בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת כי תצא, י' אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

א שאד דיין ווייב מיינט איך רעד פון איר ביי די שיעורים. איך האב אלע מאל דעם פראבלעם; די וואס זענען וואויל, געזונט און ערליך - די מיינען אז מען מיינט זיי, די קומען אהיים פון די שיעורים צעבראכן, פול מיט בלבולים, און די וועם מען מיינט טאקע - די הערן נישט, כאפן נישט און נעמען נישט אן וואס מען רעדט צו זיי.

איך וועל דיר דערציילן וואס איך האב געהאט ביי מוהרא"ש יארן צוריק, עס איז געווען ווען איך בין מקורב געווארן, די ערשטע יארן פון מיין התקרבות, דעמאלט האט מוהרא"ש נישט געקענט פארן קיין ארץ ישראל, מען האט גע'מסר'ט מוהרא"ש, מורא"ש'ס ... האט אים פאר'מסר'ט רחמנא לצלן, און די מדינה של גיהנום, די ערב רב - האבן געוואלט געבן פאר מוהרא"ש זעכצן יאר תפיסה. די דריי יאר פלעגט מוהרא"ש רעדן כמעט ביי יעדן שיעור פון כיבוד אב ואם, מוהרא"ש פלעגט איבער חזר'ן די מעשה מיט אבשלום און דוד המלך, אז ער האט געוואלט הרג'ענען זיין אייגענע טאטע. מוהרא"ש פלעגט רעדן וואס דוד המלך האט אלץ געליטן: "ווי קען זיין א זון זאל אויפשטיין קעגן א אייגענע טאטע, אים וועלן הרג'נען?!" מוהרא"ש האט גערעדט פון זיין פרשה פון זיין ...

דעמאלט איז אויף מיר אריבער שווערע מניעות פון מיין משפחה, איך פלעג זיצן ביי די שיעורים און ווערן אזוי צעבראכן, איך האב זיך געשפירט אזוי שולדיג, איך האב פארשטאנען פון יעדע שיעור אז מוהרא"ש מיינט מיר, ביז איין מאל נאכן שיעור, איך האב געשפירט אז איך קען נישט מער נעמען די בלבולים האב איך געפרעגט מוהרא"ש: "וואס זאל איך טון? זאל איך מער נישט קומען קיין ברסלב? זאל איך מער נישט פארן קיין אומאן? די גאנצע שיעור האט מוהרא"ש געמיינט מיר", זאגט מיר מוהרא"ש: "איך האב א פראבלעם, ווען איך געב א שיעור איז אלץ דא אומשולדיגע אינגעלייט וואס ווערן צעבראכן, זיי מיינען אז איך רעד צו זיי, און די אינגעלייט וועם איך מיין, זיי טראכטן נישט אז מען מיינט זיי; איך האב דא אינגעלייט וואס שלאגן זייער טאטע מאמע, איך מוז רעדן צו זיי (איך האב דעמאלט גארנישט געוויסט וואס טוט זיך אין היכל הקודש, וואס מוהרא"ש גייט אריבער פון זיין...)"; דאס זעלבע האב איך ביי די שיעורים, אלץ זענען דא וואס באשולדיגן זיך און טראכטן אז די שיעור מיינט מען זיי.

דיין משפחה; דו, דיין ווייב און דיינע קינדער - זענען פון די טייערע משפחות אין היכל הקודש; די שיעור איז נישט געזאגט געווארן פאר איר, די שיעור איז געזאגט פאר די פרויען וואס זענען נישט געזונט, זיי ווילן נישט לעבן כדרך כל הארץ השם ישמרינו, און אנשטאט מודה זיין אויפ'ן פראבלעם און בעטן דעם אייבערשטן: "הייל מיר אויס", - מאכן זיי שפירן דעם מאן אז ער האט א פראבלעם, ער איז נישט נארמאל; דיין משפחה איז זייער טייער.

דאנק און לויב דעם אייבערשטן פאר די מתנה, דו האסט אן אשת חיל, זי איז מיט דיר, זי העלפט דיר; וויפיל אינגעלייט ווילן זיין ביים רבי'ן און די ווייב שטעלט א ווידערשטאנד? וויפיל אינגעלייט חלש'ן צו קומען קיין אומאן ראש השנה, זיין ביים הייליגן רבי'ן - און די ווייב לאזט נישט, זי סטראשעט, זי איז משפיל דעם מאן מיט ברלסב; אז דיין ווייב איז מיט דיר, זי העלפט דיר זיין ביים רבי'ן - ביסטו דאך דער גליקליכסטער מענטש.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"א לפרט קטן

דער ספר תהלים איז א מתנה פאר ... תחי'

זאגט יעדן טאג אביסל תהלים וועט איר באקומען הימלישע כוחות. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג) אז תהלים געבט כח צו טון גוטע זאכן און צו זיין א גוטער איד.

זייער אסאך מיידלעך און ווייבלעך ווילן נישט זאגן תהלים ווייל מען האט זיי גע'קנס'עט מיט זאגן תהלים, אדער דערשראקן מיט זאגן תהלים, אדער געצווינגען צו זאגן תהלים, היינט קענען זיי נישט קוקן אויפ'ן תהלים; זיי ווילן נישט קיין קנס, זיי ווילן נישט שרעק אדער ווערן באצווינגען, אבער באמת איז תהלים א זיסע זאך, תהלים היילט דעם מענטש, תהלים עפנט די הארץ צום אייבערשטן; ווער דען אויב נישט א אידישע מאמע דארף אזוי וויכטיג דעם ספר תהלים, צו בעטן פאר די קינדער און פאר אלעס.

יעדעס מאל איר זענט מסיים נאכאמאל דעם ספר תהלים זאלט איר אריינשרייבן ביים סוף אייער סיום, אויך זאלט איר מיר דערציילן אייערע סיומים, וועט איר מיר דערפרייען.

פון דער ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ראה, כ"ג מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דאנקט דעם אייבערשטן פאר די חסדים וואס ער טוט מיט אייך, איר האט אזויפיל גוטס; איר האט א טייערער מאן מיט ליכטיגע קינדער, די גאנצע משפחה איז געזונט, אלע זענען וואויל און ערליך.

ווען מען לעבט מיט דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן איז דער לעבן א 'גן עדן' לעבן, דאס לעבן ווערט יעדע מינוט בעסער און זיסער; דאס מאכט מען זאל ווערן נאנט צום אייבערשטן, מען הייבט אן שפירן א זיסקייט וואס מען האט נאך קיינמאל נישט געשפירט פון פארדעם.

בנוגע אייער מאן נרו יאיר; ער איז א טייערער אינגערמאן, ער וויל זיין גוט, ער זוכט עצות צו ווערן בעסער, ער פרעגט מיר כסדר ווי אזוי ער קען האבן דאס בעסטע שלום בית, ער וויל זיין א גוטער מאן. איר קענט אים ברענגען נענטער אז איר וועט אים אנטקעגן קומען; איר וועט אים נאר אויפהייבן, אויסרומען, געבן אסאך גוטע ווערטער; דורכדעם וועט ער ווערן א נייער מענטש, ער וועט נאר זיין אין שטוב, ער וועט אייך נישט אפלאזן.

בנוגע ברסלב וכו'; נעמט נישט קיין נייע חבר'טעס, בלייבט מיט אייערע חבר'טעס, בלייבט אויף אייער וועג. ברסלב איז נישט א פלאץ, א סביבה; ברסלב איז א שכל, ברסלב איז התחזקות; מען דארף זיך נישט טוישן צו זיין ברסלב. אז אייער מאן האט אנגעהויבן לעבן זייט ער האט זיך דערוויסט פון רבי'ן, דארף מען נישט אפהאקן מיט די משפחה, מיט די חבר'טעס.

איך בעט אייך זייער איר זאלט אים מחזק זיין, ער זאל שפירן ווי איר שעצט אים, ער זאל שפירן אז איר קוקט ארויף אויף אים; ווייל וויאזוי איר וועט קוקן אויף אים – אזוי וועט ער זיין. א קלוגע פרוי קען ארויפברענגען איר מאן צו זייער שיינע מדריגות, ווייל ווען דער מאן שפירט חשוב, ער שפירט 'מיין ווייב האלט פון מיר, מיין ווייב קוקט ארויף אויף מיר' – טראגט דאס אים אויף גוטע פלעצער.

שטארקט אייך, גייט אן מיט אייער שטוב ארבעט; מחנך זיין די קינדער זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן, פרובירט מיט אלע אייערע כחות צו זיין פרייליך און פרייליך מאכן די גאנצע שטוב.

והעיקר בעטס דעם אייבערשטן אויף אלעס וואס איר דארפט; שמועסט מיט אים, דערציילט אים אלעס וואס ליגט אייך אויפ'ן הארץ, דאס איז די עצה פאר אלע פראבלעמען, דער רבי רופט דאס "התבודדות"; דאס היילט אלעס.

דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח צו זיין א געטרייע ווייב און מאמע.

בעזרת ה' יתברך

מוצאי שבת קודש פרשת עקב, כ"ב מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך וויל אייך בעטן איר זאלט נישט רעדן צו די מיידלעך פון בית פיגא פון זאכן וואס איז נאכנישט נוגע פאר זיי, רעדט נישט צו זיי פון האבן קינדער וכו' וכו'.

בכלל דארף מען וויסן, נישט יעדע זאך וואס מען טראכט דארף מען רעדן דערפון, אפילו צווישן די ווייבלעך, ובפרט מיט מיידלעך.

נוצט אייער דיבור אויף גוטע זאכן. מוהרא"ש זאגט, פרויען האבן באקומען א מתנה, זיי רעדן אסאך; די הייליגע חכמים זאגן (קידושין מט:): "עֲשָׂרָה קַבִּין שִׂיחָה יָרְדוּ לָעוֹלָם", צען קב (מאס) רעדן איז אראפגעקומען אויף די וועלט, "תִּשְׁעָה נָטְלוּ נָשִׁים, וְאֶחָד נָטְלוּ כָּל הָעוֹלָם כֻּלוֹ", איינס האט די וועלט גענומען און ניין איז געגאנגען פאר די פרויען; זאגט מוהרא"ש, אויב פרויען האבן די מתנה פון רעדן אסאך, קענען זיי דאס נוצן אויף גוטע זאכן, אויף מחזק זיין אנדערע און אויף רעדן צום אייבערשטן.

בפרט יעצט אין די חדשים וואס איר ווארט - דארפט איר אויסנוצן אייערע דיבורים אויף גוטע זאכן, אויף בעטן דעם אייבערשטן איר זאלט האבן גרינג, אלעס זאל זיין בנקל ובנחת.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ראה, כ"ג מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז זיכער כדאי אייער מאן זאל שוין מאכן א טיקעט, די יאר קען מען פארן מוצאי שבת, דעמאלט וועט איר שוין האלטן נאכן האבן.

איך מוז אייך זאגן, עס איז זייער שיין צו הערן כסדר פון אייער מאן זיינע סיומים, ווען איך רעד מיט אים – האט ער שטענדיג א סיום.

בנוגע אויף וואס צו בעטן וכו'; בעטס דעם אייבערשטן די תפלה:

"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל האבן א געזונט קינד; אלעס זאל אריבערגיין גרינג, איך זאל זיין געזונט, איך זאל זיין א געזונטע מאמע פאר מיינע קינדער.

הייליגער באשעפער, געב מיר קינדער צדיקים; קינדער וואס וועלן טון דיין ווילן, קינדער וואס וועלן לערנען די הייליגע תורה.

העלף מיר בזכות די הייליגע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיר; בזכות אברהם אבינו, יצחק אבינו, יעקב אבינו, משה רבינו, אהרן הכהן, יוסף הצדיק, דוד המלך, בזכות דער הייליגער תנא אלוקי רבי שמעון בר יוחאי און זיינע הייליגע תלמידים, בזכות דער הייליגער רבי יצחק לוריא אשכנזי זכותו יגן עלינו, בזכות רבי ישראל בעל שם טוב זכותו יגן עלינו און בזכות רבינו נחמן בן פיגא זכותו יגן עלינו, יהיו לרצון אמרי פי והגיון לבי לפניך, ה' צורי וגואלי".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ד מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אויף דיין פראגע אויב א פרוי דארף זיך אפשערן אין די חדשים וכו'; וואס זאל זיין אנדערש די חדשים וואס מען ווארט ווי די אנדערע צייטן? אויב עפעס דארף מען אין די חדשים זוכן מער זכותים, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת לב.) אין די צייט פון געבוירן דעמאלט נעמט מען אפיר אלע מעשים, דעמאלט דארף מען האבן גרויסע זכותים אז אלעס זאל אריבער גיין בשלום.

וואס דארפסטו מער פון די ווערטער וואס דער הייליגער תנא רבי שמעון בן יוחאי זאגט (נשא קכה:): "'תּוּנְבָא לֵיתֵי', א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ', אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ', וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, אז מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי, 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ', זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא', איז זי גורם אז עס זאל זיין ארעמקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא', און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין און זיי וועלן נישט זיין חשוב. 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא', אזוי אויך איז זי איז גורם אז דער סמ"ך מ"ם און די נישט גוטע זאלן זיין אין איר שטוב. 'מַאן גָּרִים דָּא?' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר' די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, י"א מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך בעט אייך זייער, זייט פרייליך; לאזט אייך נישט פונעם יצר הרע וואס וויל אייך צעברעכן, הערט נישט צו וואס ער זאגט אייך. ווען עס קומען אריין עקלדיגע מחשבות וואס ווילן אייך אראפווארפן, די מחשבות זאגן אייך 'דו ביסט גארנישט ווערד' – זאלט איר זיי נישט צוהערן.

הערט דעם קול פון רבי'ן וואס זאגט אז איר זענט יא ווערד, דער רבי האט געשריגן מיט א הויך קול (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עח): "גיוואלד! קיין יאוש איז גארנישט פארהאן!"

א גרוס פון אייער טייערער מאן, איך זאג אים יעדן טאג ווי גליקליך ער איז אז ער האט אייך פאר א ווייב. איר זענט זייער וואויל און זייער טייער, דער יצר הרע קען נישט אויסהאלטן ווי שיין איר האט חתונה געהאט, ער וויל אייך צעברעכן, חס ושלום; עס וועט אים סיי ווי נישט גיין, דער רבי איז שטערקער פון זיי.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

א גרויסן יישר כח פאר צאמנעמען די פרויען איינמאל א וואך זיך מחזק זיין מיט די אוצרות פון רבי'ן.

היות עס איז דא א גרויסע פארזאמלונג דארף מען אביסל טוישן דעם פראגראם. כל זמן עס איז געווען א קליינע צאל פרויען האט מען געשמועסט מעשיות פון תפלה וכדומה, אבער יעצט ווען עס איז דא אזויפיל פרויען קען מען נישט מאכן די זאך אז אלע זאלן זיצן שטיל און הערן מעשיות פון תפלה, די פרויען זאגן אז זיי שפירן ווי זיי זענען צוריק אין שולע, מען מוז זיצן שטיל פאר א שעה צייט.

נישט דאס איז דער ציל פון די צאמקום, איך טראכט אפילו צו מבטל זיין דעם שיעור; נישט אלע פרויען וויל זיצן א שעה און הערן א שיעור, שיעורים קען מען הערן אויף די האטליין, די צאמקום איז פאר איין ציל, אביסל ארויסגיין פון שטוב זיך אויסלופטערן, אביסל שמועסן מיט חבר'טעס, טאנצן, זינגען און מאכן א לעבן.

קומענדיגע וואך וועט מען שוין קענען טאנצן, געבט אכטונג אז עס זאל זיין ניגונים און זינגערס ערליכע אידן. קלויבט אויס לעבעדיגע ניגונים, מען זאל ווערן פרייליך.

אדרבה, פרעגט די פרויען אויב עס פעלט אויס יעדע וואך א שיעור.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

פון ווען איר האט מיר דערציילט די גוטע נייעס אז איר האט זיך אפגעשוירן די האר – בין איך זייער פרייליך. איך פריי זיך פאר אייך און אייער מאן, איר האט יעצט אלע ברכות וואס דער הייליגער זוהר זאגט.

אין דעם זכות זאלט איר זוכה זיין צו ערליכע דורות, הייליגער דורות.

ווען מען וואלט ווען געקענט זען מיט די אויגן די קליפות און שדים וואס ליגן אויף די האר, די סכנה פון האר – וואלטן אלע פרויען געלאפן זיך אפשערן.

וואויל איז אייך און וואויל איז אייער חלק.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת דברים, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך האב שוין אסאך מאל געזאגט און געשריבן פאר דיין ווייב זי זאל רעדן פאר די פרויען, זי דארף מיר נישט איבערפרעגן יעדעס מאל מען בעט איר וכו'.

עס איז נישט קיין סתירה אז די מנהלת תחי' געבט א שיעור איינמאל א וואך פאר די פרויען, עס איז נישטא קיין שיעור אויף וויפיל התחזקות מען קען געבן; כל זמן מען קומט צו איר, מען בעט איר זי זאל רעדן – איז זי מחויב צו רעדן. זאג איר אז זי קען נישט אונזער מנהלת תחי', זי וויל גארנישט, זי וועט זיך נאר פרייען אז נאך פרויען געבן שיעורים.

מיר האבן א פליכט דאס צו טון, דער רבי האט אונז געהייסן מחזק זיין מענטשן; מחזק זיין נאנטע מענטשן, מחזק זיין אנשי שלומינו – איז א גרעסערע מצוה ווי זוכן פון אינדרויסן וכו'.

זיי איר מחזק זיי זאל מחזק זיין די טייערע פרויען, משפחות אנשי שלומינו; זאג איר זי זאל אויפהערן טראכטן אזויפיל פון זיך. די אלע מחשבות וואס דרייען זיך אין קאפ 'איך בין יא ווערד צו קומען רעדן, איך בין נישט ווערד צו קומען רעדן וכו' וכו'', דאס איז דער יצר הרע, ווייל וואס איז א חילוק וואס מען איז? וועם גייט אן וואס זי איז? דער עיקר איז אז מענטשן גייען אהיים מיט חיזוק.

שטעל זיך פאר א מענטש הערט שרייען "הצלה!" דער מענטשן קען געבן ערשטע הילף, ער קען יענעם צוריק ברענגען צום לעבן, אבער ער טראכט: 'בין איך דען ווערד?' ער טראכט: 'אלע קוקן ווי איך לויף מיט מיין לייטס און סיירינס וכו' וכו'', וועם גייט אן די זאכן? דער עיקר איז אז א מענטש ווערט געראטעוועט.

זאג דיין ווייב זי זאל שוין אפלאזן די פאלשע ענוה, פון היינט אויב איינער רופט איר – זאל זי רעדן.

ווען זי רעדט זאל זי רעדן פון אמונ"ה און פון פאלגן דעם רבי'ן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

בנוגע אויב מען מעג גיין מיט א בעדינג סוט אונטער די שווים קלייד; א בעדינג סוט פאר א פרוי איז א פריצות'דיגע זאך. ליידער מיינט מען אז דאס איז א חומרא, מען איז אויסגעמישט צווישן גוים, מיר זענען איינגעזינקען אין גלות, הייבט מען אן זיך אפצולערנען פון זיי, ביז מען מיינט אז עס איז א חסידי'שע פרומע זאך צו שווימען מיט א שווים קלייד, ווען דאס איז נישט קיין חומרא, דאס איז נישט קיין פרומע זאך; דאס איז א אידישע זאך.

אויב זענט איר נאך ווייט פון דעם, איר קוקט אויף דעם ווי א יאנטשי זאך וכו'; זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן ער זאל אייך העלפן איר זאלט זוכה זיין צו באקומען א געפיל פאר צניעות. צניעות איז אן איידעלע זאך, נישט יעדער האט אין דעם א געפיל, מען דארף זיין איידל צו וועלן זיין איידל, מען דארף זיין ריין צו האבן א געפיל אין זיין ריין, אפילו ווער עס איז ווייט פון איידל, ווייט פון זיין ריין - קען צוקומען צו דעם דורך תפילה והתבודדות.

בנוגע זיך וואשן אין די ניין טעג; די פוסקים זאגן אז אויב מען איז פארשוויצט מעג מען זיך וואשן ביי די פלעצער וואו מען איז פארקלעבט און פארשוויצט, דער איסור איז זיך באדן פאר תענוג.

בנוגע וכו'; מען קען זיין אין ברסלב און נישט זיין קיין ברסלב'ער, און מען קען זיין אינדרויסן פון ברסלב און זיין א ברסלב'ער חסיד; עס איז נישט געוואנדן וואו מען איז.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, י"ט תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דער שליסל פון קינדער ליגט נאר אינעם אייבערשטנ'ס הענט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ב.): אָמַר רֶבִּי יוֹחָנָן: "שְׁלֹשָׁה מַפְתְּחוֹת בְּיָדוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", דריי שליסלען ליגט אין די הענט פונעם אייבערשטן, "מַפְתֵּחַ שֶׁל גְּשָׁמִים", די שליסל פון רעגן, "מַפְתֵּחַ שֶׁל חַיָּה", די שליסל פון קינדער, "וּמַפְתֵּחַ שֶׁל תְּחִיַּית הַמֵּתִים", און די שליסל פון תחיית המתים; אז מען וויל אריינגיין אין א פארמאכטע פלאץ וואס איז פארשפארט דארף מען זוכן ווער עס האט די שליסלען, מען פרעגט זיך נאך 'ווער האט די שליסל?' מען גייט צו יענעם און מען בעט יענעם פאר די שליסל, אזוי קען מען אריינגיין.

אז איר ווילט זוכה זיין צו נאך קינדער דארפט איר זיך ווענדן צום אייבערשטן, אים בעטן פאר די שליסל. מאכט אייך יעדן טאג א צייט פאר תפילה והתבודדות, בעטס דעם אייבערשטן אויף אייער אייגענע שפראך, בעטס אים: "רבונו של עולם, איך דאנק דיר פאר מיינע ליכטיגע קינדער, איך בין אזוי גליקליך מיט די דריי מתנות, איך האב זיי אזוי ליב; יעצט בעט איך דיר הייליגער באשעפער, געב מיר נאך קינדער, איך וויל אזוי שטארק האבן א גרויסע שטוב מיט אסאך קינדער און אייניקלעך"; אזוי זאלט איר יעדן טאג טון, קודם זאלט איר דאנקען און נאכדעם זאלט איר בעטן, וועט איר זען גרויסע ניסים.

די הייליגע חכמים זאגן (ירושלמי סוטה ז, א): "הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מִתְאַוֶּה לִשְׁמוֹעַ שִׂיחָתָן שֶׁל צִדְקָנִיּוֹת", דער אייבערשטער גליסט צו הערן די שמועסן פון ערליכע פרויען; די גרעסטע גליסט ביים אייבערשטן איז ווען מען קומט צו אים מיט תפילות ובקשות, מען דאנקט אים אויף אלע חסדים און מען בעט אים וואס מען דארף, דאס איז ביים אייבערשטן זייער חשוב.

דער הייליגע זוהר זאגט (פרשת בלק, קצה.) נישטא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי ווען א צעבראכענע הארץ קומט צו אים און רעדט זיך אויס דאס הארץ און לייגט פאר זיינע טענות, ער בעט דעם אייבערשטן זאל רחמנות האבן. אלע מלאכים, אלע הימלען, אלע פרעגן: "וואס טוט דער אייבערשטער? פארוואס דארף דער אייבערשטער זיך פארען כביכול מיט די צעבראכענע הערצער?" ביז מען ענטפערט זיי: "די צעבראכענע הערצער זענען דעם אייבערשטנ'ס באליבסטע זאך".

קלאפט אייך נישט אראפ מיט די אלע חלומות וואס דער זאגט און וואס יענער זאגט, פארוואס איר האט נישט נאך קינדער; איינער זאגט איר זאלט נישט עסן קיין מעל, א צווייטער זאגט איר זאלט נישט עסן צוקער, א דריטער זאגט נישט עסן קיין טשאקאלאד, עס איז א גרויסע זאך צו זיין גלייבעדיג, פרויען האבן די מעלה, זיי זענען זייער גלויביג, זייער תמימות'דיג, אבער פון די אנדערע זייט גלייבן זיי יעדע חלום, יעדע פאנטאזיע - פון יעדע פרוי, מען דארף נישט יעדן אויסהערן.

וואויל איז דעם וואס הערט אויס וואס צדיקים זאגן, ער נעמט עצות פון צדיקים, ער לעבט מיט די עצה פון התבודדות; וועט ער געהאלפן ווערן מיט אלע ברכות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת חקת, ג' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך זאג טאקע שטענדיג פאר די אינגעלייט און די ווייבלעך: "זיך גט'ן איז נישט די עצה", אבער ליידן פון די מאן, כאפן שלעק פון די מאן - איז אויך נישט קיין עצה.

אויב איז דאס וואר וואס איר שרייבט, אז אייער מאן שלאגט אייך, ער צווינגט אייך וכו', - זאלט איר אים זאגן בפה מלא אז איר גייט אוועק גיין פון אים.

ווייזט אים דער בריוו; נישטא וואס מורא צו האבן. דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "א סגולה געראטעוועט צו ווערן פון רשעים, שלא לפחוד", זיי ווייזן אז מען האט נישט מורא; ווען זיי זעען אז מען האט נישט מורא - דעמאלט קענען זיי גארנישט טון.

איך האב לעצטנס געהערט אז ער פלעגט דאס אויך טון צו זיין מאמע; ער פלעגט איר שלאגן, ער פלעגט איר אראפווארפן אויף דער ערד.

נאכאמאל, זיך גט'ן איז נישט די עצה, אבער כאפן שלעק איז אויך נישט קיין עצה.

אויב עס העלפט נישט זאלט איר רופן די פאליציי.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת שלח, כ"א סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז נישטא קיין גרעסערע מצוה פון מחזק זיין א צווייטן איד, בפרט מחזק זיין אידישע מאמעס וואס זענען שטארק אויסגעמאטערט פון פירן א שטוב.

די מערסטע חיזוק דארפן אידישע מאמעס, זיי ארבעטן טאג און נאכט - נאכט און טאג אן קיין אפרו; ווען מען ווערט פערטיג מיט איין קינד - לויפט מען צום צווייטן קינד, נאכדעם דארף מען שוין צוריק גיין צום ערשטן, פון דארט דארף מען לויפן צו די וועש, צו די עסן, רוימען און וואשן, ועל כולם ווען דער מאן קומט אהיים, און אז ער איז נישט געלערנט פארלאנגט ער דאך מען זאל אלעס אפלאזן און נאר אים באדינען, די צעבראכענע מידע מאמע/ווייב פרובירט צו טון און טון, און ווען זי באקומט נישט חיזוק קען געשען דאס זייער שרעקעדיגס, די נערוון זאלן פלאצן.

דעריבער איז זייער א גרויסע מצוה צו מחזק זיין אידישע מאמעס; וואויל איז די וואס שטארקט די פרויען, די וואס בלאזט אריין פרישע לופט צו אטעמען, בפרטי פרטיות ווען עס קומט צו אייגענע משפחה, קינדער אדער געשוויסטער - איז נישטא קיין גרעסערע מצוה פון זיי מחזק זיין.

אז מען רופט אייך בעטן חיזוק זאלט איר נישט טראכטן פאלשע שלעכטע גאווה'דיגע מחשבות: 'ווער בין איך? וואס בין איך? ווער זאגט איך מעג מחזק זיין?' עס ליגט א חוב צו מחזק זיין און שטארקן. מוהרא"ש זאגט, ער האט מקובל פון אנשי שלומינו, ווער איז א תלמיד הגון וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן ס) מיט וועם מען דארף רעדן? דער וואס קומט צו דיר; אז מען קומט צו אייך, מען רופט אייך, מען בעט אייך 'רעד צו מיר, זיי מיר מחזק' - איז דאס די גרעסטע מצוה.

בנוגע וואס צו רעדן; ווי קען מען וויסן וואס צו רעדן? אויף דעם האט אונז שוין דער רבי געלערנט אז מען זאל רעדן אן וויסן וואס יענער דארף הערן. רבי נתן האט אמאל געפרעגט דעם רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן שכה): "ווי אזוי קען איך רעדן צו מענטשן, זיי מחזק זיין, ווען איך ווייס נישט וואס עס גייט אריבער אויף יענעם?" האט אים דער רבי געזאגט: "דו רעד, אפילו דו ווייסט נישט וואס יענער וויל הערן".

אז איר ווייסט אז די פרוי גייט אריבער שוועריקייטן פון איר מאן, זאלט איר חס ושלום איר נישט אויפהעצן קעגן אים; אייערע דיבורים זאלן זיין בעיקר איר אויפצובויען, איר הייבן, זי זאל זיך נישט קלאפן. דער עיקר דארף מען אסאך רעדן דיבורי אמונה, דעמאלט ווערן פארשווינדן אלע ווייטאגן; ווי נאר מען נעמט אריין דעם אייבערשטן אין זיך, מען הייבט אן וויסן אז עס איז אין עוד מלבדו, אלעס איז דער אייבערשטער - ווערט שוין גרינגער די ארבעט, מען קומט צוריק צו די כוחות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שלח, י"ט סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע נייעס; דער אייבערשטער זאל העלפן זי זאל טראגן גרינג און האבן גרינג, אלעס זאל אריבערגיין גרינג, מיט נחת און גרויס פרייד.

בנוגע אויב זי זאל זיך אויך אפשערן אין די חדשים וואס זי ווארט וכו'; אודאי זאל זי זיך אפשערן איר האר אין די חדשים, אויב עפעס איז אין די חדשים וויכטיגער זיך אפצושערן די האר, אזוי וועט דער קינד זיין א גרויסער צדיק. ווייל דער הייליגער זוהר זאגט זייער שארף אויב א פרוי גייט מיט האר, דער זוהר זאגט (נשא קכה:): "'תּוּנְבָא לֵיתֵי', א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ', אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ' וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', און דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, אז מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי. 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ', זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא', איז זי גורם אז עס זאל זיין ארעמקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא', און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין און זיי וועלן נישט זיין חשוב. 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא', אזוי אויך איז זי איז גורם אז דער סמ"ך מ"ם און די נישט גוטע זאלן זיין אין איר שטוב. 'מַאן גָּרִים דָּא?' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר', די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס"; און פארשטייט זיך אז פארקערט איז נאך מער, מדה טובה מרובה, א פרוי וואס געבט אכטונג אז אירע האר זאל זיך נישט ארויסזען, זי שערט זיך אפ אירע האר - וועט האבן אלע ברכות, און זי וועט האבן נחת פון אירע קינדער, אירע קינדער וועלן יא חשוב זיין.

בנוגע אויב זי זאל מקפיד זיין ביים שלאפן צו גיין צוגעדעקט די קאפ; קוק וואס די הייליגע חכמים זאגן (יומא מז.): "שִׁבְעָה בָּנִים הָיוּ לָהּ לְקִמְחִית", עס איז געווען א פרוי קמחית, זי האט געהאט זיבן קינדער, "וְכֻלָּן שִׁמְּשׁוּ בִּכְּהוּנָה גְדוֹלָה", און זי האט זוכה געווען אז אלע זענען געווען כהנים גדולים. "אָמְרוּ לָהּ חֲכָמִים: מַה עָשִֹיתָ שֶׁזָּכִיתָ לְכַּךְ?" האבן די חכמים איר געפרעגט: וואס האסטו געטון אז דו האסט זוכה געווען צו דעם? "אָמְרָה לָהֶם: מִיָּמַי לֹא רָאוּ קוֹרוֹת בֵּיתִי קְלָעֵי שַׂעֲרִי", האט זי געזאגט פאר די חכמים: מיין גאנץ לעבן האב איך אכטונג געגעבן צו זיין גוט צוגעדעקט די קאפ, אז די האר זאל זיך נישט ארויסזען.

בנוגע פרעגן דעם דאקטער וכו'; דער עיקר דארף מען אכטונג געבן וועגן עין הרע נישט רעדן צו אנדערע, אפילו פאר עלטערן - וואס דער דאקטאר זאגט און נישט איינקויפן צוליב עין הרע.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שלח, י"ט סיון, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

טוט וואס אייער מאן וויל, זייט געטריי פאר אים; אז ער וויל נישט גיין אויף שבת צו אייער משפחה זאלט איר אים זאגן 'איך טו וואס דו ווילסט'.

איך פארשטיי אים זייער גוט און איר פארשטייט אים נאך בעסער, איר ווייסט דאס בעסטע פארוואס ער וויל נישט גיין צו אייערע עלטערן; דערמאנט אייך וואס איר האט מיר אלץ געשריבן ווי אזוי עס זעט אויס א שבת ביי אייערע עלטערן, פלוצלונג האט איר אלעס פארגעסן און איר פארשטייט נישט אייער מאן פארוואס ער וויל נישט אהין גיין? קוקט איבער די טויזנט בריוו וואס איר האט מיר געשריבן, אייער צער און ווייטאג וואס איר זענט אריבער אלע יארן פון אייערע עלטערן, און ווי אזוי עס קוקט אויס א שבת ביי זיי, א בית משוגעים איז גאלד געזאגט; אייער טאטע און ברידער ליגן אויף דער ערד, זיי שלאגן זיך און ראנגלען זיך וכו' וכו', עס פליען כלים און חפצים, מען ווארפט מעסערס איינער אויפ'ן צווייטן; בקיצור, איך דארף אייך נישט זאגן ווייל איר ווייסט בעסער.

איך בעט אייך, גייט מיט אייער מאן, זייט אים געטריי; בעסערס פון אים וועט איר נישט טרעפן אין אייער לעבן, קיינער וועט אייך נישט זיין געטרייער ווי אייער מאן; אז ער וויל נישט גיין - דארף ער נישט גיין, מען דארף טאקע מכבד זיין די עלטערן, אבער מען איז נישט מחויב צו זיצן שבת צווישן משוגעים און מטורפים.

מאכט אים נישט ביטער דאס לעבן, מאכט אים פרייליך - וועט איר ווערן פרייליך; אז איר וועט זיין געטריי צו אים וועט איר האבן א רפואה שלימה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת במדבר, כ"ח אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אז מען בעט אייך איר זאלט רעדן פאר עלטערן, זאלט איר דער עיקר רעדן דיבורי חיזוק; מוסר איז דא גענוג וואס געבן, מיר דארפן געבן חיזוק, חיזוק טוט אסאך מער אויף ווי מוסר און התעוררות. רבי נתן פלעגט זאגן: "ווען מען ווערט נתעורר פון מוסר האלט דאס נישט אן פאר צו לאנג, אבער ווען מען ווערט נתעורר פון חיזוק דעמאלט האלט אן די התעוררות פאר גאר לאנג".

ברענגט ארויס דאס גרויסקייט פון אידישע מאמעס, ווי חשוב אידישע פרויען זענען ביים אייבערשטן און אז די גאנצע וועלט שטייט אויף זיי; מיט דעם וואס זיי שיקן די אינגלעך אין חדר לערנען די הייליגע תורה און די מיידלעך אין סקול לערנען ווי אזוי צו זיין איידל און הייליג - אויף דעם שטייט די וועלט.

זייט מחזק די עלטערן זיי זאלן זיין פרייליך; אז די מאמע איז פרייליך ווערט די גאנצע שטוב פרייליך, און אז די מאמע וויינט - וויינען אלע. די קינדער וואס האבן א דערביטערטע מאמע - וואקסן אויף דערביטערט.

מיין מאמע תחי' האט מיר דערציילט, עס איז געווען א פרוי וואס ווען עס האט גערעגנט פלעגט זי זייער שטארק וויינען, קיינער האט נישט געוויסט פארוואס זי וויינט, די פרוי אליינס האט אויך נישט געוויסט פארוואס זי וויינט; זי פלעגט זיין אין א פרייליכע גוסטע און ווי נאר עס האט אנגעהויבן רעגענען פלעגט זי זייער וויינען, ביז מען האט אויסגעפונען דעם סוד, איר מאמע פלעגט האבן פרנסה פון וואשן וועש, ווען עס האט גערעגנט האט זי נישט געקענט אויסטרונקענען די וועש, זי האט פארלוירן פרנסה אין די טעג, זי פלעגט אזוי וויינען ווען עס האט גערעגנט; יארן איז אריבער, די פרוי איז שוין לאנג געשטארבן און די קינדער און אייניקלעך וויינען נאך עד היום הזה.

רעדט צו די עלטערן זיי זאלן נישט האבן אין שטוב קיין טעלעפאן; א רחמנות אויף די קינדער וואס די מאמע האט א טעלעפאן, זיי זענען נעבעך לעבעדיגע יתומים. זיי קומען אהיים, זיי האבן נישט ווער עס זאל שפילן מיט זיי, די מאמע איז פארנומען מיט די טעלעפאן איינקויפן, די מאמע איז פארנומען שפילן געימס, די קינדער וואקסן אויף נישט גוט.

דער אייבערשטער זאל אייך געבן די ריכטיגע ווערטער וואס צו רעדן פאר די עלטערן, עס זאל זיין דברים היוצאים מן הלב, וועט עס אריינגיין אין אלע הערצער.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת אמור, י"ז אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר האט זייער א וואוילער מאן, ער וועט אלעס טון פאר אייך; אבער איר דארפט וויסן אז ער וועט עס טון אין די ריכטיגע צייט.

אז איר ווילט א נייע קאך, נייע לעקטער, נייע טיילס - זייער פיין, זייער וואויל, איר וועט עס באקומען, אבער מען קען נישט דערווערגן דעם מאן. אסאך פרויען ליידן אויף דעם וואס זיי טראכטן אז עס מוז 'שוין' זיין וואס זיי זעען, וואס זיי חלומ'ען - דארף ווערן געקויפט, געטון און געמאכט אויף די מינוט; אך און וויי אז דער מאן זאגט 'איך האב נישט קיין געלט'.

איך וויל אייך מחזק זיין איר זאלט דאנקען דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער טוט מיט אייך ביז אהער, און אלעס וואס איר חלומ'ט, אפילו גוטע חלומות - זאלט איר בעטן פון אייער מאן, און אז יעצט איז נישטא קיין איבריגע געלט - וועט עס אויסווארטן.

וואויל זענען די פרויען וואס ווייסן די שיינע וועג ווי אזוי צו רעדן, ווי אזוי צו בעטן און האבן סבלנות...

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת אמור, ט"ו אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', תלמידה בית פיגא

אין די חדשים וואס מען ווארט למזל טוב, דארף מען זיך מקבל זיין גוטע זאכן לזכות אז אלעס זאל אנקומען גרינג; זאלט איר אלץ גיין אנגעטון א ברעקעלע מער אויף די איידעלע זייט.

צום ביישפיל, ווען איר קויפט זיך א קלייד, איר טראכט צו זיך, איר ווייסט נישט אויב עס איז צניעות'דיג אדער נישט, זאלט איר אלץ גיין אויף די איידעלע וועג; אין דעם זכות וועט איר האבן גרינג און זוכה זיין צו ערליכע געזונטע קינדער.

א בית פיגא תלמידה טראגט אן אחריות; די גאנצע קהילה, אלע פרישע מקורבים קוקן אויף ענק.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת אמור, י"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב

זייט אפן מיט אייער מאן; רעדט צו אים, זאגט אים וואס שטערט אייך. עס איז נישט געזונט זיך אויפצועסן שטילערהייט; עס איז נישט געזונט סיי פאר'ן געזונט און סיי פאר'ן שלום בית.

אז אייער מאן קומט אהיים שפעט און ער רעדט נישט מיט אייך קיין צוויי ווערטער, ער זיצט מיט זיין טעלעפאן טאג און נאכט - דארפט איר אים דאס זאגן. זייט אפן מיט אים, זאגט אים שיינערהייט: "מיין טייערער מאן, איך וויל רעדן מיט דיר, איך וויל לעבן מיט דיר, איך וויל האבן מיט דיר; עס שטערט מיר אז דו לויפסט צו דיין טעלעפאן טאג און נאכט".

אייער מאן איז נישט קיין שלעכטער, ער כאפט זיך נישט וואס ער טוט; די טעלעפאן ציט אזוי שטארק אז מען ווערט אומווילנדיג צוגעקלעבט צו דעם, מען כאפט נישט וויפיל צייט עס גייט אוועק דורך דעם.

איך בעט אייך, רעדט צו אים, זייט אפן מיט אים; זאגט אים שיינערהייט ווי שטארק איר ווארט א גאנצן טאג ער זאל אהיים קומען, וועט ער זיכער זיין מיט אייך, ווייל ער איז א גוטער מענטש, ער מיינט נישט קיין שלעכטס.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת אמור, י"ד אייר, פסח שני, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דער עיקר אויף וואס איר זאלסט זיך פארלייגן - איז אויף שמחה; שמחה היט אפ דעם מענטש פון אלעם שלעכטס, שמחה איז א פאנצער, שמחה פארברענט אלע קליפות.

אמת טאקע, דער רבי האט אונז געלערנט די הייליגע עבודה פון התבודדות און וידוי דברים; זיך מתודה זיין פאר'ן אייבערשטן, דערציילן אלעס וואס מען האט געטון, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ד) אז דאס איז די וועג ווי אזוי מען קען ארויסנעמען די עבירות פון די ביינער, אבער דאס קען מען נישט טון טאג און נאכט, דאס דארף מען טון איינמאל א טאג, אבער דורכאויס דעם גאנצן טאג דארף מען זיין פרייליך (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן כה).

איך האף אז איר וועט פון היינט אנהייבן לעבן מיט שמחה, דער עיקר שמחה איז אז מיר זענען אידן, מיר היטן די תורה; דורכדעם וועט איר מאכן א פלאץ ביי אייך אין שטוב פאר השראת השכינה.

געדענקט, א אידישע מאמע, א אידישע פרוי – מוז זיין פרייליך.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת אחרי קדושים, ט' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד תלמידות בית פיגא שתחיו

איך וויל אייך זייער בעטן, אויב איר קומט שבת אין שול - זאלט איר זיך פירן מיט דרך ארץ. א שול איז נישט קיין פלאץ וואו מען קומט זיך אויסלופטערן, א שול איז א פלאץ וואו מען קומט דאווענען צום אייבערשטן.

איך הער צוריק גריסן אז געוויסע תלמידות קומען אין שול, מען רעדט און מען שמועסט ביים דאווענען. ווען מען זאגט כתר בלייבט מען זיצן, מען דאווענט נישט מיט. אזוי אויך, ווען מען זאגט קדושה בלייבט מען זיצן און שמועסן. עס קען זיין אז איר ווייסט נישט דאס הארבקייט פון רעדן ביים דאווענען; רעדן ביים דאווענען איז נישט אויסגעהאלטן, ווען מען דאווענט טאר מען נישט שמועסן, מען טאר נישט דעמאלט רעדן.

נאכן דאווענען קען מען זיך באגריסן איינער דעם צווייטן, מען קען שמועסן, אבער בשעת'ן דאווענען איז מען שטיל. דער ספר חסידים ברענגט א מעשה (סימן נח; הובא בבאר היטב אורח חיים סימן רסח, סעיף קטן יב) אמאל איז געווען א גרויסער צדיק, ער האט זיך גע'חלומ'ט ווי ער זעט א צדיק וואס איז שוין נפטר געווארן מיט א שרעקעדיגע פנים, דער קאליר איז געווען גרין און ער האט אויסגעזען זייער שלעכט; דער צדיק האט געפרעגט אין חלום פונעם אנדערן צדיק: "וואס גייט פאר? פארוואס ביסטו אזוי גרין? פארוואס זעסטו אויס אזוי שלעכט?!" האט דער נפטר געזאגט: "וואס זאל איך טון, מען שטראפט מיר יעצט; ווייל איך פלעג רעדן שבת ביינאכט אין שול ווען מען האט געזאגט ויכולו השמים, אויך פלעג איך שמועסן ביי קדיש און אויך האב איך זיך נישט געשניטן די נעגל ערב שבת"; זעט מען פון דעם אז אויב מען רעדט ביים דאווענען, אפילו מען איז א גרויסער צדיק - באקומט מען א עונש.

דאס איז געזאגט געווארן ביי סתם מענטשן, ווען מען קומט אין שול דארף מען קומען מיט דרך ארץ און דאווענען; זיכער ביי ברסלב'ע תלמידות אנשי שלומינו וואס דער רבי האט אזוי שטארק געוואלט מיר זאלן האבן דרך ארץ; דארפן מיר זיין שטיל ביים דאווענען.

מיר ווייסן דאך אביסל וואס דאווענען איז, דער רבי האט אונז געגעבן א טעם אין דאווענען; דאווענען איז דאך א צייט וואס מען רעדט צום אייבערשטן, א צייט וואס מען איז איינס מיט'ן אייבערשטן; דארפט איר זיכער אכטונג געבן מיט צו דאווענען מיט דרך ארץ.

אויב מען קומט אין שול זיך טרעפן מיט חבר'טעס בעט איך אייך איר זאלט נישט קומען; איר זאלט בלייבן אין שטוב. אויב איר ווילט קומען דאווענען, איר ווילט זאגן די זיסע ווערטער פון נקדישך, די האניג ווערטער פון כתר, ווי מען דאנקט דעם אייבערשטן, וואס אפילו די מלאכים האבן נישט קיין רשות צו דאנקען דעם אייבערשטן נאר איינמאל, ווען מען געבט זיי רשות; מיר אידן קענען יעדן טאג זאגן: "קדוש, קדוש, קדוש"; דעמאלט קענט איר קומען.

איך וועל אייך זאגן דעם אמת, איך האב שוין אסאך מאל געקלערט פון אפשפארן דעם ווייבער שול, בפרט אין שטעטל וואס מען הערט אריין גערודער צו די מענער זייט; עס זעט אויס ווי מען קומט אין שול זיך טרעפן מיט חבר'טעס, צו פארברענגען.

איך האף אז איר וועט אננעמען מיינע ווערטער; בשעת מען דאווענט וועט איר נישט שמועסן, איר וועט מיט דאווענען. ווען מען זאגט נקדישך וועט איר שטיין שטיל און מיטזאגן די הייליגע ווערטער, אזוי אויך ביי כתר; וועט איר האבן ערליכע דורות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת אחרי קדושים, ו' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך ווייס נישט וואס האט פאסירט מיט אייך, איר פלעגט זיין אזוי פרייליך, אזוי גליקליך; לעצטנס הערט איר נישט אויף זיך צו באקלאגן, איר רעדט זיך אפ אז "פרויען זענען שמאטעס"; "פרויען זענען אויסגענוצט"; "פרויען זענען באשאפן געווארן צו ליידן". אויך פארשטייט איר נישט וואס איז די גאנצע זאך פון מאן און ווייב לעבן אינאיינעם וכו' וכו'; איר זאגט אז עס איז א קינדערישע זאך, איר פרעגט: "וואס פעלט אויס די גאנצע זאך?" איך מוז אייך זאגן איך ווייס נישט וואס האט מיט אייך פאסירט.

איך וויל זייער שטארק איר זאלט צוריק האבן דעם טעם אין לעבן ווי אמאל; איך בעט דעם אייבערשטן איך זאל האבן די ריכטיגע ווערטער פאר אייך, איך וויל זייער ארויסנעמען די שלעכטע מחשבות, איך וויל זייער איר זאלט אנהייבן לעבן אזוי ווי שנה ראשונה.

וויסן זאלט איר, דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, א גרויסע שיינע וועלט; אלעס האט ער באשאפן נאר פאר די אידן, זיי זאלן מקבל זיין די תורה. די גאנצע וועלט האט געווארט און געציטערט ביז דעם טאג וואס משה רבינו איז ארויף געגאנגען אין הימל נעמען די תורה פאר די אידן, דער אייבערשטער האט זיך אויסגענומען מיט די וועלט אז זיי וועלן נאר זיין וועלט אויב די אידן נעמען די תורה (שבת פח.).

ווען משה רבינו האט באקומען די הייליגע לוחות אויפ'ן בארג סיני, די הייליגע תורה, האט מען דאס אריינגעלייגט אין א קאסטן. דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו (שמות כה, י): "וְעָשׂוּ אֲרוֹן עֲצֵי שִׁטִּים", מאך א קאסטן (שם, טז): "וְנָתַתָּ אֶל הָאָרֹן אֵת הָעֵדֻת אֲשֶׁר אֶתֵּן אֵלֶיךָ", דארט זאלסטו אריינלייגן די הייליגע לוחות; נאכדעם האט דער אייבערשטער געזאגט, אז אויף דעם הייליגן קאסטן וואס דארט ליגט די הייליגסטע זאך, די הייליגע תורה, וואס אויף דעם שטייט די גאנצע וועלט, זאל משה רבינו מאכן (שם, יח): "וְעָשִׂיתָ שְׁנַיִם כְּרֻבִים", צוויי געשטאלטן, דער פנים איז געווען ווי א קינד, איינער א זכר און איינע א נקיבה; די געשטאלטן האבן געהאט פליגלעך און זיי זענען געשטאנען איינער אנטקעגן די אנדערע, זיי האבן זיך ארומגענומען מיט א ליבשאפט.

חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יומא נד:): "בְּשָׁעָה שֶׁנִּכְנְסוּ נָכְרִים לְהֵיכָל", ווען די גוים האבן חרוב געמאכט דעם בית המקדש, זענען זיי אריין אין קודש הקדשים, "מָצְאוּ כְּרוּבִים הַמְּעוֹרִין זֶה בָזֶה", זיי האבן געזען אויפ'ן הייליגן ארון די צוויי כרובים אזוי ווי מאן און ווייב, "הוֹצִיאוּ אוֹתָן לַשּׁוּק", האבן זיי ארויסגעטראגן די צוויי געשטאלטן און חוזק געמאכט פון אידישע קינדער, זיי האבן געזאגט: "יִשְׂרָאֵל הַלָּלוּ שֶׁבִּרְכָּתָן בְּרָכָה וְקִלְלָתָן קְלָלָה עוֹסְקִין בַּדְּבָרִים הַלָּלוּ", ווי קען זיין די אידן וואס זיי זענען אזוי נאנט צום אייבערשטן, אזא הייליג פאלק - זאלן האבן אין קודש הקדשים אזעלכע זאכן, אזוי ווי מאן און ווייב לעבן אינאיינעם?! דער גוי'שע קאפ, דער טמא ומטומא קען נישט פארשטיין, 'וואס גייט דא פאר?'

זאגן די הייליגע חכמים (שם) אז ביז דעמאלט האבן זיי געקוקט אויף די אידן מיט שעצונג, אבער פון ווען זיי האבן געזען די זאך אין קודש הקדשים, זאגט די גמרא: "מִיָּד הִזִּילוּם", זיי האבן געקוקט אויף די אידן מיט שפאט; ווייל א גוי קען נישט פארשטיין וואס איז די זאך פון חתונה האבן, לעבן אינאיינעם מאן און ווייב; וואס איז די זאך פון זיין אינאיינעם? ער קוקט אויף דעם ווי א נישט חשוב'ע זאך, ער קוקט אויף דעם ווי דאס איז קינד'יש, בעבי'ש, ער קוקט אויף דעם כאילו דאס איז עפעס שלעכט; להבדיל, מיר אידן זענען א הייליג פאלק, מיר קוקן אין די תורה; דארט זעען מיר ווי אזוי זיך צו פירן, מיר גייען נישט מיט אונזער נארישע שכל, מיר גייען מיט די הייליגע תורה.

אז מען וועט אריינטראכטן וואס קודש הקדשים איז; א פלאץ וואו קיינער קען נישט אריינקומען, נאר דער כהן גדול האט געמעגט אריינגיין דארט איין מאל א יאר - יום הכיפורים, נאכן זיך אזוי הייליגן און רייניגן. אין קודש הקדשים ליגט די לוחות וואס דער אייבערשטער האט געגעבן פאר משה רבינו, פון דארט גייט ארויס די קול נבואה פונעם אייבערשטן גלייך צו משה רבינו; דארט אויפ'ן ארון איז די כרובים, וואו א מאן און ווייב לעבן מיט ליבשאפט. פון דעם זעט איר אז איר טראכט פארדריידט, איר טראכט נישט ווי אזוי א איד דארף טראכטן.

איך ווייס נישט וואס האט פאסירט אז איר זענט אזוי דערביטערט, איר שפירט זיך ווי א שמאטע; פארוואס זאגט איר אז פרויען זענען שמאטעס? פארוואס טראכט איר אז פרויען זענען אויסגענוצט? אז מען דארף אויפרוימען די שטוב איז מען שוין א שמאטע?! אז מען דארף אנגרייטן עסן איז מען אויסגענוצט?! קומט אויס אז די הייליגע כהנים אין בית המקדש וואס זיי זענען די חשוב'סטע ביי כלל ישראל; זיי זענען אויך אויסגענוצט ווייל זיי האבן גערייניגט דעם בית המקדש? זיי האבן געקאכט די עסן פאר'ן אייבערשטן, געארבעט טאג און נאכט, זיי זענען די שמאטעס? זיי זענען די אויסגענוצטע?!

נאר וואס דען, דער הייליגער רבי האט אונז אנטפלעקט א מורא'דיגע סוד; עס קען זיין צוויי מענטשן, ביידע פון זיי טוען די זעלבע ארבעט, ביי איינעם איז דאס ל"ט מלאכת המשכן און ביים צווייטן איז דאס ל"ט מלקות. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן יא) אז ביי איינעם איז דער לעבן א געשמאקע זאך, ער שפירט ביי זיך ווי ער בויט אויף די משכן פאר'ן אייבערשטן, ער בויט א פלאץ וואו די שכינה וועט רוען, א שטוב וואו עס וועלן אויפוואקסן קינדער מיט אמונה, קינדער וואס וועלן גיין אין די תורה וועג; ביי אים, אלעס וואס ער ארבעט, אלעס וואס ער טוט - שפירט ער א זיסקייט אין דעם, ער שפירט ווי ער בויט אויף דעם משכן.

ווידער ביי דעם צווייטן איז דאס ל"ט מלקות; ער שפירט אלע טעמי מיתה, ער שפירט ווי מען שלאגט אים, ער שרייט: 'מען נוצט מיר אויס, מען מאכט מיר ווי א שמאטע; איך מוז קאכן, איך מוז מאכן וועש, איך דארף אזוי שווער ארבעטן'; דער צווייטער טוט גארנישט מער ווי דער ערשטער, אבער ער שפירט נישט דעם אייבערשטן, עס איז ביי אים פארלאשן די אמונה, דערפאר איז ביי אים אלעס ווי מלקות.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך וויל אייך געבן א גרוס פון אייער מאן נרו יאיר, ער לערנט פלייסיג אין כולל, ער פירט זיך מיט יראת שמים, א ליכטיגער אינגערמאן.

שטארקט אייך, זאגט תהלים יעדן טאג, מי יתן אז איר זאלט זאגן יעדן טאג דעם "יום תהלים"; תהלים געבט כח זיך צו קענען דערהאלטן אין אלע שווערע צייטן, תהלים ברענגט נאנט צום אייבערשטן.

וואס איר דארפט - בעטס פונעם אייבערשטן, אין אייער שפראך - אין אידיש. ווען איר רעדט צום אייבערשטן זאלט איר איינטיילן דאס רעדן אין צוויי; געדענקט צו דאנקען און צו בעטן, נישט נאר בעטן נאר אויך דאנקען.

דאנקען דעם אייבערשטן מאכט שטארקע נערוון, עס געבט כח.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת טהרה, ד' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר האט זייער שיין חתונה געהאט, אייער מאן איז א טייערער אינגערמאן; איך קען אים זייער גוט, ער איז ערליך און וואויל, ער האט גוטע מידות, ער איז באמת א וואוילער אינגערמאן.

דאס וואס איר זאגט אז אייער מאן קען נישט קיין הלכות, ער איז א גרויסער עם הארץ; איר ציטערט וואס וועט זיין מיט אייערע דורות, איר ווילט נישט אייערע קינדער זאלן זיין עמי הארצים, און ווען איר זאגט אים הלכות ווי אזוי זיך צו פירן ווערט ער נערוועז וכו'; וואס זאל איך אייך זאגן, עס זעט מיר אויס אז עס איז נישטא קיין ליבשאפט צווישן אייך, וואלט ווען געווען ליבשאפט וואלט ער דאס שיין אנגענומען, שיינע ווערטער האבן אלע ליב, שיינע ווערטער נעמט מען אן; אז מען זאגט דאס מיט האס, מיט פיינטשאפט, - דעמאלט גייט עס נישט אריין אין יענעם, דעמאלט איז א שאד צו זאגן, ווייל מען מאכט נאר ערגער.

איך בעט אייך זייער, קוקט גוט אויף אייער מאן; ער איז א טייערער מענטש, ער איז נישט אזא עם הארץ ווי איר לייגט אים אראפ. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות מז ע"ב; סוטה כב.) ווער איז אן עם הארץ? "כָּל שֶׁאֵינוֹ קוֹרֵא קְרִיאַת שְׁמַע שַׁחֲרִית וְעַרְבִית בְּבִרְכוֹתֶיהָ, דִּבְרֵי רֶבִּי מֵאִיר", רבי מאיר זאגט, דער וואס ליינט נישט קיין קריאת שמע אינדערפרי און ביינאכט; די חכמים זאגן: "כָּל שֶׁאֵינוֹ מֵנִיחַ תְּפִילִין", דער וואס לייגט נישט קיין תפילין, בן עזאי זאגט: "כָּל שֶׁאֵין לוֹ צִיצִית בְּבִגְדוֹ", דער וואס גייט נישט קיין ציצית, רבי יונתן בר יוסף זאגט: "כָּל מִי שֶׁיֵּשׁ לוֹ בָּנִים וְאֵינוֹ מְגַדְּלָן לְתַלְמוּד תּוֹרָה", דער וואס האט קינדער און שיקט זיי נישט לערנען די הייליגע תורה, "אֲחֵרִים אוֹמְרִים", אחרים זאגט: "אֲפִילוּ קָרָא וְשָׁנָה וְלֹא שִׁמֵּשׁ תַּלְמִידֵי חֲכָמִים", דער וואס לערנט נישט גמרא; דאנקט דעם אייבערשטן אז אייער מאן ליינט קריאת שמע, ער לייגט תפילין יעדן טאג, ער גייט מיט ציצית, ווען די קינדער וועלן אויפוואקסן וועט ער זיי שיקן אין תלמוד תורה; מאכט אים נישט אזוי שלעכט.

קוקט א ביישפיל פון א פרוי א צדקת, א קלוגע פרוי; לערנט אייך אפ פון דבורה הנביאה, זי האט באקומען א מאן אן עם הארץ, ער האט נישט געקענט לערנען, ווען זי האט געזען אז ער קען גארנישט; ער לערנט נישט, ער קען נישט לערנען, ער קען גארנישט טון, האט זי אים נישט צעקלאפט, זי האט נישט געוויינט אויף איר מזל, זי האט נישט געבלאזן אויף די וועלט, עס איז איר נישט נמאס געווארן דאס לעבן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ילקוט שופטים פרק ד, רמז מב) זי האט אים מחזק געווען, זי האט אים געפרעגט: "אפשר ווילסטו מאכן קנויטן פאר'ן בית המקדש?" אבער דאס האט ער אויך נישט געקענט, האט זי אים געזאגט: "איך וועל מאכן די קנויטן און דו וועסט עס טראגן צום בית המקדש"; דערפאר הייסט זי "אשת לפידות - די פרוי פון לפידות", מען רופט איר מאן "לפידות", ווייל ער האט געברענגט שיינע דיקע קנויטן צום בית המקדש, וואס זיין ווייב האט געמאכט.

וואס איז נאכדעם געווארן פון איר מאן דעם עם הארץ? ער האט זוכה געווען צו חיי עולם הבא! אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (שם): "מִי זָכָה לוֹ לְלַפִּידוֹת שֶׁיְּהֵא חֶלְקוֹ עִם הַכְּשֵׁרִים", אין וועמענס זכות האט לפידות זוכה געווען אז זיין נאמען ווערט גערעכנט צווישן די ערליכע אידן? "וְיָבֹא לְחַיֵּי הָעוֹלָם הַבָּא", אין וועמענס זכות האט לפידות זוכה געווען צו עולם הבא? "הֱוֵי אוֹמֵר דְּבוֹרָה אִשְׁתּוֹ", דורך זיין ווייב דבורה, וואס אויף איר איז געזאגט געווארן דעם פסוק (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר שטוב.

איך שפיר ווי דער סמ"ך מ"ם האט געטראפן א פלאץ וואו ער קען צעברעכן די ליבשאפט צווישן ענק; ער האט מצליח געווען, ער האט געטראפן א וועג ווי אזוי ער וועט קענען אפקילן דאס ליבשאפט און נאכדעם וועט ער חרוב מאכן די גאנצע שטוב, איך וויל דאס נישט און איך וועל דאס נישט לאזן פאסירן.

איך בעט אייך זייער, איר זאלט זיך מאכן צייט, שרייבט אייך א ליסטע פון אלעס וואס גייט אייך גוט, שרייבט אראפ אלע גוטס וואס דער אייבערשטער טוט מיט אייך און איר זאלט דאנקען דעם אייבערשטן מיט די ליסט; רעכנט אויס אלע גוטס וואס דער אייבערשטער טוט מיט אייך וועט איר אנהייבן זען אן אנדערע בילד אין לעבן, איר וועט אנהייבן זען ווי גוט דער אייבערשטער איז, ווי גוט עס איז צו פאלגן דעם אייבערשטן.

ווער עס דאנקט דעם אייבערשטן לעבט אן אנדערע לעבן; אן דאנקען איז מען אומגליקליך, אז מען דאנקט נישט דעם אייבערשטן הייבט מען אן טראכטן נאר פון פראבלעמען. דער סמ"ך מ"ם וויל אויסרייסן דעם מענטש, ער פארגינט נישט דעם מענטש אז ער לעבט א זיסע לעבן, דערפאר מאכט ער גרויס די פראבלעמען; אנשטאט מיר זאלן זען די ניסים, די חסדים און די ליבשאפט וואס דער אייבערשטער האט צו אונז, וואס ער טוט אלץ פאר אונז - טראכט מען פון שלעכטס.

בעטס דעם אייבערשטן עס זאל זיין אהבה, אחוה, שלום און פריינטשאפט צווישן אייך - וועט אלעס זיין גוט, איר וועט לעבן די שיינע זיסע לעבן וואס אלע ערליכע אידן לעבן.

איך שיק אייך נישט דעם בריוו אהיים; איך וויל נישט אייער מאן זאל זען אז איר האט טענות, איך לייג דעם בריוו אין ספר איש אמונות, דארט וועט איר עס קענען ליינען און האבן חיזוק.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.