גייסט ווערן פלוצלונג הונגעריג פאר די תורה, דו וועסט זיך זען מיט שיעורים אויף שיעורים בכל התורה כולה.


אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר זענען מקורב צו א רבי וואס ברענגט אונז צו די הייליגע זאכן מיט אזעלכע גרינגע זיסע און געשמאקע וועגן.

#68 - די אלע וואס טשעפען און לאכן, ווייסן גארנישט וואס ברסלב איז
הפצה, רעדן, משניות, פירושים, התנגדות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויקהל, כ' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין אפגעמאטערט, איך בין היינט געפארן א גאנצן טאג. איך בין געווען ביים נייעם בנין הדפסה אין שטעטל, אויך בין איך געגאנגען קוקן צו קויפן א קאנטרי, און נאך זאכן; דאך וויל איך דיר שרייבן אפאר ווערטער, דיר מחזק זיין זאלסט ווייטער גיין הפצה, ווייטער עוסק זיין אין די הייליגע עבודה.


ווער נישט באליידיגט ווען מען טשעפעט וכו'; די אלע וואס טשעפען און מאכן פאקסן - די ווייסן גארנישט וואס ברסלב איז. די אלע וואס לאכן און שפעטן מיינען אז מען טאר נישט לערנען די ספרים, מען האט זיי איינגערעדט וואס מען רעדט איין; דו גיי מיט א שטארקייט, מיט א שמחה, מיט זיכערקייט; טראכט 'איך בין אן הצלה מאן', 'איך לויף ראטעווען מענטשן'.


זיי שטארק מיט ח"י פרקים משניות; אנשטאט רעדן און פלוישן נארישקייטן - זאלסטו זאגן נאך א פרק משניות און נאך א פרק משניות. עס שטייט פון צדיקים אויפ'ן פסוק (תהלים קלו, כד): "וַיִּפְרְקֵנוּ מִצָּרֵינוּ, כִּי לְעוֹלָם חַסְדּוֹ", ויפרקנו איז א לשון פון פרקים, די פרקים משניות ראטעוועט מיך פון אלע צרות, "כִּי לְעוֹלָם חַסְדּוֹ".

#67 - ווען דו האסט פארלוירן דיין נאנטער חבר, שטארק דיך מיט אמונה
תפילה והתבודדות, אמונה, משניות, לימוד התורה, תכלית, נשמה, קשיות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר


יעצט ווען דו האסט פארלוירן דיין נאנטער חבר, דו ביסט אזוי צעשוידערט, דו קענסט זיך נישט צאמנעמען - זאלסטו חס ושלום נישט פארלירן דיין אמונה.


פרעג נישט קיין קשיות; א איד פרעגט נישט קיין קשיות. מוהרא"ש זאגט, גוים פרעגן אלץ קשיות, אזוי ווי עס שטייט (תהלים עט, י): "לָמָּה" - פארוואס? "יֹאמְרוּ הַגּוֹיִם" - זאגן גוים; א איד שטארקט זיך באמונה אינעם אייבערשטן.


גרייט זיך אן מיט תורה ותפילה, נאר דאס נעמט מען מיט. קוק מיט דיינע אויגן, וואס האט דיין חבר יעצט? וואס האט ער מיט גענומען מיט זיך? נאר מצוות און גוטע מעשים; זיין תפילין, זיין ציצית, זיין שמירת שבת און חסד.


... בלייב פרייליך און לערן דיינע שיעורים; לערן ח"י פרקים משניות. אויב דו ווילסט עפעס טון גוטס פאר דיין חבר'ס נשמה - זיי מזכיר זיין נאמען ביים לערנען משניות, דאס איז די גרעסטע זאך פאר א נשמה, "משנה" איז די אותיות "נשמה".


דיין ראש ישיבה.

#66 - דער עיקר זאלסטו זיך פארלייגן אויף משניות און גמרא
תפילה והתבודדות, שלאפן, משניות, לימוד התורה, גמרא, סדר היום

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע אויפבלייבן ביינאכט וכו'; ענדערש גיי שלאפן פרי און שטיי אויף פרי, לערן דיינע שיעורים כסדרן און זיי זיך מתבודד. אינדערפרי האט מען א קלארע מח, מען קען מער אנקומען אינדערפרי.


דער עיקר זאלסטו זיך פארלייגן אויף משניות און גמרא, די צוויי שיעורים זאל זיין דיין עיקר. מוהרא"ש האט מיר געזאגט איך זאל זען אין ישיבה ביי די בחורים זיי זאלן לערנען וואס מער משניות און גמרא, משניות איז מזכך די נשמה און גמרא פארברענט דעם שטן.


גיי שפאצירן אביסל און זיי זיך מתבודד, רעד צום אייבערשטן; דערצייל אים דיינע שוועריקייטן, זאג אים ווי שטארק דו ווילסט זיין אן ערליכער איד; התבודדות ברענגט צו די העכסטע דרגות.


געב א גרוס פאר דיין טאטע נרו יאיר, אויך פאר דיין ברודער ... נרו יאיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#65 - משניות היט אפ פון מלאכי חבלה וואס ווילן אוועקשלעפן פונעם אייבערשטן
משניות, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון לימוד משניות. דער חיד"א זכר צדיק לברכה ברענגט בשם מדרש תלפיות (עמוד מא): "אָשֵׁר בֶּן יַעֲקֹב יוֹשֵׁב עַל פִּתְחוֹ שֶׁל גֵיהִנוֹם, וּמִי שֶׁהִרְבָּה לִלְמוֹד מִשְׁנַיוֹת אֵינוֹ מַנִּיחוֹ לְהִכָּנֵס שָׁם"; ווען א מענטש קומט ארויף אויבן אין הימל קומען די מלאכי חבלה און ווילן אים אריינשלעפן אין גיהינום, קומט אשר בן יעקב און פרעגט דעם מענטש צי ער האט געלערנט משניות, אויב האט דער מענטש געלערנט משניות טראגט ער אים אריין אין גן עדן.


דער חיד"א טייטשט מיט דעם דער פסוק (בראשית מט, כ): "מֵאָשֵׁר שְׁמֵנָה לַחְמוֹ", 'שְׁמֵנָה' איז די אותיות 'מִשְׁנָה', אז אשר בן יעקב זעט אז א מענטש וואס האט געלערנט משניות, "וְהוּא יִתֵּן מַעֲדַנֵּי מֶלֶךְ", וועט ער זוכה זיין צו גן עדן; דאס איז נישט נאר לאחר הפטירה, דאס איז נאך יעצט ווען מען לעבט; ווען א מענטש לערנט משניות היט עס אים אפ פון די מלאכי חבלה וואס ווילן אים אוועקשלעפן פונעם אייבערשטן.


הויב אן מיט איין פרק משניות, מיט די צייט וועסטו באקומען א טעם אין לערנען, נאכדעם וועסטו צולייגן נאך פרקים משניות; דו וועסט שוין גארנישט דארפן. דער רבי האט געזאגט אמאל פאר איינעם (שיחות הר"ן סימן יז): "כְּשֶׁהַתּוֹרָה מַרְאָה אַהֲבָה לְאֶחָד, אָז אֵין רוֹצֶה כְּלָל עוֹלָם הַבָּא, רַק שֶׁרוֹצֶה אֶת הַתּוֹרָה בְּעַצְמָהּ", אז די תורה באווייזט זיך איר פנים, די תורה ווייזט ארויס די ליבשאפט - דעמאלט דארף דער מענטש גארנישט, מען דארף נישט קיין עולם הבא, מען דארף נאר די תורה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#64 - פופציג מאל ששה סדרי משנה
שלום בית, סיום, משניות, היכל הקודש, מוהרא"ש, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תצוה, ה' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן ערב שבת דיין הודעה אז דו האסט מסיים געווען די פופציגסטע מאל ששה סדרי משנה.


איך בין אזוי פרייליך, איך האב אזויפיל נחת צו זען ווי דו לערנסט אזוי פלייסיג; דו ביסט ממשיך יעצט נאך דיין חתונה, דו לערנסט ווייטער פלייסיג - אזוי ווי אלס בחור אין ישיבה.


וואס זאל איך דיר זאגן, איך דערמאן זיך ווען מען פלעגט זאגן פאר מוהרא"ש סיומים – פלעגט מוהרא"ש מיר זאגן: "מיר האבן זיך נישט צו שעמען פון קיין שום פלאץ"; בחורים און אינגלייט זאלן לערנען מיט אזא התמדה, מיט דעם וואס מען ארבעט, מען העלפט אין שטוב – כאפט מען ארויס פרקים משניות, דפים גמרא וכו' וכו'.


לאמיר טאנצן: "אשרינו מה טוב חלקינו ומה נעים גורלינו אשר בנחל שם גורלינו!"


 

#63 - דאנק דעם אייבערשטן אז דיין ווייב לאזט דיר פארן קיין אומאן
שלום בית, משניות, אומאן, מוהרא"ש, לימוד התורה, גמרא, ראש ישיבה, שיעורים כסדרן, סדר היום, חומש רש"י

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תרומה, ב' דראש חודש אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דיין ווייב תחי' זאגט דיר בפה מלא אז דו קענסט פארן קיין אומאן - קענסט שוין יעצט דינגען א בעט; וואס נאך דארפסטו? נאר דאנקען דעם אייבערשטן און בעטן יעדן טאג דו זאלסט טאקע קענען זיין ביים הייליגן רבי'ן ראש השנה די יאר און אלע יארן; דו, דיינע דורות און אלע אידן.


בתחילת התקרבותי ווען עס איז אויף מיר אריבער שווערע מניעות צו פארן אויף ראש השנה, איך פלעג דערציילן פאר מוהרא"ש מיינע מניעות, פלעגט מוהרא"ש מיר פרעגן: "וואס זאגט דיין ווייב? דיין ווייב איז מסכים זאלסט פארן?" ווען איך פלעג ענטפערן פאר מוהרא"ש: "מיין ווייב איז מיט מיר, זי וויל איך זאל גיין צום רבי'ן" - פלעגט מוהרא"ש מיר זאגן אלע יארן די זעלבע זאך: "זאלסטו איר קויפן א שיינע מתנה און איר ווייטער מכבד זיין", אזוי ווי דער רבי לערנט אונז מען זאל מכבד זיין די ווייב.


העיקר שטארק זיך מיט דיינע שיעורים כסדרן. מאך זיך א קביעות צו לערנען יעדן טאג מקרא - שנים מקרא ואחד תרגום מיט רש"י. פארלייג זיך אויף לימוד חומש רש"י. מוהרא"ש זאגט בשם דער הייליגער שר שלום פון בעלזא זכותו יגן עלינו, ער האט געזאגט: "ווער עס וועט לערנען און ענדיגן יעדע וואך חומש מיט רש"י, איז פארזיכערט אז ער וועט זיצן אויף יענע וועלט אין די היכל פון רש"י"; אויך שטייט פון הייליגן רבי פנחס'ל קאריצער זכותו יגן עלינו אז לערנען חומש רש"י יעדע וואך איז מסוגל צו האבן אמונה; אזוי אויך זאגט מען נאך פון צדיקים אויף דעם לשון וואס שטייט אין מחבר (סימן רפה, סעיף ב): "וִיְרֵא שָׁמַיִם יִקְרָא תַּרְגוּם, וְגַם פֵּירוּשׁ רַשִּׁ"י", א ירא שמים זאל מעביר סדרה זיין סיי תרגום און סיי מיט רש"י; אז דאס אליינס מאכט א מענטש ער זאל ווערן א ירא שמים. אזוי אויך זאגט מוהרא"ש בשם דעם הייליגן צדיק רבי ישכר דוב מבעלזא זכותו יגן עלינו: "א טאג וואס מען לערנט חומש מיט רש"י איז מען פארזיכערט אז אין דעם טאג וועט מען נישט זינדיגן".


נאכדעם זאלסטו לערנען א שיעור אין משניות; מוהרא"ש פלעגט זיך שטענדיג בארומען, ווען מען זעט א אינגערמאן אדער א בחור מיט א משניות, זאגט מען גלייך אויף אים: "דו ביסט א תלמיד היכל הקודש". מוהרא"ש האט געלייגט זייער א שטארקע דגוש אויף לימוד משניות, ווייל דורך לערנען משניות וועלן מיר ארויסגיין פון גלות, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ויקרא רבה ז, ג): "אֵין כָּל הַגָּלֻיּוֹת הַלָּלוּ מִתְכַּנְסוֹת אֶלָּא בִּזְכוּת מִשְׁנָיוֹת", משיח וועט קומען נאר בזכות וואס מען לערנט משניות, נאך זאגן חז"ל (סנהדרין מב.): "בְּמִי אַתָּה מוֹצֵא מִלְחַמְתָּהּ שֶׁל תּוֹרָה? בְּמִי שֶׁיֵּשׁ בְּיָדוֹ חֲבִילוֹת שֶׁל מִשְׁנָה".


מען קען זיך גארנישט פארשטעלן וואס פאר א כח משניות האט, און וואס עס טוט פאר'ן מענטש; מיר זאגן יעדן טאג ביים דאווענען (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", וואס דאס איז ראשי תיבות "מִשְׁנָה"; אז א מענטש זאגט משניות - נעמט דאס אים ארויס פון שאול תחתית.


דיין דריטע שיעור זאל זיין אין גמרא; מוהרא"ש זכרונו לברכה דערציילט בשם הרב הקדוש רבי יהושע'לע בעלזער זכותו יגן עלינו וואס ער האט נאכגעזאגט פון זיין גרויסן טאט'ן דער הייליגער שר שלום זכותו יגן עלינו: "אז מען לערנט א דף גמרא מיט רש"י, איז עס מסוגל פאר הצלחה"; און ער האט געזאגט אז ער האט געזען אסאך מענטשן וואס זיי זענען אין זייערע יונגע יארן געלעגן טיף אין שאול תחתית רחמנא לצלן, און זיי האבן זיך אונטערגענומען צו לערנען יעדן טאג א דף גמרא, דורכדעם זענען זיי ארויסגעגאנגען פון זייער פלאנטער, זיי האבן זיך געקענט שטארקן אויף זייערע ביטערע נסיונות וכו' און זיי זענען געווארן גרויסע תלמידי חכמים.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, איך דארף מקצר זיין, איך לויף אריין צו די בחורים; זיי ווארטן אויף אביסל חיזוק.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#62 - לאז נישט אפ דעם משניות דיין גאנץ לעבן
חברים, משניות, יונגע יארן

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, בית שמש


דיין טאטע האט מיר געשריבן אז דו האסט יעצט מסיים געווען גאנץ ששה סדרי משנה; דאס האט מיר זייער פרייליך געמאכט, איך האב הנאה אז דו נוצט אויס דיינע יונגע יארן.


יעצט זאלסטו נאכאמאל אנהויבן א שיעור אין משניות, ביז דו וועסט ענדיגן נאכאמאל, אזוי זאלסטו טון דיין גאנץ לעבן; זאלסט קיינמאל נישט אפלאזן די משניות. משניות איז מזכך ומטהר את הנפש, משניות איז משנה דעם מענטש, משניות איז אזוי ווי סטי"ל ווא"ל, עס נעמט אראפ אלע פלעקן, מען ווערט צוריק אינגאנצן ריין.


חבר זיך נאר מיט גוטע חברים, חבר זיך מיט חברים וואס לערנען און דאווענען. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנד.): "יַנְקוּתָא כְּלִילָא דְוַרְדָא", די שענסטע זמן פונעם מענטש זענען זיינע יונגע יארן, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות תשובה, סימן עג): "הָעַבְדוּת שֶׁאָדָם עוֹבֵד אֶת הַשֵּׁם בְּבַחֲרוּתוֹ כָּל יוֹם, עֶרְכּוֹ יָקָר מִשָּׁנִים רַבּוֹת שֶׁל עֲבוֹדָה לְעֵת זִקְנָתוֹ", יעדן טאג עבודת השם אין די יונגע יארן איז חשוב'ער פון עטליכע יארן עבודת השם אויף דער עלטער.


שיק א גרוס פאר דיין טאטע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#61 - זיך שטארקן פונדאסניי מיט לימוד התורה
תשובה, משניות, התחדשות, לימוד התורה, יענער, חלישות הדעת, תעניתים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת יתרו, י"ט שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש, די בכל אתר ואתר, ה' עליהם יחיו


די וואך פרשת יתרו, ווען מיר ליינען די פרשה פון קבלת התורה, - איז א צייט וואס מיר באקומען פרישע כוחות צו מקבל זיין די תורה פונדאסניי, אזוי ווי צדיקים זאגן (של"ה הקדוש בתחילת מסכת פסחים; ועוד): "קְרִיאָה מְעוֹרֵר אֶת הַזְּמַן", ווען מען ליינט אין די תורה די פרשת השבוע - וועקט זיך אויף די אלע זאכן וואס האט דעמאלט פאסירט, און מען קען זוכה זיין צוצוקומען צו דעם.


איך וויל ענק בעטן איר זאלט זיך שטארקן פונדאסניי מיט לימוד התורה. דער רבי האט אונז געגעבן א וועג צו לערנען תורה, מען זאל זאגן די ווערטער פון די תורה - אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט. קוקט אריין די ווערטער פון רבי'ן (שיחות הר"ן, סימן עו): "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט - זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל. רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, מען זאל נאר זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ - מַה בְּכָךְ?" און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל - איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה: 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר: 'גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה'", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.


איך בעט אייך מיינע טייערע ליבע ברידער, מיר דארפן זיך באנייען מיט לימוד משניות, א תלמיד היכל הקודש איז נאר דער וואס זאגט פרקים משניות; משניות וואשט אפ אלע עבירות און עס שלעפט ארויס פון שאול תחתית.


מוהרא"ש זאגט, די שיחה פון כך וכך פון הייליגן רבי'ן מיינט לימוד משניות. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "שֶׁאֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן, און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם, וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך" - וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.


ווען דער רבי האט דאס געזאגט האט רבי נתן געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן תקעג): "צי תורה קען אויך העלפן אזא איינעם וואס איז אראפגעפאלן אין די עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן?" האט דער רבי געשריגן אויף אים און געזאגט: "דו ווייסט ווי גרויס די כח פון תורה איז?! תורה איז העכער פון אלעס!" אפילו א מענטש וואס פאלט נעבעך אראפ אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, אויב דער מענטש וועט לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער ווערן אן ערליכער איד.


מען דארף נישט פאסטן און מאכן סיגופים. מוהרא"ש ברענגט טויזנטער מאל די ווערטער וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי ראש השנה ד, ח): "כֵּיוָן שֶׁקִּבַּלְתֶּם עֲלֵיכֶם עוֹל תּוֹרָה, מַעֲלֶה אֲנִי עֲלֵיכֶם כְּאִילוּ לֹא חֲטָאתֶם מִיְמֵיכֶם", ווען א מענטש איז מקבל אויף זיך צו לערנען די הייליגע תורה רעכנט אים דער אייבערשטער אזוי ווי ער האט קיינמאל נישט געזינדיגט.


טייערע ליבע ברידער, קוקט נישט אויף אנדערע; ווערט נישט צעבראכן פון אנדערע און ווערט נישט מבולבל פון אנדערע. מוהרא"ש זאגט, די עשרת הדברות שטייט בלשון יחיד (שמות כ, ב): "אָנֹכִי ה' אֱלֹקֶיךָ", איך בין דיין באשעפער, עס שטייט נישט "אֱלֹקֵיכֶם", ענקער באשעפער; "לֹא יִהְיֶה לְךָ", עס זאל נישט זיין צו דיר, אלעס שטייט בלשון יחיד - צו דיר; דאס ווייזט אונז אז מען קען נאר מקבל זיין די תורה אויב מען נעמט די תורה פאר זיך, מען קוקט נישט אויף אנדערע.


בפרט ווען עס קומט צו נאנטע חברים, תלמידי היכל הקודש; אז מען האט נישט די הקדמה - קען מען באקומען חלישות הדעת. 'דער באקומט א שמייכל, יענער באקומט א שיינע בריוו, דער דריטער איז אזוי נאנט און איך באקום גארנישט; נישט קיין בריוו, נישט קיין שמייכל, נישט גארנישט'; דארף מען זיך שטארקן און נישט ווערן צעפאלן.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן, אבער איך דארף אריינגיין צו די בחורים; זיי זענען אזוי צעבראכן, קיינער אין די וועלט פארשטייט נישט קיין בחור; איך דארף גיין פארלערנען, בלייבזשעט מיר געזונט.


א פרייליכן ליכטיגן שבת.

#60 - די גרעסטע נחת פאר א טאטע, צו זען זיין קינד מיט א משניות
משניות, לימוד התורה, נחת, בר מצוה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, בית שמש


דיין טאטע האט מיר געשריבן אז דו לערנסט משניות, דו האסט זיך געמאכט א חשבון אז דו וועסט לערנען יעדן טאג א פרק משניות - וועסטו זוכה זיין צו ענדיגן ששה סדרי משנה לכבוד דיין בר מצוה, חודש אלול תשפ"ג.


ער האט מיר אויך געשיקט א בילד ווי אזוי דו זיצט מיט א משניות און דו לערנסט מיט אזא געשמאק.


דיין טאטע פריידט זיך אזוי שטארק! ער שרייבט מיר אז דאס איז זיין גרעסטע נחת, עס איז מער פון זיין געלט, מער פון אלעס! צו זען זיין קינד מיט א משניות; אויך איך פריי זיך זייער.


איך האב נעכטן געגעבן א שיעור אין לשון הקודש ווייל דיין טאטע האט מיר געזאגט אז דו פארשטייסט נישט קיין אידיש, דו הערסט די לשון הקודש שיעורים.


שטארק זיך, זיי ממשיך מיט דיין לערנען און דאווענען; אויך זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו רעדן צום אייבערשטן. בעט אים וואס דו דארפסט, רעד צו אים אזוי ווי דו רעדסט צו א גוטער חבר, דערצייל אים אלעס; קענסט אים דערציילן פריוואטע זאכן, דערצייל אים אלעס וואס טוט זיך אין דיין לעבן וכו', פון דיינע עלטערן וכו' - וועסטו האבן שטארקייט צו זיין אן ערליכער איד.


איך וועל זיך זייער פרייען אז דו וועסט מיר שרייבן א בריוו.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#59 - אין די וואכן פון שובבי"ם זאלסטו זיך באפלייסן אין לימוד משניות
תשובה, משניות, שובבי"ם

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בעט דיר זייער, יעצט ווען מיר זענען אריין אין די וואכן פון שובבי"ם זאלסטו זיך באפלייסן אין לימוד משניות. דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפגעפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם. וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג "כך וכך", וועט ער סוף כל סוף ארויסגיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס; מוהרא"ש זאגט, ער האט מקובל פון אנשי שלומינו אז בשעת דער רבי האט געזאגט די שיחה הנ"ל פון דאס גרויסקייט פון לערנען, דאס נעמט ארויס פון עבירות - אז דאס גייט ארויף אויף לימוד ח"י פרקים משניות; משניות - דאס נעמט ארויס דעם מענטש פון אלע עבירות.


דעריבער בעט איך דיר זייער זאלסט אנהייבן מיט א פרישקייט לערנען משניות יעדן טאג; קוק נישט אויב דו פארשטייסט דאס לערנען אדער נישט, דו זאג די ווערטער - וועסטו זוכה זיין צו ווערן נענטער און נענטער צום אייבערשטן, דו וועסט אלעס פאררעכטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#58 - דיין סיום משניות האט מיר געגעבן פרישע כוחות
סיום, משניות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין היינט פארטאגס אהיים געקומען פון ארץ ישראל, פון מחזק זיין די חברים תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל.


מיין פלאן איז געווען גלייך צו גיין אין ישיבה, למעשה בין איך געבליבן אין שטוב, איך שפיר זיך נישט גוט, איך האב נישט קיין כח. איך טו וואס מוהרא"ש פלעגט זאגן מען זאל טון, טרינקען טיי און זאגן תהלים.


איך זיץ מיט א תהלים און א גלעזל טיי; פלוצלונג קומט אריין א טעקסט מעסידזש פון דיר: "א גוטן ראש ישיבה, איך האב געענדיגט די פערציגסטע מאל ששה סדרי משנה, יישר כח פאר אלעס"; זאלסט וויסן אז די מעסידזש האט מיר געגעבן פרישע כחות, איך האב באקומען כח צו גיין צו די יארצייט סעודה פון רבי נתן זכרונו לברכה.


וועסט מיר פרעגן וואס איז די גרויסקייט? א גאנצן טאג הערט דאך דער ראש ישיבה אזעלכע סיומים! די גרויסקייט איז, ווען א אינגערמאן איז פארנומען צו ברענגען פרנסה; דא רעדט מען נישט פון א בחור אין ישיבה אדער א אינגערמאן אין כולל, נאר איינער וואס ארבעט שווער צו ברענגען פרנסה, אזא איינער כאפט ארויס צייט צו לערנען משניות און איז מסיים די פערציגסטע מאל - דאס איז מיר נחת, דאס געבט מיר כח.


 

#57 - א גרויסער יצר הרע ביי בחורים צו פארברענען צייט
בחור, משניות, לימוד התורה, יונגע יארן, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויחי, עשרה בטבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה געהאט צו זיין אין ירושלים מיט אנשי שלומינו, זיך באקענען פון דער נאנט מיט ענק אלע; איך האף דו האסט אויך הנאה געהאט.


איך האף דו האסט פארשטאנען די שיעורים אין אידיש, מיר האבן גערעדט ביי שלש סעודות בעיקר פון די צוויי הויפט נקודות פון רבי'ן, די זאך פון רעדן צום אייבערשטן און פון דעם סדר דרך הלימוד.


שטארק זיך, נוץ אויס די יונגע יארן. בטל נישט קיין צייט; עס איז דא א גרויסער יצר הרע ביי בחורים צו פארברענען צייט, מען קען שמועסן שעות אויף שעות פון גארנישט מיט נישט, אלע בחורים האבן די יצר הרע; דעריבער בעט איך דיר זייער, ווען דו האסט איבריגע צייט זאלסטו לויפן צו די תורה, נעם א משניות און זיי גורס פרקים משניות כסדרן, אויך מאך זיך א שיעור אין ש"ס כסדרן דיקא, קוק נישט אויב דו פארשטייסט וואס דו לערנסט אדער נישט.


דער רבי זאגט מען דארף נישט פארשטיין ווען מען לערנט, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו): "טוֹב לִלְמֹד בִּמְהִירוּת וְלִבְלִי לְדַקְדֵּק הַרְבֵּה בְּלִמּוּדוֹ, רַק לִלְמֹד בִּפְשִׁיטוּת בִּזְרִיזוּת, וְלִבְלִי לְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ הַרְבֵּה בִּשְׁעַת לִמּוּדוֹ מֵעִנְיָן לְעִנְיָן, רַק יִרְאֶה לְהָבִין הַדָּבָר בִּפְשִׁיטוּת בִּמְקוֹמוֹ", עס איז גוט מען זאל זיך צוגעוואוינען צו לערנען שנעל און נישט מדקדק זיין צופיל בשעת מען לערנט, נאר זען צו פארשטיין דעם פשטות הפשט, "וְאִם לִפְעָמִים אֵינוֹ יָכוֹל לְהָבִין דָּבָר אֶחָד, אַל יַעֲמֹד הַרְבֵּה שָׁם וְיַנִּיחַ אוֹתוֹ הָעִנְיָן וְיִלְמַד יוֹתֵר לְהַלָּן", און אויב מען פארשטייט נישט - זאל מען נישט פארברענגען אסאך צייט אויף דעם ענין, ענדערש זאל מען גיין ווייטער, "וְעַל פִּי הָרֹב יֵדַע אַחַר כָּךְ מִמֵּילָא מַה שֶּׁלֹּא הָיָה מֵבִין בִּתְחִלָּה, כְּשֶׁיִּלְמַד כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת לְהַלָּן יוֹתֵר", און אז מען לערנט אסאך וועט מען שפעטער פארשטיין וואס מען האט פריער נישט אזוי גוט פארשטאנען.


נאכדעם ברענגט רבי נתן אז דער רבי האט געזאגט: "שֶׁאֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד רַק הָאֲמִירָה לְבַד, לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", אפילו מען פארשטייט גארנישט זאל מען זאגן די ווערטער, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און ביים סוף וועט מען פארשטיין. "וְלֹא יְבַלְבֵּל דַּעְתּוֹ בִּתְחִלַּת לִמּוּדוֹ שֶׁיִּרְצֶה לְהָבִין תֵּכֶף, וּמֵחֲמַת זֶה יִקְשֶׁה לוֹ הַרְבֵּה תֵּכֶף וְלֹא יָבִין כְּלָל, רַק יַכְנִיס מֹחוֹ בְּהַלִּמּוּד וְיֹאמַר כְּסֵדֶר בִּזְרִיזוּת וּמִמֵּילָא יָבִין", מען זאל נישט ווערן צעבראכן ווען מען זעט אז מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט, וואס דאס אליינס - אז מען וויל גלייך פארשטיין - מאכט אז עס זאל זיין שווער צו פארשטיין דאס לערנען, מען זאל נאר זאגן די ווערטער כסדרן און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף, יָבִין אַחַר כָּךְ, וְאִם יִשָּׁאֲרוּ אֵיזֶה דְּבָרִים, שֶׁאַף עַל פִּי כֵן לֹא יוּכַל לַעֲמֹד עַל כַּוָּנָתוֹ, מַה בְּכָךְ", און אויב מען פארשטייט נישט דעם ערשטן מאל, וועט מען עס פארשטיין ביים צווייטן מאל; און אויב מען וועט נישט פארשטיין דעם צווייטן מאל איז אויך גארנישט, "כִּי מַעֲלַת רִבּוּי הַלִּמּוּד עוֹלָה עַל הַכֹּל, וּכְמוֹ שֶׁאָמְרוּ רַבּוֹתֵינוּ זִכְרוֹנָם לִבְרָכָה (שבת סג.; עבודה זרה יט.): 'לִגְּמוֹר, וַהֲדַר לִסְבֹּר, וְאַף עַל גַּב דְּלָא יָדַע מַה קָאָמַר' שֶׁנֶּאֱמַר (תהלים קיט, כ): "גָּרְסָה נַפְשִׁי לְתַאֲבָה", ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן, אז א מענטש זאל קודם אסאך זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, אפילו ער פארשטייט נישט וואס ער לערנט, און דערנאך זאל ער לערנען צו פארשטיין, "כִּי עַל יְדֵי רִבּוּי הַלִּמּוּד, שֶׁיִּלְמַד בִּמְהִירוּת, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה, עַל יְדֵי זֶה יִזְכֶּה לַעֲבֹר כַּמָּה פְּעָמִים אֵלּוּ הַסְּפָרִים שֶׁלּוֹמֵד, לְגָמְרָם, וְלַחֲזֹר לְהַתְחִיל, וּלְגָמְרָם פַּעַם אַחַר פַּעַם, וְעַל יְדֵי זֶה מִמֵּילָא יָבִין וכו'", ווייל אז מען געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעל, קען מען זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך; מען איז זוכה איבערצוגיין יעדע זאך זייער אסאך מאל, ביז מען איז זוכה דאס צו פארשטיין.


רבי נתן זאגט דארט ווייטער: "וְדִבֵּר הַרְבֵּה מְאֹד בְּעִנְיָן זֶה, וְאִי אֶפְשָׁר לְבָאֵר דְּבָרִים אֵלּוּ בִּכְתָב הֵיטֵב, אֲבָל בֶּאֱמֶת הוּא דֶּרֶךְ עֵצָה טוֹבָה מְאֹד בְּעִנְיַן הַלִּמּוּד, כִּי עַל יְדֵי זֶה יְכוֹלִים לִזְכּוֹת לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, לִגְמֹר כַּמָּה וְכַמָּה סְפָרִים, וְגַם יִזְכֶּה לְהָבִין הַדְּבָרִים יוֹתֵר, מֵאֲשֶׁר הָיָה לוֹמֵד בְּדִקְדּוּק גָּדוֹל, כִּי זֶה מְבַלְבֵּל מְאֹד מִן הַלִּמּוּד", דער רבי האט זייער אסאך גערעדט פונעם דרך הלימוד, אז מען זאל נישט זוכן צו פארשטיין גלייך ווען מען לערנט, נאר מען זאל לערנען אסאך אן פארשטיין, ביז מען וועט זוכה זיין צו פארשטיין; ווען מען לערנט אויף דעם סדר דרך הלימוד איז מען זוכה אנצוקומען אסאך מער ווי ווען מען לערנט שטייט און מען קלערט אריין אין יעדע ווארט, וואס דאס שטערט נאר דאס לערנען, "וְכַמָּה בְּנֵי אָדָם פָּסְקוּ מִלִּמּוּדָם לְגַמְרֵי עַל יְדֵי רִבּוּי הַדִּקְדּוּקִים שֶׁלָּהֶם, וּמְאוּמָה לֹא נִשְׁאַר בְּיָדָם", און זייער אסאך מענטשן האבן אינגאנצן אויפגעהערט צו לערנען צוליב דעם וואס זיי האבן געלערנט און געקוועטשט וכו'.


"אֲבָל כְּשֶׁיַּרְגִּיל עַצְמוֹ לִלְמֹד בִּמְהִירוּת כַּנִּזְכָּר לְעֵיל, בְּלִי דִּקְדּוּקִים הַרְבֵּה, הַתּוֹרָה תִּתְקַיֵּם בְּיָדוֹ, וְיִזְכֶּה לִלְמֹד הַרְבֵּה מְאֹד, גְּמָרָא וּפוֹסְקִים כֻּלָּם, וְתַנַ"ךְ וּמִדְרָשִׁים וְסִפְרֵי הַזוֹהַר וְקַבָּלָה, וּשְׁאָר סְפָרִים כֻּלָּם", אבער אז א מענטש געוואוינט זיך צו צו לערנען שנעלערהייט - אזוי ווי אויבן דערמאנט, וועט ער זוכה זיין צו לערנען זייער אסאך, און ער וועט לערנען די גאנצע תורה - גמרא מיט אלע פוסקים, תנ"ך מיט אלע מדרשים, און זוהר הקדוש, "וּכְבָר מְבֹאָר שִׂיחָתוֹ שֶׁל רַבֵּנוּ זִכְרוֹנוֹ לִבְרָכָה, שֶׁטּוֹב לָאָדָם שֶׁיַּעֲבֹר בְּחַיָּיו בְּכָל הַסְּפָרִים שֶׁל הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה", אזוי ווי דער רבי האט געוואלט אז מיר זאלן דורך לערנען כל התורה כולה. עיין שם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#56 - אז מען טוט עבירות ווערט מען פארשעמט
שלום בית, סמארטפאון, תשובה, קאמפיוטער, משניות, בזיונות, מאוויס, עבירות

בעזרת ה' יתברך


א' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די מעשה וואס דו גייסט יעצט אריבער, דיין ווייב האט דיר געכאפט ביי די שלעכטע זאכן, זי האט דיר געטראפן קוקן עבירות ה' ישמרינו – דאס דארף דיר אויפוועקן פון דיין טיפע שלאף.


יעצט איז די צייט דו זאלסט זען וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן דש): "אָדֶער אַ נִסָּיוֹן אָדֶער אַ בִּזָּיוֹן"; אז מען טוט עבירות, מען קוקט מיסט – ווערט אויס נסיון, עס ווערט א בזיון, מען ווערט פארשעמט. יעצט איז א צייט דו זאלסט אוועקווארפן דיין טעלעפאן, אייפאד, אייפעד; די אלע מאשינדלעך אויף וואס דו קוקסט די זאכן, צעברעך עס אויף פיצלעך און מאך זיך א קבלה אז דו נעמסט מער נישט אריין אין די הענט די זאכן. אין דעם זכות וועט דער אייבערשטער רחמנות האבן אויף דיר, עס וועט צוריק ווערן ליבשאפט צווישן ענק.


דו דארפסט וויסן, ווען די ווייב זעט איר מאן איז נישט ערליך קען די גאנצע שטוב ווערן אויס. דער רבי האט דאס שוין געזאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קח): "אַ מֶענְטְשׁ פוּן אֵיין תַּעֲנוּג'ל וֶועגְן פוּן אַ פֶערְטְל שָׁעָה, קָאן עֶר אָן וֶוערְן גָאר דֶעם עוֹלָם הַזֶּה מִיט דֶעם עוֹלָם הַבָּא", וועגן א תאוה'לע פון א פערטל שעה קען א מענטש פארלירן די וועלט און יענע וועלט; דעריבער, אז דאס האט יעצט פאסירט, דיין ווייב איז אזוי פארשעמט און דו ביסט פארשעמט – זאלסטו נישט טראכטן קיין צוויי, נאר גלייך צעברעכן אלע עבודה זרה'ס, מער נישט האבן ביי זיך קיין שום מאשין וואס מען קען קוקן דערויף עבירות.


איך זע מיט מיינע אויגן דאס וואס די הייליגע חכמים זאגן (סוטה ג.): "אֵין אָדָם עוֹבֵר עֲבֵירָה אֶלָּא אִם כֵּן נִכְנַס בּוֹ רוּחַ שְׁטוּת", א מענטש זינדיגט נישט נאר נאכדעם וואס ער ווערט משוגע; ווייל שכל'דיג האט דאס נישט קיין זין. דו האסט א טייערע ווייב, זי איז דיר אזוי געטריי, זי וויל נאר דיר, זי דארף נאר דיר, פארוואס אין דער וועלט זאל אפילו אינטערעסירן צו זוכן אין מיסט? וואס האט מען פון מיסט?! איין תירוץ איז דא, דער רוח שטות, דאס שטופט צו די זאכן.


דער רבי האט אן עצה ווי אזוי מען קען פטור ווערן פונעם רוח שטות, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן א): "הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה הִיא מַכְנִיעַ אֶת הַיֵּצֶר הָרָע", די תורה אונטערטעניגט דעם יצר הרע, "שֶׁרוֹצֶה לַעֲשׂוֹת אֶת הָאָדָם מְשֻׁגָּע מַמָּשׁ, חַס וְשָׁלוֹם", - וואס וויל משוגע מאכן דעם מענטש חס ושלום, "כִּי בַּעַל עֲבֵרָה הוּא מְשֻׁגָּע", א בעל עבירה איז א משוגע'נער; זאלסטו זיך צוריק נעמען לערנען די הייליגע תורה. מאך זיך א שיעור אין משניות, זע צו לערנען יעדן איינציגסטן טאג אכצן פרקים משניות, כסדרן דיקא, על פי סדר דרך הלימוד שקבלנו מרבינו (עיין שיחות הר"ן, סימן עו); אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט – זאלסטו זאגן די ווערטער, דאס וועט דיר ארויס קלאפן די שגעון פון קוקן אויף עקלדיגע אויסגעלאסענע עבירות. אויך וועט דיר דאס צוריק ברענגען דיין חן; דו דארפסט דאך יעצט חן, דיין ווייב איז אזוי צעבראכן, זי ווייסט נישט וואס צו טון מיט זיך, זי האט דיר אזוי ארויפגעקוקט, און יעצט איז זי אזוי אויסער זיך.


איך וועל פרובירן רעדן צו דיין ווייב, אבער נאר אז דו ווארפסט אוועק די זאכן. דו ווייסט ווי שטארק מיך באדערט ווען איך זע ביי תלמידי הישיבה, בחורים, אינגעלייט – די זאכן; איך זאג נישט גארנישט צוליב מיינע פריוואטע טעמים, אבער עס טוט מיר אזוי וויי צו זען אז מען פאלגט נישט מוהרא"ש, מען האלט זיך קלוגער, מען גייט קעגן די רבנים וצדיקים וואס זאגן מען זאל נישט האבן קיין טעלעפאן וכדומה.


ווער ליידט ביים סוף? דער מענטש אליין! די שלום בית פלאצט, מען פארלירט די ווייב און די קינדער.


וואויל איז דעם מענטש וואס האט שכל אוועק צו ווארפן זיין שכל, ער ווייסט צו פאלגן צדיקים, ער איז פעלזן פעסט נישט צו האבן א טעלעפאן, קאמפיוטער, אייפאד וכדומה – וואס מען קען זען עקלדיגע זאכן, ער האלט זיין שטוב ריין – ווערט ער האבן די וועלט און יענע וועלט.


אז דו נעמסט זיך אונטער די צוויי זאכן, דו ווארפסט אוועק די זאכן און דו גייסט לערנען אכצן פרקים משניות – וועט זיך אלעס איבערדרייען לטובה; דיין שלום בית וועט נאר ווערן שטערקער און בעסער, דו וועסט צוריק באקומען דיין חן ביי איר און דו וועסט ווערן אן ערליכער איד.


ביינאכט זאלסטו אהיים גיין, בלייב נישט שמועסן מיט קיינעם; געדענק איינער ווארט דיר אין שטוב, דו האסט א ווייב, זי ווארט אין שטוב. שמועס מיט איר, פארברענג מיט איר, שפאציר מיט איר. נישט לאנג צוריק ביסטו געווען אליין, האסט געוויינט אז דו ווילסט חתונה האבן, האסט געטראכט 'איינמאל איך וועל חתונה האבן וועל איך נאר קוקן אויף מיין ווייב, איך וועל דעמאלט זיין ערליך'; זאלסטו זיך אויפפרישן, דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט א שטוב, האסט א ווייב מיט קינדער.


ביי מיר ביסטו גארנישט ווייניגער געווארן, איך האב דיר נאכאלץ זייער ליב; ביי מיר ביסטו זייער חשוב, איך וויל נאר דיין גוטס, איך וויל דיין טובה.

#55 - משניות מאכט דעם מענטש לויטער און ריין
משניות, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויצא, ו' כסליו, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זאג אסאך משניות וועסטו זוכה זיין צו א ריינע מח מחשבה, תורה רייניגט דעם מענטש; ווען מען לערנט תורה, בפרט משניות - ווערט מען לויטער און ריין. מען קען זיך נישט פארשטעלן וואס משניות טוט, מען ווערט געטוישט מקצה אל הקצה, מען ווערט א נייער מענטש; דער וואס פאלגט דעם רבי'ן, ער נעמט די עצה פון זאגן ח"י פרקים משניות בתמימות ובפשיטות - דער קומט אן זייער הויך.


זיי זיך נישט מבלבל וכו'; דו קענסט איינקויפן דארט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#54 - מאך א פלאן וואס דו ווילסט טון דעם זמן
משניות, ישיבה, היטן די צייט, סדר היום, נערווען

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, א' דראש חודש מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך ווארט צו הערן וואס איז דיין פלאן פאר'ן קומענדיגן זמן, קומסט אין ישיבה אדער דו גייסט ארבעטן? ווייל איך בין נישט מסכים דו זאלסט זיצן דעם זמן אין שטעטל און גארנישט טון; שטעטל איז נישט קיין עיר מקלט, אויב דו קומסט מיט א פלאן וואס דו גייסט טון - איז גוט, אבער סתם זיין אין שטעטל און גיין ליידיג - בין איך נישט מסכים.


האברך ... נרו יאיר האט מיר געזאגט אז דו האסט אים געפרעגט אויב דו קענסט שלאפן ביי אים; איך האב אים געזאגט אז איך וויל הערן פון דיר וואס דיין פלאן איז.


שטארק זיך בלימוד משניות, פארפעל נישט קיין איין טאג פון ח"י פרקים משניות; משניות לייטערט אויס דעם מענטש, משניות וואשט אפ אלע פלעקן, משניות היילט אויס, עס נעמט אוועק אלע סארט נערווען, שלעכטע מחשבות, דמיונות, חזיונות וכו'.


 

#53 - האסט מיר אונטערגעקויפט מיט דיין משניות
מקוה, משניות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


האברך ... נרו יאיר האט מיר יעצט דערציילט אז דו האסט גענומען די זכות פון די צווייטע מקוה טהרה וואס מיר גייען יעצט בויען אין קרית ברסלב, ער האט מיר היינט געברענגט פון דיר די ערשטע צען טויזנט דאלער; דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט קענען טון נאך און נאך מצוות דיין גאנץ לעבן.


איך מוז דיר זאגן, איך האב אזוי הנאה געהאט דיר צו זען אויפ'ן פליגער אויפ'ן וועג אהיים פון ראש השנה אין אומאן מיט א קליינע משניות; אויפ'ן וועג אהיים איז יעדער אזוי אפגעמאטערט, קוים וואס מען גייט, קוים וואס מען ווייסט וואס טוט זיך, און דו און נאך תלמידי היכל הקודש זיצן מיט די משניות און זאגן פרקים משניות; האסט מיר אונטערגעקויפט, האסט געכאפט מיין הארץ, אזא מראה וועל איך נישט פארגעסן אזוי שנעל; זה חלקי מכל עמלי, צו זען ווי די דרשות, די דיבורים, די הארעוואניע - גייט אריין אין אנשי שלומינו.


א חתימה טובה.

#52 - קום נישט אויף אמעריקע פאר פרנסה
משניות, פרנסה, חומש רש"י

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נח, כ"ז תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בלייב דארט, קום נישט אויף אמעריקע פאר פרנסה, עס איז דא ביי ענק גענוג פרנסה; בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט טרעפן א גוטע פרנסה, א גרינגע און איידעלע.


שטארק זיך ווייטער מיט דיין הייליגע ארבעט, פארשפרייטן איבעראל די זיסע עצות פון הייליגן רבי'ן.


כאפ אריין יעדן טאג אביסל חומש רש"י איינגעטיילט לויט די וואך, אויך לערן אסאך משניות; משנ"ה באטרעפט פרנס"ה, דאס וועט דיר ברענגען פרנסה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#51 - אז דו וועסט אנטון תפילין יעדן טאג וועסטו באקומען כח
שלום בית, משניות, תפלין, הצלחה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת נצבים, כ"ג אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אז דו וועסט אנטון תפילין יעדן טאג וועסטו באקומען כח. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מנחות מד:): "כָּל הַמֵּנִּיחַ תְּפִילִין מַאֲרִיךְ יָמִים", ווער עס לייגט תפילין - לעבט א לאנגע לעבן, א גוטע לעבן; דו לייגסט נישט קיין תפילין ווייל דו האסט נעכטן נישט געלייגט, און נעכטן האסטו נישט געלייגט ווייל דו האסט די גאנצע פאריגע וואך נישט אנגעטון די הייליגע תפילין, אזוי גייט אריבער וואכן און חדשים וואס דו ביסט אזוי צעבראכן אז דו טוסט נישט אן קיין תפילין.


אז דו וועסט אנטון תפילין וועט זיך אלעס טוישן; דו וועסט צוריק האבן שלום בית, אלעס וועט ווערן צוריק גוט.


טו יעצט אן תפילין אפילו עס איז שוין שפעט נאכמיטאג, און זאג דעם אייבערשטן ער זאל דיר מוחל זיין, בעט אים מחילה; בעט אים ער זאל דיר ארויסנעמען פון די עצבות און מרה שחורה דיינע.


נעם א משניות און זאג א פרק משניות, אויך נעם א גמרא און זאג א בלאט גמרא; אין די הייליגע תורה ליגן אלע סגולות, אלע רפואות און אלע ישועות.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#50 - משניות היילט אויס די מח מחשבה
שלום בית, רפואה, משניות, מחשבות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ז אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויפיל דו ביסט א רחמנות - איז דיין ווייב נאך סאך מער א רחמנות; עס איז כמעט אוממעגליך צו לעבן מיט איינעם וואס ליידט אויף די מחשבות פון א"ו ס"י ד"י, מען קען אראפגיין פון זינען.


הייב אן זאגן משניות, דאס וועט דיר אויסהיילן; אז דו ווילסט פטור ווערן פון דיינע יסורים, פון די שלעכטע מחשבות וואס מאכן דיר צעדריידט, דו ליידסט אויף א"ו ס"י ד"י השם ישמרינו - נעם די עצה פון זאגן משניות, משניות היילט אויס די מח מחשבה. אז מען לערנט משניות ווערט מען מיט די צייט א נארמאלער מענטש, מען הערט אויף ליידן אויף די מחשבות.


 א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#49 - די שיינקייט פון א בחור וואס ארבעט, אבער לערנט אויך יעדן טאג
בחור, משניות, פרנסה, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין זייער איבערראשט פון דיר, פון דיין התמדה; דו לערנסט אזוי פלייסיג משניות, דו האלסט שוין יעצט ביים מסיים זיין די זעכציגסטע מאל גאנץ "ששה סדרי משנה".


וואו אין די וועלט זעט מען אזא זאך ביי א בחור וואס איז נישט אין ישיבה? דו ארבעסט, רוב טאג ביסטו פארנומען ביי די ארבעט און דו נעמסט אראפ יעדן טאג אביסל צייט גורס צו זיין אכצן פרקים משניות; וואו אין די וועלט זעט מען אזוינס? אפילו ביי ישיבה בחורים קען מען נישט טרעפן בחורים זאלן האבן אזא השגה, צו לערנען אזוי סאך משניות.


שטארק זיך, גיי אן מיט ח"י פרקים משניות; דאס וועט עפענען פאר דיר אלע טויערן פון גן עדן. דער הייליגער חיד"א זכותו יגן עלינו זאגט (מדבר קדמות מערכת א, אות נא) בשם דער מדרש תלפיות, אז אשר בן יעקב זיצט ביים טיר פון גיהנום, און ווער עס האט געלערנט משניות שלעפט ער ארויס פון די מלאכי חבלה און טראגט אים אריין אין גן עדן.


איך בעט פאר דיין שידוך, איך האב נישט פארגעסן פון דיר.


זומער וועל איך זיין בעזרת השם אין שטעטל, איך האף דיר צו זען.

#48 - א תלמיד היכל הקודש מעסט זיך לויט זיין משניות
חסידות ברסלב, משניות, ישיבה, שיעורים כסדרן, מעביר סדרה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בהעלותך, ט"ז סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, פלארידא


לערן יעדן טאג אביסל חומש; זיי מעביר סדרה פון אנהייב וואך, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער. עס שטייט פון צדיקים אז ווער עס לערנט חומש רש"י יעדן טאג פון די וואך - וועט האבן יראת שמים.


אויך באניי דיין שיעור אין משניות; לערן יעדן טאג כאטשיג צוויי פרקים משניות. אפילו דו פארשטייסט נישט וואס דו לערנסט - זאלסטו זאגן די ווערטער, ווייל די ווערטער פון משניות רייניגט דעם מענטש, עס וואשט אפ די נשמה, עס נעמט אראפ אלע פלעקן.


ווי אזוי מעסט מען ווער עס איז א תלמיד היכל הקודש? ווער עס זאגט משניות, ווער עס טראגט מיט זיך א משניות - דער איז א נאנטער תלמיד. מען קען וואוינען ווייט פון ישיבה און מען איז זייער נאנט, און מען קען זיין אין ישיבה, אבער אויב זאגט מען נישט משניות - איז מען זייער זייער ווייט.


שטארק זיך, וואס דו דארפסט - בעט דעם אייבערשטן, וועסטו זען גרויסע ניסים.

#47 - דיין טאטע אין הימל קען מען פון דיר נישט צונעמען
תפילה והתבודדות, אמונה, התחזקות, חסידות ברסלב, משניות, סיפורי צדיקים, נשמה, ניחום אבלים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ב אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך וויל דיר טרייסטן, יעצט הער איך די שווערע נייעס אז דיין טאטע איז נפטר געווארן; עס איז זייער שווער זיך צו טרייסטן ווען מען פארלירט א טאטע, עס איז זייער שווער; אבער דאך ביסטו געבליבן מיט'ן טאטן פון הימל. אונזער טאטע, דער אייבערשטער - אים פארלירט מען נישט, אים קען מען נישט צונעמען; אלעס קען מען צונעמען פונעם מענטש, אלעס קען מען פארלירן - אבער דער אייבערשטער בלייבט, דער אייבערשטער קען מען נישט צונעמען.


דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו איז געווען א יונג קינד פון פינף יאר ווען ער האט פארלוירן זיין טאטע. ווען דער בעל שם טוב איז געבוירן געווארן איז זיין מאמע שרה גלייך נפטר געווארן, זי איז געווען זייער אלט בשעת זי האט געבוירן דעם בעל שם טוב, זי איז גלייך אוועק. שפעטער ווען דער בעל שם טוב איז אלט געווען פינף יאר איז זיין טאטע נפטר געווארן; ווי אזוי האט זיך דער קליינער ישראליק דערהאלטן? ווי אזוי איז מעגליך אז א קינד פון פינף יאר זאל זיין איינער אליין, אן עלטערן, אן משפחה? הער ווי אזוי ער האט זיך דערהאלטן איינער אליין.


איידער ער איז נפטר געווארן האט אים זיין טאטע גערופן און געזאגט בזה הלשון: "ישראליק! איך גיי יעצט אוועק פון דער וועלט - כדרך כל הארץ, געדענק אז דו ביסט קיינמאל נישט אליין, דער אייבערשטער איז מיט דיר, ביי דיר און נעבן דיר, זאלסט נישט מורא האבן פון קיינעם", און מיט די ווערטער איז ער נפטר געווארן; דאס האט אים געטראגן ווייטער זיין גאנץ לעבן, אזוי האט ער געטון און ער איז געווארן צוגעקלעבט צום אייבערשטן.


איך בעט דיר טייערער ..., דערהאלט זיך, שטארק זיך. אויך זאלסטו שטארקן דיין מאמע און דיינע געשוויסטער. זיי דו א העלד, געב זיי אלע חיזוק, רעד צו זיי דיבורי אמונה; פאר די קליינע געשוויסטער זאלסטו זאגן: "טאטע איז יעצט שוין נישט אין קיין צער, טאטע איז יעצט אין גן עדן, טאטע מוטשעט זיך שוין נישט", און העלף דיין מאמע.


באפלייסיג זיך אין משניות; לערן יעדן טאג ח"י פרקים משניות, וועסטו ענדיגן יעדע חודש משניות פאר דיין טאטנ'ס נשמה.


ועל כולם זאלסטו זיך מתבודד זיין מיט'ן אייבערשטן; דאנק אים אויף אלעס וואס ער טוט און בעט אים ער זאל דיר העלפן, ער זאל דיר געבן כח צו זיין שטארק אין אמונה, מיט דעם וועסטו ארויפטראגן דיין טאטנ'ס נשמה העכער און העכער.


אויבן אין הימל קוקט מען אנדערש אויף ברסלב'ער חסידים, אויבן אין הימל זענען אלע נשמות מקנא די נשמה וואס האט קינדער ברסלב'ער חסידים. עס ווערט געברענגט (ספר ארך אפים, פרק ה) דאס גרויסקייט פון א נשמה אויבן אין הימל וואס האט בזה העולם א קינד וואס איז זיך מתבודד, איך ברענג דיר דעם לשון: "כִּי כְּשֶׁבְּנוֹ יִתְבּוֹדֵד פֹּה לְמַטָּה וְיִתְדַּבֵּק עִמּוֹ יִתְבָּרַךְ", ווייל ווען זיין זון אויף די וועלט וועט זיך מתבודד זיין און זיך צוקלעבן צום אייבערשטן, "עַל יְדֵי זֶה יַעֲלֶה אֶת אָבִיו בַּעֲלִיּוֹת אַחַר עֲלִיּוֹת מַעְלָה מַעְלָה וְכוּ', וְכוּ'", דורכדעם וועט ער ארויפגיין העכער און העכער, "וְכַמָּה אַלְפֵי אֲלָפִים וְרִבּוּי רִבְבוֹת נְשָׁמוֹת יְקַנְּאוּ אוֹתוֹ עַל נוֹעַם חֶלְקוֹ וּמַזָּלוֹ הַטּוֹב", און הונדערטער טויזנטער נשמות וועלן אים מקנא זיין, "שֶׁזָּכָה לְהַשְׁאִיר בְּזֶה הָעוֹלָם בֵּן עוֹבֵד ה' וּמִתְבּוֹדֵד וּמִתְדַּבֵּק עִמּוֹ יִתְבָּרַךְ", אז ער האט זוכה געווען איבערצולאזן אויף די וועלט א זון אן עובד ה' וואס איז זיך מתבודד און איז נאנט צום אייבערשטן, "וְהוּא בֵּין חֲבוּרָה קְדוֹשָׁה כָּזוֹ, בֵּין הַצַּדִּיקִים הַקְּדוֹשִׁים הַמְקַבְּלִים בְּכָל יוֹם פְּנֵי הַשְׁכִינָה", און איז אין א חבורה פון הייליגע צדיקים וואס לעבן מיט'ן אייבערשטן, "אַשְׁרֵי לוֹ וְאַשְׁרֵי חֶלְקוֹ", וואויל איז אים און וואויל איז זיין חלק.


המקום ינחם אותך מתוך שאר אבילי ציון וירושלים, זאלסט נישט וויסן מער פון קיין צער.

#46 - איך בין פרייליך צו הערן אז דו לערנסט פלייסיג
תפילה והתבודדות, משניות, אומאן, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת טהרה, כ"ט ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, אומאן


דיין טאטע האט מיר געשריבן אז דו האסט יעצט געענדיגט די דריטע מאל ששה סדרי משנה; איך בין אזוי פרייליך צו הערן אז דו לערנסט אזוי פלייסיג, דו נוצט אויס דיינע יונגע יארן מיט התמדת התורה.


לערן ווייטער משניות; משניות איז א הייליגע זאך, עס מאכט הייליג; אז דו וועסט לערנען אסאך משניות וועסטו ווערן א גרויסער צדיק.


בעט דיין טאטע זאל דיר נעמען צום רבינ'ס ציון, דארט זאלסטו זאגן תהילים און זיך מתבודד זיין. אויך בעט איך דיר א פריוואטע טובה, זאלסט בעטן פאר מיר ביים רבינ'ס ציון, מיין נאמען איז יואל בן ריצא רעכיל; בעט פאר מיר איך זאל האבן כח ווייטער ממשיך זיין מיט די ישיבה און מיט אלעס ארום, קיינער זאל מיר נישט שטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#45 - דינען דעם אייבערשטן אין די יונגע יארן איז מער חשוב
משניות, יונגע יארן

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת טהרה, כ"ט ניסן, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דיין ברודער ... נרו יאיר שרייבט מיר כסדר דיינע סיומים, יעצט האט ער מיר געשריבן אז דו האסט מסיים געווען די זיבעטע מאל ששה סדרי משנה.


אשריך ואשרי חלקך אז דו נוצט אויס דיינע יונגע יארן מיט התמדת התורה, דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות תשובה, סימן עג): "הָעַבְדוּת שֶׁאָדָם עוֹבֵד אֶת הַשֵּׁם בְּבַחֲרוּתוֹ כָּל יוֹם, עֶרְכּוֹ יָקָר מִשָּׁנִים רַבּוֹת שֶׁל עֲבוֹדָה לְעֵת זִקְנָתוֹ", דאס דינען דעם אייבערשטן אין די יונגע יארן איז מער חשוב ווי די עבודה אויף דער עלטער; דער הייליגער ישמח משה זכותו יגן עלינו שרייבט אינעם בריוו פאר זיין זון: "וְשָׁעָה אַחַת בִּימֵי הַבַּחֲרוּת - כְּשָׁנָה שְׁלֵמָה בִּימֵי הָעֲמִידָה חָשׁוּב", איין שעה אין די יונגע יארן איז אזוי ווי א גאנצע יאר אויף דער עלטער.


שטארק זיך ווייטער צו לערנען בהתמדה רבה.