בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#109 - זאלסט זיך פארנעמען צו זיין פון היינט דרך ארץ'דיג
דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - ערב שבת קודש פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער צדיק, מיין טייערקייט, מיין טייערער זון ... נרו יאיר


עס טוט מיר וויי צו הערן פון דיין מלמד שליט"א אז דו ביסט נישט אזוי דרך ארץ'דיג.


איך בין טאקע זייער צופרידן פון דיין התמדה, פון דיין לערנען, אבער וויסן זאלסטו מיין טייערער זון, דרך ארץ איז זייער וויכטיג, דרך ארץ קומט בעפאר תורה.


איך וויל דו זאלסט זיך פארנעמען צו זיין פון היינט דרך ארץ'דיג, און זאלסט איבערבעטן דיין מלמד.


פון דיין טאטע וואס האט דיך זייער ליב.

#108 - זייט חבר'טעס מיט די קינדער וואס זענען דרך ארץ'דיג
דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת כי תצא, ג' אלול, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית יואל


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך בין זייער פרייליך צו הערן אז איר קריגט זיך נישט מיט קיינעם, און אז איר זאגט תהילים, איר האט שוין געענדיגט צוויי מאל ספר תהילים.


זייט חבר'טעס מיט די קינדער וואס זענען דרך ארץ'דיג. ווען מען איז אין קלאס און די טיטשער רעדט - טאר מען נישט רעדן, און די מיידלעך וואס לאכן זיך אויס און רעדן ווען א טיטשער רעדט - זענען נישט דרך ארץ'דיג; ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ דאס וויכטיגסטע זאך. דער רבי האט געזאגט: "אִם קֵיסָרִים וּמְלָכִים הָיוּ יוֹדְעִים אֵיךְ אֲנִי מְלַמֵּד אֶת אֲנָשַׁי דֶּרֶךְ אֶרֶץ, הָיוּ שׁוֹלְחִים אֶת בְּנֵיהֶם אֵלַי לִלְמוֹד דֶּרֶךְ אֶרֶץ", ווען קעניגן וואלטן געוויסט וואס פאר א דרך ארץ איך לערן אויס מיינע תלמידים - וואלטן זיי געשיקט זייערע קינדער צו מיר איך זאל זיי אויסלערנען דרך ארץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

#107 - זייט פון די קינדער וואס זענען דערוואקסן, און פירן זיך מיט דרך ארץ
שידוכים, תהלים, דרך ארץ, תיקון הכללי

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת עקב, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האף איר זענט צופרידן אין קלאס, איר האט הנאה פון די לערערינס.


איך וויל אייך בעטן איר זאלט זיין פון די מיידלעך וואס זיצן מיט דרך ארץ און רעדן נישט ווען די טיטשער לערנט. איך דענק אייך אלס אן איידל קינד, איך וויל אויך אז אייערע לערערינס זאלן אזוי זאגן. איך ווייס איר זענט א טייער קינד און איך וויל דאס אויך הערן פון אלע איינגעשטעלטע.


זייט פון די קינדער וואס זענען דערוואקסן, מאכט זיך א גוטע נאמען. ווייל עס וועט נישט נעמען לאנג, איר וועט דארפן א כלה ווערן און אז איר וועט זיין פון די איידעלע – וועט איר באקומען א איידעלער חתן, ווייל א שידוך גייט לויט די מעשים, אזוי ווי די הייליגע חכמים זאגן (סוטה ב.): "אֵין מְזַוְּגִין לוֹ לְאָדָם אִשָּׁה אֶלָּא לְפִי מַעֲשָׂיו", א שידוך ווענדט זיך אינעם מענטש.


זאגט יעדן טאג כאטשיג איין קאפיטל תהילים, אויך זאלט איר פרובירן צו זאגן יעדן טאג די תיקון הכללי פון הייליגן רבי'ן, [די צען קאפיטלעך תהילים - טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ].


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.


 

#106 - די גבאים דארפן זען אלע מתפללים זאלן זיין פרייליך און הנאה האבן
דרך ארץ, שטעטל, משמש דעם רבי'ן, גבאי

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ואתחנן, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר 


אזוי ווי מיר גייען בקרוב עפענען דעם זיבעטן שול אין שטעטל, אויף רחוב ירושלים; וויל איך דיר בעטן צו זיין גבאי אינאיינעם מיט הרב ישראל יוסף שליט"א.


זיין א גבאי איז א גרויסע זאך, בפרט אין א שול וואס איז על שם רבינו – איז דאס א שימוש רבינו.


זאלסט זען עס זאל זיין ריין און צוזאמגענומען אין שול און עס זאל זיין דרך ארץ, מען זאל נישט שמועסן ביים דאווענען. די גבאים דארפן זארגן פאר די מתפללים אלע זאלן זיין פרייליך און הנאה האבן אין שול.


איך וועל נאך רעדן מיט דיר פנים בפנים, לאז מיר וויסן אויב דו נעמסט אן די הייליגע אמט.


די שטעטל שטייט נאכנישט קיין לאנגע צייט און מיר האלטן שוין ביי זיבן שולן; האשקי, אשר בנחל, עצתו אמונה, מקור השמחה, פעולת הצדיק, לקוטי מוהר"ן און יעצט היכל הקודש ירושלים.


 

#105 - א מלמד דארף גיין אנגעטון מיט דרך ארץ, מיט ערליכע קליידער
מלמדים, דרך ארץ, בית המדרש, משמש דעם רבי'ן

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ואתחנן, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


א גרויסן יישר כח פאר אלעס וואס דו טוסט פאר די קהילה; וואס מען טוט פאר די קהילה – איז א שימוש פארן רבי'ן, און אז מען איז משמש דעם רבי'ן – איז דאס א נצחיות.


די אלע וואס זענען מלמדים האבן אן אחריות ווי אזוי זיי פירן זיך אויף, ווי אזוי זיי טוען זיך אן; א מלמד דארף גיין אנגעטון מיט דרך ארץ, מיט ערליכע קליידער; אז א מלמד וועט קומען אין שול דאווענען אן א הוט און רעקל – איז דאס א גרויסע אחריות, אנדערש ווי סתם א מענטש. אזוי אויך א גבאי, דארף גיין אנגעטון ביים דאווענען מיט דרך ארץ, אז נישט ברענגט דאס אראפ דאס חשיבות פונעם שול.


הכלל עס איז דא א צווישנשייד פון איינער וואס האט א חשוב'ע פאסטן ביז איינער וואס נישט; איך האף דו וועסט פארשטיין וואס דו האסט צו טון.


איך זע ממש וואס מוהרא"ש פלעגט מיר זאגן לגבי די ישיבה, אז מיר האבן זיך נישט וואס צו שעמען פון קיין שום אנדערע ישיבה; יעצט איז דאס אויך ביי די חדר, סקול און אונזער הערליכע קהילה אין קרית ברסלב.

#104 - מחזק זיין דעם מאן צו קומען אין שול אנגעטון מיט רעספעקט
דרך ארץ, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך - יום א' פרשת ואתחנן, ה' מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


זייט מחזק אייער מאן ער זאל קומען אין שול אנגעטון, זאגט אים ער זאל נישט נאכמאכן אייער משפחה; א שאד ער זאל ווערן נאכגעשלעפט נאך אייערע ברידער. ער פלעגט זיין אן איידעלער, ער פלעגט גיין אנגעטון קלאסיש; יעצט זעט ער אויס אזוי נאכגעלאזט, ביליג, זייער נישט שיין.


ביים ארבעטן איז איין זאך, אבער ווען מען קומט אין שול, אינעם אייבערשטנ'ס הויז – דארף מען קומען מיט רעספעקט; א שול איז נישט קיין קרעטשמע.


איך בין זיכער אז איר קענט אים אויפבויען, איר קענט אים מחזק זיין אויף דעם; ווייל ביז די חתונה איז דאס נישט געווען, ער איז אלץ געווען א בן מלך; דארף מען אים מחזק זיין ער זאל זיך נישט אנטון ווי א בן השפחה.


טוט עס פאר ענקערע קינדער, נאך אביסל קומען די קינדער אין שול; דארף מען זיי ווייזן ווי אזוי מען דארף קומען אין שול.


 

#103 - מאך נאך דעם רבי'ן, גיי שמועסן מיט'ן אייבערשטן בעזרת ה' יתברך -
דרך ארץ, עבודת השם, התבודדות

יום ב' פרשת דברים, כ"ח תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גיי יעדן טאג התבודדות, טו וואס דער הייליגער רבי האט געטון; דער הייליגער רבי האט געזאגט אז ער האט זוכה געווען צו ווערן א גרויסער צדיק - ווייל ער האט אסאך גערעדט צום אייבערשטן; פון ווען ער איז געווען א קליין קינד האט ער זייער אסאך געוויינט צום אייבערשטן, ביז ער איז געווארן א גרויסער צדיק.


דער רבי האט דערציילט, ווען ער איז געווען א קליין קינד האט ער זייער שטארק געוואלט שפירן א טעם אין שבת קודש, פרייטאג נאכמיטאג איז ער געגאנגען זיך טובל'ען אין מקוה לכבוד שבת קודש און ער איז געגאנגען אין שול, ער האט געוואלט עפעס טון כדי זוכה זיין צו שפירן א טעם אין שבת. אמאל האט דער רבי געזען אין שול א איד זאגן שיר השירים ביי זיין שטענדער, דער רבי האט געטראכט 'איך וויל אויך שפירן א טעם אזוי ווי דער איד וואס זאגט שיר השירים אזוי בא'טעמ'ט', האט ער זיך אריינגעזעצט אינעם שטענדער, דער איד האט זיך נישט וויסנדיג געמאכט, ער האט געטראכט דאס איז די וועג פון קליינע קינדער, זיי שפילן זיך, זיי טוען אינטערעסאנטע זאכן, דער רבי איז געזיצן אינעם שטענדער און געוויינט צום אייבערשטן, ער האט געזאגט: "הייליגער באשעפער, איך וויל אויך שפירן א טעם אינעם שבת, הייליגער באשעפער, איך וויל זיין א צדיק"; דער רבי איז דארט געזיצן א לאנגע צייט.


מאך נאך דעם רבי'ן; גיי אין פעלד שמועסן מיטן אייבערשטן, וויין צום אייבערשטן ער זאל דיר געבן הייליגע אויגן אין די תורה, ער זאל דיר געבן א ריינעם הארץ אים צו דינען.


איך בעט דיר זייער דו זאלסט זיין פון די קינדער וואס האבן גרויס דרך ארץ פאר דיינע מלמדים און פאר אלעמען.


ווייז דעם שיינעם בריוו פאר דיינע עלטערן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#102 - קיינער איז נישט פארזיכערט, איבעראל דארף מען זיך היטן פון ניבול פה
דרך ארץ, ניבול פה, התבודדות

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת דברים, כ"ט תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', מחנה בית פיגא ברסלב


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר זענט פון די מיידלעך וואס פירן זיך מיט דרך ארץ צו די לערערינס, די לערערינס זענען זייער צופרידן פון אייך. דרך ארץ ווייזט אויף חכמה; חכמינו זכרונם לברכה רעכענען אויס די סימנים פון א חכם (אבות ה, ז), די ערשטע סימן איז: "אֵינוֹ מְדַבֵּר בִּפְנֵי מִי שֶׁהוּא גָדוֹל מִמֶּנּוּ בְחָכְמָה וּבְמִנְיָן", דער קלוגער רעדט נישט ווען ער שטייט פאר איינער וואס איז קליגער אדער עלטער; די צווייטע סימן פון א חכם איז: "וְאֵינוֹ נִכְנָס לְתוֹךְ דִּבְרֵי חֲבֵרוֹ", ער האקט נישט איבער די רייד פון זיין חבר; אין א קלאס פון עלטערע קינדער קען מען גלייך זען ווער זענען די חכמניות און ווער זענען די טיפשיות.


געבט זיך אכטונג נישט צו רעדן ניבול פה; אפילו אין בית פיגא דארף מען אויך רחמי שמים, קיינער איז נישט פארזיכערט און אין קיין שום פלאץ איז מען נישט פארזיכערט, איבעראל דארף מען זיך זייער היטן פון ניבול פה און מען דארף בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער היט מיך פון ניבול פה".


איך ציטער זייער אויב מען רעדט אין קעמפ צווישן די קינדער פון ניבול פה; אלע צרות קומען פון רעדן ניבול פה.


בעטס דעם אייבערשטן אלעס וואס איר דארפט, רעדט צו אים אין אייער שפראך; אז אייך איז גרינגער צו רעדן אין ענגליש - זאלט איר רעדן צום אייבערשטן אין אייער שפראך, אין ענגליש; דער אייבערשטער פארשטייט אלע שפראכן, "כי אתה שומע תפילת כל פה", ער הערט אויס יעדע מויל וואס בעט פון אים.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#101 - איר זאלט זיין א גוטע ביישפיל פון א תלמידה בית פיגא
דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך - יום ד' פרשת דברים, ראש חודש מנחם-אב, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


איך ווייס איר זענט א גוט קינד, און איך ווייס פון א גאנץ יאר ווי גוט און איידל איר האט זיך אויפגעפירט, דעריבער האט מיר זייער וויי געטון צו הערן אז יעצט זומער האט איר אנגעהויבן זיך פירן קינדיש אן קיין דרך ארץ.


די מנהלת תחי' האט מיר געזאגט זי ווייסט נישט וואס האט פאסירט, אז זי האט אייך גערופן און איר האט זיך אויסגעלאכט, איר זענט ווייטער געגאנגען און זיך ניטאמאל וויסנדיג געמאכט פון איר, זי זאגט מיר: "דאס איז נישט אונזער ...".


יעצט אז איר שרייבט מיר אז איר האט זיך באנארישט און איר זענט צוריק די אלטע ... תחי' - פריי איך זיך זייער און איך בין אייך מוחל.


איך האף צום אייבערשטן איר וועט זיין א גוטע ביישפיל פון א תלמידה בית פיגא.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#100 - זיין דרך ארץ'דיג און זיין שיין צו אנדערע
דרך ארץ, בית פיגא

בעזרת ה' יתברך - יום ג' פרשת קרח, ב' דראש חודש תמוז, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


איך הער פון די מנהלת תחי' און פון אייערע לערערינס אז איר זענט אן אויסגעצייכנטע תלמידה, איר פירט זיך מיט דרך ארץ און מיט גוטע מידות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט ווייטער האבן די כח זיך צו שטארקן, זיין דרך ארץ'דיג און זיין שיין צו אנדערע, מיט גוטע מידות; וועט איר זוכה זיין צו אויפשטעלן א שיינע שטוב און האבן ערליכע דורות.


זאגט פאר אייערע חבר'טעס איך וויל אזוי שטארק הערן פון די מנהלת גוטע גריסן אויף זיי אויך.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#99 - איר זאלט שפילן מיט די וואס ווילן שפילן מיט אייך
כיבוד אב ואם, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ, מחלוקת, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


       יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, מ"א לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


צו די טייערע תלמידה ... תחי', תלמידה בית פיגא ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


לאכט זיך אויס, מאכט זיך נישט וויסנדיג. געדענקט דעם כלל וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט: 'אויב איינער וויל מיך נישט - דארף איך אים טויזנט מאל נישט'. אויב די שכנים מיידלעך ווילן נישט שפילן מיט אייך - זאלט איר זיך נישט צוטון מאכן פון דעם, איר זאלט שפילן מיט אלעמען, איר זאלט שפילן מיט די וואס ווילן שפילן מיט אייך.


איר קענט שפילן מיט יונגערע קינדער, מיט די אלע וואס מאכן נישט קיין מחלוקות.


העלפט אייער מאמע, איר האט זייער א טייערע מאמע, אייערע עלטערן זענען זייער טייער.


אויך הער איך פון די מנהלת תחי' אויף אייך זייער שיינע זאכן, איר זענט פון די קינדער וואס פירן זיך מיט דרך ארץ, איר זענט צופרידן מיט אלעס וואס מען מאכט אין סקול, איר רעדט זיך נישט אפ.


יישר כח פאר אייער גוטע אויפפירונג, איר מאכט מיר נחת.


 

#98 - האלט אייך פריש, און רעדט נאר פון פשוטע זאכן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, חברים, קדושה, שלום בית, התחזקות, הפצה, דרך ארץ, חסידות ברסלב, דרשות, מדות טובות, התחדשות, בית המדרש, נסיונות, בריוו, עצתו אמונה, ראש ישיבה, מורה דרך, אשר בנחל, דאווענען, מנין, לצנות, עקשנות

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת פרשת בהר בחוקותי, כ"א אייר, ל"ו לעומר, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו


איך האב זייער הנאה געהאט צו זיין אין ארץ ישראל, זיך טרעפן נאכאמאל מיט אייך און זיך קענען מחזק זיין מיט די שיינע עצות פון הייליגן רבי'ן.


איך וויל איבערבעטן די אלע חברים וואס איך האב נישט באגרוסט, די אלע וואס האבן געווארט אין ירושלים נאכן שיעור צו קענען געבן שלום; וואלט איך געגעבן נאך איינעם שלום - וואלט איך פארפאסט די פליגער. איך האב געמיינט די פליגער פארט אהיים אום איינס אזייגער, איך האב אויסגערעכנט אנצוקומען אין צייט, למעשה ווען איך בין אנגעקומען אין לופט פעלד ווייזט מען מיר: "פארמאכט!" זיי זאגן איך האב געמאכט א טעות, די פליגער פארט שוין צוועלף דרייסיג. מיר זענען שיעור געווארן פארלוירן, מיר האבן זיך שנעל דערמאנט פון די עצה פון תפילה, אלע האבן געבעטן: "רבונו של עולם העלף מען זאל אונז עפענען און מיר זאלן אנקומען בשלום", און ניסים איז געשען, מען האט אונז גענומען און דורכגעפירט אלע ווארטעס.


איך וויל איבערבעטן די גבאים, זיי זאלן נישט זיין וויי געטון אז איך בין נישט געקומען צו זיי אין שול; איך באקום בריוו אז עס טוט וויי פארוואס איך גיי נאר אין ירושלים און איך בין נישט געקומען צו זיי. וויסן זאלט איר, מיין פלאן איז געווען צו קומען צו אלע שול'ן; צפת, בית שמש, יבנאל, בראכפעלד און אלעד, אבער איך האב געהאט די מצוה פון מכבד זיין מיין שווער און מיין טאטע, בין איך געבליבן זיצן אין מירון מיט זיי, איך האב געוואלט קומען און איך וועל נאך קומען.


די פראגע איז נאר, אויב איך וועל קומען - צי וועל איך אייך נאך טרעפן; ווייל מען דארף רחמי שמים צו זיין פריש ביים רבי'ן. איך האב געזען אין ארץ ישראל אינגעלייט וואס זענען שוין נישט ווי אמאל, איך האב זיי געפרעגט, זאגט מיר דעם אמת, איר הערט נאך די שיעורים וואס מען שמועסט אין ישיבה? זאגן זיי, ניין, היינט דארפן זיי דאס שוין נישט, היינט זענען זיי שוין ביי מוחין דגדלות. האב איך געזען אז מען דארף האבן א זכיה צו קענען בלייבן פריש מקורב ביים רבי'ן.


איך וועל קומען צו אייך, און איך וויל אייך אלע טרעפן. געבט אכטונג זיך נישט דרייען צווישן לצים. געבט אכטונג פון די וואס רופן זיך ברסלב נייטראל, די וואס שפעטן פון צדיקי אמת, די וואס מאכן א געשפעט; ווייל נאכדעם ווערט מען אפגעקילט. מען קען שוין נישט הערן די שיינע זיסע עצות פונעם צדיק, ביז מען הערט אויף לערנען, מען הערט אויף דאווענען, ביז מען הערט אויף בענקען צום אייבערשטן און מען פארלירט אלעס.


איך וויל בעטן אונזערע טייערע גבאים, די אלע וואס לערנען פאר אין אונזערע שטיבלעך; לערנט פשוט'ע ווערטער, לערנט נישט קיין טיפע תורות און משלים, קיינער האט נישט כח פאר די מעשיות מיט משלים, מיטן נמשל וואס שטימט זייער שיין מיטן משל, אבער מיטן מענטש שטימט עס נישט. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן כח) אויף די איז געזאגט געווארן: "'הַמְּעַט מִכֶּם הַלְאוֹת אֲנָשִׁים כִּי תַלְאוּ גַּם אֱלֹקִים', כִּי מְיַגְּעִים אֲנָשִׁים שֶׁבָּאִים לִשְׁמֹעַ דְּרוּשָׁם וְתוֹרָתָם, וַאֲנָשִׁים חוֹשְׁבִים שֶׁיָּבוֹאוּ לְאֵיזֶהוּ תּוֹעֶלֶת עַל יָדָם, הַיְנוּ שֶׁיָּבוֹאוּ לָדַעַת אֶת ה' אֵיךְ לַעֲבֹד, וְהֵם הָאֲנָשִׁים אֵין מַשִּׂיגִים שׁוּם תּוֹעֶלֶת, כִּי תּוֹרָתָם שֶׁל אֵלּוּ הַתַּלְמִידֵי חֲכָמִים אֵין לָהּ כֹּחַ לְהַדְרִיךְ אֶת הָאָדָם בְּדֶרֶךְ הַטּוֹב כִּי מִבִּישָׁא לָא הֲוֵי טָבָא, וְלֹא עוֹד, כִּי תַלְאוּ גַּם אֱלֹקִים כְּאִלּוּ לוֹאֶה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מִלַּעֲזר לָעוֹבְדִים אוֹתוֹ, נִמְצָא שֶׁעַל יְדֵי זֶה אֵלּוּ בְּנֵי אָדָם נוֹפְלִים בִּכְפִירוֹת גְּדוֹלוֹת וְחוֹשְׁבִים, חַס וְשָׁלוֹם, 'לֹא יִרְאֶה וְלא יָבִין אֱלֹקִים בְּמַעֲשֵׂה בְּנֵי אָדָם' עַל יְדֵי זֶה 'אֶת יִרְאֵי ה' לֹא יְכַבְּדוּ'".


וואס יא? רעדט פון זיך אויפפירן מיט דרך ארץ צו די עלטערן, רעדן מיט דרך ארץ צו טאטע מאמע, שווער און שוויגער. רעדן מיט דרך ארץ צו די ווייב, מכבד זיין די ווייב, רעדן שיין צו די ווייב. פארוואס פאר חברים האט מען כח זיי צו טון טובות און ווען די ווייב בעט זיך פאר א טובה דריידט מען זיך ארויס? און אפילו די וואס טוען שוין יא - טוען דאס מיט א גאנצע טובה, פארוואס? פארוואס איז די ווייב נישט אינטערעסאנט?! נאר אז מען איז מכבד די ווייב, מען קוקט אויף איר ווי זי איז א מתנה פונעם אייבערשטן, מען ערווארט גארנישט פון איר - דאס איז אן ערליכער איד.


איך בעט די גבאים וואס לערנען פאר, לערנט פאר בריוו פון מוהרא"ש; חיזוק אויף אמונה, חיזוק אויף דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, חיזוק אויף זיין פרייליך, אויך זאל מען זיך ליב האבן.


טייערע ליבע ברידער, ווערט נישט אלט און ווערט נישט מיד. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב, סימן מח): "צְרִיכִין לִהְיוֹת עַקְשָׁן גָדוֹל בַּעֲבוֹדַת ה'", ווער עס וויל זיין אן ערליכער איד, דארף וויסן אז מען קען נישט זיין אן ערליכער איד נאר אז מען איז א גרויסער עקשן, עס זאל נישט אינטערעסירן דעם מענטש צי ער פאלט צי נישט, ווייל דער יצר הרע האלט אין איין אראפווארפן דעם מענטש, ער ברענגט אריין אין אים חלישות הדעת, דער מענטש זאל טראכטן כאילו דער אייבערשטער דארף אים נישט, ער וויל דער מענטש זאל אפלאזן זיין ווילן; אבער ווען א מענטש איז אן עקשן און ער לאזט נישט נאך, אפילו ער האלט אין איין פאלן, ער איז פוגם בברית רחמנא לצלן דאך גייט ער שטענדיג צוריק צום אייבערשטן - וועט ער זוכה זיין סוף כל סוף צו אלע מדריגות.


איך בעט ענק זייער, זייט שטארק ביי זיך, געבט נישט נאך, געבט נישט אויף; אזוי גייט עס מיט יעדן איינעם, ווען מען וויל זיין גוט - הויבט מען אן פאלן, ווען מען הויבט אן תשובה טון - הויבט מען אן האבן ביטערע נסיונות. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "כִּי כֵן דֶּרֶךְ הַבַּעַל דָּבָר וְהַסִּטְרָא אָחֳרָא, כְּשֶׁרוֹאֶה שֶׁהָאָדָם סָמוּךְ סָמוּךְ מַמָּשׁ לְשַׁעֲרֵי הַקְּדֻשָּׁה, וְכִמְעַט שֶׁיִּכְנֹס אֲזַי הוּא מִתְפַּשֵּׁט עָלָיו בְּהִתְגַּבְּרוּת גָּדוֹל מְאֹד מְאֹד רַחֲמָנָא לִצְלָן", דאס איז די וועג פון די סטרא אחרא, ווען זיי זעען ווי דער מענטש גייט שוין אט אט זיין אן ערליכער איד, זיי זעען ווי דער מענטש גייט שוין כמעט אריין אין די טיר פון קדושה, דעמאלט פארלייגן זיי זיך זייער שטארק אויפן מענטש מיט א מורא'דיגע שטארקייט רחמנא לצלן, און ווען דער מענטש ווייסט נישט אז דאס איז נאר אים אוועק צו שלעפן און אים צו צעברעכן - געבט ער אויף און לאזט אלעס אפ.


דאס איז די שיינקייט פון א איד און דאס האט דער אייבערשטער ליב; צו זען ווי א איד וואס עס קאכט אין אים שמוץ און נארישקייטן, מיט דעם אלעם דערהאלט ער זיך און ער קומט נאכאמאל צוריק, ער בעט דעם אייבערשטן און וויינט זיך אויס: "רבונו של עולם, איך וויל זיין אן ערליכער איד, האב אויף מיר רחמנות וכו' וכו'; דאס קען אפילו א מלאך נישט באווייזן.


טייערע ליבע ברידער, יעדער איינער פון ענק זאל עפעס טון פאר הפצה.


א גוט שבת.


 

#97 - רעד שיין צו דיינע עלטערן, נישט מיט חוצפה, וועלן זיי דיר חתונה מאכן
קינדער, תפילות אויף אידיש, כיבוד אב ואם, שידוכים, דרך ארץ, פרנסה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תזריע מצורע, כ"ח ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


קריג זיך נישט מיט דיינע עלטערן, רעד צו זיי מיט דרך ארץ. און אפילו די הלכה זאגט מען קען מאכן א שידוך אן עלטערן - טאר מען אבער נישט זיך קריגן מיט עלטערן און רעדן מיט חוצפה.


איך בין זיכער אז אויב דו וועסט רעדן מיט דרך ארץ, מיט הכנעה, זאגן: "טייערע טאטע, איך וויל זייער חתונה האבן, איך וועל דיר נאר ברענגען נחת" - וועט ער מסכים זיין. און אז ער טענה'ט: 'וואס וועט זיין מיט פרנסה? ווער וועט דיר העלפן מיט געלט?' זאלסטו אים דערמאנען וואס דער רבי זאגט (ספר המדות אות בנים, סימן ג): "אֵין צָרִיךְ לָאָדָם לִדְאֹג עַל פַּרְנָסַת בָּנָיו", מען דארף זיך נישט זארגן פון וואו די קינדער וועלן האבן פרנסה, "כִּי כְּשֶׁהֵם גְּדֵלִים, גְּדֵלָה פַּרְנָסָתָם עִמָּהֶם", ווייל ווען זיי ווערן עלטער, זיי וואקסן אויף - דעמאלט וואקסט מיט זייער פרנסה.


ממש די ווערטער זאגט רש"י הקדוש אין מסכת עירובין (דף נד.) אויף די ווערטער וואס דער הייליגער רב האט געזאגט פאר זיין תלמיד רב המנונא: "בני אם יש לך", מיין קינד אויב האסטו געלט, "היטב לך", נוץ עס פאר דיר, "שאין בשאול תענוג", ווייל אין קבר האט מען נישט קיין הנאה פון געלט, "ואין למות התמהמה", און מען ווייסט נישט ווען מען גייט אוועק גיין פון דער וועלט, איז א שאד אוועק צו לייגן געלט. "ואם תאמר, אניח לבני חוק", אויב וועסטו טראכטן, איך וועל אוועק לייגן פאר מיינע קינדער זיי זאלן האבן עסן, קודם כל: "בשאול מי יגיד לך", ווער וועט דיר מודיע זיין אין קבר אז דיינע קינדער האבן טאקע די געלט און זיי נוצן דאס? און נאך א זאך, "בני האדם דומים לעשבי השדה", מענטשן זענען אזוי ווי גראז און בלומען, "הללו נוצצין", די שפראצן, "והללו נובלין", און די שטארבן. זאגט רש"י (דבור המתחיל הללו נוצצין): "כשהן גדילין", ווען די קינדער וואקסן, "גדילה פרנסתן", וואקסט זיי די פרנסה, "ועושרן עמהן", זיי ווערן רייך, "ואינך צריך להדאג עליהן", און מען דארף זיך נישט זארגן פאר דעם.


דו זיי ממשיך מיט תפילה והתבודדות, בעט דעם אייבערשטן אויף דיין שפראך: "הייליגער באשעפער, העלף מיר, איך וויל חתונה האבן און מיינע עלטערן ווילן נישט, זיי זאגן איך דארף ווארטן אפאר יאר. איך קען נישט ווארטן, איך וויל שוין חתונה האבן, איך וויל זיין א שומר הברית, אן ערליכער איד. איך פאל, איך האלט אין איין פוגם זיין. הייליגער באשעפער האב רחמנות אויף מיר", אזוי זאלסטו בעטן מיט עקשנות נאכאמאל און נאכאמאל.


אז דו וועסט רעדן שיין צו דיינע עלטערן - וועלן זיי מסכים זיין דיך חתונה צו מאכן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#96 - נישטא קיין גרעסערע זאך ווי העלפן טאטע מאמע
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב


אייער טאטע שרייבט מיר אז איר העלפט זייער שיין אין שטוב אריינברענגען דעם פסח, און אז איר קריגט זיך נישט מיט די קינדער, איר מאכט יעדן איינעם פרייליך. יעצט זע איך אז איר זענט א ריכטיגע בית פיגא תלמידה, איר באניצט זיך מיט די שיינע לימודים וואס מען לערנט א גאנץ יאר אין בית פיגא, איר העלפט אייערע עלטערן, און איר זענט מיט יעדן בשלום.


נישטא קיין גרעסערע זאך ווי העלפן טאטע מאמע.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#95 - טשעפע נישט דיין ווייב און מאך נישט חוזק פון אירע מנהגים
שלום בית, דרך ארץ, סיום, מוהרא"ש, סיפורי צדיקים, מנהגים, פסח

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת שמיני א', י"ב ניסן, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


טשעפע נישט דיין ווייב און מאך נישט חוזק פון אירע מנהגים, פיר זיך מיט דרך ארץ, דאס איז די גרעסטע הפצה. ווייל דו טראגסט דעם רבינ'ס נאמען, אלע קוקן אויף דיר און זאגן 'קוק ווי אזוי א ברסלב'ער חסיד פירט זיך, קוק ווי שיין זייער לעבן איז', און חס ושלום אז מען איז אן עזות פנים, מען פירט זיך מיט חוצפה צו אנדערע און עלטערע - ווערט דער הייליגער רבי פארשעמט.


מוהרא"ש פלעגט יעדן ערב פסח מאכן א סיום אויף מסכת תמיד. עס איז א קליינע שיינע גרינגע מסכתא, עס נעמט נישט לאנג דאס דורך צו לערנען. איך פיר זיך אויך אזוי, ערב פסח אינדערפרי לערן איך די מסכתא און איך בין דאס מסיים.


איך האב זוכה געווען צו זיין איין מאל ערב פסח ביי מוהרא"ש, שנת תשס"ט, דעמאלט זענען מיר געפארן מיט מוהרא"ש צום אטלאנטיק אושען מאכן די ברכה אינדערפרי ביים נץ החמה און נאכדעם זענען מיר געפארן דאווענען שחרית ביי מוהרא"ש אין בית המדרש, האב איך געזען נאכן דאווענען ווי מוהרא"ש לערנט מסכת תמיד און איז דאס מסיים.


דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.


 

#94 - נעמט זיך פאר לכבוד אייער געבורטס-טאג זיך אפצוגיסן נעגל וואסער
חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, דרך ארץ, נעגל וואסער, קבלה טובה, יום הולדת

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וארא, ח' שובבי"ם, כ"ב טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ירושלים


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


נעמט זיך פאר לכבוד אייער געבורטס-טאג זיך אפצוגיסן נעגל וואסער, נישט אראפגיין פון בעט - אן זיך אפגיסן נעגל וואסער. איידער איר גייט שלאפן - זאלט איר זיך אנגרייטן נעגל וואסער.


זאגט יעדן טאג אביסל תהילים. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עג) תהילים ברענגט דעם מענטש נאנט צום אייבערשטן; אלע ישועות און סגולות ליגט אין תהילים.


פירט זיך מיט דרך ארץ צו אייערע לערערינס. ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ זייער א וויכטיגע זאך, אזוי וועט איר מיר מאכן א נחת רוח.


 

#93 - שטארקט אייך און שטארקט די לערערינס צו געבן א גוטע חינוך
לערערין, סקול, חינוך הילדים, הפצה, יבנאל, מוסדות, דרך ארץ, שטעטל, מוהרא"ש, אמונת חכמים, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת בשלח-שירה, כ"ו שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


יעצט וועט איר זען אז דאס איז אזוי ווי מוהרא"ש זאגט, ווען די מאמע איז פרייליך - זענען די קינדער פרייליך, און ווען די מאמע איז דערביטערט - זעט מען עס גלייך אויף די קינדער. די מיידל ... איז א גרויסע רחמנות, ביטע רעדט מיט איר רחמנות'דיג; ווייל איר מאמע גייט אריבער יעצט א שווערע צייט, זי איז נישט צופרידן מיט זיך וכו' וכו', און דאס קלאפט גלייך אויס אויף די קינדער. זי איז א גוט קינד, וואס זאל זי טון, וואס קען א קינד טון ווען די מאמע איז נישט מסודר וכו'; דאס קינד פארלירט די מח, הויבט אן טון אינטערעסאנטע זאכן, חוצפה'דיגע זאכן וכו'; איך בעט אייך, רעדט צו די לערערינס זיי זאלן רחמנות האבן אויפן קינד.


(פארשטייט זיך אז אלעס דארף זיין העכסט פריוואט, די לערערינס קענען נישט רעדן פון דעם; סיי פון דאס קינד און סיי פון די מאמע, וד"ל).


בנוגע די מיידל ... תחי', אז זי ווערט נערוועז אז מען רעדט אין סקול צופיל פון רבי'ן, מוהרא"ש און ראש ישיבה; עס איז נישט קיין פראבלעם, זי דארף נישט דא בלייבן, קיינער צווינגט נישט דא צו לערנען, זי קען צוריקגיין צו איר סקול. ברוך השם אונזערע קינדער רעדן פון אמונת חכמים, און זיי ווערן נערוועז פון וואס מען רעדט צווישן מיידלעך אין אנדערע סקולס, מען דארף נישט רעדן צו די מיידלעך זאלן רעדן ווייניגער פון רבי'ן און פון דער ראש ישיבה.


מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן אין יבנאל, קיינער מוז נישט דא זיין, מוהרא"ש פלעגט זיך אויסדרוקן, עס איז דא צוויי וועגן ארויס צו פארן פון יבנאל, אז ווער עס איז נישט צופרידן זאל קענען ארויספארן פון ביידע זייטן. דאס זעלבע איז אין שטעטל, עס איז דא בערך אכט וועגן ארויס צו פארן; צוויי וועגן פון טווין ברידזש, צוויי וועגן ארויס פון אלד מאנטיסעלאו, דענמען, איסט מאנגאפ, גארדן האוז, און קראס פארם, און ווער עס ווערט נערוועז אז מען רעדט דא פון ראש ישיבה, ווער עס ווערט נערוועז פון אונזער קהילה - קען אויסוועלן וואס פאר א וועג ארויס צו פארן.


נאכן צאמקום האט מען געמאכט א געים, ווער עס קען זאגן פון וואס זיי ווערן נערוועז, זאגט איינער אז זי ווערט נערוועז פון די מענטשן וואס רעדן אזוי סאך פון ראש ישיבה. עס דארף נישט זיין קיין פראבלעם, אונזער קהילה איז נישט געמאכט צו ווערן נערוועז, אין ישיבה האב איך אויך בחורים וואס רעדן א גאנצן טאג פון הפצה און בחורים זאגן אז זיי ווערן נערוועז פון רעדן אזויפיל פון הפצה, זאג איך זיי: "נערוועז דארף מען ווערן ווען מען רעדט פון פאליטיק אדער פון געלט, ווי קען מען רעדן אזוי סאך פון געלט און פון שיינע קארס"; זאגט די מיידל: "א שאד צו זיין דא און ווערן נערוועז, עס איז דא אזויפיל שיינע פלעצער וואו צו זיין".


בנוגע שיקן די שיעורים פון בית פיגא וויליאמסבורג; איך וועל רעדן צום מנהל ר' מרדכי נרו יאיר ער זאל שיקן די שיעורים פאר בית פיגא אין שטעטל.


בנוגע די לערערין וואס האט נישט קיין כח צו קומען ...; איך מיין זי דארף נאר אביסל חיזוק. עס איז אייער פליכט צו געבן די לערערינס גוטע ווערטער, דאס איז די וויכטיגסטע זאך פון א מנהלת; מיט אפאר גוטע ווערטער באקומען זיי כח און זיי וועלן טון א גוטע ארבעט מיט די גאנצע הארץ.


די חדר אין שטעטל דארף נאך א מנהל, איך ווארט דער מנהל ר' מרדכי אינדיג זאל זיך ארויסציען אהין, די מלמדים האבן נישט ווער עס זאל זיי העלפן, ווען א קינד איז חוצפה'דיג האט ער נישט וואו צו שיקן דעם קינד. נעכטן האט א מלמד צוגעכאפט די גלעזער פון א קינד ווייל ער איז געווען נישט דרך ארץ'דיג, ווען איך האב דאס געהערט האב איך געבעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, ווי בין איך דא? וואס איז דא?" אויך האט א מלמד גע'קנס'עט א קינד מיט נישט אהיימגיין פון חדר ווייל ער איז נישט דרך ארץ'דיג, דאס איז נישט נארמאל; דאס איז נישט קיין קנס און דאס טוט מען נישט, איך האף אז ביז זומער וועט זיין א מנהל און זאכן וועלן ווערן מסודר.


זייער גוט אז מען האט צעטיילט די צוויי מיידלעך ... מיט ..., די עלטערן פון משפחת ... זענען אביסל ברוגז, זיי מיינען אז מיר ווילן זיך ספעציעל פארלייגן אויף זייער טאכטער; וואס קען מען טון? נישט אלע עלטערן ווייסן ווי אזוי עס ארבעט חינוך, עלטערן פאלן פאר די קינדער ווען זיי זעען טרערן. איך שרייב עס אייך, איר זאלט וויסן אז די מאמע מיינט אז איר האט עפעס אויף איר קינד, איז אויב איר קענט רעדן מיט די מאמע - זאלט איר רעדן. אזוי אויך מרת ... האט זייער געשריגן אויף די לערערין מרת ... אז זי האט פיינט איר טאכטער. איך ווער אזוי צעמישט, איך ווייס שוין נישט ווער איז די קינד און ווער דארף זיין די מאמע... איך מיין מען זאל מאכן סקול פאר די עלטערן, זיי אויסלערנען מידות טובות און הכרת הטוב.


איך בעט אייך זייער מרת ... תחי', שטארקט אייך און שטארקט אלע טיטשערס זיי זאלן אריינלייגן אין די קינדער אמונה, יראת שמים און מידות טובות, און נישט שוואך ווערן פון גארנישט.


א גוט שבת.


איך האף צו קומען אין בית פיגא קומענדיגע וואך.

#92 - עס מוז זיין דרך ארץ ביים שיעור
דרך ארץ, דרשות, בית המדרש, גבאי

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בשלח, כ"ג שובבי"ם, ט' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש בלומינגראוו


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האב נישט מורא צו זאגן פאר די צוויי וואס זעצן זיך אויבן אן ביים ליל שישי שיעור און שמועסן - אז זיי זאלן נישט קומען, עס מוז זיין דרך ארץ.


אויב עס איז נישטא קיין דרך ארץ בשעת'ן שיעור - זאלסטו בכלל נישט מאכן דעם לייוו הוק-אפ, און אז די צוויי רעדן און שמועסן ביים שיעור - זאלסטו זיי זאגן נישט צו קומען; הויב אן מיט שיינעם, זאג זיי אז דאס שטערט, מען קען נישט רעדן ביים שיעור.


זיי שטארק מיטן משמש זיין דעם רבי'ן, מיט ליב האבן יעדן מתפלל און מיט דרך ארץ אין שול.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#91 - אז דו האסט הנאה פון די מלמדות, וועסטו מצליח זיין
מלמדים, מוסדות, דרך ארץ, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בשלח, כ"ג שובבי"ם, ט' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


טייערער ... נרו יאיר, מלמד בתלמוד תורה היכל הקודש קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט הנאה צו זיין א מלמד, ווייל נאר אזוי קען מען מצליח זיין; אויב די קאפ ליגט ערגעץ אנדערש און מען קומט צו די קינדער אבי געזונט, מען האט נישט קיין געדולד - איז נישטא קיין הצלחה און דאס איז גניבה וגזילה. איך האב אמאל געדארפט פארשיקן א מלמד ביי אונז וואס זיין קאפ און מח איז געווען קויפן און פארקויפן, און די קינדער זענען געווען די צווייטע פריאריטעט.


איך בעט דיר זייער, לייג זיך אריין אינגאנצן פאר די קינדער, דעמאלט וועט דיר זיין גרינגער די ארבעט. אויך די דרך ארץ, ווייל די קינדער שפירן גלייך אויב זייער רבי איז מיט זיי בגוף ונפש, אדער ער איז נאר דארט בגוף אן קיין נשמה. קינדער ווילן נישט זיין חוצפה'דיג, קינדער פרובירן אויס זייער מזל, און ווען זיי זעען אז דער רבי איז ערנסט מיט די ארבעט, דער מלמד איז אינגאנצן מיט זיי - ווערן זיי צוגעקלעבט צו אים און די ארבעט גייט גרינג און געשמאק.


שרייב מיר יעדן טאג עפעס א נקודה פון חדר, איך וויל וויסן יעדע פינטל און יעדע האר פון חדר; די חדר איז מיר דאס טייערסטע און וויכטיגסטע פון אלעס אינעם מוסד.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#90 - האב נישט מורא צו פארלאנגען פון די קינדער א שטרענגע דיסציפלין
חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, דרך ארץ, רייכערן

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויחי, י"א טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי


איך בין זייער צופרידן פון דיר, און פון דיין ארבעט אלס מלמד.


איך וויל דיך מחזק זיין, זאלסט נישט ווערן צעפאלן. איך ווייס גוט אז די ארבעט איז ביטער שווער, דאך צאלט זיך עס אויס. ווייל אז דו וועסט גוט אריינקלערן וואס טוט זיך אין די וועלט, יעדער מוטשעט זיך, יעדער פלאגט זיך, יעדער שרייט 'עס איז ביטער שווער'; עס איז גארנישט שווערער פאר'ן מלמד, אדרבה, דער מלמד פארברענגט די טעג און יארן מיט תורה ותפילה, מיט פלאנצן אמונה וקדושה. אויבן בויט זיך אים פאלאצן, היכלות דקדושה, זיין פלאג און מי גייט נישט לאיבוד.


זע עס זאל זיין א שטארקע דרך ארץ, האב נישט מורא צו פארלאנגען פון די קינדער א שטרענגע דיסציפלין; נאר אזוי וועסטו קענען מצליח זיין.


רייכער נישט, וואס פעלט דיר אויס דעם צוגארעטל? על הראשונים אנו מצטערין, די וואס קומען צום רבי'ן מיט זייער אלטע געוואוינהייט – איז איין זאך, אבער וואס דארפסטו יעצט אנהויבן די זאך...


 

#89 - נאר דרך ארץ האט ביי אונז א פלאץ
חיזוק פאר מיידלעך, מוסדות, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויחי, י"א טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ליבערטי


איך פריי זיך זייער אז איר פירט זיך מיט דרך ארץ. ווען איך רעד מיט אייערע לערערינס און די מנהלת – קומט אלץ ארויף אייער נאמען, אז איר זענט זייער איידל און דרך ארץ'דיג. דער אייבערשטער וועט אייך העלפן מיט א גוטע שידוך און מיט ערליכע געבענטשטע קינדער בזכות אייער הערליכע אויפפירונג.


געבט איבער פאר אלע תלמידות אז נאר דרך ארץ האט ביי אונז א פלאץ, נאר די וואס פירן זיך מיט איידלקייט און הכנעה זענען תלמידות בית פיגא.


 

#88 - געעפנט בית המדרש היכל הקודש אין לאנדאן
הפצה, דרך ארץ, בית המדרש, היכל הקודש, מוסר, דאווענען, אחדות, מוהרנ"ת ז"ל, התנגדות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד מיינע טייערע חברים, תלמידי היכל הקודש לאנדאן, ה' עליהם יחיו


ברוך שהחיינו וקיימנו והגיענו לזמן הזה, עס זאל זיך עפענען א שול היכל הקודש אין לאנדאן; דאס איז זייער פרייליכע נייעס.


איין זאך קען איך אייך זאגן, מיינע טייערע לאנדאנער חברים, אויב עס וועט זיין ליבשאפט צווישן אייך - וועט איר מצליח זיין; קיינער וועט ענק נישט קענען צעברעכן, קיינער וועט ענק נישט קענען שלעכטס טון. די הצלחה פון א שול איז נאר אויב עס איז דא אחדות; אויב אלע ווילן גארנישט, נאר איין זאך, האבן א ווינקל וואו מען קען זיך צאמקומען און דאווענען אינאיינעם.


ביים דאווענען זאלט איר נישט רעדן. יעדער זאל זיין משגיח אויף זיך אז מען זאל נישט רעדן, זארגט נישט פאר אנדערע, קוקט נישט אויף אנדערע - וועט איר זייער מצליח זיין.


גייט ווייטער הפצה, שטעלט אייך נישט אפ פאר קיינעם. מען האט מיר געשיקט א פאשקעוויל פון איינעם וואס סטראשעט די מפיצים אין לאנדאן; איך בעט אייך זייער, מאכט אייך נישט צו טון, דאס איז נאר א סימן אז מען טוט גוט, גייט אן מיט די הייליגע ארבעט ביתר שאת וביתר עוז.


נקוט האי כללא, וואו עס איז דא א קול דקדושה ווערט נתעורר א ווידער קול. גייט ווייטער פארשפרייטן די חיזוק פון רבי'ן, און אויב איינער צערייסט און איז מבזה די ספרים - זאלט איר וויסן אז יענער איז א בעל עבירה, ווייל ווער עס רעדט אויף ספרים וואס זענען מגלה דעם אייבערשטן - איז א בעל עבירה, אנדערש וואלט ער נישט פארשעמט די ספרים.


היינט נאכט איז די יארצייט פון הייליגן רבי נתן. אזוי האט רבי נתן געזאגט, דער וואס צערייסט און פארשעמט ספרים וואס זענען מגלה דעם אייבערשטן - האט דאס נאר געקענט טון ווייל ער האט פאר דעם געטון זייער א גרויסע עבירה און אין רפואה למכתו; ווייל מה דאך "המזבה תלמיד חכם אין רפואה למכתו", מה דאך דער וואס פארשעמט א תלמיד חכם וועט ווערן קראנק און נישט האבן קיין היילונג פאר זיין קראנקייט, איז דאך זיכער אז איינער פארשעמט הייליגע ספרים וואס רעדן נאר פון אמונה, פון קדושה - איז דאך זיכער אז ער וועט כאפן א ביס פון א שלאנג און נישט האבן קיין רפואה.


דער עיקר זאל זיין דרך ארץ. מוהרא"ש האט דערציילט, ווען ער איז מקורב געווארן איז געווען אין אמעריקע איין קיבוץ פון צען אידן, עס איז געווען א שטארקע דרך ארץ צווישן זיי, מען האט געשפירט דעם רבי'ן, אלע האבן גערעדט מיט דרך ארץ.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#87 - קום אין שול מיט כבוד, קום אין באשעפער'ס שטוב מיט דרך ארץ
חנוכה, דרך ארץ, בית המדרש, מוסר, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת מקץ, כ"ה כסליו, א' דחנוכה, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


זיי מכבד דעם בית המדרש, קום צום דאווענען אנגעטון מיט א הוט און רעקל. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות תפילה, סימן כה): "מִצְוָה לִהְיוֹת לוֹ בְּגָדִים מְכֻבָּדִים בִּשְׁעַת הַתְּפִלָּה", עס איז א מצוה צו גיין אנגעטון מיט שיינע קליידער ביים דאווענען, אזוי ווי עס פאסט צו שטיין פארן אייבערשטן.


רבי חיים וויטאל זכותו יגן עלינו שרייבט, ער האט באטראכט זיין רבי דער אריז"ל ווי ער קומט אין שול; ווען ער איז אנגעקומען צום טיר פון שול האט ער געגעבן א ציטער פון פחד, אז ער גייט יעצט אריין אינעם שטוב פונעם איבערשטן; קום אין שול צו די תפילות מיט א דרך ארץ מיט א כבוד.


איך שרייב די בריוו פאר דיר, נישט דו זאלסט גיין זאגן פאר אנדערע ווי אזוי צו קומען אין שול. נישט יעדן קען מען זאגן ווי אזוי זיך צו פירן, נישט יעדן איז שוין די צייט, אמאל דארף מען ווארטן ביז יענער באקומט מוחין וכו', אבער דיר זאג איך: "קום אין שול מיט כבוד, קום אין באשעפער'ס שטוב מיט דרך ארץ".


דער שול איז נישט קיין אפיס, דער שול איז דעם אייבערשטנ'ס שטוב; א בית המקדש מעט ווי מען קומט מתפלל זיין פאר זיך, פאר די משפחה און פאר אלע אידן.


שבת וועל איך זיין אם ירצה ה' אין שטעטל מיט די ישיבה; שבת חנוכה איז א צייט וואס מען קומט זיך צוזאמען אנשי שלומינו.


א פרייליכן ליכטיגן חנוכה.

#86 - אנשטאט זיך טענה'ן, זאג 'יישר כח פאר'ן זאגן'
דרך ארץ, חסידות ברסלב, וויכוחים, משפחה, היכל הקודש, הלכה, קריאת שמע

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער אז דו פירסט זיך מיט דרך ארץ, דו טענה'סט נישט מיט קיינעם. עס נעמט א שטיק צייט פון ווען מען ווערט מקורב ביז מען כאפט די שכל פון מוהרא"ש פון נישט אריינגיין אין ויכוחים מיט קיינעם, זיך נישט טענה'ן מיט מענטשן, און זיכער נישט מיט טאטע, מאמע און זיידעס. אז דיין זיידע האט דיר געגעבן א גאנצע דרשה אז מען טאר נישט זאגן "שכוח אייבערשטער" נאר "איך דאנק דיר אייבערשטער" - האסטו זיך נישט צוריק גע'טענה'ט, נאר אים געזאגט: "שכוח פארן זאגן".


בנוגע ליינען קריאת שמע גייענדיג אין גאס; אז מען ליינט קריאת שמע אין גאס גייענדיג - דארף מען זיך אפשטעלן ביי שמע ישראל. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא לך לך, א): "אָסוּר לְקַבֵּל עָלָיו עֹל מַלְכוּת שָׁמַיִם כְּשֶׁהוּא מְהַלֵּךְ", מען טאר נישט זאגן די ערשטע פסוק פון קריאת שמע גייענדיג, "אֶלָּא יַעֲמֹד בְּמָקוֹם אֶחָד", מען מוז זיך אפשטעלן, "וִיכַוֵּן לִבּוֹ לַשָּׁמַיִם" און אינזין האבן דעם אייבערשטן, "בְּאֵימָה וּבְיִרְאָה בְּרֶתֶת וּבְזִיעַ בְּיִחוּד הַשֵּׁם", מען דארף ליינען קריאת שמע מיט א ציטער און א פארכט, "וְיִקְרָא 'שְׁמַע יִשְׂרָאֵל ה' אֱלֹהֵינוּ ה' אֶחָד' (דברים ו, ד), כָּל אֶחָד וְאֶחָד בְּכַוָּנַת הַלֵּב, וְאַחַר כָּךְ, 'בָּרוּךְ שֵׁם כְּבוֹד מַלְכוּתוֹ לְעוֹלָם וָעֶד'", נאכדעם קען מען ווייטער גיין. עס איז דא קלארע גמרות ווי די הייליגע חכמים זכרונם לברכה דערציילן אז זיי האבן געליינט קריאת שמע גייענדיג.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#85 - אויסלערנען דרך ארץ פאר די קינדער
שכר לימוד, מקוה, חינוך הילדים, מלמדים, מוסדות, דרך ארץ, שטעטל, פרנסה, בית המדרש, מוסר, ראש ישיבה, דאווענען, יראת שמים, פרויען צאמקום

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"א כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


גיי אין מקוה און גיי אין שול, טו אן טלית ותפילין; דאס איז דיין פארמעגן, נאר דאס וועט דיר בלייבן, עפעס אנדערש איז נאר צייטווייליג. טו גארנישט איידער דו גייסט אין מקוה זיך טובל'ן, טו גארנישט איידער דו גייסט אין שול מיט טלית ותפילין. דאווען דוקא מיט מנין און מיט א סידור, שנייד נישט שטיקלעך פונעם דאווענען, זאג די ווערטער ווי א תם, פון אנהויב ביזן סוף.


שבת בין איך געווען אין קרית ברסלב, דארט איז א ריינע פלאץ, עס וואוינען דארט שוין איבער הונדערט משפחות; פשוט'ע מענטשן, פשוט'ע ארבעטארערס, אבער זיי פירן זיך ווי גרויסע צדיקים. יעדער איינער - מקטן ועד גדול - איז אנגעפילט מיט אמונה, יעדער האט שיחות פון רבי'ן, מען לעבט מיטן אייבערשטן, איך האב אזוי הנאה געהאט.


איך וואלט געבליבן דארט וואוינען, נאר לעת עתה איז די ישיבה אין שטאט, אין וויליאמסבורג - בין איך צוריקגעקומען; מיין ווייב תחי' וויל דארט בלייבן, מיינע קינדער וויינען יעדע מאל מען פארט אוועק אז זיי ווילן דארט בלייבן; איך בעט דעם אייבערשטן די ישיבה זאל שוין קענען אהין גיין.


א גאנץ שבת האבן מיר גערעדט נאר דיבורים פון רבי'ן. פרייטאג צו נאכטס האבן זיך צאמגעקליבן אנשי שלומינו, מיר האבן געשמוסט פון חינוך הבנים והבנות, אז דער עיקר איז אויסלערנען די קינדער דרך ארץ.


איך האב זיי דערציילט, א מלמד דערציילט מיר וואס ער האט געהאט די וואך. איינער פון די קינדער האבן זיך געשטעלט אין כיתה אונטער אים, אונטער זיין רוקן און געמאכט א פאקס מיט די האנט אויפ'ן נאז, אויפ'ן מלמד. דער מלמד האט זיך זייער דערשראקן צו האבן ביי זיך אין כיתה אזא קינד, ער ציטערט וואס גייט דא זיין מיט דעם קינד; וועט ער אויסוואקסן א איד אדער חס ושלום...


זאג איך דעם מלמד, דער קינד איז נישט די פראבלעם, די עלטערן זענען; זיי זענען נישט מחנך זייערע קינדער. איך בין זייער שטרענג מיט מיינע קינדער אויף די איינע נקודה, אויף דרך ארץ. איך זאג שטענדיג מיינע קינדער: "קענסט אויסוואקסן א פשוט'ער וואסער טרעגער, אבער דרך ארץ מוז זיין, אז דו וועסט נישט מיטהאלטן דאס לערנען - וועל איך דיר גארנישט טון, אבער אז איך וועל הערן פון דיינע מלמדים אז דו פירסט זיך נישט מיט דרך ארץ - וועל איך דיר באשטראפן".


מוהרא"ש האט מיר אויסגעלערנט נישט צו זאגן מוסר אין פנים, נאר זאגן מוסר מיט חכמה, רעדן מוסר וואס יענער דארף הערן. און אזוי ווי דער טאטע און מאמע האבן זיך געפונען ביי די שמועס האב איך אריינגעדריידט די שמועס אויף דעם ריכטונג.


דארט זענען געווען געסט וואס וואוינען נישט אין שטעטל, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט. שפעטער קומט צו מיר איינער און פרעגט מיר: "די שמועס איז אמת? דער ראש ישיבה איז טאקע מסכים צו האבן קינדער וואסער טרעגערס?" זאג איך אים: "איך וויל האבן קינדער תלמידי חכמים, איך וויל דאס בעסטע פון זיי, אבער איך שטעל זיך נאר אויף די איינע זאך".


איך דערצייל אים: "יעדן טאג הער איך גרוסן, עלטערן שרייבן מיר סיומים פון זייערע קינדער. איך וועל דיר זאגן דעם אמת, מיינע קינדער לערנען גארנישט, מיינע קינדער שפילן, מיינע קינדער זענען פארנומען מיט אלעס אויסער משניות און גמרא. איך טרייב זיי נישט צו לערנען, איך שטעל זיך אויף זייער יראת שמים און אויף זייער דרך ארץ. וועט ער נישט ענדיגן ש"ס, וועט ער נישט ענדיגן משניות - אבער א איד וועט ער זיין. איך שטעל זיך זיי זאלן זיך אנגרייטן נעגל וואסער, זיי זאלן ליינען קריאת שמע, זיי זאלן רעדן שיין צו עלטערע און בעיקר אין חדר, און אויף דעם געב איך פעטש".


דיר בעט איך זייער זאלסט רעדן צו דיינע קינדער פון דרך ארץ. יעדן טאג ווען די קינדער גייען אין חדר און אין סקול - זאלסטו זיי זאגן מיט אן ערנסטע פנים: "איך האף צום אייבערשטן אז דו ביסט פון די דרך ארץ'דיגע קינדער", רוף דיינע קינדער'ס מלמדים און פרעג זיי: "וואס מאכט מיין קינד?" און זאג אים: "זאג מיר דעם אמת, ער איז דרך ארץ'דיג?" און אז דיין קינד איז דרך ארץ'דיג - זאלסטו רעדן אין שטוב פון דעם, און מאכן אן עסק; אים אויסלויבן פאר אלע קינדער, און אז נישט - זאלסטו אים געבן א קנס, ווייל אן דרך ארץ איז גארנישט דא.


אויך זאלסטו וויסן אז נאר דער וואס צאלט שכר לימוד - דער וועט זען נחת ביי זיינע קינדער, און דער וואס לאכט זיך אויס פון צאלן שכר לימוד - דער וועט קיין נחת נישט זען ביי די קינדער. עס הערט זיך שרעקעדיג; נישט איך זאג דאס, מוהרא"ש זאגט דאס; מוהרא"ש שרייבט דאס בשם פריערדיגע צדיקים. עס איז א פשוט'ע שכל, ווייל אז חינוך הבנים איז א חוזק, מען מאכט זיך נישט וויסנדיג פון די מוסד, מען לאכט פון די מוסד, עס אינטערעסירט נישט די קינדער - איז נישטא קיין הצלחה.


היינט נאכט וועט זיין א פרויען צאמקום, זע אז דיין ווייב זאל קענען קומען. בלייב אין שטוב, בלייב דו מיט די קינדער דאס ביסל צייט אז זי זאל זיך קענען אביסל אנפילן מיט פרישע כוחות.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.