בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת וילך, ג' תשרי, צום גדלי', שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מחזק זיין אידישע פרויען, אז איר נעמט צוזאם פרויען אין ארץ ישראל - אין עיר הקודש צפת תבנה ותכונן במהרה בימינו, זיך מחזק זיין מיט'ן רבינ'ס עצות. עס גייט דורך אויף יעדן איינעם שוועריקייטן וכו' און מיט דעם רבינ'ס עצות קען מען זיך דערהאלטן און אריבער גיין אפילו די שווערסטע זמנים וכו'.

אויף אייער פראגע צי מען זאל ווייזן פאר די פרויען א דרשה וכו'; וויסן זאלט איר אז די רבנים שליט"א האבן גע'אסר'ט וידיאו אלץ מושב לצים, ווייל אז מען זיצט צוזאמען און מען קוקט דברים של מה בכך איז דאס א מושב לצים, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ג, ג): "שְׁנַיִם שֶׁיּוֹשְׁבִין וְאֵין בֵּינֵיהֶם דִּבְרֵי תוֹרָה, הֲרֵי זֶה מוֹשַׁב לֵצִים", אז מען קומט זיך צוזאם און מען רעדט נישט דיבורי אמונה והתחזקות איז דאס א מושב לצים, אבער אז מען קומט זיך צוזאם זיך מחזק זיין אין יראת שמים, אין צניעות און אין חיזוק ועידוד - איז דער אייבערשטער דארט, אזוי ווי חז"ל זאגן (שם): "שְׁכִינָה שְׁרוּיָה בֵינֵיהֶם", דעמאלט איז דער אייבערשטער דארט צווישן זיי; ממילא איז דאס בכלל נישט קיין שאלה, פארקערט, דאס וועט ברענגען אז אלע וואס קוקן די דרשה און הערן זיך צו צו די ווערטער זאלן אויסהערן די רבנים אין אלע הינזיכטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן בזכות די מצוה פון זיך מחזק זיין איינער דעם אנדער'ן מיטן רבינ'ס עצות, זאלט איר זוכה זיין צו שעפן נחת פון אייערע קינדער און צו א שנה טובה ומבורכת.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וילך - תשובה, ה' תשרי, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך וועל רעדן צו אייער מאן ער זאל אהיים קומען אביסל פריער.

איר פון אייער זייט זאלט דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אז אייער מאן איז א מפיץ; ער קומט טאקע אהיים שפעט אבער ער איז עוסק אין די שעות אין צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן. וואס וואלט איר געטון ווען אייער מאן טרעפט זיך א פרנסה פון שפילן אדער זינגען ביי חתונות, וואלט איר אויך געדארפט ווארטן ביז שפעט אויף אים, דעמאלט וואלט איר געקוקט אויף אים אז ער איז א נארמאלער מענטש און ער טוט דאס פאר פרנסה, יעצט ווען ער איז עוסק אין הפצה דארפט איר זיין גליקליך און צופרידן אז ער איז עוסק בתיקון העולם, און אז ער ברענגט אהיים שיין פרנסה.

איך בארעכטיג נישט דאס וואס ער קומט אהיים אזוי שפעט, אבער איר פון אייער זייט דארפט טאנצן פאר שמחה אז איר האט א מאן אן ערליכער איד וואס זיין גאנצע קאפ און מח איז נאר עוסק "לתקן עולם במלכות שדי, וכל בני בשר יקראו בשמך", ער איז מזכה נשמות ישראל צו תורה ומצות; וויפיל אידישע פרויען וויינען אין שטוב ביינאכט אויף זייערע מענער וואס קומען נישט אהיים, זיי דרייען זיך מיט נישט גוטע חברים ה' ירחם? וויפיל אידישע פרויען זענען פארקלעמט אויף זייער לעבן, ווען זייערע מענער גייען ביינאכט צו די נישט גוטע רחמנא לצלן, איר וואס אייער מאן גייט הפצה, ער ברענגט אהיים שיין פרנסה, ער איז א ירא שמים און ער איז ערליך - דארפט איר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף דעם.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז אלעס האט זיך מסדר געווען מיט אייער זון נרו יאיר, דאס איז א מעשה פון תפילה, איך האב זייער אסאך געבעטן פאר אים.

א גמר חתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת נצבים פה עיר הקודש אומאן יצ"ו, כ"ז אלול, שנת תשע"ט לפ"ק

מרת ... תחי'.

איך שרייב אייך דעם בריוו אין אומאן נעבן דעם רבינ'ס ציון.

איך וויל אייך בעטן לכבוד דעם נייעם יאר - ה'תש"פ - ווען יעדער איד נעמט זיך פאר פרישע קבלות טובות, זאלט איר זיך פארנעמען עוסק זיין אין מחזק זיין די פרויען פון אנשי שלומינו. עס זענען דא פרויען וואס גייען אריבער שווערע ביטערע צייטן וכו' און זיי האבן נישט ווער עס זאל זיי מחזק זיין, בפרט די וואס גייען אריבער אין שטוב וכו', וכו', ווען דער מאן איז שולט און לייגט א פחד וכו', זיי האבן מורא אז אויב זיי וועלן רעדן אדער שרייבן צום ראש ישיבה וועט דער מאן ווערן גאר בייז וכו'. ביי די פעלער דארף מען זיי מחזק זיין דורך א כלי שני, זאלט איר זיי מחזק זיין; בפרט מרת ... תחי', ווי איר דערציילט מיר ווי זי וויינט צו אייך וכו', זי האט אזא פחד פונעם מאן וכו', וכו'; זאלט איר רעדן מיט איר און איר מחזק זיין.

דער רבי האט אונז געהייסן און געבעטן מיר זאלן עוסק זיין אין אנטרינקען ביימער (סיפורי מעשיות, מעשה ג, מחגר): "מעשה, אמאל איז געווען א חכם, פאר זיין טויט האט ער גערופן זיינע קינדער און זיין משפחה און האט זיי געלאזט צוואה אז זיי זאלן 'אנטרינקען ביימער'. איר מעגט עוסק זיין אין אנדערע פרנסות אויך, נאר דאס זאלט איר זען שטענדיג צו טון: 'אנטרינקען ביימער'"; מחזק זיין אידישע קינדער, בפרט פרויען – זיי דארפן מער חיזוק.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו נחת פון אייערע קינדער; ... נרו יאיר זאל אויסוואקסן ערליך, אלע זיינע וכו' זאלן אוועק גיין, ער זאל זיין געזונט בגוף ובנפש, און ... זאל זיין אן ערליכער איד.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נצבים, כ"ה אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך בעט אייך זייער איר זאלט אריין נעמען אין זיך די אמונה; חזר'ט זיך טאג טעגליך אז אלעס איז דער אייבערשטער, מיר זענען אין זיינע הענט אזוי ווי א שטיקל קלעי אין די הענט פון קינדער וואס שפילן זיך דערמיט, אזוי זענען מיר אין זיינע הענט.

ווי מער מען חזר'ט און מען זאגט די אמונה, ווערט מען רואיגער און פרייליכער; אלע פחדים פאלן אוועק.

ווען איר דארפט טון אסאך זאכן אין שטוב און עס ווערט אייך שווער אויפ'ן הארץ זאלט איר געדענקען "מעט גם כן טוב", אביסל איז אויך גוט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי שבת, כ:): "אִשָׁה פִּיקַחַת", א קלוגע פרוי, "מֵדִיחָה כּוֹס כַּאן", שווענקט אפ א גלעזל דא, "קְעָרָה כַּאן", א טעלער דארט, "תַּמְחוּי כַּאן", א טאפ דא, "וְנִמְצֵאת מְכַבֶּדֶת אֶת בֵּיתָהּ בְּשַׁבָּת", ביז די גאנצע שטוב ווערט ריין און זויבער לכבוד שבת.

אז מען גייט צוביסלעך, אביסל דא, אביסל יעצט, אביסל דארט און אביסל באלד, קומט מען אן צו אלעס און מען קען ענדיגן די ארבעט.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת נצבים, כ"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דאנקטס און לויבטס דעם אייבערשטן אויף די נס אז איר האט באקומען אזא טייערער חשוב'ער מאן נרו יאיר. דער הייליגער רבי אלימלך זכותו יגן עלינו זאגט אז ווען א מענטש דאנקט דעם אייבערשטן אויף די חסדים, ער דערציילט פאר יעדן איינעם די ניסים וואס דער אייבערשטער טוט מיט אים וועט אים דער אייבערשטער מאכן נאך ניסים; אז איר וועט דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים, אויף דער וואוילער מאן וואס איר האט, וועט דער אייבערשטער אייך געבן פרנסה בריווח.

איר וואוינט דאך נישט ווייט פון קבר רחל, כאפטס אייך אריבער צו מאמע רחל, דארט זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אייך איר זאלט האבן געלט אויף צום לעבן און געלט אריין צו ברענגען דעם יום טוב.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט, אין ירושלים איז געווען א באוויסטער מגיד רבי בנציון יאדלער זכרונו לברכה וואס ער פלעגט ארום גיין אין שול'ן האלטן דרשות; איינמאל איז צו אים געקומען א איד און אנגעהויבן וויינען: "איך האב נישט קיין פרנסה, מיינע קינדער גייען אויס פאר הונגער, זיי וויינען פאר ברויט וכו' וכו'", זאגט אים רבי בנציון ז"ל: "וָואס וִוילְסְטוּ פוּן מִיר? דוּ הָאסְט דָאךְ אַ רַייכֶער טַאטֶע, בֶּעט אִים עֶר זָאל רַחְמָנוּת הָאבְּן אוֹיף דִיר אוּן דִיר הֶעלְפְן", דער איד קוקט אן דעם רבי בנציון מיט וואונדער און זאגט: "מיין טאטע וואס וואוינט אין צפת? וואס קען ער מיר שוין העלפן? ער האט קוים פאר זיך צו לעבן?" און ער הייבט אן וויינען: "פארוואס מאכט איר חוזק פון מיר?!" זאגט אים רבי בנציון: "איך מיין נישט דיין טאטע פון צפת, איך מיין דיין טאטע אין הימל - דער גרויסער באשעפער - ער קען דיר העלפן! בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר".

דאס זאלט איר טון, בעטס דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, עס קומט יום טוב און מיר האבן גארנישט אין שטוב; נישט דא קיין איין שקל אויף יום טוב, מיר דארפן געלט פאר דיינע מצוות אייבערשטער, מיר דארפן א סוכה, ד' מינים, קליידער וכו'".

בעט אייער מאן יעצט ווען ער פארט קיין אומאן, אז ער זאל נישט אפלאזן דעם ציון; ער זאל גיין צום ציון נאכאמאל און נאכאמאל, דארט זאל ער בעטן פאר ישועות, רפואות און פרנסה בריווח.

איך וויל אייך אנמערקן אויף א זאך וואס איר האט מן הסתם נישט אינאכט גענומען, ווען איר שיקט אן אימעיל קומט ארויף א בילד פון אייך מיט אייער מאן, וויל איך אייך בעטן איר זאלט דאס אראפנעמען. איר זאלט קיינמאל נישט ארויסשטעלן בילדער פון אייך און זיכער נישט א בילד פון זיך מיט אייער מאן וכו'; עס איז נישט קיין צניעות אז פרעמדע מענטשן זאלן זען פריוואטע בילדער, איך האף אז איר וועט אננעמען וואס איך בעט אייך.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש לסדר כי תבוא לאומאן, כ' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר האט איינגעליידנט מרת ... צו אייך אויף ראש השנה; הלוואי זאלן נאך אנדערע זיך לערנען פון אייך צו טון חסד איינער מיט'ן צווייטן, בפרט ראש השנה ווען אלע אנשי שלומינו פארן אוועק קיין אומאן און נישט אלע פרויען האבן וואו צו גיין עסן די סעודות, דערפאר וואלט געווען א גרויסע זאך ווען מען ליידנט איין די פרויען וואס האבן נישט וואו צו זיין.

אין דעם זכות זאלט איר זוכה זיין צו מגדל זיין אייערע קינדער גרינגערהייט, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות הכנסת אורחים, סימן ג): "הַכְנָסַת אוֹרְחִים מְזַכֶּה אֶת הָאִשָּׁה לְבָנִים", הכנסת אורחים איז מסוגל פאר קינדער; אזוי ווי מיר זעען ביי די פרוי שונמית וואס האט זייער חשוב געהאלטן די מצוה פון הכנסת אורחים (מלכים ב ד, ט-י), דערפאר האט איר אלישע הנביא צוגעזאגט א קינד (שם, שם, טז), און זי האט זוכה געווען צו א קינד – חבקוק הנביא (זוהר הקדוש, פרשת בשלח, דף מד:).

איך האט מיר געשריבן זוממער אז איר זענט מתרגם דעם קונטרס "געדולד צו קינדער" אויף ענגליש, איך ווארט צו הערן אויב עס איז שוין פארטיג, כדי מען זאל דאס קענען דרוקן און פארשפרייטן פאר אלע וואס פארשטייען נאר ענגליש.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת נצבים, כ"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך ווארט צו הערן פון אייך אויב איר האט באקומען מיין בריוו.

איך שיק אייך דא א קליינע תפילה וואס איר זאלט דאווענען יעדן טאג:

"רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, אִיךְ בִּין אַזוֹי צֶעבְּרָאכְן אוּן צֶעקְלַאפְּט; אִיךְ שְׁפִּיר וִוי אִיךְ קֶען מֶער נִישְׁט לֶעבְּן. קֵיינֶער אִין דִי וֶועלְט פַארְשְׁטֵייט מִיר נִישְׁט, נָאר דוּ טַאטֶע זִיסֶער, נָאר דוּ רַחְמָנוּת'דִיגֶער טַאטֶע קֶענְסְט מִיר פַארְשְׁטֵיין, וִויפִיל אִיךְ בִּין אַרִיבֶּער, וִויפִיל מֶען הָאט מִיר גֶעפַּיינִיגְט, וִויפִיל אִיךְ הָאבּ מִיטְגֶעמַאכְט אוּן אִיךְ מַאךְ מִיט; הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל הָאבְּן כֹּחַ צוּ אוֹיפְצִיעֶן מַיינֶע קִינְדֶער זֵיי זָאלְן זַיין עֶרְלִיכֶע אִידְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל נִישְׁט הָאבְּן קַיין אוּמְזִיסְטִיגֶע פְּחָדִים אוּן דִּמְיוֹנוֹת, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל שׁוֹין הָאבְּן אַ גַאנְצֶע יְשׁוּעָה.

רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, אִיךְ בִּין פוּל מִיט סְפֵיקוֹת, אִיךְ וֵוייס נִישְׁט וָואס צוּ טוּן אוּן וָואס אִיז דִי רִיכְטִיגֶע וֶועג, יֶעדֶע מִינוּט טְרַאכְט אִיךְ עֶפֶּעס אַנְדֶערְשׁ; אֵיין רֶגַע טְרַאכְט אִיךְ 'יָא' אֵיין רֶגַע טְרַאכְט אִיךְ 'נֵיין', פוּן דֶעם אַלֶעם וֶוער אִיךְ אָפְּגֶעשְׁוַואכְט. הֶעלְף מִיר אֵייבֶּערְשְׁטֶער; אִיךְ גֶעבּ זִיךְ אִיבֶּער צוּ דִיר, טוּ מִיט מִיר וָואס אִיז גוּט פַאר מִיר, הֶעלְף מִיר בִּזְכוּת דִי הֵיילִיגֶע צַדִּיקִים וָואס הָאבְּן זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דַיינֶעט וֶועגְן, בִּזְכוּת זֵייעֶר תּוֹרָה, זֵייעֶר תְּפִילָה אוּן זֵייעֶר עֶרְלִיכְקַייט; בִּזְכוּת אַבְרָהָם אָבִינוּ, בִּזְכוּת יִצְחָק אָבִינוּ, בִּזְכוּת יַעֲקֹב אָבִינוּ, בִּזְכוּת מֹשֶׁה רַבֵּינוּ, בִּזְכוּת אַהֲרֹן הַכֹּהֵן, בִּזְכוּת יוֹסֵף הַצַדִיק, בִּזְכוּת דָוִד הַמֶלֶךְ, בִּזְכוּת שְׁלֹמֹה הַמֶלֶךְ, בִּזְכוּת רֶבִּי שִׁמְעוֹן בַּר יוֹחָאִי, בִּזְכוּת רֶבִּי יִצְחָק לוּרְיָא אַשְׁכְּנַזִי, בִּזְכוּת רֶבִּי יִשְׂרָאֵל בַּעַל שֵׁם טוֹב, בִּזְכוּת רֶבִּי נַחְמָן בֶּן פֵיגֶא מִבְּרֶסְלֶב, בִּזְכוּת רֶבִּי נָתָן מִבְּרֶסְלֶב, בִּזְכוּת רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה מִבְּרֶסְלֶב, יְהִי לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ, ה' צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ט אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס זאל אייך נישט שטערן אז איר קענט נישט איינשלאפן וכו'; דער הייליגער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תלא): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִישֹׁן וְאֵינוֹ יָכוֹל לִישֹׁן", ווער עס וויל שלאפן און קען נישט איינשלאפן, "הָעֵצָה לָזֶה לְבַל לְהַכְרִיחַ עַצְמוֹ כָּל כַּךְ לִישֹׁן", די עצה פאר אים איז ער זאל זיך נישט צווינגען צו שלאפן, "כִּי כָּל מַה שֶׁמַכְרִיחַ עַצְמוֹ יוֹתֵר לִישֹׁן, מִתְגַּבֵּר עָלָיו בְּיוֹתֵר מְנִיעוֹת הַשֵּׁנָה", ווייל ווי מער ער וועט זיך נייטן צו שלאפן אלץ מער וועט ער נישט איינשלאפן; אזוי איז אין יעדע זאך אין לעבן, ווי מער מען צווינגט זיך אלץ ערגער ווערט וכו'.

אז איר קענט נישט איינשלאפן זאלט איר נעמען אין בעט דעם "ספר אשר בנחל" אין אידיש, אדער "ספר עצתו אמונה"; ליינטס די בריוו, דאס וועט אוועק נעמען אלע פחדים און אומזיסטיגע שרעק, עס וועט אריין ברענגען אין אייך שמחה און איר וועט ווערן רואיג און צופרידן.

דער אייבערשטער זאל אייך העלפן אז אלע אייערע פחדים און שרעק זאלן אוועק גיין און איר זאלט מגדל זיין אייערע קינדער צוזאמען מיט אייער טייערער מאן געזונטערהייט.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ט אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

דאס וואס איר פרעגט אז עס קומט יעצט די הייליגע טעג ווען אלע פרויען גייען אין שול דאווענען, וואס איר זאלט טון אז איר האט קליינע קינדער; דער ענטפער איז: "א מאמע מיט קליינע קינדער קומט צו זיין אין שטוב". ווען איר וועט האבן עלטערע קינדער וואס וועלן אכטונג געבן אויף די קליינע קינדער, אדער ווען איר וועט חתונה מאכן אייערע קינדער, דעמאלט וועט איר גיין אין שול וכו', אבער יעצט ווען איר זענט געבענטשט מיט קליינע קינדער זאלט איר זיך פרייען צו זיין מיט זיי אין שטוב און איר זאלט דאווענען אין שטוב.

מען קען נישט נאכמאכן א צווייטן; איינער האט די מעלה און א צווייטער האט א צווייטע מעלה, אז אייער שוועסטער האט כח צו גיין אין שול און זי געבט זיך אן עצה מיט די קליינע קינדער וכו', מיינט דאס נישט צו זאגן אז איר דארפט טון וואס זי טוט; יעדער מענטש האט זיינע נאטורן און זיינע געלונגענקייטן און מען קען נישט קוקן אויף א צווייטן, איר זאלט בלייבן אין שטוב און פון דארט דאווענען צום אייבערשטן.

איר שרייבט אז פאריאר זענט איר נישט געגאנגען ראש השנה דאווענען אין שול און איר האט געשפירט ווי אייערע תפילות זענען נישט ארויפגעגאנגען אזוי הויך ווי עס גייט ארויף אין שול; עס איז זיכער אזוי אז אין שול איז א פלאץ וואו די תפילות גייען ארויף, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ו.): "אֵין תְּפִלָּה שֶׁל אָדָם נִשְׁמַעַת אֶלָּא בְּבֵית הַכְּנֶסֶת", דער אייבערשטער הערט אויס שנעלער די תפילות אין בית המדרש; אפילו פון פרויען, אזוי ווי מיר געפונען (ילקוט שמעוני עקב, רמז תתעא): "מַעֲשֶׂה בְּאִשָׁה אַחַת שֶׁהִזְקִינָה מְאֹד", עס איז געווען א מעשה מיט א אלטע פרוי וואס האט שוין נישט געוואלט לעבן, זי האט שוין נישט געשפירט קיין טעם אין עסן און אין טרינקען און זי האט געוואלט אוועק גיין פון די וועלט, איז זי געקומען צום הייליגן תנא רבי יוסי בן חלפתא און אים געבעטן: "רֶבִּי, זָקַנְתִּי יוֹתֵר מִדַּאי", איך בין שוין זייער אלט און מיין לעבן איז מיר פאר'מיאוס'ט, איך דארף א ברכה נפטר צו ווערן, האט דער הייליגער תנא איר געפרעגט: "בְּאֵיזוֹ מִצְוָה אַתְּ רְגִילָה לְהַקְפִּיד בְּכָל יוֹם?" וואס פאר א מצוה ביסטו מקפיד צו מקיים זיין יעדן טאג, האט זי געזאגט: "איך פארפעל נישט קיין איין טאג צו גיין אין שול דאווענען", האט ער איז געזאגט: "האלט זיך צוריק דריי טעג פון גיין אין שול", זי האט אזוי געטון און נאך דריי טעג איז זי נפטר געווארן. זעט מען פון דעם אז דאווענען אין שול איז א גרויסע זאך אויך פאר פרויען; אבער אויב מען איז א מאמע פאר קינדער איז נישט דא קיין גרעסערע זאך ווי זיין אין שטוב מיט די קינדער.

געדענקטס וואס דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסט): "מַה צְרִיכִין לְהִתְבַּלְבֵּל? אֵיךְ שֶׁעוֹשִׂין עוֹשִׂין, וּבִלְבַד שֶּׁלֹּא לַעֲשׂוֹת רַע חַס וְשָׁלוֹם", מען דארף זיך נישט מבלבל זיין פון גארנישט, "ווי מען טוט טוט מען, אבי מען טוט נישט קיין שלעכטס חס ושלום".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נצבים, כ"ב אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

הגם איך האב שוין גערעדט מיט אייך נעכטן צוזאמען מיט מיין ווייב תחי', וויל איך אייך נאכאמאל מחזק זיין.

איך בעט אייך זייער איר זאלט אריין נעמען אין זיך די אמונה; איר זאלט גלייבן אינעם אייבערשטן אז ער טוט אלעס, קיינער קען אייך נישט העלפן און אודאי נישט שלעכטס טון.

דער עסקן ... קען אייך גארנישט טון און דער רב ... קען אייך אויך גארנישט טון, עס זעט אפשר אויס ווי מענטשן טוען און מענטשן מאכן, אבער באמת איז אלעס דער אייבערשטער. אז איר וועט חזר'ן די אמונה, איר וועט זיין שטארק מיט אמונה - וועט איר ניצול ווערן פון אלע שלעכטע מענטשן וואס ווילן אייך שלעכטס טון. אזוי ווי דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "א סגולה געראטעוועט צו ווערן פון רשעים – שלא לפחוד, נישט מורא האבן פון זיי".

שטארקט אייך מיט אמונה ובטחון, דער רבי זאגט (ספר המדות, אות פחד, סימן טו): "עַל-יְדֵי בִּטָּחוֹן לֹא יִהְיֶה לְךָ פַּחַד", ווער עס פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן דער האט נישט מורא פון קיינעם; ווייל ער ווייסט און גלייבט אז קיינער אויף די וועלט קען אים נישט שלעכטס טון, ער האט נישט מורא פון סטראשינקעס וכדומה.

וואויל איז דעם וואס פארלאזט זיך אויפ'ן אייבערשטן, ער ווייסט און געדענקט שטענדיג אז דער אייבערשטער פירט די וועלט; דער מענטש איז גליקליך און פרייליך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיינע טייערע ... נרו יאיר וזוגתו ... תחי'.

איך בעט אייך זייער שרעקט אייך נישט; דער אייבערשטער איז מיט ענק, ער היט ענק און בענטשט ענק.

בנוגע אייער זון נרו יאיר; איר זאלט אים נישט באצוואונגען וכו', מיט סבלנות וועט איר זוכה זיין צו זען פון אים אסאך נחת.

דאס מיינט נישט צו זאגן אז ער מעג רעדן און זיך פירן מיט חוצפה; אויף חוצפה דארף מען באשטראפן. א קינד טאר נישט שלאגן אדער שטויסן וכו' עלטערן, אויב ער שלאגט אדער שטויסט זאלט איר אים מחנך זיין, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן סד): "צָרִיךְ לְלַמֵּד אֶת הַתִּינוֹק דֶּרֶךְ אֶרֶץ מִנְּעוּרָיו", מען דארף לערנען קינדער דרך ארץ ווען זיי זענען נאך קליין.

מרת ... תחי', ווען איר צינדט אן די שבת ליכט זאלט איר זיך אוועק זעצן און וויינען צום אייבערשטן פאר אלעס וואס ליגט אייך אויפ'ן הארץ, ובעיקר פאר אייערע קינדער, אז זיי זאלן אויסוואקסן גרויסע צדיקים. ווען מען צינדט די שבת ליכט איז א גרויסע עת רצון צו פועל'ן ישועות.

נאכאמאל, איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך נישט שרעקן פון גארנישט, דער אייבערשטער איז מיט אייך און ער היט אייך.

א גוט שבת.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד משפחת ... שיחיו.

דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אויף די מתנה וואס ער האט אייך געגעבן אז איר האט געבוירן א קינד למזל טוב, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן נחת פון אלע אייערע קינדער.

איך בעט אייך זייער מרת ... תחי' איר זאלט אריין נעמען אין זיך די אמונה, איר זאלט חזר'ן אן א שיעור די ווערטער: "דער אייבערשטער פירט דער וועלט מיט א פונקטליכער חשבון", חזר'ט אייך דעם פסוק (דברים לב, ד): "הַצּוּר תָּמִים פָּעֳלוֹ, כִּי כָל דְּרָכָיו מִשְׁפָּט, אֵל אֱמוּנָה וְאֵין עָוֶל, צַדִּיק וְיָשָׁר הוּא", אלעס וואס דער אייבערשטער טוט, איז מיט א פונקטליכער חשבון.

ווי מער א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה; ער ווייסט אז עס איז גארנישט דא אויף דער וועלט אויסער דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער איז מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, דאן לעבט ער א רואיג לעבן.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט זיך געמאכט א ניגון אויף די ווערטער אלץ בחור ווען ער פלעגט גיין אין וואלד רעדן צום אייבערשטן, ער האט מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, פון די חיות וכו', האט ער זיך אונטער געזינגען די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם". מוהרא"ש האט דערציילט אז עס איז אים געווען זייער שווער אין אנהייב, ווייל ער האט זייער מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, און דערפאר האט ער גע'חזר'ט די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", ער האט דאס גע'חזר'ט אן א שיעור מאל ביז ער האט שוין נישט געהאט קיין שום פחד פון קיינעם, פון דעם איז געווארן די שיינע ניגון אויף די ווערטער.

דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח איר זאלט צוריק קומען צו אייערע כוחות און זען מיט אייערע אויגן די חסדים וואס ליגט אונטער אלע פאסירונגען.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שופטים, ד' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז נישט צו פארשטיין, ווי קען מען זיך אננעמען פאר אזא איינעם וואס האט מטמא געווען א אידישע טאכטער?! עס איז א פלא פארוואס אלע האבן אויפגעהערט צו רעדן מיט אייך ווייל איר האט דערציילט פאר די פאליציי וואס יענער האט געטון מיט אייך אין די יונגע יארן און מען האט אים געלייגט אין תפיסה.

איר פון אייער זייט זאלט מכבד זיין טאטע מאמע; אז זיי ווילן נישט רעדן מיט אייך וכו' איז דאס נישט אייער פראבלעם, אבער איר פון אייער זייט זאלט ווייטער רעדן מיט זיי אויב זיי ווילן רעדן מיט אייך.

איר האט נישט גוט געטון מיט'ן זאגן פאר די קינדער אז מען רעדט מער נישט מיט זיידי און באבי, ווייל דאס איז א הירוס אין חינוך; איר געבט זיי א חינוך אז זיי זאלן דאס טון מיט אייך ווען זיי וועלן עלטער ווערן. זיי וועלן אויך אנזאגן זייערע קינדער אפצוהאקן מיט זיידי באבי - מיט אייך; זעטס ווי פריער צוריק צו דרייען מיט חכמה אז די קינדער זאלן נישט ווערן צומישט. מען טאר נישט זאגן פאר קינדער אז מען האקט אפ מיט עלטערן - זאל זיין וואס זאל זיין, אויב די עלטערן ווילן נישט רעדן מיט אייך איז דא גענוג וועגן ווי אזוי זיך ארויסצודרייען פון אהין גיין אן דעם וואס די קינדער זאלן כאפן וואס עס גייט פאר.

שטארק זיך מיט די עצות פון רבי'ן, בפרט מיט די עצה פון אנהייבן פונדאסניי. דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן אזעלכע ליכטיגע עצות וואס ווער עס טוט זיי קריכט ארויס פון אלע פראבלעמען. די ערשטע עצה איז שכחה; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "אֵצֶל הָעוֹלָם הַשִּׁכְחָה הִיא חִסָּרוֹן גָּדוֹל בְּעֵינֵיהֶם", ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, "אֲבָל בְּעֵינַי יֵשׁ בְּהַשִּׁכְחָה מַעֲלָה גְּדוֹלָה, כִּי אִם לֹא הָיְתָה שִׁכְחָה, לֹא הָיָה אֶפְשָׁר לַעֲשׂוֹת שׁוּם דָּבָר בַּעֲבוֹדַת ה'", אבער איך זאג אז שכחה איז א מורא'דיגע מעלה, ווייל ווען א מענטש וואלט געדענקט יעדע זאך וואס ער האט געטון וואלט ער נישט געקענט אנגיין ווייטער מיט זיין לעבן, נאכדעם וואס עס וואלט אים געשטערט אלעס וואס ער האט געטון.

בעטס דעם אייבערשטן עס זאל ארויס גיין פון אייך וואס איר זענט אריבער אין די יוגנט; געוואוינט אייך צו זיך אויס צו רעדן צום אייבערשטן; פארציילט אים אלעס וואס איר זענט אריבער. דאס וועט מאכן עס זאל ארויס גיין פון אייך. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ד) אז ווען א מענטש זינדיגט ווערן די עבירות אריין געקריצט אין זיינע ביינער, אזוי ווי עס שטייט (יחזקאל לב, כז): "וַתְּהִי עֲוֹנֹתָם עַל עַצְמוֹתָם" און דאס הרג'ט דעם מענטש, אזוי ווי עס שטייט (תהילים לד, כב): "תְּמוֹתֵת רָשָׁע רָעָה", די עבירות פונעם מענטש טוען אים הרג'נען; אבער ווען א מענטש איז זיך מתוודה פאר'ן אייבערשטן, ער פארציילט פאר'ן אייבערשטן יעדע זאך וואס ער האט געטון און בעט דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אים, דאן גייען ארויס אלע עבירות פון זיינע ביינער. דעריבער, אז איר וועט דערציילן פאר'ן אייבערשטן אלע אייערע אלטע מעשים וועט דאס צושטייטליך ארויסגיין פון אייך ביז איר וועט עס אינגאנצן פארגעסן, וואס דאס איז א סימן אז דער אייבערשטער איז אייך מוחל אויף אלעמען, ווייל איר זענט נישט שולדיג, מען האט אייך דאך באצוואונגען וכו'.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שופטים, ב' דראש חודש אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

דאנק דעם אייבערשטן וואס ער האט דיר אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס; זיי נישט צעבראכן אז דו האסט פארלוירן וכו', דער אייבערשטער האט דיר אפגעהיטן פון א נישט געזונט קינד לא עלינו.

קודם זעסטו אז איר קענט האבן קינדער, און איר וועט אם ירצה ה' זוכה זיין צו זרע של קיימא. איך בעט פאר ענק יעדן טאג און איך ווארט שוין צו הערן בקרוב גוטע נייעס.

נעם דיר דעם ספר תהלים פאר א חבר'טע; זאג יעדן טאג תהלים אויף א סדר און ווען דו ענדיגסט זאלסטו נאכאמאל אנהייבן. אזוי זאלסטו טון דיין גאנצע לעבן – זאגן תהלים כסדרן, אביסל אדער אסאך, וועט דער אייבערשטער מאכן גרויסע ניסים.

אזוי אויך זאלסטו זיך מתבודד זיין, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן כה): "הִתְבּוֹדְדוּת הוּא מַעֲלָה עֶלְיוֹנָה וּגְדוֹלָה מִן הַכֹּל", התבודדות איז גרעסער פון אלעס; נישט דא קיין גרעסערע זאך ווי זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיט'ן אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך.

דאנק און לויב דעם אייבערשטן פאר דיין טייערער מאן נרו יאיר; דו ווייסט אליינס נישט ווי גליקליך דו ביסט, דו האסט זוכה געווען צו א מאן וואס נישט יעדער איז זוכה צו דעם.

נאכאמאל, זיי נישט צעבראכן; פארקערט, דאנק און לויב דעם אייבערשטן פאר די נס וואס ער האט דיר אפגעהיטן.

א כתיבה וחתימה טובה; א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

נעכטן נאכט האב איך אפגעשטאטעט א פלוצלינג'דיגע באזוך אין שטעטל; איך האב זיך אונטערגעהערט ווי אייער מאן נרו יאיר לערנט פאר דעם שיעור אין גמרא בטוב טעם ודעת, אזוי שיין און אזוי לייכט צו פארשטיין און קענען מיט האלטן.

בכלל איז דער לופט אינעם שול זייער א געשמאקע לופט; מען שפירט דארט השראת השכינה, אחדות און ליבשאפט, מען שפירט דארט דעם רבינ'ס תמימות, ממש וואס דער רבי האט געזאגט ווען ער איז אוועק געפארן פון ברסלב קיין אומאן, ער האט געלייגט זיין האנט אויף די מזוזה און געזאגט: "תִּרְאוּ לְהִתְקַבֵּץ יַחַד, וּלְהִתְפַּלֵּל יַחַד" איר זאלט זיך האלטן צוזאמען, און דאווענען צוזאמען, "כִּי אִם תִּתְפַּלְּלוּ בְּכַוָּנָה, אוּלַי תּוּכְלוּ לְהַמְשִׁיךְ אוֹתִי לְכָאן עוֹד הַפָּעַם". אויב איר וועט זיך האלטן צוזאמען, און דאווענען צוזאמען, וועט איר מיר קענען ממשיך זיין צו אייך (חיי מוהר"ן קפז)".

דערפאר שרייב איך אייך דאס אז איר זאלט זען פון אייער זייט - אין ווייבער שול זאל אויך הערשן אזא געשמאקע לופט, מען זאל זיך ליב האבן איינער דעם אנדערן און מען זאל זוכן ווי מען קען טון חסד צווישן זיך, - וועט איר זוכה זיין צו אזעלכע גרויסע זאכן וואס מען קען זיך נישט פארשטעלן.

איך האף אז איר וועט זיך ווייטער צוזאמנעמען איינמאל א וואך – יעדן דינסטאג וכדומה – זיך מחזק זיין איינער דעם צווייטן.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

שטארק זיך מיט אלע דיינע כחות צו זיין פרייליך; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן כד): "מִצְוָה גְּדוֹלָה לִהְיוֹת בְּשִׂמְחָה תָּמִיד", עס איז א גרויסע מצוה צו זיין פרייליך; אלע ווייטאגן גייען אוועק ווען מען איז פרייליך.

זיי מחזק דיין מאן נרו יאיר ער זאל גיין צום שיעור יעדע אויפדערנאכט; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון לערנען א דף גמרא יעדן טאג. פרויען זענען פטור פון לימוד התורה, אבער אינעם זכות וואס זיי שיקן די מענער לערנען און זיי טוען זיי אפווארטן – דורכדעם זענען די פרויען זוכה צו באקומען עולם הבא, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות יז.): "אֲמַר לֵיהּ רַב לְרַבִּי חִיָּא: נָשִׁים בְּמַאי זָכְיָן?" אויף וואס פאר א גוטע מעשים באקומען די פרויען שכר, זיי האבן דאך נישט די מצוה פון לערנען די הייליגע תורה? האט אים רבי חייא געענטפערט: "בְּאַקְרוּיֵי בְנַיְהוּ לְבֵי כְנִשְׁתָּא וּבְאַתְנוּיֵי גֻבְרַיְהוּ בֵּי רַבָּנַן, וְנָטְרִין לְגֻבְרַיְהוּ עַד דְּאָתוּ מִבֵּי רַבָּנַן", פארן שיקן די קינדער אין חדר לערנען תורה, און פאר'ן אפווארטן די מענער ביים אהיים קומען פון כולל וואו זיי לערנען תורה.

איך האב גרויס נחת פון ענק; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט אויפשטעלן ערליכע אידישע דורות און איר זאלט זיין א לעבעדיגע ביישפיל פאר אלע משפחות אין שטעטל ווי אזוי תלמידי היכל הקודש דארפן זיך פירן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

אפילו איך האב שוין גערעדט מיט אייך און קלאר געזאגט מיין מיינונג, וועל איך אייך שרייבן אז אנדערע זאלן דאס אויך וויסן.

בנוגע וואס איר זאגט אז א סנוד אדער שניעל איז א חסרון אין צניעות, לדעתי איז דאס נישט א חסרון אין צניעות, עס איז גארנישט ווייניגער ווי דעם טורבאן וואס די פרויען טראגן.

דאס וואס איר זאגט אז אז מען קען מיינען אויף די פרויען וואס טראגן דאס אז מען שערט נישט די האר – דאס איז נישט ריכטיג, א פרוי וואס שערט די האר זעט מען דאס אן מיט'ן סנוד און א פרוי וואס שערט נישט די האר זעט מען דאס אן מיט'ן טורבאן.

ליידער ליידער זענען פארהאן הונדערטער היימישע פרויען מיט טורבאנ'ס וואס שערן זיך נישט די האר; אנשטאט צו רעדן פון דאס גרויסקייט פון זיך שערן די האר נאך די חתונה און פון די הארבקייט פון אייגענע האר מאכט מען תקנות נישט צו גיין מיט א בענדענע, סנוד און שניעל וכו'.

געלויבט דעם אייבערשטן אז אלע תלמידות פון אונזער סקול "בית פיגא" גייען אפגעשוירן; נישט סתם אפגעשוירן – בכפי', געצווינגענערהייט, נאר זיי פרייען זיך מיט דעם, זיי פרייען זיך צו טון דעם רצון פונעם אייבערשטן. אלע זענען צניעות'דיג, זיי האבן ליב "צניעות" און גרויסן זיך מיט דעם; ווייל מען לייגט זיי דאס אריין פון די יוגנט מיט ליבשאפט, זיי קוקן אויף דעם ווי א שיינע זאך, נישט ווי א קנס, ווי א יאנטשי זאך וכו'.

דא אין קעמפ איז א ריינע פלאץ, אלע פרויען גייען בצניעות; מען רעדט פון דעם און מען שטייט אויף דעם אז אונזערע קינדער זאל אויפוואקסן מיט צניעות.

עס איז כדאי איר זאלט צו הערן דעם שיעור אויף "קול ברסלב" – פרויען אפטיילונג, פון ערב ראש חודש אלול, וועט איר אביסל הערן וואס מען פארלאנגט ביי אונז אין די קהילה און וואס א "בית פיגא" תלמידה איז, עד כדי כך אז היינט האב איך באקומען א בריוו פון א פרוי וואו זי פרעגט אויב זי קען זיין א חלק פון אונזער קהלה ווייל זי איז אויפגעוואקסן נישט מיט דעם חינוך אז מען דארף זיך שערן נאך די חתונה. זי איז געקומען די וואך אין קעמפ און זי רעדט זיך אפ אז פרויען האבן איר פארגעהאלטן וועגן איר האר און וועגן איר צניעות... זעט איר דאך וואס דער פלאץ איז.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זען נחת ביי אלע קינדער און אייניקלעך.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארק מיט אלע כוחות צו האבן סבלנות צו אייערע קינדער.

אלע פרויען, אלע אידישע מאמעס גייען אריבער שווערע צייטן מיט חינוך הבנים והבנות; קינדער פאלגן נישט אלעמאל מיט איין מאל הייסן, עס זענען דא קינדער וואס זענען מער פארשפילט און הערן נישט ווען מען רעדט צו זיי, עס זענען דא קינדער וואס זענען מער ווילד און מער טאנצעדיג און שפרינגענדיג, צו זיי דארף מען האבן מער סבלנות. בעט איך אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אלע כחות צו האבן געדולד צו זיי.

ווען אייערע קינדער זענען אין חדר און אין סקול זאלט איר זיך מאכן אפאר מינוט צייט זיך אוועקזעצן מיט א תהלים, זאגט אפאר קאפיטלעך תהלים און נאכדעם זאגט די תפלה:

"הייליגער באשעפער, איך דאנק דיר פאר מיין לעבן, איך דאנק דיר פאר מיין מאן און קינדער – אויף יעדן באזונדער, רבונו של עולם געב מיר כח און שכל איך זאל האבן די ריכטיגע צוגאנג צו מיינע קינדער. איך שפיר זיך ווי א פארלוירענע, מיינע קינדער פאלגן מיך נישט און דאס מאכט איך זאל זיך פארלירן, איך זאל שרייען און צומאל שלאגן וכו', העלף מיר בעשעפער, איך וויל נישט שרייען און שלאגן, איך וויל זיי מחנך זיין אויף די ריכטיגע וועג, איך וויל זיין א גוטע מאמע, איך וויל זען ערליכע דורות; העלף מיר אייבערשטער, זיי מיט מיר אייבערשטער. העלף מיר בזכות די צדיקים און צדקניות, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ יְיָ צוּרִי וְגֹאֲלִי".

איך בעט אייך איר זאלט נישט געבן פאר די קינדער קיין שום עלעקטעראנישע שפילצייג; נישט קיין טעלעפאנס, געים-בוי'ס וכדומה, וועט איר זען פון זיי אסאך אידיש נחת.

פון דער ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אלע אייערע כוחות, און ווערט נישט צעבראכן פון קיינעם. ביי מיר זענט איר זייער חשוב; איך פריי זיך זייער אז איר זענט געקומען אין קעמפ מיט אייער מאן נרו יאיר, איר זענט א חלק אין אונזער קהלה. דער אינגערמאן וואס איז געשטעלט צו פארדינגען באנגעלאוס פרעגט מיר יעדע משפחה צי מען קען זיי פארדינגען א באנגעלאו, איך האב אים געזאגט אז פאר משפחת ... מיט זיין ווייב זאל ער זיכער מאכן צו פארדינגען א באנגעלאו.

עס טוט מיר וויי צו הערן אז איינער האט אייך געזאגט אז איר זענט נישט קיין חלק פון די קהלה "ווייל איר שערט זיך נישט אפ די האר"; איך ווייס נישט ווער עס האט אייך דאס געזאגט און איך וויל נישט וויסן ווער דאס איז, איך זאג אייך אז איר זענט א חלק פון די קהלה ווייל איר ווילט זיין גוט און איר זענט גוט.

בנוגע אפשערן די האר וכו'; דאס איז געווען מוהרא"ש'ס רצון, אז מען זאל זיך אפשערן און ווער עס קען נישט און איז נישט מסוגל אויף דעם וכו' וכו' זאל זייער אכטונג געבן אז די האר זאל זיין אינגאנצן צוגעדעקט. אבער מען מיינט נישט צו זאגן אז ווער עס שערט נישט די האר איז נישט א חלק פון קהלת היכל הקודש; פארקערט, מיר פרייען זיך מיט אייער משפחה און מיר קוקן אויף אייך שיין, די וואס מאכן מחלוקת און זענען מחרחרי ריב - זיי זענען נישט א חלק פון אונזער קהלה אפילו זיי דרייען זיך אונטער די פיס און שטעלן זיך אהער ווי ווער ווייסט וואס וד"ל.

וואויל איז אייך אז איר טוט זיך אן בצניעות; קוקטס נישט אויף קיינעם, דער עיקר זאלט איר ווייטער לעבן מיט אייער טייערער מאן באהבה ובשלום. איך האב זייער ליב אייער מאן, ער איז א טייערער מענטש און איר זענט אויך זייער גוט און ערליך.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ראה, כ"ז מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויב דאס אלעס וואס איר שרייבט איז אמת; ער איז א מניוול, א קראנקער מענטש ה' ירחם. אייער קינד דערציילט אז ער איז אים מטמא רחמנא לצלן - זאלט איר נישט שיקן מער די קינדער צו אים, און זיכער נישט אויף ראש השנה.

איר דארפט אויסארבעטן אז די קינדער זאלן זען זייער טאטע און רעדן מיט אים נאר ווען נאך איינער געפונט זיך דארט.

לייגט אריין יראת שמים אין אייערע קינדער, זיי זאלן זיך דערווייטערן פון הונט; נישט צורירן צי הונט, ווייל דאס ברענגט א שטארקע טומאה אויפ'ן מענטש, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות המתקת דין, סימן צב): "מִי שֶׁמְּגַדֵּל כֶּלֶב מְעוֹרֵר דִּין", ווער עס ציט אויף ביי זיך א הונט ברענגט אויף זיך דינים.

דער אייבערשטער זאל שוין רחמנות האבן אויף אונז, מיר זאלן ארויס גיין פון דעם ביטערן גלות.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת עקב, כ' מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן די נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

איך פריי זיך זייער אז איר זענט זיך נעכטן נאכט צוזאמגעקומען, אלע ווייבלעך פון שטעטל – זיך מחזק זיין און זיך פרייען אז מיר ווייסן פון הייליגן רבי'ן.

חכמינו זכרונם לברכה רעכענען אויס אויף עטליכע פאלן (ברכות סג:) אז ווען מען געבט אוועק די שטוב מען זאל עס נוצן פאר אן אכסניא של תורה, איז מען זוכה צו געבענטשט ווערן פונעם אייבערשטן; איז דאך זיכער אז דו נעמסט צוזאמען די פרויען ביי דיר אין שטוב זיך מחזק זיין מיט די חיזוק פון רבי'ן – וועסטו זען גרויסע ישועות ביי דיר און ביי דיינע קינדער.

דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער טוט מיט דיר; דו האסט א טייערע מאן און ליכטיגע קינדער – וואס נאך דארפסטו? וואס נאך דארף א אידישע פרוי?! נאר דאס; אן ערליכע שטוב, א מאן וואס פירט זיך בדרך התורה און קינדער וואס לערנען און דאווענען.

אז דו וועסט דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן וועסטו זען שטענדיג ניסים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן די נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר האט זיך צוזאמגענומען מיט אלע פרויען פון שטעטל זיך מחזק זיין מיט די זיסע געשמאקע עצות פון רבי'ן.

איך האב צוריק געהערט פון די אינגעלייט, אלע זאגן זיי אז די פרויען האבן זיך זייער מחי' געווען.

וויל איך דיר בעטן דו זאלסט ווייטער ממשיך זיין מיט די מצוה פון מחזק זיין די פרויען און יעדע וואך זאלט איר זיך צוזאמקומען; מאכט א קביעות אויף דעם, צום ביישפיל אז יעדע דינסטאג אדער אן אנדערע טאג – קומט מען זיך צוזאם.

גרייט אן א שפיל און אזוי אויך זאלסטו אנגרייטן יעדע וואך איינע פון די פרויען וואס זאלן רעדן (נישט צו לאנג, בערך צוואנציג מינוט).

נאכדעם זאלט איר טאנצן צוזאמען, אזוי ווי מוהרא"ש האט איינגעפירט אין יבניאל, אז מען קומט זיך צוזאם איינמאל א וואך.

געב איבער פאר דיין מאן נרו יאיר אז נאכ'ן זוממער וועל איך אם ירצה ה' זיין אויף א שבת אין שטעטל.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת ואתחנן, ט"ו מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

בנוגע וואס דו פרעגסט מיר וועגן דיין ווייב, צי זי זאל דרייוון א קאר וכו'; אז דו פרעגסט מיר מן הסתם ווילסטו הערן וואס איך וועל דיר זאגן און דאס אננעמען: "קלאפ דיר דאס ארויס פון קאפ, דער זאך איז בכלל נישט שייך פאר דיר".

איך בעט דיר זייער זאלסט נישט קוקן אויף א צווייטן. וואס איך זאג פאר איינעם איז נישט שייך פאר יעדן איינעם; אויך מאכט דאס נישט מער און נישט ווייניגער, עס מיינט נישט צו זאגן אז די וואס דרייוון יא זענען עפעס ווייניגער חס ושלום. עס זענען דא משפחות וואס איך האב זיי געזאגט צו דרייוון וכו', אבער דיר זאג איך: "קלאפ דיר עס ארויס פון קאפ".

זיי מכבד דיין ווייב, העלף איר מיט די שטוב ארבעט, און וואו זי דארף גיין און קומען זאלסטו איר דרייוון.

נאכאמאל, איך שרייב דיר וואס צו טון נאר ווייל דו פרעגסט מיר.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן פון אייך אז אלעס איז אין בעסטן ארדענונג, אויך האב איך הנאה צו הערן ווי איר זענט זיך מחי' מיט די דיבורים פון הייליגן רבי'ן. דער רבי מאכט זיס דאס לעבן, ער ווייזט דאס זיסקייט פון די תורה.

איך דערמאן זיך א מעשה פון יארן צוריק וואס א בחור האט מיר דערציילט אז ווען ער איז אריין געקומען אין ישיבה איז ער געגאנגען שלום נעמען ביי מוהרא"ש, ווען מוהרא"ש האט אים געפרעגט צי ער האט הנאה פון די ישיבה, האט ער געענטפערט: "יא", האט אים מוהרא"ש געפרעגט: "פון וואס האסטו הנאה?" האט ער געענפערט פאר מוהרא"ש: "דער ראש ישיבה מאכט זיס אידישקייט", האט אים מוהרא"ש געזאגט: "דער ראש ישיבה מאכט נישט זיס אידישקייט, אידישקייט איז זיס, אידישקייט איז א געשמאק, דער ראש ישיבה נעמט נישט אוועק די געשמאק, ער לייגט נישט צו עס זאל ווערן אויס זיס"; ווער עס הייבט אן הערן דעם הייליגן רבינ'ס ווערטער הייבט אן לעבן א זיס לעבן, מען איז פרייליך און צופרידן.

בנוגע אייערע קינדער וכו', איר זאלט טון ווי אזוי איר פארשטייט, איך וועל נישט זיין ברוגז אז איר נעמט ארויס אייערע קינדער פון אונזער מוסד און איר געבט זיי א חינוך ווי אזוי איר פארשטייט. איך וועל ענק ווייטער מחזק זיין און ווייטער מקרב זיין אזוי ווי ביז אהער.

אודאי ווייסט איר אז דער רבי האט זייער אויסגעלויבט די תפילות פון פרויען; ווען מען האט דערציילט פאר'ן רבי'ן אז דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "ווען משיח וועט קומען וועט מען בטל מאכן די ווייבער שול", האט דער רבי געזאגט: "עס איז נישט אמת, און עס קען נישט זיין אז דער בעל שם טוב האט דאס געזאגט, פארקערט; משיח וועט קומען בזכות די תפילות פון אידישע פרויען וואס זיי דאווענען און בעטן אז משיח זאל קומען".

געוואוינט אייך צו צו זאגן יעדן טאג אביסל תהילים, דאס איז דער סוד פאר ערליכע דורות און דער סוד פאר אלע ברכות.

געבטס א גריס פאר אייער טייערער מאן נרו יאיר, איך בענק זיך נאך אים, איך האב נישט געהערט פון אים פון פאר'ן זוממער.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת דברים, ז' מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך באנייען און פארגעסן פונעם עבר, הייבט אן אייער לעבן פונדאסניי. דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, אבער ביי מיר איז שכחה א גרויסע זאך. ווייל ווען א מענטש וואלט כסדר געדענקט וואס אויף אים איז אריבער געגאנגען וואלט ער קיינמאל נישט געקענט אנהייבן פונדאסניי וכו'"; אויב א מענטש וויל מצליח זיין אין לעבן דארף ער זיך כסדר באנייען און פארגעסן וואס עס איז געווען מיט אים.

עס איז נישט כדאי נאכאמאל אויפצוברענגען די גאנצע פרשה וואס איר האט געהאט מיט אייער מאן נרו יאיר; רעדטס נישט מער פון דעם נושא. איך פארשטיי אז עס באדערט אייך זייער שטארק וואס איז געווען, איר וואלט ווען געוואלט ער זאל זיך מסביר זיין וואס ער האט געטון מיט אייך און אייך איבער בעטן, דאך זאג איך אייך אז עס איז נישט כדאי. איר דארפט פארשטיין אז ער האט דאס נישט געטון מיט כוונה וכו'; ער איז זייער וואויל און ערליך, דאס וואס איר זענט אריבער מיט אים וכו' קומט נישט פון שלעכטיקייט, פארקערט זיין ערליכקייט האט דאס געברענגט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן