בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#79 - די קינדער זאלן לעבן מיט אמונה, מיט'ן רבי'ן, מיט גוטע מידות
קאמפיוטער, חדר

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שמיני, כ"ד אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב דיך אויפגענומען אין חדר אויפצולעבן די קינדער און העלפן דעם מנהל מיט די מלמדים, נישט צו זיצן ביים קאמפיוטער און פארברענען די טעג און די נעכט, מיר ארט נישט אז די קינדער וועלן נישט האבן די שיינע פארגעשריטענע צעטלעך, מיר אינטערעסירט נאר די איין זאך, די קינדער זאלן לעבן מיט אמונה, לעבן מיטן רבי'ן, לעבן מיט גוטע מידות; איך דארף נישט קיין סגן מנהל פאר צעטלעך, יעדער מלמד קען זיך מאכן זיינע צעטלעך האנט געשריבן וכו'.


איך בעט דיר זייער, שימל נישט אפ אין אפיס; דער קאמפיוטער קען אזוי פארדרייען דעם מענטש, אים אזוי פארנארן, אז מען מיינט מען טוט אויף און מען פארברענט די טעג און יארן; רעד אדורך מיטן מנהל וואס דו האסט צו טון.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#78 - די פרישטאג אין חדר זאל זיין קורצער
חדר, הדרכות, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ויקרא, ט' אדר ב', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


זע די פרישטאג אין חדר זאל זיין קורצער, די ערשטע שעות פון טאג דארף מען אויסנוצן פאר דאווענען און לערנען, נישט אויף לאנגע סעודות. מיר פלעגן אמאל בכלל נישט מאכן קיין פרישטאג פאר די קינדער, מען פלעגט גלייך אנהויבן דאווענען און לערנען, מיר האבן געמאכט די פרישטאגס נאר ווייל מיר האבן באמערקט אויף קינדער אז זיי קומען הונגעריג וכו', אבער נישט עס זאל אוועקגיין צייט, די שענסטע מינוטן פון טאג.


זיין א מלמד איז א חכמה ואינה מלאכה; צו זיין א מלמד דארף מען האבן צוויי כוחות, פון איין זייט זיין שטרענג אויף סדר, דרך ארץ, משמעת (דיסציפלין), און פון די אנדערע זייט – א ווייכע הארץ מיט א שמייכל צו יעדן, און שכל ווי אומצוגיין מיט יעדן קינד; מיט אסאך אסאך תפילה.


נעם צאם אלע בריוו פון אלע יארן וואס רעדן זיך פון מלמדות און מאך זיך א שיעור אין דעם, וועסטו אלץ געדענקען די מטרה פון אונזער חדר.

#77 - זען אז אלע קינדער זאלן קענען דאס לערנען
מלמדים, הפצה, חדר, הדרכות, עצות

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת תרומה, שובבי"ם, ז' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב ליבערטי


איך וויל דיר בעטן זאלסט פארהערן די קינדער, זען אויב די קינדער קענען דאס לערנען. איך הער צוריק פון אפאר עלטערן פון כיתה ... אז די קינדער זענען שוואך מיט קענען די חומש. אפשר לערנט מען צו סאך; ענדערש זאל דער מלמד לערנען ווייניגער פסוקים און מען זאל דאס גוט קענען, ווי איידער דער מלמד זאל לערנען אסאך און די קינדער קענען נישט.


עס איז וויכטיג דו זאלסט אריינגיין אין יעדע קלאס פארהערן, נישט אויף צו זוכן ווי צו כאפן די קינדער וואס קענען נישט, נאר צו פאררעכטן די וועג ווי אזוי מען לערנט, אז אלע זאלן קענען דאס לערנען.


אויך זאלסטו מחזק זיין אנשי שלומינו. ווען דו רעדסט ביי ספורי מעשיות און ביי שלש סעודות - זאלסטו מחזק זיין אנשי שלומינו זאלן קומען צו די שיעורים, אויסהערן די שיעורים, פאלגן וואס מען רעדט ביי די שיעורים. אויך זאל מען לערנען די בריוו פון עצתו אמונה; די מפיצים גייען הפצה מיט די ספרים, מענטשן זענען זיך מחי', יעצט דארף מען זען אז אין היכל הקודש - ביי אנשי שלומינו – זאל מען אויך אנהויבן לערנען און טון די עצות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#76 - ארבעט מיט געטרייע בחורים די בנין הישיבה זאל זיין מסודר
משמש דעם רבי'ן, ישיבה, חדר

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת משפטים, שובבי"ם, כ"ז שבט, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


נעם אפאר געטרייע בחורים וואס האבן א געפיל צו די ישיבה, און ארבעט מיט זיי אינאיינעם אז די בנין הישיבה זאל נישט זיין נאכגעלאזט און נישט מסודר.


היינט זענען דא געווען אינספעקטארס, זיי האבן אונז פארמאכט די קאך צוליב נישט מסודר און נישט ריין.


בעט איך דיר, אויב דו קענסט מיר העלפן; מאך א חבורה בחורים וואס זענען ווארעם צום רבי'ן, עס זענען דא בחורים וואס האבן א שטארקע געפיל צום רבי'ן, זיי זענען גרייט פאר אלעס, זיי וועלן גיין אין פייער און וואסער צו העלפן די ישיבה, העלפן די מוסד.


ביטע העלף מיר.


אויך אין חדר זאלסטו אריינלייגן אין די קינדער א חיות; זינג און טאנץ מיט זיי ניגוני אמונה און ברסלב'ער ניגונים.

#75 - זייער וויכטיג פאר אלע עלטערן צו גיין צום אסיפת הורים
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, חדר

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תרומה, שובבי"ם, ה' אדר א', שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע תלמידים, אנשי שלומינו שיחיו, תושבי קרית ברסלב ליבערטי


היינט נאכט איז דא אן אסיפת הורים פאר אלע עלטערן וואס שיקן די קינדער אין חדר, עס איז זייער וויכטיג צו האבן א שייכות מיט די מלמדים פון די קינדער, און נאך מער וויכטיג איז - האבן א שייכות מיטן מנהל.


ובכן וויל איך בעטן אלע עלטערן וואס שיקן ביי אונז אין חדר זאלן קומען צו די אסיפה, אלע זאלן קומען צייטליך, זיך טרעפן מיטן מלמד און אויך מיטן מנהל. זאג אלעס וואס ליגט דיר אויפן הארץ; אז דו טראכסט מיר מאכן נישט עפעס אדער דו זעסט עפעס וואס שמעקט נישט גוט - זאלסטו אלעס אויסשמועסן, מיר ווילן וויסן יעדע זאך וואס שטערט, מיר זענען דא צו ארבעטן אינאיינעם פאר די הצלחה פון די קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#74 - מען דארף נאר האבן א קלוגער מלמד צו זען אז דאס קינד איז טייער
מלמדים, הכרת הטוב, חדר

בעזרת ה' יתברך - חנוכה, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


איך האב נישט קיין ווערטער דיך צו דאנקען פאר וואס דו טוסט מיט מיין טייערער זון ... נרו יאיר; ער האט אזוי ליב צו גיין אין חדר, ער האט אזוי ליב דעם מלמד. ער איז אזוי טייער, מען דארף נאר האבן דעם קלוגן מלמד זאל זען אז ער איז טייער, נישט אלע מלמדים האבן מיט אים מצליח געווען.


דעריבער דאנק איך דיר פאר דיין הארץ וואס דו לייגסט אריין אין אלע תלמידים, און בפרט אין אים.


דער אייבערשטער זאל דיך בענטשן מיט נחת ביי דיינע קינדער.





 


 





 

#73 - קינדער קומען אהיים פון חדר פרייליך און רואיג
דרך ארץ, חדר, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וירא, י"ח מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


איך בין נעכטן געווען אין שטעטל באזוכן אונזער ישיבה, איך האב נישט געהאט קיין צייט צו קומען אין תלמוד תורה; יעצט מוז איך זיך פארלייגן אויף די הצלחה פון די ישיבה.


געלויבט דעם אייבערשטן די גרוסן פון חדר זענען זייער גוט, די עלטערן זענען צופרידן, די קינדער קומען אהיים אינגאנצן אנדערש ווי פאראיאר, מען זעט אין שטוב וואס טוט זיך אין חדר; מען זעט אויפן קינד אז עס איז דא א שטרענגע סדר אין חדר מיט א שטארקע דרך ארץ, די קינדער קומען אהיים פרייליך און רואיג.


בנוגע קינדער וואס קומען אין חדר אן מאנטלעך, דו ווילסט וויסן אויב דאס האט מיט דיר; אודאי האט דאס מיט דיר, יעדע זאך וואס האט מיט די געזונט און זיכערהייט פון די קינדער - ליגט אויף די מוסד, און אז עס ווערט קאלט, קינדער קומען אן מאנטלעך - האט דאס מיט די מוסד, מען דארף רעדן מיט די עלטערן.


איך האב אסאך ארבעט, עס זעט נישט אויס איך וועל קענען קומען איין מאל א וואך רעדן פאר די מלמדים, איך וועל אנגרייטן שיעורים און דיר עס שיקן און דו זאלסט איינמאל א וואך צוזאמנעמען די מלמדים און זיי געבן צו הערן די שיעור, איך האף אז דאס וועט זיי מחזק זיין און זיין כאילו איך בין פערזענליך געקומען רעדן מיט זיי.


אויך בעט איך דיר דו זאלסט שיקן די שיעור פאר בית פיגא און דארט זאל מען אויך צוזאמנעמען די לערערינס איין מאל א וואך און זיי געבן הערן די שיעור.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#72 - איך וויל די עלטערן זאלן האבן שייכות מיט די מלמדים
חינוך הילדים, חדר, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


זיי מחזק די מלמדים זאלן נישט ווערן באליידיגט ווען א טאטע רופט און זאגט הערות וכו' וכו'; דאס איז דאך וואס איך וויל, אז עלטערן זאלן זיין בקשר מיט די מלמדים, זיי זאלן אנרופן און רעדן. איך וויל די עלטערן זאלן האבן שייכות מיט די מלמדים, און אויב די עלטערן רעדן נישט אזוי ווי מען דארף, זיי מאכן אוועק, זיי זענען מזלזל - זאלן די מלמדים נישט ווערן באליידיגט.


זיי באזונדער מחזק דעם מלמד האברך ... נרו יאיר ער זאל נישט ווערן אויסער זיך ווען א טאטע טשעפעט אים און זאגט אים: "ביסט נאך יונג, דו ווייסט נישט"; ער זאל אויסהערן, אראפשלינגען און טון ווייטער זיין ארבעט בנאמנות.


דו זאלסט נישט זיין נאר דער שטרענגער אין חדר; בעט די מלמדים זיי זאלן דיר איבערגעבן שיינע זאכן אויף די קינדער, אזוי וועסטו קענען אויסרימען די קינדער, סיי אין כיתה און סיי ווען דו רעדסט ביי מיטאג פאר אלע קינדער, און נישט נאר זיין דער שטרענגער מנהל.


אויך זאלסטו מיר איבערגעבן שיינע זאכן אויף די מלמדים, איך זאל זיי קענען געבן חיזוק און נישט זיין נאר דער שטרענגער ראש ישיבה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#71 - דער אייבערשטער וועט העלפן, מיר וועלן קענען זיך דעקן
התחזקות, מוסדות, ישיבה, חדר, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - ב' פרשת נח, ב' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, אדמיניסטראטאר מוסדות היכל הקודש, ליבערטי


איך האב געהערט די מעסעדזש.


איך בעט דיר זייער, דראפע זיך און דערהאלט זיך, עס וועט נאר ווערן גרינגער. איך קען דיר דערציילן וואס איך בין אריבער די ערשטע יארן ווען מיר האבן געעפנט די ישיבה און די חדר, ווי מיר האבן זיך געמוטשעט; איך פלעג זיך אראפווארפן ביינאכט אין שטוב אויף דער ערד און ווייינען צום אייבערשטן מיר זאלן קענען אנגיין נאך א טאג, מיר זאלן קענען באצאלן די איינגעשטעלטע. נישט איין וואך זענען מיר געווען שולדיג, מיר האבן איין וואך א יאר באצאלט... פרעג די מלמדים וואס האבן געארבעט די יארן וואס די חדר האט זיך געעפנט, עס איז נישט געווען קיין פרוטה לפורטה, נישט געווען גארנישט, און מיט די חיזוק פון מוהרא"ש און מיט די עצות פון רבי'ן - האבן מיר זיך דערהאלטן, און קוק ווי מיר שטייען יעצט, ווי שיין די מוסד איז, און ווי עס פארשפרייט זיך יעדע מינוט אין נאך א שטאט אין נאך א לאנד; איך בעט דיר זייער, פארליר זיך נישט, דער אייבערשטער וועט העלפן מיר וועלן קענען זיך דעקן.


א צווייטע זאך, דער מענידזשער, האברך אליעזר נרו יאיר זאגט מען האט אים געבינדן די הענט, ער קען זיך נישט רירן, מען לאזט נישט גארנישט מאכן, פאררעכטן וכו' וכו'; דארפסט פארשטיין אז ער דארף זיך קענען רירן, ער דארף באקומען געלט צו קענען פאררעכטן, בויען, מאכן וכו' וכו'; הלואי ווען מען קען ווען האבן אינגעלייט זאלן קומען העלפן אזוי ווי אין אנהויב ווען אלע האבן געהאלפן, אלע האבן געבויט; יעצט ווערט די מוסד גרעסער, ווערט עס אנדערש, אזוי גייט עס; זאלסטו אים געבן וואס עס פעלט אויס צו בויען וכו' וכו'.


בנוגע אריינקומען וכו'; עס איז גוט אז דו זאלסט קומען מזמן לזמן אין ישיבה אין וויליאמסבורג איבערגיין מיט מיר פנים בפנים אלע איינצעלהייטן פון די מוסד.


שטיי אויף פארטאגס און גיי אין פעלד, שריי צום אייבערשטן דו זאלסט קענען טון די ארבעט בנאמנות, מיר זאלן קענען באצאלן די איינגעשטעלטע און מצליח זיין מיט יעדן קינד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים

#70 - הלואי זאלן די אינגעלייט אין שטעטל העלפן די מוסד מיט מסירות נפש
סקול, מוסדות, שטעטל, פרנסה, דרייוון, חדר

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מלמד בתלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


איך וויל דיר בעטן זאלסט מאכן לייסענס צו פירן א באס; די מוסד ווערט גרעסער, איך דארף האבן נאך דרייווערס, און אזוי ווי מיר מוטשען זיך זייער צו קענען צאלן די איינגעשטעלטע - איז נישט קיין עסק פאר די מוסד צו אויפנעמען נאך און נאך איינגעשטעלטע, וויל איך אז די מלמדים זאלן קענען אויך פירן קינדער אינדערפרי און אהיים טראגן ביינאכט.


הלואי זאלן די אינגעלייט אין שטעטל זיין ווארעם צו העלפן די מוסד מיט מסירות נפש, אזוי ווי ווען מיר האבן געעפנט די מוסד מיט יארן צוריק, ביידע מנהלים, סיי ר' אברהם משה דער מנהל פון ישיבה, און סיי ר' מרדכי דער מנהל פון תלמוד תורה - ביידע האבן געארבעט פאר די חדר יארן לאנג אן קיין געהאלט. אויך האברך הלל נרו יאיר, ער האט געטראגן און געברענגט די קינדער פאר א לאנגע צייט, צו העלפן בויען די מוסד. אזוי קען איך דיר אויסרעכענען צענדליגער נעמען פון אינגעלייט וואס היינט זענען זיי שיינע בעלי בתים, זיי פירן שיינע געשעפטן - נאר פארן העלפן אויפשטעלן די ברסלב'ער אימפעריע אין אמעריקע.


ווייז דעם בריוו פאר דיין שוואגער ..., אויך פאר ..., אפשר ווילן זיי מאכן איין אדער צוויי טריפס יעדן טאג מיטן שאטל צו ברענגען די טיטשערס אין סקול בית פיגא? אפשר קענסטו אויפהענגען דעם בריוו אין שול און אונטערשטרייכן די ווערטער: הלואי זאלן אינגעלייט זיין ווארעם, קומען אין אפיס פרעגן 'וואס קען איך העלפן? וואס קען איך טון פאר די חדר? פאר די סקול? פאר די ישיבה קטנה?'


איך פאל פון די כוחות, איך קען נישט אלעס אליינס מאכן און טון. דער אדמיניסטראטאר וויינט צו מיר, ער קען נישט צאלן די איינגעשטעלטע אין צייט, עס קומט אויס יעדע צוויי וואכן אכציג טויזנט דאלער צו באצאלן נאר די איינגעשטעלטע.


וואלטן אלע אינגעלייט געוואלט בויען א חדר פאר זייערע קינדער, א סקול, א ישיבה, פאר די אייגענע קינדער - וואלטן מיר זיך געקענט העלפן.


איך האף דו וועסט טון וואס איך זאג דיר און שוין אנהויבן מאכן לייסענס צו קענען פירן א באס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#69 - זע עס זאל זיין א פרייליכע אטמאספער אין חדר
שמחה, סבלנות, חדר, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת וזאת הברכה, י"ב תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס גייט פאר מיט דיר? וואס דארפסטו זיך קריגן מיט עלטערן?! אז א טאטע קומט אהיים נעמען זיין קינד - וואס קריגסטו זיך מיט אים? וואס מאכסטו זיך נאריש? ווער עס קומט אין חדר - זאלסטו אויפלעבן, און ווער עס וויל נישט קומען - זאל נישט קומען; וואס האט דאס מיט דיר? וואס דארפסטו זיך קריגן? די קונץ איז - מאכן די קינדער זאלן וועלן קומען.


זע עס זאל זיין א פרייליכע אטמאספער אין חדר, עס זאל נישט זיין אנגעצויגן; נאר אז עס איז פרייליך - וועלן די קינדער אויפכאפן די לימודים, די שיינע זאכן וואס דו לערנסט מיט זיי.


אויב אין חדר איז דא אן אנגעצויגנקייט - ווערן די קינדער מיט דער צייט פארקלאפט און פארמאכט.


בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט האבן אייזערנע נערווען, אייזערנע כוחות, אייזערנע געדולד - צו יעדן קינד, און נישט ווערן צושפילט פון די עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.





 


 
 



 


 

#68 - אז אייער קינד ווערט געטשעפעט, רעדטס צום מלמד און מנהל
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חדר

 


בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז אייער קינד ווערט געטשעפעט אין חדר - זאלט איר רעדן צום מלמד און צום מנהל, און אז עס העלפט נישט - זאלט איר נאכאמאל רעדן צום מלמד און צום מנהל, אויך איז וויכטיג צו שיקן פארן מלמד און פארן מנהל א טיפ.


עלטערן זארפן אסאך בעטן דעם אייבערשטן פאר די קינדער און פאר די דורות זאלן אויסוואקסן ערליך און געזונט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#67 - א הערליכע יום טוב סוכות
תפילה והתבודדות, תודה והודאה, אמונה, התחזקות, מוסדות, שטעטל, שלום, פרנסה, טעלעפאן, ישיבה, מאגאזינען, מחשבות, חדר, שמירת עינים, רבינו ז"ל, יום טוב, סוכות, עצות, ארץ ישראל, מעביר סדרה, גבאי, אחדות, שמחת תורה, מלחמה, ברית, אתרוג, בלעטל, הושענא רבה, כוונת הנענועים

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת בראשית, אסרו חג סוכות, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי קרית ברסלב


מיר האבן געהאט א הערליכער יום טוב, אנגעהויבן פון די ערשטע טאג סוכות ביז מוצאי שמחת תורה - איז געווען הערליך שיין. מיר האבן זוכה געווען צו טון די מצוה פון סוכה, די מצוה פון די ד' מינים, דער מנהג פון הושענות, פון הקפות; אזעלכע הייליגע מצוות, און מיטן הייליגן רבינ'ס הקדמות איז דאס ממש א מחי'.


איך הער זאגן אז ביי ענק אין שטעטל קרית ברסלב איז אויך געווען הערליך שיין, איך האב באקומען הערליכע גריסן, סיי פון פרעמדע און סיי פון אנשי שלומינו פון די דאווענען ביי ענק, פון הושענא רבה און הקפות. איך בין דיר זייער דאנקבאר פארן בלייבן אין שטעטל, זען עס זאל זיין שיינע דאווענען און פרייליכע הקפות, איך וועל דיר אביסל שרייבן פון סוכות אין ישיבה ומתיבתא היכל הקודש.


ערב סוכות האט ביי אונז זייער שטארק גערעגנט, איך בין אויפגעשטאנען אינדערפרי און געזען מיין סוכה אנגעפילט מיט וואסער, אזוינס האב איך נאכנישט געזען, איך האב שוין מיין סוכה איבער צוואנציג יאר אין וויליאמסבורג, די סוכה איז געווען אנגעפילט מיט זייער אסאך וואסער. איך האב זייער שטארק געבעטן דעם אייבערשטן, אפילו מיט טרערן - עס זאל אויפהערן רעגענען, ווייל עס האט אויסגעזען אז מען וועט נישט קענען עסן אין די סוכה, און א מעשה פון תפילה, עס האט אויפגעהערט רעגענען און מיר האבן געקענט עסן אלע טעג אין די סוכה אן דארפן בכלל צומאכן די שלאק; קענסט אריין שטעלן די 'מעשה פון תפילה' אין שטעטל בלעטל.


אגב, די שטעטל בלעטל ווערט שענער און שענער. מען קען שוין היינט נישט ליינען קיין אנדערע מאגעזינען, וואו מען מאלט וואסער, מען רעדט און מען רעדט און מען קומט נישט צום ווארט; מען רעדט נישט פון אייבערשטן, מען רעדט נישט פון תפילה - איז וואס איז אינטערעסאנט די גאנצע ארטיקל... אבער די בלעטל - די צייטונג - וואס דו געבסט ארויס, איז יעדע ווארט 'אייבערשטער', עס איז אזוי שיין, אזוי ערליך, אזוי ריין.


נאר דער וואס רעדט צום אייבערשטן קען ליינען אונזער בלעטל, אז נישט - ווערט מען נערוועז פון נאכאמאל אייבערשטער און נאכאמאל אייבערשטער, אזוי איז מיט אלע דיבורים וואס מען רעדט אין היכל הקודש. קענסט אמאל הערן, מענטשן פרעגן, "ווי אזוי קענסטו לערנען אשר בנחל, עס שטייט דאך אין יעדע בריוו די זעלבע זאך 'רעד צום אייבערשטן', 'זאג משניות', 'רעד שיין צו דיין ווייב', ווי אזוי קען מען דאס ליינען זיבעציג טויזנט מאל?!' דער ענטפער איז, ווען מען איז ווייט פון די עבודות, מען לעבט נישט מיט התבודדות, מען לערנט נישט און מען שעצט נישט די ווייב - קען מען טאקע נערוועז ווערן פון דאס הערן נאכאמאל און נאכאמאל, אבער אז מען גייט מיט די עצות פון רבי'ן - דעמאלט שלינגט מען יעדע בריוו אזוי ווי פיש וואס קומען ארויף שלינגען נאך א טראפ רעגן וואסער.


אזוי אויך די דרשות אין ישיבה; נאר אז מען לעבט מיט דעם - איז דאס אינטערעסאנט, איינמאל מען לאזט אפ די הייליגע עבודות - קען מען שוין נישט הערן די דיבורים, מען ווערט שרעקליך נערוועז.


די ערשטע נאכט האבן מיר זיך אהיים געיאגט, מיר האבן נישט געוואוסט אויב עס גייט נאך רעגענען, מיר האבן געוואלט אריינכאפן צו עסן די כזית אין די סוכה, קענען מאכן א ברכה לישב בסוכה.


אויפן וועג אהיים בין איך געגאנגען זאגן גוט יום טוב פאר מיין ווייב תחי', זי איז געווען די ערשטע טעג ביי אירע עלטערן זיך אביסל אפרוען, איך בין איר געגאנגען באגריסן און זאגן גוט יום טוב. זי איז אליינס אהיים געקומען פון שפיטאל, איך בין נישט געפארן איר אהיים ברענגען, צוליב די שווערע רעגענס, מען האט נישט געוואוסט וואס גייט זיין, ווי לאנג די וועג וועט נעמען.


איך האב געגעבן א נאמען פאר מיין טאכטער די ערשטע טאג סוכות, ויקרא שמה בישראל, מלכה, נאך מיין שווערס מאמע עליה השלום, וואס זי הייסט נאך די בעלזא רעבעצין – מלכה. איר טאטע ר' משה שנעק עליו השלום איז געווען א בעלזער חסיד, און האט איר א נאמען געגעבן נאך די גרויסע צדיקת, די רעבעצין פון הייליגן שר שלום זכותו יגן עלינו. מיין שווער הרב ר' מרדכי אהרן מייזליש שליט"א האט געדאווענט מיט אונז און געזאגט דעם "מי שברך", געגעבן די נאמען.


נאכן דאווענען איז געווען א קידוש אין די סוכה אנטקעגן איבער די ישיבה, עס איז געווען א קליינער עולם די ערשטע טעג אין ישיבה, ממש א מנין.


צוישן מנחה מעריב האבן מיר געלערנט ספר מקור השמחה אות סוכות, עס איז געווען הערליכע דיבורים. מוהרא"ש זאגט, דיקא נאך יום כיפור, נאכן מוחל זיין אלע עבירות - דעמאלט קומט יום טוב סוכות, דעמאלט קען מען זיין פרייליך, מען הויבט אן צוריק שפירן ווי 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר'. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ג:): "בִּתְחִלָּה קוֹדֶם שֶׁחָטְאוּ יִשְׂרָאֵל, הָיְתָה הַשְּׁכִינָה שׁוֹרָה עִם כָּל אֶחָד וְאֶחָד", פאר מען האט געזינדיגט האט די שכינה גערוט ביי יעדן איינעם, "כֵּיוָן שֶׁחָטְאוּ נִסְתַּלְּקָה שְׁכִינָה מֵהֶם", נאכן זינדיגן איז די שכינה אוועק געגאנגען; און אז מען טוט תשובה קומט צוריק די שכינה, מען הויבט אן צוריק שפירן ווי 'דער אייבערשטער איז מיט מיר, ביי מיר און נעבן מיר, ער הערט אויס וואס איך רעד צו אים און ער האט מיך זייער ליב'; דאס איז וואס מיר זענען זוכה יום טוב סוכות, נאך יום הקדוש וואס מיר האבן אלע זוכה געווען צו תשובה שלימה - זענען מיר יעצט אונטער די שאטן פון באשעפער.


איך האב נישט געדאווענט פארן עמוד די גאנצע ערשטע טעג, די בעלי תפילה זענען געווען האברך מרדכי ישראל משה נרו יאיר און האברך שלמה נרו יאיר. אויך איז געווען ממש א קליינער עולם, א מנין מצומצם, עס האט מיך דערמאנט דאס אנהויב פון די מנין אין וויליאמסבורג, ווי עס איז געווען קוים מנין, אבער די ליבשאפט, די אחדות - איז געווען זייער שטארק. איך האף אז אין שטעטל וועט זיין ליבשאפט, נאר פון דעם זאלסטו רעדן און נאר אויף דעם זאלסטו לייגן א געוויכט, און דאס בעט איך פון אלע גבאים היכל הקודש, פארלייגט זיך אויף שלום און ליבשאפט, דאס זאל זיין העכער אלעס. דער בריוו שרייב איך דיר אבער דאס איז פאר אלעמען, קענסט דאס אויפהענגען ביי אייך אין שול און אויך דאס ווייזן פאר אלע גבאים. איך שרייב דיר דאס ווייל איך האב הנאה אז דו בלייבסט ימים טובים אין שטעטל, דו ביסט דא צו בויען און העלפן די שטעטל.


אויפן וועג אהיים פון שול בין איך ארויף צו מיין שווער זאגן א גוט יום טוב. איך האב געהאט ביי אלע סעודות געסט בחורים, מען האט געזינגען און גערעדט שיינע דיבורים, אפשר וועסטו קענען עפעס באקומען פון זיי, אפשר וועסטו קענען צוריק באשרייבן אינעם בלעטל שיינע שמועסן ביי די שבת סעודות. עס איז א שאד אז די וואס האלטן מיט די שיינע שמועסן - געבן דאס נישט איבער פאר אנדערע, זיי האלטן דאס פאר זיך; אלע וואלטן זיך געקענט מחי' זיין.


דעם צווייטן טאג סוכות האבן מיר זוכה געווען צו שאקלען די ד' מינים. מיט די כוונת ווי מוהרא"ש לערנט אונז - איז די נענועים גאר אנדערש; רעכטס - בעט מען 'הייליגער באשעפער, ווען אלעס גייט רעכטס זאל איך געדענקען אז דאס ביסטו', לינקס - בעט מען 'רבונו של עולם, ווען עס גייט מיר לינקס, נישט ווי איך וויל - זאל איך געדענקען אז דאס ביסטו, איך זאל דאס אננעמען באהבה', פאראויס – 'ווען אלעס גייט כסדר, זאל איך וויסן אז דאס ביסטו, איך זאל נישט פארגעסן פון דיר, איך זאל זיך נישט איינרעדן אין כוחי ועוצם ידי', אויבן – 'ווען איך בין א הימל מענטש, איך לערן און דאווען און איך טו מצוות זאל איך געדענקען פון דיר, דאס זאל זיין מיט דיר', מען קען לערנען און דאווענען און גארנישט האבן מיטן אייבערשטן, אלעס איז שלא לשמה; אינטן – 'ווען איך פאל אראפ, בקטנות המוחין - זאל איך זיין מיט דיר, איך זאל נישט פארגעסן אז אין שאול תחתית ביסטו אויך מיט מיר', מעריב – 'פארקערט, שלא כסדר - זאל איך געדענקען אז דו ביסט מיט מיר'.


מיין ליבער ברודער, יעדע יאר ווען איך שאקל מיט די כוונת מוהרא"ש רינט מיר טרערן פון מיינע אויגן, מיין הארץ ווערט מיר אזוי צעגאסן; וואס זאל איך דיר זאגן? איך זאג די זעלבע ווערטער וואס די חברים האבן געזאגט פארן הייליגן רבי שמעון בר יוחאי, אין זוהר הקדוש געפינען מיר יעדע מאל רבי שמעון האט אנטפלעקט נאך ליכטיגקייט האבן די חברים זיך אנגערופן: "וואלטן מיר נישט באשאפן געווארן נאר צו הערן די זאך פון אונזער רבי, דער הייליגער ליכט, רבי שמעון - איז אונז שוין ווערד", איך זאג דיר אויך: "וואלטן מיר נישט זוכה געווען מקורב ווערן צום רבי'ן נאר צו הערן ווי אזוי מען שאקלט לולב און ווי צו זיצן אין די סוכה - איז אלעס ווערד".


מוצאי יום טוב האב איך פארגעלערנט גמרא, מיר האבן זיך זייער געשטארקט מיט די מתנה - דער סדר דרך הלימוד וואס מיר האבן באקומען פון רבי'ן (המבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), און ווען עס קומט שמחת תורה, מען טאנצט מיט די תורה - איז מען אזוי פרייליך, מען האט מיט וואס זיך צו פרייען, מען פרייט זיך מיט די תורה; מיט חומש, מיט משניות, גמרא, ועוד.


דער ערשטער טאג חול המועד איז געווען זייער שיין, מען האט געדאווענט אין ישיבה, איך האב פארגעזאגט די הושענות. די נוסח פון הושענא נא - ווי מען בעט נאכאמאל און נאכאמאל דעם אייבערשטן: "העלף מיר, העלף מיר" - איז זייער מעורר. ביים רבי'ן איז געווען אזעלכע בכיות, מען פלעגט זען ארום די בימה איז געווען נאס, דער רבי פלעגט אזוי שטארק וויינען ביי די הושענות, און פון זיינע טרערן איז געווארן נאס ארום די בימה.


מיר האבן געהאט א גרויסער גאסט אין ישיבה, אליהו הנביא; עס איז געווען א ברית, משה אהרן נרו יאיר האט געמאכט א ברית פאר זיין קינד. מען האט מיך מכבד געווען מיט סנדקאות, איך האב אסאך געבעטן דעם אייבערשטן פאר מיר און פאר דיר און פאר אלעמען.


נאכן דאווענען איז געווען די סעודת ברית אין די סוכה, איך האב גערעדט אפאר ווערטער. אויך בערל לעווי, דער גבאי פון בית המדרש היכל הקודש בלומינגראוו האט געזאגט אפאר ווערטער, ער האט געזאגט ער האט געלערנט תיקונים און ער איז ממש אויפגעשפרינגען צו טרעפן די ווערטער (תיקון סח): "גַּן עֵדֶן", וואס איז גן עדן? "מָצָא אִשָּׁה מָצָא טוֹב", א וואוילע ווייב, אזוי ווי עס שטייט (משלי יח, כב) אז מען האט חתונה איז גוט. "גֵּיהִנָּם", און וואס איז דער גיהנום? "וּמוֹצֶא אֲנִי מַר מִמָּוֶת אֶת הָאִשָּׁה", א שלעכטע ווייב, אזוי ווי עס שטייט (קהלת ז, כו) איין זאך איז ערגער פון טויט, א שלעכטע ווייב, "וְתַרְוַיְיהוּ בְּלִבָּא", און ביידע איז אינעם הארץ פונעם מענטש, א שלעכטע ווייב א גוטע ווייב - דאס איז אין הארץ פונעם מאן, "לֵב חָכָם לִימִינוֹ", א קלוגער ציט זיין הארץ צו רעכטס, ער טראכט 'עס איז מיר גוט, איך האב גוט חתונה געהאט, קיינער האט נישט בעסער פון מיר', און ווען עס גייט איבער אין שטוב, די ווייב שרייט, טראכט ער 'עס קומט מיר און עס איז נישט עק וועלט', (שם י, ב) "וְלֵב כְּסִיל לִשְׂמֹאלוֹ", און דער נאר ציט זיך צו לינקס, ער טראכט אלץ שלעכט, נעגעטיוו; שלעכט אויף זיך און שלעכט אויף די ווייב, ער זעט אלע שלעכטס אין איר, דאס איז דער גיהנום; די ווערטער חזר'ט מען טאג און נאכט אין חדר היכל הקודש, ווי אזוי מען קוקט אויפן לעבן - אזוי איז דאס לעבן, אז מען חזר'ט 'אלעס איז גוט; מיין ווייב איז גוט, זי איז דאס שענסטע און בעסטע' - איז עס טאקע אזוי, עס ווערט שענער און שענער, און אז מען טראכט 'יענער האט בעסער', מען טראכט שלעכטס אויף די ווייב - ווערט דאס לעבן ממש א גיהנום.


נאכמיטאג בין איך געפארן אפטראגן מיין ווייב תחי' אין א קימפעטארין היים, אונזער קימפעטארין היים אין שטעטל איז נאכנישט אפן, עס הייסט אז נאך יום טוב וועט זיך עס עפענען. עס קומט זיך צו פארדאנקען פאר אונזער געטרייער חבר יואל הכהן נרו יאיר וואס ער רוט נישט און ער ווערט נישט זאט פון העלפן דעם רבי'ן, ווי מער ער טוט ווערט ער מער אויסגעהונגערט צו טון נאך און נאך פארן רבי'ן. אויך קומט א גרויסן יישר כח פאר משפחת אייזיק אפפעל שיחיו, סיי ער און סיי זיין ווייב, ביידע ארבעטן זייער געטריי פאר די קימפעטארין היים, זיי וועלן דאס פירן און זיי וועלן זיך זארגן פאר די קימפעטארינס, זיי זאלן זיך קענען אפרוען.


א גאנצע וועג האבן מיר געדאנקט דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים וואס ער טוט מיט אונז, אז מען האט א קינד, א געזונט קינד, און וויפיל מיר זענען שולדיג דעם אייבערשטן אים צו דאנקען און לויבן אויף זיינע חסדים.


ביינאכט איז געווען די יארצייט סעודה אין ישיבה, עס איז געווען גאר שיינע דיבורים, מען האט זיך מחזק געווען אויף אנהויבן א שיעור אין ספר הקדוש לקוטי מוהר"ן, ווי אפילו א פארשטאפטע הארץ וואס איז ווייט ווייט, אויב לערנט מען דעם הייליגן ספר לקוטי מוהר"ן - איז מען זוכה אז עס שטאפט זיך אויף אלע פארשטאפטע אדערן.


מען האט גערעדט פון די שאלה וואס מען פרעגט א נשמה ווען זי קומט דארט ארויף (שוחר טוב משלי, פרק י): "צפית במרכבה", דאס מיינט מען נישט צו פרעגן אויב מען האט געלערנט די חכמה פון קבלה, מוהרא"ש זאגט מען פרעגט דעם מענטש: "האם חשבת מהקדוש ברוך הוא", האסטו געטראכט פונעם אייבערשטן? ביסטו ארומגעגאנגען מיט א ליבשאפט צום אייבערשטן, מיט א בענקעניש? דאס איז די גרעסטע מדריגה צו וואס מען קען צוקומען, צו טראכטן פון באשעפער און רעדן צו אים.


מען האט געטאנצן פאר לאנגע שעות. ווייסט אודאי וואס ברסלב'ער חסידים טראכטן ביים טאנצן, מען טאנצט נישט ווייל מען וויל ווערן מער צעבראכן, עס זענען דא פלעצער וואס מען טאנצט מען זאל ווערן מער ערנסט און מער דעפרעסט; מיר טאנצן, ווייל מיר פרייען זיך אז מיר זענען אידן און מיר טוען מצוות, מיר האבן א רבי וואס געבט אונז עצות און ווייזט א וועג פון יעדע פארקראכענע ווינקל צו קענען צוריקקומען צום אייבערשטן.


דינסטאג, די צווייטע טאג חול המועד - איז געווען זייער שיין, איך האב זוכה געווען צו מסיים זיין נאכאמאל תיקוני זוהר. איך בין זיך אזוי מחדש ווען איך לערן ספר תיקונים, יעדע מאל וואס מען לערנט תיקוני זוהר זעט מען נאכאמאל און נאכאמאל דאס גרויסקייט פון מצות תפילין, מצות ציצית, דאס גרויסקייט פון היטן אות ברית קודש און היטן שבת ויום טוב; איך פרוביר זייער שטארק עס זאל נישט אריבערגיין א טאג אן לערנען תיקונים.


מיטוואך, דעם דריטן טאג חול המועד - האבן מיר געדאווענט אין ישיבה, איך האב פארן דאווענען מסיים געווען מסכת סוכה. מוהרא"ש זאגט מען זאל לערנען די מסכתא פונעם יום טוב, איך טו דאס אלע יארן, איך הויב אן יום טוב סוכות מסכת סוכה און ערגעץ אינמיטן יום טוב בין איך דאס מסיים. אויך האב איך מסיים געווען נאכאמאל חמשה חומשי תורה, שנים מקרא ואחד תרגום מיט פירוש רש"י, אזא שמחה, אזא פארגענוגן; אז מען לערנט יעדן טאג אביסל חומש רש"י איינגעטיילט לויט די וואך - איז מען זוכה ווען עס קומט סוף יאר אז מען ענדיגט די גאנצע תורה.


נאכמיטאג בין איך געפארן מיט מיינע קינדער קיין בארא פארק באזוכן מיין טאטע מאמע, איך האב דארט געדאווענט מנחה מעריב. נאכדעם בין איך געגאנגען באזוכן איינער פון מיינע פעטערס וואס דארף א רפואה שלימה.


איך האב פארברענגט ביי מיינע עלטערן אפאר שעה, געשמועסט שיינע זאכן און געגעסן א סעודה, פון דארט בין איך אהיים לייגן שלאפן מיינע קינדער. יעצט יום טוב בין איך דער טאטע און מאמע, איך פארע זיך מיט מיינע קינדער, און וואס מער איך פארע זיך מיט די קינדער - דאנק איך דעם אייבערשטן פאר די מתנה וואס ער האט מיר געגעבן, א ווייב וואס זארגט אזוי פאר די קינדער און מאכט מיר גרינגער דאס לעבן, איך זאל קענען לערנען און דאווענען.


דאנערשטאג, די פערטע טאג חול המועד - איז געווען הערליך שיין, עס זענען שוין אנגעקומען אינגעלייט פון שטעטל צו זיין אין ישיבה די צווייטע טעג. איך פרעג שטענדיג די אינגעלייט פון שטעטל: "וואס טוט מען אין שטעטל?" אויב מען רעדט נאך פון רבי'ן, אויב מען בענקט זיך נאך צום אייבערשטן, אדער עס איז שוין געווארן א פלאץ ווי אנדערע פלעצער, מען רעדט פון געלט און פון דעם און יענעם; איך פרעג נישט די פראגע מען זאל מיר ענטפערן, איך פרעג ווייל איך וויל נאכאמאל דערמאנען די אינגעלייט וואס איז די שטעטל, וואס איז די מטרה, דער ציל; דער בעל תפילה האט דאך פיינט געהאט ווען מען רעדט פון געלט (סיפורי מעשיות, מעשה יב), אז מיר זענען געגאנגען וואוינען חוץ לישוב דארפן מיר זיך בענקען צו זיין אן ערליכער איד, זיך זינגען: "איך וויל זיין אן ערליכער איד", ארומגיין מיט בענקען צום אייבערשטן, קרעכצן און שרייען: "הייליגער באשעפער איך וויל זיין אן ערליכער איד"; די וועלט איז נישט און מען קען זי נישט האבן, תורה תפילה איז יא און מען קען זי האבן; מען זאל נישט פארגעסן אז מיר זענען דא נאר פאר אביסל, מיר גייען שוין באלד אהיים, די געלט איז נישט קיין זאך וואס מען נעמט מיט, די געלט בלייבט דא, נאר משניות און בלעטער גמרא, און ועל כולם די ווערטער וואס מען האט זוכה געווען ארויס צו רעדן, ארויס צו כאפן - דאס נעמט מען מיט.


אויך פון ארץ ישראל זענען געקומען געסט, האברך יוסף הכהן, האברך חיים שלום, אויך דער מגיד שיעור משה שמואל. מיר האבן אביסל געשמועסט שיינע זאכן, שיחות פון רבי'ן. מיר זענען געגאנגען דאווענען, ביי די נענועים האט זיך מיר געעפנט די הארץ, איך האב זייער געוויינט פון בענקשאפט צום אייבערשטן.


נאכמיטאג זענען מיר געווען אין די סוכה אין ישיבה, מיר האבן געזינגען שיינע ניגונים לכבוד יום טוב מיט מוזיק. מיר האבן געזינגען "וכל מאמינים" מיטן ניגון וואס מען זינגט ביי אונז אין די משפחה, מקובל פון הייליגן רבי אלעזר ניסן, א זון פון הייליגן ישמח משה זכותו יגן עלינו. דער ניגון האט מען געזינגען ביים הייליגן ייטב לב אויף "וכל מאמינים", (דער ניגון האסטו געזינגען די יאר ליל ראש השנה ביי לכה דודי).


איך האב מסדר געווען די מלמדים אין וויליאמסבורג, די יאר הבא עלינו לטובה בין איך דער מנהל, אויך וועל איך נישט זיין אין אפיס רוב טאג, איך וועל זיין אין אפיס נאר נאך מנחה. איך וועל זיין דער מגיד שיעור פאר די בחורים, מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיצן מיט זיי פון אינדערפרי ביז נאך מנחה, און נאכמיטאג געבן א שיעור.


מיר האבן געלערנט די גמרא שיעור און זיך געשטעלט דאווענען מנחה מעריב. משנה תורה האט געליינט אשר ראנד נרו יאיר, נאך משנה תורה האבן מיר געהאט א סעודה אין די סוכה, די געטריי גבאים ישעי' און שבתי האבן געארבעט א גאנץ יום טוב, צוגעשטעלט אלעס וואס מען דארף - מיטן גאנצן הארץ.


ביי די סעודה האבן מיר גערעדט ממש אפאר ווערטער, פון דאס גרויסקייט פון הושענא רבה, פון רעדן אפאר ווערטער צום אייבערשטן.


ביינאכט ליל הושענא רבה נאכן סעודה האבן מיר אויסגעזאגט גאנץ תהילים און אהיים זיך אביסל צוגעלייגט; מוהרא"ש זאגט פון הייליגן רבי'ן: "יום טוב שבועות איז דער עיקר דאס אויפזיין, און הושענא רבה איז דער עיקר דאס זאגן, נישט דאס אויפזיין".


פרייטאג, הושענא רבה – זענען זיך צוזאמגעקומען א גרויסע עולם אנשי שלומינו, מען האט געדאווענט אינאיינעם, געזינגען הלל אינאיינעם. איידער די הושענות האב איך געזאגט אפאר ווערטער, מען זאל נישט ווארטן אויף א טעם אדער געפיל, מען זאל שרייען 'הושענא', 'הושענא', ווייל יעדע ווארט וואס מען רעדט צום אייבערשטן איז זייער חשוב אויבן.


צווישן אלע הקפות האב איך גערעדט אפאר מינוט, בעיקר אז מען זאל אויסנוצן די הייליגע מינוטן זיך אויסצוקרעכצן צום אייבערשטן, ארויסזאגן אפאר ווערטער צום אייבערשטן; אפילו מען איז בבחינת הושענא, בבחינת ערבה בלי טעם ובלי ריח - דאך זאל מען רעדן צום אייבערשטן.


אויך האב איך געבעטן אנשי שלומינו אז יעצט ווען מיר האלטן די ד' מינים, די הייליגע אתרוג, וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ראיה, סימן י): "הִסְתַּכְּלוּת עַל אֶתְרוֹג הוּא רְפוּאָה לִכְאֵב עֵינַיִם", אתרוג איז מסוגל פאר אויגן ווייטאג - דאס מיינט מען אויך אויב מען פארשמירט די אויגן, זאל מען זיך גוט אויסבעטן און אויסשמועסן די גאנצע נושא פונעם טעלעפאן, יעדער איינער דארף דאס אויסשמועסן מיטן אייבערשטן, וואס ער זאל טון; בפרט די וואס דארפן דאס האבן פאר פרנסה זאלן פרעגן דעם אייבערשטן: "וואס טו איך? ווי אזוי זאל איך מיך פירן? דארף איך א טעלעפאן? דארף איך די עפפס אויפן טעלעפאן? הייליגער באשעפער, וואס וועט זיין מיט מיר? מיט מיין נשמה? מיט מיינע קינדער? מיט מיינע דורות?" נאר תפילה איז די עצה.


אויך האבן מיר זיך זייער מחזק געווען: "הושענא נא, בלתך אין להושיע הושענא נא", מען דארף וויסן אז נאר דער אייבערשטער קען העלפן, און אז מען רעדט זיך איין 'דער וועט מיר העלפן, יענער וועט מיר העלפן' - איז מען נעבעך א גרויסער רחמנות, ווייל קיינער קען נישט העלפן, נאר דער אייבערשטער - ער געבט פרנסה, ער מאכט אלעס און טוט אלעס.


שמיני עצרת ביינאכט - איז געווען זייער פרייליך, די הקפות איז געווען זייער פרייליך, אויסנאם שיין, יעדער איינער בלי יוצא מן הכלל האט געטאנצן און געשפרינגען, מען האט געשפירט אזא שמחה.


צווישן די הקפות האבן מיר געזינגען מיט די קינדער שיינע ווארעמע ניגונים, מען האט געענדיגט די הקפות צען אזייגער.


שמיני עצרת אינדערפרי, פארן דאווענען - האבן מיר געלערנט א שטיקל פונעם סידור עת רצון, די שטיקל פון אלוקי נשמה. מוהרא"ש זאגט דארט אז די ברכה פון "ואתה עתיד להחזירה לעתיד לבוא" און "המחזיר נשמות לפגרים מתים" דאס מיינט מען יעצט אויך, ווען מען שפירט זיך אזוי ווי טויט, מען איז אראפגעפאלן אין עבירות - קען מען זיך צוריק באנייען, מען קען ווערן צוריק לעבעדיג, דאס איז די שיינקייט פון צדיקים אז זיי באנייען זיך און זיי באנייען אונז מיר זאלן שטענדיג אנהויבן פון פריש.


מיר האבן געדאווענט, געזינגען הלל און געבענטשט גשם. נאכן דאווענען איז געווען א קידוש, מען האט זיך מחזק געווען אז די מפתח פון גשם – פון פרנסה - ליגט נאר אינעם אייבערשטנ'ס הענט, און ווער עס רעדט זיך איין אז די פרנסה קומט דורך פלוני אלמוני - איז א גרויסער רחמנות, די שליסל פון פרנסה ליגט נאר ביים אייבערשטן. עס זענען געווען אסאך חברים פון שטעטל, פרעג זיך נאך ביי זיי, מאך מיט זיי אינטערוויוס; זאל יעדער דערציילן וואס ער האט געהערט און געשפירט יום טוב ביי אונז.


ביינאכט צווישן מנחה און מעריב האבן מיר זיך געזעגנט פון די סוכה. מען האט געזינגען שיינע ניגונים פון יום טוב און זיך מחזק געווען צו לערנען יעדן טאג חומש רש"י מיט משניות און גמרא.


שמחת תורה ביינאכט - איז געווען הערליכע הקפות מיט א מורא'דיגע שמחה. אסאך געסט זענען געקומען, אויך חסידי חב"ד זענען געקומען, זיי קומען אלע יארן. עס איז אזוי שיין צו זען ווי אידישע קינדער טאנצן אינאיינעם, געווענליך טאנצט מען יעדער מיט זיין שבט, און ווען עס קומט א צווייטע שבט ווערט מען אומבאקוועם, אבער געלויבט דעם אייבערשטן מוהרא"ש האט דאס אויסגעריסן פון אונז, מיר זאלן זיך ליב האבן אפילו אנדערע שבטים, אנדערע אפשטאמען, ווייל מיר זענען ברידער, מיר זענען אלע בני אברהם יצחק ויעקב.


ביינאכט אינמיטן די הקפות איז אריינגעקומען האלבע נייעס פון די שוידערליכע רציחות אין ארץ ישראל. דאס האט מיך זייער צעבראכן, איך האב דאס נישט ארויסגעוויזן, ווייל יום טוב דארף מען זיין פרייליך - אבער די קאפ האט מיר זייער געדרוקט, איך האב נישט געהאט קיין מנוחה, ביז יעצט בין איך זייער צעבראכן, איך בעט און בעט א גאנצן צייט דער אייבערשטער זאל היטן אידישע קינדער.


אוי ווי דער הייליגער רבי פון סאטמער האט געוויינט ווען די ערב רב האבן געגרינדעט די טריפה'נע מדינה, ער האט געוויינט אויף די בלוט וואס גיסט זיך און אויף די בלוט וואס זיי וועלן פארגיסן; היינט זאגן אלע: "אוי ווי דער סאטמער רב איז געווען גערעכט". עס איז געווען ביי די זעקס טעג מלחמה האבן די פרומע נאכשלעפער געשריגן: "ניסים!" דעמאלט האט דער רבי געוויינט און געשריגן פון זיין ריינע הארץ אויף די אלמנות און יתומים וואס איז דא פון זיך רייצן מיט די אראבער.


ווי זענען די אלע פרומע נאכשלעפער וואס גרויסן זיך טאג און נאכט: "מיר האבן א מיליטער", "מיר האבן די בעסטע טאנקען"? יעצט זעט מען ווי צושאנד און צושפאט זיי זענען, מען זעט קלאר אז מען קען זיך נאר פארלאזן אויפן אייבערשטן, מען קען זיך נאר פארלאזן אויף אים, נאר ער קען אונז העלפן און וועט אונז העלפן.


שמחת תורה בייטאג איז די דאווענען געווען זייער שיין. מיר פירן זיך אז דער בעל תפילה ביי שחרית הויבט אן 'הא-ל בתעצמות' אזוי ווי יום טוב, און ביי 'המלך' זאגט מען די נוסח פון ראש השנה, און 'שוכן עד' זאגט מען די נוסח פון שבת, נאכדעם זינגט מען ווייטער 'רננו צדיקים' - מיט די נוסח פון יום טוב. איך האב געטראכט ביים דאווענעם 'איך וויל נישט די דאווענען זאל זיך אמאל ענדיגן, עס איז דאך אזוי זיס אזוי הארציג'. מיר זינגען 'א-ל מלך גדול' מיט א ווארעמע ניגון, אויך זינגען מיר 'ממקומך', אויך קדיש תתקבל זינגען מיר אלע טעג פון יום טוב.


נאך שחרית, נאכן זינגען הלל - האבן מיר אינאיינעם געזאגט תיקון הכללי.


ביי די הקפות האבן מיר געטאנצן מיטן ניגון: "א מחי' פיאות, א מחי' בארד, א מחי' ציצית, א מחי' תפילין, א מחי' שבת, א מחי' סוכות". די הקפות שמחת תורה אינדערפרי איז אזוי פרייליך, צווישן די הקפות רעד איך אפאר ווערטער. יעדע הקפה רעדט מען פון יענע ספירה; די ערשטע הקפה פון חסד, פון הפצה; צווייטע הקפה פון גבורה, דריטע הקפה פון תפארת, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן מען זאל ליב האבן אידישקייט, ליב האבן א בארד און פיאות, ליב האבן צניעות, די פרויען זאלן זיך שערן די האר נאך די חתונה און דאס ליב האבן.


ביי די הקפות איז א צייט וואס מען קען פועל'ן ארויס צו גיין פון אלע שלעכטע תאוות און מידות רעות - דורך שמחה, דורך טאנצן מיט די תורה.


מוצאי יום טוב האבן מיר געהערט די ביטערע נייעס אז אראבער זענען אריינגעקומען פון עזה און אויסגע'שחט'ן הונדערטער אידן השם ישמרינו, אזא שוידערליכע שחיטה, און פארכאפטע משכונות, און טויזנטער אידן זענען פארוואונדעט. מען זעט מער און מער וואס דער הייליגער רבי פון סאטמער האט אזוי געוויינט ווען די מדינה האט זיך געגרינדערט, אז עס וועט זיך נישט ענדיגן גיסן אידיש בלוט; זייט זי שטייט גיסט זיך בלוט. מען דארף אזוי שטארק בעטן דעם אייבערשטן משיח זאל קומען און דער גלות זאל זיך שוין ענדיגן.


הויב שוין אן מעביר סדרה זיין, ווארט נישט אויף סוף וואך, טייל איין די פרשה לויט די וואך, יעדן טאג אביסל; זינטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, און אזוי ווייטער.


איך דארף מקצר זיין, מיין ווייב איז יעצט אהיים געקומען פון זיך אפרוען, איך דארף העלפן אין שטוב מיט די קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#66 - אריינבלאזן א חיות אין די מלמדים
חדר, עברי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תצא, ג' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


א גרויסן יישר כח פאר וואס דו טוסט מיט די מלמדים, זיי האבן אלע אויפגעלעבט, זיי זאגן עס איז גאר געשמאק אין חדר; דו בלאזט אריין אין די מלמדים א חיות, אזוי קענען זיי אריינלייגן אין די קינדער א חיות.


בנוגע וכו'; אודאי זאלן די מלמדים זיך לערנען ביי הרב ... ווי אזוי אויסצולערנען עברי פאר קינדער, וואס איז די פראגע? דאס איז דאך די וויכטיגסטע זאך, אויב א קינד כאפט נישט אויף עברי - וועט ער זיך פיייגן אלע יארן אין חדר און אויך נאכדעם.


זאג פאר די מלמדים וואס זענען געשטעלט צו לערנען מיט די קינדער עברי – זיי זאלן אלע גיין צו די קורס פון הרב ... און די מוסד וועט דאס באצאלן.


בנוגע וכו'; א מלמד וואס וויל נישט מיט ארבעטן מיט דיר - זאלסטו פטור ווערן וואס שנעלער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#65 - נעמען די קינדער נאר צו קברי צדיקים און צו רואיגע פלעצער
קברי צדיקים, מוסדות, חדר

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר מנהל תלמוד תורה היכל הקודש, קרית ברסלב


די טריפס וואס מען מאכט - איז נישט לפי רוחי; איך שרייב דיר דאס ווייל די מוסד ווערט גרויס און נישט יעדע זאך פרעגט מען מיר, דו אלס מנהל וויל איך זאלסט וויסן אז די טריפס איז נישט לפי רוחי.


מוהרא"ש האט אוועקגעשטעלט אין יבנאל חדר, אין יבנאל סקול – זיי זאלן נישט גיין הוצקען מיט די קינדער, נאר גיין אויף מקומות הקדושים און אויפן וועג זיך אפשטעלן זיך אויסלופטערן ביי א וואסער, אדער צווישן שיינע גראז און ביימער, עסן און שפילן, אבער נישט גיין אויף סכנה'דיגע פלעצער.


ביי אונז אין אמעריקע איז אויך דא מקומות הקדושים; מען קען נעמען די קינדער קיין קרית יואל צום ציון פון הייליגן רבי'ן פון סאטמער זכותו יגן עלינו, קיין מאנסי צום ציון פון ריבניצער רבי זכותו יגן עלינו אדער קיין קווינס צום אוהל, און אויפן וועג קען מען זיך אפשטעלן זען די נאטור, די וואונדער פונעם אייבערשטן.


עס פעלט בכלל נישט אויס נעמען קינדער פאָרן שעות אויף שעות, עס איז נישט לפי רוחי.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#64 - שרייב מיר ווען דו קומסט אן אין קלאס צו די קינדער
מלמדים, חדר

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת ואתחנן, ט' באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


יעצט זומער ווען איך בין מנהל וויל איך באקומען יעדן טאג א טעקסט מעסעדזש ווען מען איז אנגעקומען אין קעמפ, (נישט אין פארקינג לאט, נאר ביי די קינדער).


אויך אויב מען גייט אוועק אינמיטן טאג דארף מען מיר דאס שרייבן.


 

#63 - מען קען נישט זיין קיין מלמד אויב מען איז אפילו נאר איין מינוט שפעט
מקוה, חינוך הילדים, חדר, היטן די צייט, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - ום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן האבן די בחורים מיר דערציילט א מעשה פון דיר וואס האט מיך זייער באנומען, איך האב געדאנקט דעם אייבערשטן אז דו ביסט מלמד ביי אונז.


זיי דערציילן אז א קינד האט איינגעמאכט אין כיתה און דו האסט עס באמערקט, און ווען דו האסט געזען אז ארום זיין טיש איז וכו' און באלד וועלן די קינדער דאס באמערקן און ער וועט ווערן פארשעמט, ביסטו אריבער מיט א קאווע און מיט חכמה אויסגעגאסן; האסט געגעבן א שריי: "אוי וויי, די קאווע האט זיך אויסגעגאסן", אזוי איז נישט מעגליך געווען צו כאפן אז דאס קינד האט דארט איינגעמאכט; איך האב געזאגט: "שכוח אייבערשטער אז מיר האבן מלמדים וואס האבן אזא הארץ, טראכטן ווי אזוי אכטונג צו געבן אויף די קינדער ווען זיי מאכן טעותים".


אז דו שטייסט אויף שפעט און דו האסט א פראגע, אדער מקוה אדער גיין אין חדר? איז דער ענטפער: "דו דארפסט גיין אין חדר"; איי איך האב דיר נעכטן געזאגט אז מען קען נישט זיין קיין מלמד ביי אונז נאר אז מען גייט אין מקוה? זאג איך דיר יעצט: "אמת, מען קען נישט זיין קיין מלמד ביי אונז אז מען גייט נישט אין מקוה, און אויך קען מען נישט זיין קיין מלמד - נישט ביי אונז און אין קיין שום פלאץ אויף דער וועלט - אויב מען איז אפילו איין מינוט שפעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#62 - די מלמדים וואס זענען אין כיתה צייטליך, האבן הצלחה מיט ישוב הדעת
מקוה, מלמדים, חדר, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מען דארף א באס רבי, אויף יעדן באס; קינדער קענען נישט פארן אן א באס רבי, עס איז זייער וויכטיג. אויך דארפן די מלמדים אדער אנדערע אפווארטן די קינדער ביים אנקומען אין חדר און ביים אהיים גיין, קינדער טארן נישט זיין הפקר פאר אפילו איין סקונדע; סיי אויבן אין פארקינג לאט ביי די באסעס דארפן זיין מלמדים אדער אנדערע צו זען אז די קינדער קומען אראפ דעם בארג, און סיי אונטן ביים בנין דארף מען אפווארטן די קינדער.


בכלל וויל איך דיר זייער בעטן זאלסט רעדן צו די מלמדים קלארע ווערטער אז מען מוז זיין צייטליך, און אויב מען האלט נישט קיין זמנים - זאלסטו נעמען פרישע מלמדים. זאג די מלמדים: "געענדיגט מיט סטראשען, מיר דארפן נעמען די ארבעט ערנסט", און אז א מלמד פרעגט דיר וואס זאל ער טון אויב ער שטייט אויף שפעט, פון איין זייט האט דער ראש ישיבה אים געזאגט ער מוז גיין אין מקוה און פון די אנדערע זייט איז שוין שפעט...? זאלסטו אים זאגן: "געענדיגט מיט די קינדערישקייטן".


קוק גוט וועסטו זען, די מלמדים וואס זענען אין כיתה צייטליך, זיי זענען אין כיתה נאך איידער די קינדער זענען דארט - די האבן הצלחה, די דארפן נישט שרייען און נישט פארגיטיגן, אלעס גייט מיט ישוב הדעת.


איך יאג זיך זייער צו די בחורים, איך וועל נאך רעדן מיט דיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#61 - זאלסט האבן כח פאר די חדרים אין ירושלים, טבריה און אין בני ברק
אמונה, חדר

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ואתחנן, ו' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ ישראל


איך פריי זיך זייער אז דו העלפסט אויפשטעלן די חדר אין בני ברק, זאלסט זיין געבענטשט מיט אלע ברכות.


איך וואונטש דיר זאלסט האבן כח צו קענען העלפן סיי די חדר אין ירושלים, טבריה און די נייע חדר אין בני ברק.


אז דו וועסט זיך צובינדן צום אייבערשטן, דו וועסט זיך איבערגעבן צו אים און לעבן מיט א שטארקע אמונה - וועסטו קענען טון און טון.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#60 - די חדר איז די ערשטע און וויכטיגסטע זאך
חדר, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בין זייער פרייליך אז דו האסט גענומען די חדר פאר די ערשטע זאך, און אויך בין איך דיר זייער דאנקבאר אז דו שרייבסט מיר יעדן טאג יעדע איינצלהייט פון חדר, פון די מלמדים, קינדער וכו'.


איך רעד צו אינגעלייט זאלן דיר העלפן, זיי זאלן איבערנעמען געוויסע זאכן וואס פעלט נישט אויס א ספעציעלער מענטש פאר דעם; ווי למשל ארויפלייגן די שיעורים אויפן טעלעפאן און נאך אזעלכע זאכן וואס מען דארף נישט זיין קיין גרויסער חכם, אזוי וועסטו קענען זיך קאנצעטרירן אין חדר מיט די מלמדים און די קינדער.


איך בין גרייט פיר און צוואנציג שעה א טאג דיר צו העלפן, און בלי נדר ווען דו וועסט מיר רופן איך זאל קומען צו די מלמדים אדער צו די קינדער - וועל איך קומען, ווייל דאס איז מיר וויכטיגער פון אלעס.


זיי מחזק די מלמדים זיי זאלן זיין צייטליך אין חדר, און חס ושלום די קינדער זאלן זיין הפקר; עס זאל נישט פאסירן אזא זאך אז די קינדער זאלן זיין אינעם בנין אן די מלמדים.


נאכאמאל א גרויסן יישר כח.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#59 - אויב עלטערן זעען עפעס וואס טויג נישט, דארף מען דאס דערציילן
שטעטל, חדר, טענות, חיזוק פאר מלמדים

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, מנהל תלמוד תורה היכל הקודש


מזל טוב פאר דיין נייע געבוירענע אינגל, דער אייבערשטער זאל העלפן די ברית זאל זיין אין צייט און דו זאלסט אים מגדל זיין לתורה ולחופה ולמעשים טובים, געזונטערהייט, מיט דיין ווייב אינאיינעם.


א צווייטע מזל טוב פאר'ן זיך ארויסציען קיין קרית ברסלב, די גאנצע קהילה אין קרית ברסלב ווארט שוין אזוי לאנג צו האבן א מנהל, איש על העדה. עס איז דא אסאך צו מתקן זיין אין חדר, ערשטנס, די מלמדים און אלע איינגעשטעלטע זאלן זיין אין צייט, און צווייטנס, די מלמדים ווארטן אויף א שמייכל, א גוט ווארט. איך האף צום אייבערשטן דו וועסט מיר העלפן אין תלמוד תורה מחזק זיין די מלמדים זיי זאלן זיין צייטליך און זיי זאלן טון זייער ארבעט בנאמנות, מיר האבן זייער טייערע מלמדים, אבער די הייליגע חכמים זאגן (ספרי נשא, פיסקא א): "אֵין מְחַזְקִין אֶלָא לִמְּחוּזָקִין", די אלע וואס טוען מיט אנדערע - דארפן אסאך חיזוק.


זיי מודיע פאר אלע עלטערן זאלן קומען רעדן צו דיר, זיי זאלן מיטטיילן זאכן וואס שטערט זיי, זאכן וואס זיי זענען נישט צופרידן. עס זענען דא עלטערן וואס האבן א טעות, זיי מיינען אז אויב מען זעט א חסרון וכדומה - טאר מען נישט רעדן, ווייל אויב מען רעדט - ווערט מען א מתנגד; עס איז נישט וואר, אויב עלטערן זעען עפעס וואס טויג נישט - דארף מען דאס דערציילן; זאלסטו מודיע זיין די עלטערן זאלן קומען רעדן מיט דיר, זיי זאלן שפירן באקוועם צו רעדן מיט דיר, מען זאל קענען מאכן דאס בעסטע וואס איז שייך.


אז דו וועסט מיר העלפן אין חדר - וועל איך דיר נישט שולדיג בלייבן, בזה ובבא.


 

#58 - פרעגן פונעם מנהל אלע פראגעס בנוגע די תלמוד תורה און אלעס ארום
מלמדים, חדר, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת קרח, ראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד תלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב


פון היינט אן זאלסטו פרעגן אלע פראגעס בנוגע די תלמוד תורה און אלעס ארום - פונעם מנהל ר' מרדכי נרו יאיר. ער האט אסאך קונה געווען פון מיר, ער ווייסט זייער גוט ווי אזוי מען דארף זיך פירן מיט די קינדער, און אזוי אויך, אז דו האסט טענות - זאלסטו מיט אים שמועסן.


איך האף צום אייבערשטן די מלמדים וועלן האבן שכל און פרעגן זייערע פראגעס און נעמען חיזוק פונעם מנהל ר' מרדכי, און אז מען וועט ארבעטן אינאיינעם - וועט מען האבן הצלחה.


גיי שלאפן פרי, א מלמד דארף גוט שלאפן. אויך זאלסטו עסן איידער דו גייסט צו די קינדער, און גיי א שפאציר יעדן טאג צווישן די גראז און רעד זיך אויס צום אייבערשטן דיין הארץ.


 

#57 - קיינער קען נישט זיין אין שול ווען די קינדער זענען דארט
חינוך הילדים, מוסדות, בית המדרש, חדר

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת במדבר-מברכין החודש, כ"ח אייר, מ"ג לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, טברי'


כל זמן די חדר איז אין שול - זאלסטו פארשפארן דעם שול, און קיינער קען נישט זיין אין שול - אין די צייט ווען די קינדער זענען דארט; א חדר מיט א שול גייט נישט אינאיינעם.


איך שרייב דיר דאס ווייל אנשי שלומינו שרייבן מיר איך זאל דיר זאגן זאלסט יא לאזן אריינקומען אין שול, זיי זוכן אינמיטן טאג א שטילע ווינקל וואו צו לערנען און זיך מתבודד זיין; וויל איך דיר זאגן, זייער גוט טוסטו, זאלסט ווייטער אזוי טון - ביז מען וועט אפטיילן די חדר פונעם שול.


געב אכטונג אויף די קינדער ווי מען געבט אכטונג אויפן שווארץ אפפעל פון אויג.


א גוט שבת.


 

#56 - עס איז נארמאל אז קליינע קינדער זאלן נישט וועלן גיין אין חדר
קינדער, תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חדר

בעזרת ה' יתברך


       יום ב' פרשת במדבר, כ"ד אייר, ל"ט לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דארפסט נישט זיין באזארגט אז דיין קליין קינד - וואס דו האסט יעצט אנגעהויבן שיקן אין חדר - וויינט אינדערפרי, ער וויל נישט גיין אין חדר. אזוי גייט עס ביי רוב קינדער, אין אנהויב ווען מען שיקט זיי אין חדר - ווילן זיי נישט גיין, זיי וויינען, זיי פארפירן. א טייל בארואיגן זיך נאך אפאר טעג, און א טייל נעמט עס לענגער ביז זיי געוואוינען זיך צו.


געב אוועק יעדן טאג א שטיק צייט און בעט פאר דיינע קינדער; קיינער איז נישט פארזיכערט, מען דארף רחמי שמים מען זאל האבן ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#55 - די ריכטיגע וועג ווי אזוי מען מעג באשטראפן א קינד
חינוך הילדים, מלמדים, שבת ליכט, חדר

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי קדושים, ה' אייר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', צפת


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאס איז נישט די וועג, מען טאר נישט באשטראפן א קינד מיט נישט געבן עסן; דאס וואס איר זאגט, איר האט געהערט אז איך טו דאס מיט מיין קינד, איך באשטראף מיט נישט געבן עסן - איז נישט ריכטיג, איך טו דאס נישט; מען טאר נישט באשטראפן א קינד מיט נישט געבן עסן, מען קען באשטראפן מיט נישט געבן א נאש, אן איבריגע זאך אין לעבן - אבער נישט מיט עסן; בפרט ווען דאס קינד האט נאך גארנישט געגעסן א גאנצן טאג.


מען קען נישט דרוקן אויפן קינד. עס איז דא פון הייליגן רבי'ן א גאנצע קאפיטל אין ספר חיי מוהר"ן (סימנים תל-תלה) פון זיך נישט עקשנ'ען און נישט דרוקן אויף קינדער; וואס ווייסט איר פארוואס ער האט נישט געוואלט גיין אין חדר, אפשר מאכט דער רבי א געשפעט ווען א קינד קומט שפעט אין חדר, און אז איר האט אים באצווינגען צו גיין אין חדר - איז ער ניטאמאל געגאנגען אין חדר, ער האט זיך געדריידט אין גאס, דאס איז דאך א גרויסע סכנה.


עס איז היינט דא מלמדים וואס זענען רוצחים. מענטשן מיינען, אמאל האט מען גע'רצח'ט די קינדער, היינט איז גוטע צייטן; עס איז נישט וואר, עס איז היינט דא מלמדים וואס צעקלאפן קינדער אויף א וועג אז דאס קינד זאל בלייבן צעקלאפט זיין גאנצע לעבן.


א מלמד דערציילט, ער האט מיטגעהאלטן יעצט א מעשה אין א תלמוד תורה וואס האט א גאר גוטע נאמען, די בעסטע משפחות שיקן דארט. א קינד פון כיתה א' האט אנגעהויבן בעטן זיין מלמד ער וויל אהיים גיין, דער מלמד זאגט אים: "אויב דו ווילסט אהיים גיין - גיי צום מנהל". ער גייט צום מנהל און זאגט: "איך וויל אהיים גיין". דער מנהל קומט אריין אין כיתה, ער מאכט שטיל די כיתה און פרעגט: "ווער האט א דאלי אין שטוב?" אלע קינדער שרייען אויס: "איך!" פרעגט דער מנהל די קינדער: "א דאלי גייט אין חדר?" שרייען אלע: "ניין!" פרעגט דער מנהל: "ווער גייט אין חדר? נאר וואוילע קינדער!" און דער מנהל דריידט זיך אויס צום אומשולדיגן קינד, און הויבט אן לאכן פון אים: "דו ווילסט אהיים גיין ווייל דו ביסט א נישט וואוילער קינד, ווייל נאר וואוילע קינדער ווילן זיין אין חדר".


וואס מיינט איר? דעם קומענדיגן טאג - דערציילט דער מלמד, נישט דער כיתה א' מלמד, א מלמד פון אן אנדערע כיתה, ער הערט ווי די קינדער מאכן חוזק פון דעם קינד, זיי שפעטן, אלע באזינגען אים: "דו ביסט א דאלי, דו ביסט נישט א וואוילער קינד"; פרעג איך אייך, מעג אזא איינער זיין א מנהל אין א חדר? נעמען א קליין קינד, אן אומשולדיג קינד און אים צעקלאפן און אים צונאר מאכן?!


אגב, אין שטעטל, אונזער קינדערגארטן מלמד דערציילט מיר, ער האט א קינד אין כיתה וואס פון אנהויב יאר יעדן טאג, פון מיטאג צייט - הויבט ער אן קוועטשן: "רבי, איך וויל אהיים גיין"; זאגט מיר דער מלמד: "איך זאג אים, 'מען גייט שוין כמעט אהיים', און דער קינד בארואיגט זיך", א שעה שפעטער הויבט ער נאכאמאל אן קוועטשן: "איך וויל שוין אהיים גיין", און דער מלמד ווערט נישט נערוועז, ער ציט אים נישט ביים אויער, ער מאכט נישט קיין געשפעט פון אים, ער זאגט אים נאכאמאל מיט א שמייכל: "נאך אביסל גייט מען אהיים".


בעטס דעם אייבערשטן פאר אייערע קינדער, ביי די שבת ליכט זאלט איר בעטן פאר זיי, און גייט אום מיט זיי מיט ליבשאפט און געדולד - וועט איר האבן נחת פון זיי אלע.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.