בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן פון אייך אז אלעס איז אין בעסטן ארדענונג, אויך האב איך הנאה צו הערן ווי איר זענט זיך מחי' מיט די דיבורים פון הייליגן רבי'ן. דער רבי מאכט זיס דאס לעבן, ער ווייזט דאס זיסקייט פון די תורה.

איך דערמאן זיך א מעשה פון יארן צוריק וואס א בחור האט מיר דערציילט אז ווען ער איז אריין געקומען אין ישיבה איז ער געגאנגען שלום נעמען ביי מוהרא"ש, ווען מוהרא"ש האט אים געפרעגט צי ער האט הנאה פון די ישיבה, האט ער געענטפערט: "יא", האט אים מוהרא"ש געפרעגט: "פון וואס האסטו הנאה?" האט ער געענפערט פאר מוהרא"ש: "דער ראש ישיבה מאכט זיס אידישקייט", האט אים מוהרא"ש געזאגט: "דער ראש ישיבה מאכט נישט זיס אידישקייט, אידישקייט איז זיס, אידישקייט איז א געשמאק, דער ראש ישיבה נעמט נישט אוועק די געשמאק, ער לייגט נישט צו עס זאל ווערן אויס זיס"; ווער עס הייבט אן הערן דעם הייליגן רבינ'ס ווערטער הייבט אן לעבן א זיס לעבן, מען איז פרייליך און צופרידן.

בנוגע אייערע קינדער וכו', איר זאלט טון ווי אזוי איר פארשטייט, איך וועל נישט זיין ברוגז אז איר נעמט ארויס אייערע קינדער פון אונזער מוסד און איר געבט זיי א חינוך ווי אזוי איר פארשטייט. איך וועל ענק ווייטער מחזק זיין און ווייטער מקרב זיין אזוי ווי ביז אהער.

אודאי ווייסט איר אז דער רבי האט זייער אויסגעלויבט די תפילות פון פרויען; ווען מען האט דערציילט פאר'ן רבי'ן אז דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "ווען משיח וועט קומען וועט מען בטל מאכן די ווייבער שול", האט דער רבי געזאגט: "עס איז נישט אמת, און עס קען נישט זיין אז דער בעל שם טוב האט דאס געזאגט, פארקערט; משיח וועט קומען בזכות די תפילות פון אידישע פרויען וואס זיי דאווענען און בעטן אז משיח זאל קומען".

געוואוינט אייך צו צו זאגן יעדן טאג אביסל תהילים, דאס איז דער סוד פאר ערליכע דורות און דער סוד פאר אלע ברכות.

געבטס א גריס פאר אייער טייערער מאן נרו יאיר, איך בענק זיך נאך אים, איך האב נישט געהערט פון אים פון פאר'ן זוממער.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת דברים, ז' מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך באנייען און פארגעסן פונעם עבר, הייבט אן אייער לעבן פונדאסניי. דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן כו): "ביי די וועלט איז שכחה א חסרון, אבער ביי מיר איז שכחה א גרויסע זאך. ווייל ווען א מענטש וואלט כסדר געדענקט וואס אויף אים איז אריבער געגאנגען וואלט ער קיינמאל נישט געקענט אנהייבן פונדאסניי וכו'"; אויב א מענטש וויל מצליח זיין אין לעבן דארף ער זיך כסדר באנייען און פארגעסן וואס עס איז געווען מיט אים.

עס איז נישט כדאי נאכאמאל אויפצוברענגען די גאנצע פרשה וואס איר האט געהאט מיט אייער מאן נרו יאיר; רעדטס נישט מער פון דעם נושא. איך פארשטיי אז עס באדערט אייך זייער שטארק וואס איז געווען, איר וואלט ווען געוואלט ער זאל זיך מסביר זיין וואס ער האט געטון מיט אייך און אייך איבער בעטן, דאך זאג איך אייך אז עס איז נישט כדאי. איר דארפט פארשטיין אז ער האט דאס נישט געטון מיט כוונה וכו'; ער איז זייער וואויל און ערליך, דאס וואס איר זענט אריבער מיט אים וכו' קומט נישט פון שלעכטיקייט, פארקערט זיין ערליכקייט האט דאס געברענגט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מטות-מסעי, כ"ה תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

איך דאנק דיר פאר'ן מיר העלפן אזוי געטריי מיט יעדע פרט און פרט.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ז:): "גְּדוֹלָה שִׁמּוּשָׁהּ יוֹתֵר מִלִּמּוּדָהּ", משמש זיין א רבי איז גרעסער פון לערנען פון א רבי; דארפסטו זיך זייער פרייען אז עס איז דיר אונטערגעקומען אזא זכי', צו משמש זיין דעם רבי'ן מיט'ן אויפשטעלן מוסדות וואו מען לערנט זיינע הייליגע לימודים.

אשריך ואשרי חלקיך אז דו פירסט דיין שטוב איידל על פי דרך התורה; יעצט אז דו האסט זיך ארויסגעצויגן אין שטעטל זאלסטו זען ווייטער צו גיין אויף דעם וועג וואס מוהרא"ש האט אונז געלערנט, נישט נאכצולאזן פון די צניעות.

זאג פאר דיין ווייב תחי' זי זאל נישט גיין אין גאס מיט לאנגע קליידער וכו'; זי דארף נישט אויפקערן די גאסן אין שטעטל. אין שטוב איז איין זאך און אין גאס איז א צווייטע זאך; אין גאס זאל זי גיין מיט געהעריגע קליידער וכו'.

איך האף אז איר וועט זיין א ביישפיל פאר די גאנצע וועלט, מען זאל זען וואס איז א ברסלב'ע שטוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת פנחס, כ"א תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אייער עבודת השם איז אז איר זאלט אפווארטן אייער מאן מיט א גרויסע שמייכל און געשמאקע עסן און זיין שטענדיג גרייט פאר אים וכו'; זארגטס נישט אויף זיין דאווענען און לערנען, נאר זארגטס פאר זיין באקוועמליכקייט אין לעבן.

וויסן זאלט איר אז עס באדערט זייער פאר א מאן ווען די פרוי שטייט איבער אים ווי א משגיח אין ישיבה קטנה שטייט אויף די בחורים מיט טויזנט שאלות: "וואו גייסטו?" "וואו קומסטו?" "וואס טוסטו?" "וואו האסטו געדאוונט?" "ביסט געווען אין מקוה?" א.א.וו. דאס העלפט נישט אז דער מאן זאל זיך פארבעסערן - ער זאל אויפשטיין צייטלעך און אנהייבן גיין אין מקוה, דאס מאכט נאר ערגער.

דעריבער אז איר פרעגט מיר, איר ווילט וויסן וואס איז אייער פליכט אלס ווייב, וואס וויל דער אייבערשטער פון אייך; זאלט איר דאס ערשטע זאך אויפהערן נאכקוקן אייער מאן ווען ער שטייט אויף און אויב ער גייט אין מקוה וכו' וכו', נאר איר זאלט אים אפווארטן מיט א גרויסע שמייכל, מיט געשמאקע מאלצייטן און זיין גרייט פאר אים. אז איר וועט אזוי טון וועט איר זוכה זיין צו זיין אן: "אִשָׁה כְּשֵׁרָה הָעוֹשֶׂה רְצוֹן בַּעֲלָהּ", אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנא דבי אליהו רבא, פרק ט): "אֵין לְךָ כְּשֵׁרָה בַּנָּשִׁים אֶלָּא אִשָּׁה שֶּׁעוֹשֶׂה רְצוֹן בַּעֲלָהּ".

עס איז א נארמאלע זאך ביי יונגע ווייבלעך צו ווערן פארלוירן נאך די חתונה ווען זיי זענען צוגעוואוינט צו זען זייער טאטע אויפשטיין פארטאגס לויפן אין מקוה וכו' וכו' און יעצט זעען זיי ווי דער מאן שטייט אויף שפעט וכו', מען דארף אבער וויסן אז מען קען נישט צוגלייכן איינער צום צווייטן; סיי מען קען נישט און סיי עס איז נישט שכל'דיג צו פארלאנגען פונעם מאן צו טון וואס דער טאטע טוט.

איך קען זייער גוט אייער מאן; ער איז א טייערער יונגערמאן, ער האט געלערנט ביי מיר אין ישיבה און ער פירט זיך מיט יראת שמים. זאלט איר קוקן אויף אים מיט גוטע אויגן און מיט ליבשאפט.

אז מען שטייט אויף שפעט ווערט מען נאך נישט אויס גוט, דאס איז א נאטור וואס מען ארבעט אויס מיט די צייט.

אז איר וועט אננעמען מיינע ווערטער וועט איר זוכה זיין צו אויפשטעלן א שיינע שטוב לשם ולתפארת; די אלע שיינע שטובער וואס איר זעט קומט דער קרעדיט פאר די קלוגע פרויען, די אידישע העלדן וואס האבן אכטונג געגעבן נישט צו צעברעכן זייער שטוב אפילו ווען זיי האבן געוואלט אנדערש וואס זיי האבן באקומען. פאר זיי ווארט אפ אין הימל א שכר וואס מען קען נישט באשרייבן און מען קען זיך נישט פארשטעלן.

זייטס געזונט, א געזונטן זוממער.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת פנחס, י"ט תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואויל איז אייך אז איר געבט זיך אפ מיט די קינדער און איר ליינט קריאת שמע מיט זיי יעדע נאכט, איר זינגט קריאת שמע מיט א ניגון עס זאל אריין גיין אין זייערע הערצער מיט א זיסקייט.

רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "עס איז ביי מיר חשוב מחנך צו זיין מיינע קינדער, פונקט ווי אויפשטיין זאגן 'תיקון חצות'"; רבי נתן האט נישט געוואלט גיין שלאפן פאר זיינע קינדער קומען אהיים פון חדר ווייל ער האט זיי געוואלט מחנך זיין; ער האט זיי געוואלט מחנך זיין צו מאכן ברכות און ליינען קריאת שמע, איז אויסגעקומען אז האט ער נישט געקענט גיין שלאפן פרי צו קענען אויפשטיין ביי חצות, אבער דאס איז אים געווען פונקט אזוי חשוב ווי די עבודה פון חצות.

אויף אייער פראגע פון קול באשה, איר פרעגט צי איר זאלט זינגען קריאת שמע אין באנגעלאו אדער ענדערש נישט זינגען ווייל מען קען ארויס הערן; ביי אייך אין שטוב קענט איר זינגען מיט די קינדער און איר דארפט נישט חושש זיין אויף קול באשה אויב מען קען ארויסהערן, חוץ אויב עס איז דא געסט ביי אייך אין שטוב דעמאלט זאלט איר אכטונג געבן נישט צו זינגען אויפן קול, אבער ווען איר זענט אליינס אין שטוב מיט אייער מאן און קינדער זאלט איר ווייטער זינגען פאר אייערע קינדער קריאת שמע און נאך ניגונים.

דורכאויס אלע דורות האבן זיך די אידישע מאמעס געפירט צו איינוויגן די קינדער מיט שיינע ווארעמע ניגונים, ניגונים וואס א קינד הערט פון די מאמע האט אזא שטארקע כח אויפ'ן קינד אז דאס באגלייט זיי א גאנץ לעבן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן אויף רבי חנינא (חולין כד:) אז ביי די אכציג יאר האט ער נאך געהאט כח צו שטיין אויף איין פוס און אנטון די שיך און אויסטון די שיך פון די אנדערע פוס, ער האט געזאגט: "חַמִּין וְשֶׁמֶן שֶׁסָּכַתָּנִי אִמִי בְּיַלְדּוּתִי הֵן עָמְדוּ לִי בְּעֵת זִקְנוּתִי", די ווארעמע וואסער און די אויל וואס מיין מאמע האט מיר געשמירט און געוואשן אין מיינע יונגע יארן דאס העלפט מיר אין די עלטערע יארן; זאגט אויף דעם דער הייליגער מנחת אליעזר (דברי תורה חלק ט, סימן נג) אז דאס מיינט נישט בפשטות ווארעמע וואסער מיט אויל, נאר דאס מיינט מען די ווארעמקייט פון זיין מאמע, און די אויל - דאס איז די חכמה פון זיין מאמע - דאס האט אים געהאלפן; אז א מאמע לייגט אריין ווארעמקייט אין מצות ומעשים טובים העלפט דאס מען זאל א גאנץ לעבן זיין אן ערליכער איד.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת בלק, ט"ז תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער הודעה.

איך וועל נאך היינט רעדן מיט אייער מאן, אים מחזק זיין ער זאל זיין געטריי צו אייך וכו', וכו'.

איך בעט אייך זייער מרת ... תחי'; געבט זיך איבער צום אייבערשטן, וועט זיך אלעס איבערדרייען לטובה. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן פב): פארוואס גייט פאר א מענטש שלא כסדר? ווייל דער מענטש וויל עפעס, אבער ווען א מענטש לייגט זיך אריין אין די אמונה, ער בייגט איין דעם קאפ, ער ווייסט און גלייבט אז אלעס איז דער אייבערשטער און ער וויל גארנישט – דעמאלט גייט אים אלעס כסדר.

דער אייבערשטער האט אייך געגעבן דעם מאן און איר האט מיט אים ליכטיגע קינדער, דארפט איר וויסן אז דאס איז דאס בעסטע פאר אייך; אוודאי דארף מען בעטן ווען עס גייט נישט גוט, אבער מען דארף זייער אכטונג געבן נישט צו ווערן דעפרעסט פון דעם וואס מען בעט און מען בעט אבער מען זעט נישט די ישועה. מען דארף וויסן אז דער אייבערשטער טוט נאר גוטס.

דעריבער בעט איך אייך זייער, הייבטס אן ארבעטן אויף די אמונה; גלייבן אז דאס איז דאס בעסטע פאר אייך און פון די אנדערע זייט זאלט איר בעטן פאר אייך און אייער מאן אז איר זאלט זיך פארשטיין איינער דעם אנדערן.

קוקטס אויף אייער מאן מיט "רחמנות אויגן"; ער איז נישט קיין שלעכטער און ער וויל נישט זיין שלעכט, נאר זיין מח-מחשבה ארבעט אנדערש וכו'. זאלט איר פון אייער זייט זען אים צו מכבד זיין און איך וועל רעדן צו אים ער זאל אכטונג געבן אויף אייך וכו', וכו'.

איר האט מיר געבעטן א תפילה וואס צו זאגן יעדן טאג, שרייב איך אייך דא א קליינע תפלה וואס איר זאלט זאגן יעדן טאג וועט זיך אלעס איבערדרייען לטובה.

"רבונו של עולם, איך דאנק דיר און איך לויב דיר פאר אלע חסדים וואס דו טוסט מיט מיר, בפרט אז איך ווייס פון הייליגן רבינ'ס עצות. הייליגער באשעפער איך בין זייער צעבראכן, איך שפיר ווי איך קען נישט מער אויסהאלטן פון מיין מאן, מיר פארשטייען זיך נישט און איך האב אים נישט ליב; עס באדערט מיר פארוואס איך האב אים מער נישט ליב. נאך די חתונה האב איך אזוי הנאה געהאט יעדן טאג פון לעבן; יעדע מינוט, יעדע רגע איז געווען א פארגעניגן מיט מיט מיין מאן נרו יאיר, אבער יעצט שפיר איך ממש ווי איך קען מער נישט, איך עקל זיך פון אים און איך ווער ממש משוגע פון אים.

הייליגער באשעפער, איך וויל מיר נישט גט'ן חס ושלום; מיר האבן ליכטיגע קינדער און אויב מיר וועלן זיך חס ושלום גט'ן וועט זיין זייער ביטער פאר זיי און פאר מיר. אבער אזוי ווי עס איז יעצט קען איך עס נישט נעמען, איך האלט שוין מער נישט אויס, יעדע רגע איז מיר ממש א גיהנום. איך בעט דיר אייבערשטער, העלף מיר איך זאל צוריק ליב האבן מיין מאן. איך טו תשובה אויף אלע מיינע עבירות, זיי מיר מוחל, איך גיי שוין זיין ערליך און וואויל; העלף מיר איך זאל צוריק פרייליך ווערן און איך זאל קענען פרייליך מאכן מיין מאן און קינדער.

 העלף עס זאל אריינגיין אין מיין מאן א רוח טהרה; ער זאל אפלאזן אלע נארישקייטן און צוריק אנהייבן לערנען און דאווענען, ער זאל מיר נישט טשעפען.

הייליגער באשעפער, העלף מיר בזכות די צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיינעט וועגן, ובפרט בזכות רבינו הקדוש – רבינו נחמן בן פיגא זכותו יגן עלינו, ובזכות מורינו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, אמן".

איך בעט אייך זייער נאכאמאל און נאכאמאל, זייטס נישט ברוגז אויפ'ן אייבערשטן; געבט זיך אונטער און הייבטס אן זוכן גוטס אין אייער מאן נרו יאיר.

זייטס נישט ברוגז אויף דעם וואס איך שרייב אייך אזוי; גלייבטס מיר, מיין הארץ איז צעריסן און צעשניטן טראכטנדיג פון אייער לעבן, אבער איך מוז אייך זאגן אז עס איז אויך תלוי אין אייך; אז איר וועט קוקן גוט און דאנקען דעם אייבערשטן – וועט אייך לייכטער ווערן.

שרייבטס מיר יעדן טאג וואס הערט זיך, ווייל איך וועל נישט רוען ביז איר מיט אייער מאן וועלן זיך ליב האבן כשנים קדמוניות.

א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בלק, י"ד תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן די נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

וואויל איז אייך און וואויל איז אייער חלק אז איר האט זוכה געווען צו א מאן וואס לערנט תורה בזכות וואס איר העלפט אים ער זאל קענען זיצן און לערנען.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות יז.): "נָשִׁים בְּמַאי זָכְיָן?" אויף וואס באקומען די פרויען שכר? "בְּאַקְרוּיֵי בְנַיְהוּ לְבֵי כְנִשְׁתָּא", מיט דעם וואס זיי טראגן די קינדער לערנען תורה, "וּבְאַתְנוּיֵי גֻבְרַיְהוּ בֵּי רַבָּנַן; וְנָטְרִין לְגֻבְרַיְהוּ עַד דְּאָתוּ מִבֵּי רַבָּנַן", און מיט דעם וואס זיי העלפן די מענער לערנען און ווארטן זיי אפ ביז זיי קומען אהיים פון לערנען; דאס איז די שכר פון אידישע פרויען וואס זענען מחשיב און שעצן דעם מאן ווען ער לערנט.

דערפאר וויל איך אייך מחזק זיין איר זאלט וויסן דאס גרויסקייט פון א פרוי וואס העלפט, שטיצט און איז מחזק דעם מאן צו לערנען.

יעצט האב איך געהערט פון אונזער חשוב'ע מנהלת תחי' אז איר האט זיך מתנדב געווען צו העלפן זוממער מיט מיידלעך; עס איז נישט צום באגרייפן דאס גרויסקייט פון העלפן אויפבויען קינדער, בפרט מיידליך – צו לעבן מיט אמונה, צניעות און מידות טובות.

בזכות המצוה הזאת זאלט איר האבן נחת ביי אייערע קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בלק, י"ג תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו און די נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז דו האסט מסיים געווען די זעכציגסטע מאל ספר תהלים; איך פריי זיך אז דו פירסט זיך יעצט נאך דיין חתונה ווייטער מיט די עצות פון רבי'ן, דו ביסט ממשיך צו זאגן תהלים.

אנשטאט זיצן און שפילן מיט'ן טעלעפאן, זיין פארנומען מיט נארישע גרופס וואס נעמט אוועק דעם קאפ פון לעבן, נאכדעם וואס יעדע מינוט און יעדע רגע לויפט מען צום טעלעפאן קוקן ווער עס שרייבט יעצט און וואס ענטפערט מען יעצט וכו', וכו' – לויפסטו צום תהלים, דו כאפסט אריין נאך א קאפיטל און נאך א געזאנג צום אייבערשטן.

הלוואי זאלסטו מאכן א חברותא מיט דיינע חבר'טעס, זיך צוזאמנעמען פון צייט צו צייט און יעדער זאל דערציילן וויפיל מאל מען האט שוין מסיים געווען ספר תהלים. מען זאל שמועסן פון די שיינקייט פון לעבן, ווי שיין דאס לעבן איז מיט א צדיק. אזוי אויך זאלט איר זיך מחזק זיין ווי אזוי איר קענט מזכה זיין נאך מיידלעך און ווייבלעך צו לעבן לויט די שיינע וועג פון רבי'ן.

א גריס פון דיין חשוב'ער מאן נרו יאיר, ער איז מיר זייער באליבט; דאנק דעם אייבערשטן אויף די מתנה, נישט יעדער איז זוכה צו אזא מאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ז' תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר האט מיר זייער מחי' געווען מיט אייער בריוו; איך באקום זייער ווייניג אזעלכע בריוון, רוב בריוון זענען פון צרות, פראבלעמען און זיך באקלאגן וכו', וכו'. נישט יעדער טראכט און פארשטייט אז דער ראש ישיבה דארף אויך אמאל הערן גוטע ווערטער וכו'.

איר האט מיר ממש אויפגעלעבט מיט'ן דערציילן וואס עס טוט זיך צווישן די פרויען, ווי שיין מען פארברענגט אינאיינעם – יונגע און אלטע; עס פאסט פאר אלעמען זיך צו באפריינדן מיט יעדן איינעם.

איר פרעגט אינעם בריוו וואס איר קענט מיר מכיר טוב זיין אויף אלע שיינע זאכן; מיט דעם אז איר זאלט מקרב זיין אלע פרישע ווייבלעך וואס זענען נישט אזוי היימיש, מאכט זיי שפירן גוט. אזוי אויך אויב איר זעט א פרוי קומט נישט ארויס פון באנגעלאו זאלט איר גיין צו איר און איר ארויסרופן, ווייל עס זענען דא פרויען וואס האבן לחץ (פרעשור) פון אנדערע; הגם ביי אונז מאכט מען נישט קיין נפקא מינה ווער, וואס און ווען, אבער די לחץ פון זייער יוגנט לויפט זיי נאך אויפ'ן לעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז אין זכות פון טון פאר אידישע קינדער זאלן מיר שוין אויסגעלייזט ווערן פון אונזער גלות.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר שרייבט זייער שיינע זאכן פון די וואונדער פונעם אייבערשטן, און "מיר קענען נישט פארשטיין אז א מענטש ווערט געבוירן געזונט און פארטיג, פארוואס זאל מען געבן שאט"ס? פארוואס זאל מען שטעכן געזונטע קינדער?!" איר שרייבט אז איר וואלט נישט צוגעלייגט נאך א אויג אדער נאך א האנט וכו' וכו'; עס איז באמת שיינע זאכן וואס איר שרייבט, אבער מיר דארפן פאלגן דעם רבי'ן. אז דער רבי האט אונז געזאגט מיר זאלן געבן פאר די קינדער שאט"ס טוען מיר דאס מיט די גרעסטע שמחה.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קכג): "הָעִקָּר וְהַיְסוֹד שֶׁהַכֹּל תָּלוּי בּוֹ, לְקַשֵּׁר עַצְמוֹ לְהַצַּדִּיק שֶׁבַּדּוֹר", דער עיקר און דער יסוד, אלעס - איז זיך מקשר צו זיין צום צדיק הדור, "וּלְקַבֵּל דְּבָרָיו עַל כָּל אֲשֶׁר יֹאמַר כִּי הוּא זֶה, דָּבָר קָטָן וְדָבָר גָּדוֹל", אננעמען אלעס וואס ער זאגט, סיי קליינע זאכן און סיי גרויסע זאכן, "וְלִבְלִי לִנְטוֹת חַס וְשָׁלוֹם, מִדְּבָרָיו יָמִין וּשְׂמֹאל", און זיך חס ושלום נישט אוועקרירן פון זיינע ווערטער, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי, פרשת שופטים): "אֲפִלּוּ אוֹמֵר לְךָ עַל יָמִין שְׂמֹאל וְכוּ' וְעַל שְׂמֹאל שֶׁהוּא יְמִין"; מען דארף אינגאנצן אוועק ווארפן די אייגענע שכל, כאילו מען האט נישט קיין שכל, און כל זמן דער מענטש האלט אז ער האט אן אייגענעם שכל איז דאס נישט גוט, און ער איז נאכנישט אמת'דיג מקורב צום צדיק.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר האט גענומען אייערע קינדער צום דאקטער און זיי געגעבן די שאט"ס; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו האבן נחת פון אלע אייערע קינדער און זיי ערציען גרינגערהייט, זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו לעבסט אפן מיט דיין מאן נרו יאיר און דו האסט אראפגענומען פון זיך דעם טאפלט'ן לעבן וכו'; יעצט וועט דיר זיין גרינגער דאס לעבן בכלל און בפרט צו קענען בייקומען אלע שווערע נסיונות. יעצט וועט ענקער שלום בית ווערן בעסער און בעסער ווען דו וועסט נישט לעבן א טאפלטע לעבן.

בנוגע דיין עדיקשן וואס דו ביסט צוגעקלעבט צו קוקן מאווי"ס השם ישמרינו; אויף דעם איז נאר דא איין עצה - די עצה פון התבודדות, צו בעטן דעם אייבערשטן יעדן טאג ער זאל דיר ארויס נעמען פון די תאוה.

אפילו דו ווילסט נישט בעטן אויף דעם, אזוי ווי דו שרייבסט אינעם בריוו אז דו ווילסט אפילו נישט בעטן אויפצוהערן קוקן מאוויס; דאס איז נישט אמת, ווייל באמת ווילסטו טון וואס דער אייבערשטער זאגט און וואס די תורה זאגט, נאר וויבאלד דו האסט זיך צוגעוואוינט צו קוקן אין דיינע יונגע יארן וכו' איז דיר זייער שווער דאס אפצולאזן, אבער באמת ווילסטו א גוט לעבן, א זיס לעבן און ערליכע קינדער, וואס דאס קומט בזכות דעם וואס מען פירט זיך ערליך. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (נדרים כ.) אז אויב מען קוקט אויף עבירות: "הַוְיָין לוֹ בָּנִים שֶׁאֵינָן מְהוּגָנִין", וועט מען האבן קינדער וואס זענען נישט ערליך; דערפאר זאלסטו בעטן יעדן טאג דעם אייבערשטן אז דו זאלסט האבן כח דאס אפצולאזן.

איך שרייב דיר דא א קליינע תפילה וואס דו זאלסט זאגן יעדן טאג:

"הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער אִיךְ דַאנְק דִיר פַאר מַיין שֵׁיינֶע לֶעבְּן וָואס דוּ הָאסְט מִיר גֶעגֶעבְּן; הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין פְרֵיילִיךְ אוּן שְׁפִּירְן שְׁטֶענְדִיג וִוי דוּ בִּיסְט מִיט מִיר, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ זֶען עֶרְלִיכֶע דוֹרוֹת, קִינְדֶער וָואס וֶועלְן דִיר דִינֶען.

הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל קֶענֶען פְרֵיילִיךְ מַאכְן מַיין מַאן, עֶס זָאל זַיין נָאר לִיבְּשַׁאפְט צְוִוישְׁן מִיר אוּן מַיין מַאן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל אוֹיפְהֶערְן קוּקְן מָאוִויס, עֶס צִיעֶט מִיר שְׁטֶענְדִיג צוּ קוּקְן נָאךְ אוּן נָאךְ, אִיךְ בִּין זֵייעֶר צוּגֶעקְלֶעבְּט צוּ דֶעם, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל דָאס אָפְּלָאזְן אוּן אַיינְזֶען דִי נַארִישְׁקַייט פוּן קוּקְן מָאוִויס.

אֵייבֶּערְשְׁטֶער זַיי מִיר מוֹחֵל אוֹיף אַלֶעס וָואס אִיךְ הָאבּ גֶעקוּקְט בִּיז אַהֶער, אִיךְ בִּין נִישְׁט שׁוּלְדִיג, קֵיינֶער הָאט מִיר נִישְׁט גֶעזָאגְט אִין מַיינֶע יוּנְגֶע יָארְן וִוי שֶׁעדְלִיךְ דָאס אִיז, אִיךְ הָאבּ זִיךְ צוּגֶעוואוֹינְט אַלְץ יוּנְגֶע מֵיידְל צוּ קוּקְן אוּן יֶעצְט אִיז מִיר זֵייעֶר שְׁוֶוער זִיךְ אָפְּצוּלָאזְן פוּן דֶעם, בֶּעט אִיךְ דִיר אֵייבֶּערְשְׁטֶער זַיי נִישְׁט בְּרוֹגֶז אוֹיף מִיר, אִיךְ גֵיי פְּרוּבִּירְן דָאס בֶּעסְטֶע וָואס אִיךְ קֶען אוּן הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל אָנְהֵייבְּן לֶעבְּן אַ פְרֵיילִיכֶע לֶעבְּן".

זע צו האבן א שיעור אין רבינ'ס ספרים; מאך זיך א שיעור אין ספר אשר בנחל אין אידיש, אדער אין ספר עצתו אמונה וואס איז צוזאמגענומען פון רבינ'ס ספרים עצות און חיזוק זיך צו שטארקן צו זיין א איד. דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל תְּשׁוּבָה גָּמוּר עַל יְדֵי לִמּוּד הַסֵּפֶר שֶׁלּוֹ", מען קען ווערן א גרויסער בעל תשובה אז מען לערנט זיין ספר, "וְאָמַר, שֶׁמִּי שֶׁיֵּשֵׁב וְיַעֲסֹק בִּסְפָרָיו, רַק בְּלִי קִנְטוּר וְנִצָּחוֹן, וְיִסְתַּכֵּל בּוֹ בֶּאֱמֶת, אָז בְּוַדַּאי יִהְיוּ נִבְקָעִין אֶצְלוֹ כָּל גִּידֵי קַשְׁיוּת לְבָבוֹ", נאך האט דער רבי געזאגט, אז ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת וועט זיך אים עפענען אלע זיינע פארשטאפטע אדערן.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת נשא, י' סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו מיט די געלט.

א גריס פון אייער חשוב'ער זון ... נרו יאיר, ער לערענט פלייסיג און פירט זיך מיט דרך ארץ ויראת שמים; דער אייבערשטער זאל העלפן אז איר מיט אייער מאן זאלן האבן נחת ביי אלע אייערע קינדער צוזאמען געזונטערהייט.

איר שרייבט אינעם בריוו אז איר זענט געזיצן און געוויינט ל"ג בעומר וכו'; שפיר איך פאר וויכטיג אייך מחזק זיין אויף תודה והודאה. דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אויף דעם שיינעם גארטן וואס איר האט זוכה געווען אויפצושטעלן לשם ולתפארת; איר ארבעט אזוי שווער צו פלאנצן און צו בויען, געלויבט דעם אייבערשטן אז מען זעט שוין הערליכע פירות, עס ציעט זיך ווייטער הערליכע דורות. זאלט איר נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן אויף אייערע טייערע קינדער וועט דער אייבערשטער אייך באשאנקען מיט דאפעלטע נחת.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת במדבר, ג' סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

הכלה ... תחי'.

קודם כל וויל איך אייך וואונטשן א מזל טוב פאר אייער שידוך; איר האט זוכה געווען צו באקומען א חתן איינס אויף דער וועלט. א בחור א בעל מידות און א גרויסער ירא שמים; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט אויפשטעלן א שיינע שטוב, דורות ישרים ומבורכים.

אייער חתן נרו יאיר האט מיר געפרעגט אין אייער נאמען, אז ווען מען שערט זיך אפ נאך די חתונה אויב מען דארף זיך אינגאנצן אפשערן אדער מען קען איבערלאזן אביסל האר אין פארנט; וויל איך אייך זאגן אז ווען איר וואלט ווען געוויסט דאס גרויסקייט און די שכר פון א פרוי וואס שערט זיך אפ אינגאנצן איר האר נאך די חתונה וואלט איר נישט געהאט קיין שום ספק אין דעם, נאר אדרבה, איר וואלט געווארט אויף די מינוט ווען איר וועט קענען טון דעם ווילן פונעם אייבערשטן.

דער הייליגער תנא רבי שמעון בר יוחאי זאגט (נשא קכה:): "'תּוּנְבָא לֵיתֵי', א קללה זאל קומען, 'עַל הַהוּא בַּר נָשׁ', אויף דעם מענטש, 'דְּשָׁבַק לְאִנְתְּתֵיהּ', וואס לאזט זיין ווייב, 'דְּתִתְחַזֵי מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', אז איר האר פון קאפ זאל זיך ארויסזען. 'וְדָא הוּא חַד מֵאִינּוּן צְנִיעוּתָא דְּבֵיתָה', דאס איז פון די יסודות פון א אידישע שטוב, אז מען זאל נישט זען די האר פון די פרוי. 'וְאִתְּתָא דַּאֲפִּיקַת מִשַׂעֲרָא דְּרֵישָׁה לְבַר', און א פרוי וואס גייט מיט אויפגעדעקטע האר, 'לְאִתְתַּקְּנָא בֵּיהּ', זיך שיין צו מאכן, 'גָּרִים מִסְכְּנוּתָא לְבֵיתָא', איז זי גורם אז עס זאל זיין ארימקייט אין שטוב, 'וְגָרִים לִבְנָהָא דְּלָא יִתְחַשְּׁבוּן בְּדָרָא', און זי איז גורם אז אירע קינדער וועלן נישט מצליח זיין און זיי וועלן נישט זיין חשוב. 'וְגָרִים מִלָּה אַחֲרָא דְּשַׁרְיָא בְּבֵיתָא', אזוי אויך איז זי גורם אז דער ס"מ און די נישט גוטע זאלן זיך געפונען אין איר שטוב. 'מַאן גָּרִים דָּא?' ווער איז דאס אלעס גורם? 'הַהוּא שַׂעֲרָא דְּאִתְחֲזֵי מֵרֵישָׁהּ לְבַר', די פרוי וואס איר האר זעט זיך ארויס; און פארקערט אויך, אז א פרוי וואס שערט זיך אפ איר האר וועט זוכה זיין צו האבן ערליכע דורות און זוכה זיין אז אירע קינדער זאלן זיין חשוב'ע מענטשן; זי וועט זוכה זיין אז די שכינה הקדושה וועט רוען אין איר שטוב און צו ברכות אן א שיעור. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוטה יא.): "מִדָּה טוֹבָה מְרֻבָּה מִמִּדַּת פֻּרְעָנוּת", ווען עס קומט צו גוטס איז עס פיל מער ווי שלעכטס, איז דאך זיכער אז א פרוי וואס טוט דעם רצון פונעם אייבערשטן וועט זוכה זיין צו האבן אלעס גוטס אין איר לעבן.

איך שרייב אייך דעם בריוו בשעת אייער חתן נרו יאיר שטייט דא; ער זאגט מיר אז ער דארף 'דיר אליינס' ער דארף נישט אייער האר און ער וועט זיך זייער פרייען אז איר וועט זיך אפשערן. ער זאגט מיר אז ער האט אלע יארן מתפלל געווען צו באקומען א כלה וואס וועט זיך פירן ווי די צדיקים האבן אונז געזאגט צו טון; וואויל איז אייך אז איר האט זוכה געווען צו א חתן אן ערליכער איד וואס וויל פאלגן וואס צדיקים זאגן, ער וויל אויפשטעלן א שטוב אויף דעם וועג ווי אזוי אלע צדיקים האבן געהייסן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת אמור, י"ב אייר, שנת תשע"ט לפרט קטן

הכלה ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאנק און לויב דעם הייליגן באשעפער פאר די מתנה וואס דו האסט זוכה געווען. דו האסט באקומען א חתן מיט אלע מעלות, א ירא שמים און א בעל מידות. נישט יעדער איז זוכה צו באקומען אזא טייערע חתן, דערפאר זאלסטו נישט אויפהערן צו דאנקען דעם אייבערשטן אויף דעם און ווי מער דו וועסט דאנקען דעם אייבערשטן וועט דער אייבערשטער טון מיט דיר נאך גוטס.

בנוגע דיין האר אויף נאך די חתונה; נעם דיר דעם הייליגן ספר "אשר בנחל" - די אידישע חלקים און גיי אריבער בריוו נאך בריוו וועסטו דארט זען ווי שטארק מוהרא"ש וויינט און בעט זיך צו אלע אידישע פרויען זיי זאלן זיך אפשערן אינגאנצן זייער האר; ווען דו וועסט לערנען די בריוו וועסטו שוין נישט צווייפלען וואס צו טון נאר דו וועסט זיך אפשערן בשמחה רבה, דו וועסט זיך שפירן גליקליך אז דו קענסט טון דעם רצון השם.

מען קען זיך גארנישט פארשטעלן די שכר פון א פרוי וואס געבט אכטונג אז איר האר זאל זיך נישט ארויס זען אפילו אין שטוב. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יומא מז.): "שִׁבְעָה בָּנִים הָיוּ לָהּ לְקִמְחִית", עס איז געווען א פרוי וואס האט געהייסן קמחית און זי האט געהאט זיבן קינדער, "וְכֻלָּן שִׁמְּשׁוּ בִּכְּהוּנָה גְדוֹלָה", וואס אלע זענען געווען כהנים גדולים. "אָמְרוּ לָהּ חֲכָמִים: מַה עָשִֹיתָ שֶׁזָּכִיתָ לְכַּךְ?" האבן די חכמים איר געפרעגט: וואס האסטו געטון אז דו האסט זוכה געווען צו דעם, "אָמְרָה לָהֶם: מִיָּמַי לֹא רָאוּ קוֹרוֹת בֵּיתִי קְלָעֵי שַׂעֲרִי", האט זי געזאגט פאר די חכמים: איך האב אייביג אכטונג געגעבן אז די ווענט און די דאך פון מיין הויז זאלן נישט זען מיינע האר.

זעט מען פון דעם אז ווען א פרוי געבט אכטונג צו זיין שטענדיג צוגעדעקט, נישט קיין חילוק די ערשטע נאכט נאך די חתונה, די צווייטע נאכט צי די דריטע נאכט - וועט זי זוכה זיין צו גוטע קינדער.

דיין חתן דארף נישט דיין האר, דיין חתן וויל פירן די שטוב אזוי ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט, ער דארף דיר אליין וד"ל.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת אמור, י' אייר, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו מיט די גוטע בשורה.

איר שרייבט מיר אז ווען איר זענט געווען ביי מיר מיט אייער מאן דערציילן אייער פראבלעם אז איר קענט נישט האבן קיין קינדער, און איך האב אייך דעמאלט געזאגט: "מיט אמונה און תפילה וועט איר האבן נאטורליך נאך קינדער" - האט איר געלאכט פון דעם, און יעצט זעט איר מיט אייערע אויגן אז דער אייבערשטער געבט קינדער. אזוי ווי מיר געפונען אין די ווערטער פון די הייליגע חכמים (תענית ב.): "שְׁלֹשָׁה מַפְתְּחוֹת בְּיָדוֹ שֶׁל הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", דריי שליסלען איז נאר אין די הענט פונעם אייבערשטן, איינע פון די דריי שליסלעך איז "מַפְתֵּחַ שֶׁל חַיָּה", דאס הייסט קינדער; וויל איך אייך זאגן אז ווען איך האב גערעדט מיט אייך און אייער מאן איז ביי מיר געווען ברור כשמש אז איר וועט זוכה זיין צו ליכטיגע קינדער. נישט דער דאקטער געבט קינדער און נישט דער דאקטער געבט לעבן, נאר אלעס קומט פונעם אייבערשטן; מען דארף אין דעם גלייבן אזוי ווי מען זעט דאס מיט די אויגן, דעמאלט איז מען זוכה צו גרויסע ניסים.

בנוגע אייערע פחדים וכו'; איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אמונה וועט איר זיין געזונט און שטארק, ווייל אמונה איז די רפואה פאר אלסדינג. א שאד מענטשן זאלן זיך פייניגן מיט מחלות קשים ומרים ווען עס איז דא א וועג ארויס צו גיין פון דעם גרינגערהייט; דורך אמונה גייען אוועק אלע פראבלעמען, אלע דמיונות און אלע שרעק וכו' וכו'. לייגט אייך אריין אין אמונה וועט איר זען ווי אלעס איז א גרויסער דמיון און איר וועט לעבן רואיג און צופרידן.

איך שרייב אייך אפאר אמונה ווערטער וואס איר זאלט זאגן יעדן טאג אויפן קול פאר זיך אליין; דאס איז נישט קיין תפילה, דאס איז אמונה ווערטער וואס איר דארפט דאס חזר'ן צו זיך אליינס; איר זאלסט ארויס זאגן די ווערטער אויפן קול און הערן וואס איר רעדט, וועט איר זען אז ביז א קורצע צייט וועט אוועק גיין פון אייך אלע שרעק און דמיונות וכו' וכו':

"אִיךְ גְלֵייבּ מִיט מַיין גַאנְצֶע אֱמוּנָה אַז אַלֶעס וָואס פַּאסִירְט מִיט מִיר אִיז מִיט אַ פּוּנְקְטְלִיכֶער חֶשְׁבּוֹן פוּנֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן אוּן קֵיינֶער קֶען מִיר גָארְנִישְׁט טוּן; קֵיינֶער קֶען מִיר נִישְׁט שְׁלֶעכְטְ'ס טוּן וַוייל דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער אִיז דָא נֶעבְּן מִיר, עֶר הִיט מִיר אוּן גֶעבְּט אַכְטוּנְג אוֹיף מִיר.

אִיךְ גְלֵייבּ אַז דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער אִיז דָא; עֶר אִיז מִיט מִיר, בַּיי מִיר אוּן נֶעבְּן מִיר אוּן אַלֶעס וָואס אִיךְ זֶע אִיז אַ פַארְשְׁטֶעלַאכְץ פוּנֶעם אֵייבֶּערְשְׁטְן. אַלֶעס אוֹיף דִי וֶועלְט אִיז עֶר אַלֵיין; עֶר גֶעבְּט מִיר לֶעבְּן, עֶר גֶעבְּט מִיר קִינְדֶער אוּן אַלֶעס וָואס אִיךְ דַארְף.

עֶס קֶען מִיר גָארְנִישְׁט גֶעשֶׁען; נִישְׁט קַיין שְׁלֶעכְטְ'ס אוּן נִישְׁט קַיין גוּטְ'ס, נָאר אַז דֶער אֵייבֶּערְשְׁטֶער בְּרֶענְגְט עֶס, אוּן אוֹיבּ עֶפֶּעס שְׁטֶערְט מִיר וֶועל אִיךְ אִים בֶּעטְן עֶר זָאל מִיר הֶעלְפְן אוּן עֶר וֶועט מִיר הֶעלְפְן".

דאס זאלט איר חזר'ן יעדן טאג אן א שיעור מאל; זאגטס עס אויפן קול איר זאלט דאס הערן. דאס וועט אוועק נעמען פון אייך אלע אייערע פחדים און אומזיסטיגע שרעק.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת קדושים, ב' דראש חודש אייר, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

שטארקט אייך מיט אלע אייערע כוחות צו זיין פרייליך, ווייל דער רבי האט אונז בפירוש געזאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן כד): "כָּל הַחוֹלַאַת הַבָּאִין עַל הָאָדָם - כֻּלָּם בָּאִין רַק מִקִּלְקוּל הַשִּׂמְחָה", אלע מחלות און אלע קרענק קומען אויף א מענטש ווייל ער איז דעפרעסט און נישט פרייליך, "גַם חַכְמֵי הָרוֹפְאִים אָמְרוּ, שֶׁכָּל הַמַּחֲלוֹת וְהַחֳלָאִים רָעִים בָּאִים רַק מַחֲמַת חִסָּרוֹן הַשִּׂמְחָה", אפילו די דאקטורים זאגן אז אלע מחלות קומען פון דיפרעסיע, ווייל מען איז נישט פרייליך.

עס איז נישט גרינג צו זיין פרייליך נאכדעם וואס דער יצר הרע פארלייגט זיך זייער שטארק אז דער מענטש זאל נישט זיין פרייליך. ער ברענגט אריין שלעכטע מחשבות אינעם מענטש; דמיונות, פחדים, בלבולים - און וואס נישט, אלעס כדי צו צונעמען די שמחה פונעם מענטש. מיר דארפן אבער פאלגן דעם רבי'ן וואס האט אונז געהייסן זיין פרייליך, דורכדעם וועלן אוועק גיין אלע צרות און אלע יסורים.

דעריבער זאלט איר פרובירן מיט אלע כוחות צו זיין פרייליך; איר זאלט טאנצן אין שטוב מיט די קינדער, דורכדעם וועלן אוועק גיין אלע אייערע ווייטאגן. מוהרא"ש זאגט (מקור השמחה שיחות וסיפורים, סימן פד) בשם רבי אברהם בן רבי נחמן: "מיט'ן זיין פרייליך וויפיל מ'איז נאר פרייליך, איז מען נאך אלץ נישט יוצא די מצוה וואס דער רבי האט אונז געהייסן זיין פרייליך".

דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל אוועק גיין פון אייך אלע ווייטאגן און איר זאלט זיין געזונט און שטארק. איך בעט פאר אייך איר זאלט האבן א רפואה שלימה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת קדושים, א' דראש חודש אייר, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר שעפט חיזוק פון די פרויען האטליין, פון די שיעורים און פון די מעשיות פון תפילה.

בנוגע צו באקומען א היתר פאר נאך צייט וכו'; מען קען נישט זיך אפהאלטן פון האבן קינדער נאר ווען עס איז נוגע צום געזונט פון די פרוי אדער דער מאן, סיי פיזיש און סיי גייסטיש; נאר דעמאלט געבט דער רב א היתר וכו', אבער אויף דאס וואס איר שרייבט אז איר שפירט אז איר קענט אויפבויען א נאנטע קשר צווישן אייך און אייער מאן אן קליינע קינדער וכו' - אויף דעם קען מען נישט געבן קיין היתר. קינדער שטערן נישט פון האבן א נאנטע קשר, אויב עפעס איז נאר פארקערט, מיט קינדער וועט אייער קשר נאר ווערן שטערקער און שטערקער.

בנוגע וואס וועט זיין מיט געלט וכו'; אויף דעם דארפט איר נישט זארגן. דער אייבערשטער איז א זן ומפרנס, ער געבט געלט פאר יעדן איינעם בפרט ווען עס קומט א קינד דעמאלט קומט גרויס שפע, אזוי ווי צדיקים טייטשן דעם מאמר חז"ל (עיין נדה לא:): "בָּא תִּינוֹק לָעוֹלָם, בָּא כִּכְּרוֹ בְּיָדוֹ", אז ווען עס ווערט געבוירן א קינד קומט שוין מיט אים שפע.

וואס זאלן מיר טון אז בעוונותינו הרבים האט זיך אריין געכאפט ביי אידישע קינדער די זאך פון נישט האבן קינדער רחמנא לצלן; מענטשן טוען איבעררעדן אנדערע נישט צו האבן קינדער מיט'ן אויסרייד: "וואס וועט זיין מיט פרנסה?" אדער אנדערע נארישע סברות, אזוי אויך האלט מען פאר מענטשן: "אויף וועמענ'ס חשבון האסטו קינדער?!"

דעריבער, אז איר שרייבט נישט אז איר בעט דאס צוליב אייער כח צושטאנד נאר צוליב בויען א קשר וכו' איז זיכער אז איר זאלט זיך נישט צוריק האלטן וכו'.

דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח צו מגדל זיין אייערע קינדער אויפ'ן דרך התורה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת קדושים, א' דראש חודש אייר, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע בשורה אז איר ווארט למזל טוב; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין צו האבן בנקל גרינגערהייט, גרינג האבן און גרינג ערציען לתורה ולמצוות.

בנוגע וואס מען עסט נישט אין די טעג וכו'; דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות קשוי לילד, סימן א): "אִשָּׁה שֶׁאוֹכֶלֶת צְנוֹן בְּעִבּוּרָה, תֵּלֵד בְּקִשּׁוּי", א פרוי וואס וועט עסן רעטעך אין די טעג וואס זי ווארט וועט האבן שוועריקייטן ביים געבוירן, דעריבער איז גוט זיך צוריק צו האלטן פון עסן אין די טעג רעטעך. אויך איז גוט מקפיד צו זיין נישט צו עסן אין די טעג וואס מען ווארט וכו' און אין די טעג וואס מען זייגט רויע קנאבל און רויע צוויבל, אזוי זאגט דער רבי (ספר המידות, אות הריון, סימן ד): "עֻבָּרוֹת וּמֵינִיקוֹת לֹא יֹאכְלוּ שׁוּמִין וּבְצָלִים".

דער אייבערשטער האט געמאכט אין מדבר אז מען האט געקענט שפירן אלע טעמים אין די מן חוץ פון צוויבל און קנאבל כדי עס זאל נישט שאטן פאר די פרויען אין די צייטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (הובא ברש"י במדבר יא, ה): "אָמַר רַבִּי שִׁמְעוֹן, מִפְּנֵי מַה הַמָּן מִשְׁתַּנֶּה לְכָל דָּבָר חוּץ מֵאֵלּוּ? מִפְּנֵי שֶׁהֵן קָשִׁים לְמֵּנִיקוֹת".

איר פרעגט וואס איר קענט טון כדי זוכה זיין צו א געזונטע הייליגע קינד; מוהרא"ש פלעגט זאגן פאר אלע פרויען וואס ווארטן וכו' אז זיי זאלן מזכיר זיין שמות הצדיקים, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; דעריבער איז גוט מען זאל זאגן כסדר די נעמען פון די צדיקים וואס מען געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם אבינו, יצחק אבינו, יעקב אבינו, משה רבינו, אהרן הכהן, יוסף הצדיק, דוד המלך און שלמה המלך, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב, מוהרא"ש מיבנאל וכו' וכו' און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט, און נאכדעם זאל מען זאגן די תפילה: "יְהִי רָצוֹן מִלְּפָנֶיךָ אָבִי שֶׁבַּשָׁמַיִם, אִין דִי זְכוּת וָואס אִיךְ הָאבּ דֶערְמַאנְט דִי נֶעמֶען פוּן דִי צַדִּיקִים; בִּזְכוּת זֵייעֶר תּוֹרָה, זֵייעֶרֶע מַעֲשִׂים טוֹבִים אוּן זֵייעֶר מְסִירַת נֶפֶשׁ וִוי זֵיי הָאבְּן זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דַיינֶעט וֶועגְן זָאלְסְטוּ מִיר הֶעלְפְן אִיךְ זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים, אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט גְרִינְגֶערְהֵייט. נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיר נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן. רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיךְ זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ, יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת טהרה, ה' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך זייער אז איר האט אנגענומען מיינע ווערטער און איר זענט פרייליך און רואיג, איר גייט שוין צו צו די חתונה מיט א שמחה.

אזוי ווי איר שרייבט, ווען איר האט געזען אז איר האט נישט קיינעם אויף די וועלט נאר דעם אייבערשטן - ערשט דעמאלט איז געקומען אייער ישועה.

דאס איז אמת ויציב; א מענטש האט קיינעם נישט בזה העולם - נאר דעם אייבערשטן, און ווען א מענטש נעמט דאס אריין ביי זיך דעמאלט קומט זיין ישועה, אזוי ווי מוהרא"ש זכרונו לברכה שרייבט אין די צוואה (אות ט): "זִכְרוּ הֵיטִיב וּתְיַישְּׁבוּ עַצְמְכֶם וְאָז תִּרְאוּ כִּי שָׁוְא תְּשׁוּעַת אָדָם, וְהַכֹּל הֶבֶל הֲבָלִים", געדענקט גוט און נעמט גוט אריין אין אייער קאפ אז איר האט קיינעם נישט אויף דער וועלט. עס איז א שאד זיך צו פארלאזן אויף מענטשן, "אַף אֱחָד לֹא יָכוֹל לַעֲזוֹר לָכֶם, וּמִכָּל שֶׁכֵּן שֶׁאֵינוֹ יָכוֹל לְהַזִּיק לָכֶם", קיינער קען אייך נישט העלפן און זיכער נישט שלעכטס טון, "וְעַל כֵּן אַל תִּירָאוּ וְאַל תֵּחַתּוּ מִשּׁוּם בִּרְיָה שֶׁבָּעוֹלָם, וּמִכָּל שֶׁכֵּן שֶׁאַל תַּחֲנִיפוּ אֶת שׁוּם בִּרְיָה, כִּי לֹא יוֹעִיל כְּלָל, אֶלָּא עוֹד יַזִיק לָכֶם בִּבְרִיאוּתְכֶם", דעריבער זאלט איר נישט מורא האבן פון קיין שום מענטש און איר זאלט זיך נישט חנפ'נען קיינעם, ווייל דאס וועט אייך גארנישט העלפן, פארקערט דאס וועט אייך שאטן צום געזונט, "כִּי כְּשֶׁאָדָם שָׂם בִּטְחוֹנוֹ בְּבָשָׂר וָדָם, וְאַחַר כָּךְ כְּשֶׁאֵינוֹ נַעֲשָׂה כִּרְצוֹנוֹ אֲזַי בָּא לִידֵי אַכְזָבוֹת גְּדוֹלוֹת עַד מְּאֹד, וְנִשְׁבָּר לְגַמְרֵי, וְנוֹפֵל רוּחוֹ, וְנֶחֱלַשׁ דַּעְתּוֹ", ווייל ווען מען פארלאזט זיך אויף מענטשן און דערנאך זעט מען אז יענער איז נישט אינטערעסירט דיר צו העלפן און ער קען דיר נישט העלפן, דאן ווערט מען זייער אנטוישט און זייער צעבראכן, "אֲבָל בָּזֶה שֶׁמַּכְנִיסִים אֶת עַצְמוֹ לְגַמְרֵי בֶּאֱמוּנָה פְּשׁוּטָה בּוֹ יִתְבָּרַךְ, אָז מַצְלִיחִים בְּכָל הָעִנְיָנִים, כִּי אֵינוֹ חוֹנֵף לְשׁוּם בִּרְיָה, וְכֵן אֵינוֹ מִתְיָרֵא מִשּׁוּם בִּרְיָה, וְחַי אֶת הַחַיִּים שֶׁלּוֹ", אבער אז מען גלייבט אינעם אייבערשטער און מען פארלאזט זיך אויף אים - איז מען זייער מצליח, עיין שם.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן וואס פאר א שיינע גארטן איר האט אויפגעשטעלט; וואס קען זיין א גרעסערע וואונטש פאר א אידישע מאמע ווי צו זען אלע קינדער יראים ושלמים און פירן זיך בדרך התורה.

געבט א קוק אויף אייערע קינדער; אנגעהויבן מיט ... נרו יאיר, א טייערער יונגערמאן א מלמד פאר תינוקות של בית רבן, ער לערנט מיט זיי די הייליגע אותיות התורה. אויך האלט ער דרשות אויף 'קול ברסלב', ער לערנט פאר שאלות ותשובות - בריוון פון "עצתו אמונה", הונדערטער אידן הערן אים אויס טעגליך, אזוי אויך לערנט ער ביי אונז אין כולל יעדע פארנאכטס הלכה.

נאכדעם אייער צווייטע זון ... נרו יאיר, ער זיצט אין כולל אינדערפרי און פארנאכטס, אויך העלפט ער אין חדר; ער לייגט אריין אין די קינדער יראת שמים, בשעת זיי עסן דערציילט ער זיי שיינע מעשיות. אויך האלט ער דרשות פאר הונדערטער אידן אויף 'קול ברסלב', ער לערנט פאר בריוו פונעם ראש ישיבה פון ספר "איש אמונות"; אזויפיל אידישע קינדער זענען זיך מחי' מיט דעם, מענטשן וואס ארבעטן א גאנצן טאג רופן אריין דעם טעלעפאון ליין 'קול ברסלב' און הערן זיך צו צו די זיסע עצות פון הייליגן רבי'ן.

אויך אייער איידעם ... נרו יאיר לערנט אין כולל אינדערפרי און פארנאכטס מיט אזא התמדה און מיט אזא פלייסיגקייט. יעצט האט אייער טאכטער ... תחי' אנגעהויבן פארלערנען בריוו וואס איז געשריבן ספעציעל פאר פרויען און מיידלעך אויף די פרויען טעלעפאון ליין.

דארפט איר טאנצן פאר שמחה, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די שיינע גארטן וואס דער אייבערשטער האט אייך געגעבן א מתנה.

יעצט גייען מיר פראווענען דעם 'ליל הסדר', זאלט איר זאגן נשמת מיט לויב און דאנק פאר אלע חסדים, וועט דער אייבערשטער טון מיט אייך נאך חסדים.

דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן שוין זוכה זיין צו (פסחים קטז:): "וְנֹאכַל שָׁם מִן הַזְּבָחִים וּמִן הַפְּסָחִים"; און צו (מיכה ז, טו): "כִּימֵי צֵאתְךָ מֵאֶרֶץ מִצְרָיִם אַרְאֶנּוּ נִפְלָאוֹת", אמן.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת טהרה, ד' ניסן, שנת תשע"ט לפרט קטן

א באזארגטע מאמע תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער ערשטע בריוו און אויך אייער צווייטע בריוו.

איך האב אויך געטראכט אז דאס איז סתם לחץ וכו'; איר שרייבט דאך אליינס אז וויפיל איר פרובירט צו נישטערן און זוכן זאגן אלע די זעלבע זאך, אז דער חתן איז א געשמאקער און א גוטער, און דאס וואס ער באווייזט זיך שעמעוודיג און צוריק געצויגן דאס איז ביי אסאך חתנים; איז דאך ממש א שאד פאר אייערע שלאפלאזע נעכט און פאר אייערע פחדים.

דאס איז אלעס מעשה שטן צו שטערן אייערע שענסטע צייט אין לעבן; איר האט געארבעט, געאקערט און געזייט אזויפיל יארן, יעצט ענדליך ווען איר שניידט שוין די פירות נאכדעם וואס אייער טאכטער איז א כלה געווארן בשעה טובה ומוצלחת דארפט איר יעצט נאר טאנצן, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן, אבער אנשטאט טאנצן פאר שמחה וויינט איר א גאנצן טאג.

איר פרעגט אין אייער צווייטע בריוו: "חוץ פון ווייטער דאווענען וואס איך פרוביר צו טון, ליגט אויף מיר א חוב עפעס צו טון? אדער זאל איך לאזן די זאך לויפן?" וויל אייך זאגן אז איר האט נאך איין זאך צו טון; חוץ פון דאווענען ליגט אויף אייך א פליכט צו טון נאך א זאך וואס דאס וועט אייך העלפן, איר דארפט אנהייבן צו דאנקען דעם אייבערשטן פאר די גרויסע נס וואס ער האט געמאכט מיט אייך אז אייער טאכטער איז א כלה געווארן; אודאי זאלט איר ממשיך זיין צו בעטן פאר די כלה, אבער נישט מיט די וועג וואס איר בעט ביז יעצט - מיט עצבות, פחדים און דמיונות וכו' וכו' נאר מתוך שמחה.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קעה): "עִקַּר מַעֲלַת הַבְּכִיָּה, שֶׁתִּהְיֶה מֵחֲמַת שִׂמְחָה", ווען מען וויינט צום אייבערשטן זאל מען וויינען מתוך שמחה, דערפאר זעט מען אז די ראשי תיבות פון דאס ווארט "בְּכִיָּ"ה" איז "בְּ'שִׁמְךָ יְ'גִילוּן כָּ'ל הַ'יּוֹם (תהלים פט, יז)", מען וויינט צום אייבערשטן ווייל מען ווייסט אז מיר זענען אין זיינע הענט און ער קען אונז העלפן, נישט חס ושלום וויינען פון פחד און שרעק וואס דאס איז נישט גוט.

איך שיק אייך א תפילה וואס איר זאלט יעדן טאג זאגן צום אייבערשטן ביז די חתונה פון אייער טאכטער און אויך נאך די חתונה:

"רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם אִיךְ דַאנְק דִיר אוּן אִיךְ לוֹיבּ דִיר פַאר אַלֶע חֲסָדִים וָואס דוּ טוּסְט מִיט מִיר; דוּ הָאסְט מִיר גֶעגֶעבְּן אַזַא שֵׁיינֶע לֶעבְּן, דוּ הָאסְט מִיר גֶעגֶעבְּן אַ טַייעֶרֶע מַאן מִיט זִיסֶע אוּן לִיכְטִיגֶע קִינְדֶער, יְיַשֶׁר כֹּחַ אֵייבֶּערְשְׁטֶער פַאר אַלֶעס וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר. בַּאזוּנְדֶער דַאנְק אִיךְ דִיר טַאטֶע אוֹיף דִי גְרוֹיסֶע נֶס וָואס דוּ הָאסְט גֶעמַאכְט מִיט מִיר אַז מַיין טָאכְטֶער ... תִּחְיֶ' אִיז אַ כַּלָּה גֶעוָוארְן בְּשָׁעָה טוֹבָה וּמֻצְלַחַת; מָה אָשִׁיב לַה' - וָואס קֶען אִיךְ דִיר בַּאצָאלְן, כָּל תַּגְמוּלוֹהִי עָלָי - פַאר אַלֶעס גוּטְס וָואס דוּ גֶעבְּסְט מִיר, אֵיין זַאךְ קֶען אִיךְ טוּן: כּוֹס יְשׁוּעוֹת אֶשָּׂא וּבְשֵׁם ה' אֶקְרָא, אִיךְ וֶועל פוּן הַיינְט אוּן וַוייטֶער דִיר דַאנְקֶען אוּן לוֹיבְּן; אִיךְ וֶועל אַלֶעמֶען דֶערְצֵיילְן דִי גְרוֹיסֶע נִסִּים אוּן חֲסָדִים וָואס דוּ טוּסְט מִיט מִיר כְּסֵדֶר.

הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין חֲתוּנָה צוּ מַאכְן אַלֶע מַיינֶע קִינְדֶער; זֵיי זָאלְן הָאבְּן אַ גוּט לֶעבְּן אוּן זֵיי זָאלְן אוֹיפְשְׁטֶעלְן עֶרְלִיכֶע אִידִישֶׁע דּוֹרוֹת. הֶעלְף מַיין טָאכְטֶער ... דִי כַּלָּה, זִי זָאל גֵיין צוּ דִי חוּפָּה גְרִינְג אוּן פְרֵיילִיךְ; זִי זָאל אוֹיפְשְׁטֶעלְן צוּזַאמֶען מִיט אִיר מַאן עֶרְלִיכֶע אִידִישֶׁע דּוֹרוֹת בִּזְכוּת אַלֶע הֵיילִיגֶע צַדִּיקִים וָואס הָאבְּן זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דִיר, בִּפְרַט דֶער הֵיילִיגֶער רֶבִּי - רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגֶא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, אוּן רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה בֶּן מַלְכָּה זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, אָמֵן".

דער אייבערשטער זאל אייך העלפן איר זאלט זיך פרייען מיט די שמחה און מיט די ניסים וואס דער אייבערשטער טוט מיט אייך.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת תזריע, כ"ז אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט מסיים געווען ליקוטי מוהר"ן און אויך אז דו האסט נאכאמאל מסיים געווען ששה סדרי משנה; דאס וועט דיר אפהיטן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט שטענדיג אראפלייגן ווי אזוי א לוי' זעט אויס; די ווייב שרייט און וויינט: "מיין מאן, אויף וועם האסטו מיך איבערגעלאזט", די קינדער וויינען: "טאטע, ווער וועט אונז געבן געלט? ווער וועט אונז חתונה מאכן?" פלעגט מוהרא"ש שטענדיג זאגן: "אבער קיינער האט נישט רחמנות אויפן נפטר אליינס". מען נעמט דעם מענטש און מען לייגט אים אריין אין דער ערד; די חברה קדישא קומען און דעקן אים צו מיט ערד און אלע גייען אהיים, קיינער טראכט נישט 'וואס טוט זיך יעצט אפ אינעם קבר?' עס קומען צו גיין פעלד-מייזן מיט אנדערע חי'לעך, ווערעם און שלענג און זיי עסן אויף דעם מענטש, וואס דאס איז שרעקליכע יסורים פאר'ן נפטר.

אבער אז דער מענטש האט געהאט שכל און זיך אנגעגרייט אין לעבן ער זאל האבן מיט וואס צוריק צו גיין צום אייבערשטן, ער האט געלערנט משניות און ליקוטי מוהר"ן – דורכדעם וועט ער ניצול ווערן פון חיבוט הקבר. אזוי ווי רבי נתן האט געזאגט: "צו א גוף וואס האט געלערנט ליקוטי מוהר"ן וועלן די ווערעם אין קבר נישט צוקומען", און מוהרא"ש זאגט: "צו א גוף וואס האט געזאגט משניות וועלן די ווערעם אין קבר נישט צוקומען".

בנוגע וואס דו פרעגסט אז דיין ווייב וויל וויסן ווי אזוי מען גייט הפצה; מען שטרעקט אויס א ספר, א קונטרס און מען זאגט: "דא האסטו א שיינע מתנה!" ווען מען זעט ווי יענער נעמט דאס פרעגט מען יענעם: "איר האט עפעס פאר צדקה?" אז יענער ענטפערט: "איך האב נישט: זאל מען פרעגן: "איר האט אפשר עפעס? אפאר פרוטות?" ווייל אסאך מאל זאגן מענטשן אז זיי האבן נישט קיין צדקה ווען זיי האבן יא ווייל זיי מיינען אז מען ערווארט פון זיי א גרויסע סכום, אויב יענער זאגט: "עס איז גוט, איך דארף נישט", פרעגט מען יענעם סיי וויי: "איר האט עפעס פאר צדקה?"

זאג פאר דיין ווייב אז אויב זי וויל ספרים און קונטרסים קענען מיר דאס שיקן פון אמעריקע, מיר האבן א בית הדפוס וואו מיר דרוקן די קונטסרים פון מוהרא"ש אויף אלע שפראכן; יעדער מפיץ קען באשטעלן וואס פאר א קונטרסים ער וויל; מיר וועלן איר דאס שיקן.

זיי איר מחזק זי זאל זיך נישט שעמען צו צוגיין צו פרויען; עס קומען יעדן טאג מענטשן פון די גאנצע וועלט צום רבינ'ס ציון, היינט קומען שוין מענטשן פון אלע קרייזן; מען איז אזוי צעבראכן און געשלאגן אז אלע זענען מודה אז מען דארף אנקומען צום רבינ'ס חיזוק. איז זייער גוט אז זי זאל שטיין ביים ציון און געבן פאר די אלע געסט וואס קומען במשך די יאר זיי זאלן אויך וויסן פון די זיסע און געשמאקע לויטערע וואסער וואס קוועלט פונעם נחל נובע מקור חכמה.

אז דער אייבערשטער האט אייך געשיקט קיין אומאן, איר וואוינט דארט, זאלט איר דארט אריין שיינען אין אלעמען די זיסע עצות פון רבי'ן.

בנוגע וואס דו פרעגסט וויאזוי מען לערנט אויס פאר קינדער וועגן נישט קוקן אויף פריצות וכו'; וואס איז אזוי שווער צו פארשטיין? פשוט, מען זאגט פאר די קינדער נישט צו קוקן אויף קיין גוים און גוי'טעס ווייל דער אייבערשטער לאזט נישט; "די תורה זאגט אז אויב מען היט זיך נישט די אויגן פארלירט מען נאכדעם אלע גוטע זאכן". מען איז נישט יוצא די מצוה פון חינוך דורך איין מאל זאגן, און מען קען נישט ערווארטן אז קינדער זאלן זיך טוישן צום גוטן פון איין מאל הערן; מען דארף שיינערהייט זאגן נאכאמאל און נאכאמאל און נאכאמאל ביז דער אייבערשטער העלפט און עס איז עושה רושם.

בנוגע צי קינדער זאלן זען ווי די מאמע זייגט וכו' און ווי אזוי מען ענטפערט ווען ער פרעגט שאלות וכו'; עס איז נישט קיין פראבלעם זיי זאלן זען ווי די מאמע זייגט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות י.) אז אויף דעם האט אויך דוד המלך געדאנקט דעם אייבערשטן, "בָּרֲכִי נַפְשִׁי אֶת ה' וְאַל תִּשְׁכְּחִי כָּל גְּמוּלָיו (תהלים קג, ב)"; דוד המלך האט געדאנקט דעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער האט געמאכט די מילך – די עסן וואס א קינד עסט - נעבן די הארץ וואס דארט איז א ריינע פלאץ, אנדערש ווי ביי אנדערע בעלי חיים. עס איז גוט אז מען וואקסט אויף מיט דעם.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן א): "אִם הַתִּינוֹק יוֹנֵק מֵחֲלֵב אִשָּׁה חֲצוּפָה, אֲזַי מִתְגַּבֵּר בּוֹ תַּאֲוָה זוֹ", אויב דער קינד זייגט מילך פון אן אשה חצופה וועט זיך אויף אים מתגבר זיין די תאווה פון ניאוף, "וְכֵן לְהֵפֶךְ, כְּשֶׁיּוֹנֵק חֲלֵב אִשָּׁה כְּשֵׁרָה", און אזוי אויך פארקערט - זאגט דער רבי - אויב דאס קינד זייגט מילך פון אן ערליכע פרוי, "אֲזַי לִבּוֹ חָלָל בְּקִרְבּוֹ, וְאֵין לוֹ חֲמִימוּת", וועט ער זיין אן ערליכער איד און זיין אפגעהיטן אין קדושה. נאך זאגט דער רבי (ספר המידות, אות בנים, חלק ב', סימן יב): "הֶחָלָב שֶׁל צַדֶּקֶת הוּא טוֹב לַתִּינוֹק לְיִרְאַת שָׁמַיִם, וְגַם נוֹתְנוֹת לוֹ מֶמְשָׁלָה בָּעוֹלָם הַזֶּה", מילך פון אן ערליכע פרוי ברענגט יראת שמים פאר'ן קינד.

דער עיקר דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין אויפצוברענגען קינדער וואס וועלן ליב האבן די תורה און מצוות; קינדער וואס וועלן עוסק זיין אין אויפבויען די וועלט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת צו, י"ב אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך האב זייער הנאה צו הערן אז איר האט הנאה פון די פרויען צוזאמקום, די שיעורים געבן אייך כח אנצוגיין אין לעבן און איר זענט יעצט מער רואיג צו מקבל זיין די יום טוב מיט פרייליכקייט.

איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע נייעס אז איר ווארט למזל טוב וכו'; דער אייבערשטער זאל אייך אפהיטן פון אלעם שלעכטס און אייך געבן געבן כח צו אנגיין מיט די שטוב ארבעט.

דאס וואס איר שפירט ווי איר פארלירט דעם באלאנס; איר דארפט זען גוט צו שלאפן, ווייל אז מען שלאפט גוט און מען עסט צו דער זעט ווערט מען נישט דיזי. איר זאלט נישט ווערן נערוועז פון דעם וואס איר פארלירט אייער באלאנס וכו' דאס קומט ווען מען איז נישט אויסגערוהט.

עס איז זייער גוט אויב איר קענט זיך אראפלייגן אינמיטן טאג ווען אייערע קינדער זענען נישט אין שטוב, אזוי וועט אייער קאפ און מח ווערן אויסגערוהט און איר וועט נישט שפירן ווי עס שווינדלט אייך דעם קאפ. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קי): "וּבְיוֹתֵר מוֹעִיל הַשֵּׁנָה לָאֱמוּנָה", ווען א מענטש שלאפט ווערט געשטארקט זיין אמונה; דאס זעט מען בחוש ווי אינדערפרי איז שטערקער די אמונה ביי יעדן איינעם, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סב, אות ה): "נָפְקַת בְּצַפְרָא", אינדערפרי באווייזט זיך די אמונה, "וּמִתְכַּסְיָא בִּימָמָא", און במשך דעם טאג ווען דער מענטש ווערט באשעפטיגט מיט זיינע זאכן, ווערט צוביסלעך די אמונה פארדעקט און אפגעשוואכט.

איך האף אז איר וועט אכטונג געבן אויף זיך, איר וועט עסן צו דער זעט און גוט שלאפן, וועט אייער מח מער נישט שווינדלען.

אז מען שלאפט גענוג און מען עסט צו דער זעט און מיט דעם אלעם איז מען זייער שוואך דעמאלט דארף מען זיך אונטערזוכן ביים דאקטער; אבער כל זמן מען עסט נישט געהעריג און מען שלאפט ווייניג איז נארמאל מען זאל שפירן אומבאלאנצירט.

א גוטן טאג.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויקרא, ג' אדר ב', שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך פריי זיך זייער צו הערן די גוטע נייעס אז איר ווארט שוין וכו', וועל איך אייך שרייבן אפאר הנהגות ווי זיך צו פירן אין די חדשים.

די ערשטע זאך – איר זאלט נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן אויף די גרויסע ניסים וואס ער טוט מיט אייך; געוויינט אייך צו צו זאגן יעדן טאג תהילים, אז איר קענט זאגן דעם גאנצן 'יום תהילים' איז זייער גוט און אז איר קענט נישט זאגן דעם גאנצן יום זאלט איר זאגן אין א רייע וויפיל איר קענט און ביי יעדע קאפיטל זאלט איר דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף אידיש אויף די ניסים וואס ער טוט מיט אייך. מען מעג אויסרעדן אינמיטן תהילים צום אייבערשטן, מען מעג און עס איז גוט אריין צו פלעכטן אידישע ווערטער צום אייבערשטן אינמיטן די פסוקים.

אויך זאלט איר דערמאנען נעמען פון הייליגע צדיקים, ווייל דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורך זאגן נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; איז גוט ווען איר בעט דעם אייבערשטן זאל איר ארויסזאגן די נעמען פון די צדיקים וואס איר געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם, יצחק, יעקב, משה, אהרן, יוסף, דוד און שלמה, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס איר געדענקט, און נאכדעם זאלט איר זאגן די תפילה:

"הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים אוּן אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט - גְרִינְגֶערְהֵייט. נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיר נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן. רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיךְ זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, נֶעם אָן מַיין תְּפִלָה אוּן הֶעלְף מִיר שׁוֹין אִין זְכוּת פוּן אַלֶע צַדִיקִים, וּבִּפְרַט אִין דִי זְכוּת פוּן הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגָא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ אוּן אִין זְכוּת פוּן רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה מִבְּרֶסְלֶב זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, וָואס הָאט גֶעמַאכְט דִי תְּפִלָה, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

אין די טעג וואס מען ווארט עסט מען נישט קיין רויע קנאבל און צוויבל.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת משפטים, כ"ד שבט, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז נישט כדאי צו גיין צו די חתונה; בכלל זאלט איר נישט רעדן מיט אים נאר וואס איז נוגע פאר די קינדער. דער אייבערשטער זאל אייך העלפן איר זאלט טרעפן בקרוב א ערליכער מאן וועט איר מיט אים רעדן און פארברענגען.

דאס איז נישט קיין סתירה צו וואס איך האב אייך געשריבן (ד' שופטים תשע"ח) אז איר זאלט זיך נישט קריגן מיט אים פאר די טובה פון די קינדער; נישט קריגן מיינט צו זאגן לעבן צוזאמען, דאס מיינט אבער נישט אז איר זאלט גיין צו זיין חתונה.

נעמט אים ארויס פון אייער קאפ און דאס וועט זיין דער שלום, אזוי ווי דער בעל הטורים זאגט אויפן פסוק (בראשית יג, יא): "וַיִּפָּרְד'וּ אִי'שׁ מֵעַ'ל אָחִי'ו", אז די סופי תיבות איז דאס ווארט 'שלום'; אברהם אבינו האט זיך אפגעטיילט פון לוט כדאי ער זאל זיין מיט אים בשלום. אמאל דארף מען זיך אפטיילן עס זאל זיין שלום, בפרט אז ער האט יעצט חתונה מיט א צווייטע פרוי זאלט איר מיט אים נישט האבן קיין שום מגע ומשא, נאר דאס ביסל וואס מען דארף פאר די קינדער.

דאס וואס ער זאגט אז ער העלפט מענטשן; וואס קען מען טון אז יעדער וואס דארף הילף ווערט א טערעפיסט. נעבעך פאר אידישע קינדער אז די מנהיגים זענען פסיכאלאגן.

דאס וואס ער זאגט אז ער האט נישט קיין הונט וכו' און ער לייגט צו: "הלואי וואלט איך געהאט וכו'", זאלט איר אליינס פארשטיין אז ער זאגט אייך ליגנט.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט טרעפן שנעל אייער באשערטע בן זוג און מיר קענען בקרוב מבשר זיין די גוטע בשורה.