בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#105 - מיידלעך זאלן זיך נישט דרייען ביינאכט אויפ'ן גאס
חברים, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, הפצה, שבת קודש

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


מיידלעך דארפן אכטונג געבן זיך נישט צו פירן אויפפאלנד; אויב מיידלעך ווילן עוסק זיין אין מקרב זיין אנדערע מיידלעך אדער פרויען - דארף דאס זיין איידל און באשיידן. אונזערע תלמידות פון בית פיגא פארשפרייטן צווישן פרויען און מיידליך דעם רבינ'ס עצות, אבער דאס גייט אויף זייער אן איידעלע וועג; נישט מיט קיין רעש, נישט מיט קיין שטורעם; די שענסטע זאך ביי מיידלעך איז זיין איידל און באשיידן.


פרייטאג צו נאכטס נאך די סעודה איז נישט א צייט פון גיין אין גאס, עס שטייט אין פסוק (תהלים מה, יד): "כָּל כְּבוּדָּה בַּת מֶלֶךְ, פְּנִימָה", דאס שיינקייט פון א אידישע טאכטער איז צו זיין אין שטוב; אודאי דארף מען גיין אין גאס ערלעדיגן זאכן, מען דארף איינקויפן וכו', אבער סתם ארויס גיין שפאצירן - ברענגט נאר פראבלעמען.


וואס דארפט איר מער פון דעם וואס מען זעט ביי די מעשה אין די תורה אז שכם האט פארכאפט דינה - יעקב אבינו'ס טאכטער, ער האט איר געפייניגט וכו'; אלעס האט זיך אנגעפאנגען ווייל זי איז ארויס שפאצירן אין די גאסן, אזוי ווי עס שטייט (בראשית לד, א): "וַתֵּצֵא דִּינָה לִרְאוֹת בִּבְנוֹת הָאָרֶץ", דינה איז ארויסגעגאנגען שפאצירן; דורך דעם איז געשען די ביטערע מעשה.


געט איבער פאר אלע תלמידות זיי זאלן זיך פירן איידל, מיט דרך ארץ, זיי זאלן זיך פירן מיט דרך ארץ צו די לערערינס און צו די מנהלת; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק, צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", ווער עס האט ליב דעם צדיק דארף אכטונג געבן עס זאל נישט ארויס גיין א שלעכטע נאמען אויפ'ן צדיק.


פרייטאג צו נאכטס אויב מען איז נאך נישט מיד זאל מען נעמען דעם תהילים און זאגן קאפיטלעך תהילים; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִזְכּוֹת לִתְשׁוּבָה יִהְיֶה רָגִיל בַּאֲמִירַת תְּהִלִּים, כִּי אֲמִירַת תְּהִלִּים מְסֻגָּל לִתְשׁוּבָה וכו'", ווער עס זאגט תהילים וועט זוכה זיין תשובה צו טון און ווערן אן ערליכער איד; תשובה איז נישט פאסטן און תשובה איז נישט סיגופים, תשובה איז צוריק קומען צום אייבערשטן; תשובה איז צו זאגן פאר'ן אייבערשטן: "רבונו של עולם! איך הייב אן פון יעצט צו זיין אן ערליכער איד, איך הייב אן פון היינט זיין צו דיר געטריי. העלף מיר אייבערשטער איך זאל האבן כח זיך צו שטארקן אויף מיין יצר הרע".


אויב מען וויל זיך אביסל אויסלופטערן קען מען גיין צו א חברט'ע, פארשטייט זיך נאר חבר'טעס וואס רעדן שיינע זאכן; מען קען זיך אינאיינעם מחזק זיין מיט די שיינע עצות פון רבי'ן, אבער נישט זיך דרייען אין גאס. אזוי אויך א גאנצע וואך ביינאכט איז נישט קיין צייט פון גיין אין גאס.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#104 - נעם נישט אריין קיין קאפלס ביי דיר אין שטוב
צניעות, הכנסת אורחים, משפחה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


נעם נישט אריין קיין קאפלס ביי דיר אין שטוב, עס איז נישט גוט פאר דיר; וואס דארפסטו צרות? וואס דארפסטו קאפ וויי? זיץ מיט דיין ווייב און קינדער און שוין.


אז יענער זוכט א וואקאציע זאל ער גיין מיט זיין ווייב וואו ער קען זיין פריוואט; לאז דיין שטוב זיין ריין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#103 - זאלסט זיין "שטאלץ" מיט דיין צניעות
צניעות, תהלים

בעזרת ה' יתברך


                   יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די חשוב'ע כלה ... תחי', תלמידה בית פיגא, וויליאמסבורג.


די שענסטע מתנה האט דער אייבערשטער געגעבן פאר אידישע קינדער - "צניעות"; דאס ברענגט ארויס דאס חשיבות פון אידישע טעכטער. די וואס גייען אנגעטון איידל און פירן זיך איידל - די זענען קלוג, די פארשטייען דאס שיינקייט פון אידישע טעכטער.


איך וויל דיר מחזק זיין דו זאלסט זיין "שטאלץ" מיט דיין צניעות; איך שטאלציר מיט דיר מיט דיין איידלקייט, דו ביסט א ביישפיל פון א "בית פיגא תלמידה". מיר פרייען זיך אז מיר באקומען אזא איידלקייט אין אונזער שטוב; דאס זענען אונזערע תפילות שטענדיג צום אייבערשטן, מיר זאלן האבן קינדער און קינד'ס קינדער וואס ליבן די תורה, ליבן די מצוות און פירן זיך איידל.


זאג ווייטער תהילים; פרוביר צו זאגן יעדן טאג דעם "יום תהילים".

#102 - שעץ די צניעות און איידלקייט פון דיין ווייב
צניעות, שלום בית

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך וויל זייער שטארק אונזער קהילה זאל זיין אן איידעלע קהילה וואס פירט זיך מיט יראת שמים; דאס צו טון דארף איך האבן הילף פון מיינע תלמידים, משפחות וואס פירן זיך איידל, משפחות וואס לעבן מיט'ן אייבערשטן.


איך קוק זייער ארויס אז דו און דיין ווייב וועלן זיין א ביישפיל פאר אונזערע תלמידים ותלמידות, ווען מען וועט קוקן אויף ענק וועט מען וויסן ווי אזוי מען דארף זיך פירן.


זיי מחזק דיין ווייב תחי'; שלעפ איר נישט אראפ, מאך נישט חוזק פון צניעות. אז זי קויפט זיך א קלייד און זי פרעגט דיר אויב עס איז גוט און שיין, זאלסטו נישט חוזק מאכן, איר זאגן: "ביסט געווארן א פרומע?" פארקערט, שעץ איר צניעות, שעץ איר איידלקייט.


זיי איר מחזק זי זאל זיך נישט אוועק רירן פון די לבוש פון איר מאמע; אויב זי וויל טוישן פון איר מאמע - קען זי נאר אויף מער איידל, מער פשוט, מער צניעות'דיג.


יעצט ביסטו יונג, עס קאכט אין דיר א פייער; אבער אז דו וועסט מיר פאלגן וועסטו נאר פארדינען.

#101 - א גרויס רחמנות אויף מיידלעך וואס מיינען אז די תורה איז א קנס
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט ליב האבן ווי אזוי ער וויל מען זאל גיין אנגעטון, ווייל עס איז א גרויסע רחמנות אויף מיידלעך וואס האבן נישט ליב צניעות, זיי האבן פיינט צניעות, זיי מיינען אז די תורה איז א קנס.


גיין אנגעטון איידל און באשיידן - איז שיין, גיין אנגעטון איידל - איז זיס; אידישע קינדער זענען נישט גע'קנס'עט אז מיר דארפן גיין אנגעטון איידל, מיר זענען באליבט ביים אייבערשטן, דעריבער זאגט ער אונז מיר זאלן זיך אכטונג געבן ווי אזוי זיך צו פירן.


מיין קליין אינגל פון איבער א יאר אלט איז זייער ברוגז אויף מיר אז איך לאז אים נישט אנכאפן די האר קערלע"ר (אן אייזן וואס מען מאכט הייס צו קרייזלען האר); איך זאג אים אלץ ער זאל דאס נישט אנרירן, איך נעם עס אוועק פון אים און ער איז זייער ברוגז אויף מיר, ער קען נאך נישט רעדן, אבער איך קען זען ווי ער וויל מיר זאגן: 'הלואי ווען קיינער זאגט מיר נישט וואס צו טון'; נעכטן נאכט האט פאסירט א שרעקליכע זאך, איינער פון מיינע קינדער האבן דאס גענוצט צו קרייזלען האר און געלאזט איינגעשטעקט, מיין קליין קינד האט דאס אנגעכאפט און זיך אפגעבריט די הענט; ער האט אזוי שטארק געוויינט אז אלע האבן מיט געוויינט, ער האט זיך געווארפן פאר יסורים, מיר האבן פרובירט מיט אלע מיטלען אים צו בארואיגן, עס איז געווען פאר אים זייער א גרויסע צער.


שפעטער ביינאכט ווען ער האט זיך שוין בארואיגט, ער האט גענומען מעדעצין, ער איז געווען אביסל פרייליך, האב איך אים געוויזן דעם האר קערלע"ר און אים געפרעגט אויב ער דארף עס, ווי נאר ער האט דאס געזען איז ער אזוי ווייט אוועקגעלאפן, מיט אזא פחד, מיט אזא שרעק; ער וויל שוין נישט אנרירן דעם אייזן. אבער היות ער איז נאך גאר קליין, ער איז א יאר און א האלב, ווערט ער נאך אלץ ברוגז אויף מיר ווען איך נעם אוועק פון אים סכנה'דיגע זאכן, ווי א מעסער וכדומה; ער קוקט אויף מיר אזוי ברוגז'דיג, ער וויל מיר זאגן: 'הלואי ווען קיינער זאגט מיר נישט וואס צו טון'.


איך האף דו פארשטייסט אליינס וואס איך וויל אויספירן; מיר ווייסן נישט וואס איז גוט און וואס איז נישט גוט, מיט אונזער שכל אליינס ווילן מיר זאגן: 'הלואי ווען קיינער זאגט מיר נישט וואס צו טון', הלואי ווען איך קען זיך אנטון ווי אזוי איך וויל; דארפן מיר וויסן אז עס לוינט זיך נישט אפצובריען און נאכדעם אנטלויפן פון די נישט גוטע זאכן, מיר דארפן גלייבן אז אויב מען טוט זיך אן אנדערש ווי דער אייבערשטער וויל, כאפט מען אזא ברי, די ווייטאג איז שרעקליך.


בעט אסאך דעם אייבערשטן זאלסט ליב האבן די וועג ווי אזוי דער אייבערשטער וויל מען זאל גיין אנגעטון; זייער אסאך מיידלעך, תלמידות פון אונזער סקול פרעגן מיר כל מיני שאלות אויף צניעות, איך פרוביר נישט צו ענטפערן משום כמה טעמים. איין זאך זאג איך דיר, פאר אלע תלמידות פון בית פיגא און פאר אלע וואס ווילן וויסן ווי אזוי זיך צו פירן: "בעט דעם אייבערשטן זאלסט ליב האבן צו זיין א איד, בעט דעם אייבערשטן זאלסט ליב האבן צו גיין אנגעטון שיין, איידל און רייך, בעט דעם אייבערשטן זאלסט וועלן נאר וואס ער וויל".


נאך אביסל ווערסטו א כלה און נאך די ביסל, פאר נאך אביסל ווערסטו א מאמע, און נאכדעם, נאך די ביסל און נאך די נאך אביסל איז נאך אביסל - וועסטו האבן קינדער וואס וועלן גיין אין חדר און אין סקול, דעמאלט וויל מען שוין נאר איין זאך, דעמאלט וויל מען שוין נאר גוטע קינדער, מען קען זיך נישט פארשטעלן די צער און ווייטאג פון עלטערן וואס די קינדער גייען נישט אויף די תורה וועג.


וואס קענען מיר טון אז אונזערע קינדער זאלן זיין ערליך, וואויל, גוט, טייער, הייליג און ריין? אז מיר וועלן זיך פירן איידל, מיר וועלן גיין אנגעטון איידל - דעמאלט וועלן מיר האבן די הבטחה וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן ט): "הַצְּנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכֶּה לָהּ בְּבָנִים הֲגוּנִים". אז מען גייט צניעות'דיג איז מען זוכה צו גוטע קינדער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#100 - נישט גיין אין גאס מיט שטוב קליידער
צניעות, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת וזאת הברכה, מחרת יום הכיפורים, י"א תשרי, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.


בנוגע דיין פראגע וואס דו האסט געפרעגט, דיין ווייב וויל וויסן אויב זי זאל זיך פארנעמען לכבוד דעם נייעם יאר נישט צו גיין א לאנגע קלייד אין שטוב.


וויסן זאלסטו אז א לאנגע קלייד איז זייער א שיינע זאך צו גיין, אבער דאס איז געמאכט צו גיין אין שטוב; אלע גייען שבת מיט לאנגע קליידער, אבער דאס איז א שטוב קלייד, ווען מען גייט אין גאס דארף מען זיין פארזיכטיג נישט צו צוען צו זיך פרעמדע אויגן.


ביי מיר אין שטוב פלעגט מען גיין לאנג ביז מיין שטוב איז געווארן א רשות הרבים, יעדע שבת קומען בחורים, געסט, גייט מען אנגעטון אזוי ווי מען גייט אין גאס.


דעריבער זאלסטו מחזק זיין דיין ווייב זי זאל נישט גיין אין גאס מיט שטוב קליידער. בפרט די משפחות וואס וואוינען אין שטעטל, זיי בעט איך נאך מער מען זאל גיין אנגעטון אין גאס שיין רייך און איידל, נישט שלעפעריש, לאנג און קלעבעדיג. איך דארף נישט אז די פרויען זאלן אויפקערן די גאסן אין שטעטל מיט די לאנגע קלעבעדיגע שלעפערישע שטוב קליידער.


אין שטוב, פאר די מאן - איז נישט קיין שום פראבלעם צו גיין מיט דעם.


א זיסע יאר.

#99 - אז דו קענסט נישט זיין צניעות'דיג, כאטש בעט אויף דעם
תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' לסדר כי תבוא לאומאן, י"א אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פארשטיי נישט פארוואס דו ביסט אזוי צעבראכן געווארן פון מיין בריוו; אויב דו קענסט נישט טון וואס איז ריכטיג, דו שפירסט ווי דו ווילסט נישט זיין צניעות'דיג, דו ווילסט טון זאכן וואס איז נישט ריכטיג - דארפסטו נישט ווערן פון דעם צעבראכן, דו קענסט בעטן דעם אייבערשטן זאלסט איין טאג וועלן זיין גוט און וועלן גיין איידל אנגעטון.


בנוגע פארבן די נעגל; איך זאג דיר נאכאמאל: 'נעיל פאליש איז א חציצה, א אידישע פרוי טאר נישט גיין מיט דעם', און אויב דו ווילסט יא לייגן נעיל פאליש זאלסטו כאטש וויסן וואס איז ריכטיג און אויף וואס צו בעטן. זאלסט בעטן דעם אייבערשטן דו זאלסט האבן די שטארקייט דאס נישט צו לייגן.


איך האב רחמנות אויף דיר; דו ווערסט צעריסן, פון איין זייט האסטו דעם רבי'ן, דו ווילסט האבן די לעבן פון רבי'ן, דו ווילסט שפירן א טעם אין לעבן, א פרייליכקייט אין לעבן, אבער פון די אנדערע זייט ווען דו גייסט אהיים און דיין משפחה מאכט חוזק פון צניעות, זיי מאכן אוועק די שיינע אידישע לעבן - ווערסטו אזוי צעריסן אז דו האסט נישט קיין כח זיך צו דערהאלטן.


איך בעט דיר זייער, קלאפ זיך נישט אראפ; אפילו דו פאלסט דורך וכו' וכו' - איז דער אייבערשטער ווייטער מיט דיר, ער האט דיך ליב און ער ווארט דו זאלסט רעדן צו אים און אים בעטן ער זאל שטענדיג זיין מיט דיר.


בנוגע דיין שידוך וכו'; מען ווארט אויף דיר און אויף דיינע עלטערן, ווייל די אנדערע זייט איז גרייט צו גיין ווייטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#98 - צניעות ביים ארבייטס פלאץ
תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר פרויען, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תצא, ז' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


געבטס זיך זייער אכטונג איר זאלט ארבעטן בצניעות, געבטס אכטונג נישט צו רעדן פריינטליך מיט קיין שום פרעמדע מאן; אלע שאלות וואס האט צו טון מיט די ארבעט זאלט איר ענטפערן קאלט און טרוקן, קורץ און שארף, נישט מער און נישט ווייניגער.


איך ווייס נישט וואס די מצב איז דארט ביי די ארבעט, דאס דארפט איר אליינס וויסן, אויב איז דאס גוט פאר אייך אדער נישט; ווייל אויב פירט מען זיך נישט איידל - איז נישט ווערד די גאנצע דשאב, עס לוינט נישט צו פארלירן די גאנצע לעבן פאר די פאר דאלער, עס לוינט נישט צו פארלירן יענע וועלט פאר די פאר דאלער.


בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט זיין אין א גוטע פלאץ, איר זאלט נישט האבן צו טון מיט פרעמדע מענער, איר זאלט זיין אין א ריינע פלאץ; מאכטס התבודדות איר זאלט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, ווייל דורך התבודדות שווימט ארויף די אמת. ווען מען שמועסט מיט'ן אייבערשטן, מען דערציילט אים אלע פרטים - שווימט ארויף די אמת, מען ווייסט נאכדעם ווי אזוי זיך צו פירן.


טוטס וואס יוסף הצדיק האט געטון ווען ער האט געדארפט ארבעטן ביי דעם גוי טמא פוטיפר, ער האט א גאנצן צייט געבעטן שטילערהייט דעם אייבערשטן ער זאל אים היטן פון שלעכטס, ביז דער גוי טמא פוטיפר האט געזען ווי דער אייבערשטער איז מיט אים. אזוי ווי די הייליגע חכמים דערציילן (בראשית רבה פו, ה) יוסף הצדיק פלעגט רעדן צום אייבערשטן און שטענדיג האבן זיך זיינע ליפן געשאקלט, ביז פוטיפר האט אים איינמאל געפרעגט: "זאג מיר, וואס שאקלסטו מיט דיינע ליפן, דו מאכסט כישוף?!" האט אים יוסף הצדיק געענטפערט: "ניין, איך איך בין נישט קיין כישוף מאכער, איך האב א גרויסן באשעפער, וואס איך בעט אים איך זאל נישט צוקומען צו שלעכטס".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#97 - איר דארפט זיין מער פארזיכטיג, ווייל אלע קוקן און מאכן אייך נאך
צניעות, חינוך הילדים, היכל הקודש, שווימען

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


מרת ... תחי'.


איך בין זייער אנטוישט אז איר לאזט אייער טאכטער גיין שווימען נישט בצניעות; איר שרייבט מיר שטענדיג אז איר טוט נאר וואס דער ראש ישיבה זאגט, איר פירט אייער שטוב אזוי ווי איר ליינט אין די בריוו פון איש אמונות און עצתו אמונה - און יעצט הער איך אז אייער טאכטער גייט שווימען נישט איידל.


איך האב שוין געשריבן אזויפיל בריוו און שוין אזויפיל גערעדט פון דעם אז מען טאר נישט גיין שווימען מיט א בעידינג סוט, א בעידינג סוט איז א בגד פון פריצות, עס איז אן עקלדיגע טמא'נע קלייד וואס טאר נישט ארויף גיין אויף א אידישע הייליגע פרוי, אפילו מען טוט אן אויף דעם א שווים קלייד.


עס זענען דא נאך מיידלעך וואס שווימען נישט בצניעות, אבער ביי אייך איז גאר אנדערש; איר דארפט זיין מער פארזיכטיג, ווייל אלע קוקן אויף אייער משפחה, מען ווייסט אז אייער משפחה פירט זיך אזוי ווי מוהרא"ש האט געלערנט, מען וויל זען וואס איר טוט און אזוי טוען אנדערע נאך.


איך האף אז איר וועט תשובה טון אויף דעם און ארויס ווארפן די בגדי פריצות פון אייער שטוב.

#96 - זיך ארויסדרייען אויף א שיינע וועג
צניעות, רפואה, משפחה, תפלות אויף אידיש, עסן

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי ממשיך מיט'ן זאגן תהילים יעדן טאג; דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן צח) אז תהילים איז א שטעקן אויף וואס מען קען זיך אנלאנען, אזוי ווי א קראנקער מענטש לא עלינו גייט מיט א שטעקן, ער פארלאזט זיך דערויף און דאס טראגט אים און פירט אים וואו ער דארף גיין, אזוי אויך ווען א מענטש זאגט תהילים און פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן, איז דאס אים ווי א שטעקן אויף וואס ער קען זיך גוט אנלאנען, מען גייט דורכדעם ארויס פון אלע פראבלעמען.


בנוגע דיינע שוואגערס; מען טאר נישט שמועסן מיט פרעמדע מענער. ענטפערן א שאלה קענסטו, אבער אריין גיין אין א פריינטליכע שמועס איז נישט גוט.


דארפסט נישט אפהאקן, טו עס מיט שכל; אז יענער הייבט אן א פריינטליכע שמועס דריידט מען זיך ארויס מיט חכמה, ביז יענער פארשטייט אליינס אז עס איז נישט דא מיט וועם צו שמועסן. דאס דארף מען טון מיט גרויס חכמה נישט צו מאכן קיין מחלוקת אין די משפחה; אז מען וועט דיר פארהאלטן, מען וועט דיר זאגן דו ביסט צו פרום זאלסטו זיך ארויסדרייען און זאגן: "איך בין שעמעדיג".


עס איז כדאי דו זאלסט לערנען די צווייטע מעשה אין סיפורי מעשיות, די מעשה פונעם מלך און דער קיסר, דארט לערנט אונז דער רבי אויס די וועג ווי אזוי זיך ארויסצודרייען מיט חכמה פון נישט גוטע זאכן, די חכמה פונעם בת קיסר וואס האט אכטונג געגעבן נישט צו האבן צוטון מיט פרעמדע מענער. ווען איינער האט איר געוואלט באצוואונגען חתונה צו האבן האט זי געזאגט: "אודאי וועל איך חתונה האבן מיט דיר, אבער נאר בתנאי אז דו רירסט מיר נישט אן ביז מיר וועלן מאכן די חתונה כדת וכדין", און שטילערהייט איז זי נעלם געווארן; קוק נאך די מעשה.


בנוגע די עסן וואס דו קענסט נישט עסן; מיט תפילה וועסטו אלעס קענען עסן. בעט יעדן טאג דעם אייבערשטן אויף דעם, זאג: "רבונו של עולם, איך דאנק דיר פאר מיין שיינע זיסע הערליכע לעבן, יישר כח אייבערשטער איך בין געזונט, יישר כח אייבערשטער איך האב אלעס אין מיין לעבן.


איך בעט דיר זייער הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען עסן די אלע עסן וואס איז נישט גוט פאר מיין קערפער (רעכן אויס אלעס וואס דו קענסט נישט עסן), העלף מיר איך זאל קענען אלעס פארדייען, איך זאל קענען הנאה האבן פון דיין שיינע וועלט.


הייליגער באשעפער, איך ווייס אז אלעס וואס איך טאר נישט עסן איז פאר מיין טובה, עס איז נאר גוט, עס איז בלויז חסדים, איך האב נישט קיין טענות, איך גלייב אז אלעס איז פאר מיין טובה, דאך האסטו אונז געזאגט אין די הייליגע תורה אז מען זאל דאווענען פאר דיר, מען זאל מיט תפילה טוישן אלעס אז מיר זאלן אויך זען דאס גוטס, בעט איך דיר אייבערשטער, דו ביסט א כל יכול, דו מאכסט אלעס, דו טוסט אלעס; מאך א נס אז איך זאל קענען עסן אלעס, איך זאל נישט זיין אויסגעשלאסן פון די עסן און יענע עסן".


אזוי זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג, אויך זאלסטו צולייגן אייגענע תפילות פון דיין הארץ - וועסטו זען גרויסע נסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#95 - מ'דארף אריינלייגן צניעות מיט א ליבשאפט
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב, בארא פארק.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בין זייער שאקירט פון די מעשה וואס דו שרייבסט; פון איין זייט דערשראקן, אז א מיידל האט דיר שטילערהייט דערציילט, איר פלאן איז געווען אז זי גייט זיך אויפרייסן דעם זומער, זי גייט אפלאזן איר צניעות ווייל זי קומט פון א סקול וואס דארט לייגט מען אריין צניעות מיט צווינגען, מען געבט דאס נישט אויף די ריכטיגע וועג; זי האט דיר דערציילט אז זי האט געהאט א פלאן צו טון שלעכטע זאכן ביז זי איז אנגעקומען אין בית פיגא קעמפ און זיך דערזען מיט מיידלעך וואס האבן ליב צניעות, זי האט אפגעמאכט אז זי גייט בלייבן מיט איר צניעות, זי גייט בלייבן איידל אנגעטון; פון די אנדערע זייט בין איך זייער פרייליך ווי אזוי די מעשה האט זיך געענדיגט.


דו זאלסט רעדן שיין צו יעדן איינעם, אפילו דו זעסט מיידלעך וואס גייען נישט אנגעטון אזוי ווי מען דארף - זאלסטו זיי ווייטער ליב האבן, זאלסט קוקן אויף זיי מיט רחמנות; ווייל באמת ווילן אלע אידן זיין גוט, אלע מיידלעך ווילן זיין ערליך, זיי ווייסן פשוט נישט אז די אידישע וועג איז גוט, די ערליכע וועג איז זיס; דאס מאכט זיי זאלן וועלן אנטלויפן און טון נישט גוטע זאכן.


זארג נישט, דיין שידוך איז שוין דא, דו גייסט שוין ווערן א כלה; דו האסט וואוילע עלטערן, זיי ווייסן וואס איז גוט פאר דיר, זיי קלויבן אויס פאר דיר א ספעציעלער בחור וואס וועט לעבן מיט דיר א לעבן מיט ליבשאפט.


איך האף דו וועסט מיר העלפן זיין א טיטשער דעם קומענדיגן יאר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#94 - פיר זיך צניעות'דיג אזוי ווי דיין מאמע האט דיר געלערנט
כיבוד אב ואם, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שווימען

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי', תלמידה בית פיגא וויליאמסבורג.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן די שיינע גרוסן פון קעמפ, ווי די מיידלעך פירן זיך באחדות, מען איז מקרב יעדע איינציגסטע מיידל.


אויף דיין פראגע וועגן אנטון א בעידינג סוט אונטערן שווים קלייד; איך וועל דיר זאגן דעם אמת, איך האב נישט געטראכט אז איך דארף נאך שרייבן אדער רעדן פון דעם נאכדעם וואס איך האב שוין געזאגט אלע יארן דאס וואס צדיקים האבן געזאגט אויף דעם קלייד, אז דאס איז א פריצות'דיגע קלייד.


ווען איך האב געליינט דיין בריוו האב איך מיך אנגעהויבן אינטערעסירן וואס עס גייט פאר; וואס איז די שאלה? וואס טוט זיך ביי די מיידלעך? ווי אזוי שווימט מען? האב איך געהערט אז נישט אלע טוען מיין ווילן, נאר געציילטע משפחות פירן זיך מיט צניעות און דיין משפחה - דו מיט דיינע שוועסטערס זענען פון די וואס טוען נישט אן די פריצות'דיגע קלייד.


דעריבער זאלסטו פאלגן דיינע עלטערן; דיינע עלטערן פארשטייען גאר גוט וואס צניעות איז, זיי פירן די משפחה זייער צניעות'דיג, זאלסט שווימען אזוי ווי דיין מאמע האט דיר געלערנט.


איך פריי זיך זייער אז מיר האבן זיך משדך געווען מיט דיין משפחה, דיין שוועסטער ווערט א שנור ביי אונז למזל טוב; דאס איז אונזער ציל, זיך פירן ערליך און אידיש.


בנוגע תהילים; זוך נישט צו ענדיגן, זאג לויט דיין וועג; זאג תהילים וויפיל דו קענסט. תהילים איז נישט קיין קאנטעסט - ווער עס קען ענדיגן מער מאל, תהילים איז געבעטן צום אייבערשטן, עס ברענגט נאנט צום אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#93 - אויפשטעלן א דור פון ריינע הייליגע מיידלעך וואס זאלן ליב האבן צניעות
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, סקול

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת כי תצא, ה' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


א בעידינג סוט איז א קלייד פון פריצות, עס טאר נישט ארויף גיין אויף א הייליגע ריינע אידישע קערפער; אפילו אונטערן שווים קלייד.


עס איז מיר א וואונדער אז נאכן שרייבן אזויפיל מאל פון דעם האלט איך נאך ביי א'; מיינע תלמידות ווייסן נאכאלץ נישט אז דאס איז נישט קיין אידישע קלייד.


ביי אונז אין מוסד קען מען נישט שווימען נאר מיט א שווים קלייד; ווער עס שפירט אז עס איז צו אלטמאדיש, עס איז צו כניאקיש, צו פרום - דארף זוכן אן אנדערע פלאץ וואו צו שווימען, אן אנדערע קהילה.


אזוי אויך זאלסטו איבערגעבן פאר אלע תלמידות פון בית פיגא אז קינדער דארפן גיין אנגעטון מיט טייץ פון די דריי יאר; מען קען נישט גיין מיט שטרומפ. אויב איז דאס אויך צו פרום קען מען זוכן אנדערע קהילות וואו מען שטעלט זיך נישט אויף דעם.


איך בעט דיר, העלף מיר אנקומען צו מיין ציל; עס גייט מיר אין לעבן אויפצושטעלן א ריינע דור, א דור פון ריינע הייליגע מיידלעך, איידעלע ווייבלעך - וואס זאלן ליב האבן צניעות, ליב האבן איידל און זיך פרייען מיט אידישקייט. זיי זאלן זיך פארעקלען פונעם גוי, נישט האבן קיין שום שייכות מיט'ן גוי טמא און נישט אנטון זייערע קליידער וואס ברענגען אלע צרות און אלע מחלות.


איך האף דו וועסט איבערגעבן פאר אלע תלמידות מיינע ווערטער.

#92 - אז מ'שווימט נישט בצניעות, קען מען נישט נוצן די שווים באסיין
צניעות, קעמפ, שווימען

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תצא, ד' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב יעצט געהערט אז מען פאלגט מיר נישט, מען שווימט נישט בצניעות; וויל איך דו זאלסט איבער געבן פאר אלע פרויען און מיידלעך אז מען וועט מער נישט קענען נוצן היי יאר זומער דעם סווימינג פול.


איך בין זייער אנטוישט אז מיינע אייגענע תלמידות פירן זיך נישט אזוי ווי מען דארף זיך פירן.

#91 - נעם נאר מענער פאר ארבייטערס
צניעות, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת כי תצא, ד' אלול, שנת תש"פ לפרט קטן


לכבוד ... נרו יאיר, קרית יואל.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האלט זיך שטארק נישט צו נעמען גוי'טעס, נעם נאר גוים ארבעטער; מיט תפילה וועסטו טרעפן גוטע מענער ארבעטער.


עס לוינט זיך נישט די גאנצע פרנסה אויב מען זיצט מיט גוי'טעס; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ז): "מַרְבֶּה שְׁפָחוֹת, מַרְבֶּה זִמָּה", אז מען האט דינסטן - ברענגט דאס צו עבירות; אפילו מען ארבעט אויס עס זאל נישט זיין קיין יחוד איז דאך דא הרהורי עבירה וואס איז ערגער פון עבירות, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (יומא כט:): "הִרְהוּרֵי עֲבֵירָה קָשִׁים מֵעֲבֵירָה", טראכטן פון עבירות איז הארבער פון טון עבירות; וואס פעלט אויס אזא פרנסה?


קוק נישט אויף דעם אז עס איז גרינגער פאר די פרנסה מיט די גוי'טעס; עס קען אמאל זיין אז עס זעט אויס ווי מען פארדינט מער געלט אבער עס איז נישטא קיין ברכה אין די געלט, און אמאל איז פארקערט, עס זעט אויס ווי מען פארדינט ווייניגער - אבער אז עס איז ערליך און אויסגעהאלטן קומט אריין א ברכה אין די געלט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

#90 - מיידלעך זאלן נישט שמועסן צווישן זיך וועגן שידוכים
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ראה, כ' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך בעט דיר זייער זאלסט נישט רעדן צו מיידלעך פון בחורים; עס איז נישט קיין קלוגע זאך דאס וואס מען שמועסט צווישן זיך 'ווער איז דיין שידוך'; עס קען ארויסקומען פון דעם אסאך פראבלעמען.


ווייז דעם בריוו פאר אלע וואס פאררופן זיך תלמידות; זיי זאלן וויסן אז זיי מאכן מיר צער מיט דעם וואס זיי רעדן צווישן זיך וועגן בחורים.


אז עס פאלט ביי פאר א מיידל א שידוך דארף זי גיין רעדן צו די מנהלת אדער טיטשער, אדער קען זי דאס דורכרעדן מיט אירע עלטערן, אבער סתם פלוידערן צווישן זיך איז נישט גוט, עס מאכט מיר צער.


איך האב זיך מוסר נפש געווען צו עפענען די סקול, איך וויל זען ביי אייך דערוואקסנקייט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#89 - זייער אכטונג געבן אויף צניעות און קדושה
צניעות, קדושה, הכרת הטוב, הכנסת אורחים, עצות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ואתחנן, ח' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


קודם כל א גרויסן יישר כח פאר'ן מאכן די מצוה פון הכנסת אורחים און העלפן די ישיבה מיט דעם וואס דו האסט זיך מתנדב געווען צו געבן דיין אונטערשטע שטאק פאר די בחורים, זיי זאלן האבן וואו צו זיין דעם זומער ווען מיר האבן נישט געפונען קיין קעמפ; דער אייבערשטער זאל דיר באצאלן פאר די גרויסע חסד.


איך בין נישט דיין בעל הבית און איך קען דיר נישט הייסן וואס צו טון, אבער א גוטע עצה קען איך דיר געבן.


אז דו האסט אריין גענומען בחורים ביי דיר אין בעיסמענט פאר'ן זומער זאלסטו נישט אריין נעמען קיין מיידלעך ביי דיר אין שטוב; עס איז נישט קיין צניעות אז עס זאלן זיך דרייען בחורים און מיידלעך אין איין חצר.


אויב דו וועסט האלטן מיידלעך ביי דיר אין שטוב וועל איך אהיים שיקן אלע בחורים; עס איז מיר נישט ווערד די גאנצע ישיבה אויב איז נישטא קיין קדושה. דער יסוד ביי אידישע קינדער איז קדושה - זיין הייליג; אויב עס איז נישטא קיין קדושה איז זייער ביטער.


איך האף דו וועסט אכטונג געבן, דו וועסט נישט לאזן דיין שטוב אויף הפקר.

#88 - געב אכטונג פון גוים, אפילו זיי רעדן שיין
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, גוים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ואתחנן, ז' מנחם-אב, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די ערשטע זאך זאלט איר טוישן אייער טעלעפאן נומער אז דער גוי דער מנוול זאל נישט קענען רעדן מיט אייך.


איך וועל נאך היינט אריבער שיקן די חברה שומרים צו דעם גראסערי, זיי וועלן רעדן צום בעל הבית פונעם גראסערי און איבער געבן דעם גוי פאר די פאליציי.


יעצט בעט איך אייך, געבטס אכטונג און טוטס מער נישט אזא זאך; איר זאלט קיינמאל נישט ענטפערן פאר קיין שום פרעמדע מענטש - נישט קיין אונטערשיד א איד אדער גוי. אויב איינער שרייבט אייך אדער רופט אייך - זאלט איר זיך נישט וואוסנדיג מאכן; געבטס א קוק אין וואס פאר א סכנה איר זענט שיער נישט אריין געפאלן השם ישמרינו, איר זאלט קיינמאל נישט ענטפערן קיין שום מענטש.


פאלטס נישט פאר שיינע רייד, ווערטס נישט פארקויפט ווען איינער רעדט שיין צו אייך; איך פארשטיי אז איר האט נאך קיינמאל נישט געהערט איינער זאל רעדן שיין צו אייך, איך פארשטיי אז איר קומט פון א שטוב וואס אייער טאטע רעדט צו די קינדער זייער נידריג, ער רופט אייך: בהמה, אקס, פערד, מיט אלע מיאוס'ע ווערטער און יעצט איז די ערשטע מאל וואס איר הערט שיינע ווערטער פון דעם גוי טמא, אבער זייטס געווארנט, דער גוי וועט אייך הרג'ענען ביים סוף! דאס איז זייער וועג; זיי ווילן כאפן אידישע מיידלעך, זיי הייבן אן מיט זייער שמייכל, נאכדעם הייבן זיי אן שיין רעדן, דערנאך פאלט מען אריין אין די ביטערע עבירה פון זיין מיט א גוי, ביז דער גוי וועט אייך צום סוף הרג'ענען.


ענטפערטס נישט דעם גוי; איר וועט נאר ערגער מאכן, איר וועט גארנישט האבן פון אים מסביר זיין אז איר זענט א איד, איר וועט נאר ווערן נענטער מיט אים. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן י): "לֹא תִּכָּנֵס עִם פִּתּוּיֶיךָ בְּטוֹעֵן וְנִטְעָן", גיי נישט אריין אין קיין הסברים מיט'ן יצר הרע, "כִּי אֲרִיכַת הַרְגָּשַׁת הַחוֹשֵׁב אֲפִלּוּ לִבְחִינַת הַשּׁוֹלֵל תִּפְעַל הַגְבָּרַת הַחֵפֵץ וְתִתְהַפֵּךְ הָרָצוֹן אֵלָיו"; איר זאלט שוין טוישן אייער טעלעפאן נומער און איך וועל גיין צו די פאליציי.


שיינע ווערטער וועט איר באקומען נאך אביסל פון אייער חתן, פון אייער מאן - אויב איר וועט זיין שטארק, איר וועט זיך דערהאלטן.


איך ווארט צו הערן פון אייך אז איר האט געטוישט אייער נאמבער.

#87 - שטיין אויף די פרינציפן פון די מוסד
צניעות, סקול, חינוך הילדים, זומער

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד די חשוב'ע מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא ברסלב.


געלויבט דעם אייבערשטן אז ער האט אונז נישט פארלאזט; מיר האבן געקענט פלאצירן די מיידלעך דא אין שטעטל צווישן די גראז און ביימער און אנגיין מיט די לימודים במשך די זומער וואכן.


עס איז נישט גרינג, אבער אז מען קוקט אויף די תוצאות וואס קומט ארויס פון די זומער וואכן זעט מען אז עס לוינט זיך די שווערע הארעוואניע.


איך האף אז מען שטייט אויף די פרינציפן פון די מוסד; די מיידלעך און ווייבלעך זאלן גיין שווימען בצניעות, אלע זאלן האבן א קלייד בשעת'ן שווימען.


איך באקום כסדר גוטע גריסן פון די עלטערן; אלע זענען זייער צופרידן, אלע זענען זייער פרייליך.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח ווייטער אנצוגיין מיט די הייליגע ארבעט.

#86 - אז מען קוקט מיט רחמנות איז גאר אנדערש
צניעות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, בין אדם לחבירו, שכנים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת פנחס, שבעה עשר בתמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז די שכנים האבן נישט קיין שכל, זיי לאזן די טעכטער זיך ארום דרייען נאקעט וכו' - זאלט איר מיט אייער חכמת נשים שיין רעדן צו זיי און זיי בעטן מיט א ווייכע שפראך אז איר האט קינדער - אינגלעך און מיידלעך און איר ווילט זיי אפהיטן זיי זאלן זיין ערליך; איך בין זיכער אז אויב איר וועט רעדן שיינערהייט צו זיי וועלן זיי אכטונג געבן און אנטון די קינדער.


אז מען קוקט מיט רחמנות איז גאר אנדערש; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן יח) דער וואס דרייט איבער פון כעס אויף רחמנות איז זוכה צו א גוט לעבן; יעדעס מאל מען האט צוטון מיט א צווייטן מענטש, אויב מען לייגט אריין אין די מעשה דאס ווארט "רחמנות", דאן טוישט זיך די גאנצע מעשה.


די גאנצע לעבן טוישט זיך אויב מען קוקט אויף א צווייטן מיט רחמנות; ווען מען האט צוטון מיט א שווערע מענטש און מען שפירט ווי מען קען עס מער נישט נעמען, דארף מען טראכטן: 'איין מינוט, ער איז דאך אזא רחמנות, ער ליידט דאך דאס מערסטע פון זיך אליין', דעמאלט פאלט אוועק די שנאה, מען דאנקט און מען לויבט דעם אייבערשטן אז מען האט נישט די שלעכטע נאטור וואס דער אנדערער האט.


הערטס נישט אויף צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער טוט שטענדיג מיט אייך, מיט אייער מאן און מיט אייערע קינדער, וועט דער אייבערשטער מאכן נאך ניסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#85 - גיין שווימען מיט צניעות
צניעות, ספיקות, מורה דרך, תפלות אויף אידיש, זומער, שווימען

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת פנחס, שבעה עשר בתמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


דו שעמסט זיך נישט? דו גייסט שווימען מיט דיינע ברידער און שוואגערס ווען די ווייבער זענען דארט?! ווער איז דיין וועג ווייזער - דיין שוואגער...? ער איז דיין וועג ווייזער? וואס ער איז מחליט דאס איז ריכטיג?! דו האסט שוין פארלוירן דיין גאנצע שכל? עס גייט מיר נישט אריין אין קאפ אז תלמידי הישיבה זאלן דאס נישט וויסן! אפילו זיי שווימען נישט, זיי זיצן נאר דארט ביי די טרעפ וכו' - איז דאס פריצות, אפילו דאס זאל זיין דיינע אייגענע שוועסטערס איז דאס נישט קיין צניעות, אפגערעדט ווען דאס איז שוועגערינס, דאס איז אן עקל און א גרויל.


וואס נאך ווייסטו נישט? עס איז נישט קיין תירוץ צו זאגן: "איך האב נישט געוואוסט אז דאס איז א פראבלעם", וויי פאר דעם וואס ווייסט נישט די א' ב' פון צניעות; אז דו ווייסט גארנישט, אפילו אזא זאך - פארוואס זאלסטו נישט פרעגן דיין ראש ישיבה, דיין מורה דרך, פאר דו גייסט צו אזא פארוויילונג, פאר דו טוסט עפעס אין לעבן?


וויפיל פלעגט דער הייליגער סאטמאר רבי זכותו יגן עלינו וויינען אויף די וואס פארן אוועק אין קאנטרי, מען זאלן וויסן אז דער אייבערשטער איז אויך דארט און מען דארף זיך אויפפירן מיט יראת שמים; מען פארט אוועק פון שטאט אבער מען פארט נישט אוועק פונעם אייבערשטן.


זע צו לערנען אסאך משניות, אויך זאלסטו לערנען אסאך דעם הייליגן רבינ'ס ספרים, דאס וועט דיר געבן א בירור המדמה, דו וועסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.


זיי זיך מתבודד יעדן טאג; נעם אראפ אפאר מינוט וואס דעמאלט איז אלעס געשטארבן און רעד זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כג:) דער הייליגער אמורא רבי יונה, די טאטע פונעם הייליגן אמורא רבי מנא, ווען ער האט געוואלט גיין התבודדות פלעגט ער בעטן זיינע קינדער: "הָבוּ לִי גוּאַלְקִי", ברענגט מיר מיין טאשקע, ער האט זיי איינגערעדט אז ער גייט מאכן ביזנעס, "קָאֵי בְּדוּכְתָּא צְנִיעָא", ביז דערווייל האט ער זיך באהאלטן און דארט פלעגט ער בעטן דעם אייבערשטן אויף וואס ער דארף; אזוי זאלסטו טון, זאג אין שטוב: "איך גיי מאכן ביזנעס" און גיי ערגעץ אין א שטילע גאס, אין א שטילע פלאץ - און וויין זיך אויס צום אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו לעבן מיט אים; בעט אים: "הייליגער באשעפער, איך וויל זיין אן ערליכער איד, איך וויל לעבן מיט דיר, איך וויל לערנען און דאווענען; אייבערשטער העלף מיר איך זאל געדענקען פון תכלית".


איך שרייב דיר וואס צו טון נאר ווייל איך האב דיר ליב; דו ביסט מיר אינגעקריצט אין הארץ, וויל איך דיר פירן אויף א וועג דו זאלסט זיין ערליך און האבן ערליכע דורות; נעם אן די מוסר מיט ליבשאפט.

#84 - אז דו ביסט מחנך מיידלעך, דארפסטו זיין מער פארזיכטיג אין צניעות
צניעות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


דארפסט פארשטיין אז דו דארפסט אכטונג געבן אויף דיין אנטון וכו' - מער ווי אנדערע פרויען; מיר געפונען זייער אסאך מאל, ווען על פי הלכה איז מותר עפעס צו טון, אבער אן אדם חשוב, א מענטש אויף וועמען אלע קוקן ארויף - האט אן אנדערע דין, ער דארף מער מחמיר זיין.


אז דו ביסט מחנך אונזערע מיידלעך, דו לערנסט מיט אונזערע מיידלעך מיט אזא איבערגעגעבנקייט - דארפסטו זיין מער פארזיכטיג צו גיין אנגעטון איידל און באשיידן ווייל אלע קוקן אויף דיר, דו ביסט פאר זיי א ביישפיל.


דערפאר האב איך דיר געזאגט ווען דו האסט מיר געפרעגט אויף א קלייד אויב דאס איז צניעות'דיג - אז דו זאלסט נישט גיין דערמיט, נאר ווייל דו ביסט א ביישפיל פאר די מיידלעך, אנדערש וואלט איך זיך ווען ארויסגעדרייט.


שטארק זיך און ווער נישט צעפאלן פון קיינעם; ווען דו ווייסט נישט ווי אזוי זיך צו פירן מיט די מיידלעך - קענסטו מיר רופן, איך בין גרייט א גאנצן צייט צו העלפן מיט וואס מען דארף אין חדר און אין סקול, דאס איז ביי מיר די חשוב'סטע זאך.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#83 - פאלגטס אייער מאמע, זי פארשטייט וואס איז צניעות
כיבוד אב ואם, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת פנחס, ט"ז תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פאלגטס אייער מאמע; זי פארשטייט וואס איז יא צניעות און וואס איז נישט צניעות, עס איז נישט איידל פאר א מיידל צו פארן מיט וויליס אדער ראלער בלעידס.


איך ווארט איר זאלט מיר שרייבן אויב איר זאגט נאך תהילים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#82 - מ'קען נישט ענטפערן אלע שאלות אין צניעות
צניעות, חיזוק פאר פרויען, דרשות, בריוו

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה אז דו האסט באקומען ענטפערס אויף דיינע פראגעס הערנדיג די שיעורים און ליינענדיג די בריוון.


דעם שיעור וואס דו האסט געהערט האב איך אינזין געהאט דערמיט דיר אויסצוקלארן; איך האב דערציילט ביי די שיעור וואס דיר באדערט און וואס עס איז די ריכטיגע וועג און צוגאנג דערצו. איך האב הנאה אז דו ביסט שוין קלאר, און נאך מער האב איך הנאה אז דו האסט פארשטאנען פון די בריוו ווי אזוי זיך צו פירן.


זיי נישט ברוגז אז איך האב דיר נישט געענטפערט ווען דו האסט מיר געפרעגט; דו דארפסט פארשטיין אז עס זענען דא שאלות וואס מען קען נישט ענטפערן, בפרט שאלות אין צניעות, ווי אזוי צו גיין אנגעטון; דאס איז א זאך וואס יעדער מענטש דארף באזונדער בעטן דעם אייבערשטן מען זאל וויסן ווי אזוי זיך צו פירן, מען זאל האבן א געפיל צו צניעות און מען זאל דאס ליב האבן, ווייל ליידער וואוינען מיר צווישן גוים און מיר זענען אזוי פארזינקען אין גלות אז מען לערנט זיך אפ פון זיי, אזוי ווי עס שטייט (תהלים קו, לה): "וַיִּתְעָרְבוּ בַגּוֹיִם, וַיִּלְמְדוּ מַעֲשֵׂיהֶם"; מען ווייסט שוין נישט וואס מיינט שיין און וואס איז זיס, מען פארגעסט ווי אזוי א איד דארף גיין אנגעטון. אנשטאט צו קוקן אויף איידעלע קליידער, איידעלע אנטואכץ - גלוסט מען צו ברעכאכץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#81 - ליב האבן אידישקייט
תפילה והתבודדות, צניעות, שידוכים, עבודת השם, נחת

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נשא א', ב' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד די חשוב'ע צוזאמקום פון די מיידלעך אין ירושלים.


שטארקט אייך מיט די עצה פון התבודדות ותפילה; איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון רעדן צום אייבערשטן, נישט דא קיין שטערקערע זאך פון דעם. תפילה טוישט די טבע, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ): "הַטֶּבַע מְחַיֵיב כָּךְ וְהַתְּפִלָּה מְשַׁנֶּה אֶת הַטֶּבַע", אפילו די טבע זאגט איין זאך, קומט תפילה און דריידט אלעס איבער; פרובירט דאס אויס וועט איר נישט דארפן קיין חיזוק פון קיינעם, איר וועט זיך אליינס איבערצייגן און זען גרויסע ניסים.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך פירן איידל און זיך אנטון איידל; איר אלע ווילט דאך חתונה האבן און איר אלע ווילט זוכה זיין צו קינדער, איר ווילט און איר וועט מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף אויפשטעלן שיינע שטובער; דעריבער נעמט די ברכה און הבטחה פון הייליגן רבי'ן, דער רבי זאגט (ספר המדות, אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", א פרוי וואס געבט אכטונג אויף צניעות וועט זוכה זיין צו גוטע קינדער; מען זעט מענטשן מוטשען זיך היינט מיט קינדער, מען זוכט עצות פאר גוטע קינדער, קינדער פאלן אוועק פון אידישקייט השם ישמרינו, מען וויינט, מען שרייט און מען מאכט אסופות - וואס טוט מען מיט די קינדער? אז מען פירט זיך איידל זאגט דער רבי צו אז מען וועט האבן ערליכע קינדער; פרעג איך אייך, ווער פון אייך וויל נישט זוכה זיין צו די ברכה פון רבי'ן.


בעט דעם אייבערשטן איר זאלט ליב האבן אידישקייט, איר זאלט זען דאס שיינקייט פון זיין א איד, איר זאלט ליב האבן די איידעלע וועג; עס איז אזוי גוט צו זיין א איד, מיינט נישט אז דער נישט איד און דער וואס פירט זיך נישט ווי א איד - דער האט א לעבן, דער האט הנאה; פארקערט, די וואס טוען זיך אן שיין, רייך און איידל - די האבן א לעבן. אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (מדרש רות רבה ד, ט): פארוואס האט בועז געוואלט חתונה האבן מיט רות? ווייל ער האט געזען אויף איר אז זי איז אנדערש פון אלע מיידלעך; אלע מיידלעך וואס זענען געקומען צו אים אין פעלד קלויבן לקט שכחה און פאה פון די זאנגען האבן זיך אראפגעבויגן אויפצוהייבן פון די אראפגעפאלענע תבואה און ווען מען בייגט זיך אראפ הייבט זיך אויף די קלייד און דאס איז נישט צניעות'דיג, אבער רות האט זיך נישט אראפגעבויגן נאר זי האט זיך אראפגעזעצט אויף אן אופן אז איר קלייד זאל זיך נישט אויפהייבן. נאך זאגן חז"ל (שם) אז ער האט געזען ווי די מיידלעך לאכן ארום מיט די בחורים וואס האבן דארט געארבעט, אבער רות האט נישט גערעדט מיט פרעמדע מענער און נישט געלאכט פון זייערע ווערטלעך, דאס האט אים באאיינדרוקט אז די מיידל איז א גרויסע צדקת, און פון דעם פארפאלק איז ארויס געקומען דוד המלך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט אלע זוכה זיין אויפצושטעלן שיינע אידישע שטובער.