בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#61 - א קליינע שמועס וואס עלטערן רעדן צו די קינדער, קען זיי געבן לעבן
קינדער, תפילות אויף אידיש, תודה והודאה, קדושה, חינוך הילדים, שמירת עינים, מעביר סדרה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וארא, כ"ו טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט יעצט דאס ערשטע מאל אין לעבן געענדיגט ספר בראשית שנים מקרא ואחד תרגום; דו ביסט מעביר סדרה יעדן טאג אביסל, זונטאג הייבסטו אן די פרשה און דו לערנסט ביז שני, מאנטאג לערנסטו ביז שלישי און אזוי ענדיגסטו יעדע וואך די פרשה.


דער הייליגער אריז"ל זאגט (פרי עץ חיים, שער הנהגת הלימוד [ע' שנז]) מען זאל מעביר סדרה זיין ערב שבת; אבער א מענטש טאר זיך נישט נארן, מען דארף קוקן צי מען איז מעביר סדרה, אז עס גייט אריבער וואך נאך וואך אן קיין חומש רש"י, אן קיין מעביר סדרה זיין - דארף מען טון אזוי ווי די הלכה זאגט, דער שולחן ערוך פסק'נט (אורח חיים סימן רפה, סעיף ג): "מִיּוֹם רִאשׁוֹן וְאֵילַךְ חָשׁוּב עִם הַצִּבּוּר", פון זונטאג קען מען שוין אנהייבן מעביר סדרה זיין, און דער משנה ברורה ברענגט אראפ (שם) פונעם הייליגן גר"א זכר צדיק לברכה, אז ער האט זיך אזוי געפירט, יעדן טאג האט ער מעביר סדרה געווען אביסל; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי, דינסטאג ביז רביעי און אזוי ווייטער. אז מען גייט אויף דעם וועג, דעמאלט קען מען זיין זיכער אז מען וועט ענדיגן יעדע וואך די פרשה.


אויף דיין פראגע וועגן רעדן צו די טעכטער וכו'; וויסן זאלסטו אז מיידלעך דארפן א שטארקע שמירה, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, סימן ה): "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", א מיידל דארף א שטארקע שמירה; בפרט היינטיגע טעג איז דא אסאך פריצות, דארף מען אכטונג געבן אויף די קינדער, זיי אנזאגן זיי זאלן זיך אכטונג געבן פון מניוולים און משחיתים.


ווען מען רעדט צו די קינדער טאר מען נישט דערשרעקן; מען טאר נישט אריינלייגן אין קינדער זיי זאלן לעבן אין שרעק, מען דארף זיי אבער אנגרייטן זיי זאלן זיך אכטונג געבן נישט אריין צו פאלן אין שלעכטע זאכן.


די אלע אויבער חכמים וואס האלטן זיך קלוג און זאגן מען זאל נישט רעדן, מיט'ן טענה 'וואס דארף מען רעדן צו קינדער וכו'?' די זענען נישט גערעכט, ווייל דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו מסאטמאר האט געהייסן די מלמדים זאלן רעדן צו די קינדער זיי זאלן זיין הייליג; וויפיל מען האט געזאגט דעם רבי'ן 'פארוואס פעלט אויס צו רעדן צו קינדער?' האט דער רבי זיך גע'עקשנ'ט און געזאגט: "ענדערש זאלן זיי דאס הערן פונעם מחנך אויף א הייליגע וועג ווי איידער אריינפאלן אין עבירות".


יפה שעה אחת קודם, מיט א קליינע שמועס וואס טאטע מאמע רעדן צו די קינדער קענען זיי געבן לעבן דעם קינד; ווער עס טוט מיט מענטשן ווייסט וויפיל מענטשן ליידן אין לעבן און וויפיל מענטשן זענען צוגרינד געגאנגען נאר פון דעם וואס מען האט זיי ב'עולה'ט רחמנא לצלן, מען האט זיי גענוצט פאר עבירות; וואלטן זיי געוויסט זיך צו היטן וואלטן זיי זיך נישט געלאזט און זיי וואלטן געבליבן געזונט און ערליך.


בנוגע וואס איר זענט אריבער; דו פרעגסט וואס מען וויל פון הימל, פון הימל וויל מען ענק אויפוועקן איר זאלט אנהייבן דאנקען דעם אייבערשטן אויף די חסדים וואס ער טוט מיט אייך. מענטשן כאפן זיך נישט וויפיל מען דארף דאנקען דעם אייבערשטן אויף די חסדים, מען קוקט אויפ'ן לעבן ווי א זאך וואס קומט אזוי צו זיין, ביז זאכן הייבן אן גיין שלא כסדר, דעמאלט וועקט מען זיך אויף פון שלאף.


בנוגע וואס דו מוטשעסט זיך מיט שמירת עיניים וכו'; איידער דו גייסט ארויס פון שטוב זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן ביי די מזוזה אז דו זאלסט האבן שמירת עיניים. זאג דעם פסוק (ישעיה לג, ז): "הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חֻצָה, מַלְאֲכֵי שָׁלוֹם מַר יִבְכָּיוּן", אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות אות ראיה, חלק ב', סימן ט): "כְּשֶׁאָדָם יוֹצֵא לַשּׁוּק וּמִתְיָרֵא שֶׁלֹּא יָבוֹא לִידֵי הִרְהוּר עַל יְדֵי הָרְאִיָּה שֶׁיִּרְאֶה נָשִׁים יָפוֹת, יֹאמַר הַפָּסוּק 'הֵן אֶרְאֶלָּם צָעֲקוּ חוּצָה' וְכוּ', וְעַל יְדֵי זֶה יִנָּצֵל מֵרְאוֹת", אויב מען האט מורא אז מען וועט נכשל ווערן מיט ראיות אסורות ווען מען גייט אין גאס זאל מען זאגן דעם פסוק פאר מען גייט ארויס פון שטוב; און בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל זיך קענען היטן מיינע אויגן, העלף מיר איך זאל נישט ווערן פארברענט פונעם יצר הרע וואס וויל מיר אויסרייסן פון די וועלט און פון יענע וועלט, ברענג מיר צוריק אהיים בשלום.


רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל היטן מיינע אויגן, העלף מיר איך זאל געדענקען פון דיר, איך זאל נישט נאכגיין דעם יצר הרע".


די פאר ווערטער ביי די מזוזה וועט דיר געבן הימלישע כוחות צו קענען היטן די אויגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#60 - ענדערש בלייבן מיט בלויז אפאר בחורים, אבער די ישיבה זאל זיין ריין
קדושה, ישיבה, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה ברסלב


איך בעט דיר זייער, אויב דו ווייסט אדער דו הערסט איינעם רעדן ביי אונז אין בית המדרש ניבול פה - זאלסטו מיר קומען דערציילן; איך וויל נישט אונזער שול, אונזער ישיבה וואס מיר האבן געבויט מיט בלוט און שווייס זאל צעפאלן. א ישיבה וואו מען רעדט ניבול פה - צעפאלט, א שול וואס מען רעדט דארט ניבול פה - קען נישט האבן קיין קיום.


איך בעט דיר, קום מיר דערציילן אויב דו הערסט רעדן ניבול פה. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניבול פה, סימן א): "מִי שֶׁמְּדַבֵּר נִבּוּל פֶּה", ווער עס רעדט ניבול פה, "בְּיָדוּעַ שֶׁלִּבּוֹ חוֹשֵׁב מַחֲשָׁבוֹת אָוֶן", איז א סימן אז זיין גאנצע מח און הארץ איז פול מיט שמוץ; ווער עס רעדט שמוציג – איז א שמוציגער, פון אזא איינעם דארף מען אנטלויפן.


עס גייט מיר נישט אן צו בלייבן מיט בלויז אפאר בחורים, איך דארף נישט קיין גרויסע ישיבה; איך דארף א ריינע ישיבה, די מויל דארף זיין ריין. זאל זיין ווער עס זאל זיין, אויב איך וועל הערן רעדן ניבול פה וועט מען נישט קענען זיין אין ישיבה.

#59 - האב רחמנות אויף דיין לעבן, רעד נישט קיין ניבול פה
מקוה, קדושה, בחור, שידוכים, ישיבה, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת מקץ, ג' טבת, זאת חנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


עס טוט מיר וויי, איך הער אויף דיר נישט גוטע זאכן; דו זיצט אפ גאנצע נעכט מיט בחורים אין מקוה, דו דרייסט זיך מיט בחורים וואס רעדן ניבול פה, בחורים וואס רעדן פון מיידלעך.


דו האסט זייער א חשוב'ער טאטע, דיין טאטע איז אן ערליכער איד; דו האסט גרויסע זיידעס, דיין זיידע נאך וועם דו הייסט האט געקענט גאנץ הלכות שבת בעל פה; איך האב זייער פיל צער און ווייטאג צו הערן אז דו גייסט נישט אין די וועגן, דו גייסט א נייעם וועג.


בפרט אז דו דארפסט א חתן ווערן דארפסטו דאך אכטונג געבן אויף דיין נאמען; קיינער פון אנשי שלומינו וועט נישט נעמען פאר זיין טאכטער א בחור וואס זיצט גאנצע נעכט אין מקוה און רעדט פון בחורים און מיידלעך.


אויב דו וועסט זיך נישט פארבעסערן וועל איך דיר פארשיקן מיט בזיונות; מוהרא"ש האט מיר מדריך געווען ווי אזוי צו פירן די ישיבה, ער האט אוועקגעשטעלט די יסודות; אויב בחורים רעדן ניבול פה זאל איך זיי פארשיקן.


ווי צעבראכן א בחור איז, ווי שטארק ער שלאגט זיך מיט זיינע נסיונות בארעכטיגט עס נישט דאס רעדן ניבול פה. ניבול פה; רעדן פון מיידלעך, פון בחורים - ברענגט צרות, עס ברענגט שלעכטס.


איך בעט דיר האב רחמנות אויף דיין לעבן, לאז זיך אפ פון הבחור השיכור ... וואס שלעפט דיר גאנצע נעכט און פון די אנדערע מנולים.


איך בעט דיר און איך ווארן דיר.

#58 - נישט גיין צו א חתונה וואו ס'איז נישטא קיין מחיצה מיט יראת שמים
צניעות, קדושה, מוהרא"ש, חתונה

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת מקץ, כ"ט כסליו, ה' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד החתן ... נרו יאיר


איך האף דו האסט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט; פון היינט וועסטו נישט בלייבן ביי א חתונה וכדומה וואס די מחיצה עפנט זיך אויף און עס ווערט תערובות מענער און פרויען, דו וועסט גלייך ארויסגיין.


איך האב געהאט א מעשה יארן צוריק מיט מוהרא"ש, מוהרא"ש איז געווען אויפ'ן וועג צו א חתונה אין וויליאמסבורג, איך בין אויך געווען אויפ'ן וועג אהין. א בחור האט מיר אנגערופן אז עס איז נישט אזוי גלאטיג ביי די חתונה, בחורים האבן געעפנט די מחיצה און עס איז נישטא קיין יראת שמים, די זיידעס האבן פרובירט צוריק צו שטעלן די מחיצה - זענען געקומען בחורים און נישט געלאזט. איך האב גערופן מוהרא"ש דאס דערציילן און מוהרא"ש האט זיך גלייך צוריק געדריידט, אויך האט ער מיר געהייסן איך זאל נישט גיין צו חתונות וואס איז נישט מיט יראת שמים.


איך האף דו וועסט האבן שכל צו וויסן צו וועלכע חתונות און מסיבות צו גיין; נאר וואו עס איז דא א פארמאכטע מחיצה מיט יראת שמים.

#57 - איך וואלט נישט אריינגענומען אזא טעלעפאן אין שטוב פאר קיין געלט
קדושה, טעלעפאן, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין שאלה.


פרעג א דיין וואס דו זאלסט טון, אויב דו מעגסט אריינברענגען אין שטוב די טעלעפאון צו מאכן געלט פון די שטאט וכו', אפשר וועט ער טרעפן א וועג דיר מתיר צו זיין.


איך קען דיר זאגן וואס איך וואלט געטון, איך וואלט נישט אריינגענומען ביי מיר אין שטוב א טעלעפאון - אפילו אהער אפילו אהין, אפילו עס איז נאר אזא טעלעפאון - אזי טעלעפאון; ביי מיר איז די שטוב וויכטיגער פון אלעס אויף די וועלט. אזוי האב איך געלערנט ביי מהרא"ש זכותו יגן עלינו, די שטוב דארף זיין ריין.


עס איז מיר נישט גרינג דיר צו זאגן וואס צו טון ווען דו האסט די ברירה צו פארדינען שווערע געלטער פון די שטאט פאר דיין קינד וכו', איך זאג דיר נאר וואס איך וואלט געטון.


שטארק זיך, זיי ממשיך מיט דיינע שיעורים כסדרן; גיי נישט שלאפן אן לערנען א בלאט גמרא.


 

#56 - ס'איז דא עצות ווי אזוי צו ווערן אן ערליכער איד
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, קדושה, התחזקות, תשובה, משניות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך הער דיין געשריי ווי דו וויינסט אז דו ווילסט זיין ערליך און דו האלסט אין איין אראפפאלן אין די עבירה פון פגם הברית רחמנא לצלן.


וויסן זאלסטו אז דער הייליגער רבי איז א מתנה פאר אונזער דור, בפרט פאר די אלע וואס פאלן אראפ אין די עבירה, זיי ווערן נעבעך נכשל אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, צו זיי קומט דער רבי און איז זיי מחזק זיי זאלן נישט אויפגעבן; זיי זאלן צוריק קומען צום אייבערשטן, זיי זאלן זיך מתודה זיין פאר'ן אייבערשטן - ביז דער אייבערשטער וועט זיי מוחל זיין.


טייערער ... נרו יאיר, פאלג דעם רבי'ן; זוך א פלאץ, א שטילע פלאץ, א פלאץ וואס קיינער איז נישט דארט; גיי אהין און גיס זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן, דערצייל אים אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר און אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אין דיר, בעט אים: "רבונו של עולם האב רחמנות אויף מיר, איך וויל זיין אן ערליכער איד; וואס זאל איך טון אז איך האלט אין איין אראפפאלן, איך האלט אין איין פוגם זיין אין פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, די תאות ניאוף פלאקערט אין מיר, איך ווער ממש פארברענט; איך האב שלעכטע מחשבות, איך בין אזוי צעבראכן, דאס לעבן איז מיר נמאס".


איך בעט דיר טייערער ... נרו יאיר, שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות, הער נישט אויף בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר. מוהרא"ש זאגט, עס איז דא א מלאך הקדוש "עזריאל" וואס ער איז געשטעלט אין הימל ארויפצוטראגן די תפילות פון בחורים און מיידלעך וואס וויינען און שרייען און בעטן דעם אייבערשטן זיי זאלן חתונה האבן און אזוי ארום ניצול ווערן פון עבירות. עס איז דא אין דעם גרויסע סודות וואס מען קען נישט אנטפלעקן, ווער דער מלאך איז און וואס זיין זאך איז (קוק עס נאך אין ספר ארך אפים פרק ד', סבלנות לבחור).


אויך זאלסטו אנהייבן לערנען אסאך משניות; משניות רייניגט דעם מענטש, "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה"; ווי מער א מענטש זאגט משניות איז ער זיך מְשַׁנֶה אינגאנצן. משניות שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע, מִשְׁנָה איז די ראשי תיבות (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון אלע פראבלעמען וואו דער מענטש איז נעבעך אריין געפאלן. פרוביר צו זאגן אכצן פרקים משניות; אז מען זאגט ח"י פרקים משניות קומט צוריק די מח מחשבה, ווייל ווען א מענטש זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן ווערט אים אויסגעריסן זיין מח מחשבה, ווייל די זרע קומט פונעם מח, און אז מען זינדיגט ווערט דער מח אויסגעטרוקנט וכו', און ווען מען זאגט אסאך פרקים משניות באקומט מען צוריק א קלארן מח.


זיי שטארק אין די צוויי עצות פון רבי'ן וועסטו זוכה זיין צוצוקומען צו שיינע זאכן אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#55 - האלט דיין שטוב ריין
קדושה, קאמפיוטער, טעלעפאן

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


אינטערעסאנט, נאכן ליינען אזויפיל בריוו וואלסטו שוין געקענט אליינס צוטרעפן וואס מען וועט דיר ענטפערן.


ברענג נישט אריין אין דיין הייליגע שטוב א קאמפיוטער; דיין שטוב זאל זיין ביי דיר דאס חשוב'סטע זאך. א אידישע שטוב איז א בית המקדש, אין בית המקדש איז געווען נאר כלים וואס דער אייבערשטער האט געהייסן אריין ברענגען: א טיש, א מנורה, א מזבח מיט א ארון. אין א אידישע שטוב קען מען אריין ברענגען אויך נאר די כלים, א טיש, א מנורה מיט א ארון העדות - א ספרים שאנק.


האלט דיין שטוב ריין; ברענג נישט אריין - נישט קיין קאמפיוטער און נישט קיין טעלעפאן, (טעלעפאן מיינט מען טעלעפאונס וואס נעמט אוועק די קאפ פון שטוב, טעלעפאונס וואס מען האט גרופ'ס פון טעקסט מעסידזש), וועסטו זוכה זיין צו שניידן שיינע פירות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#54 - דער גוי טמא דארף אייך נישט, ער זוכט נישט אייער גוטס
תפילות אויף אידיש, כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, שידוכים, גוים

בעזרת ה' יתברך


                   יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


זייט נישט נאריש, זייט נישט קינדיש; דער גוי טמא דארף אייך נישט, ער זוכט נישט אייער גוטס, ער וויל אייך נאר אויסנוצן פאר אן עבירה און נאכדעם וועט ער אייך הרג'ענען צום טויט.


איר זענט קלוגער פון דעם, פאלט נישט פאר א פאלשע שמייכל, פאלט נישט פאר א גוט ווארט פון א גוי טמא; אז אייער טאטע שרייט אויף אייך, טאג און נאכט מאכט ער חוזק פון אייך - לויפט מען נאך נישט צום טויט.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיין שטארק; נאך אביסל וועט איר א כלה ווערן. אז איר ווילט ווארעמקייט, איר ווילט איינער זאל רעדן שיין צו אייך א גאנץ לעבן, זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן אויף דעם יעדן טאג, בעטס דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער העלף מיר, איך בין א פארלוירענע, איך דארף ווארעמקייט און ליבשאפט, איך קום פון א שטוב וואו מען הרג'עט זיך; מיין טאטע שרייט אויף מיין מאמע, מיין טאטע שרייט אויף מיר, ער רופט מיר אן מיט מיאוס'ע ווערטער, ער רופט מיר "בהמה"; דאס מאכט מיר איך זאל זוכן מענטשן וואס שמייכלען צו מיר ביז איך פאל אין די הענט פון גוים.


הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל שוין טרעפן א גוטע שידוך; א וואוילער חתן, א וואוילער מאן, א מאן וואס וועט רעדן צו מיר שיין, ער וועט מיר נישט רופן מיט נישט שיינע ווערטער. העלף מיר אייבערשטער איך זאל זיין שטארק, נישט גיין צו קיין גוים; העלף מיר אייבערשטער, איך וויל אויפשטעלן א שיינע אידישע שטוב".


איין זאך וויל איך פארשטיין, פארוואס ווען עס קומט צו א שידוך טון זאגט איר אז איר קענט עס נישט טון פאר אייערע עלטערן, אבער ווען איר שרייבט זיך מיט'ן גוי טמא, איר גייט צו אים אין די קאר - דעמאלט פרעגט איר נישט אייער טאטע אויב ער איז מסכים? פארוואס ווען איך וויל אייך געבן א ערליכע שידוך איר זאלט חתונה האבן אזוי ווי די תורה זאגט, דעמאלט שפירט איר זיך שולדיג, דעמאלט דערמאנט איר זיך אז איר האט א טאטע און ווען איר קוקט מאוויס און איר שרייבט זיך מיט שדים דעמאלט פרעגט איר נישט?


אז איר געבט מיר רשות וועל איך דערציילן פאר אייערע עלטערן וואס גייט אריבער אויף אייך און היינט ווערט איר א כלה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#53 - חבר זיך נישט מיט בחורים וואס רעדן ניבול פה
חברים, קדושה, בחור, משניות, ישיבה, יונגע יארן, ניבול פה

בעזרת ה' יתברך


                        יום ב' פרשת תולדות, כ"ט מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


שטארק זיך, חבר זיך נישט מיט בחורים וואס רעדן מנוולות; קוק וואס דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניבול פה, סימן א): "ווער עס רעדט ניבול פה איז א סימן אז זיין גאנצע קאפ איז אים פארדארבן רחמנא לצלן".


אויף דיין פראגע צי דו זאלסט טוישן ישיבה; עס איז נישטא וואו צו לויפן, אין אלע ישיבות - ליידער - רעדן בחורים ניבול פה. חבר זיך מיט איידעלע בחורים וואס האבן אין זיך בושה, זיי רעדן נישט ניבול פה. אין אלע ישובות איז דא אזוי און אזוי; איך בין זיכער אז עס איז דא ביי ענק אין ישיבה איידעלע בחורים וואס האבן אין זיך די מדה פון אידישע קינדער, זיי זענען בישנים (יבמות עט.).


שטארק זיך בלימוד משניות; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ויקרא רבה ז, ג): "אֵין כָּל הַגָּלֻיּוֹת הַלָּלוּ מִתְכַּנְסוֹת אֶלָּא בִּזְכוּת מִשְׁנַיוֹת"; מיט משניות וועלן מיר ארויסגיין פון גלות, סיי דער גרויסער גלות און סיי יעדער איינער פון זיין פריוואטע גלות.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס פאר א כח משניות האט און וואס משניות טוט פאר'ן מענטש, מיר זאגן יעדן טאג ביים דאווענען (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", דאס איז ראשי תיבות 'משנ"ה'; אז א מענטש זאגט משניות נעמט עס אים ארויס פון שאול תחתית.


בפרט אין די בחור'ישע יארן וואס דער יצר הרע האלט אין איין מכשיל זיין אין פגם הברית; וויפיל מען וויל זיין גוט און מען מאכט אפ ביי זיך אז מען גייט שוין מער נישט טון קיין נארישקייטן, מיט דעם אלעם האלט זיך דער יצר הרע אין איין מתגבר זיין אויפ'ן מענטש, ער ווארפט אים אראפ אין די עקלדיגע עבירה פון פגם הברית - הוצאות זרע לבטלה, דארף ער לערנען אסאך משניות.


דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן יט): "אֲפִילּוּ אוֹתָן הָאֲנָשִׁים הָרְחוֹקִים מִן הַקְּדֻשָּׁה מְאֹד, שֶׁנִּלְכְּדוּ בִּמְצוּדָה רָעָה, עַד שֶׁרְגִילִין בַּעֲבֵרוֹת חַס וְשָׁלוֹם רַחֲמָנָא לִצְלָן", אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פון קדושה, ער טוט עבירות רחמנא לצלן און ער איז שוין אראפ געפאלן אין שאול תחתית, "אַף עַל פִּי כֵן, הַכֹּחַ שֶׁל הַתּוֹרָה גָּדוֹל כָּל כָּךְ, עַד שֶׁיְּכוֹלָה לְהוֹצִיא אוֹתָם מִן הָעֲבֵרוֹת שֶׁרְגִילִין בָּהֶם חַס וְשָׁלוֹם. וְאִם יַעֲשׂוּ לָהֶם חֹק קָבוּעַ וְחִיּוּב חָזָק לִלְמֹד בְּכָל יוֹם וָיוֹם כָּךְ וְכָךְ, יִהְיֶה אֵיךְ שֶׁיִּהְיֶה, בְּוַדַּאי יִזְכּוּ לָצֵאת מִמְּצוּדָתָם הָרָעָה עַל יְדֵי הַתּוֹרָה, כִּי כֹּחַ הַתּוֹרָה גָּדוֹל מְאֹד", אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו לערנען יעדן טאג 'כך וכך', וועט ער סוף כל סוף ארויס גיין פון זיין בלאטע, ווייל די כח פון תורה איז אזוי גרויס אז עס נעמט ארויס דעם מענטש פון זיין שלעכטס.


מוהרא"ש זכרונו לברכה זאגט, ער האט מקובל פון אנשי שלומינו אז דער שיחה גייט ארויף אויף ח"י פרקים משניות. אפילו איינער וואס איז נעבעך אריין געפאלן אין שמוציגע מעשים, אויב וועט ער זיך מאכן א קביעות צו זאגן יעדן טאג אכצן פרקים משניות, וועט אים די תורה ארויס נעמען פון זיינע נישט גוטע מעשים.


זיי נישט קיין בטלן און נוץ אויס דיינע יונגע יארן; וואס מען לערנט אין די יונגע יארן דאס בלייבט אויף א גאנץ לעבן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ד, כ): "הַלּוֹמֵד יֶלֶד לְמַה הוּא דוֹמֶה, לִדְיוֹ כְתוּבָה עַל נְיָר חָדָשׁ"; קוק וואס דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות תשובה, סימן עג): "הָעַבְדוּת שֶׁאָדָם עוֹבֵד אֶת הַשֵּׁם בְּבַחֲרוּתוֹ כָּל יוֹם, עֶרְכּוֹ יָקָר מִשָּׁנִים רַבּוֹת שֶׁל עֲבוֹדָה לְעֵת זִקְנָתוֹ", יעדן טאג עבודת השם אין די יונגע יארן איז חשוב'ער פון עטליכע יארן עבודת השם אויף דער עלטער; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת קנד.): "יַנְקוּתָא כְּלִילָא דְוַרְדָא", די שענסטע זמן פונעם מענטש זענען זיינע יונגע יארן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#52 - לאזט אייך נישט מוטשען פון שלעכטע מענטשן
חיזוק פאר מיידלעך, קדושה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, י"ח מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פארוואס זאלט איר נישט זאגן אייער טאטע שליט"א אז איינער פון די שטוב מענטשן מוטשען אייך? אייער טאטע איז גאר א חשוב'ער איד, ער וועט גלייך מאכן סדר. טוט וואס שטייט אין די תורה (דברים כב, כז): "צָעֲקָה הַנַּעֲרָה", און עס וועט זיין א מושיע פאר אייך; פארוואס זאלט איר נישט שרייען אז איינער לויפט אייך נאך?


זייט פעלזן פעסט, האט נישט מורא פון קיינעם; אויב דער בחור וויל אייך נאר אנרירן זאלט איר שרייען אויף אים ער זאל אייך אפלאזן, בלייבט נישט שטיל און ווערט נישט פארגליווערט ווען ער קומט צו אייך, זייט שטארק מיט זיך, און אז ער פארשטייט נישט די שפראך זאלט איר נוצן די שפראך פון פאליציי, אן קיין שום רחמנות. געדענקט (סנהדרין עב.): "הַבָּא לְהָרְגְךְ", אז איינער וויל אייך הרג'ענען, "הַשְׁכֵּם לְהָרְגוֹ", זאלט איר אים קודם הרג'ענען; דאס איז אפילו בגוף, כל שכן ווען איינער וויל הרג'ענען אייער גוף ונשמה - איז דאך זיכער איר זאלט אים קודם הרג'נען, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה כא, ד): "גָדוֹל הַמַּחְטִיאוֹ יוֹתֵר מִן הַהָרְגוֹ", ווען איינער מאכט זינדיגן איז דאס ערגער פון הרג'ענען.


איך האב געבעטן מרת ... תחי' זי זאל אייך העלפן; זי וועט רעדן מיט אייך, זי וועט אייך שטארקן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#51 - פאר מען שיקט אוועק איינעם דארף מען מברר זיין אויב דאס איז אמת
קדושה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, י"ח מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


פאר מען שיקט אוועק איינעם דארף מען מברר זיין אויב דאס איז אמת; פרעג אים שטילערהייט, זאג אים: "איינער האט מיר דערציילט אויף דיר אז דו ביסט מטמא קינדער", קוק אים אין די אויגן, וועסטו גלייך זען וואס די מעשה איז. אויב איז דאס אמת וועט ער ממילא נישט צוריק קומען, ווייל די וועג פון די מנוולים איז אז ווען מען קומט אויף זייערע שפירן, זיי זעען אז מען ווייסט וואס גייט פאר, זוכן זיי זיך אנדערע פלעצער.


בעט דעם אייבערשטן עס זאל ארויסקומען דעם אמת.


 

#50 - ס'זאל נישט אריינקומען אין די דירה קיין אינטערנעט און מאוויס
קדושה, בחור, מאוויס, אינטערנעט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ג' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה ברסלב.


געבענטשט זאלסטו זיין פאר'ן מיר העלפן מסדר זיין פאר די בחורים א פלאץ וואו צו שלאפן.


אבער איך בעט דיר און איך ווארן דיר, דו דארפסט אכטונג געבן אז אין דיין דירה זאל נישט אריין קומען קיין שום כלי וואס מען קען זיך מחבר זיין מיט אינטערנעט און קיין שום כלי וואס מען קען זען דערויף מאווי"ס רחמנא לצלן.


אויב וועט נישט זיין אין דירה בחורים מיט מאווי"ס, קליפ"ס וכדומה, וועט עס זיין אפגעהיטן פון א שמירה עליונה; אלע וועלן חתונה האבן, אלע וועלן אויפשטעלן ערליכע שטובער, ווידער אויב וועט זיין אין דיין דירה עבירות וועט די שכינה הקדושה אוועקגיין. די תורה זאגט (דברים כג, טו): "וְלֹא יִרְאֶה בְךָ עֶרְוַת דָּבָר, וְשָׁב מֵאַחֲרֶיךָ", עס וועט זיין זייער ביטער.


א דירה קען זיין זייער מסוכנ'דיג אויב עס איז נישטא קיין אחריות.


דו ביסט אחראי אויף אלע בחורים וואס שלאפן מיט דיר.

#49 - די בריוו פון עצתו אמונה זענען געשריבן צי אפן?
קדושה, הפצה, מוהרא"ש, נסיונות, סיפורי צדיקים, בריוו, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת נח, ב' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


די בריוו פון עצתו אמונה זענען געשריבן צי אפן? הלואי ווען מען קען שרייבן מער אפן; ווער עס ווייסט וואס עס גייט איבער אויף נשמות ישראל אין אונזער דור ווייסט אז דיקא די בריוו זענען מחזק דעם יוגענט.


מיר געפונען זיך אין א דור וואס איז ערגער פונעם דור המבול, היינט האבן מיר דעם דור המבול און דור הפלגה אינאיינעם; אידישע קינדער, בפרט בני הנעורים - אינגלעך, בחורים און מיידלעך, פאלן נעבעך אראפ אין ניאוף, יעדער איינער קען אזוי גרינג אנקומען צו זען און טון דאס ערגסטע; עס איז נאך קיינמאל נישט געווען אזא פייער פון ניאוף, אזעלכע נסיונות פון ניאוף, און איינמאל מען זינדיגט אין ניאוף, מען איז פוגם בברית רחמנא לצלן - פאלט מען אריין אין מינות ואפיקורסות. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן לא): אמונה און ברית גייט צוזאמען, אזוי ווי עס שטייט (תהילים פט, כט): "וּבְרִיתִי נֶאֱמֶנֶת לוֹ", ווען א מענטש זינדיגט אין פגם הברית, הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, פארלירט ער די אמונה.


עס גייט א מבול אין גאס; מיר האלטן יעצט פאר ביאת הגואל וואס דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן לה): "שֶׁהוֹלֵךְ אֶפִּיקוֹרְסוּת גָּדוֹל עַל הָעוֹלָם", פאר משיח וועט קומען וועט אראפקומען א מבול פון כפירות און אפּיקורסות; יעצט איז א צייט פון פארשפרייטן ווי מער עצתו אמונה, נאר דאס איז די עצה, נאכאמאל אמונה און נאכאמאל אמונה.


מען האט דאס געשריגן אלע יארן אויף מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, אז די ספרים זענען געשריבן אפן וכו' וכו'; מענטשן וואס זיי אליינס דארפן תשובה טון האבן געשפעט און שפעטן נאך עד היום פון די הייליגע ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן, אפילו דער גרויסער צדיק רבי לוי יצחק בענדער זכרונו לברכה האט פארגעהאלטן מוהרא"ש פארוואס ער שרייבט אזוי אפן, וואס פעלט עס אויס? ווען מוהרא"ש האט אים דערציילט וואס גייט אריבער אויף בני הנעורים האט ער געזאגט פאר מוהרא"ש: "אפשר נארט איר זיך?"


מוהרא"ש האט דערציילט אז ווען רבי לוי יצחק האט אים פארגעהאלטן 'אפשר נאר'ט איר זיך?' האט ער זייער אסאך געבעטן דעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער זאל אים ווייזן וואס צו טון. מוהרא"ש פלעגט וויינען צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, אפשר נאר איך זיך? אייבערשטער וואס טו איך, זאל איך ווייטער שרייבן? רבי לוי יצחק זאגט מיר אפשר נאר איך זיך, רבונו של עולם אפשר נאר איך זיך טאקע?" ויהי היום, קומט א אינגערמאן וויינען צו מוהרא"ש אז ער דארף א תיקון אויף זיינע עבירות, ער ליגט אין טומאה, ער זינקט אין די נ' שערי טומאה. ער דערציילט פאר מוהרא"ש אז אין ירושלים אונטער רבי לוי יצחק'ס דירה איז דא א דירה פון ניאוף, דארט וואוינען צוויי מיידלעך און זיי פארקויפן זיך פאר עבירות רחמנא לצלן; בחורים, אינגעלייט און גרושים קומען אהין זינדיגן רחמנא לצלן, רחמנא לשיזבן; שפעטער איז געקומען נאך איינער מיט די זעלבע מעשה, מוהרא"ש האט געזאגט: "איך האב באקומען א תשובה פונעם אייבערשטן, איך האב געזען ווי מען ווייזט מיר פון הימל, אמת טאקע, רבי לוי יצחק איז זייער א גרויסער צדיק, אבער וואס טוט זיך אין די וועלט, וואס טוט זיך אונטער זיין דירה - דאס ווייזט מען אים נישט פון הימל, ער ווייסט נישט וואס גייט אריבער אויף די יוגענט, דאס ווייזט מען מיר, און איך מוז ראטעווען אידישע נשמות".


וואס זאלן מיר היינט זאגן ווען די דור איז געפאלן און פאלט יעדע רגע, יעדע מינוט? פון ווען מוהרא"ש איז נסתלק געווארן איז דער דור אן אנדערע דור, ווען מוהרא"ש האט געלעבט איז נישט געווען די נסיונות וואס איז היינט דא.


מוהרא"ש האט מיר געזאגט ביים לעצטן שמועס, דעם לעצטן ליל שישי פרשת וארא תשע"ה: "איך זע ווי דער דור פאלט אזוי שטארק, איך קען עס מער נישט נעמען, איך שפיר ווי איך דארף שוין גיין"; מוהרא"ש האט מיר דערציילט וואס עס גייט אריבער אויף די יוגענט, פרישע טומאות; עס גייט אזוי נידריג, עס האלט ביי ברידער מיט שוועסטער וכו' וכו', מוהרא"ש האט מיר געזאגט: "איך קען דאס מער נישט נעמען".


איך קען דיר שרייבן צענדליגער בלעטער, אבער איוב האט שוין געזאגט פאר זיינע פריינט (איוב טז, ג): "הֲקֵץ לְדִבְרֵי רוּחַ"; מיר דארפן טון אונזער ארבעט, ווייטער פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות; טענות און התנגדות איז נאר א גוטע סימן, אך און וויי אז עס וועט נישט זיין קיין קול הברה. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כב) ווען עס איז דא א קול דקדושה וועקט זיך אויף א קול הברה, עס קומט התנגדות.


דעריבער בעט איך דיר זייער, זיי ממשיך מיט דיין הייליגע ארבעט; נישטא וואס צו טון, נאר איין זאך: "הפצה, הפצה און נאכאמאל הפצה". נעם די ארבעט פון איבער טייטשן די בריוו אויף לשון הקודש און צוזאמען מיט דיינע חברים זאלט איר דאס פארשפרייטן אין גאנץ ארץ ישראל.


זייער גוט אז דו ביסט גבאי, דו העלפסט דעם נייעם בית המדרש היכל הקודש אין ירושלים, אבער דיין גאנצע קאפ און מח זאל זיין: "הפצה, הפצה, און נאכאמאל הפצה"; דער בית המדרש איז זייער גוט און זייער וויכטיג, אבער הפצה - דאס וועט ברענגען די גאולה שלמה.


מיר געפונען זיך אין א ערגערע מצב פון די וועלט מלחמה. שטעל זיך פאר מיר האלטן יעצט אינמיטן די צווייטע וועלטס קריג און מען האט צוויי זאכן וואס מען קען טון, אדער קען מען נאך איין איד ראטעווען, מען קען נאך איין איד ארויסכאפן פון די ציין און נעגל פון די דייטשן ימח שמם וזכרם, אדער מאכן אנדערע זאכן - וואס וואלסטו געטון? וואס האט דער הייליגער צדיק רבי מיכאל בער ווייסמאנדל זכרונו לברכה געטון? ער האט געוויינט צו די אמעריקאנער אידן: "געבט געלט, מען קען אויסקויפן פון די נאציס ימח שמם נאך א איד", האבן זיי געזאגט: "מיר דארפן די געלט, מיר דרוקן יעצט גמרות", ער האט געוויינט: "ווער דארף יעצט גמרות? דאס איז בלוטיגע גמרות! מיט יעדע פרוטה קען מען ראטעעווען נאך א איד"; אזוי דארפן מיר קוקן אויף הפצה, וואס מער פארשפרייטן פאר נאך אידן אמונה פשוטה און די זיסע עצות פון רבי'ן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#48 - רעד קלאר צו די קינדער זיך צו היטן פון מנוולים
קדושה, חינוך הילדים, מלמדים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וזאת הברכה, מחרת יום הכיפורים, י"א תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


וואויל איז דיר אז דו לערנסט מיט קינדער, דו ביסט א מלמד; עס איז נישטא קיין חשוב'ערע זאך ווי א מלמד וואס לערנט בנאמנות מיט אידישע קינדער.


איך וויל דיר דערמאנען דו זאלסט רעדן צו די קינדער פון "קדושת הברית"; האב רחמנות אויף אידישע נשמות, ראטעווע אידישע דורות. אז מען רעדט נישט צו די קינדער פון קדושת הברית איז א גרויסע רחמנות אויף זייער עתיד; א שאד צו בויען א בנין אויב מען גיסט נישט א יסוד, אזוי איז א שאד פאר אלע דיבורים און ארבעט וואס מען לייגט אריין אין זיי, אויב מען גרייט זיי נישט אן זייער יסוד.


ווען דו רעדסט פון קדושת הברית זאלסטו רעדן מיט א ברען, מיט א פייער; עס זאל אריינגיין אין די קינדער'ס הערצער. רעד נישט מיט רמזים, רעד קלאר אין דייטליך, זאג זיי מיט פייער: "מען טאר נישט אנרירן דעם אות ברית קודש", "מען טאר נישט קוקן אויפ'ן אות ברית קודש"; נאכדעם זאלסטו זיין אנזאגן: "אויב איינער ציט אראפ דיין הויזן און כאפט דיר אן דעם אות ברית קודש זאלסטו אויסזאגן פאר דיין טאטע מאמע", זאג זיי: "אויב א אינגל רופט דיר אין בית הכסא אדער אין א זייט און עפנט דיר אויף די הויזן און אונטער-הויזן זאלסטו שרייען 'חזיר!'".


איך בעט דיר זייער, טו וואס איך זאג דיר; האב פון קיינעם נישט מורא, אפילו אנדערע זאגן אנדערש. מיר פאלגן די צדיקים פון די פריערדיגע דורות, מיר גייען אין זייערע וועגן, אזוי ווי שלמה המלך זאגט (שיר השירים א, ז): "צְאִי לָךְ בְּעִקְבֵי הַצֹּאן"; אזוי האט מוהרא"ש אונז געלערנט, אזוי האט דער הייליגער סאטמאר רבי זכותו יגן עלינו געזאגט פאר די מלמדים, מען דארף אנגרייטן די קינדער זיי זאלן זיין הייליג, זיי זאלן נישט אריינפאלן אין די הענט פון מנוולים.


פאריגע וואך דערציילט מיר א אינגערמאן, ער איז געווען אין א מקוה אין וויליאמסבורג און ער זעט אין א ווינקל ווי אן עלטערער משוגע'נער בחור נעמט א יונגער בחור און טוט מיט אים מעשה תועבה. ער איז געגאנגען צום משמש, א חסידישער אינגערמאן - דער מקוה איד, און אים דערציילט וואס ער האט געזען, ער זאל פארטרייבן דעם מנוול; אנשטאט דער מקוה איד זאל טון צו דער זאך, הייבט ער אן מיט זיינע תורות, אהער מיט אהין, דער אינגערמאן האט געשפירט ווי עס ווערט אים שלעכט, האט ער אליינס מקיים געווען (דברים כא, כא): "וּבִעַרְתָּ הָרָע מִקִּרְבֶּךָ", ער האט געמאכט א ויצעקו אויף דעם מנוול; אלע זענען זיך צאמגעלאפן קוקן וואס עס גייט פאר, און וואונדער איבער וואונדער, פלאי פלאים, אלע האבן געפרעגט: "וואס דארפסטו שרייען? זאג אים שטילערהייט!"


דער אינגערמאן קומט מיר פרעגן וואס איך זאג, האב איך אים געזאגט, א שאד די צייט זיך אויפצועסן, נישטא צו וועם צו רעדן, איין זאך קענען מיר טון, רעדן צו די קינדער; אנגרייטן די קינדער זיי זאלן נישט אנקומען צו די מנוולים.


אז דו וועסט רעדן אונטער די נאז וועסטו ערגער מאכן, מען קען נישט זאגן פאר קינדער: "אויב איינער רירט דיר אן, זאלסטו שרייען", ווייל די קינדער ווייסן נישט פשט אין דעם, זיי וועלן שרייען יעדעס מאל איינער וועט זיי געבן שלום עליכם וכו'; אז מען רעדט אונטער די נאז איז דאס גארנישט ווערד, עס מאכט ערגער, די קינדער ווערן דערשראקן פון זאכן וואס דארף נישט דערשרעקן. רעד צו זיי מיט גדלות, רעד צו זיי קלאר, שטאמל נישט, זאג זיי: "מען טאר נישט אנרירן דעם אות ברית קודש און קיינער אין די וועלט קען נישט אנרירן קיין שום פלאץ אונטער דיינע אונטער-וועש".


דער בריוו איז וויכטיג א גאנץ יאר, בפרט יעצט פאר יום טוב ווען די קינדער האבן אזויפיל פרייע צייט; זיי זאלן נישט אנקומען אונטער די הענט פון מנוולים - ה' ישמרינו.


ווייז דעם בריוו פאר אלע מלמדים פון אנשי שלומינו און פאר אלע מלמדים וואס ווילן ראטעווען אידישע דורות פון שלעכטס.


שרייב מיר כסדר וואס טוט זיך ביי דיר אין קלאס.

#47 - זארג נישט איבער דעם וואס האט פאסירט צו דיר יום כיפור
קדושה, הפצה, יום כיפור, דאגות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וזאת הברכה, מחרת יום הכיפורים, י"א תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


זיי נישט צעבראכן איבער וואס עס האט פאסירט מיט דיר דעם יום הקדוש, א מקרה בלתי טהור. זיי נישט דערשראקן, ווייל דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פח.): "הָרוֹאֶה קֶרִי בְּיוֹם הַכִּפּוּרִים", דער וואס ווערט טמא בטומאת קרי אום יום כיפור, "יִדְאַג כָּל הַשָּׁנָה כֻּלָּהּ", זאל א גאנץ יאר זיך זארגן אפשר גייט ער שטארבן - דאס איז נישט שייך ביי דיר, אזוי ווערט געברענגט פון די אחרונים.


אז דו ווילסט פאררעכטן, דו ווילסט תשובה טון - זאלסטו זיך פארנעמען מער עוסק צו זיין אין לימוד התורה און פארשפרייטן דעם רבינ'ס ספרים, וואס דאס איז דער גרעסטער תיקון פאר הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן מא): "תִּיקוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", ווער עס וויל פאררעכטן חטאות נעורים, זאל משתדל זיין צוריק צו ברענגען מענטשן צום אייבערשטן; נישטא קיין גרעסערע תענוג און נחת רוח ביים אייבערשטן ווי דער וואס ברענגט צוריק מענטשן צום דרך התורה.


דאגה נישט, דאגה נישט פון שטארבן; עס איז קלאר אין די פוסקים אז דאס קומט פון שלעכטע מחשבות און פון עסן וכו', איז נישט שייך די זאך.

#46 - א ריינע שלאף
שלאפן, קדושה, סיפורי צדיקים, ספרי ברסלב

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וזאת הברכה, מחרת יום הכיפורים, י"א תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


זיי מיר מוחל פאר'ן ענטפערן אזוי שפעט, עס איז מיר ארויס פון קאפ ביז יעצט.


בעפאר דו לייגסט זיך שלאפן זאלסטו אנגרייטן "נעגל וואסער", נאכדעם ליין קריאת שמע. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ה.): "כָּל הַקּוֹרֵא קְרִיאַת שְׁמַע עַל מִטָּתוֹ", ווער עס ליינט קריאת שמע שעל המטה, - "מַזִיקִין בְּדֵילִין הֵימֶנּוּ", גייען אלע שלעכטע מזיקין און קליפות אוועק פון אים.


נאכדעם, אז דו קענסט נאכאלץ נישט איינשלאפן, זאלסטו נעמען מעשה ביכלעך פון צדיקים; דוקא פון צדיקים, נישט סתם טשעדעלע באדעלע, קאמיקס, וואס מאכט נאר מער דמיונות און מער בלבולים, אדער נעם דעם ספר אשר בנחל אדער עצתו אמונה, דאס וועט דיר געבן ריינע מחשבות.


דער הייליגער טשערנאבלער מגיד זכותו יגן עלינו האט געגעבן עצות פאר א איד וואס האט זיך כסדר באקלאגט פאר אים אז ער טראכט פון פרויען און ער חלומ'ט פון מיידלעך, די אלע עצות וואס ער האט באקומען האבן נישט געהאלפן, דער איד האט זיך ווייטער כסדר באקלאגט, ביז דער הייליגער מגיד האט אים געזאגט: "יעצט וועל איך דיר געבן אן עצה וואס וועט דיר זיכער העלפן", ער האט אים געגעבן דעם ספר ליקוטי מוהר"ן און אים געזאגט ער זאל דאס לערנען פאר'ן גיין שלאפן, וכך הוה, דאס האט יענעם געהאלפן.


דיינע עלטערן זענען זייער חשוב; זייער גאנצע לעבן איז נאר העלפן אנדערע, איך האף און בעט פאר דיר דו זאלסט זיי ברענגען נאר נחת.


פון דיין ראש ישיבה וואס האט דיר זייער ליב.

#45 - בחורים זאלן נישט האבן טעלעפאונס וואס מען קען קוקן דערויף מאוויס
קדושה, מאוויס, עבירות, טעלעפאן, ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ואתחנן, ט' באב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך וויל נישט בחורים זאלן האבן אין ישיבה טעלעפאונס וואס מען קען קוקן דערויף מאווי"ס, קליפ"ס וכדומה לזה.


דו העלפסט מיר מיט די בחורים, זאלסטו זיי זאגן אז מען קען נישט זיין אין ישיבה און אין קעמפ מיט א טעלעפאן וואס מען קען זען דערויף עבירות.


איך בוי די פלאץ מיט מסירות נפש, עס קומט מיר נישט אן גרינג; איך שפיר יעדן טאג ווי דאס איז עס. בעט איך דיר זאלסט מיר העלפן מיט דעם, ווען דו זעסט א בחור מיט א טעלעפאן וואס מען קען זען אויף דעם עבירות זאלסטו אים שיינערהייט זאגן אז מען קען נישט זיין אין ישיבה מיט עבירות.


איך האב דיר געבעטן אינמיטן די קינות זאלסט גיין אין די דירה וואו די בחורים שלאפן, איך האב געדארפט ענדיגן די שיעור ווייל איך האב נישט געהאט קיין מנוחה דערפון.

#44 - זייער אכטונג געבן אויף צניעות און קדושה
צניעות, קדושה, הכרת הטוב, הכנסת אורחים, עצות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ואתחנן, ח' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


קודם כל א גרויסן יישר כח פאר'ן מאכן די מצוה פון הכנסת אורחים און העלפן די ישיבה מיט דעם וואס דו האסט זיך מתנדב געווען צו געבן דיין אונטערשטע שטאק פאר די בחורים, זיי זאלן האבן וואו צו זיין דעם זומער ווען מיר האבן נישט געפונען קיין קעמפ; דער אייבערשטער זאל דיר באצאלן פאר די גרויסע חסד.


איך בין נישט דיין בעל הבית און איך קען דיר נישט הייסן וואס צו טון, אבער א גוטע עצה קען איך דיר געבן.


אז דו האסט אריין גענומען בחורים ביי דיר אין בעיסמענט פאר'ן זומער זאלסטו נישט אריין נעמען קיין מיידלעך ביי דיר אין שטוב; עס איז נישט קיין צניעות אז עס זאלן זיך דרייען בחורים און מיידלעך אין איין חצר.


אויב דו וועסט האלטן מיידלעך ביי דיר אין שטוב וועל איך אהיים שיקן אלע בחורים; עס איז מיר נישט ווערד די גאנצע ישיבה אויב איז נישטא קיין קדושה. דער יסוד ביי אידישע קינדער איז קדושה - זיין הייליג; אויב עס איז נישטא קיין קדושה איז זייער ביטער.


איך האף דו וועסט אכטונג געבן, דו וועסט נישט לאזן דיין שטוב אויף הפקר.

#43 - געב אכטונג פון גוים, אפילו זיי רעדן שיין
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, גוים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די ערשטע זאך זאלט איר טוישן אייער טעלעפאן נומער אז דער גוי דער מנוול זאל נישט קענען רעדן מיט אייך.


איך וועל נאך היינט אריבער שיקן די חברה שומרים צו דעם גראסערי, זיי וועלן רעדן צום בעל הבית פונעם גראסערי און איבער געבן דעם גוי פאר די פאליציי.


יעצט בעט איך אייך, געבטס אכטונג און טוטס מער נישט אזא זאך; איר זאלט קיינמאל נישט ענטפערן פאר קיין שום פרעמדע מענטש - נישט קיין אונטערשיד א איד אדער גוי. אויב איינער שרייבט אייך אדער רופט אייך - זאלט איר זיך נישט וואוסנדיג מאכן; געבטס א קוק אין וואס פאר א סכנה איר זענט שיער נישט אריין געפאלן השם ישמרינו, איר זאלט קיינמאל נישט ענטפערן קיין שום מענטש.


פאלטס נישט פאר שיינע רייד, ווערטס נישט פארקויפט ווען איינער רעדט שיין צו אייך; איך פארשטיי אז איר האט נאך קיינמאל נישט געהערט איינער זאל רעדן שיין צו אייך, איך פארשטיי אז איר קומט פון א שטוב וואס אייער טאטע רעדט צו די קינדער זייער נידריג, ער רופט אייך: בהמה, אקס, פערד, מיט אלע מיאוס'ע ווערטער און יעצט איז די ערשטע מאל וואס איר הערט שיינע ווערטער פון דעם גוי טמא, אבער זייטס געווארנט, דער גוי וועט אייך הרג'ענען ביים סוף! דאס איז זייער וועג; זיי ווילן כאפן אידישע מיידלעך, זיי הייבן אן מיט זייער שמייכל, נאכדעם הייבן זיי אן שיין רעדן, דערנאך פאלט מען אריין אין די ביטערע עבירה פון זיין מיט א גוי, ביז דער גוי וועט אייך צום סוף הרג'ענען.


ענטפערטס נישט דעם גוי; איר וועט נאר ערגער מאכן, איר וועט גארנישט האבן פון אים מסביר זיין אז איר זענט א איד, איר וועט נאר ווערן נענטער מיט אים. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן י): "לֹא תִּכָּנֵס עִם פִּתּוּיֶיךָ בְּטוֹעֵן וְנִטְעָן", גיי נישט אריין אין קיין הסברים מיט'ן יצר הרע, "כִּי אֲרִיכַת הַרְגָּשַׁת הַחוֹשֵׁב אֲפִלּוּ לִבְחִינַת הַשּׁוֹלֵל תִּפְעַל הַגְבָּרַת הַחֵפֵץ וְתִתְהַפֵּךְ הָרָצוֹן אֵלָיו"; איר זאלט שוין טוישן אייער טעלעפאן נומער און איך וועל גיין צו די פאליציי.


שיינע ווערטער וועט איר באקומען נאך אביסל פון אייער חתן, פון אייער מאן - אויב איר וועט זיין שטארק, איר וועט זיך דערהאלטן.


איך ווארט צו הערן פון אייך אז איר האט געטוישט אייער נאמבער.

#42 - וואויל איז דעם וואס פירט זיך בתמימות ובפשיטות
חברים, קדושה, גמרא, הלכה, חומרות, תמימות, שבועות, תיקון ליל שבועות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהעלותך, כ' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חשוב'ע חברים, תלמידי היכל הקודש ירושלים עיר הקודש, ה' עליהם יחיו.


אן א שיעור גריסן איז צו מיר אנגעקומען פון אייער חבורה אין ירושלים פונעם פארגאנגענעם יום טוב שבועות; מענטשן דערציילן מיר אז מען האט געשפירט אזא ליכטיגקייט שבועות אין אייער חבריא, מען האט מרחוק פארשטאנען דאס וואס דער הייליגער של"ה ברענגט (ספר של"ה, מסכת שבועות), די מעשה נורא פון די חבורה ביים הייליגן בית יוסף זכותו יגן עלינו וואס זיי האבן אלץ זוכה געווען בשעת זיי האבן געזאגט דעם תיקון, שבועות ביינאכט.


איך בעט אייך זייער מיינע טייערע חברים, געבט אכטונג פון פאלשע לימודים; זעט צו לעבן מיט די וועג פון די תורה, בפרט ווען עס רעדט זיך ביי דברים שבינו לבינה - דארט דארף מען זיך זייער היטן פונעם פרומער יצר הרע וואס שטעלט א פנים ווי אן עובד השם און אזוי ווארפט ער אראפ דעם מענטש אין עבירות.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג דערציילן פון דעם צדיק, הרב הקדוש רבי אברהם בן רבי נחמן מטולטשין זכר צדיק לברכה (בעל מחבר ספר "באור הלקוטים"), אז ער פאר זיך איז געווען גענצליך מובדל ומופרש פון די וועלט, מיט דעם אלעם ווען מען פלעגט אים בעטן הדרכות בענינים שבינו לבינה וכו' פלעגט ער שטענדיג זאגן: "קִינְדֶערְלֶעךְ, הִיט אַייךְ פוּן כְּרִיתוּת"; דאס הייסט מען זאל זיך אכטונג געבן צו היטן הלכות טהרה, מען זאל חזר'ן הלכות טהרה צו וויסן נישט נכשל צו ווערן אין קיין שום הלכה, אבער נישט צולייגן קיין שום חומרות ופרישות, נאר ווען מען מעג - מעג מען אלעס וכו'.


עס איז מיר שווער צו שרייבן אין דעם נושא, אויך איז שווער צו פארשטיין פונקטליך וואס יא און וואס נישט וכו', וכו' - אפילו ווער עס הערט די שיעורים. גלייך ווען די גרעניץ וועט זיך עפענען האף איך מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צו זיין מיט ענק אין ארץ ישראל, איך וועל אייך מדריך זיין ווי אזוי זיך צו פירן, אזוי ווי דער רבי האט געוואלט לויט ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט.


וואויל איז דעם וואס פירט זיך בתמימות ובפשיטות, דער וועט זוכה זיין צו די גרעסטע מדריגה. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן יב): "וְעִקָּר הַיַּהֲדוּת הוּא רַק לֵילֵךְ בִּתְמִימוּת וּבִפְשִׁיטוּת בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת, וּלְהִסְתַּכֵּל בְּכָל דָּבָר שֶׁעוֹשֶׂה שֶׁיִּהְיֶה שָׁם הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ", דער עיקר פון אידישקייט איז: פאלגן די הייליגע תורה בתמימות ובפשיטות, און פאר מען טוט א זאך זאל מען קוקן צי דאס איז דער רצון פונעם אייבערשטן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט לערנען יעדן טאג כאטשיג דעם דף גמרא, דאס וועט אייך העלפן איר זאלט זיך קענען דערהאלטן מיט די שווערע נסיונות; ווי אזוי קענען מיר זיך קריגן מיט'ן יצר הרע? נאר אז מען לערנט די הייליגע תורה - בפרט לימוד גמרא, פארברענט דאס דעם יצר הרע, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד" גִימַטְרִיָא שֶׁל הַקְלִיפָּה הֲמַחְטַאת אֶת הָאָדָם בִּפְגָם הַבְּרִית שֶׁנִּקְרֵאת "לִילִית", ווען א מענטש לערנט גמרא פארברענט ער די קליפה וואס ווארפט אראפ א מענטש אין פגם הברית; זאלט איר זיך מאכן א שיעור אין גמרא, אפילו מ'פארשטייט נישט די גמרא, דאך זאלט איר זאגן די ווערטער פון די גמרא, דאס וועט העלפן מען זאל זיך קענען קריגן מיט די נסיונות וואס דער יצר הרע שטעלט אונז אונטער און וויל אונז אראפ ווארפן.


א פרייליכן שבת.

#41 - מ'דארף גיין מיט חכמה צווישן די טראפן
חברים, חיזוק פאר מיידלעך, סקול, קדושה, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נשא ב', ט' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


לכבוד ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס טוט מיר זייער וויי צו הערן אז אייערע חבר'טעס פירן זיך נישט אויף ווי אזוי אידישע איידעלע מיידלעך דארפן זיך פירן, זיי האבן סמארטפאונס אפן צו די אינטערנעט, זיי טוען זיך אן נישט איידל און האבן מיט בחורים ה' ישמרינו.


פון איין זייט איז נישט גוט אז איר זאלט בלייבן אין סקול און האבן שייכות מיט זיי, ווייל איר וועט ווערן נאכגעשלעפט השם ישמרינו און פון די אנדערע זייט איז שווער צו זיין אין שטוב אליין אן חבר'טעס.


דאס בעסטע פאר אייך איז אז איר זאלט זיך פירן מיט חכמה און גיין צווישן די טראפן, אזוי ווי שלמה המלך זאגט (משלי כד, ו): "בְתַחְבֻּלוֹת תַּעֲשֶׂה לְּךָ מִלְחָמָה", מיט חכמה זאלסטו זיך קריגן מיט'ן יצר הרע; גייטס אביסל אין סקול, אבער אין די צייטן וואס די מיידלעך זענען פארנומען מיט נארישקייטן זאלט איר בלייבן אין שטוב העלפן אייער מאמע - זיך אכטונג געבן נישט אריין צו פאלן אין די נעץ פונעם יצר הרע.


איך האף צום אייבערשטן אז אייער פראגע וועט נישט זיין פאר צו לאנג, איך האף אז איר וועט שנעל א כלה ווערן; איך האף צו זיין אייער שדכן.

#40 - אז מ'פירט זיך הייליג, האט מען א גליקליך לעבן
קינדער, קדושה, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נשא א', ראש חודש סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד הילד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז זייער א גרויסע עבירה אנצורירן דעם אות ברית קודש; עס איז אזוי הארב אז די הייליגע חכמים זאגן (שבת קח:): "יָד לָאַמָּה תִּקָּצֵץ", די הענט וואס רירט אן דעם ברית זאל ווערן אפגעשניטן; ווייל דאס ברענגט די וועלט זאל חרוב ווערן.


דו בעסט מיר איך זאל דיר שרייבן חיזוק דו זאלסט נישט אנרירן וכו'; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן ווי גוט עס איז דעם מענטש וואס טוט דעם ווילן פונעם אייבערשטן, און פארקערט, ווי שטארק מען ליידט אויב מען פאלגט נישט וואס דער אייבערשטער זאגט. אויב דו וועסט זיך היטן און נישט לייגן די הענט אויפ'ן אות ברית קודש וועסטו זיין אייביג פרייליך, דו וועסט נישט האבן קיין קשיות אויפ'ן אייבערשטן, דו וועסט האבן פרנסה, דו וועסט האבן דיין שידוך אין צייט און האבן שלום בית, אבער אויב חס ושלום מען היט נישט דעם אות ברית קודש איז מען שטענדיג טרויעריג, מען האט קשיות און ספיקות אין די אמונה, מען פארלירט די געלט, מען פארלירט די שידוך און אפילו מען האט יא חתונה קומט מען זיך נישט אויס מיט די ווייב.


זיי קלוג, ווען דו האסט איבעריגע צייט זאלסטו זאגן פרקים משניות און קאפיטלעך תהילים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#39 - שטארק זיך אנצוהויבן נאכאמאל און נאכאמאל צו זיין ערליך
קדושה, בחור, התחזקות, סמארטפאון, התחדשות, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת במדבר, כ"ז אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו ביסט א טייערער בחור און א וואוילער בחור; לאז זיך נישט צעברעכן פונעם יצר הרע וואס רעדט דיר איין אז דו ביסט א פארפאלענער און דו וועסט שוין נישט זיין קיין ערליכער איד. דאס אליינס אז דו האלסט אין איין אוועק ווארפן דיין סמארטפאון איין מאל און נאכאמאל דאס ווייזט אז דו ווילסט זיין גוט.


קוק נישט אויף דעם וואס דו קויפסט זיך יעדע שטיק צייט נאכאמאל א נייע סמארטפאון צו קוקן עבירות, קוק אויף דאס וואס דו ווארפסט עס אוועק יעדע מאל נאכאמאל און נאכאמאל, דאס ווייזט אז דו ווילסט זיין גוט און אז דו ביסט גוט; דאס וואס דו קויפסט עס נאכאמאל און נאכאמאל און דו קוקסט עבירות, גילוי עריות רחמנא לצלן און דו פאלסט אראפ אין די עבירה פון פגם הברית הוצאת זרע לבטלה - דאס איז נישט דו, דאס איז דער יצר הרע וואס שלעפט דיר צוריק אין נעץ; ער וויל דיך נישט פארלירן, ער מיינט אז ער גייט דיר געוואונען, ער ווייסט נישט אז דו האסט שוין טועם געווען דעם רבי'ן און דו ווייסט שוין דעם סוד אז עס איז נישט דא קיין יאוש אויף די וועלט.


דעריבער טייערער ..., שטארק זיך און זיי נישט צעפאלן ביי דיר; זיי פרייליך, שמועס זיך אויס מיט'ן אייבערשטן, רעד צו אים, בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, בעט אים אז דו זאלסט נישט אוועק פאלן חס ושלום, דערצייל אים פונקטליך וויפיל סמארטפאונס דו האסט שוין געקויפט און וויפיל דו האסט שוין צעבראכן, זאג אים: "הייליגער באשעפער, האב רחמנות אויף מיר, איך ווייס נישט וואס צו טון, איך קען נישט אפלאזן דאס קוקן עבירות, איך בין אזוי צעבראכן פון דעם; יעדעס מאל קומט א פרישער יצר הרע, איך גיי שטילערהייט קויפן א סמארטפאון און איך באהאלט זיך מיט דעם, איך קוק ניאוף, איך קוק פאנאגראפיע רחמנא לצלן, און גלייך נאכדעם ווער איך אזוי צעבראכן און איך צעברעך דעם טעלעפאון, און ווען עס גייט אריבער א שטיק צייט טו איך דאס נאכאמאל, איך קויף זיך א טעלעפאון און איך קוק נאכאמאל און אזוי ווייטער, עס נעמט נישט קיין עק; טאטע זיסער, טאטע קרוין, העלף מיר! איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך, עס גייט מיר אבער נישט, האב רחמנות אויף מיר!"


אז דו וועסט אזוי טון טאג נאך טאג וועסטו סוף כל סוף ארויס קריכן פון דעם.


 

#38 - ס'איז דא א וועג צו ווערן א געזונטע פרוי
קדושה, חיזוק פאר פרויען, רפואה, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת אחרי-קדושים, ד' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איר אליינס ווייסט נישט ווי קראנק איר זענט - אז איר ווילט נישט לעבן מיט אייער מאן, איר ווילט נאר לעבן מיט חבר'טעס רחמנא לצלן. די צרה איז א דאפעלטע, ווייל איר טראכט אז איר האט נישט קיין פראבלעם, איינער האט אייך פארדרייט דעם קאפ אז דאס איז בכלל נישט קיין עבירה, ווען דער הייליגער באשעפער זאגט פאר אונז אידישע קינדער (ויקרא יח, ג): "כְּמַעֲשֵׂה אֶרֶץ מִצְרַיִם אֲשֶׁר יְשַׁבְתֶּם בָּהּ לֹא תַעֲשׂוּ" איר זאלט זיך נישט פירן אזוי ווי די מצריים האבן זיך געפירט, און חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תורת כהנים יג, ז) אז דאס מיינט מען מעשה זנות.


די שאלה איז צי איר ווילט זיך בכלל אויסהיילן אדער איר ווילט בלייבן קראנק א גאנץ לעבן; אויב איר ווילט זיך היילן איז דא א וועג דאס צו היילן, איך האב שוין געזען אסאך פעלער פון אזעלכע מעשיות וואס מען איז געווען טויט קראנק אזוי ווי איר זענט און האבן זיך אויסגעהיילט נאר ווייל זיי האבן געוואלט, זיי האבן פארשטאנען אז זיי זענען אויף נישט א גוטע וועג, זיי זענען פשוט אריין געפאלן אין דעם אן וויסן, אבער אז איר ווילט בכלל נישט הערן אז דאס איז א גרויסע עבירה, איר האלט אייך פאר א חכמת, איר האט שלעכטע חבר'טעס וואס רעדן אנטקעגן די תורה און טייטשן אויס פסוקים לויט אייערע מניוולות - דעמאלט וועט איר זיך דארפן גט'ן.


עס קען זיין אז איר זענט נישט שולדיג, איר האט באקומען א פחד פון מענער צוליב אייער ברודער; אייער ברודער איז אייך נאכגעלאפן אלס מיידל, אייך און אלע אייערע געשוויסטער השם ישמרינו, ער האט ענק אלע באצווינגען רחמנא לצלן, דאס האט איבערגעלאזט א שרעק אין אייך פון מענער און ביז יעצט ווילט איר נישט וויסן פון קיין מאן, אבער אייער מאן איז זיכער נישט שולדיג, ער וויל לעבן אזוי ווי דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, וועט מען זיך דעמאלט דארפן גט'ן; איך וועל נישט לאזן אייער טייערער מאן זיך אפליידן א גאנץ לעבן און בלייבן מיט אייך, נאר אויב איר זאגט אז איר ווילט ארויסגיין פון אייער מצב.


פון היינט זאלט איר יעדן טאג זאגן תהלים; זאגטס דעם יום תהילים יעדן טאג, דאס וועט זיין א תשובה פאר'ן זאגן אזא מיאוס'ע זאך אויף די הייליגע צדיקת רות. וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ז:) אז זי האט באקומען איר נאמען רות ווייל רות איז א לשון פון אנטרינקען, פון איר איז ארויסגעקומען דער צדיק דוד המלך וואס האט אנגעטריקען כביכול דעם אייבערשטן מיט שירות ותשבחות, ער האט געזינגען די הייליגע קאפיטלעך תהילים צום אייבערשטן; זאגטס דעם יום תהילים און ווען איר ענדיגט דעם יום זאלט איר זאגן די תפילה:


"הייליגער באשעפער העלף מיר, איך ווייס נישט וואס צו טון, איך בין קראנק אין קאפ, איך וויל נישט לעבן מיט א מאן; איך האב חתונה געהאט אן א ווילן, מיינע עלטערן האבן מיר חתונה געמאכט, אבער איך וויל נישט לעבן מיט א מאן, איך וויל נישט זיין חתונה געהאט, איך וויל לעבן מיט חבר'טעס אזוי ווי די מצרי'שע פרויען און די געמיינע פעלקער לעבן.


הייליגער באשעפער איך ווייס נישט וואס צו טון, איך בין אזוי פארדרייט פון שלעכטע חבר'טעס; דער יצר הרע רעדט מיר איין אז דאס איז בכלל נישט קיין פראבלעם, איך בעט דיר אייבערשטער הייל מיר אויס פון מיין קראנקהייט, העלף מיר איך זאל וועלן זיין געזונט, איך זאל וועלן לעבן א אידישע לעבן, א ריינע לעבן און א געזונטע לעבן אזוי ווי דו האסט באשאפן די וועלט.


וואס בין איך שולדיג אייבערשטער אז איך בין קראנק אין קאפ, אלע מיינע געפילן זענען אויסגעדרייט? מיין ברודער האט מיר געפייניגט אלס מיידל, פון דעמאלט איז מיר אריין א פחד צו מענער, און היינט בין איך אזוי פארדרייט אז איך וויל שוין אזוי בלייבן. איך בין חתונה געהאט אבער איך וויל נישט זיין חתונה געהאט, איך האב א מאן אבער איך וויל נישט קיין מאן; איך בעט דיר אייבערשטער, דו קענסט אלעס, דו מאכסט אלעס, דו געבסט שכל און פארשטאנד, העלף מיר איך זאל ווערן א געזונטע פרוי.


אייבערשטער ראטעווע מיר, קוק מיין צעבראכענעם הארץ, איך אליינס וויל נישט די סארט לעבן; העלף מיר, איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך, איך וויל זיין א געזונטע מאמע, א געזונטע פרוי; איך ווייס נישט וואס צו טון.


אייבערשטער הער צו מיין געבעט און מיין געוויין; העלף מיר בזכות אלע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיינעט וועגן, בפרט דער הייליגער רבי - רבינו נחמן בן פיגא זכותו יגן עלינו און רבינו אליעזר שלמה בן מלכה זכותו יגן עלינו, אמן".


אויך זאלט איר זאגן קאפיטל כט פון תהילים; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות קליפה, סימן י): "הַשִּׁבְעָה קוֹלוֹת שֶׁאָמַר דָּוִד עַל הַמַּיִם, בְּדִבּוּרָן מַכְנִיעִין הָרוּחַ רָעָה", אז מען זאגט קאפיטל כט נעמט מען אוועק דעם רוח רעה וואס כאפט זיך אריין אינעם מענטש; וועט דאס זיכער ארויס נעמען דעם רוח רעה, דער רוח הטומאה פון אייך, איר וועט ווערן אויסגעלייזט פון די קליפות און שדים וואס האבן אייך געפאנגען:


"מִזְמוֹר לְדָוִד הָבוּ לַה' בְּנֵי אֵלִים הָבוּ לַה' כָּבוֹד וָעֹז, הָבוּ לַה' כְּבוֹד שְׁמוֹ הִשְׁתַּחֲווּ לַה' בְּהַדְרַת קֹדֶשׁ. קוֹל ה' עַל הַמָּיִם אֵל הַכָּבוֹד הִרְעִים ה' עַל מַיִם רַבִּים. קוֹל ה' בַּכֹּחַ קוֹל ה' בֶּהָדָר. קוֹל ה' שֹׁבֵר אֲרָזִים וַיְשַׁבֵּר ה' אֶת אַרְזֵי הַלְּבָנוֹן. וַיַּרְקִידֵם כְּמוֹ עֵגֶל לְבָנוֹן וְשִׂרְיֹן כְּמוֹ בֶן רְאֵמִים. קוֹל ה' חֹצֵב לַהֲבוֹת אֵשׁ. קוֹל ה' יָחִיל מִדְבָּר יָחִיל ה' מִדְבַּר קָדֵשׁ, קוֹל ה' יְחוֹלֵל אַיָּלוֹת וַיֶּחֱשֹׂף יְעָרוֹת וּבְהֵיכָלוֹ כֻּלּוֹ אֹמֵר כָּבוֹד, ה' לַמַּבּוּל יָשָׁב וַיֵּשֶׁב ה' מֶלֶךְ לְעוֹלָם, ה' עֹז לְעַמּוֹ יִתֵּן ה' יְבָרֵךְ אֶת עַמּוֹ בַשָּׁלוֹם".


אז איר וועט פאלגן וואס שטייט אין דעם בריוו, איר וועט ליינען דעם בריוו יעדן טאג, אפילו אפאר מאל א טאג - און זאגן די תפילה וועט איר מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צוריק ווערן א געזונטע פרוי און א געטרייע ווייב צו אייער מאן, איר וועט לעבן א שיינע לעבן.

#37 - חס ושלום צו רעדן צו קינדער זאכן וואס זיי דארפן נישט וויסן
קדושה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אחרי-קדושים, ב' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חס ושלום צו רעדן צו קינדער זאכן וואס זיי דארפן נישט וויסן, מיט דעם וועסטו זיי נאר חרוב מאכן.


דו רעד צו זיי נאר זאכן וואס האט מיט זיי; זיי דארפן וויסן אז עס איז א גרויסע עבירה צו לייגן די הענט אויפ'ן אות ברית קודש, אן קיין הסברים און אן קיין טעמים. ווען מען זעט ביי קינדער אז זיי געבן נישט אכטונג, זאגט מען זיי נאכאמאל און נאכאמאל ביז דער אייבערשטער העלפט אז זיי הייבן אן לעבן מיט יראת שמים.


אז מען וויל פועל'ן ביי קינדער זיי זאלן זיין ערליך, קען מען נישט יוצא זיין מיט איין מאל רעדן; מען דארף כסדר רעדן מיט זיי דיבורים פון יראת שמים.


איך האף אז דער בריוו וועט אנקומען צו דיר נאך פאר דו וועסט זיי חרוב מאכן.