בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#131 - די איינציגסטע וועג איז צו רעדן צו די קינדער נאכאמאל און נאכאמאל
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, בריוו

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, ה' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך האב ערהאלטן א בילד אז מען האט פארבויט הינטער די טרעפ אין תלמוד תורה. עס וועט דיר נישט קיין סאך העלפן אז הינטער די טרעפ וועלן קינדער זיך נישט קענען באהאלטן, ווייל אויב דו וועסט נישט רעדן צו די קינדער פון קדושה, אויב מען וועט נישט רעדן נאכאמאל און נאכאמאל פון קדושת הברית - וועלן זיי נכשל ווערן אויף די טרעפ און אין די כתה רחמנא לצלן.


פאלג וואס אונזערע צדיקים האבן אונז געלערנט, מען זאל רעדן צו די קינדער, זיי אנגרייטן, סיי פאר זיך אליינס; זיי זאלן וויסן נישט אנצורירן, און סיי אויב חס ושלום א צווייטער וויל אנרירן - זאל מען טון דריי זאכן: אנטלויפן, שרייען און דערציילן.


טייערער ברודער, זוך נישט קיין פוילע וועגן, רעד צו די קינדער; נאר דאס איז די וועג.


נאך א זאך, איך האב דיר שוין געשריבן גאר אסאך בריוו; עס איז כדאי זאלסט דאס צאמנעמען און דאס דורכגיין כאטש איין מאל א חודש און בעט דעם אייבערשטן זאלסט קענען טון אלעס וואס שטייט דארט.


 

#130 - דארפסט רעדן צו די קינדער פון קדושה וטהרה
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויקרא, ראש חודש ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


דארפסט רעדן צו די קינדער פון קדושה וטהרה, בפרט אין כתה ...; דער מלמד איז ניי און ווייסט נישט ווי אזוי צו רעדן און איך ווייס אז עס זענען דא קינדער דארט וואס שפילן זיך נישט ערליך.


איך בעט דיר זייער, העלף מיר זיין אין שטעטל א שטיקל מנהל פאר אלע קלאסן, פאר אלע קינדער, נאך די פאר וואכן.


נעם אפיר די קינדער ..., ... און ... און רעד צו זיי פון די הארבקייט פון אנרירן דעם אות ברית קודש. יעצט זענען זיי נאך יונג, יעצט איז די צייט זיי אוועק צו שטעלן אויף די ריכטיגע וועג, זיי זאלן וואקסן צדיקים.


ברודער, אלע ארבעטן שווער, אלע מוטשען זיך, וואויל איז דעם מענטש וואס עס וועט בלייבן פון זיין מוטשען, עס וועט ארויסקומען כבוד שמים.


 

#129 - אכטונג געבן עס זאל זיין נאר שלום אין שטוב
קדושה, שלום בית, פירושים, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת צו, ה' ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


געב אכטונג אויף דיין שלום בית. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט בשם רבי נתן: "ווען מען האט שלום בית - איז דאס א תיקון הברית, און פארקערט חס ושלום, אז עס איז נישטא קיין שלום בית - איז דאס פגם הברית"; זאלסטו אכטונג געבן עס זאל זיין נאר שלום אין שטוב, בעט איבער דיין ווייב, וועסטו געראטעוועט ווערן פון שלעכטס.


מוהרא"ש זאגט, מען זעט ביי די סדר פון די קערה אז מען לייגט די "חסה" אנטקעגן די מידה פון "יסוד", וואס קומט דאס אונז ווייזן? אז ווען א מענטש איז זוכה אפצוהיטן מידת ה'יסוד' - איז דער אייבערשטער 'חס' אויף אים, מען היט אים אפ פון אלעם שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#128 - לייג דיך אריין אין די צען זאכן, וועסטו פאררעכטן אלע דיינע הארבע עבירות
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, מקוה, שמחה, קדושה, בחור, שידוכים, הפצה, שבת קודש, תשובה, משניות, עבירות, סדר דרך הלימוד, לימוד התורה, גמרא, דאווענען, ברכת המזון, מעביר סדרה, מנין, תיקון הכללי

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקהל-פקודי, כ"א אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער טייערער ...


איך האב ערהאלטן דיינע צוויי בריוו.


דער צווייטער בריוו איז אן ענטפער אויפן ערשטן בריוו. דו פרעגסט אינעם ערשטן בריוו וואס דער אייבערשטער וויל פון דיר וכו' וכו', און אינעם צווייטן בריוו שרייבסטו אז דו האסט געטון עבירות מיט בחורים און אינגלעך, האסט פוגם געווען באות ברית קודש רחמנא לצלן, טמא געווארן און מטמא געווען אנדערע, דאס איז וואס האט יעצט פאסירט מיט דיר, אז דו פרעגסט קשיות אויפ'ן אייבערשטן און דער לעבן איז דיר נמאס; וויי און ביטער איז אז מען איז פוגם באות ברית קודש, מען ווערט פארשניטן, מען ווערט אפגעריסן פונעם אייבערשטן.


אז דו ווילסט תשובה טון און פאררעכטן וואס דו האסט געטון ביז אהער - זאלסטו זיין שטארק אין די פאר נקודות:


1)    גיי אין מקוה יעדן טאג.


2)    דאווען מיט מנין די דריי תפילות מיט א סידור.


3)    זאג די צען קאפיטלעך, די תיקון הכללי - יעדן טאג [קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ].


4)    נאך שחרית זיך וואשן אויף ברויט, עסן פת שחרית און בענטשן ברכת המזון בשמחה, מיט א בענטשער.


5)    לערן חומש מיטן תרגום איינגעטיילט אויפן וואך יעדן טאג אביסל, זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער.


דער צווייטער שיעור זאל זיין משניות, זאג משניות כסדרן בלי הבנה. מה טוב ומה נעים אז דו קענסט זאגן ח"י פרקים בכל יום און ענדיגן יעדן חודש ששה סדרי משנה, דאס הרג'עט דעם יצר. הונדערטער און טויזנטער בחורים און אינגעלייט האבן זיך אפגעוואוינט פון די ביטערע עבירה דורך די סגולה פון זאגן אכצן פרקים משניות בכל יום.


נאכדעם מאך זיך א שיעור אין גמרא. לערן ש"ס כסדרן, זאג די הייליגע גמרא. דאס פארברענט אלע שדים, קליפות, משחיתים און מזיקין - וואס דו האסט באשאפן פון אלע טיפות לבטלה רחמנא לצלן.


6)    זיי מכבד דיינע עלטערן. אז דו קענסט זיי באזוכן - גיי זיי באזוכן, און אז נישט - זאלסטו זיי רופן אויפן טעלעפאן, רעד מיט זיי מיט דרך ארץ.


7)    היט שבת און זיי פרייליך שבת.


8)    גיי הפצה, ברענג צוריק נשמות צום אייבערשטן. דאס וועט מכפר זיין אויף די אלע וואס דו האסט מטמא געווען.


9)    ועל כולם זאלסטו זיך אויסרעדן דיין הארץ צום אייבערשטן. וויין צו אים, רעד צו אים אין דיין שפראך. בעט אים ער זאל דיר מוחל זיין און דיר שוין געבן דיין שידוך, דער אייבערשטער איז מוחל פאר דער וואס איז זיך מתודה צו אים, בעט אים און טענה'ט מיט אים.


מוהרא"ש זאגט, עס איז דא א ספעציעלע הייליגער מלאך וואס איז ממונה אויף די תפילות פון בחורים און מיידלעך וואס פאלן אין עבירות ווען זיי האבן נישט זייער שידוך און זיי ווילן זיין גוט, נאר זיי פאלן און פאלן. ווען זיי קומען צום אייבערשטן מיט א געבעט, מיט טרערן, זיי וויינען: "רבונו של עולם, וואס בין איך שולדיג? וואס קען איך טון נישט צו פאלן? וואס קען איך טון צו זיין הייליג? רבונו של עולם, איך קען זיך נישט מתגבר זיין, איך פארליר מיין בחירה, איך ווער פארברענט פונעם יצר הרע, עס ברענט אין מיר ניאוף, טאטע גיוואלד, עס ברענט א פייער פון ניאוף אין מיר, ראטעווע מיך!" דאן קומט דער מלאך און נעמט ארויף די תפילות און מאכט א שיינעם קרוין פארן אייבערשטן.


טייערער ברודער, אז דו וועסט זיך שטארקן מיט די ניין נקודות און דו וועסט צולייגן די צענטע זאך, דו וועסט ארבעטן מיט אלע כוחות צו זיין פרייליך - וועסטו אלעס מתקן זיין.


ברודער באניי זיך, פארגעס וואס איז געווען. נאר איין מאל א טאג זאלסטו זיך מתבודד זיין אויף דיין עבר, זיך מתודה זיין און זיך אויסוויינען, אבער א גאנצע טאג פארגעס; פארגעס וואס איז געווען, לייג אריין דיין קאפ אין די צען זאכן: מקוה; תפילה; תיקון הכללי; פת שחרית; לימוד התורה, שיעורים כסדרן בכל חלקי התורה על פי סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו); כיבוד אב ואם; שבת; הפצה; התבודדות; שמחה - וועסטו אלעס פאררעכטן.


 

#127 - אסאך תפילות אז יום טוב זאל זיין שיין אן קיין קריגערייען
פחדים, תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, שמחה, קדושה, חינוך הילדים, אמונה, צדיקים, שווער און שוויגער, שלום, פסח, יום טוב

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקהל-פקודי, כ"א אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


האט נישט מורא פון קיינעם. דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "א סגולה קעגן רשעים - שלא לפחוד, נישט מורא האבן"; קיינער קען אייך גארנישט טון, האט נישט מורא. דער רבי דערציילט (ספורי מעשיות מעשה יא, מבן מלך ובן שפחה שנתחלפו) ער האט געפרעגט אויב מען שלאגט אדער מען שעדיגט, האט מען אים געענטפערט ניין, מען שלאגט נישט און מען שעדיגט נישט, מען דערשרעקט נאר, האט ער געגעבן אן עצה זיך שטעלן נעבן צדיק, האט מען מער קיין מורא נישט.


דער רבי לערנט אונז מיר זאלן רעדן צום אייבערשטן ביז דער מח מחשבה טראכט נאר פון אייבערשטן, ביז מען האט פון קיינעם נישט קיין מורא.


בנוגע וואו צו זיין יום טוב; גייט צו אייערע עלטערן און אייער מאן'ס עלטערן, יעצט ווען איר האט גאר קליינע קינדער איז גוט צו גיין צו די עלטערן.


בנוגע אז ביי אייער טאטע איז דער סדר צומאל א גיהנום, מען שרייט און מען קריגט זיך, און אויב עס גיסט זיך אויס אביסל פון די כוסות ווערט א כעס מיט א געשריי; אויף דעם איז דא איין עצה, בעטס דעם אייבערשטן פון יעצט אסאך תפילות אז יום טוב זאל זיין שיין אן קיין קריגערייען.


בנוגע די פרוי וואס קומט רייניגן די שטוב און אייער קינד לויפט איר נאך וכו'; מאכט נישט קיין עסק פון דעם.


שטארקט זיך מיט שמחה, שמחה איז א רפואה פאר אלעס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#126 - אנטלויפן פון א ישיבה וואו מען רעדט ניבול פה
חברים, קדושה, חינוך הילדים, בחור, פרנסה, ישיבה, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויקהל-פקודי, כ"א אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וואס איז די פראגע, אודאי זאל ער אוועקגיין פון די ישיבה; אז די בחורים רעדן טאג און נאכט ניבול פה - זאל ער פון דארט אנטלויפן!


ליידער ווערט מקוים וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן, וואס וועט זיין איידער משיח צדקינו וועט קומען. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה מב:): "בעקבות משיחא ... בית וועד יהיה לזנות", די ישיבות וועלן זיין א פלאץ פאר עבירות; ליידער ווערט דאס מקוים, מען רעדט צווישן די בחורים עבירות, ניבול פה, רחמנא לצלן.


ענדערש זאלסטו נעמען דיין זון מיט דיר צו די ארבעט ווי איידער ער זאל זיך דרייען צווישן בחורים וואס רעדן ניבול פה.


בעט דעם אייבערשטן דיינע קינדער זאלן זיין אפגעהיטן, בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג פאר זיי; דיינע קינדער זאלן האבן גוטע חברים, ערליכע אידן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#125 - זייט איר מסביר אז דאס איז שעדליך פאר די לעבן
חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת ויקהל-פקודי, י"ט אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


רעדט צו איר, זייט איר מסביר אז דאס איז א זאך וואס דער אייבערשטער האט זייער פיינט און דאס איז שעדליך פאר די לעבן.


זי איז נישט שולדיג; שולדיג איז די חינוך, די חינוך איז פארדארבן; מען רעדט נישט צו די קינדער פון יראת שמים, מען רעדט נאר פון זאכן וואס ברענגט כבוד פאר די מוסד, און ווי מער מען קען משוגע מאכן די קינדער זאלן לערנען זאכן וואס מען דארף נישט פאר די לעבן.


זייט מחזק אייער שוועגערין, זאגט איר זי זאל זיך זייער אכטונג געבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#124 - מען דארף לעבן אזוי ווי די תורה הייסט
קדושה, שלום בית, הדרכות, הלכה, חמרות ופרישות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת יתרו, ל"א שובבי"ם, י"ז שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, לעיקוואד


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז מיר א גרויסע וואונדער אז נאכן הערן אזויפיל שיעורים - זאלסטו נאכאלץ נישט האבן פארשטאנען פון צווישן די שורות ווי אזוי צו לעבן א חתונה געהאטע לעבן אן קיין פרישות.


די אלע זאכן וואס דו פרעגסט - קענסטו טון וכו' וכו'. מוהרא"ש פלעגט שטענדיג נאכזאגן וואס רבי אברהם בן רבי נחמן זכרונו לברכה פלעגט זאגן ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות של בינו לבינה וכו', ער פלעגט זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן אין הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות נדה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו' און מען זאל זיך נישט מבלבל זיין פון קיין שום זאך אויף די וועלט.


א מניוול איז מען - אז מען טוט עבירות, אז מען לעבט אזוי ווי די תורה זאגט, מען לעבט מיט א ווייב מיט ליבשאפט - איז מען נישט קיין מניוול.


איך שרייב דיר דאס ווייל דו הויבסט אן דיין שאלה: "איך וויל בעטן דער ראש ישיבה זאל מיך נישט אנקוקן שלעכט"; די אלע זאכן וואס דו פרעגסט - דאס איז אלעס מותר, אזוי וועסטו קענען זיין הייליג און ערליך, נישט פוגם זיין און נישט טראכטן שלעכטס.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#123 - נאר אמונה איז די רפואה פאר אלע פראבלעמען
צניעות, קדושה, אמונה, חיזוק פאר פרויען, רפואה, זיכוי הרבים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, כ"ה שובבי"ם, י"א שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שטארקט אייך מיט די גרויסע מצוה פון מחזק זיין אידישע פרויען. לייגט אריין אמונה אין זיי; ווייל נאר אמונה איז די רפואה פאר אלע פראבלעמען, אמונה היילט די יסורי הנפש, אמונה ברענגט ברכות, אזוי ווי עס שטייט (משלי כח, כ): "אִישׁ אֱמוּנוֹת רַב בְּרָכוֹת".


בנוגע וכו'; דער הייליגער אריז"ל זאגט (שער הכוונות דרושי הלילה, דרוש ז): "ודע כי כמו שיוצאין המזיקין אלו מן האדם המוציא שז"ל להיותו בלא אשה", אזוי ווי א מאן באשאפט מזיקין ווען ער איז פוגם בברית רחמנא לצלן, און די מזיקין מאכן אים צרות און יסורים, "כך האשה בוראה מזיקין בלא איש".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#122 - מיט אמונה קען מען אלעס פאררעכטן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, שמחה, קדושה, חינוך הילדים, אמונה, הפצה, יבנאל, עבודת השם, שבת קודש, תשובה, אומאן, בית המדרש, מוהרא"ש, מנוולים, תעניתים, חדר, דאווענען, שובבי"ם, חמשה עשר בשבט

בעזרת ה' יתברך


ליל שישי פרשת בשלח, כ"ו שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


שלום וברכה מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


מיר שטייען יעצט אין די לעצטע צוויי וואכן פון שובבי"ם, מיר וויל אלע זוכה זיין צו פאררעכטן וואס מיר דארפן פאררעכטן. פאסטן קענען מיר נישט, סיי מיר האבן נישט קיין כח צו פאסטן, און אפילו אויב מיר האבן יא כח - האט דער רבי אונז געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תצא) מיר זאלן נישט פאסטן; איז וואס זאלן מיר טון צו מתקן זיין וואס מיר דארפן מתקן זיין?


מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, מיט אמונה קען מען אלעס פאררעכטן; ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך 'אלעס איז דער אייבערשטער, נישטא גארנישט אויסער אים; דומם, צומח, חי, מדבר, הכל לכל איז ער' - איז אים דער אייבערשטער מוחל אלע עבירות און ער איז זוכה צו אלע תיקונים.


שטארקט זיך מיט אמונה אינעם אייבערשטן, דאס וועט אייך מתקן זיין. דער רבי זאגט (ספר המדות אות אמונה, סימן לג): "עַל יְדֵי אֱמוּנָה, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יִסְלַח לְךָ עַל כָּל עֲווֹנוֹתֶיךָ", דורך אמונה וועט דער אייבערשטער דיך מוחל זיין אויף אלע דיינע עבירות; רעד צום אייבערשטן, בעט אויף אמונה, בעט: "הייליגער באשעפער, ווען וועל איך שוין זוכה זיין צו א קלארע לויטערע אמונה? הייליגער באשעפער ווען וועל איך שוין זוכה זיין דיך צו שפירן, דיך צו זען און נאר פון דיר טראכטן, הייליגער באשעפער איך וויל נאר דיר, איך וויל זיך צוריקקערן צו דיר, הייליגער באשעפער איך וויל נכלל ווערן אין דיר"; אזוי איז מען זוכה צו אלע תיקונים.


דעם קומענדיגן וואך האבן מיר חמשה עשר בשבט, ראש השנה פאר די ביימער; זאלט איר מאכן א סעודה אין שטוב, יעדער איינער מיט זיין משפחה מיט די קינדער. געבט אייך אפ מיט די קינדער, לאזט נישט די קינדער אויף הפקר, קינדער זענען אזוי ווי ביימער; אז מען פלאנצט זיי, מען באוואסערט זיי - וואקסן שינע ביימער, קומען שיינע דורות, ווידעראום אז די גאנצע קאפ ליגט אין געלט - וואס קען מען שוין ערווארטן פון די קינדער? וועלן די קינדער אויך נאכלויפן געלט.


ביי אונז אין אמעריקע שרעקט אן די נייעס אז די וואך שבת גייט זיין גאר א שטארקע פראסט, פרעגט מיך איינער אויב ער דארף גיין דאווענען אין שול מיט מנין אדער ער קען בלייבן אין שטוב, האב איך אים געזאגט: "מילא דו זאגסט דו קענסט נישט גיין ארבעטן ווייל עס איז זייער קאלט - איז איין זאך, אבער דאווענען? אז דו וועסט נישט גיין דאווענען ווייל עס איז קאלט, וועלן דיינע קינדער זאגן זיי איז קאלט יעדע וואך, זיי וועלן בכלל נישט גיין אין שול".


פארשטייט זיך, עס דארף גיין מיט שמחה; דאס וויכטיגסטע זאך איז - זיין פרייליך ביים טון מצוות, טון מצוות מיט א חיות, מיט א לעבעדיגקייט; יעדע טריט צום שול, ווען דו גייסט מיט דיינע קינדער - זאלסטו זיי זינגען "ווי גליקליך זענען מיר, מיר זענען פון די אויסדערוועלסטע פאלק, קינדער פון אייבערשטן, מיר גייען דאווענען צום אייבערשטן! די אומות העולם האבן נישט וואס מיר האבן".


אזוי אויך ווען עס קומט צו טון מצוות זאלסטו זינגען פרייליכע טענער, נישט גיהנום טענער 'אויב מען טוט נישט אזוי און אזוי גייט מען אין גיהנום'; לאז אפ די גיהנום, שבת איז נישטא קיין גיהנום, שבת איז נאר דא גן עדן.


יעצט איז פונקט א יאר פון אונזער חדר היכל הקודש אין ירושלים, מה אשיב לה' כל תגמולוהי עלי, אז מיר קענען מחנך זיין אונזערע קינדער מיט אמונה, מיט יראת שמים, מיט קדושה. פאר דעם פרט אליינס, אז מיר קענען לערנען אונזערע קינדער זאלן רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן - איז דאך שוין אלעס כדאי; אז די קינדער זאלן הערן במשך זייערע יארן, פון קינדער-גארטן ביז די חתונה הונדערטער טויזנטער מאל: 'עס איז דא א באשעפער', 'רעד צום באשעפער', 'דער אייבערשטער האט דיך ליב', 'דיינע מצות מאכן א רעש אין הימל', 'יעדע ווארט וואס דו רעדסט צום אייבערשטן הערט מען אין אלע וועלטן', און דאס גלייכן.


אזוי אויך אז מען רעדט צו די קינדער זיך צו היטן פון מניוולים. ליידער רעדט מען נישט, און דארט וואו מען רעדט שוין יא, רעדט מען אונטער די נאז, אז קיין שום קינד האט נישט קיין אנונג וואס מען רעדט. אבער ביי אונז, ביים רבינ'ס חדר - רעדט מען יא, מען זאגט די קינדער: "היט זיך פון מניוולים", "היט זיך פון לייגן די הענט אויפ'ן אות ברית קודש".


וואס זאל איך אייך זאגן מיינע טייערע ברידער, איך בין דער חתן מלמד אין אמעריקע פאר אונזערע חתנים, די קינדער וואס קומען פון רבינ'ס חדר גייען צו די חתונה מיט א ריינעם העמד. אזוי ווי דער רבי האט מבטיח געווען (חיי מוהר"ן, סימן תקיז) די וואס וועלן קומען צו אים פאר די זיבן - וועלן חתונה האבן מיט א ריין העמד, דאס מיינט אן פוגם זיין באות ברית קודש; פאר דעם אליין איז שוין כדאי.


איך בעט אייך מיינע טייערע חברים, אויך די וואס שיקן נאכנישט די קינדער ביים רבינ'ס חדר זאלן רעדן צו די קינדער אין שטוב מזמן לזמן פון קדושה, זיי מדריך זיין נישט צו לייגן די הענט אויפן אות ברית קודש, און ווען מען זעט א קינד דארף אין בית הכסא און ער כאפט זיך אן, דארף מען גלייך זאגן "נישט לייגן די הענט", אים מדריך זיין, עס זאל ווערן ביי אים א טבע שני צו זיין אפגעהיטן. דער דור פאלט און פאלט, היינט דארף מען רעדן צו די קינדער נאכמער ווי אמאל, ווייל עס זענען היינט דא אזעלכע מעשיות וואס איז נישט געווען אמאל.


מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועלן מיר אויך עפענען בקרוב א חדר אין בני ברק, איך דארף נאר צוגרייטן די ריכטיגע מענטשן וואס זאלן זיין געשטעלט אויף דעם.


די וואך איז די יארצייט פון אונזער רבי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, איר זענט דאך סמוך ונראה, קענט איר אויסרעכענען צו זיין ביים ציון אינעם טאג פונעם יארצייט; דאווענען דארט פאר זיך, פאר די משפחה און פאר אלע אידן, איר וועט מיר אויך אודאי מזכיר זיין, איר קענט דערציילן איין גוטע זאך דעם אייבערשטן וואס איך האב ענק מזכה געווען, און בעטן איך זאל האבן כח און קענען אויספירן אלע מיינע פלענער.


איך דארף מקצר זיין, איך וועל אייך שרייבן אן אנדערע מאל מער באריכות. איך בעט אייך נאר איין זאך, זייט אייך מקבל לכבוד דעם יארצייט פון מוהרא"ש צו עוסק זיין יעדן טאג אין הפצה; מיר מוזן מכיר טובה זיין מוהרא"ש, ער האט זיך מוסר נפש געווען, אלעס אוועקגעגעבן אז מיר זאלן וויסן פון רבי'ן מיר זאלן האבן דעם חיים טובים, דארפן מיר דאס ווייטער געבן פאר נאך אידן.


מענטשן קריכן א גאנץ יאר אויף גראדע ווענט, און בפרט יעצט שובבי"ם, מען ווייסט נישט וואס צו טון, מען מיינט אז תיקון שובבי"ם איז לערנען שעות רצופות, אדער פרישות אין שטוב, און מען ווערט אנגעגעסן פון דעם און מען לאזט אלעס אפ. דארפן מיר פארשפרייטן אז תיקון שובבי"ם איז גיין אין שול דריי מאל א טאג דאווענען, תיקון שובבי"ם איז לערנען אביסל חומש מיט'ן תרגום איינגעטיילט יעדן טאג לפי די פרשה, תיקון שובבי"ם איז זיך פרייען מיט די מצוות וואס מען טוט, זיך פרייען מיט די תפילין, מיט די ציצית, מיט שבת קודש, תיקון שובבי"ם איז זיין א ותרן אין שטוב, זיך פירן מיט די ווייב מיט סבלנות, תיקון שובבי"ם איז נישט האבן קיין קשיות אויף די אמונה, וויסן און געדענקען אז דער אייבערשטער איז נאר גוט, "טוֹב ה' לַכֹּל" (תהילים קמה, ט), דער אייבערשטער מאכט נאר גוט, און וואס מיר גייען אריבער - דאס איז נאר גוטס; דאס איז תיקון שובבי"ם.


איך האף דער בריוו וועט אייך געבן אביסל חיזוק, איר וועט זיך אלע באנייען און אנהייבן פון פריש גיין הפצה.


א פרייליכן שבת.

#121 - זיך פירן איידל און הייליג ווי אידישע טעכטער, נישט ווי די מצריים
צניעות, קדושה, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בשלח, כ"ד שובבי"ם, י' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


בנוגע וכו'; עס איז א קלארע איסור אין שלחן ערוך. דער שלחן ערוך זאגט קלאר (אבן העזר סימן כ, סעיף ב) אז מען טאר דאס נישט טון, "וְרָאוּי לְהַכּוֹתָן מַכַּת מַרְדּוּת", און אויב יא זאל מען געבן פאר דער וואס טוט דאס - שטארקע קלעפ, "הוֹאִיל וְעָשׂוּ אִסוּר", וויבאלד זיי האבן געטון א זאך וואס מען טאר נישט טון, "וְיֵשׁ לָאִישׁ לְהַקְפִּיד עַל אִשְׁתּוֹ מִדָּבָר זֶה", און דער מאן דארף אכטונג געבן אויף זיין ווייב זאל דאס נישט טון, "וּמוֹנֵעַ הַנָּשִׁים הַיְדוּעוֹת בְּכָךְ מִלְּהִכָּנֵס לָהּ וּמִלָּצֵאת הִיא אֲלֵיהֶן", און ער זאל נישט לאזן די פרויען וואס טוען די שלעכטע זאך קומען צו אים אין שטוב, עיין שם.


א שאד אז מען רעדט נישט צו מיידלעך אין די שולעס זיי זאלן זיך אכטונג געבן זיך צו פירן איידל און הייליג ווי אידישע טעכטער, און נישט זיך פירן ווי די מצריים; נאכדעם קען מען נישט לעבן, מען קען נישט פירן א אידישע לעבן.

#120 - געב אכטונג זיך צו פירן בצניעות מיט דיינע טעכטער
קינדער, צניעות, קדושה, בזיונות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בשלח, כ"ב שובבי"ם, ח' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


דיין ווייב זאגט מיר נאכאמאל אז דו נעמסט דיינע טעכטער אין דיין בעט, דו נעמסט זיי אויף דיר וכו'; וויל איך דיר נאכאמאל זאגן, דאס איז נישט קיין געזונטע זאך - נישט פאר דיר און נישט פאר זיי, און דאס קען זיין פאר דיר א גרויסע סכנה.


דיין ווייב וויינט צו מיר אז זי פרובירט מיט איר חכמת נשים צו אוועקנעמען די קינדער, זיי זאלן נישט גיין ווען זי הערט ווי דו רופסט זיי אין דיין בעט, זי מאכט זיי פארנומען מיט אנדערע זאכן, אבער נישט אלעמאל העלפט דאס. זי איז זייער דערשראקן, איך האב איר געזאגט איך וועל דיר נאכאמאל שרייבן און דערמאנען אז עס וועט זיין זייער ביטער פאר דיר און פאר זיי.


פאלג, אז נישט וועט זיין גרויסע בזיונות.

#119 - דער וואס היט זיך די אויגן און די מחשבה, ווערט א גוטער מענטש
קדושה, תשובה, עבירות, מדות טובות, כעס, פירושים, משלי

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וארא, י"א שובבי"ם, כ"ה טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


שלמה המלך זאגט (משלי יג, כא): "חַטָּאִים", די זינדיגע מענטשן, "תְּרַדֵּף רָעָה", לויפט זיי נאך די שלעכטס, "וְאֶת צַדִּיקִים", און פאר די צדיקים - "יְשַׁלֶּם טוֹב", באצאלט דער אייבערשטער גוטס.


מיט די הקדמות פון רבי'ן קען מען זאגן אזא פשט, "חַטָּאִים", ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית רחמנא לצלן, "תְּרַדֵּף רָעָה", ווערט ער א שלעכטער מענטש. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רמט), וואס שטייט ביי ער ועונן? "וַיְהִי עֵר בְּכוֹר יְהוּדָה רַע בְּעֵינֵי ה'" (בראשית לח, ז), זיי זענען געווען רַע בְּעֵינֵי ה', פארוואס שטייט נישט רשע? נאר דער רבי זאגט, ווער עס זינדיגט אין די עבירה פון ער ועונן, ער איז משחית זרע רחמנא לצלן - ווערט רע, א שלעכטער, א כעס'ן, א שלעגער, א בעל מחלוקת, א לץ וואס שפעט פון צדיקים.


ווידער "וְאֶת צַדִּיקִים", דער וואס היט זיך די אויגן און די מחשבה, ער זינדיגט נישט, און אויב ער פאלט אראפ - טוט ער גלייך תשובה, אזא איינעם - "יְשַׁלֶּם טוֹב", ער ווערט א גוטער מענטש, ער ווערט נישט בכעס, ער שלאגט נישט קיינעם, ער קריגט נישט מיט קיינעם, ער אנטלויפט פון מחלוקות, ער האט ליב יעדן איד, והבן למעשה.

#118 - דערציילט פאר אייערע עלטערן ווער עס לויפט אייך נאך
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, משפחה, מנוולים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ד' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


דערציילט פאר אייערע עלטערן וואס גייט פאר, אז אייער שוואגער כאפט אייך אן און לויפט אייך נאך. האט נישט מורא, אויב ער קומט נאנט צו אייך - זאלט איר ארויסלויפן פון שטוב, און אז אייערע עלטערן מאכן זיך נישט וויסנדיג - וועל איך רעדן צו זיי.


אז א מאן רירט אן א פרעמדע מיידל - איז ער א מנוול, א שגץ, זאל זיין ווער עס זאל זיין; א שוואגער, פעטער, קאזין וכו'.


העיקר, האט נישט מורא. רעדט נישט קיין איין ווארט מיט אים.


זייט בקשר מיט די מנהלת תחי', מיר וועלן אכטונג געבן אויף אייך.

#117 - א ווייב קען מען נישט אויסשפילן, דו שפילסט זיך אליין אויס
קדושה, שלום בית, טעלעפאן, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


דיין ווייב זאגט אז די לעצטע שטיק צייט איז זי ממש נישט ביי זיך, זי זעט אין דיין טעלעפאן אז דו האסט דארט אן עפפ פון זיך טרעפן מיט אנדערע השם ישמרינו; זי איז נישט רואיג, זי וויינט זייער.


איך בעט דיר זייער, פאלג די דרשות, די שיעורים - וואס דו האסט געהערט אלע יארן אין ישיבה, א שאד דיין שיינע שטוב וואס דו האסט קוים אנגעהויבן בויען זאל ווערן אויס. ווייל א ווייב קען מען נישט אויסשפילן, מען קען זיך אליינס אויסשפילן, אבער איר קען מען נישט אויסשפילן; אין אנהויב שפילן זיי מיט, אבער ביים סוף פלאצט דאס.


איך בעט דיר זייער, לאז זיך אפ פון דעם נארישן טעלעפאן, דו ביסט א קלוגער אינגערמאן, דו ביסט נישט קיין קליינע קאפ. איך זע אין ישיבה צווישן די בחורים, די נישט קלוגע ווערן פאר'כישוף'ט פאר א טעלעפאן, פאר קוקן מאוויס, קוקן ספארטס; דו ביסט א בר דעת, דו קענסט נעמען א חברותא, אויסנוצן דיינע יונגע יארן מיט לערנען און דאווענען.


דיין ווייב וויינט, זי וויל ווייטער בויען מיט דיר די שטוב, זי וויל ווייטער אויפציען די קינדער; זי איז גרייט מיט דיר ווייטער צו לעבן, זי קוקט דיך נישט אראפ, זי איז אבער זייער דערשראקן.


איך האב איר געזאגט איך וועל רעדן מיט דיר, איך ווארט צו הערן איר צו ענטפערן.

#116 - קען זיך דען א מענטש באהאלטן פונעם אייבערשטן?
קדושה, שלום בית, בזיונות, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שמות, י"ח טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך שרייב דיר נאכאמאל, קוק נישט קיין ניאוף; קוקן ניאוף איז זייער א גרויסע עבירה, אז מען קוקט ניאוף ווערט מען אויסגעריסן פון די וועלט. וועסט פארלירן די וועלט און יענע וועלט, דיין ווייב וועט דיך איבערלאזן, דיינע קינדער וועלן זיך שעמען מיט דיר, דו וועסט ווערן פארשעמט פאר אלעמען.


איך פארשטיי נישט וואס עס גייט פאר מיט דיר, פארוואס זאלסטו נישט הערן מיינע רייד וואס איך שרייב דיר און רעדט צו דיר אזויפיל מאל; דו מיינסט אז מען קען זיך באהאלטן פונעם אייבערשטן? "אִם יִסָּתֵר אִישׁ בַּמִּסְתָּרִים", קען זיך דען א מענטש באהאלטן פונעם אייבערשטן? "וַאֲנִי לֹא אֶרְאֶנּוּ, נְאֻם ה'" און דער אייבערשטער זאל אים נישט זען (ירמיה כג, כד).


נאכדעם וועסטו וויינען אז דו האסט נישט קיין פרוטה צו דיין נשמה? ווען דו אליינס ווארפסט אוועק די שפע, דו טראגסט די שפע צו די קליפות השם ישמרינו; אוי ווי ביטער עס איז אז מען קוקט ניאוף, אוי ווי שלעכט עס ווערט די לעבן אז מען קוקט ניאוף.


איך קען נישט ווייטער שרייבן, פון גרויס צער, ווי איך זע וואס דו טוסט.

#115 - די אלע וואס גייען הפצה זענען זייער באליבט ביים אייבערשטן
קדושה, הפצה, וויכוחים, תשובה, סיפורי צדיקים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וישב, י"ט כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


וואויל איז דיר אז דו פארשפרייסט די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן פאר'ן דור; חיזוק און עצות פון הייליגן רבי'ן ווי אזוי מען קען לעבן מיט'ן אייבערשטן, ווי אזוי מען קען האבן א זיסע לעבן.


די אלע וואס גייען הפצה זענען זייער באליבט ביים אייבערשטן. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט דערציילט: ווען דער הייליגער צדיק רבי יצחק מדרוביטש זכותו יגן עלינו איז נפטר געווען איז אים רש"י הקדוש אנטקעגן געקומען אויבן אין הימל און אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע מעשים טוט אייער זון רבי מיכל זלאטשובער, אז אויבן אין הימל מאכט מען אזא רעש פון אים?" האט דער טאטע רבי יצחק מדרוביטש געענטפערט: "ער לייגט אריין כוחות אינעם דאווענען וכו'", האט אים רש"י הקדוש געזאגט: "פאר דעם אליינס וואלט מען נישט געמאכט אזא רעש דא אין הימל פון אים; אסאך צדיקים לייגן אריין כוחות אינעם דאווענען און מען מאכט נישט אזא גרויסע עסק פון זיי", האט דער טאטע רבי יצחק געזאגט: "ער לערנט זייער פלייסיג", האט אים רש"י הקדוש געענפערט: "דאס קען אויך נישט זיין די סיבה, ווייל אסאך צדיקים לערנען פלייסיג די הייליגע תורה, און פאר דעם אליינס רעש'ט זיך נאך נישט", האט ער געזאגט: "צוליב זיין חסד און צדקה וכו'", האט רש"י נאכאלץ נישט מסכים געווען, ביז רבי יצחק מדרוביטש האט אים געזאגט: "אפשר ווייל ער ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן? ער איז עוסק אין דעם זייער שטארק", האט רש"י הקדוש געזאגט: "היינו דאהני ליה, יעצט פארשטיי איך שוין פארוואס עס רעש'ט זיך פון אים".


גיי נישט אריין מיט קיינעם אין קיין ויכוחים; דו טו דיינס, גיי הפצה; געב א ספר, א קונטרס וכדומה - און בעט צדקה.


רבי נתן האט געזאגט אפאר טעג פאר ער איז נסתלק געווארן: "אייער עובדא זאל זיין יפצו מעינותיך חוצה".


דאס וועט דיך מתקן זיין, דו וועסט פאררעכטן אלע פגמים. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", אז מען ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן איז מען מתקן אלע פגמים פון פגם הברית.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#114 - אלע וואס זאגן משניות מיט א שטארקייט, זענען גרויסע ערליכע אידן
שכר לימוד, קדושה, מוסדות, וויכוחים, עבודת השם, תשובה, משניות, מאוויס, לצנות, התנגדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


משניות צעברעכט תאוות ניאוף. אז דו וועסט זאגן משניות טאג נאך טאג, דו וועסט דאס טון מיט אן עקשנות; דו וועסט נישט קוקן אויף דעם וואס דו האלסט אין איין אראפפאלן אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה - רחמנא לצלן, דו וועסט זיין שטארק מיט לימוד התורה הקדושה - וועסטו ארויסגיין פון דיין פלאנטער, דו וועסט ווערן אן ערליכער איד.


הויב אן זאגן משניות אין א רייע דוקא, זאג א פרק נאך א פרק; דאס וועט דיך מאכן פאר א גרויסער צדיק, קוק נישט אויף דעם אז דו פארשטייסט נישט דאס לערנען. דער הייליגער רבי האט אונז מגלה געווען א וועג צו לערנען, עיין שיחות הר"ן (סימן עו) וואו דער רבי זאגט: "אֵין צְרִיכִין בְּלִמּוּד", מען דארף נישט ביים לערנען, "רַק הָאֲמִירָה לְבַד", נאר זאגן די ווערטער. "לוֹמַר הַדְּבָרִים כְּסֵדֶר", זאגן די ווערטער אין א רייע, "וּמִמֵּילָא יָבִין", און מען וועט שוין פון זיך אליינס פארשטיין, "וְאִם לֹא יָבִין תֵּכֶף" און אויב מען וועט נישט פארשטיין - "יָבִין אַחַר כָּךְ", וועט מען שפעטער, מיט די צייט - פארשטיין, עיין שם.


טענה נישט מיט קיין לצים, טענה נישט מיט קיין מחוצפים; בעיקר געב זיך אכטונג פון די צבועים. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה כב:): "הִזָּהֲרוּ מִן הַצְּבוּעִים" געבט זיך אכטונג פון די וואס זעען אויס ווי פנחס און טוען מעשה זמרי; די אלע וואס שפעטן פון לערנען, און שפעטן פון צדיקים וואס זענען מגלה דעם אייבערשטן אויף די וועלט - די אלע זענען בעלי עבירה, גרויסע נואפים. אפילו פון אינדרויסן שטעלן זיי א פנים ווי פנחס - זענען זיי עושה מעשה זמרי.


איך זאג דיר איך האב דאס געזען ביי צענדליגער בחורים און צענדליגער אינגעלייט; די אלע וואס האבן געזאגט משניות מיט א שטארקייט - זענען היינט גרויסע ערליכע אידן. אפילו די וואס זענען געלעגן אין עקלדיגע מעשים רחמנא לצלן וואס מען קען אפילו נישט אראפשרייבן, אלע זענען זיי ארויסגעקראכן פון דעם דורך פאלגן דעם רבי'ן, נאכגיין מוהרא"ש מיט תמימות ופשיטות; הלואי זאלסטו שוין אויך אנהייבן פאלגן דעם רבי'ן.


צאל שכר לימוד, איך קען נישט אנגיין מער נאר אז אלע עלטערן הויבן אן צאלן שכר לימוד. איך ווייס אז דו פלאגסט זיך, דו האסט נישט, אבער פאר עפעס האסטו יא; לעקטער צאלסטו, און נאך זאכן צאלסטו, בעט איך דיר לייג שכר לימוד די ערשטע אויף די ליסטע.


אפהיטן זאל דער אייבערשטער אז איך וועל צאמברעכן און נישט קענען מער אנגיין מיט די מוסד, וואס וועסטו דעמאלט טון?

#113 - רעד צו די קינדער און צו די בחורים פון זיין הייליג
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים, מנוולים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וישלח, י"ב כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זייער גוט, אזוי זאלסטו רעדן. רעד צו די קינדער און צו די בחורים פון זיין הייליג; פון נישט אנרירן דעם אות ברית קודש, און נישט קוקן אויפן אות הברית.


ליידער, אין אנדערע מקומות, רעדט מען נישט פון קדושה; מען רעדט צו קינדער און בחורים פון תאוות אכילה וכדומה, מען מאכט משוגע בחורים, מען רעדט מען זאל נישט עסן קיין אייזקרים; מען זאל חס ושלום נישט אנקומען צו עסן אייזקרים, תאוות עולם הזה. אנשטאט דעם דארף מען רעדן פון זיין ערליך און הייליג, נישט פוגם זיין בברית.


רעד צו קינדער פון זיך אכטונג געבן פון מניוולים, משחיתים, קראנקע מענטשן.


שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#112 - פריער אדער שפעטער ווערט מען פארשעמט פאר די גאנצע וועלט
קדושה, שלום בית, משפחה, תשובה, בזיונות, עבירות, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת תולדות, א' דראש חודש כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


וויי און ביטער איז אז מען גייט זיך באהאלטן מיט אן ערלית טון אן עבירה, קען מען זיך דען באהאלטן פונעם אייבערשטן? פריער אדער שפעטער ווערט מען פארשעמט פאר די גאנצע וועלט.


די הייליגע חכמים זאגן (במדבר רבה ט, א): "הַנּוֹאֵף אוֹמֵר, אֵין בְּרִיָה יוֹדַעַת בִּי, לְפִי שֶׁכָּל מַעֲשָׂיו אֵינָן אֶלָּא בַּחשֶׁךְ", א מענטש מיינט אז ער קען זיך באהאלטן פונעם אייבערשטן, וואס טוט דער אייבערשטער? "וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מְפַרְסְמָן בָּעוֹלָם", ער פארשעמט אים פאר די גאנצע וועלט.


ווי וועסטו קענען קוקן אין פנים דיין ווייב און דיינע קינדער? ווי וועסטו קענען קוקן אין פנים דיין משפחה ווען מען וועט זיך דערוויסן וואס דו טוסט? אוי וויי, וועסט דאך אלעס פארלירן, ווי קענסטו טון אזא זאך?!


איך בעט דיר זייער, האק אפ אלע קשרים, טו תשובה; עיקר תשובה איז אפהאקן אלע קשרים, און מאך זיך א שיעור אין לערנען תורה; הויב אן מיט משניות, לערן יעדן טאג לכל הפחות צוויי פרקים משניות און א בלאט גמרא, וועט דער אייבערשטער דיר מוחל זיין.

#111 - ענדערש גיין הפצה, אדער ענדערש לערנען גמרא?
קדושה, הפצה, תשובה, לימוד התורה, היטן די צייט, סדר היום

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תולדות, כ"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אויף דיין פראגע, ווען דו האסט נישט קיין צייט - וואס דו זאלסט ענדערש טון, אדער לערנען גמרא אדער גיין פארשפרייטן דעם רבינ'ס עצות און חיזוק?


גלייב מיר, עס איז דא צייט פאר ביידע; עס איז דא צייט פאר שיעורים כסדרן און צייט פאר הפצה, און אז דו זעסט נישט אין דיין סדר היום צייט פאר ביידע - זאלסטו ענדערש גיין הפצה; גרעסערס פון מזכה זיין נאך א איד מיט די עצות פון רבי'ן - איז נישט פארהאנען.


גיי הפצה - וועסטו האבן א תיקון אויף פגם הברית רחמנא לצלן. דער רבי זאגט (ספר המדות אות ניאוף, סימן מא): "תִּיקוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָלָה שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחְזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", א תיקון צו פאררעכטן וואס מען האט געזינדיגט אין פגם הברית - איז צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן.

#110 - רבונו של עולם העלף מיר איך זאל זיין פרייליך
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, שמחה, קדושה, אמונה, צדקה, עבירות, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר ווייסן פון רבי'ן, מיר זענען מקורב צום רבי'ן; דער רבי געבט אונז א וועג ווי אזוי מיר זאלן קענען לעבן מיט'ן אייבערשטן, זיין ארומגענומען מיט'ן אייבערשטן טאג און נאכט - דורך די וואונדערליכע עצה וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט, תפילה והתבודדות.


ווען דו ביסט זיך מתבודד, זאלסטו בעיקר בעטן אויף שמחה, ווייל ווען מען איז פרייליך - ווערט מען פטור פון אלע צרות, און אויך קען מען זיך מתגבר זיין אויף די יצר הרע וואס ווארפט אראפ אין פגם הברית. ווייל עצבות ומרה שחורה ברענגט צו די עבירה פון הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, און אז מען פאלט אין די עבירה - פארלירט מען אלעס, מען פארלירט די פרנסה. דער זוהר הקדוש זאגט (פנחס, רמד:): "מַאן דִּמְזַלְזֵל בְּפִרוּרִין דְּנַהֲמָא, עֲנִיּוּתָא רָדִיף אֲבַּתְרֵיהּ" ווער עס איז ווארפט אראפ ברעקלעך פון ברויט - וועט זיין אן ארעמאן, "כָּל שֶׁכֵּן מַאן דִּמְזַלְזֵל בְּפִירוּרִין דְּמוֹחָא" איז דאך זיכער אז דער וואס ווארפט ארויס די טראפלעך פון מח, מען איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - פארלירט מען דאס מזל און מען ווערט אן ארעמאן, דאס איז אויסער וואס מען פארלירט אלע ליכטיגקייטן; עס ווערט טונקל, מען שפירט נישט דעם אייבערשטן, די אמונה קילט זיך אפ, מען דריידט זיך ארום מיט קשיות אויף די אמונה, מען גייט ארום מיט שלעכטע געדאנקען, ביז מען וויל מער נישט לעבן. מען ווערט א בייזער מענטש, מען ווערט בעצבות ומרה שחורה, מען פארלירט אלעס אין די וועלט; אלעס קומט פון זיין בעצבות ומרה שחורה.


דערפאר זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן אויף שמחה, בעט דעם אייבערשטן די ווערטער: "רבונו של עולם העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל שפירן די שמחה אין אלע מיינע אברים, פון קאפ ביז די פיס, אז איך זאל אנהויבן טאנצן פון גרויס פרייד אויף די גרויסע חסד אז דו האסט מיך באשאפן א איד און מיר געגעבן די הייליגע מצוות.


איך בעט דיר הייליגער באשעפער, האב רחמנות אויף מיר און נעם אוועק פון מיר די ביטערקייט און פוילקייט, איך זאל נאר זיין פרייליך און פרייליך מאכן אנדערע, און בזכות שמחה זאל איך זוכה זיין נכלל ווערן אינגאנצן אין דיר, איך זאל מער נישט זען פאר מיינע אויגן נאר דיך באשעפער, איך זאל זען און שפירן ווי דו ביסט אלעס און עס איז מער גארנישט דא אויף די וועלט נאר דו אליינס, און זוכה זיין צו תשובה שלימה, מעתה ועד עולם אמן סלה".


נעם א פושקע פון אונזער מוסד און לייג אריין אפאר פרוטות, סיי אינדערפרי, סיי אינמיטן טאג און אזוי אויך ווען דו דארפסט עפעס א ישועה, און ווען די פושקע איז פול ברענג מיר דאס, אדער ברענג דאס פאר מיין איידעם, ער העלפט מיר מיט די פושקעס. און מיט די פרוטות צאל איך אפ שווערע טויזנטער דאלער חובות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#109 - אז דו וועסט נישט היטן די אויגן, וועסטו אלעס פארלירן
תפילה והתבודדות, שמחה, קדושה, אמונה, משפחה, בזיונות, מאוויס, עבירות, חסד, תכלית, ישיבה, מנהגים, ראש ישיבה, שמירת עינים, דאווענען, קשיות, פרויען צאמקום, ניחום אבלים, הצלה, סיפוק, יום כיפור קטן

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעכטן האב איך זיך זייער נישט גוט געשפירט, עס האט געהייסן איך וועל אויפנעמען אינגעלייט, אזוי ווי געווענליך יעדע זונטאג נעם איך אויף די חתונה געהאטע תלמידי הישיבה, אבער איך האב נישט געקענט, איך האב שווער געאטעמט, איך בין פארקילט.


דיר בעט איך זייער, היט דיינע אויגן; קוק נישט קיין שמוציגע בילדער, עקעלדיגע ווידיאוס. אויב מען איז מפקיר די אויגן - פאלט מען אראפ אין די שרעקליכע עבירה פון פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן. די עבירה הרג'עט דעם מענטש, מען פארלירט אלעס; מען פארלירט די פרנסה, מען פארלירט די ווייב מיט די קינדער, מען פארלירט די טעם פון דאווענען און לערנען, ועל כולם פארלירט מען די הייליגע אמונה; מען ווערט אנגעפילט מיט קשיות אויפ'ן הייליגן באשעפער, אלץ דורך די עבירה פון פגם הברית.


דו ווייסט דאס אז יעדער גנב לאזט נאך פיס טריט אונטער זיך, נישטא אזא זאך איינער זאל זיך קענען ארויסדרייען, ביים סוף קומט מען אן אין תפיסה. אזוי אויך, ווער עס באהאלט זיך מיט אן עבירה מיינט אז ער קען זיך באהאלטן, אבער ביים סוף קומט ארויס די סוד, דעמאלט איז גאר ביטער, מען ווערט פארשעמט פאר אלעמען; די ווייב אנטלויפט, און אפילו מען וועט איר זאגן נישט אנטלויפן האט דאס שוין יענע טעם, יענץ פנים; זי קען נישט לעבן מער אינאיינעם וכו' וכו', די קינדער שעמען זיך פון אזא טאטע, און אזוי ווייטער, דעריבער זאלסטו שוין באצייטנס אפלאזן אלע דיינע קשרים וכו'.


זוך דיר נישט קיין צרות. אפילו ווען דו ווילסט טון א חסד וכו' - זאלסטו טון חסד מיט מענער, און דיין ווייב זאלסטו לאזן טון חסד מיט פרויען, דו געב אכטונג פאר דיין לעבן. דערפאר האב איך גרויס חשק אין שטעטל אז פרויען זאלן זיך אויסלערנען צו קענען ראטעווען לעבנס, ווייל די שטעטל איז קליין, אלע קענען זיך, איז וואס פעלט אויס אינגעלייט זאלן זיך באשעפטיגן מיט זיי; ענדערש זאלן פרויען טון חסד מיט פרויען און מענער מיט מענער.


איך בין נעכטן געווען מנחם אבל זיין מיין מחותן, דער שווער פון אונזער מנהל ר' מרדכי אינדיג נרו יאיר, הרב ..., ער זיצט שבעה נאך א ברודער זיינע, טאטע פונעם מלמד ...; וואס זאל איך דיר זאגן, מען זעט ממש וואס מוהרא"ש פלעגט זאגן, מען גייט מנחם אבל זיין, דארט הערט מען נאר רעדן פון תורה, תפילה און תמימות; קיינער רעדט נישט פון קיין געלט, מען רעדט נישט פון הייזער, מען רעדט נאר דבורי תכלית.


ביינאכט האב איך זיך שוין בעסער געשפירט, בין איך צוריק אין ישיבה פארלערנען דעם בלאט גמרא. אם ירצה ה' מיטוואך זענען מיר מסיים מסכת כתובות און מען הויבט אן מסכת נדרים.


זאג דיינע בחורים זאלן קומען אין ישיבה מיט א מסכת נדרים, און אויב דיין בחור האלט מיט די הלכה שיעור - זאל ער ברענגען א הלכות שבת, מען גייט לערנען סימן שי"ח - הלכות בישול. און דיינע יונגערע בחורים זאלן אויך ברענגען מסכת סוכה.


היינט זאגט מען נישט יום כיפור קטן, וסימנך מלבד ח'ט'א'ת הכיפורים, יעדע ערב ראש חודש זאגט מען יום כיפור קטן, אויסער די פיר חדשים וואס איז ראשי תיבות חטא"ת: ח'שון ט'בת א'ייר און ת'שרי - זאגט מען נישט יום כיפור קטן.


היינט נאכט וועט זיין די פרויען צאמקום, מען האט צעטיילט די צאמקום, מען קען מיטהאלטן די שיעורים סיי אין בית המדרש עצתו אמונה און סיי אין בית המדרש אשר בנחל; זע צו בלייבן אין שטוב אז דיין ווייב זאל קענען גיין שעפן פרישע כוחות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#108 - עס איז א גרויסע סכנה זיך צו שרייבן אויף נישט גוטע גרופעס
חברים, צניעות, קדושה, טעלעפאן, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שופטים, ה' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


עס איז א גרויסע סכנה צו זיין אויף א גרופ מיט חברים און מיט די ווייבער, עס קען זיך ענדיגן זייער ביטער.


איך בעט דיר זייער, מיין ליבער ברודער, גיי אראפ פון די גרופ. עס איז א גרויסע סכנה צו זיין מיט פרעמדע פרויען אויף א טשענעל, זיך שרייבן וכו'.


די תורה זאגט (משלי ו, כז): "אִם יְהַלֵּךְ אִישׁ עַל הַגֶּחָלִים", קען דען זיין אזא זאך מען זאל גיין אויף ברענעדיגע קוילן, "וְרַגְלָיו לֹא תִכָּוֶינָה", און די פיס זאל זיך נישט אפבריען? קען דען זיין אזא זאך?! "כֵּן הַבָּא אֶל אֵשֶׁת רֵעֵהוּ", אזוי איז מיט איינער וואס זאגט 'איך שרייב זיך נאר מיט מיין חבר'ס ווייב, איך לאך נאר מיט איר, איך טו נישט קיין שלעכטס', "לֹא יִנָּקֶה כָּל הַנֹּגֵעַ בָּהּ", וועט ער שטארבן ביים סוף. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שמות רבה טז, ב) דער אייבערשטער זאגט: "אַל תֹּאמַר הוֹאִיל וְאָסוּר לִי לְהִשְׁתַּמֵּשׁ בָּאִשָּׁה וְגוֹ", זאג נישט 'אז איך טאר נישט טון אן עבירה מיט איר, לאז מיך כאטש רעדן, לאכן וכו' וכו'', עיין שם.


הויב צוריק אן לערנען די הייליגע תורה. נעם א משניות, א גמרא, א תהילים; זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין, און נעם גוטע חברים, חברים וואס האבן יראת שמים. האלט זיך מיט ערליכע אינגעלייט. דו ביסט א גוט קינד, דו ביסט א גוטער מענטש; א שאד אוועקגיין אויף א נישט גוטע וועג.


א כתיבה וחתימה טובה.

#107 - מען נעמט אוועק מיין עסן און שלאפן, אבער איך פאר צום רבי'ן
קדושה, משפחה, תשובה, אומאן, ראש השנה, מנוולים, תיקון הכללי

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת שופטים, ד' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אודאי זאלסטו קומען אויף אומאן! וואס איז דיין פראגע? דו דארפסט דאך פאררעכטן וואס דו האסט פוגם געווען! אמת, דו האסט א טענה אז דער רוצח, דער מניוול, דיין שוואגער - האט דיך אפאר יאר מאנס געווען אן דעם וואס דו זאלסט וויסן אז דאס איז פון די הארבסטע עבירות, בזמן שבית המקדש הי' קיים האט מען געגעבן אויף די עבירה סקילה, איינע פון די ד' מיתות בית דין; ביז דו האסט אנגעהויבן הערן די שיעורים - האסטו זיך געכאפט אז דו ביסט א צעשניטענער קרבן, און ווען איך האב דיר געהייסן דערציילן פאר דיין טאטע אז מען זאל ארויסווארפן דעם רוצח פון שטוב - האט מען דיר געלאכט אין פנים, מען האט דיר נישט געוואלט ראטעווען, ביז איך האב דיר געהייסן גיין צו די פאליציי.


אמת, דו האסט א טענה צום באשעפער, קיינער האט דיר נישט געזאגט אז דאס איז אן עבירה וכו' וכו' - אבער א תיקון דארפסטו האבן, דו דארפסט דעם רבי'ן.


דו אליינס שרייסט אז דער יצר הרע איז נישט אוועק פון דיר, עס איז דיר אזוי שווער צו זיין אפגעהיטן פון פוגם זיין בברית, דו האלסט אין איין אראפפאלן אין די עבירה; אודאי זאלסטו קומען קיין אומאן! און אז מען סטראשעט דיר אז דו וועסט נישט האבן וואו צו שלאפן - זאלסטו נישט קוקן אויף דעם, ווער דארף שלאפן? ווער דארף עסן? דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תד) מען זאל קומען צו אים אויף ראש השנה, ער וועט מתקן זיין; "יא עסן נישט עסן, יא שלאפן נישט שלאפן - אבי זיין ביי מיר"; דאס מיינט מען אפילו מען סטראשעט מען וועט נישט אריינלאזן אין שטוב, נישט עסן און נישט שלאפן - דאך פאר איך צום רבי'ן.


ווער האט אזוינס צוגעזאגט? טרעף מיר נאך א צדיק וואס זאגט: "קום צו מיין ציון און איך וועל דיך פאררעכטן", טרעף א צדיק וואס קען דערהייבן דעם מענטש וואס האט נעבעך פוגם געווען בברית, דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן רכה): "אפילו דו ביסט פוגם בברית, קום צו מיין ציון און זאג די צען קאפיטלעך תהילים [טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ], און געב א פרוטה לצדקה, זאג איך צו איך וועל דיר א טובה טון, איך וועל דיר מתקן זיין, איך וועל דיך ארויסציען פון שאול תחתית"; אודאי זאלסטו קומען!


איך הער טאג און נאכט מעשיות פון בחורים ווי זיי פאלן קרבנות השם ישמרינו, אבער דיין מעשה איז מיר אזא וואונדער, ווי קען זיין אזא זאך?! א קינד קומט דערציילן: "איינער באצווינגט מיר פאר אפאר יאר טאג נאך טאג" - און מען זאל זיך נישט אננעמען פאר'ן קינד? ווי קען זיין אזא זאך?! די מעשה האסטו מיר דערציילט פאריאר און עס גייט מיר נאכאלץ נישט אריין אין קאפ, ווי קען זיין אזא זאך? ווי קען זיין אז נאכדעם וואס דו ביסט געלאפן צו די פאליציי און מען האט יענעם איינגעשפארט זאל מען נישט וועלן רעדן מיט דיר, שומו שמים, א קינד וויינט: "מען באצווינגט מיך! א רוצח ניצט מיך אויס!" און אז מען גייט צו די פאליציי ווארפט מען ארויס פון שטוב?!


למעשה האסטו געזען אז מען האט דיר ארויסגעווארפן פאר אפאר טעג און נאכדעם האט מען דיר צוריקגענומען, אלעס האט זיך געענדיגט גוט, ביסט צוריק אין שטוב און דער מניוול האט מער נישט מיט דיר, אזוי וועט יעצט אויך זיין, וועסט קומען קיין אומאן, מען וועט דיר ארויסווארפן פאר צוויי טעג און אלעס וועט קומען לשלום.


דער סמ"ך מ"ם קען נאר דערשרעקן, ער קען מחליש דעת זיין און מבלבל זיין, מער פון דעם קען ער נישט טון. טענה נישט מיט קיינעם, דערצייל נישט קיינעם וואס דו ביסט אריבער, דערצייל עס נאר דעם אייבערשטן און אין אומאן ביים רבינ'ס ציון זאלסטו אלעס דערציילן - וועט דיר דער רבי מתקן זיין אינגאנצן, וועסט ווערן א ניי געבוירענער מענטש.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.