בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#172 - מקבל זיין א גוטע קבלה, נאכ'ן זען די גרויסע חסדים פונעם אייבערשטן
קינדער, צניעות, תודה והודאה, חיזוק פאר פרויען, קבלה טובה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


מזל טוב פאר אייער נייע געבוירענע אינגעלע, דער אייבערשטער האט געמאכט מיט אייך אזא גרויסע נס, וויל איך אייך בעטן איר זאלט עפעס טון לכבוד די גרויסע נס.


ביי די וועלט איז נהוג אז ווען מען האט א צרה, מען ווארט אויף א נס - איז מען זיך מקבל א גוטע קבלה, אדער אין צניעות, אדער אין אנדערע מצוות; מיר פירן זיך אז מיר ווארטן נישט עס זאל באטרעפן חס ושלום א צרה, מיר זענען זיך מקבל א גוטע קבלה ווען מיר זעען די חסדים פונעם אייבערשטן.


עס איז אייך געבוירן געווארן א קינד אזוי גרינג, אזוי נחת'דיג - געבט'זשע עפעס פאר'ן באשעפער; אדער אביסל דיקערע שטרומפ, אדער אביסל לענגער די פוסטע (סקוירט), אדער די האלז נישט אזוי שטארק אויסגעשניטן, אדער אלעס.


אייער מאן האט מיר געבעטן איך זאל אים זאגן וואס ער זאל זיך פארנעמען לכבוד די שמחה, איך האב אים געזאגט ער זאל זיך פארנעמען איין זאך, מחזק זיין די זאך וואס איר נעמט זיך פאר.


הלוואי זאלט איר זיך צוריק אנטון ווי אלס מיידל; אזוי איידל, אזוי שיין. איידל האט דאך אלע טעמים, איידל איז אזוי זיס, אזוי הייליג.

#171 - הכנסת אורחים איז א גרויסע מצוה, אבער עס מוז מיט יראת שמים
צניעות, חינוך הילדים, הכנסת אורחים, אידישע שטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת פנחס, כ"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


הכנסת אורחים איז א גרויסע מצוה, אבער מען דארף אכטונג געבן אויף די יראת שמים פון די אייגענע קינדער. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן, ער זאל נאר נעמען געסט וואס די קינדער וועלן קענען זיצן מיט זיי ביים טיש (עיין אשר בנחל חלק כ, מכתב ג'סא; מסכת אבות עם פירוש חסדי אבות, עמוד יד).


געבט אכטונג אז אייער שטוב זאל זיין א שטוב פון יראת שמים, אייערע קינדער זאלן אויפוואקסן ערליך און ריין. די הייליגע מלאכים וואס קומען שבת ביינאכט זאלן נישט גלייך ארויספליען, אז מען זיצט נישט בצניעות חס ושלום.


דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן פאר אייער שיינע משפחה, איר האט א טייערער מאן מיט ליכטיגע קינדער; דער אייבערשטער זאל העלפן זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן, איר זאלט זען אסאך נחת פון זיי אלע.

#170 - די סקול זאל בלייבן היימיש און ווארעם, אפילו ווען ס'ווערט גרעסער
צניעות, סקול, חינוך הילדים, מוסדות, הכרת הטוב

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אייער מאן העלפט מיר זייער געטריי, ער העלפט מיר אן קיין אייגענע חשבונות; ער איז דא צו העלפן די מוסד וואס האט אים געהאלפן.


אויך איר זענט זייער א גוטע טיטשער, מיר זענען זייער צופרידן פון אייער ארבעט.


ברענגט אריין אין די תלמידות - שמחה.


זעט אז די סקול זאל בלייבן היימיש, עס זאל בלייבן א סקול וואו יעדע מיידל איז א קינד - נישט א נומער. איך האף אז אפילו ווען מיר וועלן וואקסן, די מוסד ווערט גרעסער - וועט דאס בלייבן א ווארעמע פלאץ וואו מען ערציעט קינדער מיט א ליבשאפט צום אייבערשטן און צו די תורה.


גייט מיט איידעלע קליידער, זוכט נישט ארויסצושטארן פון אנדערע.


 

#169 - מען דארף אסאך הערן און זאגן, ביז זאכן הויבן זיך אן טוישן
קינדער, תפילה והתבודדות, צניעות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, התחזקות, רפואה, דרשות, ראש ישיבה, קליידער

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בלק, י"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע ווען איר הערט א שיעור שפירט איר ווי די שיעור איז ממש פאר אייך, איר טראכט איר גייט פאלגן, אבער שפעטער פארגעסט איר; איר דארפט אן עצה.


וויסן זאלט איר, מען ווערט נישט געטוישט פון הערן איין שיעור, מען ווערט נישט א נייע מענטש איבער נאכט; דורך הערן אסאך שיעורים, דורך הערן אסאך חיזוק און אסאך בעטן דעם אייבערשטן - אזוי טוישט מען זיך.


איך געדענק ווען איך בין געקומען צו מוהרא"ש, איך פלעג שפירן ביים שיעור ווי איך בין אין גן עדן. מוהרא"ש האט גערעדט פון תפילה והתבודדות, איך פלעג טראכטן 'ווען די שיעור ענדיגט זיך, גיי איך גלייך פאלגן די עצות, איך גיי רעדן צום אייבערשטן'. אבער למעשה האב איך נישט גערעדט צום אייבערשטן ביז די קומענדיגע וואך ליל שישי, דעמאלט האב איך נאכאמאל געהערט, און א וואך נאכדעם נאכאמאל און נאכאמאל, ביז איין טאג איז געשען די גרויסע נס, מיין מויל האט זיך געעפנט; אזוי וועט זיין מיט אייך, אז איר וועט קומען הערן נאך און נאך שיעורים - וועט איר זען ווי איר וועט זיך אינגאנצן טוישן צום גוטן.


אז אייער קינד זאגט עס איז שווער צו ליינען, זען - זאלט איר גיין צום אויגן דאקטער, און אז דער דאקטער זאגט מען דארף גלעזער - זאלט איר אזוי טון.


בנוגע פאררעכטן די צינג וכו'; גייט צום דאקטער, עס איז א קליינע פראצעדור. יעצט אז אייער קינד איז שוין דערוואקסן - דארף מען שוין פארן קיין אלבאני, איינשלעפן וכו', ווען מען טוט דאס אין אנהויב - איז דאס ממש א קלייניקייט.


בנוגע קינדער וואס טשעפענען זיך, איר שפירט ווי עס טרעט אייך צו צום געזונט; אזוי איז ביי אלעמען, די עצה איז מחנך זיין נאכאמאל און נאכאמאל. אויך דארף מען געבן אויפמערקזאמקייט פאר'ן עלטערער וואס טשעפעט די יונגערע, אז די עלטערע זענען זאט פון אויפמערקזאמקייט - טשעפעט מען נישט.


בנוגע דענים וכו'; מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מען זאל ליב האבן די איידעלע וועג און ברעכן פון די אומות העולם, מיט תפילה והתבודדות באקומט מען א געפיל אין צניעות, מען ווייסט וואס יא און וואס נישט, און וואס איז בעסער; איך ענטפער נישט אויף די זאכן, דאס האט מיט'ן מענטש אליינס.


דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח צו קענען אנגיין, ערציען אייערע קינדער און זען אסאך נחת.


 

#168 - גייט אנגעטון אידיש, טוט עס פאר אייערע דורות
קינדער, צניעות, חינוך הילדים, תהלים, לבוש

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


יעדעס מאל איך קום אין שטעטל און איך זע אייער מאן נרו יאיר אין שול דאווענען - האב איך אזא נחת; איך האב אזוי הנאה צו זען ווי ער איז שטארק מיט זיין אידישע לבוש, ער רירט נישט אן זיין בארד און פאות, דאס איז מיין גרעסטע נחת.


איר זאלט זיך אויך שטארקן מיט אייער אידישע לבוש, צווישן מענטשן זאלט איר גיין אנגעטון שיין און איידל, גייט אנגעטון אידיש. טוט עס פאר אייערע דורות; די וועלט איז וואקלדיג, קינדער רוקן זיך אראפ פון די עלטערן - נישט איין טרעפל, נאר צענדליגער טרעפ. מען דארף אלץ טראכטן 'ווי אזוי וועלן מיינע קינדער זיין?'


אויב מען וויל ערליכע קינדער, ערליכע אייניקלעך - מוז מען זיך ארויפרוקן צו די עלטערן, אזוי וועלן די קומענדיגע דורות בלייבן ערליך.


שרייבט מיר וויפיל תהלים איר זאגט, שרייבט מיר אייערע סיומים אין תהלים.

#167 - נישט ענטפערן א נומער אדער אימעיל וואס מען קען נישט
חברים, צניעות, שידוכים, טעלעפאן, אימעיל

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת קרח, כ"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פון היינט אן זאלט איר נישט ענטפערן קיין טעלעפאן, אימעיל וכדומה – פון איינעם וועם איר קענט נישט.


שרייבט זיך נישט מיט קיין פרעמדע נומער, ווייל ליידער איז די וועלט אזוי געפאלן אז בחורים און מענער שרייבן זיך מיט מיידלעך און ווייבלעך, מיט פאלשע נעמען, דער באשעפער זאל אונז היטן; זאלט איר נאר רעדן און האבן שייכות מיט א נומער וואס איר ווייסט גענוי ווער דאס איז.


דאס וואס איר בעט אינעם בריוו, איר האפט אז דער ראש ישיבה וועט אייך פארשטיין און נישט אראפקוקן; חס ושלום, אייך קוק אייך נישט אראפ, איך וויל אבער פארשטיין איין זאך, איר שרייבט אז דער בחור איז אן ערליכער בחור; איך וויל פארשטיין, וואס מיינט אן ערליכער בחור? א בחור וואס פארשטעלט זיך ווי א מיידל, ער הויבט אן שרייבן מיט פרעמדע מיידלעך, ער נארט אויס, ער קומט מיט א נאמען ווי א מיידל, נאכדעם זאגט ער אויס, עכט בין איך א אינגל, איך וויל חתונה האבן מיט דיר - דאס מיינט אן ערליכער בחור? ווי פינקטליך הויבט זיך אן זיין ערליכקייט?!


א בחור וואס לויפט נאך מיידלעך פארשטעלטערהייט איז נישט פאר אייך, איר דארפט אן ערליכער בחור, אן ערליכער מאן.

#166 - בלייבט אלץ פארדעקט אייער קאפ
צניעות, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, האר

בעזרת ה' יתברך


מוצאי שבת קודש פרשת שלח, כ"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


בנוגע אייער פראגע וכו'; אייער מאן וועט זיך דערשרעקן.


בלייבט אלץ פארדעקט אייער קאפ, אזוי וועט איר האבן חן אין אייער מאן'ס אויגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#165 - לערנט אייערע קינדער נישט צו האבן מיט פרעמדע מענער
צניעות, קדושה, חינוך הילדים, גט

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת קרח, כ"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן די שרעקעדיגע פראגע.


איך בין געבליבן פארפרוירן פון די פראגע, עס איז זייער א שווערע פראגע; עס איז מיר שווער צו ענטפערן ווען איך קען נישט דעם אינגערמאן, אייער איידעם - פון דער נאנט. פון דערווייטנס קען איך אייך זאגן עס מוז נישט זיין דא קיין גט, מען דארף אבער רעדן צו אים; אים געבן צו פארשטיין אז דאס איז נישט קיין שפיל, אויב ער וועט נאכאמאל אנרירן אייער טאכטער אדער א פרעמדע מיידל וועט ער ענדיגן אין תפיסה און מער קיינמאל נישט זען זיינע קינדער.


לערנט אייערע קינדער נישט צו האבן מיט פרעמדע מענער, נישט רעדן און נישט לאכן - אפילו מיט משפחה, און אויב איינער רופט פריוואט אין צימער - זאל מען נישט גיין.


דער באשעפער זאל שוין רחמנות אויף אונז; אונז שיקן משיח, אונז אויסלייזן פון גלות.

#164 - איינפלאנצן אין די קינדער די דריי חלקים פון אמונה
כיבוד אב ואם, צניעות, לערערין, סקול, חינוך הילדים, אמונה, אמונת חכמים, זעלבס זיכערקייט

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בהעלותך, י"ח סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


ענדערש זאלט איר זיך איינגעבן ביי אנדערע סקולס צו זיין א לערערין, מיר האבן גענוג לערערינס אין בית פיגא; ענדערש זאלט איר זיין א לערערין אין א צווייטע מוסד און דארט איינפלאנצן אמונה אין אידישע קינדער.


אמונה איז דער עיקר וואס מען דארף אריינלייגן אין קינדער, אמונה ווערט צעטיילט אין דריי חלקים:


די ערשטע און וויכטיגסטע - איז צו לערנען מיט די קינדער אז אלעס איז פונעם באשעפער, די וועלט האט א בעל הבית, איינער פירט אלעס; דער באשעפער מאכט אלעס און טוט אלעס, קיין שום זאך געשעט נישט און פאסירט נישט – נאר דורך אים.


אז עס קומט קאראנע – איז דאס פונעם באשעפער, אז די פרייזן הייבן זיך – איז דאס פונעם באשעפער, אז עס קומען הייסע טעג – איז דאס פונעם באשעפער, אז עס קומען שטורעם ווינטן, צונאמיס, מלחמות – אלעס אלעס איז פון באשעפער.


די צווייטע חלק, רעדט צו די קינדער פון צדיקים; דערציילט זיי מעשיות פון הייליגע צדיקים, פונעם הייליגן רבי'ן רבי אלימלך פון ליזענסק זכותו יגן עלינו, פון הייליגן רבי זושא זכותו יגן עלינו און פון אלע צדיקים.


די דריטע חלק איז אמונה אין זיך; הייבט אויף די קינדער, בויט זיי אויף, נעמט די מיידלעך וואס זענען ביי זיך צעקלאפט און בויט זיי אויף. ווען קינדער זאגן: "איך קען נישט", זאלט איר זיי זאגן: "קוק, דו קענסט יא; לאמיר פרובירן"; דאס איז זייער וויכטיג פאר קינדער, זיי זאלן האבן א לערערין וואס בויט זיי אויף.


איך האף איר וועט אננעמען מיינע ווערטער, זיך נישט עקשנ'ען דוקא צו קומען לערנען פאר קינדער אין בית פיגא. מיר האבן גוטע לערערינס וואס לערנען מיט די קינדער אמונה, ענדערש גייט אין א צווייטע מוסד – דארטן פלאנצן אמונה, אויך וועט איר זיך נישט דארפן קריגן מיט אייערע טייערע עלטערן.


אויף די צווייטע פראגע וכו'; פרעגט אייערע עלטערן, איר האט זייער חשוב'ע עלטערן, זיי פירן זיך מיט די העכסטע סטאנדארט צניעות. אויב אייער מאמע זאגט איר קענט גיין מיט וכו', זאלט איר זי אויסהערן.

#163 - די נייע קאנטרי "אילן החיים"
צניעות, קעמפ, חסידות ברסלב, מוהרא"ש, ספרי ברסלב, גבאי, זומער

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צו ענדיגן דאס קויפן די קאנטרי יעצט ממש.


איך טראכט צו רופן די נייע קאנטרי מיט'ן נאמען "אילן החיים", מוהרא"ש האט ארויסגעגעבן א ספר מיט'ן נאמען אילן החיים. מוהרא"ש ברענגט אינעם ספר די השתלשלות ווי אזוי עס איז אריבער דעם רבינ'ס זאך פון איין תלמיד צום צווייטן. דער הייליגער רבי האט איבערגעגעבן פאר רבי נתן, רבי נתן האט איבערגעגעבן פאר זיין תלמיד רבי נחמן טולטשינער, ער פאר זיין זון רבי אברהם בן רבי נחמן, און נאכדעם פאר הרב החסיד רבי לוי יצחק; דאס איז די ראשי תיבות פון 'איל"ן', א בוים פון לעבן.


דאס איז פאסיג פאר א ברסלב'ער קאנטרי, וואס מען זיצט אונטער די ביימער און מען לעבט. דער רבי געבט אונז לעבן, דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן ד): "כְּשֶׁתִּסְעוּ וְיִשְׁאֲלוּ אֶתְכֶם מַה פְּעַלְתֶּם תֹּאמְרוּ 'רוּחַ'", מען וועט ענק פרעגן וואס האט איר מקבל געווען ביי מיר, זאלט איר זאגן 'רוח חיים', לופט צום לעבן.


געב איבער פאר אלע משפחות וואס קומען אז ביי אונז אין קאנטרי קען מען נאר שווימען בצניעות, מיט א שווים קלייד, אויך זאלסטו איבערגעבן מען זאל נישט איינקויפן פאר טייער – קליידער פאר די קינדער. ביי אונז קוקט מען בכלל נישט אויף די וואס געבן אויס געלט פאר קליידער, א שאד צו אויסגעבן געלט פאר די זאכן.


איך בין דיר ממנה אלס דער גבאי פון די קאנטרי.

#162 - אכטונג געבן ווי אזוי צו נעמען די קינדער אין מקוה מיט צניעות
צניעות, מקוה, חינוך הילדים, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בהעלותך, י"ג סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע נעמען קינדער אין מקוה וכו'; איך נעם מיינע קינדער מיט מיר ערב שבת אין מקוה. מוהרא"ש דערציילט, ער פלעגט גיין מיט זיין טאטע ערב שבת אין מקוה ווען ער איז נאך געווען גאר יונג. מיין טאטע שליט"א האט מיך אויך גענומען אין מקוה פון גאר יונג.


עס איז זיכער כדאי דו זאלסט נעמען דיינע קינדער אין מקוה ערב שבת, אזוי וועסטו זיי קענען מחנך זיין ווי אזוי זיך צו פירן בקדושה ובצניעות. זאלסט זיי אויסלערנען נישט צו רעדן אין מקוה, זאלסט זיי לערנען זיך צו פירן איידל; זיך אויסדרייען מיט'ן פנים צום וואנט, זיך צודעקן מיט'ן האנטוך ביזן מקוה, נישט קוקן אויף אנדערע וכו' וכו'; נאר מיט א גוטע חינוך וועלן זיי זיך פירן איידל און הייליג.


איך גיי מיט מיינע קינדער ערב שבת גאר פרי; גלייך נאך חצות ווען די מקוה איז נאך ליידיג - דעמאלט איז גרינג אין אלע וועגן. און ווען עס קומט אויס אז איך קען נישט גיין פרי - נעם איך זיי נישט יענע וואך אין מקוה; איך געב זייער אכטונג זיי זאלן אויסוואקסן איידל און הייליג.


ווען איך פאר שבת אין שטעטל אין קרית ברסלב, דארט האב איך א פראבלעם, דארט נעם איך נישט מיינע קינדער אין מקוה, ווייל לעת עתה איז דארט דא א קליינע מקוה, און דארט זענען אנשי שלומינו וואס קוקן מיך נאך און מאכן מיך נאך, זיי גייען אלע פרי אין מקוה. דעמאלט נעם איך מיינע קינדער אין מקוה אין שטאט איידער איך פאר ארויס; איך טו אלעס זיי זאלן זיין אפגעהיטן.


אז מען רעדט שוין פון מקוה דארף מען וויסן אז קינדער טארן נישט גיין אליין אין מקוה, אפילו בחורים טארן נישט זיין אליין אין מקוה, עס דארף זיין א מקוה איד וואס קוקט זיך אום עס זאל נישט פאסירן קיין שלעכטס, ווייל ליידער היינט זענען דא קראנקע מענטשן וואס לאקערן אויף קינדער און יונגע בחורים, דארף מען זייער אכטונג געבן עס זאל זיין שמירה אין יעדע מקוה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#161 - מקרב זיין אידן מוז אויך זיין נאר על פי תורה
צניעות, קדושה, זיכוי הרבים, תשובה, עבירות, הלכה, קירוב

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נשא, י"א סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייערע הודעות.


איך ווייס נישט פון וועם איר רעדט, איך ווייס נישט וואס פאר א בריוו איר מיינט; אין היכל הקודש איז מען יעדן איינעם מקרב, עס איז נישטא קיין גרעסערע מצוה ווי מקרב זיין אידישע קינדער צום אייבערשטן, אבער וויסן זאלט איר, אונזער קירוב ארבעט נאר מיט די תורה, ווער עס וויל גיין אין די וועג פון די תורה - אזא איינעם דארף מען מקרב זיין.


די הייליגע תורה זאגט, אויב א פרוי וואס איז חתונה געהאט גייט מיט א פרעמדן מאן טון אן עבירה, דארף מען הרג'ענען די פרוי מיט יענעם מאן, אזוי אויך א כלה וואס גרייט זיך צו גיין צו איר חתונה, זי גייט נעמען קידושין פון איר חתן, אויב זי האט שייכות מיט א פרעמדן מאן וכו', זי פאפט אויס איר חתן - ווי איז שייך צו מקרב זיין? ווי מקרב זיין, וואס מקרב זיין?!


איך ווייס נישט פון וואס איר רעדט, איך ווייס נישט ווער עס זוכט צווישן די בריוו פאר וועם איז די בריוו, פארוועם איז יענע בריוו; ממה נפשך, איז די כלה פון וועם איר רעדט אמת'דיג מיט איר חתן, זי האט נישט שייכות מיט א פרעמדן מאן - איז דאך גוט, איז קיינער איר נישט מרחק; איז זי נישט אמת'דיג צו איר חתן, זי גייט אויסנארן אן אומשולדיגער בחור, זי האט נאנטע באציאונגען מיט א פרעמדן, אזא איינעם זאלט איר אפלאזן. מוהרא"ש האט אונז געלערנט, א פרוי וואס גייט אונטערן רוקן פון איר מאן מיט א פרעמדן - איז א סימן פון א שלעכטע מיט די ערגסטע מדות.


איר ווייסט, ביי מוהרא"ש איז געווען נאר רחמנות אויף אידישע קינדער, עס זענען געקומען מיידלעך מיט עבירות איבער די אויערן, מוהרא"ש האט זיי אלע מקרב געווען און שיין חתונה געמאכט, היינט האבן זיי שיינע דורות, אייניקלעך און איר אייניקלעך, אבער א חתונה געהאטע פרוי זאל האבן שייכות מיט א פרעמדן מאן - אזא זאך איז געווען פייער.


אויב אזא איינע, ווען זי קומט און זי האט חרטה, זי האקט אפ אלע פארבינדונגען - נעמט מען אויך צוריק, אבער איינע וואס לאזט נישט אפ איז א שלעכטע, א קראנקע.

#160 - חיזוק און עצות פאר א אידישע מאמע
קינדער, תפילה והתבודדות, חברים, צניעות, חינוך הילדים, אמונה, שלום בית, ריינקייט, חסידות ברסלב, אידישע שטוב, הדרכות, עסן, סדר היום, טעקסט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נשא, ט' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך צו הערן אז אייער לעבן האט אויפגעלעבט, די שלום בית איז געווארן הערליך, אייער מאן האט אויפגעלעבט, ער האט צעבראכן זיין כלי; עס איז אזוי גוט ווען מען האט א צדיק, דאס לעבן איז אזוי זיס מיט'ן הייליגן רבי'ן.


בנוגע אייער פראגע וכו'; איר קענט גיין אין שטוב פאר אייער מאן אזוי ווי איר ווילט גיין וכו'. יעצט ווען די קינדער זענען קליין איז זיכער נישט קיין פראבלעם, שפעטער ווען די קינדער ווערן גרעסער איז בעסער זיי נישט צו צעמישן; דעמאלט, נאר פריוואט וכו', גייט מען וכו'.


בנוגע עסן געזונט; איר האט מן הסתם נישט גוט פארשטאנען, מיר מאכן נישט אוועק דאס עסן געזונט, אוואי דארף מען עסן געזונט, מען דארף אכטונג געבן אויף געזונט; מען דארף אבער קענען באלאנסירן די זאך, נישט מאכן אן אמונה פון דעם, מען דארף בעטן דעם אייבערשטן צו וויסן וויפיל אכטונג צו געבן.


בנוגע אז איר קומט נישט אן מיט די שטוב ארבעט, די פיצלעך קינדער האלטן אייך פארנומען א גאנצן טאג, אמאל פלעגט איר האלטן די שטוב זייער מסודר, אבער היינט ווייסט איר נישט וואס צו טון וכו'; וויסן זאלט איר, אזוי איז ביי אלע אידישע הייזער, אנהויב ווען מען האט נאר קליינע פיצלעך קומט מען נישט אן מיט די ארבעט, מיט די צייט, ווען די קינדער וואקסן אונטער - ווערט גרינגער, מען נעמט אריין די קינדער אין די ארבעט.


ביז דערווייל זאלט איר טון אביסל דא, אביסל דארט; טוט נאך א קלייניקייט, נאך א קלייניקייט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי שבת, כ:) ווען עס קומט שבת טאר מען נישט רייניגן דער ערד, מען טאר נישט גיסן וואסער, אבער "אִשָׁה פִּיקַחַת", א קלוגע פרוי, "מֵדִיחָה כּוֹס כַּאן", שווענקט אפ א גלעזל דא, "קְעָרָה כַּאן", א טעלער דארט, "תַּמְחוּי כַּאן", א טאפ דא, "וְנִמְצֵאת מְכַבֶּדֶת אֶת בֵּיתָהּ בְּשַׁבָּת" - ביז די גאנצע שטוב ווערט ריין; דאס איז די חכמה פון א אידישע פרוי, מען מאכט אביסל דא, אביסל דארט - ביז די גאנצע שטוב ווערט מסודר.


בנוגע התבודדות, אייער קאפ פליט אוועק, איר קענט זיך נישט מצמצם זיין וכו'; דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ערה) דאס אליינס, דאס וואס מען זיצט גרייט צו רעדן צום אייבערשטן - איז שוין אויך זייער חשוב, אפילו מען קען נישט עפענען דאס מויל.


א גוטע עצה וואלט געווען איר זאלט זיך מאכן א תפילה צעטל, שרייבט ראשי פרקים פון זאכן וואס איר ווילט בעטן, זאכן זיך דורך צו שמועסן, און גייט מיט'ן צעטל זאך נאך זאך, און זייט מרחיב בדיבור, ברייטערט אויס יעדע בקשה.


בנוגע אייער פראגע אויב טעקסט מעסידזש איז א פראבלעם פאר א פרוי; דער ענטפער איז, עס ווענדט זיך אויף וואס מען נוצט טעקסט, אויב מען נוצט עס פאר וויכטיגע זאכן, זיך שרייבן מיט'ן מאן אדער עלטערן - איז דאס נישט קיין פראבלעם, אבער אויב מען זיצט אויף גרופס - איז דאס זייער שעדליך, עס לאזט נישט לעבן, עס לאזט נישט טון די שטוב ארבעט, עס רויבט אוועק די מאמע פון אירע קינדער.

#159 - געבט אכטונג מיט וועמען איר חבר'ט זיך
תפילה והתבודדות, חברים, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת במדבר, כ"ט אייר, מ"ד לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי'


לאזט זיך אפ פון די פרוי, עס האט נישט קיין זין די גאנצע פרשה; וואס דארף א פרוי וואס איז עלטער פון אייך מיט אזויפיל יארן - פון אייך? עס איז נישט גוט פאר אייך, עס קען צומאל זיין אויך שעדליך פאר'ן לעבן; גייט נישט צו איר אין שטוב.


וואלט די מעשה געווען פארקערט, די מיידל איז די וואס זוכט חיזוק, זי דארף האבן ווארעמקייט וכו' - דארף מען אויך וויסן ווי איין און ווי אויס, אבער אז די פרוי זאל אייך נישט אפלאזן, זי רופט אייך צו איר אין שטוב, זי וויל ליבשאפט פון אייך וכו' וכו' - דאס שמעקט נישט גוט.


שטארקט זיך מיט רעדן צום אייבערשטן, דערציילט אלעס פאר'ן אייבערשטן, שמועסט זיך אויס אייער הארץ מיט'ן אייבערשטן - וועט איר זען אז אלעס וועט אייך גיין גרינג און געשמירט.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר  זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#158 - לאזט אייך אפ פון די פארדארבענע כלה
חברים, צניעות, התחזקות, כלה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בחוקותי, כ"ד אייר, ל"ט לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי', ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך זאג אייך נאכאמאל איר זאלט איר אפלאזן, הערט אויף רעדן מיט איר; ווייל א כלה וואס האט שטילערהייט שייכות מיט א פרעמדער מאן - איז א פארדארבענע, א שלעכטע, א קראנקע.


וואלט דאס געווען א מיידל - איז עפעס אנדערש; ווען עס וועט קומען צו אייך א מיידל און דערציילן וואס גייט איבער אויף איר, זאלט איר זי מחזק זיין, אבער אז מען טרעפט שוין א שידוך, מען האט א חתן און מען פאפט אויס דעם חתן, מען האלט ווייטער קשר מיט א פרעמדן מאן - אזא איינע איז א שלעכטע; שטייט ווייט פון דעם.


אז איר ווילט טון אנדערש - קענט איר טון ווי אזוי איר פארשטייט, איך זאג אייך וואס איך טו.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#157 - וואויל איז דער וואס זאגט פאר זיין ווייב צו גיין אנגעטון שיין און איידל
צניעות, שלום בית, לימוד התורה, מורה דרך

בעזרת ה' יתברך


ד' פרשת בחוקותי, כ"ה אייר, מ' לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


אוודאי קענסטו איר זאגן זי זאל נישט גיין אויסגעשניטן; וואויל איז דער וואס זאגט פאר זיין ווייב צו גיין אנגעטון שיין און איידל.


זאג עס איר אויף א שיינעם וועג כדי זי זאל עס אננעמען פון דיר. זי איז זייער א וואוילע, ווייסט דאך, דער יצר הרע קומט צו יעדן איינעם מיט אנדערע נסיונות; זי וויל זיין וואויל, זי האט נאר די רייץ וואס מאכט זיך ביי יונגע קינדער.


בעט דעם אייבערשטן אז אלעס זאל זיין גוט, זאלסט גיין צו די חתונה בשעה טובה ומוצלחת און אויפשטעלן א שיינע שטוב.


אז איר וועט פרעגן יעדע זאך ענקער מורה דרך - וועט איר נישט פארקריכן.


שרייב מיר וויפיל דו לערנסט.

#156 - קינדער איז א ברכה, עס איז בכלל נישט יאנטשי
קינדער, צניעות, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, אידיש געלט, יענער

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בחוקותי, כ"ד אייר, ל"ט לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איר דארפט זיך זייער פרייען אז איר האט זיך דערוויסט אז עס קומט א שמחה וכו', דאס דארף אייך נישט מאכן דעפרעסט; וויפיל פרויען שטייען און ווארטן צו קענען זוכה זיין צו א קינד, קינדער איז א ברכה.


פארוואס זאלט איר זאגן אז קינדער איז א יאנטשי זאך? פארוואס זאלט איר זאגן "איך וויל נישט קיין קינדער ווייל מענטשן וועלן לאכן און רעדן אויף מיר"? קינדער איז א ברכה, קינדער איז מתנות פונעם אייבערשטן אליינס, עס איז בכלל נישט יאנטשי.


איך וועל אייך זאגן וואס יאנטשי איז, יאנטשי איז לעבן פאר אנדערע, יאנטשי איז טראכטן וואס מענטשן וועלן זאגן, יאנטשי איז לעבן א פאלשע לעבן פאר חבר'טעס, יאנטשי איז איינקויפן טייערע קליידער, א טייערע קערידזש, אויסשוועמען דעם מאן'ס געלט פאר נארישע פרענדס וואס שמייכלען און פארנט און לאכן אונטערן רוקן...


יאנטשי איז גיין אנגעטון אויסגעשניטן צו וועלן אויסזען ווי דער גוי טמא שקץ ומשוקץ, יאנטשי איז זיך צאמנעמען קאפלס לאכן אינאיינעם, זוכן צו קוקן אויף פרעמדע מענער, לאכן צו פרעמדע מענער, גיין שפילן מיט פרעמדע מענער.


דאנקט דעם אייבערשטן אז איר זענט נישט יאנטשי, איר זענט אן ערליכע, בא'חן'טע, אידישע, איידעלע, באשיידענע פרוי, און דאנקט דעם אייבערשטן אז נאך אביסל קומט שמחות.

#155 - א ריינע הארץ, א ריינע מח, איך זאל נאר ליב האבן די תורה וועג
פחדים, תפילות אויף אידיש, צניעות, שמחה, חיזוק פאר פרויען, מחשבות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' בהר, ט"ז אייר, ל"א לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' קרית ברסלב, תלמידה בית פיגא


בעטס דעם אייבערשטן די תפילה יעדן טאג:


"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, העלף מיר איך זאל זיך קענען שטארקן אויף דער יצר הרע וואס וויל נאר אלץ טרויעריג מאכן, העלף מיר אוועקשטופן אלע שלעכטע מחשבות. א גאנצן צייט טראכט איך שלעכטע זאכן, אז עפעס גייט פאסירן מיט מיר, עפעס שלעכטס גייט פאסירן צו מיינע קינדער; די מחשבות זענען אזוי שטארק, עס ווארפט מיר אראפ אין תהום, איך ווער שוואך, איך פארליר די אמונה.


אנא ה', העלף מיר, האב אויף מיר רחמנות, ווען וועל איך שוין זיין פרייליך; נאר דורך שמחה קען מען אוועקשטופן די שלעכטע געדאנקען, העלף מיר טאטע איך זאל גלייבן אין דיר, איך זאל געדענקען אז דו ביסט מיט מיר, דו היטסט מיר, דו היטסט מיינע קינדער, דו ביסט אלעס, נישטא גארנישט אויף די וועלט, אלעס ביסטו, אלעס איז א לבוש פון דיר.


אנא ה', העלף מיר איך זאל ליב האבן די תורה, ליב האבן צניעות. פארוואס וויל איך זיך אנטון ווי די גוים טמאים? פארוואס וויל איך אנטון מיינע קינדער פראסט? וואס איז מיט מיר? פארוואס האב איך נישט ליב די תורה וועג?! העלף מיר טאטע, געב מיר א ריינע הארץ, א ריינע מח, איך זאל נאר ליב האבן די תורה וועג".


איך פאר יעצט קיין מירון, איך וועל בעטן פאר ענק.

#154 - עס איז נישט גוט פארפעלקער זאלן עסן אינאיינעם
צניעות, קדושה, שלום בית, תהלים, שבת קודש, יראת שמים, שבת טיש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת אמור, ז' אייר, כ"ב לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


עס ווענדט זיך ווען, וואו און פארוואס; סתם אזוי איז נישט כדאי צו עסן שבת סעודות וכדומה צוויי פארפעלקער אינאיינעם, וואס פעלט עס אויס? פארוואס דארף מען דאס טון?


אז מען פארט צו א רבי מקבל זיין קדושה און מען האט נישט אן אייגענע אכסניא - דעמאלט קען מען יא עס ביי אנדערע, אויך נאר מיט יראת שמים, אזוי אויך ווען מען איז ביי די עלטערן און עס קומען נאך קאפלס; אבער סתם אזוי, זיך צאמנעמען חברים, מענער מיט די ווייבער עסן אינאיינעם, פארברענגען אינאיינעם - איז נישט כדאי, עס קומט נישט ארויס קיין גוטס פון דעם.


איך פריי זיך צו הערן אז איר האט מסיים געווען די צווייטע מאל תהלים, יעצט זאלט איר נאכאמאל אנהויבן תהלים; א גאנץ לעבן זאלט איר זאגן תהלים.


 

#153 - ווי אזוי צו זיין פרייליך
תפילה והתבודדות, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שמחה, ל"ג בעומר, ספירה

בעזרת ה' יתברך


ב' פרשת אמור, ט' אייר, כ"ד לעומר, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון אייך אז איר זענט צופרידן פון אונזער סקול בית פיגא, אויך זאגן די טיטשערס אז איר זענט א דרך ארץ'דיגע מיידל.


אויף אייער פראגע וועגן באנייען קליידער אין די ספירה טעג וכו'; ווארטס ביז ל"ג בעומר.


אויף אייער פראגע וועגן א ווייסע טַאפּ; אויב עס איז צניעות'דיג קענט איר גיין א ווייסע טַאפּ.


אויף אייער פראגע ווי אזוי צו זיין פרייליך; רעדט צום אייבערשטן, דערציילט אים אייערע מחשבות דיבורים און מעשים – דאס מאכט פרייליך.

#152 - אנטון די קינדער איידל
קינדער, צניעות, חינוך הילדים, קליידער

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת אחרי ב', כ"ז ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


עס איז נישט קיין תירוץ אנצוטון די קינדער נישט אויסגעהאלטן און זאגן: "מיר קויפן נישט די סארט קליידער, מיר באקומען דאס פון שכנים"; וואלט אייער שכן אדער חבר'טע אייך אנגערופן זאגן: "מיר האבן אן אלטע סמארטפאון, מיר ווילן דאס אייך אוועק געבן, מיר קויפן זיך די נייערע" – וואלט איר דאס גענומען? זיכער נישט! בחנם איז נישט קיין תירוץ, אזוי אויך ביי קליידער פון אנדערע.


איך שרייב אייך נאר ווייל איר האלט אין איין שרייבן און בעטן איך זאל אייך זאגן ווי אזוי זיך צו פירן. איך זע אייער זון גייט מיט אזא שמאלע הויזן, דאס איז נישט אויסגעהאלטן, אויך איז א גרויסע סכנה אנצוטון די קינדער אזוי, וד"ל.


איך האף איר וועט אננעמען דעם בריוו נישט פאר א שטעך, נאר זיך פרייען אז מען לערנט אין היכל הקודש ווי אזוי צו היטן די קינדער און זיי אויפברענגען צו זיין גרויסע צדיקים.

#151 - איך פריי זיך אז ביי אונזער קהילה איז צניעות אן ארויפגעקוקטע זאך
חברים, צניעות, סקול, חיזוק פאר פרויען, חסידות ברסלב, היכל הקודש, סיפורי צדיקים, יונגע יארן

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת אחרי א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


איך האב געליינט פון דעם הייליגן סאטמערער רבי זכותו יגן עלינו, ער האט זייער שטארק געוואלט אריינברענגען עפעס א חשוב'ע לבוש צווישן זיינע תלמידות, א העכערע שטאפל אין צניעות. ער האט געבעטן איינעם: "ברענג מיר א ליסטע פון צען ווייבלעך וואס וועלן זיך אנטון דעם לבוש" וכו', אויף צומארגנס האט יענער געהאט צען נעמען. ער קומט אריין צום רבי'ן, דער רבי פרעגט אים: "אזוי שנעל, אין איין טאג האסטו געפונען צען משפחות וואס זענען מסכים זיך אנצוטון דעם לבוש?" דער רבי קוקט די נעמען, דער רבי שמייכלט און זאגט: "איך דארף צען יונגע ווייבלעך, נישט צען עלטערע פרויען", דער רבי געבט אים צו פארשטיין: "אז מען וויל דורכברעכן, אריינברענגען א לבוש – קען דאס נאר גיין מיט יונגע, זיי מוחל ברענג מיר צען משפחות יונגע ווייבלעך"; דאס האט יענער נישט געקענט אין איין טאג.


ביז יעצט האב איך פארשטאנען אז א צדיק, א מנהיג ישראל זאגט אזוי – איז דאס אזוי, יעצט זע איך דאס מיט די אויגן. פון ווען איר מיט נאך אפאר בית פיגא תלמידות האבן זיך אנגעטון שפיצלעך – איז געווארן ממש א רודעריי, נאך און נאך ווייבלעך ווילן זיך אנטון דעם לבוש, עס שלאגט ווארצלען, עס איז עושה פירות.


איך פריי זיך זייער אז ביי אונזער קהילה ביי די ווייבער – איז צניעות א שיינע זאך, אן ארויפגעקוקטע זאך. עס איז נישט בכפי', נישט געצווינגען; מען וויל גיין אזוי, מען האט דאס ליב.


געבט איבער פאר אלע בית פיגא תלמידות זיי זאלן אכטונג געבן נישט צו גיין אנגעטון צעפלויגן, שלעפעריש און שלאבעריש, נאר שיין, איידל און צוזאמגענומען, זיי זאלן גיין אנגעטון רייך; אזוי וועלן אלע יונגע מיידלעך, די פרישע דור – דאס וועלן נאכמאכן, זיי וועלן אויך וועלן אויסקוקן גוט.

#150 - איך נעם אן די קריטיק, איך גיי פאררעכטן עס זאל מער נישט זיין תערובות
צניעות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת מצורע, ו' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


לכבוד ...


איך הער אלע טענות, איך נעם אן צו פאררעכטן.


איך האב נישט מיטגעהאלטן דאס וואס דו שרייבסט מיר פון די תערובות; איך האב געהערט נאך שבת וואס עס איז פארגעקומען אינדרויסן ביי די באטע און ביים נעמען די עסן ביי שלש סעודות; איך האלט נישט אויס אז עס איז געווען א תערובות.


איך נעם אן די קריטיק, איך גיי פאררעכטן; ויהי רצון שלא יצא מכשול מתחת ידינו, איך בעט דעם אייבערשטן עס זאל נישט ארויסקומען קיין מכשול פון מיר.

#149 - די שייטל זאל זיין איידל און באשיידן
צניעות, חיזוק פאר פרויען, סגולות, שייטל

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת תזריע, כ"ו אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי


בלייבט מיט אייער שייטל, נאר בענקט און ווילט זיין ערליך. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט געזאגט מען מעג גיין מיט א שייטל; מען זאל נאר אכטונג געבן עס זאל זיין איידל און באשיידן.


דאס וואס אייער מאן זאגט אייך, אפשר זיך אנטון א טיכל; ער האט געליינט אין איינע פון די שמועסן אז דאס ברענגט גוטע קינדער, איר פרעגט וואס צו טון; אויב איר וועט בלייבן מיט אייער איידעלע שייטל און איר וועט נישט אוועק מאכן די פרויען וואס גייען אנגעטון מיט א טיכל, איר וועט שעצן צניעות – וועלן אייערע קינדער אויסוואקסן ערליכע אידן.


עס איז גארנישט ווערד ווען מען טוט זיך אן צניעות'דיג און מען וויל נישט אזוי גיין, די קינדער שפירן דאס, זיי כאפן פינקטליך; זיי פארשטייען גאר גוט וואס די עלטערן ווילן.


בלייבט אזוי ווי איר גייט, איך פריי זיך זייער צו האבן אזא חשוב'ע משפחה ביי אונז אין שטעטל.

#148 - מיט די קליינע קינדער זאלט איר זיין שטרענג אבער פרייליך
צניעות, שמחה, חינוך הילדים

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת פקודי, ב' דראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


טאנצט מיט אייערע תלמידות דעם ניגון: "אה מחי' צניעות, איך האב ליב צניעות, שכוח באשעפער פאר די זאך פון צניעות, העלף איך זאל אייביג זיין בצניעות און זיך אלץ פרייען מיט צניעות, און ליבן צניעות".


מיט די קליינע מיידלעך זאלט איר זיין שטרענג אבער פרייליך, מען מוז פאלגן אבער עס מוז זיין זייער פרייליך; א גוטע טיטשער קען באווייזן ביידע.


בעטס דעם אייבערשטן איר זאלט האבן כח אייער גאנץ לעבן צו בלייבן טיטשן אין בית פיגא.