בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#115 - אויפנעמען יעדן שיין
זיכוי הרבים, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


א אינגערמאן דערציילט מיר, ער פרובירט שוין אזוי לאנג אז זיין ווייב זאל מסכים זיין צו זיין א חלק פון היכל הקודש, זיין גאנצע חיות איז דער רבי און מוהרא"ש, עס איז אים שווער אז זיין ווייב גייט נישט מיט זיין וועג.


בקיצור המעשה, ער האט גע'פועל'ט ביי איר זי זאל קומען אין שטעטל פאר א שבת. נאך שבת פרעג איך אים, וואס זאגט זי יעצט? זאגט ער מיר מיט גרויס שמחה אז א שכנה האט אריינגעקלאפט שבת ביינאכט און אזוי שיין אויפגענומען, אזוי שיין געשמועסט, אז זיין ווייב זאגט אים: "איך וויל זיין אין א פלאץ וואס מען רעדט שיין, א פלאץ וואו יעדער איז פרייליך"; איך האב זיך אינטערעסירט ווער די שכנה איז געווען, און דאס זענט איר געווען.


דעריבער שרייב איך אייך איר זאלט זיך זייער שטארקן און ווייטער עוסק זיין אין אויפנעמען שיין מענטשן. הגם עס זענען פארהאן פרויען מיט פארקערטע מוחות, זיי ווערן דערשראקן ווען מען רעדט שיין צו זיי, זיי זענען חושד די וואס רעדן שיין - אויף דאס ערגסטע, אז די פרויען זענען שעדליך, זיי ווילן פארכאפן אין ברסלב... מיר דארפן נישט חושש זיין אויף די מיעוט, מיר דארפן יעדן איינעם ענטפאנגען מיט א שמייכל, מיט שיינע ווערטער. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (אבות א, טו): "הֱוֵי מְקַבֵּל אֶת כָּל הָאָדָם בְּסֵבֶר פָּנִים יָפוֹת", נעם אויף יעדן איינעם מיט א שמייכל.

#114 - א קינד האט א הארץ, עס ווארט אויף א שמייכל, אן אמת'ע שמייכל
קאמפלימענטס, חינוך הילדים, מוסדות, קעמפ, מדות טובות, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חקת, ו' תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


ווען איר גרייט זיך צו ענטפאנגען די תלמידות אין קעמפ מחנה בית פיגא, איר לייגט אריין קאפ און מח אין די טעכנישע חלקים, עס זאל קלאפן הונדערט פראצענט, זאלט איר אבער געדענקען אז אונזער מטרה, אונזער ציל איז, אז די קינדער זאלן באקומען א ווארעמע און א ליבע געפיל צום באשעפער, אונזער ציל איז די קינדער זאלן לעבן מיט גוטע מדות.


איידער איר הויבט אן דעם טאג מאכט זיך א חשבון פון אייערע קינדער יארן, וואס געדענקט איר פון קעמפ? איר געדענקט די מעכטיגע שפילן? די מעכטיגע טריפס? אדער די גוט ווארט וואס א קאונסלער האט אייך געגעבן? די גוטע געפיל פון הערן אביסל ווערטער פון אמונה, ווערטער פון רבי'ן.


איך האף איר וועט נעמען דעם בריוו אויף די גוטע וועג, נישט איר זאלט יעצט אפלאזן אלע אקטיוויטעטן און מעכטיגע פלענער... ניין, מאכט ווייטער אלע פלענער, און איך האף צום אייבערשטן אז אלעס וועט זיך אויסארבעטן גוט, אבער געדענקט די ציל, געדענקט די עיקר, געדענקט וואס א קינד איז; א קינד איז נישט קיין מאשין, א קינד האט א הארץ, א מח - וואס ווארט אויף א שמייכל; נישט א געמאכטע שמייכל, אן אמת'ע שמייכל; א הארץ און א מח וואס ווארט אויף א גוט ווארט.


א קינד האט נאטורן וואס מען דארף אויסארבעטן, און ווען דאס קינד פאלגט נישט גלייך - ווערן זיי נאכנישט שלעכט, מען דארף זיי נאכאמאל זאגן.


די ציל איז אויסלערנען גוטע מדות; רוב צייט זאלט איר רעדן פון גוטע מדות. גרייט אייך אן שיינע מעשיות פון גוטע מדות, פון אויסארבעטן מדות, ווי שיין און זיס די לעבן ווערט ווען מען איז מוותר פאר א צווייטן.


מיר לערנען אין די גמרא (יבמות קכא.) דער הייליגער רבי טרפון האט דערציילט, איך בין געפארן אויף א שיף און איך האב געזען ווי א צווייטע שיף איז צעבראכן געווארן, און די מענטשן זענען נעבעך דערטראנקען געווארן. אויפ'ן שיף איז געווען א גרויסער צדיק, דער הייליגער תנא רבי עקיבא, עס האט מיר זייער וויי געטון אז דער צדיק האט זיך דערטראנקען, אבער שפעטער האב איך געטראפן דעם צדיק זיצן און לערנען, איך האב זיך זייער געוואונדערט 'ווי קען זיין אזא זאך? איך האב דאך געזען ווי ער איז דערטראנקען געווארן!' איך האב אים געפרעגט, זאג מיר די מעשה, ווי אזוי האסטו זיך געראטעוועט? האט ער מיר געזאגט: "איך האב געטראפן א ברעט פונעם צעבראכענעם שיף, איך האב זיך ארויפגעזעצט אויף די ברעט און יעדע מאל עס איז געקומען א כוואליע האב איך זיך איינגעבויגן דעם קאפ ביז די וואל איז אריבער, ביז איך בין געראטעוועט געווארן".


ווען די הייליגע חכמים האבן געהערט די געשיכטע האבן זיי געזאגט: "אם יבוא רשעים על אדם", אויב א מענטש האט צוטון מיט שלעכטע מענטשן, "ינענע להם ראשו", זאל ער זיך איינבייגן זיין קאפ, אזוי וועט ער געראטעוועט ווערן; און זיכער אויב מען לעבט מיט גוטע מענטשן, מאן און ווייב, וואס זענען נישט קיין רשעים, אדער מיידלעך אין קעמפ - דארף מען זיך אויסקומען איינער מיט'ן צווייטן, און אז עס איז שווער - בייגט מען איין דעם קאפ, אזוי קען מען האבן א חיים טובים.


איך וועל נאך רעדן מיט אייך.


דער אייבערשטער זאל אייך העלפן איר זאלט האבן סייעתא דשמיא.

#113 - זיין א לערערין איז ביטער שווער, אבער עס לוינט די הארעוואניע
לערערין, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


א גרויסן יישר כח פאר'ן זיין א טיטשער ביי אונז אין סקול.


עס איז זייער א שווערע ארבעט צו זיצן מיט קינדער, א גאנצע קלאס; יעדן טאג קומט א צווייטע פרשה, קינדער זענען דאך קינדער, זיי ווילן נישט לערנען, זיי וויל זיך פירן מיט די נאטור זייערע וואס איז נאכנישט אויסגעארבעט.


זיין א טיטשער איז ביטער שווער, אבער עס לוינט זיך; עס לוינט די שווערע הארעוואניע.


לערנט אויס פאר די קינדער די מדה פון זיך באדאנקען, זיי זאלן זאגן שכוח פאר אנדערע און זיכער פאר'ן באשעפער.

#112 - ווער אין היכל הקודש איז באמת היכל הקודש?
סקול, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, צדיקים, מדות טובות, היכל הקודש, בין אדם לחבירו, עצתו אמונה, ראש ישיבה, זעלבס זיכערקייט, תלמיד

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אחרי ב', כ"ז ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער הודעה.


עס איז אינטערעסאנט צו הערן וואס איר שרייבט וועגן מרת ..., איר שפירט געקלאפט נאכן רעדן מיט איר. לויט וויפיל איך ווייס זוכט זי נישט יענעם אראפצוקלאפן, זי זוכט נאר צו העלפן אנדערע. זי איז זייער קליין ביי זיך; וואלט זי געהאט אפילו א ספק אז מענטשן שפירן זיך צווייט-קלאסיג נאכן רעדן מיט איר - וואלט זי אלעס געטון דאס זאל נישט פאסירן.


די צווייטע חלק וואס איר שרייבט - דאס איז וואר; דאס איז זייער וויכטיג און הלוואי זאלן דאס אלע וויסן. אלע זאלן טראכטן און וויסן אז היכל הקודש איז נישט א מענטש, מען קען נישט קוקן אויף איינעם און טראכטן 'דער איז היכל הקודש' און וועלן זיין אזוי ווי יענעם. היכל הקודש איז שכל פון צדיק, עצות פון צדיק, חיזוק פון צדיק.


דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן נט) דער צדיק בויט אן היכל הקודש מיט'ן מקרב זיין מענטשן צום אייבערשטן. עס שטייט אין פסוק (ישעיה ד, ג): "וְהַנּוֹתָר בִּירוּשָׁלַיִם קָדוֹשׁ יֵאָמֶר לוֹ", די אלע וואס דערהאלטן זיך ביים צדיק, אויף זיי זאגט דער פסוק קָדוֹשׁ יֵאָמֶר לוֹ, "אַף עַל פִּי שֶׁיֵּשׁ כַּמָּה וְכַמָּה שֶׁנָּפְלוּ מִקְּדֻשָּׁתָם", אפילו עס זענען טאקע דא זייער אסאך וואס פאלן אוועק, זיי דערהאלטן זיך נישט, "אַף עַל פִּי כֵן, מֵאֵלּוּ שֶׁנִּשְׁאֲרוּ בְּיִרְאָה שָׁלֵם", מיט דעם, די אלע וואס האלטן זיך, "עַל יְדֵי זֶה, קָדוֹשׁ יֵאָמֵר לוֹ".


איך געדענק ביי מיר איז געווען די זעלבע מעשה. אנהויב ביי מיין התקרבות, איך האב נאכנישט געהאט די שכל פון קוקן אויף זיך, האב איך געמיינט אז דער איז היכל הקודש, יענער איז היכל הקודש, איך האב געהאט אסאך חלישות הדעת. אבער נאכן הערן פיל דרשות, שיעורים און ליינען די בריוו פון מוהרא"ש וואס איז דאס היכל הקודש - האב איך זיך צוביסליך אנגעהויבן אויסגראדן מיין קאפ, נישט צו ווערן איבערגענומען פון אנדערע.


זייער גוט אז איר לאזט זיך נישט צעברעכן פון קיינעם, איר שרייבט זייער אמת'דיג, איר שרייבט אז די מענטשן וואס האבן א כח אין היכל הקודש, די טוערס, די מאכערס - דארפן זיין זייער געווארענט זייער אכטונג צו געבן אויף אנדערע; איך געב זייער אכטונג אז די אלע וואס ארבעטן פאר די מוסד זאלן זיין צוגעלאזענע מענטשן, זיי זאלן נישט טרעטן אויף אנדערע, און איך בעט פון אלע אנשי שלומינו, סיי די מענער און סיי די ווייבער - זיי זאלן מיר זאגן אויב זיי ווערן בא'עולה'ט, אויך אויב מען ווערט פון מיר בא'עולה'ט זאל מען מיר זאגן. איך בעט יעדן טאג דעם באשעפער: "יהי רצון מלפניך ה' אלקינו, עס זאל נישט ארויסקומען פון מיר קיין שלעכטס, קיינער זאל נישט ווערן וויי געטון פון מיר, קיינער זאל נישט האבן חלישות הדעת פון מיר", און מיט דעם זענען דא מענטשן וואס שרייבן מיר כסדר אז עס באדערט זיי זאכן.


צום ביישפיל, איר האט מיר געשריבן אזויפיל מאל אז אייער עונג שבת איז צו ליינען די קונטרסים פון עצתו אמונה, איש אמונות; איר פלעגט ליינען אלע סארט מאגעזינען, היינט צו טאגס קענט איר נישט קוקן אין די זאכן, איר ווארט א גאנצע וואך פאר די עצתו אמונה. אזויפיל מענטשן שרייבן מיר אז דאס איז זייער לעבן, מיט דעם שרייבט מיר א פרוי, א טייערע פרוי פון שטעטל, אז זי ווערט אזוי צעבראכן פון די בריוו. איר מאן זאגט איר: "ליין עס נישט", איך האב איר אויך געשריבן זי זאל עס נישט ליינען; פרעג איך אייך, זאל איך מער נישט שרייבן? איך זוך צו צעברעכן מענטשן? איך האב נישט וואס צו טון?!


דאס איז די גרויסקייט פונעם אייבערשטן, ער האט באשאפן א וועלט, אזויפיל מענטשן, יעדער טראכט אנדערש, יעדער רעדט אנדערש און אז מען ווייסט דאס איז נישט אזוי שווער צו לעבן מיט אנדערע.


דאס וואס איר שרייבט אז מענטשן שפירן זיך געטשעפעט פון די יונגע ווייבלעך, די "בית פיגא תלמידות", ווי זיי ברענגען א געפיל ביי אנדערע אנשי שלומינו אז זיי זענען נישט קיין תלמידות; זיי פאלגן דעם ראש ישיבה, נאר זיי, אנדערע נישט - וואס זאל איך זאגן, מיין ווייב תחי' זאגט מיר די זעלבע זאך, זי זאגט מיר: "פארוואס בין איך אנדערש? פארוואס האב איך נישט באקומען די זיסע בית פיגא יארן?" מיר קוקן אויף אונזערע טעכטער, מיר שעפן אזויפיל נחת, מען זעט אויף זיי וויפיל כוחות מען לייגט אריין אין זיי, מען שטאפט זיי אן מיט אמת, מען פילט זיי אן מיט קדושה וטהרה, מען פארברענט נישט קיין צייט; עס באדערט פארוואס מיר האבן אפגעפיסטעוועט די יארן, די שענסטע יארן מיט נארישע לימודים, מיט חבר'טעס, די קאפ איז געווען אזוי ווייט פון אמת, אבער אז מיר קוקן אויף די קינדער - דאס איז דער נצחון, אז די קינדער פירן זיך ערליך און אזוי זויבער.


איך האב אביסל פארלענגערט דעם בריוו, איך האף איר וועט זיין שטארק נישט צו ווערן צעפאלן פון קיינעם, זיך פון קיינעם נישט לאזן צעברעכן.

#111 - הייליגער באשעפער העלף איך זאל זיך ליב האבן און גלייבן אין מיר
תפילות אויף אידיש, רעדן, מדות טובות, בין אדם לחבירו, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ...


דו ביסט אזא גוטער מענטש, ביסט אזא וואוילער אינגערמאן, דעריבער זוכט דער יצר הרע דיך אראפצואווארפן, ער רעדט דיך איין אלע שלעכטע זאכן, דו טראכסט נאר שלעכטס אויף דיר, נאכדעם פאסירט אז דו רעדסט צו אנדערע מיט האס, ווייל דו מיינסט אז יעדער מיינט דיין שלעכטס, אלע ווילן דיך אונטערברענגען.


קיינער וויל דיך נישט אונטערברענגען, קיינער זוכט נישט דיין שלעכטס; עס איז דער יצר הרע וואס רעדט דיר איין אז דו ביסט נישט גוט.


בעט דעם אייבערשטן די ווערטער יעדן טאג: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל האלטן פון מיר. איך קען נישט לעבן, מען האט מיר אזוי דערנידערט אין מיינע יונגע יארן, מען האט מיר געמאכט שפירן ווי דער ערגסטער מענטש, ערגער פון דער ערגסטער מענטש; בעט איך דיר הייליגער באשעפער, הייל מיך אויס, מאך מיך געזונט, איך זאל טראכטן גוטס אויף מיר, איך זאל זיך ליב האבן, איך זאל גלייבן אין מיר"; אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג, ביז דו וועסט זיך ליב האבן.

#110 - דו מוזסט טוישן די וועג ווי אזוי דו רעדסט
כיבוד אב ואם, שלום בית, רעדן, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


דו ווייסט אז ביים רבי'ן איז געווען שלום בית א וויכטיגע יסוד, מען האט נישט געהאט קיין פלאץ ביים רבי'ן אויב מען האט נישט געהאט קיין שלום בית, דעריבער שרייב איך דיר אז איך הער דו רעדסט נישט שיין אין שטוב, דו טוסט וויי אין שטוב; עס טוט מיר וויי, איך האב זיך זייער געפארעט פאר דיר פאר דיין שידוך, און אז דו רעדסט נישט שיין, דו פליקסט דיין ווייב, דו שטעכסט איר - זע איך נישט קיין עתיד פאר דיר.


אז עס איז דיר ביטער האסטו איין ברירה, גיין צווישן די פעלדער און שרייען צום אייבערשטן, נאר דאס איז די עצה. אז דו ווילסט בלייבן וואוינען אין שטעטל און בלייבן ארבעטן פאר מיר - דארפסטו טוישן די וועג ווי אזוי דו רעדסט אין שטוב, אז נישט וועסטו נישט האבן קיין פלאץ דא.


אויך מיט דיינע עלטערן און מיט אירע עלטערן דארפסטו רעדן מיט דרך ארץ, איך ציטער ווי אזוי דיינע קינדער וועלן רעדן מיט דיר.

#109 - דארפסט רעדן צו אלע קינדער כסדר פון די שלעכטע מדה פון שלאגן
חינוך הילדים, מלמדים, שטעטל, מדות טובות, דרייוון

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת מצורע, ו' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב


איך האב נישט די ווערטער דיר צו דאנקען וואס דו העלפסט מיר אין חדר מיט די קינדער. זייער גוט האסטו געטון היינט, האסט געגעבן צוויי פעטש פאר דעם קינד וואס האט נעכטן געשלאגן, גע'הרג'עט און שיער דערווארגן א צווייטע קינד. עס איז נישט גענוג צו געבן פעטש, דו דארפסט רעדן צו אלע קינדער כסדר פון די שלעכטע מדה פון שלאגן; א אידיש קינד שלאגט נישט, מען טאר נישט אויפהייבן א האנט אויף א צווייטן איד. די הייליגע חכמים זאגן (סנהדרין נח:): "המגביה ידו על חבירו", אז איינער הייבט אויף זיין האנט צו שלאגן זיין חבר, "אף על פי שלא הכהו", אפילו ער האט אים נישט געשלאגן, "נקרא רשע".


פון איין זייט זאלסטו זען עס זאל זיין א פרייליכע לופט אין חדר, די קינדער זאלן זיין פרייליך, פון די אנדערע זייט זאלסטו זען עס זאל זיין דרך ארץ, און יראה פאר די מלמדים; א ווארט פון א מלמד זאל זיין א ווארט.


גיי אביסל שפאצירן מיט'ן אייבערשטן, דאנק אים פאר אלע חסדים און בעט אים פאר דיר, פאר דיינע קינדער און פאר דיינע תלמידים.


איין קריטיק אויף דיר, דו פארסט אביסל ווילד אין שטעטל; עס איז סכנת נפשות. אויף דיר איז דאס א קשיא, דו ביסט דאך א מחנך, א באזעסענער מענטש, דו טארסט נישט פארן שנעל.

#108 - איך וויל ארויסקומען אין שטעטל צו זיין ביי דיין סיום הש"ס
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, סיום, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת מצורע, ג' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין מאמע תחי', זי שרייבט אז דו ביסט זייער וואויל, דו העלפסט איר; דו העלפסט יעדן איינעם אין שטעטל, אלע זענען זיך מחי' מיט דיר; דו האסט גאלדענע מידות.


זי שרייבט אז איינער פון דיינע געשוויסטער האבן דיך אנגעגאסן מיט זייפיגע וואסער און דו האסט גארנישט צוריק געטון, דו ביסט ווייטער געווען פרייליך; איך פריי זיך זייער צו הערן די שיינע זאכן אויף דיר.


איך ווארט דו זאלסט מיר מודיע זיין ווען דו ווילסט מאכן די סיום הש"ס; איך וויל ארויסקומען אין שטעטל צו זיין ביי דיין סיום הש"ס.


איך בעט דיר זייער זאלסט יעדן טאג אביסל גיין אין פעלד רעדן צום אייבערשטן. יעצט ווען דו ביסט יונג, אז דו וועסט דאס טון יעדן טאג - וועט דאס ווערן א חלק פון דיין לעבן, עס וועט דיר זיין גרינגער צו טון דיין גאנץ לעבן; א לעבן מיט רעדן צום אייבערשטן - איז אן אנדערע לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#107 - רעדן מיט א צווייטן מיט דרך ארץ פאר זיין מורה דרך
דרך ארץ, חסידות ברסלב, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת צו, י"ג אדר ב', תענית אסתר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ...


מעגסט זאגן פאר דיין חבר: "איך בעט דיר, ווען דו רעדסט מיט מיר זאלסטו זיך רעכענען מיט מיר, און אז מיין מורה דרך איז דער ראש ישיבה - זאלסטו מיר זאגן מיט עהרע 'דיין ראש ישיבה' און נישט חוזק מאכן וכו'".


ביים רבי'ן לערנט מען דרך ארץ, א ברסלב'ער חסיד ווען ער רעדט צו א צווייטן וועט ער נישט רופן יענעמ'ס רבי'ן ביים נאמען, מיט געשפעט, אפילו יענער איז א גארנישט. פארדעם אליינס איז כדאי די התקרבות צום רבי'ן, פאר דאס ביסל שכל, רעדן מיט א צווייטן מיט דרך ארץ.

#106 - אין היכל הקודש דארף זיין שלום
מדות טובות, היכל הקודש, טשעפען

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקרא, ז' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי


איך האב זייער הנאה פון דיר, יעדעס מאל איך זע דיר האב איך עקסטער הנאה ווי דו ביסט שטארק מיט דיין אידישקייט, דו פירסט זיך אזוי ערליך, און אז דו לעבסט אזוי שיין מיט דיין ווייב.


איך וויל דיר בעטן א קלייניקייט, האברך ... נרו יאיר איז זייער וויי געטון פון דיר. ער האט צו מיר געוויינט אז דו האסט אים פארשעמט, חוזק געמאכט ווי ער בויט. ביסט איין טאג געקומען קוקן די מצה בעקעריי וואס ער בויט; האסט געשריגן אויף אים, חוזק געמאכט, ער זאגט מיר עס איז שוין אריבער אפאר וואכן און ער קען עס נישט אראפשלינגען.


איך וויל דיר זייער בעטן זאלסט אים איבערבעטן, דו ווייסט דאך אז ער טוט אזויפיל פאר היכל הקודש, ער וויל גארנישט פאר זיך, נאר העלפן בויען היכל הקודש - דארפסטו אים איבערבעטן. אז איינער מאכט א טעות - קען מען זיך דורכרעדן, מען טאר נישט רעדן אויף א צווייטן; ווילסט מען זאל רעדן אויף דיר? ניין, טאר מען נישט רעדן אויף א צווייטן.


געב איבער פאר אלע וואס ווילן מיר העלפן, איך האב זייער אסאך מאל אז תלמידים פרעגן מיר מיט וואס מען קען מיר העלפן; מיט רעדן שיין צו אנדערע, עס זאל זיין שלום אין היכל הקודש.

#105 - רעדן שיין צום מאן, אפילו ווען מען איז אין א שלעכטע גוסטע
שלום בית, חיזוק פאר פרויען, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, י"א אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אזוי איז אויך ביי אנדערע פרויען, אין די טעג וכו' - ווערט מען טרויעריג; עס זענען דא פרויען וואס אין די טעג פירן זיי זיך נישט אויף שיין צום מאן וכו'.


מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל רעדן שיין צום מאן, און אז מען איז אין א שלעכטע גוסטע - זאל מען דאס נישט ווארפן אויפ'ן מאן.


אייער מאן איז זייער א ווייכער, זייער א גוטער; געבט אכטונג, רעדט צו אים שיין; אז מען רעדט שיין, מען פארטראגט זיך - זעט מען גרויסע ישועות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#104 - לאזט אפ די דמיונות, טראכטס פונעם אייבערשטן
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, קאמפלימענטס, מדות טובות, מחשבות, דמיונות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת פקודי, כ"ט אדר א', ערב ראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


די חשוב'ע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא


איר פירט זיך אויף זייער וואויל; איך באקום אזעלכע גוטע גרוסן אויף אייער אויפפירונג, איר זענט ערליך און איידל. איך האב שוין גערעדט מיט אייערע חשוב'ע עלטערן פון א גוטע שידוך פאר אייך, א בחור א ירא שמים מיט גוטע מידות.


האלטס אייך שטארק, גייט אן מיט אייער גוטע וועג; געבט גוטע ווערטער פאר אנדערע מיידלעך און העלפט אייער מאמע - וועט איר שיין מצליח זיין אין לעבן.


טראכטס נישט קיין נארישקייטן, דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקנ) אמאל טראכט א מענטש א דמיון און נאכדעם מיינט ער שוין אז עס איז אזוי געווען; לאזט אפ די דמיונות, טראכטס פונעם אייבערשטן. אלעס וואס מען טראכט איז דמיון, נאר די מחשבות פון אמונה איז מציאות, רעאליטעט, שכל'דיג.

#103 - נישט זיין אנגעהאנגען אין קיינעם, נאר אינעם אייבערשטן
חברים, אמונה, מחלוקת, שלום, מדות טובות, היכל הקודש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת פקודי, כ"ו אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס זעט מיר אויס פון אייערע ווערטער ווי איר האט שוין פארגעסן די שיינע זאכן וואס איר האט געלערנט אין בית פיגא. איינע פון די וויכטיגסטע זאכן וואס מוהרא"ש לערנט אונז - אז מיר זאלן נישט זיין אנגעהאנגען אין קיינעם, נאר אינעם אייבערשטן, מיר זאלן נישט מאכן פון קיינעם קיין מציאות; אלע מחלוקות און פראבלעמען פאסירן ווען מען פארגעסט פונעם אייבערשטן, מען הויבט אן מאכן א מציאות פון א בשר ודם.


אויב איינער וויל נישט רעדן מיט אייך, וואס דארף אייך דאס שטערן פאר אייער לעבן? אז א צווייטער וויל נישט האבן מיט אייך - וואס דארף אייך דאס אראפווארפן? די מיידל וואס רעדט צו אנדערע מיידלעך וועגן אייך - וועט אייך נישט שאטן, קיינער קען גארנישט צונעמען פון אייך; אז איר וועט זיך אויפפירן גוט, איר וועט העלפן אייער מאמע, איר וועט זיך פירן מיט גוטע מידות – וועט איר האבן א גוטע נאמען, איר וועט טרעפן א גוטע שידוך.


דאס איז דער לימוד וואס מוהרא"ש לערנט מיט אונז; מיר זאלן זיין אזוי פעסט מיט די אמונה אינעם אייבערשטן, מיר זאלן זיך נישט פארלאזן אויף קיינעם נאר אויף אים.


איך שרייב אייך דא א שטיקל פון די צוואה וואס מוהרא"ש האט אונז געשריבן (צוואת מוהרא"ש אות ח-ט), חזר'ט דאס יעדן טאג - וועט איר ווערן אזוי שטארק, קיין שום זאך אין די וועלט וועט אייך נישט קענען צעברעכן:


"מַיינֶע טֵייעֶרֶע קִינְדֶער אוּן תַּלְמִידִים, אִיךְ בֶּעט אַייךְ אִיר זָאלְט זִיךְ שְׁטַארְקְן מִיט דִי פָּשׁוּטֶע אֱמוּנָה צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, שְׁטֶענְדִיג זָאלְט אִיר הַאלְטְן פַאר דִי אוֹיגְן אַז נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי וֶועלְט מִיט אַ גֶעוַואלְדִיגֶע הַשְׁגָחָה פְּרָטִית, אוּן אַז עֶס אִיז גָארְנִישְׁט דָא אוֹיסֶערְן אֵייבֶּערְשְׁטְן.


אִיר זָאלְט קֵיינְמָאל נִישְׁט קוּקְן אוֹיף אַ צְוֵוייטְן. דִי וֶועלְט אִיז נִישְׁט אֵייעֶרְס, נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי וֶועלְט, אוּן דֶערִיבֶּער דַארְפְט אִיר זִיךְ נִישְׁט זָארְגְן פַאר אַ וֶועלְט וָואס גֶעהֶערְט נִישְׁט צוּ אַייךְ. אִיר דַארְפְט אַייךְ קֵיינְמָאל נִישְׁט מְבַלְבֵּל זַיין פוּן אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן, נִישְׁט קוּקְן אוֹיף קַיין אַנְדֶערֶע מֶענְטְשְׁן. וָואס אִיר דַארְפְט הָאבְּן זָאלְט אִיר זִיךְ צוּגֶעוואוֹינֶען צוּ רֶעדְן אוּן צוּ בֶּעטְן נָאר פוּנֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוֹיף אִידִישׁ, אָדֶער אוֹיף סֵיי וֶועלְכֶע שְׁפְּרַאךְ אִיר זֶענְט צוּגֶעוואוֹינְט צוּ רֶעדְן.


דָאס רֶעדְן צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן בּוֹיעֶט אוֹיף דִי אֱמוּנָה פוּנֶעם מֶענְטְשׁ, מִיט דֶעם וָואס אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר בֶּעט דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אַלֶעס וָואס עֶר דַארְף, מִיט דֶעם וַוייזְט עֶר אַז עֶר וֵוייסְט אוּן גְלֵייבְּט קְלָאר אַז עֶס אִיז גָארְנִישְׁט דָא אוֹיסֶערְן אֵייבֶּערְשְׁטְן, אוּן אַז נָאר דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער פִירְט דִי גַאנְצֶע וֶועלְט.


אֱמוּנָה אִיז דֶער יְסוֹד פוּן אִידִישְׁקַייט, אֱמוּנָה קְלֶעבְּט צוּ דֶעם מֶענְטְשׁ צוּם אֵייבֶּערְשְׁטְן. וֶוען אַ מֶענְטְשׁ נֶעמְט אַרַיין אִין זִיךְ דֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר שְׁטֶעלְט זִיךְ פָאר אִין זַיין מֹחַ אַז דִי גַאנְצֶע וֶועלְט אִיז אֵיין שְׁטִיק אֵייבֶּערְשְׁטֶער אוּן עֶר שְׁטֵייט אִינְדֶערְמִיט, דָאס אִיז דִי גְרֶעסְטֶע הַנָאָה אוּן גֶעשְׁמַאק וָואס מֶען קֶען הָאבְּן אוֹיף דֶער וֶועלְט, מֶען שְׁפִּירְט שׁוֹין אוֹיף דִי וֶועלְט דִי גֶעוַואלְדִיגֶע גוּטֶע גֶעשְׁמַאק אוּן הַנָאָה פוּן גַן עֵדֶן. אוּן צוּ דֶעם קֶען מֶען נָאר זוֹכֶה זַיין וֶוען מֶען לֵייגְט זִיךְ אַרַיין אִין דִי פָּשׁוּטֶע אֱמוּנָה, צוּ גְלֵייבְּן אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן צוּ רֶעדְן צוּ אִים מִיט תְּמִימוּת וּפְּשִׁיטוֹת אַזוֹי וִוי אַ מֶענְטְשׁ רֶעדְט צוּ זַיין חַבֶר אוּן אַזוֹי וִוי אַ קִינְד רֶעדְט צוּ זַיין טַאטְן.


אִיךְ בֶּעט אַייךְ זֵייעֶר אִיר זָאלְט זִיךְ גוּט אַרַיין נֶעמֶען אִין קָאפּ אַז אִיר הָאט נִישְׁט קֵיינֶעם אוֹיף דֶער וֶועלְט. קַיין שׁוּם מֶענְטְשׁ אוֹיף דֶער וֶועלְט קֶען אַייךְ נִישְׁט הֶעלְפְן, אוּן זִיכֶער קֶען קֵיינֶער אַייךְ נִישְׁט שְׁלֶעכְטְס טוּן. דֶערִיבֶּער זָאלְט אִיר נִישְׁט מוֹרָא הָאבְּן פוּן קַיין שׁוּם מֶענְטְשׁ, אוּן אִיר זָאלְט זִיךְ נִישְׁט חַנְפְ'עֶנֶען צוּ קַיין שׁוּם מֶענְטְשׁ, וַוייל דָאס וֶועט אַייךְ גָארְנִישְׁט הֶעלְפְן.


פַארְקֶערְט, דָאס וֶועט אַייךְ נָאר שָׁאטְן צוּם גֶעזוּנְט, וַוייל וֶוען מֶען פַארְלָאזְט זִיךְ אוֹיף מֶענְטְשְׁן, אוּן דֶערְנָאךְ זֶעט מֶען אַז יֶענֶער הָאט גָארְנִישְׁט גֶעקֶענְט הֶעלְפְן, יֶענֶער אִיז בִּכְלַל נִישְׁט אִינְטֶערֶעסִירְט דִיר צוּ הֶעלְפְן, דַאן וֶוערְט מֶען זֵייעֶר אַנְטוֹישְׁט, מֶען וֶוערְט זֵייעֶר צוּבְּרָאכְן אוּן צוּקְלַאפְּט פוּן דֶעם. אַ אִיד וָואס גְלֵייבְּט אָבֶּער אִינֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן, עֶר פַארְלָאזְט זִיךְ אִינְגַאנְצְן נָאר אוֹיפְן אֵייבֶּערְשְׁטְן, דַאן אִיז עֶר זֵייעֶר מַצְלִיחַ".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#102 - ווי אזוי א מענטש פירט זיך מיט אנדערע, אזוי פירט מען זיך צו אים
תפילות אויף אידיש, רפואה, מדות טובות, קבלה טובה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תשא, י"ד אדר א', פורים קטן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי


בנוגע אייער אינפעקשן וואס האלט אין איין צוריקקומען; נעמט זיך פאר אכטונג צו געבן ווי אזוי איר רעדט צו אנדערע מענטשן, נישט וויי טון קיינעם.


ווי אזוי א מענטש פירט זיך מיט אנדערע - אזוי פירט מען זיך צו אים. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה ח:): "בַּמִדָּה שֶׁאָדָם מוֹדֵד, בָּהּ מוֹדְדִין לוֹ", ווי אזוי א מענטש פירט זיך - פירט מען זיך מיט אים; אז איר וועט אכטונג געבן, איר וועט רעדן שיין צו אנדערע, נישט וויי טון אנדערע - וועלן אייערע אינפעקשנס אוועק גיין; איר וועט זיין געזונט און שטארק.


אויך צו אייערע עלטערן זאלט איר רעדן מיט גרויס דרך ארץ און יראת הכבוד, און פארשטייט זיך צו אייער טייערער מאן זאלט איר רעדן ווייך און שיין.


בעטס דעם אייבערשטן יעדן טאג די פאר ווערטער:


"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל היינט קיינעם נישט וויי טון, און קיינער זאל נישט ווערן וויי געטון דורך מיר. איך זאל רעדן צו אנדערע בדרך הישר והרצוי לפניך, ואל יעלה שום שנאה - איך זאל קיינעם נישט פיינט האבן".

#101 - זיי מקרב די מיידלעך וואס האבן נישט קיין חבר'טעס
חברים, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שידוכים, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תשא, י"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


אז אייער ברודער אדער שוועגערין רעדן צו אייך פון בחורים, זיי מאכן אייך משוגע "דער בחור איז דיין חתן", "יענער בחור איז דיין חתן", - זאלט איר זיי זאגן: "דער ראש ישיבה וויל און בעט אז די תלמידות בית פיגא זאלן נישט רעדן פון בחורים".


איך וועל זיי שרייבן זיי זאלן דאס מער נישט טון.


איר זאלט זיך ווייטער פירן מיט גוטע מידות, אויך מיט דרך ארץ. אייערע טיטשערס רעדן זייער שיין פון אייך, איר מאכט א גוטע לופט אין קלאס, איר פאלגט, איר זענט איידל, און איך בעט אייך, פאלגט דעם ראש ישיבה, רעדט נישט פון בחורים; איך וועל מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף אנטראגן פאר אייערע עלטערן א גוטע שידוך, א בחור מיט יראת שמים.


געבט אכטונג אין סקול אויף די מיידלעך וואס האבן נישט קיין חבר'טעס, איר זאלט זיין זייער חבר'טע. טראכטס אלץ, וואס וואלט איר געטון ווען איר זיצט איינער אליין און קיינער שמועסט נישט מיט אייך; איר וואלט זיך מחי' געווען ווען איינער קומט רעדן צו אייך.

#100 - אכטונג געבן עס זאל נישט פארקומען קיין געשלעג
מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


א' פרשת כי תשא, י"ג אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בעט דיר זייער, אז דו האסט זיך אונטערגענומען צו זיין אחראי אויף די דארמעטארי - דארפסטו אכטונג געבן עס זאל נישט פארקומען קיין געשלעג.


פרייטאג פארטאגס האט א בחור צעשלאגן א צווייטער בחור, ער האט אים אויפגעוועקט פיר אזייגער פארטאגס ער זאל אויפרוימען די שטוב. איך האב נאך אזוינס נישט געהערט! ווער האט אים געפרעגט? ווער האט אים געשטעלט איינצוטיילן וואס, ווען און ווי?! און אפילו ער איז ממונה, וואס איז דאס אויפוועקן א צווייטער בחור?! עס איז נישט דאס ערשטע מאל וואס בחורים קומען זיך אפרעדן אויף אים. ער האט יענעם געשלאגן אזעלכע מכות, ביז מען האט אים אריינגעפירט אין שפיטאל, הצלה איז געקומען מיך אויפוועקן; פרעג נישט וואס איך האב געהאט.


בעט איך דיר זייער, אויב א בחור הייבט הענט - זאלסטו פטור ווערן פון אים וואס שנעלער. איינער וואס שלאגט - איז א ש"ד, א מזיק; א איד שלאגט נישט, א איד האט רחמנות.


די הייליגע חכמים זאגן (יבמות עט.) די סימנים פון א איד זענען: "רַחֲמָנִים, בַּיְישָׁנִין, וְגוֹמְלֵי חֲסָדִים"; אזוי ווערט גע'פסק'נט אין שלחן ערוך (אבן העזר סימן ב, סעיף ב), ווען מען זוכט א שידוך, מען וויל וויסן מיט וועמען זיך משדך צו זיין, אויב איינער איז א שלעגער - זאל מען שטיין ווייט פון אים, דאס איז א סימן אז אין זיין בלוט איז אויסגעמישט גוי'אישע בלוט, א משפחה וואס קריגט זיך נישט - דער איז א מיוחס.


איך האף דו וועסט אכטונג געבן עס זאל נישט זיין ביי אונז אזעלכע זאכן.


 

#99 - איך וויל נישט מען זאל זיך טשעפען אין בית פיגא
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, תהלים, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת כי תשא, י"ב אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער יעדעס מאל איר שרייבט מיר א בריוו.


זאגט יעדן טאג אביסל תהלים און העלפט אייער מאמע.


אויב מען טשעפעט אייך אין סקול זאלט איר זאגן פאר אייערע טיטשערס; איך וויל נישט מען זאל זיך טשעפען אין בית פיגא.

#98 - מיט גוטע מידות און אויסהערן די טיטשערס, וועט איר מצליח זיין
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, שבת קודש, מדות טובות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת כי תשא, י"ב אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון אייך אז איר האט ליב סקול, איר האט ליב אייערע טיטשערס און איר הערט זיך צו אלעס וואס מען לערנט.


אז איר וועט זיך ווייטער פירן מיט אייערע גוטע מידות און אויסהערן אייערע טיטשערס - וועט איר זייער שיין מצליח זיין.


אויף אייער פראגע אויב מען מעג שפילן וכו'; שבת שפילט מען נישט מיט שניי, מען קען צוקומען צו חילול שבת.


אויף אייער פראגע וועגן הויזן וכו'; טוט נישט אן קיין הויזן, הויזן איז פאר אינגלעך, מיידלעך טראגן קליידער; הויזן איז פריצות פאר מיידלעך.


אויף די פראגע וכו'; טוט אן די קלייד וואס אייער מאמע זאגט אנצוטון.


וואס איר דארפט בעטס דעם אייבערשטן אויף אייער אייגענע שפראך.

#97 - נישטא אזא זאך ווי זיך טשעפען
קינדער, תפילות אויף אידיש, מדות טובות, חדר, טשעפען

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, מלמד קרית ברסלב


עפעס א האלבע מעשה האב איך געהערט, איינער פון די קינדער אין דיין כתה טשעפעט א צווייטע קינד פון א יונגערע כתה, ער טשעפעט אים מיט זיין אפשטאם, ער לאכט פון אים: "דו ספרדי'שער!"


איך האב דאס געהערט פון די מאמע פונעם קינד; איך בין זייער פארשעמט אז אזא זאך קען פאסירן ביי אונז אין חדר. ביז דערווייל ווייס איך נישט ווער דער אינגל איז, איך ציטער אויב איך וועל וויסן ווער דאס איז וועל איך אפשר פארשיקן דעם קינד. ווי קען זיין אזא זאך ביי אידישע קינדער, מען זאל זיך שטעכן מיט די אפשטאם, "ספרדי", "רוסקי", "אשכנזי"?! דאס איז דער גלות, אז מען מאכט פירודים צווישן אידישע קינדער; מיר האבן אלע איין אפשטאם, מיר זענען בני אברהם יצחק און יעקב.


איך בעט דיר זייער, רעד צו די קינדער פון גוטע מידות. רעד צו די קינדער פון אידישע מידות, רחמנים, בישנים און גומלי חסדים; לאז נישט קינדער מיט שלעכטע מידות. נישטא אזא זאך ווי זיך טשעפען, לייג אריין אין זיי ווארעמקייט פאר א צווייטער איד.


דאס איז מיין תפלה טאג איין טאג אויס: "הייליגער באשעפער, העלף מיר זאלן זיך ליב האבן, מיר זאלן זיך ליידן איינער דעם צווייטן, אלע אידן זאלן זיין ווי איין משפחה".


 

#96 - פארוואס טשעפען די ווייב אויף די עוולות פון איר מאן?
תפילות אויף אידיש, חברים, חיזוק פאר פרויען, מחלוקת, שטעטל, שלום, מדות טובות, דירה, אחדות, בית דין

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת תרומה, ב' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי


איך וויל אייך פרעגן א שאלה, וואס איז מרת ... שולדיג אז איר מאן האט אייך געבויט א הויז מיט טויזנט פראבלעמען?! וואס איז זי שולדיג אז איר מאן איז א גנב? וואס איז זי שולדיג אז זי האט א מאן א פארברעכער?!


איך פארשטיי נישט ווי אזוי מען קען זיין אזוי נאריש, אז איר זענט נאכאלץ נישט צופרידן פון אייער מקח – האט איר צוויי ברירות; אדער רופט אים צו דין תורה, און וואס בית דין וועט פסק'ענען וועט מען מקיים זיין, אדער קענט איר פארקויפן די הויז און קויפן פון א גוי, אדער זיך אוועקציען און עס וועט זיין שלום על ישראל; אבער פארהאלטן די פרוי איז א זאך וואס מען טאר נישט טון.


איך לייד פון דעם זייער אסאך, צענדליגער מאל האבן פרויען מיר וויי געטון מיט'ן גיין צו מיין ווייב און איר פארהאלטן: "פארוואס טוט דער ראש ישיבה אזוי?" "פארוואס זאגט דער ראש ישיבה אזוי?" ווען איך קום אהיים און איך זע מיין ווייב וויינען – ווייס איך שוין מיט וועם זי האט היינט גערעדט...


מיין ווייב איז בכלל נישט קיין שוואכע, זי האט מיר אלץ נאר מחזק געווען. זי איז אריבער שווערע בזיונות; ווען מיר האבן געעפנט די ישיבה האט מען ארום געשיקט בריוו פאר אלע שכנים מען זאל אפהאקן קשר מיט מיין ווייב און קינדער, מען האט געשיקט אויף די פאסט פאר די גאנצע גאס בריוו אין אידיש און אין ענגליש (מיר האבן אוועקגעלייגט פון אלע בריוו און פאשקעווילן). אויך האט מען געמאכט הפגנות קעגן מיין ווייב, מען האט איר זייער געטשעפעט, עד היום ווען מיין ווייב דערמאנט זיך פון די טעג – וויינט זי, אבער גארנישט האט איר שוואך געמאכט, עס האט וויי געטון אבער נישט אפגעשוואכט; אבער ווען נאנטע חבר'טעס, נשות אנשי שלומינו האבן נישט קיין שכל, זיי רופן און הויבן אן רעדן צו איר קעגן איר מאן – דאס קען זי נישט נעמען. זי פרעגט מיך אסאך מאל: "זאל איך צוריק פרעגן שאלות פון זייער מאן וכו'?" מיר טוען דאס נישט, מיר טשעפען נישט אנדערע.


אינטערעסאנט, דער בויער האט מיר אויך געבויט א הויז אין שטעטל, איך און מיין ווייב זענען אים זייער דאנקבאר, מיר האבן נאר הכרת הטוב פאר'ן אונז בויען אזא געשמאקע הויז. ברוך ה' ביי אונז איז אויך דא זאכן וואס מען דארף פאררעכטן, און זאכן וואס מען קען נישט פאררעכטן, וואס האט דאס מיט יענעם? דאס האט מיר מיר אליינס; מיר בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן האבן אלעס וואס מיר דארפן.


דער אינגערמאן וואס בויט די הייזער אין שטעטל איז נישט קיין גנב, נישט קיין פארברעכער, ער איז זייער ערליך אין געלט. עס איז אינטערעסאנט צו זען וואס פאסירט נאכן קויפן, ווי אזוי מען פירט זיך אויף; אבער דאס צו טון מיט זיין ווייב, איר וויי טון, איר טשעפען - איז א שרעקליכע עולה! טראכטס ווי אזוי איר וואלט געשפירט ווען מען זאל אייך אנהויבן זאגן זאכן אויף אייער מאן; נישטא קיין שום תירוץ דאס צו טון!


איך בעט אייך און איך בעט אלע פרויען, העלפט מיר בויען דעם שטעטל, שטעלט מיר נישט אונטער קיין פיסלעך, לייגט מיר נישט אונטער שטיינדלעך; איך ארבעט אזוי שווער אהערצושטעלן א שטאט על שם רבינו, א פלאץ פון ליבשאפט און אחדות; פארוואס זאל מען זיך בייסן.


ווען מיר האבן אנגעהויבן די שטעטל האב איך ענק געזאגט און געשריבן: "אויב וועט זיין אחדות צווישן אייך – וועלן אלע גוים פארקויפן פאר ביליג"; אנהויב איז אזוי געווען, מען האט געקויפט הייזער ממש בחנם, יעצט גייען די פרייזן ארויף העכער און העכער, די שכנים ווילן נישט פארקויפן; ווער איז שולדיג אין דעם? מיר אליינס, מיר בייסן זיך, מיר קענען זיך נישט ליידן.


איך ענדיג מיט א תפלה: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל קענען אריין ברענגען שלום צווישן אנשי שלומינו".


א צעבראכענע הארץ.

#95 - ער טוט דיר טובות און דו טוסט אים וויי? בעט אים איבער
חברים, הכרת הטוב, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה ברסלב


די שענסטע מדה איז הכרת הטוב, געדענקען און ארויסווייזן ווען איינער האט דיר גוטס געטון.


איך ווייס אז דער בחור ... נרו יאיר האט דיר געטון אסאך גוטס; ווען דו האסט נישט געהאט וואו צו שלאפן - האט ער דיר פארשאפט וואו צו שלאפן, ווען דו האסט נישט געהאט קיין עסן - האט ער דיר געשאפט עסן, און שיך וכו'.


יעצט האסטו אים וויי געטון ווען דו מיט אים זוכן א דירה מיט נאך צוויי בחורים, און דו ביסטו געגאנגען אונטערן רוקן אים אויסגעשפילט.


יעצט זע איך נאכאמאל וואס מוהרא"ש האט גע'חזר'ט מיט אונז טויזנטער מאל: "נישטא קיין חברים!" אפילו ווען איינער שמייכל צו מיר דארף איך חושש זיין אז ער גייט אונטער מיין רוקן.


בעט אים איבער, און בעט דעם אייבערשטן זאלסט שטענדיג האבן די גוטע מדה פון הכרת הטוב, געדענקען שטענדיג און ארויסווייזן דאנקבארקייט פאר ווער עס האט געטון א טובה.


לערן אסאך משניות; משניות לויטערט אויס דעם מענטש, מען ווערט א גרויסער צדיק.


 

#94 - נישט חוזק מאכן פון אנדערע
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, מוסדות, מחלוקת, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


ווען מיידלעך מאכן חוזק פון אנדערע - זאלט איר פארדרייען די שמועס.


עס איז נישט שיין חוזק צו מאכן פון אנדערע, בפרט פון די וואס ארבעטן פאר די מוסד; מען דארף שעצן די וואס ארבעטן פאר די מוסד, מען דארף העלפן די מוסד, נישט זוכן ווי מען קען לאכן אדער חוזק מאכן.


וויסן זאלט איר, די וואס מאכן חוזק פון דעם און יענעם, די מאכן חוזק פון דיר אויך; אונטער אייער רוקן, ווען איר וועט נישט הערן - וועלן זיי חוזק מאכן פון אייך. דעריבער זאלט איר אכטונג געבן נישט צו נעמען א טייל ווען מען מאכט חוזק פון אנדערע.


הלואי זאלן די תלמידות זיין א חלק פון די מוסד, זוכן צו העלפן מיט וואס מען קען און זיך באדאנקען פאר אלע וואס ארבעטן אזוי שווער; פאר די דרייווערס, פאר דעם מענידזשער, פאר יעדן איינעם.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#93 - רעד שיין צו דיין ווייב, וועט אלעס ווערן גלאטיג
אמונה, שלום בית, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אלעס וואס דו שרייבסט.


די לעצטע פאר שורות שרייבסטו: "איך וויל בעטן דעם ראש ישיבה אויב מ'קען העלפן מיר און מיין ווייב; איך ווייס נישט פארוואס איך האב נישט געשריבן ביז יעצט, אבער מיר זענען שוין חתונה געהאט איבער א יאר, מיר האבן שוין ברוך ה' א קינד, אבער עס איז נאכאלץ נישט גלאטיג".


טייערע ליבער ... נרו יאיר, אויב דו ווילסט די שכינה הקדושה זאל רוען ביי דיר אין שטוב, דו ווילסט האבן אן אמת'ע שלום בית - איז דאס נאר מעגליך אז דו וועסט זיך איינבייגן דיין קאפ פאר'ן אייבערשטן, דו וועסט זיך מבטל זיין פאר אים; גארנישט וועלן - נאר טון רצון השם יתברך.


ווען מיר לערנען די הייליגע תורה זעען מיר ווי אזוי גרויסע צדיקים זענען געווען בטל ומבוטל צום אייבערשטן, אפילו די ווייב האט מצער געווען האבן זיי נאכאלץ געזוכט גוטס פאר זיי. די הייליגע חכמים דערציילן (יבמות סג.):ַב, הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", דער הייליגער אמורא רב, זיין ווייב האט אים אלץ מצער געווען, ווען רב האט געבעטן עפעס עסן האט זי אלץ געמאכט פארקערט, ביז דער זון האט דאס נישט געקענט אויסהאלטן, האט ער זיך אריינגעמישט און אויסגעשפילט די מאמע אז עס זאל זיין גוט פאר'ן טאט'ן, האט רב געזאגט ער זאל דאס נישט טון.


אזוי אויך דערציילן חכמינו זכרונם לברכה (שם): "רֶבִּי חִיָיא הַוָה קָא מְצַעֲרָא לֵיהּ דְבִיתְהוּ", רב חייא'ס ווייב האט אים מצער געווען, "כִּי הַוָה מְשַׁכַּח מִידִי, צִיֵּיר לֵיהּ בְּסוּדְרֵיהּ וּמַיְיתֵי נִיהֲלֵהּ", מיט דעם אלעם האט ער געזוכט איר גוטס, ווען ער האט געטראפן א גוטע זאך פאר איר האט ער דאס שיין איינגעפאקט און אהיים געברענגט פאר איר, האט אים רב געפרעגט, פארוואס ברענגסטו איר? פארוואס זארגסטו פאר איר? זי איז דיר דאך שטענדיג מצער! האט רב חייא געענטפערט: "דַּיֵּינוּ שֶׁמְגַדְלוֹת בָּנֵינוּ", אפילו זי אז מיך מצער וועל איך זוכן נאר איר גוטס, ווייל זי העלפט מיר מגדל זיין די קינדער, "וּמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", און זי ראטעוועט מיך פון עבירות.


מוהרא"ש פלעגט זיך שטענדיג פארוואונדערן ביי די גמרא, מען רעדט דאך דא פון רבי חייא, פון די גרעסטע צדיקים! מיר האבן נישט קיין השגה ווער רבי חייא איז געווען, די הייליגע חכמים זאגן (כתובות קג:): "כַּמָּה גְּדוֹלִים מַעֲשֵׂה חִיָיא וכו'", אפילו די צדיקים אויבן אין הימל זענען נישט זוכה צו זען זיין גרויסקייט וכו'; מיט דעם אלעם האט ער זיך אזוי אראפגעלאזט אין שטוב, געברענגט מתנות און אכטונג געגעבן אויף איר כבוד.


אז דו ווילסט זאכן זאלן ווערן מער גלאטיג - זאלסטו רעדן שיין צו דיין ווייב; געב איר גוטע ווערטער, זיסע ווערטער. קוק די זיסע ווערטער וואס די תורה דערציילט, ווי אזוי אדם הראשון האט גערעדט צו זיין ווייב. דער הייליגער זוהר זאגט (בראשית דף מט:): "הָא בְּסִימוּ דְּמִלִּין", דאס זענען די ווערטער וואס אדם הראשון האט גערעדט צו חוה, "לְאַמְשְׁכָא עִמָּהּ חֲבִיבוּתָא", כדי צו ציען צו איר ליבשאפט, "וּלְאַמְשָׁכָא לָהּ לִרְעוּתֵיהּ", זי זאל וועלן טון זיין ווילן, "לְאַתְעָרָא עִמָּהּ רְחִימוּתָא", און אויפצואוועקן די ליבשאפט; "חָמֵי כַּמָּה בְּסִימִין אִנּוּן מִלִּין", קום און זע די זיסע ווערטער וואס אדם הראשון האט גערעדט צו חוה, "כַּמָּה מִלֵּי דִרְחִימוּתָא אִנּוּן", אזויפיל ליבשאפט ליגט אין די ווערטער וואס ער האט איר געזאגט, "עֶצֶם מֵעֲצָמַי וּבָשָׂר מִבְּשָׂרִי, בְּגִין לְאַחֲזָאָה לָהּ דְּאִנּוּן חַד וְלָא אִית פִּירוּדָא בֵּינַיְיהוּ בְּכֹלָּא", מיר זענען איינס, מיר קענען זיך נישט צעטיילן, דו ביסט א חלק פון מיר.


עס איז כדאי דו זאלסט אריינקוקן וואס דער זוהר הקדוש זאגט (שם): "הַשְׁתָּא שָׁרֵי לְשַׁבָּחָא לָהּ", נאכדעם וואס אדם הראשון האט געזאגט די זיסע ווערטער פאר חוה, "עֶצֶם מֵעֲצָמַי וּבָשָׂר מִבְּשָׂרִי", - האט ער איר אנגעהויבן אויסלויבן, ער האט איר געזאגט: "לְזֹאת יִקָּרֵא אִשָּׁה", דאס מיינט, "דָּא הִיא דְּלָא יִשְׁתַּכַּח כַּוָּותָהּ", נישטא נאך אזא ווייב ווי דיר, "דָּא הִיא יְקָרָא דְּבֵיתָא", דו ביסט די גאנצע כבוד פון אונזער שטוב, "כֻּלְּהוֹן נָשִׁין גַּבָּהּ כְּקוֹפָא בִּפְנֵי בְּנִי נָשָׁא", אלע אנדערע פרויען זענען ווי מאלפעס אנטקעגן דיר, "אֲבָל לְזֹאת יִקָּרֵא אִשָּׁה שְׁלִימוּ דְּכֹלָּא לְזֹאת וְלָא לְאַחֲרָא", דו האסט אלע מעלות, דו ביסט די בעסטע ווייב, "כֹּלָּא הוּא מָלֵי רְחִימוּתָא", אזעלכע שיינע ליבשאפט ווערטער האט אדם הראשון גערעדט צו זיין ווייב, "כְּמָא דְאַתְּ אָמֵר (משלי לא, כט) רַבּוֹת בָּנוֹת עָשׂוּ חָיִל וְאַתְּ עָלִית עַל כֻּלָּנָה".


איך האף דו וועסט ארייננעמען די ווערטער אין דיר, דו וועסט טון וואס דא שטייט - וועט אלעס ווערן גלאטיג, דער לעבן וועט דיר ווערן זיס און שיין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#92 - עס איז נאר דא איין עצה ווי אזוי אויסצוארבעטן די שלעכטע מידות
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, מדות טובות, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איין עצה איז דא אויסצוארבעטן די שלעכטע מידות: "התבודדות ותפילה"; נישטא קיין אנדערע עצה. ווער עס האט אין זיך די מדה פון טשעפען, פליקן, שטעכן מיט ווערטער, - דארף בעטן דעם אייבערשטן טאג נאך טאג, וואך נאך וואך, חודש נאך חודש - ביז דער אייבערשטער וועט אים העלפן.


דער הייליגער רבי האט געהאט א תלמיד שמואל אייזיק, ער איז געווען א גרויסער צדיק, איינמאל האט אים דער רבי אנגעכאפט ביים הארץ און געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תמא): "שמואל אייזיק, שמואל אייזיק, וועגן אביסל בלוט זאלסטו פארלירן די וועלט און יענע וועלט? קרעכץ עס אויס!" ווייל יעדער מענטש ווערט געבוירן מיט שלעכטע מידות, אז אלעס קומט זיך אים און ער איז אייביג גערעכט, דאס מאכט ער זאל גרינגשעצן אין אנדערע, ער רעדט שטעכעדיג און פליקעדיג; דאס אלעס קומט פון די הייסע בלוט פונעם מענטש.


די עצה איז, מען זאל נעמען די הייסע שלעכטע בלוט און דאס אויסלייטערן דורך זיך אויסקרעכצן צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה "התבודדות", א מענטש זאל אויסשמועסן זיין הארץ פאר'ן אייבערשטן און אים דערציילן אלע שלעכטע מידות, אלע שלעכטע תאוות; דאס זויבערט דעם מענטש.


דער הייליגער רבי האט דערציילט (ספורי מעשיות, מעשה יב, מבעל תפילה): "די לייט פונעם קעניג האבן זיך געטראפן, האבן זיי געבעטן דעם פרומען בעל תפילה זאל אריינגיין אין די מדינות זיי אויסרייניגן פון זייער שמוץ", דער רבי דערציילט דארט איבער אלע כיתות וואס האבן גענומען תאוות רעות און עבירות, און געמאכט דערפון אן אמונה, נישט נאר זיי זענען אריינגעפאלן אין די תאוות, נאר עס איז געווארן ביי זיי ווי א שיטה, זיי האבן געגלייבט אז אזוי דארף מען זיך פירן און דאס איז דער תכלית, דאך האט דער בעל תפילה זיי אלע אויסגערייניגט; ווייל תפילה איז אזא שטארקע זאך, ווער עס בעט דעם אייבערשטן ברחמים ובתחנונים ער זאל אים העלפן - איז זוכה צו ווערן אויסגערייניגט, דאס איז וואס דער רבי האט געזאגט פאר זיין תלמיד: "שמואל אייזיק, שמואל אייזיק, וועגן אביסל בלוט זאלסטו פארלירן די וועלט און יענע וועלט? קרעכץ עס אויס!"


דאס זאגט דער רבי פאר יעדן פון אונז, קענסט עס זאגן פאר דיר מיט דיין נאמען: "... ... וועגן אביסל בלוט זאלסטו פארלירן די וועלט און יענע וועלט? קרעכץ עס אויס"; רעד זיך אויס צום אייבערשטן, בעט דעם אייבערשטן:


"רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זיין א גוטער מענטש, העלף מיר איך זאל נישט רעדן שטעכעדיג, איך זאל נישט וויי טון אנדערע; העלף מיר איך זאל האבן גוטע מידות, איך זאל קענען ליידן יעדן איינעם, הייליגער באשעפער האב רחמנות אויף מיר, איך וויל אזוי שטארק זיין אן ערליכער איד"; אזוי זאלסטו רעדן צום אייבערשטן - וועסטו קענען אויסארבעטן די מידות.


קענסט ליינען שבת קריאת שמע של אריז"ל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#91 - רעד מיט די בחורים וואס האבן נישט קיין חברים
חברים, שידוכים, בזיונות, מדות טובות, ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויחי, י"א טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


עס האט מיר זייער וויי געטון די מעשה וואס האט פאסירט, דו האסט געכאפט פעטש פון וכו'; דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף דיר און אננעמען די בזיונות און דיר געבן א גוטע שידוך.


ביי מיר ביסטו זייער חשוב, איך האב דיר זייער ליב; זיי זיך נישט מבלבל פון קיינעם, בלייב שטארק מיט דיין עבודת הקודש; סיי מיט דיינע שיעורים כסדרן און סיי מיט העלפן די ישיבה.


מאך זיך א צייט צו רעדן מיט די בחורים וואס האבן נישט קיין חברים, דאס איז די גרעסטע מצוה. איך האב באמערקט אז דו האסט א גוטע ווייכע הארץ, דו ביסט גוט פארדעם. די הייליגע חכמים זאגן (מגילה ג:) מת מצוה קומט פאר אלע מצוות, עס איז די גרעסטע זאך אויף די וועלט.