בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#255 - הייליגער באשעפער געב מיר א געפיל איך זאל ליב האבן צו זיין איידל
תפילה והתבודדות, צניעות, שמחה, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת וישלח, י"ח כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע זיך שמירן די אויגן; איר פרעגט אויף וואס איר האט געהערט די וואך ביי די פרויען שיעור די הארבקייט פון שמירן די אויגן, איר ווילט וויסן וואס צו טון.


עס איז דא איין זאך וואס צו טון, בעטן דעם אייבערשטן די ווערטער: "הייליגער באשעפער געב מיר א געפיל צו צניעות, העלף מיר איך זאל ליב האבן צו זיין איידל".


אויך דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן אויף שמחה, מען זאל זיין פרייליך און זיך ליב האבן.


געבט נישט אויף, מיט תפילה והתבודדות קומט מען אן צו די שענסטע און העכסטע מדריגה.

#254 - מען קען נאר קומען אין שולע אנגעטון איידל
צניעות, סקול, חינוך הילדים, הדרכות, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ב' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא קרית ברסלב ליבערטי


איך האב נישט קיין ווערטער אייך צו דאנקען פאר אלעס וואס איר טוט מיט אונזערע קינדער, נישטא קיין גרעסערע זאך ווי לערנען מיט קינדער די הייליגע תורה און די הייליגע אמונה.


איך בעט אייך זייער איר זאלט אכטונג געבן אויף די קינדער וואס קומען אין סקול – זיי זאלן קומען איידל אנגעטון, און זיכער די וואס לערנען און די וואס ארבעטן אין סקול - זאלן קומען אנגעטון איידל און רייך, נישט שלעפעריש און נישט אויסגעלאסן; מען קען נישט געבן קיין ארבעט פאר קינדער וואס קומען נישט אנגעטון איידל.


בנוגע די מיידלעך וואס קומען פאר חיזוק וכו'; ביטע זאגן פאר מרת ... זי זאל נישט ברענגען קיין מיידלעך אין סקול וואס רעספעקטירן נישט אונזער פלאץ. זי קען מחזק זיין מיידלעך און זיי האלטן ביי זיך אין שטוב, אבער אין בית פיגא קען מען נאר קומען ווער עס רעכנט זיך מיט די קינדער און מיט די מוסד. אזוי אויך דארף מען זאגן פאר מרת ... זי זאל קומען אנגעטון איידל.


געדענקט די ווארט וואס רבי נתן זאגט (לקוטי הלכות אבדה ומציאה הלכה ג, אות טו), עס שטייט אין די תורה די מצוה פון העלפן מענטשן, שטייט (שמות כג, ה): "עָזֹב תַּעֲזֹב עִמּוֹ", זאגן די הייליגע חכמים (בבא מציעא לב.): "עמו" - ער דארף אויך העלפן; זאגט רבי נתן, ווען מען וויל העלפן איינעם דארף יענער זיך וועלן אליינס העלפן. מיר קענען יעדן איינעם מחזק זיין, אבער אז די מיידל אדער ווייבל וויל זיך נישט העלפן, זיי ווילן נישט טון דאס ביסל; צו קומען צו אונזער פלאץ אנגעטון שיין און איידל - וויל איך נישט זיי זאלן צוריק קומען.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#253 - לייגט אריין אין די קינדער א ליבשאפט צו גיין אנגעטון איידל
צניעות, שכר, בית פיגא, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


לייגט אריין אין די קינדער א ליבשאפט צו גיין אנגעטון איידל, און שפעטס פון נישט איידל. איך וויל אלע תלמידות בית פיגא זאלן זיין איידעלע פרויען, נישט נאכגיין די מאדעס פון די פעלקער.


זאגט די קינדער די שכר פון גיין אנגעטון איידל; ערליכע דורות, הייליגע דורות, געבענטשטע דורות.


רעדט פון זיך אפשערן די האר נאך די חתונה. אויך יעצט ווען מען איז נאכנישט חתונה געהאט זאלן זיי צוזאמנעמען די האר און נישט האבן לאנגע האר. עס איז דאך אזוי שיין – איידל, עס איז אזוי זיס – איידל, און פארקערט, נישט איידל – איז אזוי מיאוס.


איך פארלאז זיך אויפן אייבערשטן אז איר און די אנדערע טיטשערס טוען ענקער ארבעט, ענק טוען מיין ווילן פון פרעדיגן אידישקייט אין די קינדער.

#252 - עקסערסייז קלאסן קען מען מאכן נאר אויב ס'איז מיט צניעות
צניעות, שמחה, סיפוק, עקסערסייז

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חיי שרה, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אויב איר מאכט אין שטעטל אן עקסערסייז קלאס פאר פרויען און מיידלעך - קען עס נאר זיין בצניעות; אז אלע וואס צאלן געלט צו קומען צו די קלאס - קומען איידל אנגעטון, ווי עס פאסט פאר אידישע טעכטער. קיינער מוז נישט קומען, אבער ווער עס קומט - קומט אנגעטון איידל, מען רעדט איידל, מען פארברענגט און מען האט הנאה, און נאר אויב עס וועט זיין מיט צניעות – וועט איר האבן הצלחה. אויב וועט זיין ביי אייך אין שטוב א פלאץ פון פריצות - וועט נישט זיין קיין הצלחה, און אייער שטוב וועט חרוב ווערן חס ושלום.


עס זענען דא צעבראכענע ווייבלעך, צעבראכענע מיידלעך פון צעבראכענע שטיבער וואס זענען נישט צופרידן מיט זיך, א שאד; וואלט מען געטון די עצות פון רבי'ן, בעטן יעדן טאג צו זיין פרייליך - וואלט מען געזען גרויסע ניסים, מען וואלט אנגעהויבן שפירן א טעם אין לעבן, מען וואלט נישט געלאפן צו די גוי טמא זיך אנטון ווי זיי.


אז מען וועט קומען ביי אייך מאכן עקסערסייז מיט הויזן אדער לעגינגס און רעדן ניבול פה - וועט נישט זיין קיין הצלחה, און עס קען שאטן פאר אייער שטוב.


הויזן פאר פרויען און מיידלעך איז פריצות; אפילו ביים שלאפן און אפילו ביי עקסערסייז. אזוי אויך לעגינגס פאר א פרוי און מיידל איז אן עקל, א גרויל, און יעדע זאך וואס מען טוט ביי אונז אין די קהילה וואס איז אונטער מיין נאמען - דארף מען קומען אנגעטון איידל.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 


 

#251 - אז מען גייט מיט פריצות, פארטרייבט מען דעם אייבערשטן
צניעות, קדושה, הדרכות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת וירא, י"ח מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


געבט אכטונג וואס איר טוט, איך הער אז ביי אייך אין שטוב קומען יונגע ווייבלעך אן קיין שטרומפ, כלומר'ש קומט מען צו די שיעורים פון חיזוק.


וויל איך אייך זייער בעטן, זעט צו האבן א ריינע שטוב, א פלאץ פאר די שכינה הקדושה. אויב וועלן קומען ביי אייך ווייבלעך מיט פריצות רחמנא לצלן – וועט איר פארטרייבן די שכינה הקדושה פון אייער שטוב, אין די תורה שטייט (דברים כג, טו): "וְלֹא יִרְאֶה בְךָ עֶרְוַת דָּבָר וְשָׁב מֵאַחֲרֶיךָ", דער אייבערשטער זאגט, דורך פריצות – פארטרייבט מען מיך.


אויב א ווייבל אדער ווייבל קומט בפריצות, כלומר'ש נעמען חיזוק – וועט די חיזוק אריינגיין און ארויסגיין פון אויער אן קיין שום אויפטון.


אז איר פארשטייט בעסער – טוט וואס איר ווילט, איך זאג אייך, ענדערש מאכט מער נישט די פרויען צוזאמקום ביי אייך אין שטוב, אז עס האלט שוין אזוי צעלאזט, אז ווייבלעך קומען אן שטרומפ.

#250 - מיר גייען שטייטליך מיט גוטן, ווייל מיט כח פועל'ט מען נישט
צניעות, סקול, חינוך הילדים, מוסדות, סבלנות, דן לכף זכות, בית פיגא, חיזוק פאר מחנכים

בעזרת ה' יתברך - א' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מנהל מוסדות היכל הקודש בארץ הקודש


איך האב געזען די תקנות וואס דו האסט געמאכט פאר אונזער שולע בית פיגא, איך בין זייער צופרידן אז דו שטייסט על המושמר אז אונזערע קינדער זאלן גיין איידל און שיין. מיינע תפילות זענען אז אלע אונזערער תלמידות זאלן ליב האבן אידישקייט, ליב האבן איידל.


איך קען נישט ליידן די לאנגע האר צווישן די מיידלעך, ביי אונז אין אמעריקע אין בית פיגא איז אויך דא אפאר מיידלעך וואס קומען מיט אזעלכע גאר לאנגע האר, עס עקלט ממש, אבער איך גיי נישט מיט כח, אויך די לערערינס און די מנהלת גייען נישט מיט כח, מיר גייען שטייטליך מיט גוטן, ווייל מיט כח - פועל'ט מען נישט, מיט כח פועל'ט מען נאר אויף די מינוט, מען האט מורא מען וועט אוועק שיקן וכו', אבער מען פועל'ט נישט אויף שפעטער; אבער אז מען גייט שטייטליך, מען רעדט און מען רעדט, מען רעדט נאכאמאל פון שיינקייט, פון גיין איידל - פועל'ט מען.


וואס זאל איך דיר זאגן, מען דארף האבן אסאך סבלנות מיט קינדער און מיט עלטערן פון די קינדער, מען דארף ליב האבן די קינדער און די עלטערן פון די קינדער, מען דארף יעדן איינעם דן זיין לזכות, נאר אזוי קען מען פועל'ן.


איך וויל דיר זייער בעטן מען זאל נישט רעדן ביי אונז אין מוסד די טריפה'נע שפראך, מען זאל רעדן נאר אידיש, און די ווערטער וואס עס איז נישטא אין אידיש - זאל מען נוצן פון די ענגלישע שפראך, אבער נישט די שפראך פון די ערב רב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#249 - די שרעקעדיגע מלאכים וואס קומען צום מענטש וואס שמירט די נעגל
צניעות, נעגל וואסער, נעגל

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת לך לך, י' מר-חשון, שנת תשפ"ד לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איר האט מיר געבעטן חיזוק אויף נישט שמירן די נעגל, עס קאכט אין אייך א פייער צוריק אנהויבן שמירן די נעגל; וואס זאל איך אייך זאגן, וואלט איר געזען די שרעקעדיגע מלאכים וואס קומען צום מענטש וואס שמירט די נעגל – וואלט איר גע'חלש'ט פון גרויס פחד; וואלט איר געזען די גרויסע פארציקנדע וועלף וואס רינגלען ארום די מיידל און פרוי וואס שמירט די נעגל – וואלט איר פון פחד געשטארבן; איז וואס ווילט איר האבן די צרות? וואס דארפט איר ארום אייך די קליפות, שדים?


ענדערש הויבט אן - אנשטאט שמירן די נעגל - מאכט נעגל וואסער; זייט מקפיד נישט אראפגיין פון בעט אן אפגיסן נעגל וואסער. אויך אייערע קינדער זאלט איר אפגיסן נעגל וואסער, וועלן זיי אויפוואקסן ערליך און הייליג.


זייט שטארק מיט אייער נדר, וואס איר האט צוגעזאגט פארן אייבערשטן נישט צו שמירן די נעגל; בזכות דעם וועט איר זוכה זיין צו זיצן אין גן עדן מיט די ערליכע הייליגע אידישע פרויען.

#248 - די תלמידות זעען ווי שיין און ערליך די לערערינס פירן זיך
צניעות, משמש דעם רבי'ן, טיכל

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת נצבים וילך, י"ט אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


א גרויסן יישר כח פארן העלפן אזוי געטריי דעם רבי'ן, מיט אזא איבערגעגעבנקייט.


די תלמידות קוקן אייך זייער ארויף, זיי נעמען אן יעדעס ווארט. אויך ווילן זיי אויך גיין נאך די חתונה מיט א טיכל, ווייל זיי זעען ווי שיין און ערליך די לערערינס פירן זיך; איר מאכט א קידוש השם.


כתיבה וחתימה טובה.

#247 - די בכיות פון צדיקים אז די נשים צדקניות זאלן זיך אפשערן די האר
צניעות, שערן די האר

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת נצבים וילך, כ"א אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו פון סאטמער, פלעגט זיך אזוי בעטן אין די הייליגע טעג אז די נשים צדקניות זאלן זיך אפשערן זייער האר און נישט איבערלאזן אפילו אפאר הארלעך.


מיינע עלטערן דערציילן מיר, די בכיות וואס ער פלעגט וויינען ליל כל נדרי און הושענא רבה איז געווען עפעס וואס מען קען נישט איבערגעבן, ווער עס האט דאס נישט געהערט וועט דאס נישט פארשטיין, די ווענט האבן מיט געוויינט; ער האט אויסגעוואשן אלע נשמות וואס זענען דארט געווען, אלע האבן תשובה געטון, אלע האבן זיך מקבל געווען צו גיין בצניעות. דער צדיק איז שוין נסתלק געווארן איבער פערציג יאר צוריק און מען זעט וואס פאר א קדושה ער האט איינגעזייט אין די וועלט, עד היום גייען טויזנטער און צענדליגער טויזנטער אידישע פרויען אנגעטון איידל און באשיידן.


מיר דארפן זוכה זיין צו האבן א צדיק אין אונזער דור וואס זאל אונז אויך אויסוואשן אונזער קאפ, אונזער מח; מיר זאלן נאר וועלן טון די ווילן פונעם אייבערשטן, מיר זאלן זיך עקלען פון די אומות העולם, מיר זאלן נישט וועלן נאכמאכן די גאס, צניעות זאל זיין ביי אונז שיין.


ראש השנה נעמט מען אפיר אלע שיינע מעשים פון א גאנץ יאר און מען לייגט דאס אויפן וואגשאל, דאס וועט אונז אנשרייבן א גוט יאר.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#246 - די ביליאנען מלאכים פון אייער צניעות, וועלן טענה'ען פאר אייך
צניעות, נקודות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת נצבים וילך, כ' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


מרת ... תחי'


איר קענט זיך נישט פארשטעלן וואס פאר א זכותים איר האט, וויפיל מיליאנען מלאכים זענען באשאפן געווארן די יאר אליינס פון אייער צניעות, פון אייער באשיידנקייט; די אלע ביליאנען מלאכים וועלן שטיין ביים כסא הכבוד און טענה'ען פאר אייך און פאר אייערע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#245 - נעם נישט אריין קיין בחורים שלאפן ביי דיר
צניעות, מורה דרך

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת כי תבא לאומאן, י"ג אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


נעם נישט אריין קיין בחורים שלאפן ביי דיר; א יונגע פארפאלק דארף זייער אכטונג געבן די הויז זאל זיין בצניעות. האסט א קליינע הויז און א יונגע ווייב, עס איז נישט ריכטיג אריינצונעמען געסט און זיכער נישט בחורים - אפילו קרובים, און אז דו נעמסט אריין דיין ברודער און ער שלאפט אריין אין טאג אריין; וויי געוואלד, עס איז דאך אן איסור יחוד, דו גייסט ארויס אינדערפרי און דו לאזט א בחור שלאפן ביי דיר אין שטוב - דאס איז געפערליך.


זיי נישט ברוגז אז איך זאג דיר, איך האב אויך נישט געוואוסט וואס איז ריכטיג, איך פלעג אויך ארייננעמען צו מיר בחורים וואס האבן נישט געהאט וואו צו שלאפן (דאס איז א באזונדערע מעשה, אז דיקא די בחורים וואס איך האב אריינגענומען צו מיר אין שטוב און זיך אפגעגעבן מיט זיי - די זענען געווארן פאר מיר גרויסע עזות פנימ'ער), ביז מוהרא"ש האט מיר איינמאל געזאגט, ווען איך האב דערציילט אויף א בחור אז ער האט נישט וואו צו שלאפן, ער איז ממש א היימלאזער - אז ער שלאפט ביי מיר - האט מיר מוהרא"ש אנגעקוקט שטרענג און געזאגט קלאר און שארף: "נעם נישט אריין קיין בחורים שלאפן ביי דיר אין שטוב"; פון יענע נאכט האט זיך ביי מיר אלעס געטוישט, איך האב פארמאכט די שטוב, אוועק געשיקט די בחורים.


איך דאנק דעם אייבערשטן אז איך האב געטראפן א צדיק ער זאל מיך מדריך זיין אויף טריט און שריט זאגן וואס צו טון און וואס איז ריכטיג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#244 - רעדן נאר איידל, און זיך פירן איידל
צניעות, ניבול פה

 בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תצא, ג' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


רעדט נישט מיט קיינעם פון זאכן וואס איז נאכנישט נוגע פאר אייך, רעדט נישט פון זאכן פון נאך די חתונה; וואס זוכט איר קאפ וויי? זוכט גוטע חברט'עס, רעדט נאר איידעלע זאכן.


אז איר וועט זיך פירן איידל, דו וועט נאר רעדן איידל, איר וועט זיך פירן מיט דרך ארץ; מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועט איר באקומען אן ערליכער בחור, א ירא שמים, איידל מיט גוטע מידות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#243 - די פייער בארואיגט זיך, מען הויבט אן זען די שיינקייט פון אן איידעלע שטוב
צניעות, קנאה, סדר דרך הלימוד, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - ד' פרשת שופטים, א' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


ערשטנס דאס וואס עס קאכט אין דיר וכו', דו ווילסט איין מינוט דיין ווייב זאל זיך טוישן איר איידלע לבוש וכו', און איין מינוט טראכסטו 'וואס פעלט עס אויס?' און נאכדעם ווייטער הויבט אן קאכן א פייער אין דיר, דיין ווייב זאל גיין אזוי און אזוי, ביז דו שפירסט ווי עפעס שלעכט איז מיט דיר, דו פרעגסט וואס איז דאס?


וויסן זאלסטו, די געפיל איז דא ביי אסאך; אסאך אינגעלייט אין די ערשטע יארן נאך די חתונה האבן די זאך, עס קאכט א פייער, זיי ווייסן נישט וואס זיי ווילן; מען ווייסט נישט די מעלה פון איידלקייט, מען מיינט עפעס פעלט אין לעבן און מען טראכט די ווייב איז די פראבלעם, זי גייט צו פשוט וכו' וכו'.


איך בעט דיר מיין ליבער ברודער, גיי התבודדות, שריי צום אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, עס קאכט אין מיר א פייער, איך ווייס נישט וואס מיט מיר איז, העלף מיר איך זאל ליב האבן איידלקייט, איך זאל ליב האבן צניעות, פארוואס ברענט אין מיר א נישט גוטע פייער? העלף מיר איך זאל קאכן און ברענען צו דיר אייבערשטער, איך וויל זיין פרייליך מיט דיר, און ליב האבן איידלקייט.


הייליגער באשעפער וואס איז דאס מיט מיר אז איך ווער אזוי פארברענט? איך וויל נאר מיין ווייב זאל זיין אנדערש, יעדן טאג וויל איך עפעס אנדערש; איך טראכט אז עפעס פעלט מיר און עפעס בעסערס איז דא ביי אנדערע, העלף מיר איך זאל פלאקערן פאר דיר אייבערשטער, איך זאל אויסגיין פאר דיר". אזוי זאלסטו שרייען צום אייבערשטן טאג און נאכט ביז דו וועסט אויסארבעטן די בלוט, דו וועסט שוין אנהויבן איינזען דאס שיינקייט פון איידלקייט.


טייערער ברודער, ביסט דאך א פארשטענדליכער אינגערמאן, ביסט א בר דעת, זאלסטו זיך בארעכענען; טראכט אריין וואס פאר א נס דו האסט, אז דיין ווייב לעבט מיט דיר וכו', זי גרויסט זיך נישט אויף דיר וכו', דארפסטו נישט מער; ליידער זענען היינט דא אזויפיל אינגעלייט וואס די ווייב איז א מורדת, עס איז נישטא דאס וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יבמות סג.): "דַּיֵּינוּ שֶׁמַצִּילוֹת אוֹתָנוּ מִן הַחֵטְא", אז די ווייב היט פון עבירות; קיינער ווייסט נישט וואס זיי ליידן, זיי לעבן נישט אינאיינעם, און מענטשן זענען מקנא, ווייל מען זעט דאס נישט פון אינדרויסן. אינדרויסן דאכט זיך אז זיי האבן א מעכטיגע שלום בית, זיי זענען גליקליך, זיי גייען אנגעטון אויסגעפיצט וכו', ווען על פי תורה קומט זיך נישט קיין כתובה פאר די ווייב פארן זיך אפשיידן השם ישמרינו; איז וואס זאלסטו קוקן אויף אנדערע, ווי אזוי אנדערע גייען אנגעטון? דו האסט אן אשת חיל, א מתנה פון הימל, זי לעבט מיט דיר - דארפסטו איר מכבד זיין און איר שעצן.


נאך אפאר יאר ווען די נישט גוטע פייער לעשט זיך אויס, הויבט מען אן זען דאס שיינקייט און דאס טייערקייט פון אן איידעלע שטוב, פון אן איידעלע פרוי, א ווייב וואס ווייסט נישט פון די וועלט, איר קאפ ליגט אין שטוב, זי טוט די שטוב ווירטשאפט, זי איז גרייט פאר איר מאן, זי איז א מאמע פאר די קינדער; מען הויבט אן קוקן אויף די לעבן ריכטיג.


מאך זיך א שיעור אין משניות, זיץ אין שטוב מיט א הויפן ספרים; א חומש, משניות, גמרא, מדרשים און ספרי רבינו. שפאציר אין די תורה אזוי ווי מען שפאצירט אין א שיינע גארטן, און דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט א ווייב איידל און באשיידן - וועסטו שוין גארנישט דארפן, דו וועסט זיין גליקליך און צופרידן.


ליין די בריוו כמה פעמים און זיי מקיים וואס שטייט דא, וועסטו שפירן א זיסקייט אין לעבן, דו וועסט זיין גליקליך און צופרידן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#242 - מיט וועלכע סארט צודעק דארף א פרוי זיך צודעקן די קאפ?
צניעות, האר

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת שופטים, ערב ראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


די תורה זאגט, א פרוי פון ווען זי האט חתונה - דארף זי צודעקן די האר פון קאפ. עס איז אן אפענע משנה (כתובות עב.): "וְאֵלּוּ יוֹצְאוֹת שֶׁלֹּא בִכְתֻבָּה", די  פרויען ווען זיי גט'ן זיך - באקומען זיי נישט קיין כתובה געלט, "הָעוֹבֶרֶת עַל דַּת מֹשֶׁה וִיהוּדִית", א פרוי וואס פאלגט נישט די תורה, "וְאֵיזוֹהִי דַת יְהוּדִית, יוֹצְאָה וְרֹאשָׁהּ פָּרוּעַ", אז זי גייט מיט אן אויפגעדעקטע קאפ; גיין צוגעדעקט די קאפ איז דת יהודית, דאס איז די גאוה פון אידישע פרויען, דאס איז זייער שטאלץ - צו גיין צוגעדעקט די האר פון קאפ.


בנוגע אייער פראגע אויב מען זאל זיך דוקא צודעקן מיט א געוויסע סארט צודעק, און אויב די נייע צודעק איז א חסרון אין צניעות; דער ענטפער איז, א שניעל, בענדענע אדער סנוד, די אלע זאכן זענען אויסגעהאלטן אין צניעות הונדערט פראצענט; עס איז פינקט אזוי ווי גיין א טורבאן, ספאנדזש טיכל וכדומה.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#241 - שמועסט מיט די מיידלעך פון די שיינקייט פון זיין א אידישע איידעלע פרוי
צניעות, חינוך הילדים, עסן, בל תשחית

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת .. תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


אז מען קען אויסארבעטן נישט אוועק ווארפן קיין עסן, נאר געבן פאר משפחות - איז דאס זייער א גרויסע מצוה; סיי נישט עובר זיין אויף בל תשחית און סיי העלפן משפחות וואס קענען נישט איינקויפן, זיי לעבן אין דחקות.


די מיידל ... תחי' איז זייער צעקלאפט, איר דארף מען זייער אויפבויען; זי קומט נישט צייטליך נישט ווייל זי וויל נישט, נאר ווייל זי איז זייער צעקלאפט וכו'.


רעדט מיט די מיידלעך, שמועסט מיט זיי - פון דאס שיינקייט פון זיין א אידישע איידעלע פרוי; לייגט אריין אין זיי א ליבשאפט צו איידלקייט, א ליבשאפט צו די תורה און צו גיין אין די וועג פון צדיקים.


בנוגע די מוזיק ווידיאו וואס איר גייט מאכן מיט די מיידלעך, וויל איך אייך בעטן, מאכט זיכער עס זאל זיין אויף אונזערע השקפה; נעמט ווייבלעך וואס זוכן נישט נאכצומאכן די וועלט, נעמט תלמידות וואס זייער קאפ און מח איז 'דער רבי' און 'מוהרא"ש', נישט ווייבלעך וואס האבן שוין געקוקט אזויפיל מאוויס אין לעבן און געהערט אזויפיל נישט אידישע ניגונים וכו' וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#240 - ברענג נישט אראפ די צניעות פון דיין ווייב
צניעות, התבודדות

 בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ואתחנן, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


ברענג נישט אראפ דיין ווייב; אלס מיידל איז זי געווען זייער איידל, זי פלעגט זיך אנטון שיין און איידל, יעצט גייט זי אנגעטון נישט שיין; א שאד אז דו ברענגסט איר אראפ.


קען זיין דו ביסט יונג, עס קאכט אין דיר די בלוט, דו ווייסט נישט וואס צו טון מיט זיך, דו מיינסט אז קורץ, אויסגעשניטן, טייט – דאס מאכט פרייליך, דאס מאכט פעסט, אבער עס איז נישט אזוי, עס מאכט נישט פרייליך, עס מאכט נישט צופרידן.


טייערער ליבער ברודער, זיי מחזק דיין ווייב זאל זיך צוריק אנטון אזוי ווי אלס מיידל, איידל און שיין; דאס וועט מאכן דיינע קינדער זאלן זיין ערליך און הייליג.


אויך זאלסטו זיך מתבודד זיין; רעד צום אייבערשטן, דערצייל אים אלעס, שמועס מיט אים; וועסטו צוקומען צו ווערן א גרויסער צדיק, א בעל מדריגה.

#239 - נישט וויי טון די חבר'טע וואס מאכט נערוועז
צניעות, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', מחנה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט נישט ווערן נערוועז פון אנדערע און געבט אכטונג אויף די געפילן פון אנדערע, און אז איר ווערט נערוועז פון א מיידל וואס שלעפט זיך נאך נאך אייך - זאלט איר זי חס ושלום נישט וויי טון.


געווענליך די מיידלעך וואס שלעפן זיך נאך נאך אנדערע - די זענען צעבראכענע קינדער, וואס האבן נישט קיינעם, דעריבער זוכן זיי א קינד מיט א גוטע הארץ און זיי שלעפן זיך נאך נאך זיי; עס איז א גרויסע מצוה צו מאכן די קינדער זיך גוט שפירן.


גייט שיין אנגעטון, נישט שלעפעריש און שלאבעריש; גייט אנגעטון איידל - וועט איר זוכה זיין צו ערליכע דורות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#238 - מעג מען גיין שווימען מיט קינדער ברידער?
צניעות, חיזוק פאר פרויען, שווימען

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אז אייער מאן לערנט די הייליגע תורה און פירט זיך מיט יראת שמים; אוי ווי גליקליך איז די פרוי וואס איז זוכה צו א מאן וואס פירט זיך ערליך און הייליג, דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אויף דעם און בעטס אויף ווייטער; בעטס דעם אייבערשטן אז אייער מאן און אייערע קינדער, אייערע דורות זאלן זיין ערליך און גיין נאר בדרך התורה.


אויף די פראגע אויב מען מעג גיין שווימען מיט קינדער ברידער; איר קענט אכטונג געבן אויף אייערע ברידער ביים שווימען, אבער נישט שווימען מיט זיי.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#237 - רעדן צו די מיידלעך זיך אכטונג צו געבן פון נישט געזונטע פריינדשאפט
צניעות, קדושה

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, כ"ט תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


ווען איר לייגט שלאפן די מיידלעך אין קעמפ זאלט איר רעדן צו זיי פון זיך אכטונג געבן פון נישט געזונטע פריינדשאפט; רעדט צו זיי קלארע ווערטער, זיי זאלן זיך נישט שפילן איינער מיטן צווייטנ'ס קערפער, זיי זאלן זיך נישט פירן ווי די מצרי'שע פרויען און די כנעני'שע פרויען, וואס די תורה זאגט (ויקרא יח, ג): "כְּמַעֲשֵׂה אֶרֶץ מִצְרַיִם אֲשֶׁר יְשַׁבְתֶּם בָּהּ לֹא תַעֲשׂוּ, וּכְמַעֲשֵׂה אֶֽרֶץ כְּנַעַן אֲשֶׁר אֲנִי מֵבִיא אֶתְכֶם שָׁמָּה, לֹא תַעֲשׂוּ".


זאגט זיי: "מען מעג האבן חבר'טעס, עס איז גוט צו האבן חבר'טעס - כל זמן עס איז געזונט; מען רעדט, מען שמועסט, מען האט א גוטע צייט אינאיינעם, אלעס פיין און וואויל, אבער אז א מיידל אדער סיי ווער אין די וועלט וויל זיך שפילן מיט דיין קערפער - זאלסטו דאס נישט לאזן, ווייל מען קען נישט נאכדעם חתונה האבן, דער לעבן ווערט אויס".


מיט איין שיינע ווארעמע שכל'דיגע שמועס פאר מיידלעך קען מען זיי פשוט אפראטעווען לדורות.

#236 - קוקט נישט אין א צווייטנ'ס טעלעפאן
צניעות, טעלעפאן, נייגעריגקייט

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, כ"ט תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


קוקט נישט אין א צווייטנ'ס טעלעפאן; מען טאר נישט קוקן אין א צווייטנ'ס פריוואטע זאכן, עס איז דא אויף דעם א חרם (באר הגולה יורה דעה, סימן שלד), מען זאל נישט אריינקוקן אין יענעמ'ס פריוואטע זאכן, עס איז 'גניבת דעת'. אויך איז מען עובר אויף (ויקרא יט, טז): "לֹא תֵלֵךְ רָכִיל", און אויף (שבת לא.): 'דעלך סני', וואס דו האסט פיינט - 'לחבריך לא תביד', זאלסטו נישט טון פאר דיין חבר.


אויך וועט איר האבן פון דעם נאר קאפ וויי, אז איר וועט זען פריוואטע בילדער, אז אייער שוועסטער האט קיין שכל נישט און זי כאפט אפ פריוואטע בילדער פון זיך און פון איר מאן; וואס פעלט אייך אויס צרות? וואס פעלט אייך אויס קאפ וויי?!


עס איז טאקע דער נאטור ביי פרויען צו אריינקריכן ביי יענעמ'ס קישקעס. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מגילה יג.): "אין אשה מתקנאה אלא בירך חבירתה", א פרוי גלוסט צו וויסן וואס טוט זיך ביים חבר'טע; נאך זאגן די הייליגע חכמים (טהרות ז, ט): "שֶׁהַנָּשִׁים גַּרְגְּרָנִיּוֹת הֵן, שֶׁהִיא חֲשׁוּדָה לְגַלּוֹת אֶת הַקְּדֵרָה שֶׁל חֲבֶרְתָּהּ, לֵידַע מַה הִיא מְבַשֶּׁלֶת", פרויען האבן א נאטור פון נייגעריגקייט, און אז א פרוי איז אריין אין א צווייטנ'ס שטוב האט זי זיכער אויפגעעפנט די דעקל פונעם טאפ, קוקן וואס יענער קאכט; אבער לאזט דאס פאר אנדערע, איר זאלט נישט קוקן אין יענעמ'ס זאכן.


דאנקט דעם אייבערשטן פאר אייער ערליכער מאן, פאר אייערע זיסע קינדער. אז איר זענט נייגעריג, איר ווילט עפעס וויסן - זאלט איר קוקן אין די בריוו פון צדיקים; ליינט די בריוו נאכאמאל און נאכאמאל און זוכט אויף די בריוו וואס איז אייך מחזק און בעטס דעם אייבערשטן דאס צו קענען מקיים זיין.


נעמט זיך פאר נישט נעמען א צווייטנ'ס טעלעפאן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#235 - דורך תפילה זענען אלע פחדים אוועקגעפלויגן ווי אין וואסער אריין
פחדים, תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת דברים, ב' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


יעצט זעט איר אליין דאס גרויסקייט פון תפילה; אלע פחדים זענען אוועקגעפלויגן ווי אין וואסער אריין. דורך תפילה והתבודדות זענט איר ארויס פון די פחדים; איר האט מער נישט מורא פון זיין אין שטוב, איר ווערט נישט דערשראקן פון יעדע בלעטל וואס שאקלט זיך אויפן בוים.


זייט ממשיך מיט תפילה, און אודאי זאלט איר זיך צוגעוואוינען דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן פאר די גרויסע ניסים, אז איר האט א טייערער מאן א ירא שמים, גוטע מידות און אמונת חכמים וכו'.


ערליכע פרויען טראגן אחריות ווי אזוי זיי טוען זיך אן, ערליכע פרויען מוזן זיך אנטון שיין. איר דארפט זיך אנטון מיט טעם וכו'; קויפט זיך איין שיינע קליידער אז איר זאלט צייגן גוט, ערליכע אידישע קינדער דארפן גיין אנגעטון שיין און רייך.


איך בעט עס זייער שטארק, סיי פון אייך און סיי פון אלע ערליכע פרויען, מען מוז גיין אנגעטון ווי עס דארף צו זיין, מען טראגט א גרויסע אחריות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#234 - מען זאל שווימען דווקא מיט א שווים קלייד
צניעות, שטעטל, שווימען

 בעזרת ה' יתברך - יום ה' פרשת קרח, ג' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד אנשי שלומינו שיחיו


טייערע אנשי שלומינו, לאכט נישט אפ פון די גדרים וואס איך שטעל אוועק אין אונזער קהילה; איך האב אוועק געשטעלט ביי אונזערע מיידלעך פון בית פיגא און ביי אונזער קאנטרי - מען זאל שווימען דווקא מיט א שווים קלייד און נישט שווימען מיט קיין בעדינג-סוט, אזוי ווי דער הייליגער רבי פון סאטמער זכותו יגן עלינו האט געזאגט, אז א בעדינג-סוט איז א פריצות'דיגע קלייד; וויל איך בעטן מען זאל פאלגן, מען זאל זיך פירן הייליג און ריין, וועלן מיר זוכה זיין אז דער אייבערשטער וועט מאכן רוען די שכינה הקדושה צווישן אונז.


איך בעט אייך און איך וויין צו אייך, עס איז דא אזויפיל קהילות בישראל לשם ולתפארת, וואס ווילט איר פון מיר האבן? איך וועל נישט מקפיד זיין אז מען וועט זיך אוועק ציען פון שטעטל צו אנדערע פלעצער, איך בין אהערגעקומען אין שטעטל צו קענען מחנך זיין אונזערע קינדער ערליך און ריין, און ווער עס וויל זיך פירן ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט - פריי איך זיך, און ווער עס וויל נישט - בין איך נישט ברוגז אז ער וועט גיין זוכן א צווייטע קהילה; אבער וואס ווילט איר פון מיר?!


לאכט נישט אפ פון די גדרים וואס מיר מאכן, און קומט מיר נישט זאגן אז שווימען מיט א טי-שוירט איז אויך גוט, און אז א שווים קלייד איז נעבעכדיג; אז דו פארשטייסט בעסער - איז דאך גאר גוט, וואס דארף מען קומען צו א רבי וואס מען וויל נישט פאלגן?!

#233 - זיך פירן איידל און צניעות'דיג ביי אונז אין קאנטרי
צניעות, קדושה, קאנטרי, שווימען

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת חקת בלק, ט' תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, גבאי מחנה אילן החיים


איך האף די משפחות וואס וויילן ביי אונז אין קאנטרי דעם זומער - וועלן זיך פירן איידל. איך וויל נישט, און איך וועל פארשפארן די סווימינג פול, אויב פרויען וועלן שווימען מיט די פריצות'דיגע קלייד 'בעידינג-סוט'; איך שטעל דיך דו זאלסט זען אז אלעס אין קאנטרי זאל זיין הייליג און ריין.


אויך זאלסטו זען אז די קינדער, די מיידלעך פון די משפחות - זאלן גיין אנגעטון צניעות'דיג; נישטא קיין נאקעטע פיס, פון די דריי יאר דארף די פיס זיין צוגעדעקט אינגאנצן.


איך דארף נישט קיין געלט, איך דארף נישט קיין קאנטרי, נאר אויב עס איז בצניעות, הייליג און ריין; איך בעט דיר זייער זאלסט זען אונזער קאנטרי זאל זיין הייליג און ריין.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#232 - מאך נישט משוגע דיין ווייב צו גיין אנגעטון פראסט
צניעות, סקול, שלום בית, מנין, דף גמרא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


זיי מחזק דיין ווייב זי זאל גיין אנגעטון איידל; שלעפ איר נישט אראפ, מאך איר נישט משוגע צו גיין אנגעטון פראסט.


עס איז גוט פאר איר און פאר דיר אז זי ארבעט אין אונזער סקול, אין בית פיגא; אבער מיר קענען נישט זיין פארנומען מיט אירע קליידער, מיר דארפן אז אלע אונזערע ארבעטערס זאלן וויסן ווי אזוי צו קומען אנגעטון שיין איידל.


זיי איר מחזק זי זאל גיין אנגעטון ווי אלס מיידל, איידל און שיין, שלעפ איר נישט אראפ; חס וחלילה אז די ווייב ווארפט אוועק פון זיך די שיינע מידה פון צניעות, דאן צעפאלט די גאנצע שטוב.


זיי שטארק מיט דאווענען אין שול די דריי תפילות און אויך מיט די בלאט גמרא; דאווען די דריי תפילות אין שול און לערן א בלאט גמרא אין שטוב, דאס וועט דיך העלפן אין אלעס, ברוחניות ובגשמיות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#231 - גיין אנגעטון פראסט איז בכלל נישט שיין, עס איז עצבות און מרה שחורה
צניעות, גוים, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


עס לוינט זיך פאר אייך איר זאלט זיך אנטון איידל, איידל אנגעטון האט אלע טעמים; איידל איז שיין, איידל איז רייך; גיין אנגעטון פראסט איז בכלל נישט שיין, עס איז עצבות און מרה שחורה; די וואס גייען אנגעטון פראסט זענען נישט צופרידן מיט זיך, זיי זענען ברוגז אויף זיך, זיי האבן נישט קיין טעם אין זייער לעבן. די גוים, די אומות העולם - זיי האבן נישט באקומען די מתנה וואס מיר אידישע קינדער האבן.


טוט זיך אן שיין, איידל; איך וויל זייער איר זאלט ווייטער קענען זיין ביי אונז אין בית פיגא, איך וויל אין בית פיגא זאלן אלע טיטשערס און סעקריטעריס זיין איידל אנגעטון, נישט פראסט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.