בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#80 - מאך פרייליך דיין טאכטער, וועט זי וועלן זיין צניעות'דיג
צניעות, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת נשא א', ראש חודש סיון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בעט דיר זייער, טשעפע נישט דיין טאכטער צוליב דעם וואס זי וויל נישט גיין מיט א צאפ; פריי זיך אז זי גייט מיט צאמגענומען האר, אז די האר איז צאמגענומען (פאני) איז דאס נישט א חסרון אין צניעות; כל זמן די האר איז שיין צאמגענומען איז עס צניעות'דיג.


הייב דיין טאכטער, מאך איר פרייליך; אז זי וועט זיין פרייליך וועט זי נישט אפלאזן צניעות. אלע וואס לאזן אפ צניעות און טוען זיך אן נישט ווי מען דארף זענען דערביטערטע מיידלעך, זיי זענען ביי זיך זייער צעקלאפט, זיי זוכן וואס זאל זיי פרייליך מאכן; זיי מיינען נעבעך אז זיין נישט צניעות'דיג מאכט פרייליך.


דעריבער בעט איך דיר זייער שטארק, לאז אפ דיין טאכטער; זי איז שוין א גרויס מיידל און דו דארפסט אכטונג געבן אז זי זאל ליב האבן צו זיין איידל, דו זאלסט איר נאר פרייליך מאכן, נאר רעדן שיין און מיט ליבשאפט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#79 - א געפיל אין איידלקייט
צניעות, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


מרת ... תחי'.


א גריס פון דיין מאן, ער לערנט אזוי פלייסיג אין כולל, ער דאווענט אזוי שיין און ער פירט זיך מיט יראת שמים; איך האב אזויפיל נחת פון אים.


אויך וויל איך דיר געבן א קאמפלימענט אויף דיין איידלקייט און באשיידנקייט, איך שטאלציר מיט אזעלכע תלמידות ווי דיר; א מחי' צו טרעפן יונגע ווייבלעך וואס האבן א געפיל אין איידלקייט, איך האב אזויפיל נחת פון דיר.


אין דעם זכות וועסטו האבן ערליכע קינדער.

#78 - מ'דארף אויפבויען די קינדער
צניעות, חינוך הילדים, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


... תחי', לערערין בית פיגא ברסלב.


יישר כח פאר דיין איבערגעגעבענע ארבעט.


טאנץ מיט די קינדער: "אה מחי' צניעות, אה מחי' צניעות!"


געב גוטע ווערטער פאר אלע מיידלעך, בפרט פאר די וואס די נאז רינט זיי און פאר די וואס גייען אנגעטון פשוט; זיי דארף מען אויפבויען.


איך האף אז דו זאגסט נאך תהלים, פרוביר צו זאגן יעדן טאג דעם "יום תהלים".


זארג נישט, נאך אביסל ביסטו א כלה.

#77 - אריינלייגן אין די קינדער א געפיל צו א צווייטן
צניעות, סקול, מדות טובות, אחדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


... תחי', לערערין בית פיגא ברלסב.


יישר כח פאר די איבערגעגעבענע ארבעט אין סקול מיט די מיידלעך.


לערן מיט די קינדער גוטע מידות, זיי זאלן האבן א געפיל צו אנדערע מיידלעך; זיי זאלן יעדן טאג טראכטן פון אנדערע, זיי זאלן רעדן צו די קינדער וואס האבן נישט קיין חבר'טעס.


איך וויל זייער שטארק אז אלע תלמידות פון בית פיגא זאלן זיין באחדות, יעדער זאל זיך ליב האבן און זיך שיין פארטראגן.

#76 - א געפיל צו צניעות
צניעות, חיזוק פאר פרויען, תהלים, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


מרת ... תחי'.


שטארק זיך און שטארק אלעמען מיט גוטע ווערטער; עס איז א גרויסע מצוה צו מחזק זיין אנדערע און עס איז אויך א גוטע עצה צו ווערן אליינס מחוזק.


רעד מיט דיינע חבר'טעס; אלע קוקן דיר ארויף, אלע ווילן גיין אנגעטון איידל. עס איז דא א שטארקע נסיון ביי יונגע ווייבלעך צו גיין אנגעטון ציענדיג, שרייעדיג און אויפפאלנד; דער נסיון איז בעיקר ביי די יונגע ווייבלעך און אז מען האט א גוטע חבר'טע וואס איז שטארק מיט איר איידלקייט העלפט דאס פאר אנדערע אויך צו זיין שטארק.


דערפאר בעט איך דיר זייער, געב פאר יעדן איינעם גוטע ווערטער, רעד שיין צו אלעמען, וועלן אלע דיר נאכמאכן, אלע וועלן ליב האבן צניעות.


עס גייט מיר ממש אין לעבן אז די תלמידות בית פיגא און אלע יונגע ווייבלעך וואס ווערן מקורב צו אונזער קהלה זאלן ליב האבן צניעות; זיי זאלן דאס וועלן, נישט טון די אלע זאכן וואס דער אייבערשטער הייסט – געצוואונגענערהייט. איך בעט דער אייבערשטן פאר אלע תלמידים ותלמידות זיי זאלן ליב האבן אידישקייט און זיך עקלען פון עבירות, זיי זאלן ברעכן פון פריצות און ווערן איבלדיג פון אויסגעלאסענע קליידער.


איך האף אז דו וועסט מיר העלפן, דורכדעם וואס דו וועסט רעדן שיין צו יעדן און שמייכלען צו יעדן און פאר אלעמען געבן גוטע ווערטער, וועלן אלע באקומען א געפיל צו איידלקייט.


איך האף אז דו זאגסט נאך תהלים; הלוואי זאלסטו זאגן יעדן טאג דעם יום תהלים, אזוי וועסטו ענדיגן יעדע וואך דעם ספר תהלים.

#75 - תלמידות בית פיגא זאלן זיין א לעבעדיגע ביישפיל
צניעות, סקול

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


מרת ... תחי'.


איך קוק זייער ארויס אז די יונגע ווייבלעך – תלמידות בית פיגא זאלן זיין א לעבעדיגע ביישפיל פאר אלע מיידלעך, פאר אלע תלמידות מיט זייער איידלקייט און באשיידנקייט.


איך האף אז דו וועסט זיין א ביישפיל פאר אלע תלמידות, זיי זאלן זען וואס איז א בית פיגא תלמידה, מיט דיין צניעות און מיט דיין שכל וכו', וכו'.

#74 - ליב האבן צניעות
צניעות, סקול

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן


... תחי', לערערין בית פיגא ברסלב.


יישר כח פאר'ן העלפן אזוי געטריי אין סקול.


ברענג אריין צווישן די מיידלעך זיי זאלן ליב האבן צניעות, זיי זאלן דאס ארויפקוקן, נישט קוקן אויף דעם ווי דאס איז א געצווינגענע זאך.


ווען איך זע מיידלעך וואס גייען אויסגעשניטן ביים האלז אדער קורץ אנגעטון, טראכט איך צו מיר: 'די מיידל איז אזא רחמנות, וואס פעלט איר? וואס וויל זי? פארוואס איז זי נישט צופרידן?'


דעריבער בעט איך דיר זייער, זע מיט חכמה אריין צו ברענגען צווישן די מיידלעך עס זאל זיין א שיינע זאך דאס גיין אנגעטון איידל, וועסטו מיר טון מיט דעם א גרויסע טובה.


ווייל דאס איז מיין גאנצע ציל מיט'ן אויפשטעלן די סקול "בית פיגא", אויפצושטעלן א נייע דור, א דור פון מיידלעך און ווייבלעך וואס זענען שטאלץ און האבן ליב אידישקייט, האבן ליב דעם אייבערשטן און האבן ליב ווי אזוי דער אייבערשטער וויל מען זאל לעבן.

#73 - ווי אזוי מיידלעך זאלן זיך פירן אום יום טוב פורים
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, פורים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד די תלמידות פון בית פיגא ברסלב, שתחיו.


מיר שטייען יעצט פאר דעם הייליגן יום טוב פורים, וויל איך אייך שרייבן אפאר וויכטיגע זאכן איר זאלט וויסן ווי אזוי צו מקבל זיין אזא הייליגע טאג.


טייערע בית פיגא תלמידות שתחי', גייט אנגעטון איידל און שיין און פירט אייך איידל און באשיידן; קוקט צו וואס מען איז זוכה ווען מען פירט זיך איידל, די נס פון פורים איז געקומען דורך 'אסתר המלכה' ווייל זי האט זיך געפירט זייער איידל. די הייליגע חכמים זכרונם לברכה דערציילן אונז (תרגום אסתר ב, ז): "אֶסְתֵּר הֲווּ קָרִין לָהּ", פארוואס האט מען גערופן אסתר המלכה מיט'ן נאמען 'אסתר', איר ריכטיגע נאמען איז נישט 'אסתר' זי האט געהייסן 'הדסה'? "עַל דִי הֲוַת צְנִיעָא בְּבֵיתָא דְּמָרְדְּכַי, שַׁבְעִין וַחֲמֵשׁ שְׁנִין", ווייל זי איז געווען זייער צניעות'דיג אין שטוב פון מרדכי הצדיק, "וְלָא חֲזָת אַפֵּי גְבַר אֱלָהֵן אַפֵּי מָרְדְּכַי", דורכאויס פינף און זיבעציג יאר האט זי נישט געקוקט אויף קיין שום פרעמדע מאן, זי האט נאר געקוקט אויף מרדכי הצדיק - דערפאר האט זי זוכה געווען אז זי האט געראטעוועט גאנץ כלל ישראל; זעט מען צו וואס מען קען זוכה זיין ווען מען פירט זיך איידל און באשיידן.


איך בעט אייך טייערע תלמידות פון בית פיגא, פורים איז זייער א הייליגע צייט, פורים קען פועל'ן זייער גרויסע זאכן, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עד): פורים איז א צייט פון זיך באנייען; ווייל ווען מען איז פרייליך קען מען זוכה זיין צו פועל'ן זייער גרויסע ישועות, זאלט איר פון יעצט זיין נאר פרייליך; יעדע זאך וואס שטערט אייך, יעדע זאך וואס באדערט אייך - זאלט איר דאס אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן. איר קענט זיך נישט פארשטעלן וואס מען קען פועל'ן דורך תפילה, תפילה איז אזוי שטארק, עס דריידט איבער די טבע.


בנוגע זיך פארשטעלן וכו'; מען דארף אכטונג געבן זיך צו פארשטעלן נאר מיט איידעלע און שיינע קליידער, פורים דארף מען ווייטער זיין צניעות'דיג, פורים איז דא דער זעלבער אייבערשטער, די זעלבע תורה.


פורים דארף מען מכבד זיין טאטע מאמע אזוי ווי א גאנץ יאר.


איך וואונטש אייך א פרייליכן ליסטיגן תמיד.

#72 - לערן זיך ביי א מאן, נישט ביי א פרוי
צניעות, קדושה, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זוך א מאן ביי וועם זיך צו לערנען, גיי נישט צו א פרוי; עס לוינט נישט די גאנצע ביזנעס צו פארשווארצט ווערן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט. אפגערעדט פונעם איסור יחוד וואס דאס איז זייער א הארבע עבירה, לויט רוב פוסקים איז איסור יחוד גאר א דאורייתא. נאכדעם וועסטו פארשווארצט ווערן רחמנא לצלן בזה ובבא, ווייל חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא כט:): "הִרְהוּרֵי עֲבֵירָה קָשִׁים מֵעֲבֵירָה", טראכטן פון עבירות איז נאך ערגער פון טון עבירות; מען הויבט אן רעדן איינער מיט'ן צווייטן פריינטליך ביז מען פאלט אראפ אין שאול תחתית רחמנא לצלן.


בוי אויף דיין בעיסמענט ווייל זוממער וועלן אסאך משפחות זיין אין שטעטל וועסטו דאס קענען פארדינגען, אויך וועסטו דאס קענען ארויסדינגען פאר שבתים און ימים טובים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#71 - נעמט אן ערליכער איד וואס זאל אייך מדריך זיין
צניעות, שלום בית, צדיקים, הדרכות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאס בעסטע וואלט געווען אז דו מיט דיין ווייב תחי' זאלן האבן א מורה דרך אין לעבן; נעמט א דיין, א רב, אדער סתם אן ערליכער איד וואס זאל אייך מדריך זיין און ווייזן דעם גלייכן וועג אין לעבן.


א מענטש אליינס קען זייער ווייט פארקריכן; נעם צניעות פאר א ביישפיל, א מענטש אליינס קען מיינען אז מען דארף זיך אנטון אזוי ווי די כת השאלים צו זיין צניעות'דיג, אבער אז מען הערט וואס צדיקים זאגן, וואס זיי גייען שטענדיג מיט די תורה זעט מען אז דאס איז נישט קיין צניעות, דאס איז פריצות רחמנא לצלן. מוהרא"ש שרייבט (שו"ת ברסלב חלק כה, ג' אלפים קע"ט) אז דאס איז נישט קיין צניעות, עס איז פארקערט פון צניעות.


פרעג דיין ווייב תחי' אויב זי איז גרייט צו הערן מיין דעה אין אלע קאנפליקטן וואס גייט פאר צווישן אייך; איך בין גרייט אייך צו פירן אויף די תורה'דיגע וועג אזוי ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#70 - מיט'ן הייליגן רבי'ן קען מען זיך אן עצה געבן
פחדים, צניעות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, חסידות ברסלב, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן; דער אייבערשטער וועט אייך העלפן, איר וועט זיין א גוטע מאמע פאר אייערע קינדער, איר וועט זיי שיין ערציען.


טראכטס נישט אז איר וועט זיין אזוי ווי וכו'; איר וועט יא זיין א גוטע מאמע, איר האט א צדיק, איר זענט מקורב צום הייליגן רבי'ן וואס לערנט אונז די וועג ווי אזוי מען ברענגט אויף קינדער, ווי אזוי מען ערציט קינדער, וועט איר זיכער זיין א גוטע מאמע. אן א צדיק איז זייער שרעקעדיג, אן א צדיק ווייסט מען נישט ווי אזוי צו זיין א געטרייע מאמע, מען ווייסט גארנישט אליינס, אנדערש איז דער וואס לעבט מיט'ן הייליגן רבי'ן, דער ווייסט גענוי ווי אזוי זיך אן עצה צו געבן, מען ווערט נישט פארלוירן.


בנוגע די שרעקליכע מעשה וכו'; איר זאלט זיך נישט באשולדיגן, עס איז נישט אייער שולד. דער אייבערשטער וועט יענעם באצאלן, ער וועט האבן א מיאוס'ע ענדע, דאס וואס אלע מניוולים האבן, עס וועט נישט נעמען לאנג ביז ער וועט אנקומען אין תפיסה פאר די רעשט פון זיין לעבן.


האטס נישט מורא צו גיין אין גאס, זייטס נישט דערשראקן צו פארן מיט די שטאטישע באסעס; האטס נישט מורא פון קיינעם אויף די וועלט, דער אייבערשטער איז מיט אייך, ביי אייך און נעבן אייך; חזר'טס זיך אמונה, זינגטס צו זיך שטילערהייט: "דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז דארט, דער אייבערשטער געפינט זיך אין א יעדע ארט; דומם, צומח, חי, מדבר, אלעס איז ער, אלעס איז דער אייבערשטער, אלעס לעבט פון אים, אלעס קומט פון אים, קיינער קען מיר גארנישט טון"; דורכדעם וועט איר באקומען א שטארקייט, איר וועט זיין רואיג און פרייליך.


זעטס צו הערן אסאך מוזיק, בעיקר פרייליכע ניגונים; ניגונים וואס ברענגט שמחה.

#69 - געב קארטלעך נאר פאר מיידלעך און פרויען
כיבוד אב ואם, חברים, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, שידוכים, אמונה, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך פרובירן צו ענטפערן אויף אלע פראגעס.


צום ערשט בעט איך דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע דיינע כוחות, חזר'ט דיך די אמונה ווייל אמונה מאכט שטארק; ווי מער מען האט אמונה אלץ מער שטערקער איז מען.


דער הייליגער רבי איז דאס מסביר מיט א שיינע משל (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קנה) אזוי ווי ווען מען פלאנצט איין א ווייצל אין ערד, אויב מען פלאנצט עס אין א גוטע ערד דעמאלט וואקסט עס זייער שיין, עס ווערט נישט געשטערט פון קיין שום ווינט, דינערן און בליצן, "מֵחֲמַת שֶׁיֵּשׁ כֹּחַ הַצּוֹמֵחַ וְכֹחַ הַגּוֹדֵל, עַל כֵּן אֵינוֹ מַזִּיק לוֹ שׁוּם דָּבָר", ווייל עס האט א כח וואס מאכט איר וואקסן, קיין שום זאך קען דאס נישט אפשטעלן, אבער אז מען לייגט דאס ווייצל אין ערד וואס איז נישט גוט צו וואקסן, ווערט דאס קערענדל פארפוילט. "וֶאֱמוּנָה הִיא בְּחִינַת כֹּחַ הַגּוֹדֵל וְכֹחַ הַצּוֹמֵחַ", אזוי איז מיט אמונה, אמונה איז א זאך וואס געבט כח פאר'ן מענטש אנצוגיין אין לעבן, עס מאכט דעם מענטש זאל וועלן וואקסן. אזוי ווי עס שטייט (אסתר ב, ז): "וַיְהִי אוֹמֵן אֶת הֲדַסָּה", זאגן חכמינו זכרונם לברכה (מדרש תהלים כב, כג): מרדכי האט אויפגעצויגן אסתר המלכה; דער פסוק באציט זיך מיט דאס ווארט 'אמונה' פאר די ווארט 'אויפברענגען'.


נאך זאגן חז"ל (שבת לא.): "אֱמוּנָה זֶה סֵדֶר זְרָעִים", זאגט דער רבי, ווען א מענטש האט אמונה האט ער א כח פון וואקסן און ווערן גרעסער, "אֲזַי אֵין מַזִּיק לוֹ שׁוּם דָּבָר", קיין שום זאך קען אים נישט שטערן, "וְאֵינוֹ יָרֵא מִשּׁוּם אָדָם", ער האט נישט קיין שרעק פון קיין שום מענטש, "וְשׁוּם דָּבָר", און פון קיין שום זאך. "וּמִתְפַּלֵּל בַּחִיּוּת", אז מען האט אמונה דאווענט מען מיט א געשמאק, "כָּרָאוּי", אזוי ווי מען דארף דאווענען. "וְנוֹסֵעַ לְהַצַּדִּיק", מיט אמונה פארט מען צום צדיק, "כִּי אֵינוֹ מִתְיָרֵא וּמִתְפַּחֵד מִשּׁוּם עִנְיָן שֶׁבָּעוֹלָם", ווייל מען האט נישט מורא פון קיין שום זאך און קיין שום מענטש אויף די וועלט, "אֲבָל כְּשֶׁיֵּשׁ חִסָּרוֹן בָּאֱמוּנָה אֲזַי אֵין לוֹ כֹּחַ הַגּוֹדֵל וְכֹחַ הַצּוֹמֵחַ וַאֲזַי הוּא נִרְקָב מַמָּשׁ, כְּמוֹ הַחִטָּה הַנַּ"ל", אבער ווען מען האט נישט קיין אמונה דעמאלט האט מען נישט קיין כוח אנצוגיין, מען וואקסט נישט, מען ווערט פארפוילט ממש אזוי ווי א קערענדל וואס פוילט אין נישט גוטע ערד.


זאלסטו זיך חזר'ן אמונה, זינג זיך דעם ניגון: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַך כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם, - דער אייבערשטער איז איבעראל און אלעס איז דער אייבערשטער, עס איז נישט דא קיין שום מציאות אויסער דעם אייבערשטן, אין יעדע איינציגסטע תנועה געפונט זיך דער אלופו של עולם"; דורכדעם וועסטו זיין שטארק און מצליח זיין אין לעבן.


בנוגע הפצה וכו', זיי ממשיך צו געבן קארטלעך פאר אלעמען; פארשטייט זיך נאר פאר מיידלעך און פרויען. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אונז (בראשית רבה פד, ד): "אַבְרָהָם הָיָה מְגַיֵּר אֶת הָאֲנָשִׁים וְשָׂרָה מְגַיֶּרֶת אֶת הַנָּשִׁים", אברהם אבינו האט מגייר געווען מענער און שרה אמינו האט מגייר געווען פרויען.


בנוגע בלייבן שבת אין שטוב וכו'; בלייב אין שטוב העלפן דיין מאמע, אין דעם זכות וועלן דיינע קינדער דיך מכבד זיין. טראכט אריין אביסל טיפער, ווילסטו דען נישט אז אין יארן ארום ווען דו וועסט האבן גרויסע קינדער אז זיי זאלן בלייבן מיט דיר אין שטוב דיר העלפן? איז דאך זיכער אז דו זאלסט זיין אין שטוב העלפן דיין מאמע, אפילו עס איז דיר שווער.


בנוגע רעדן מיט מרת ... תחי'; עס איז זייער גוט זאלסט זיך מחזק זיין מיט איר, א גוטע חבר איז פון די זאכן וואס חז"ל זאגן אז מען דארף דאס האבן אין לעבן צו קענען זיין א איד. די הייליגע חכמים זאגן (אבות ב, ט): "אֵיזוֹהִי דֶרֶךְ יְשָׁרָה שֶׁיִּדְבַּק בָּהּ הָאָדָם?" וואס איז די ריכטיגע וועג ווי אזוי א מענטש זאל זיך פירן, "רַבִּי יְהוֹשֻׁעַ אוֹמֵר, חָבֵר טוֹב", רבי יהושע זאגט ער זאל זיך נעמען א גוטער חבר; ווייל אז מען האט א גוטער חבר קען מען זיך מחזק זיין איינער דעם צווייטן, דו דארפסט נישט מורא האבן אז זי וועט דערציילן פאר אנדערע דיינע מיטמאכענישן, זי איז א וואוילע פרוי.


בנוגע גיין צו די פאליציי וכו'; איך האב דיר שוין פון לאנג געשריבן וואס צו טון, פון דעסטוועגן וועל איך נאכאמאל ענטפערן אז אנדערע זאלן אויך וויסן ווי אזוי זיך צי פירן אין אזא פאל השם ישמרינו. אויב מען ווערט באצוואונגען פון א מניוול רחמנא לצלן דארף מען גיין צו די פאליציי דאס דערציילן און יענעם איינשפארן אין תפיסה אן קיין רחמנות; אפילו אלע שרייען אז מען טאר נישט דארף מען דאס טון. אין אייער פאל, ווי איר שרייבט אז דאס איז נאר א חשש בעלמא וכו', יענער האט אייך בחסדי השם נישט געטשעפעט, ער האט זיך טאקע אויפגעפירט נישט שיין וכו' אבער בחמלת השם האט ער נישט אויסגעפירט זיינע שלעכטע מחשבות, זאלט איר אפלאזן די מעשה.


זאג פאר די פרוי וואס לויפט דיך נאך וכו' אז זי זאל זיך אפטשעפען פון דיר; זי האט מיר אויך געשריבן א גאנצע מגילה, סך הכל וויל זי אייך נוצן פאר איר אייגענע אינטערעסע, זי וויל אים איינשפארן וכו'; דאס האט נישט מיט אייך.


בנוגע וואס נאך דו קענסט טון צו צואיילן דיין שידוך; העלף דיין מאמע, האב רחמנות אויף איר; העלף איר מיט שמחה, העלף איר מיט חיות, וועסטו צוריק באקומען שכר אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, אזוי ווי חז"ל זאגן (פאה א, א): "אֵלּוּ דְבָרִים שֶׁאָדָם אוֹכֵל פֵּרוֹתֵיהֶם בָּעוֹלָם הַזֶּה, וְהַקֶּרֶן קַיֶּמֶת לוֹ לָעוֹלָם הַבָּא; כִּבּוּד אָב וָאֵם", אויף כיבוד אב ואם באצאלט דער אייבערשטער שכר נישט נאר אויף יענע וועלט, נאר אויך אויף דער וועלט.


זיי ממשיך מיט'ן זאגן תהילים; יעדע קאפיטל תהילים וואס דו זאגסט געבט צו פאר דיין שידוך.


נאכאמאל בעט איך דיר, שטארק זיך מיט אמונה וועט דיר אלעס גיין גרינגער.

#68 - מיט תפלה וועסטו ארויסגיין פון די נישט געזונטע ליבשאפט
תפילה והתבודדות, צניעות, קדושה, חיזוק פאר פרויען, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת שמות, י"ט טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


וויסן זאלט איר אז פון יעדע צרה און יעדע פלאנטער איז דא א וועג ארויסצוגיין, דער פראבלעם איז אז מען ווייסט נישט די וועג ארויס פון די צרה, מען זעט נישט די טיר ארויס; אויף דעם קומט דער הייליגער רבי, דער ברסלב'ער רבי זכותו יגן עלינו און אנטפלעקט אונז די טיר אז מיר זאלן קענען ארויסגיין פון אלע פראבלעמען.


דער הייליגער רבי זאגט אז די טיר ארויס צו גיין פון א צרה איז תפילה, בעטן דעם אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך. מיר רעדן אידיש, דארפן מיר רעדן צום אייבערשטן אויף אידיש, אים בעטן ער זאל אונז העלפן מיט אלעס וואס מיר דארפן. נישט קיין חילוק וואו מען איז, פון איבעראל קען מען רעדן צום אייבערשטן, דער אייבערשטער הערט אויס יעדן איינעם אין יעדן מצב.


דעריבער אז איר האט די צרה, עס איז אריין אין אייך א נישט געזונטע ליבשאפט צו א חבר'טע, א נישט געזונטע חברותא, א קראנקע שייכות רחמנא לצלן; די חבר'טע נעמט איבער אייער מח-מחשבה, איר קענט נישט טראכטן פון עפעס אנדערש נאר פון די כלה, איר קענט גארנישט טון אן טראכטן פון איר, אייער מחשבה טראכט נאר איין זאך, פון די חבר'טע, דאס איז גורם אז איר קענט נישט אויפציען אייערע קינדער, איר קענט נישט זיין מיט אייער מאן וכו', איר קענט גארנישט טון נאר טראכטן פון איר השם ירחם; זאלט איר נעמען די עצה פונעם רבי'ן, איר זאלט אנהויבן בעטן דעם אייבערשטן אן א שיעור מאל יעדן טאג, ביז דער אייבערשטער וועט אייך העלפן איר וועט פטור ווערן פון די צרה.


איך שטעל זיך פאר אז איר ווייסט נישט צופיל איבער די זאך פון התבודדות ותפילה, איר ווייסט נישט ווי אזוי מען רעדט צום אייבערשטן. וועל איך אייך שרייבן א קליינע תפילה אייך צו העלפן און ווייזן ווי אזוי מען רעדט צום אייבערשטן, נאכדעם ווען איר וועט שוין זיין צוגעוואוינט מיט די תפילה וועט איר שוין אליינס קענען בעטן דעם אייבערשטן און זיך בעסער ארויסברענגען מיט אייערע געפילן, איר וועט קענען דערציילן פאר'ן אייבערשטן וואס איר שפירט און וואס איר טראכט ביז איר וועט פטור ווערן פון דעם:


"הייליגער באשעפער, יישר כח פאר מיין שיינע לעבן וואס איך האב, האסט מיר געגעבן ליכטיגע קינדער; געזונטע, זיסע און צוקער'דיגע קינדערלעך, איך דאנק דיר אייבערשטער פאר אלעס וואס דו טוסט מיט מיר.


הייליגער באשעפער העלף מיר, איך ווייס נישט וואס צו טון, עס איז מיר אריין א שלעכטע רוח, איך האב באקומען א שטארקע געפיל צו מיין חבר'טע ..., איך קען נישט אויפהערן טראכטן פון איר. אנשטאט איך זאל אנגיין מיט מיין אידישע לעבן, זיין א געטרייע מאמע פאר מיינע קינדער און א וואוילע ווייב פאר מיין טייערער מאן נרו יאיר, קען איך גארנישט טון, נאר זיין פארנומען מיט ....


אייבערשטער ראטעווע מיך, קוק מיין צעבראכענע הארץ, איך אליינס וויל נישט די סארט לעבן, איך וויל נישט באקומען שטארקייט און ליבשאפט פון איר, איך וויל באקומען מיין שטארקייט און ליבשאפט פון מיין טייערע וואוילער מאן, אבער וואס זאל איך טון? איך שפיר אז איך בין נישט בעל הבית אויף מיר, העלף מיר, איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך, איך וויל זיין א געזונטע מאמע, א געזונטע פרוי, איך ווייס נישט וואס צו טון. זי האט זיך אריין געזעצט אין מיין מח און דארט האט זיך אלעס געענדיגט; פון איר נעם איך מיין שטארקייט און ליבשאפט, איך ווייס אז עס איז אן עקלדיגע זאך און עס איז נישט געזונט, אבער איך קען זיך נישט העלפן.


אייבערשטער הער צו מיין געבעט און מיין געוויין; העלף מיר בזכות אלע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיינעט וועגן בפרט דער הייליגער רבי - רבינו נחמן בן פיגא זכותו יגן עלינו און רבינו אליעזר שלמה בן מלכה זכותו יגן עלינו, אמן".


זאגטס די תפילה נישט איינמאל א טאג און נישט צוויי מאל, נאר יעדעס מאל איר שפירט ווי איר קענט נישט ווייטער טראכטן, אייערע געפילן וואס איר האט צו איר נעמען איבער אייער מח, זאלט איר נאכאמאל זאגן: "אייבערשטער העלף מיר, אייבערשטער וואס טו איך דא ווייטער?" לייגטס אריין אייערע אייגענע תפילות, וועט איר ווערן צוריק געזונט און שטארק.


נאכדעם זאלט איר זאגן קאפיטל כט פון תהילים; דער רבי זאגט (ספר המידות, אות קליפה, סימן י): "הַשִּׁבְעָה קוֹלוֹת שֶׁאָמַר דָּוִד עַל הַמַּיִם, בְּדִבּוּרָן מַכְנִיעִין הָרוּחַ רָעָה", אז מען זאגט קאפיטל כט נעמט מען אוועק דעם רוח רעה וואס כאפט זיך אריין אינעם מענטש.


"מִזְמוֹר לְדָוִד הָבוּ לַה' בְּנֵי אֵלִים הָבוּ לַה' כָּבוֹד וָעֹז, הָבוּ לַה' כְּבוֹד שְׁמוֹ הִשְׁתַּחֲווּ לַה' בְּהַדְרַת קֹדֶשׁ. קוֹל ה' עַל הַמָּיִם אֵל הַכָּבוֹד הִרְעִים ה' עַל מַיִם רַבִּים. קוֹל ה' בַּכֹּחַ קוֹל ה' בֶּהָדָר. קוֹל ה' שֹׁבֵר אֲרָזִים וַיְשַׁבֵּר ה' אֶת אַרְזֵי הַלְּבָנוֹן. וַיַּרְקִידֵם כְּמוֹ עֵגֶל לְבָנוֹן וְשִׂרְיֹן כְּמוֹ בֶן רְאֵמִים. קוֹל ה' חֹצֵב לַהֲבוֹת אֵשׁ. קוֹל ה' יָחִיל מִדְבָּר יָחִיל ה' מִדְבַּר קָדֵשׁ, קוֹל ה' יְחוֹלֵל אַיָּלוֹת וַיֶּחֱשֹׂף יְעָרוֹת וּבְהֵיכָלוֹ כֻּלּוֹ אֹמֵר כָּבוֹד, ה' לַמַּבּוּל יָשָׁב וַיֵּשֶׁב ה' מֶלֶךְ לְעוֹלָם, ה' עֹז לְעַמּוֹ יִתֵּן ה' יְבָרֵךְ אֶת עַמּוֹ בַשָּׁלוֹם".


דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אייך און אייך העלפן; איר וועט מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צוריק ווערן א געזונטע מאמע צו אייערע קינדער און א געטרייע ווייב צו אייער מאן, איר וועט לעבן מיט אים מיט ליבשאפט, און די כלה – אייער חבר'טע וועט קענען חתונה האבן מיט איר צוקונפטיגער חתן, איר וועט לעבן מיט אייער מאן און זי וועט לעבן מיט איר מאן אזוי ווי די תורה זאגט אונז.

#67 - מחזק זיין דעם מאן
צניעות, שלום בית, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת שמות, כ' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


שטארקטס אייך און זייטס פרייליך; איר האט באקומען א טייערער מאן, ער איז זייער אן ערליכער און א וואוילער, זייטס אים מחזק ער זאל ווייטער לערנען און דאווענען.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות יז.): "גְּדוֹלָה הַבְטָחָה שֶׁהִבְטִיחָן הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לַנָּשִׁים יוֹתֵר מִן הָאֲנָשִׁים", דער אייבערשטער האט צוגעזאגט שכר פאר די פרויען מער ווי פאר די מענער, ווייל אין זייער זכות איז דא תורה ביי כלל ישראל.


די בילדער פון אייך מיט אייער מאן דאס איז פאר אייך פריוואט נישט ארויס צו לייגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#66 - בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט וועלן זיין צניעות'דיג
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יישר כח פאר אלע שיינע לויב ווערטער; איך פריי זיך זייער צו הערן אלעס וואס דו שרייבסט פון סקול, אז אלע מיידלעך פירן זיך אויף שיין איינער מיט'ן צווייטן, מען טשעפעט זיך נישט און מען איז פרייליך.


איך וויל דיר בעטן שיינערהייט אז דו זאלסט גיין אנגעטון איידל; עס פאסט נישט פאר א תלמידה פון 'בית פיגא' צו גיין אנגעטון וכו'. א 'בית פיגא' תלמידה דארף זיין זייער איידל, רעדן איידל, גיין אנגעטון איידל און זיך אויפפירן איידל. ווייל אלע קוקן אויף די 'בית פיגא' תלמידות, אלע ווילן זען וואס איז דאס 'בית פיגא', וואס איז דאס ברסלב.


איך פארשטיי אז דו האסט נישט ליב די איידעלע וועג, דו האסט ענדערש ליב צו גיין אנגעטון פראסט, אבער מיט תפילה וועסטו באקומען א נייע ווילן, א נייע גייסט. בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג די קליינע תפילה:


"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל גיין אנגעטון אזוי ווי דו ווילסט; איך וויל טון דיין ווילן, איך וויל האבן די ברכה פון גוטע קינדער, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות, אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", ווער עס גייט אנגעטון איידל וועט האבן ערליכע קינדער.


הייליגער באשעפער, איך פאר מיר האב ליב צו גיין אנגעטון מער פראסט, איך האב ליב קורץ, אויסגעשניטן, קלעבעדיג און שרייעדיג וכו' וכו', איך האב נישט ליב איידל, איך וויל אבער זיין גוט, איך וויל טון דיין ווילן, איך וויל זיין הייליג; לייג אריין אין מיר א הייליגקייט, א ריינקייט איך זאל ציען צו גוטס, איך זאל וועלן זיין ערליך".


אז דו וועסט יעדן טאג בעטן די תפילה וועט דער אייבערשטער דיר העלפן עס וועט אריין גיין אין דיר א גוטער מלאך, "כי מלאכיו יצוה לך", דער מלאך וועט דיר שלעפן צו גוטע קליידער געשעפטן, "לשמרך בכל דרכך", דער מלאך וועט דיר באגלייטן און דיר היטן.


לייג אוועק די בריוו; זאג די תפילה יעדן טאג ביז דו וועסט שפירן אז די תפילה איז שוין נישט פאר דיר, דו וועסט שוין נישט קענען זאגן די ווערטער: "איך האב ליב קורץ, אויסגעשניטן, קלעבעדיג און שרייעדיג וכו' וכו'".


 

#65 - גיי אנגעטון איידל וועסטו באקומען אן ערליכער בחור
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער פאר דיין בריוו און איך פריי זיך אז דו האסט געענדיגט תהילים די ערשטע מאל אין דיין לעבן.


הייב אן נאכאמאל תהילים, זאג יעדן טאג תהילים; אין תהילים ליגן אלע ישועות און אלע ברכות.


וואס דו דארפסט זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן; רעד צום אייבערשטן אויף דיין אייגענע שפראך, וועסטו זען גרויסע ניסים.


זע צו גיין אנגעטון איידל וועסטו באקומען אן ערליכער בחור, א בחור מיט יראת שמים. אז דו וועסט אכטונג געבן צו גיין אנגעטון צניעות'דיג און צו רעדן צניעות'דיג  - וועט דער אייבערשטער מאכן מיט דיר גרויסע ניסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#64 - לאז דיין ווייב גיין צניעות'דיג
צניעות, שלום בית, הדרכות, חומרות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישב, כ"א כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער טייערער ... נרו יאיר.


מיש נישט אויס די יוצרות; ווען איך רעד קעגן לעבן מיט חומרות ופרישות וכו', וכו', מיינט דאס נישט צו זאגן אז מען זאל אוועק ווארפן דאס צניעות. אך און וויי פאר דעם וואס מאכט אוועק צניעות און טוט אן זיין ווייב בגדי פריצות, אויסגעשניטן, קורץ און שמאל וכו', וכו'.


פארדריי נישט דעם רבינ'ס ווערטער; די מעשה פונעם בעל תפלה וואס דער רבי דערציילט (סיפורי מעשיות, מעשה יב), אז דער בעל תפלה האט געטראגן זיינע מענטשן חוץ לישוב, זיי האבן געהאט דארט א טייכל, ביימער און פירות, און "'אויף קליידער האט מען גארנישט געקוקט', ווייל ווי אזוי מען גייט גייט מען"; טייטש דאס נישט אויס אז דעם בעל תפילה'ס לייט האבן נישט געקוקט אויף צניעות, חס ושלום אזוי צו זאגן.


איך בעט דיר מיין טייערער ליבער תלמיד, דו האסט באקומען א טייערע ווייב, א "בית פיגא" תלמידה, זי איז אן איידעלע פרוי, זי הערט און לערנט פון אונזער מנהלת תחי' ווי אזוי צו לעבן א לעבן מיט'ן אייבערשטן; בעט איך דיר זאלסט איר נישט אונטער רייסן און אוועק מאכן איר צניעות.


רוב מענער ווייסן נישט פונקטליך וואו עס הייבט זיך אן צניעות און וואו עס ענדיגט זיך; לאז איר פאלגן איר מנהלת תחי' וואס לערנט מיט זיי אזוי שיין און אזוי ערליך וואו עס הייבט זיך אן צניעות ביי די האלז, ביי די ערמל און ביי די פיס וכו', וכו'.


דו וועסט נישט זיין פרייליכער ווען זי וועט זיך אויסשניידן ארום די האלז, עס וועט דיר נישט בעסער ווערן, עס איז בלויז א דמיון פאר א שטיק צייט.


איך שרייב דיר דעם בריוו אויפ'ן פליגער, אויפ'ן וועג אהיים פון ארץ ישראל; געב איבער פאר אלע פרישע אברכים וואס האבן יעצט חתונה געהאט, איך וויל רעדן מיט זיי זונטאג נאכט ביי מיר אין שטוב, זייער וויכטיג. איך וויל אייך מדריך זיין ווי אזוי מוהרא"ש האט אונז געלערנט – סיי דער חלק פון לעבן מיט די ווייב אן חומרות ופרישות וכו', וכו', און סיי די אנדערע חלק, פון נישט זוכן אוועק צו מאכן וואס מען לערנט אין בית פיגא, צו גיין אנגעטון שיין און איידל.


שטארק זיך און שטארק דיין ווייב תחי', זיי איר מחזק, רעד צו איר שיינע ווערטער אזוי ווי א ברסלב'ער חסיד רעדט, אזוי ווי ערליכע אידן רעדן; וועסטו מאכן א פלאץ ביי דיר אין שטוב פאר השראת השכינה און דו וועסט זוכה זיין צו אלע ברכות.


איך וועל דיר נאך שרייבן אויף דעם כלל וואו און וואס דער רבי מיינט אז מען זאל זיך אכטונג געבן פון חומרות און וואו מען דארף יא אכטונג געבן וכו'.


איך האב דיר ליב.

#63 - פרעג דיין מאמע זי זאל דיר זאגן וואס איז ריכטיג
כיבוד אב ואם, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת וישלח, ט"ו כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גיי ווייטער צו דיין באבע און פיר זיך מיט דרך ארץ אזוי ווי דו לערנסט אין "בית פיגא"; ווען דיין באבע רעדט זאלסטו נישט איבער האקן נאר אויסהערן מיט כבוד, און פארשטייט זיך ווען דו ענטפערסט איר זאל עס זיין מיט גרויס דרך ארץ. אז דיינע קאזינס רעדן מיט שאנד און שפאט זאלסטו זיי נישט נאכמאכן, דו גיי דיר דיין וועג ווי אזוי דו לערנסט אין "בית פיגא".


בנוגע די קלייד וואס איז קורץ און דו ווילסט וויסן אויב מען קען גיין מיט דעם ביי א חתונה נאר צווישן פרויען; עס איז שווער צו ענטפערן ווען מען זעט עס נישט פון דער נאנט; פרעג דיין מאמע, זי זאל דיר זאגן אויב דאס איז צניעות'דיג, זי איז אן ערליכע פרוי, זי וועט דיר לערנען פונקטליך ווי אזוי צו גיין אנגעטון איידל.


ווען מען וואשט געשיר און מען באדט קינדער קען מען ארויף ציען די ערמל עס זאל נישט נאס ווערן.


דו קענסט אלעס דערציילן פאר דיין מאמע, דו דארפסט זיך נישט באהאלטן פון איר; זי איז זייער א קלוגע ערליכע פרוי, זי וועט דיר נאר העלפן אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#62 - ווי שעמט זיך נישט א איד צו רעדן צו אידן אנטקעגן די תורה
צניעות, צדיקים, שערן די האר, הדרכות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


ניסי ניסים אז דו ביסט פטור געווארן פונעם מניוול פון מאנסי וואס האט גערעדט צו דיר און דיין מאן אנטקעגן די תורה, ער האט חוזק געמאכט פון זיך אפשערן די האר; ווי שעמט זיך נישט א איד צו רעדן צו אינגעלייט און ווייבער אנטקעגן די תורה, אנטקעגן די הייליגע זוהר.


דער הייליגער זוהר זאגט (נשא קכה:): "'תּוּנְבָא לֵיתֵי' א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ' אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ' וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר' אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', און דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, אז מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי; זאגט ווייטער דער הייליגער זוהר: 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר' און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ' זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא' איז זי גורם אז עס זאל זיין ארעמקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא' און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין און זיי וועלן נישט זיין חשוב, 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא' און זי איז גורם אז די ס"מ און די נישט גוטע זאלן זיין אין איר שטוב. 'מַאן גָּרִים דָּא?' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר' די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס".


ווארף אוועק אלע פריצות'דיגע קליידער, טראג עס ארויס פון דיין שטוב און פון די שטאט וואו דו וואוינסט, ווייל אויף די אלע קליידער רוען די שדים ורוחות רעות וואס מאכן צרות פאר מענטשן, אזוי וועסטו פטור ווערן פון אלעם שלעכטס.


אז דו פאררופסט זיך ברסלב'ע חסידים, איר פאררופט זיך תלמידי היכל הקודש, וואס דארפט איר גיין צו אנדערע נעמען השקפות? איר האט דאך א ברונעם פון מים חיים, פיינע פרישע קוואל וואסער פונעם נַ'חַל נֹ'בֵעַ מְ'קוֹר חָ'כְמָה (משלי יח, ד) – דער הייליגער רבי וואס איז מרומז אין די ראשי תיבות פון דעם פסוק; וואס קוועלט אזעלכע שיינע עצות און חיזוק פאר'ן לעבן, וואס דארפסט נעמען (ירמיהו ב, יג): "לַחְצֹב לָהֶם בֹּארוֹת בֹּארֹת נִשְׁבָּרִים", אזוי ווי דער נביא קלאגט שוין, "אֹתִי עָזְבוּ, מְקוֹר מַיִם חַיִּים", איר האט מיר איבער געלאזט, פיינע וואסער, און איר זענט געגאנגען טרינקען פון שמוציגע וואסער.


מוהרא"ש פלעגט זאגן: "ווען ווערט א קעלבל קרעציג? ווען זי זייגט פון צוויי קוען"; אז איר זענט תלמידים פון מוהרא"ש, וואס גייט איר צו א טיפוש, א משוגע'נעם אין מאנסי וואס פארנארט מענטשן און רעדט אנטקעגן די תורה און אנטקעגן צדיקים.


 


 

#61 - דו עקלסט דיך פונעם ווארט "צניעות"
צניעות, שלום בית

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת וירא, י"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.


איך פארשטיי דיר אז דו האסט נישט ליב "צניעות" און דו עקלסט זיך דערפון, היות דו ביסט אויפגעוואקסן אין א שטוב וואו מען האט געפייניגט פאר צניעות, געשלאגן פאר צניעות און גע'רודפ'ט פאר צניעות, אז עס איז דיר פשוט נמאס געווארן דאס ווארט "צניעות"; עס קלינגט דיר אין קאפ די שרעקעדיגע ווארט: "צניעות, צניעות, צניעות..."


אבער וויסן זאלסטו אז "צניעות" איז זייער א שיינע זאך, גיין אנגעטון איידל און שיין איז די שענסטע זאך; בעט איך דיר זייער זאלסט מקפיד זיין אויף דעם, זאלסט שעצן דיין ווייב מיט איר צניעות און איר געבן גוטע ווערטער.


איך זאג דיר אז דו וועסט נאך לאכן פון דיר אליינס; ווען עס וועט אריבערגיין אפאר יאר, מען ווערט אביסל עלטער, דעמאלט וועסטו איינזען וואס איך שרייב דיר און וואס איך זאג דיר שטענדיג, דעמאלט וועסטו אפשאצן דאס ווערד פון א ערליכע פרוי וואס טוט זיך אן איידל און שיין און בויט א ווארימע שטוב פאר אירע קינדער.


טייערער ... נרו יאיר, וויפיל אינגעלייט וויינען צו מיר אז זייער ווייב טוט זיך אן נישט צניעות'דיג; זיי זענען זיך מודה אז עס איז זייער שולד, ווייל זיי פלעגן לאכן און שפעטן נאך די חתונה פון צניעות, צוביסלעך איז עס אריין אין איר און היינט האט זי נישט קיין געפיל צו גארנישט.


איך בעט דיר זייער, שטארק דיין ווייב זי זאל נישט אויסטון איר לבוש ווי איר מאמע גייט און זי זאל אנטון די קינדער ווי אזוי די הלכה איז; פון די דריי יאר זאלסטו זיי אנטון נאר טייץ סיי אין שטוב און סיי אין סקול, טו אן דיינע טעכטער מיט שיינע לאנגע קליידער, זינג זיי און זאג זיי: "אה מחי' צניעות, אה מחי' צניעות, אה מחי' – לייג אריין איר נאמען – איז צניעות'דיג"; זינג זיי דעם ניגון וואס מען זינגט אין סקול יעדן טאג – וועסטו זען נחת.


מען געבט זיך איין דריי, די קינדער וואקסן אונטער און זיי שפירן וואס די עלטערן ווילן; אז די עלטערן לאכן זיך אויס, מען טוט אן לויט די תקנות המוסד אבער מען לאכט דערפון, ווען עס איז נישט דא קיין סקול, זונטאג וכדומה – איז מען נישט מקפיד ווי אזוי זיי גייען אנגעטון, דעמאלט פארשטייען די קינדער אז אידישקייט איז א שפיל, צניעות איז א שפיל, וכו', וועלן זיי זיך אנטון פריצות'דיג, וואס וועסטו דעמאלט טון?!


איך בעט דיר, דו האסט א טייערע ווייב, באמת אן אשת חיל, און דו ביסט א טייערער אינגערמאן, ביסט פשוט פארעקלט פון צניעות, פון דיין משפחה וכו'. זאלסטו זיך אויסליידיגן דיין קאפ; טו וואס רבי נתן האט געטון, ווען ער איז מקורב געווארן צום רבי'ן האט ער געזאגט: "איך האב אויסגעלערט מיין קאפ, און יעדעס ווארט וואס דער רבי האט געזאגט איז מיר געווען נאך א שטיק שכל".


בעט איך דיר מיין ליבער טייערער תלמיד ..., פון היינט קוק אויף צניעות ווי שיין דאס איז, וועסטו זוכה זיין צו די ברכה וואס די הייליגע חכמים זאגן (מגילה יג:) אז ווען א פרוי איז צניעות'דיג, זי גייט אנגעטון איידל, רייך און שיין, וועט זי זוכה זיין אז עס וועלן ארויסקומען פון איר מלכים, קעניגן; און צו די ברכה וואס דער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן ט): "הַצְּנִיעוּת שֶׁבְּאִשָּׁה מְזַכֶּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", א פרוי וואס פירט זיך בצניעות וועט זוכה זיין צו גוטע קינדער.


איך האף אז דו וועסט אננעמען מיינע ווערטער; איך האב דאך קיין אינטערעסע אין דעם, איין אינטערעסע האב איך, צו זען אין יארן ארום נחת פון דיינע קינדער און אייניקלעך.


דו מעגסט ווייזן דעם בריוו פאר אלע תלמידים; איך בין זיכער אז עס זענען דא נאך וואס האבן דעם פראבלעם, זיי עקלען זיך פון דער ווארט "צניעות", ווען באמת איז דאס שיין און דער יסוד פון א אידישע פרוי.

#60 - א מיידל דארף שטיין ווייט פון בחורים
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, ט"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב אכטונג אויף דיין לעבן נישט צו רעדן מיט קיין בחורים; אז דיינע עלטערן ליידענען בחורים צו די סעודות, זאלסטו שטיין ווייט פון זיי ווי מען היט זיך פון פייער. און אז עס העלפט נישט, זיי זוכן צו רעדן און פרעגן שאלות וכו', זיי מוטשענען דיר וכו' - זאלסטו זיך איינשפארן אין שטוב ווי לאנג זיי גייען ארויס פון שטוב.


דער אייבערשטער זאל דיר היטן פון אלעם שלעכטס.

#59 - אכטונג געבן וועמען מ'נעמט אריין אין שטוב
צניעות, הכנסת אורחים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, ט"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


קודם כל א גרוס פון אייערע ליכטיגע קינדער, סיי די אינגלעך און סיי די מיידלעך; ברוך השם זיי זענען זייער וואויל, זיי פירן זיך מיט דרך ארץ און האלטן מיט די לימודים.


אייער טאכטער תחי' זאגט אז די בחורים וואס קומען צו אייך פאר געסט צו די סעודות רעדן צו איר און קוקן אויף איר השם ישמרינו.


איך וויל זיך נישט אריין מישן אין אייער הנהגת הבית, איר ווייסט זיכער ווי אזוי זיך צי פירן; אבער איך וויל אייך אויפמערקזאם מאכן אז ווען מען נעמט אריין בחורים (חסר, זיי זענען נאך ווייט פון האבן יראת שמים, זיי האבן נאך א לאנגע וועג צו קומען צו יראת שמים און צו קומען צו ווערן אנגערופן בגדר אנושי) און מען האט מיידלעך דארף מען אכטונג געבן עס זאל נישט ארויס קומען קיין עבירה הבאה מן המצוה.


איך מאך אויך הכנסת אורחים, ביי מיר איז דא ביי יעדע סעודה בחורים, אבער עס גייט מיט א שטארקע שמירה. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (במדבר רבה יא, ה): "וְיִשְׁמְרֶךָ בְּבָנוֹת", א מיידל דארף מער שמירה ווי א אינגל; עס איז נישט דא קיין מגע משא און קיין קוקן, מען זיצט אפגעזונדערט. אז מען האט גרויסע טעכטער איז נישט כדאי צו האלטן פריי די שטוב, ווייל וואס וועט איר קענען טון אויב זי וועט זיך פארליבן אין דעם משוגענעם חס ושלום.


זייטס נישט ברוגז אז איך שרייב אייך; איך זוך נישט זיך צו מישן ביי יענעם, אבער איך וויל ראטעווען אייער טאכטער.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#58 - נישט ליינען קריאת שמע אין א טעלעפאן
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, סמארטפאון, קריאת שמע

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): הלל הזקן פלעגט זאגן: "וְלֹא הַבַּיְשָׁן לָמֵד", דער וואס שעמט זיך וועט נישט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן, "וְלֹא הַקַּפְּדָן מְלַמֵּד", און א רבי וואס רעגט זיך ווען מען פרעגט אים צו סאך שאלות קען נישט זיין קיין רבי; דעריבער זאלסטו זיך נישט שעמען צו פרעגן און איך וועל דיר ענטפערן מיט אייבערשטנ'ס הילף אויף אלע דיינע פראגעס.


בנוגע ליינען קריאת שמע וכו'; ענדערש זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו ליינען קריאת שמע פון א סידור ווי איידער צו ליינען קריאת שמע אויף א טעלעפאן; עס איז נישט כדאי צו לעבן פיר און צוואנציג שעה מיט'ן טעלעפאן, נוץ דעם טעלעפאן נאר צו רעדן וכו', אבער פאר אלע אנדערע זאכן, ווי ליינען קריאת שמע, בענטשן ברכת המזון - זאלסטו נעמען א סידור. און פארשטייט זיך אז דאווענען טאר מען אודאי נישט מיט א טעלעפאן, אזוי ווי עס ווערט גע'פסק'נט אין שלחן ערוך (אורח חיים סימן צו, סעיף א; משנה ברורה סעיף קטן ה) אז מען טאר נישט האלטן אין די האנט בשעת מען דאוונט קיין שום זאך וואס מען האט מורא אז עס וועט אראפ פאלן.


בנוגע דיין פראגע וועגן זינגען זמירות שבת ווען עס זענען דא פרעמדע מענטשן; א מיידל און א פרוי טארן נישט זינגען ווען עס זענען דא פרעמדע מענטשן, עס וואונדערט מיר ווי עס קען זיין אזאנס אז א טאטע זאל פארלאנגען פון א גרויסע מיידל אזא זאך, קען זיין אז איך האב נישט גוט פארשטאנען די פראגע. מען טאר נישט מיט זינגען אפילו שטילערהייט, און אפילו דער טאטע הייסט דארף מען זיך ארויסדרייען מיט דרך ארץ, און חס ושלום נישט מיט זינגען.


בנוגע שלאפן מיט הויזן; א מיידל טאר נישט גיין מיט הויזן, נישט קיין חילוק בייטאג אדער ביינאכט, אדער ביי עקסערסייז (איבונגען); הויזן פאר א מיידל איז פריצות. אז דו האסט זיך אזוי צוגעוואוינט און עס איז דיר שווער זיך צו אפגעוואוינען דערפון וועסטו באקומען מער שכר, אזוי ווי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כג): "לְפוּם צַעֲרָא אַגְרָא", ווי שווערער עס קומט אן צו מקיים זיין א מצוה אלץ מער שכר באקומט מען.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט טרעפן א גוטע שידוך; דורך תפילה קען מען זוכה זיין צו אלעס גוטס; דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות רחמנות, סימן יא): "עַל יְדֵי בַּקָּשַׁת רַחֲמִים, זוֹכֶה לַעֲשוֹת שִׁידוּכִים טוֹבִים וְהַגוּנִים", דורך תפילה איז מען זוכה צו טון גוטע שידוכים; דאס איז די איינציגסטע עצה סיי פאר א בחור און סיי פאר א מיידל וואס ווארטן אויף זייער שידוך, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל טרעפן מיין ריכטיגער שידוך שנעל און גרינג".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#57 - אויף צניעות דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס איז נישט נאר דיין מעשה פון תפלה, עס איז אויך מיין מעשה פון תפלה; פיל טרערן האב איך פארגאסן פאר ענק, הונדערטער פתיחת הארון קודש פלעג איך וויינען צום אייבערשטן פאר דיין טייערער מאן און פאר דיר, אסאך נאסע קישענעס ביינאכט איז נאס געווארן פון טרערן פאר ענק, און ברוך ה' תפילה העלפט, תפילה איז אזוי שטארק, עס קען אפילו טוישן דעם מח מחשבה פונעם מענטש.


בנוגע דיינע פראגעס וועגן צניעות; עס איז נישט גרינג צו ענטפערן אויף צניעות פראגעס, דער עיקר דארף מען בעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם העלף מיר, איך וויל האבן א געפיל אין איידלקייט, איך וויל האבן א געפיל אין ערליכקייט", דעמאלט באקומט מען א קלארקייט און א זיסקייט, מען ווייסט פונקטליך וואס מען דארף טון.


זיי מיר מוחל אז איך דריי זיך ארויס פון ענטפערן די פראגעס; איך געב דיר א גוטע עצה דו זאלסט וויסן יעדע זאך יא צי ניין, שטיי ביי די שבת ליכט מיט די הענט אויפ'ן פנים און בעט דעם אייבערשטן; קודם זאלסטו אנהויבן מיט דאנק און לויב, נאכדעם זאלסטו אים בעטן: "ותקננו בעצה טובה מלפניך", וויין און וויין ביז דו וועסט וויסן פונקטליך ווי אזוי זיך צו פירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#56 - מעורר זיין אויף צניעות
צניעות, חיזוק פאר פרויען, מוסר

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת בראשית, כ"ה תשרי, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך בעט דיר זייער דו זאלסט זיך שטארקן מיט אלע דיינע כחות צו זיין פרייליך און רואיג.


קוק די ניסים וואס דער אייבערשטער האט דיר געמאכט, ער האט דיר צוריק געגעבן דיין נשמה, דו לעבסט און ביסט געזונט און שטארק.


בזכות וואס דו וועסט אכטונג געבן אויף צניעות און דו וועסט רעדן מיט אנדערע פון צניעות וועסטו האבן לאנגע שיינע יארן מיט נחת פון דיינע קינדער צוזאמען מיט דיין מאן.


בנוגע דערציילן די מעשה פאר אנדערע; איך וואלט דיר געראטן דו זאלסט דאס נאר דערציילן פאר באקאנטע וכדומה, פרעמדע - וואס קענען דיר נישט - וועלן מיינען אז עפעס איז געשען מיט דיר. דער זוהר הקדוש זאגט (פרשת תצוה, דף קפו:): "זַכָּאָה מַאן דְּמַלִּיל עַל אוּדְנִין דְּשָׁמְעִין", וואויל איז דעם וואס רעדט צו אויערן וואס הערן; ער רעדט צו מענטשן וואס הערן אויס וואס ער רעדט.


לייג יעדן טאג אין פושקע אפאר פרוטות לצדקה.