בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך בין אייך זייער דאנקבאר פאר'ן זיך אוועק געבן פאר די סקול, די מיידלעך האבן זייער הנאה פון אייך, פון די גוטע ווערטער וואס איר פארגינט זיי; איר געדענקט אלץ די מיידלעך וואס דארפן דאס נאך מער, איר געבט זייער אכטונג אויף די צעבראכענע הערצער, זיי צו געבן ווארעמקייט. יעדע מיידל באקומט א שמייכל, דאס איז ביי מיר זייער חשוב.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט די הייליגע ארבעט, מחזק זיין אידישע קינדער; נישטא קיין גרעסערע זאך ביים אייבערשטן ווי די זאך פון אויפלעבן אידישע קינדער, בפרט מיידלעך, זיי דארפן נאר אויפכאפן דאס שיינקייט פון צניעות, פון זיין א איד.

 איך ווייס איר ארבעט שווער, אבער געדענקט אז יעדער איינער ארבעט שווער, יעדער מוטשעט זיך; וואויל איז פאר דעם וואס מוטשעט זיך מיט גוטע זאכן, מיט אידישע קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת עקב, ט"ז מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

וואויל איז אייך אז איר העלפט אזוי געטריי די סקול, איר זענט געבליבן אין שטאט פאר'ן זומער צו לערנען מיט די מיידלעך; די עלטערן זענען זייער צופרידן, אויך די קינדער זענען זייער צופרידן.

איך ווייס אז איר ארבעט שווער, איר דארפט אבער וויסן אז יעדער בזה העולם מוטשעט זיך, יעדער ארבעט שווער; וואויל איז דעם וואס ארבעט שווער מיט הייליגע זאכן, אז מען לערנט מיט קינדער – דאס איז פון די הייליגסטע זאכן אין די וועלט.

נאכאמאל, א גרויסן יישר כח.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ואתחנן, י' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

וויסן זאלסטו אז דו טראגסט אן אחריות; וואס דו טוסט, דיין אויפפירונג, דיינע דיבורים – אלעס גייט אויף מיר.

דו העלפסט מיר זייער בויען דעם שטעטל, טאקע דערפאר דארפסטו מער אכטונג געבן ווי אזוי דו רעדסט מיט מענטשן, ווי אזוי דו באנעמסט זיך מיט יעדן איינעם.

דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות, אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", דער וואס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק", דארף אכטונג געבן אויפ'ן צדיק, "שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", אז עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויף אים; עס איז א גרויסע זאך צו העלפן בויען די מוסדות, די שטעטל, די הדפסה וכו' וכו', אבער אין די זעלבע צייט איז דאס א גרויסע אחריות.

דערפאר בעט איך דיר זייער, שטארק זיך אויף די נקודה 'רעדן שיין צו אנדערע, רחמנות האבן אויף אנדערע'; אז מען פירט א קהלה דארף מען זיך רעכענען מיט יעדן איינעמס געפילן, נישט מזלזל זיין אין קיינעם.

זאג אלע דיינע ארבעטערס זיי זאלן זייער אכטונג געבן אויף דעם פרט, רעדן שיין צו אלעמען; נאר אזוי וועסטו האבן הצלחה, נאר אז מען געבט אכטונג אויף אנדערע – איז מען מצליח.

עס איז אזוי קלאר די ניסים וואס דער אייבערשטער טוט מיט אונז, מען דארף זיין בלינד נישט צו זען וואס דא טוט זיך. יעצט איז געווארן צוויי יאר פון ווען מיר האבן מייסד געווען דעם שטעטל און עס זעט שוין באלד אויס ווי א שטאט; עס קומען נאך און נאך משפחות וואוינען דא אין שטעטל, וויפיל הייזער עס וועט זיין – וועט נישט זיין גענוג פאר די אלע משפחות וואס ווילן זיין א חלק אין אונזער קהלה.

יישר כח פאר אלעס וואס דו העלפסט מיר.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת דברים, ד' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

בנוגע דיין פרנסה וכו'; וויסן זאלסטו, עס זענען דא מענטשן וואס ווערן ממש פארלוירן פאר געלט, פאר אפאר דאלער שרייען זיי אויף זייערע ארבעטערס, זיי פארשעמען וכו' וכו'. עס זענען דא בעלי בתים וואוילע מענטשן, אבער זיי האבן א שרעקליכע נסיון ווען עס קומט צו זייער געלט; זיי פארשעמען, זיי כעס'ן, זיי טראכטן נישט וואס זיי טוען.

דעריבער בעט איך דיר, נעם עס נישט צום הארצן, נעם עס נישט פערזענליך ווען דיין בעל הבית שרייט אויף דיר, ווען ער זעט דיר אין שול דאווענען אין די צייט וואס דו דארפסט שוין זיין ביי די ארבעט און ער פליקט דיר וכו'; דו פרוביר זיך צוצושטעלן דאס מערסטע, און אז מען שרייט אויף דיר נעם עס נישט פערזענליך, טראכט צו זיך 'דאס איז זיין פראבלעם, ער איז נעבעך פארקנעכטעט פאר זיין געלט'.

אויב איז דיר גאר ביטער, דו קומסט אהיים מיט אן אראפגעלאזטע נאז – קענסטו זוכן א צווייטע פרנסה, אבער דאס זאלסטו געדענקען, יעדע פלאץ האט מעלות און חסרונות.

דערהאלט זיך מיט אלע כוחות, בעט דעם אייבערשטן זאלסט האבן פרנסה גרינגערהייט.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך פריי זיך צו הערן אז דו ארבעטסט מער נישט אזוי שווער, האסט אראפגענומען איבריגע שעות, דו קוקסט אויף תכלית. אנשטאט צו מאכן נאך א דאלער גייסטו אהיים צו דיין משפחה, דו העלפסט דיין ווייב און נאכדעם האסטו צייט צו לערנען און דאווענען.

אז מען טראכט אריין זעט מען אז די גאנצע לעבן פליט אריבער ווי א שאטן פון א פייגל וואס פליט, אזוי ווי עס שטייט (תהלים קמד, ד): "כְּצֵל עוֹבֵר"; זאגן די הייליגע חכמים (בראשית רבה צו, ב): "הַלְּוַאי כְּצִלּוֹ שֶׁל כּוֹתֶל, אוֹ כְּצִלּוֹ שֶׁל אִילָן, אֶלָּא כְּצִלּוֹ שֶׁל עוֹף בְּשָׁעָה שֶׁהוּא עָף", עס איז דא אסאך ערליי שאטנ'ס, אפשר איז די לעבן ווי א שאטן פון א בוים אדער א שאטן פון א וואנט וואס איז נישט אזוי שנעל? ניין, נאר ווי א שאטן פון א פייגל וואס פליט; וואס וועלן מיר מיטנעמען מיט אונז? דאס דאווענען און לערנען און גוטע מעשים.

איך בין שטאלץ צו האבן אזעלכע אינגעלייט אין שטעטל; אינגעלייט וואס טראכטן פון תכלית.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת דברים, ג' מנחם-אב, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

דער רבי האט אן עצה מען זאל נישט קענען שלעכטס טון דעם מענטש, מען זאל אים נישט קענען אוועק נעמען אדער אוועק שטופן. דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן עט): "עַל יְדֵי זֶה שֶׁזּוֹכִין לִרְאוֹת שִׁפְלוּתוֹ בֶּאֱמֶת", אז מען איז זוכה צו וויסן ווער מען איז, מען ווייסט ווי נידריג מען איז, "עַל יְדֵי זֶה אֵין שׁוּם אָדָם יָכוֹל לְהוֹצִיאוֹ וְלִדְחוֹתוֹ מִמְּקוֹמוֹ", קען מען אים נישט אוועק שטופן פון זיין פלאץ, "דְּהַיְנוּ לְקַפֵּחַ פַּרְנָסָתוֹ, חַס וְשָׁלוֹם", מען קען נישט אוועק נעמען די פרנסה, "כִּי מֵאַחַר שֶׁהוּא עָנָו וְשָׁפָל בֶּאֱמֶת", אז מען איז ביי זיך גארנישט, - "הוּא בִּבְחִינַת אַיִן, וְאֵינוֹ תַּחַת הַמָּקוֹם כְּלָל, עַל כֵּן, בְּוַדַּאי אֵין יְכוֹלִין לִדְחוֹתוֹ מִמְּקוֹמוֹ".

דערפאר בעט איך דיר זייער, אנשטאט זאלסט מורא האבן טאג און נאכט אז מען גייט דיר צונעמען פרנסה, דו גייסט פארלירן א קאסטומער, גייסט פארלירן געלט, איינער גייט דיר אויסכאפן וכו' וכו', - זאלסטו נעמען די עצה פון רבי'ן; טו תשובה, זיי זיך מתודה, וועסטו ווערן ביי זיך מער און מער בטל ומבוטל צום אייבערשטן, וועט מען דיר נישט קענען שלעכטס טון.

אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר האבן א רבי וואס העלפט אונז, וואס דערנענטערט אונז צום אייבערשטן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בלק, י"ג תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל

ווער האט דיר איינגערעדט אז נאר אן ארבעט וואס מען קען גיין העכער און העכער – דאס איז דער ציל? ווער זענען דיינע יועצים? ווער זענען דיינע חברים וואס פירן דיין לעבן?

דער הייליגער בעל תפלה האט געזאגט (ספורי מעשיות, מעשה יב): "עס איז דא איין ציל, דינען דעם אייבערשטן"; אין עבודת השם דארף מען גיין אלץ העכער און העכער, מען דארף זוכן עצות און נעמען חיזוק צו גיין מעלה מעלה, אין פרנסה דארף מען בעיקר קוקן ווי אזוי מען קען אהיימברענגען אפאר דאלער צו קענען מפרנס זיין די שטוב.

לדעתי זאלסטו נעמען די ארבעט פון דרייוון א באס, טראגן און ברענגען קינדער צו לערנען די הייליגע תורה. עס איז א הייליגע ארבעט, דו קענסט מיט איין גוט ווארט ראטעווען א קינד, מיט איין שמייכל קענסטו געבן כח פאר די קינדער וואס קומען פון צעבראכענע שטובער, זיי זאלן שפירן ווי איינער טראכט פון זיי.

אויך צאלט מען שיין; וועסט קענען צאלן דירה געלט וכדומה, אויך וועסטו נישט ארבעטן ווי אן עבד כנעני פון פארטאגס ביז צאת הנשמה, נאר סך הכל צוויי שעה צופרי און צוויי שעה נאכמיטאג. וועסט קענען גיין אין מקוה, דאווענען צום אייבערשטן און לערנען שיעורים כסדרן.

פארגעס נישט, דו ביסט דער בן מלך, נישט דער בן השפחה. דער סמ"ך מ"ם זוכט אונז צו פארטוישן, ער נעמט טייערע אינגעלייט און לייגט זיי אריין אינעם בית השפחה. מען ווערט פארשווארצט פון נאכלויפן דעם דאלער, מען לויפט נאך די געלט די פאר יאר, ביז מען דארף שוין צוריק קומען צום אייבערשטן (ספורי מעשיות, מעשה יא).

א נייע שפראך איז דא צווישן אלע אינגעלייט, מען טראכט נישט פון מאכן געלט, נאר ווי מען קען מאכן אין הונדערט יאר ארום געלט; אנשטאט קוקן: 'וואו דארף איך נישט ארבעטן ביטער שווער, וואו קען איך האבן צייט צו לערנען און דאווענען, צייט פאר מיין ווייב און קינדער'? טראכט מען: 'וואו קען מען ווערן העכער און העכער און העכער?' און דערווייל גייט אריבער כמה וכמה שנים און מען האט נישט קיין געלט און נישט קיין שטוב.

פאלג די עצות פון עצתו אמונה. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ז) עצות פון א צדיק איז כולו זרע אמת.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת חקת, ד' תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

איך בין זייער איבערראשט פון דיר, פון דיין התמדה; דו לערנסט אזוי פלייסיג משניות, דו האלסט שוין יעצט ביים מסיים זיין די זעכציגסטע מאל גאנץ "ששה סדרי משנה".

וואו אין די וועלט זעט מען אזא זאך ביי א בחור וואס איז נישט אין ישיבה? דו ארבעסט, רוב טאג ביסטו פארנומען ביי די ארבעט און דו נעמסט אראפ יעדן טאג אביסל צייט גורס צו זיין אכצן פרקים משניות; וואו אין די וועלט זעט מען אזוינס? אפילו ביי ישיבה בחורים קען מען נישט טרעפן בחורים זאלן האבן אזא השגה, צו לערנען אזוי סאך משניות.

שטארק זיך, גיי אן מיט ח"י פרקים משניות; דאס וועט עפענען פאר דיר אלע טויערן פון גן עדן. דער הייליגער חיד"א זכותו יגן עלינו זאגט (מדבר קדמות מערכת א, אות נא) בשם דער מדרש תלפיות, אז אשר בן יעקב זיצט ביים טיר פון גיהנום, און ווער עס האט געלערנט משניות שלעפט ער ארויס פון די מלאכי חבלה און טראגט אים אריין אין גן עדן.

איך בעט פאר דיין שידוך, איך האב נישט פארגעסן פון דיר.

זומער וועל איך זיין בעזרת השם אין שטעטל, איך האף דיר צו זען.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ג אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו קענסט זיך אדווערטייזן אויף אינסטעגרעם און אויך אין די מעגעזין, אבער דו דארפסט נישט קוקן דארט, לייג ארויף וואס דו האסט צו פארקויפן און בלייב נישט דארט קוקן וכו'. דאס איז נישט קיין סתירה צו שמירת עיניים, אז מען וויל האבן שמירת עיניים - האט מען שמירת עיניים, און אז נישט - איז סיי ווי ביטער, אן די זאכן.

מוהרא"ש זאגט, עס שטייט (תהלים קמה, טו): "עֵינֵי כֹל אֵלֶיךָ יְשַׂבֵּרוּ, וְאַתָּה נוֹתֵן לָהֶם אֶת אָכְלָם בְּעִתּוֹ", 'יְשַׂבֵּרוּ' – קען מען ליינען מיט א שׂין און אויך מיט א שׁין; אויב מען צעברעכט זיך די אויגן, מען קוקט נישט אויף אויסגעלאסענע פרצות, "עֵינֵי כֹל אֵלֶיךָ 'יְשַׁבֵּרוּ'", דאמאלט: "וְאַתָּה נוֹתֵן לָהֶם אֶת אָכְלָם בְּעִתּוֹ" - וועסטו האבן פרנסה.

זייער גוט אז דו געבסט צוביסליך געלט פאר די הנהלה, אזוי וועסטו קענען בקרוב קויפן א דירה אין שטעטל.

בנוגע יום טוב שבועות וכו'; עס איז כדאי זיך אנצושטרענגען אריינצונעמען געסט פאר יום טוב, אפילו עס איז שווער. סתם אזוי פעלט נישט אויס, אבער אז די בחורים ווילן קומען צו זייער ראש ישיבה, מעג מען ארייננעמען.

זיי מכבד דיין ווייב, וועסטו האבן גרויס עשירות. אויך זיי מכבד די שול, קום צום דאווענען מיט א הוט און רעקל; שלמה המלך זאגט (קהלת ג, א): "עֵת לְכָל חֵפֶץ", אין שול איז דא איין וועג ווי אזוי מען קומט, אינדרויסן איז עפעס אנדערש.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהר-בחוקותי, כ"ד אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית יואל מאנרא

בנוגע צי דו זאלסט אננעמען די ארבעט וכו'; לדעתי זאלסטו דאס נישט אננעמען. דו ביסט א איד, דארפסט דאווענען און לערנען, דו ביסט נישט קיין עבד כנעני.

אז דו דארפסט שוין זיין אויפ'ן טראק זעקס אזייגער פארטאגס – ווען וועסטו גיין אין מקוה? ווען וועסטו דאווענען? ווען וועסטו קענען עפענען א ספר? נעם נישט אן אן ארבעט וואס דו דארפסט שוין ארבעטן זעקס אזייגער פארטאגס; ווארט, דער אייבערשטער וועט דיר געבן א פרנסה קלה ונקיה.

הייב אן דיין טאג ווי א איד, די ערשטע זאך גיי אין מקוה, נאכדעם זאלסטו אדער זיך קובע זיין לערנען דיינע שיעורים, אדער גיין דאווענען און נאכדעם אביסל לערנען. עס פת שחרית, פת שחרית איז מסוגל אויף יראת שמים און אויף הצלחה (בבא מציעא קז:), נאכדעם זאלסטו גיין ברענגען פרנסה.

יעצט איז די שענסטע יארן דיינע, די יונגע יארן, די ימי הבחרות נאך די חתונה - איז די שענסטע צייט פונעם לעבן.

זיי קלוג, גיי ארויף צום ציון פון הייליגן סאטמאר רבי זכר צדיק לברכה איינמאל א טאג, זיי זיך דארט מתבודד, זאג אפאר קאפיטלעך תהלים – וועסטו זען גרויסע ישועות.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

עס איז נישט ריכטיג וואס דו זאגסט אז בעטן מענטשן מען זאל דיר שיקן ארבעט - איז א חסרון אין אמונה; בעטן מענטשן זאלן געבן ארבעט איז בכלל נישט קיין חסרון אין אמונה, עס איז א חסרון אין קאנפידענס, א חסרון אין גלייבן אין זיך; מען מעג בעטן און מען דארף בעטן פאר ארבעט.

קענסט דאך זאגן נאך מער, אפשר זאלסטו בכלל פארמאכן דיין ארבעט און מער נישט ארבעטן ווייל עס איז א חסרון אמונה? נאר וואס דען, ארבעטן און זוכן ארבעט איז בכלל נישט קיין חסרון אמונה, דער אייבערשטער זאגט מען זאל ארבעטן; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי דברים פרק טו, פיסקא קנח) אויפ'ן פסוק (מלשון הכתוב דברים טו, יח): "וּבֵרַכְתִּיךָ בְּכָל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה", דער אייבערשטער בענטשט אונז מיר וועלן זען א ברכה אין אונזער ארבעט, "יָכוֹל יְהִי יוֹשֵׁב וּבָטֵל", וועסטו מיינען אז מען דארף נישט ארבעטן, מען קען זיצן ליידיג? "תַּלְמוּד לוֹמַר בְּכָל אֲשֶׁר תַּעֲשֶׂה", אויף דעם שטייט מען זאל טון.

אודאי זאלסטו אנרופן אלע וואס דו האסט זיי געגעבן פרייזן זיי פרעגן פארוואס זיי נעמען דיר נישט, אויב ביסטו צו טייער זאלסטו אראפקומען מיט די פרייז. דער עיקר זאלסטו זיך נישט פארלאזן אויף די ארבעט אז דאס איז דיין מקור הפרנסה, זאלסט זיך נישט פארלאזן אויף מענטשן; זיך פארלאזן אויף מענטשן איז א חסרון אמונה, פארלאז זיך אויפ'ן אייבערשטן.

קענסט נעמען זייטיגע ארבעט כל זמן עס קומט נישט אריין קיין ארבעט פאר דיר ביים בויען. דער רבי האט אונז דערציילט די מעשה פונעם בעל בטחון, עס האט אים געפאסט צו נעמען אלע סארט ארבעט - אבי ער זאל קענען אהיים ברענגען פרנסה; האב נישט מורא צו נעמען ארבעט אינדערזייט, אפילו עמטליך ביסטו א גרויסער קאנטראקטאר.

בנוגע נעמען קינדער אין מקוה; מיר נעמען ערב שבת קינדער פון קליינערהייט אן - אין מקוה, אבער מען טוט דאס אין די צייט ווען עס איז נישט איבערגעפילט מיט מענטשן, בדרך כלל אין אנהייב האבן די קינדער נאך מורא זיך איינטונקען די קאפ, מען הייבט אן קודם אז זיי זאלן אריינקומען אין מקוה זיך טובל'ן ביזן האלז, אזוי מיט דער צייט גייט אוועק די פחד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

א גרויסן יישר כח פאר'ן דאווענען פאר מיר; איך וויל דיר בעטן זאלסט ווייטער מתפלל זיין פאר מיר, איך זאל קענען ממשיך זיין מיט'ן משמש זיין דעם רבי'ן מיט די ישיבה און אזוי ווייטער.

בנוגע נעמען לייסענס; איך פארשטיי נישט וואס דיין שאלה איז, וואס זאל זיין דער פראבלעם? נעם ארויס לייסענס צו דרייוון, אזוי וועסטו קענען גיין און קומען, נישט זיין אנגעהאנגען אין אנדערע; דו וועסט קענען גיין התבודדדות.

אויף דיין פראגע 'ווי אזוי קען מען זיין אפגעהיטן אין די טעג וואס מען דארף האלטן הלכות וכו'?' אז מען לעבט ווי די תורה זאגט, אן קיין חומרות און אן קיין פרישות - קען מען זיין אפגעהיטן אין אלע טעג און אין אלע צייטן. אז מען מאכט זיך אן אייגענע תורה - דעמאלט פאלט מען אראפ, אבער אז מען גייט אין די וועג פון די תורה, מען לעבט ווי די תורה זאגט - דעמאלט קען מען זיין אפגעהיטן אין אלע צייטן.

בנוגע גיין צו א מכון וואס זיי זאגן וואס איז גוט פאר'ן מענטש, מיט וואס מען זאל זיך באשעפטיגן; ביי מיר איז דאס א געלעכטער, דאס איז זיכער אז דער מכון מאכט געלט, זיי האבן פרנסה. די אלע וואס גייען און רעדן ווי אזוי צו מאכן פרנסה און ווי אזוי מען האט פרנסה - די האבן פרנסה, די זענען גוט פאר זיך. פרנסה געבט דער אייבערשטער; בעט דעם אייבערשטן זאלסט טרעפן א מלאכה קלה ונקיה, זאג נאך א קאפיטל תהילים; וועסטו אנקומען צו טרעפן דיין פרנסה.

געלט קומט פונעם אייבערשטן; מען קען האבן א גוטע פרנסה און מען האט גארנישט אין מויל צו נעמען, ווידעראום קען מען האבן א שוואכע פרנסה און עס גיסט זיך גרויס שפע. אזוי ווי דער הייליגער תנא רבי מאיר זאגט (קידושין פב:): "לְעוֹלָם יְלַמֵּד אָדָם אֶת בְּנוֹ אֻמָּנוּת נְקִיָּה וְקַלָּה, וִיבַקֵּשׁ רַחֲמִים לְמִי שֶׁהָעשֶׁר וְהַנְּכָסִים שֶׁלּוֹ", נאכן זיך לערנען א גרינגע ריינע פרנסה זאל מען בעטן דעם אייבערשטן מען זאל האבן הצלחה, "שֶׁאֵין עֲנִיּוּת מִן הָאֻמָּנוּת", מען ווערט נישט ארעם פון ארבעט, "וְאֵין עֲשִׁירוּת מִן הָאֻמָּנוּת", און מען ווערט נישט רייך פון ארבעט, "אֶלָּא לְמִי שֶׁהָעשֶׁר שֶׁלּוֹ", עשירות קומט פונעם אייבערשטן, אזוי ווי עס שטייט (חגי ב, ח): "לִי הַכֶּסֶף וְלִי הַזָּהָב נְאֻם ה' צְבָאוֹת".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת טהרה, ב' אייר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

פארגעס נישט וואס טוט זיך אין שטאט זומער; מען קען נישט גיין אין גאס, די גוים ווערן אינגאנצן צעלאזט, זיי פירן זיך אויף ווי חיות, דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אונז אידישע קינדער; מה שאין כן אויבן אין קאנטרי איז דא א ריינקייט, עס לוינט זיך די גאנצע שלעפ און טרחה וכו' אבי איין שלעכטע קוק ווייניגער.

אז דו האסט א פרנסה אין קאנטרי און אויך דיין ווייב וויל זייער שטארק גיין - זאלסטו אננעמען די פרנסה פון מלמדות און גיין אין קאנטרי; סיי דיין ווייב וועט זיין פרייליך, דיינע קינדער וועלן זיך קענען גוט אויסגעבן, קאנטרי איז זייער א געזונטע זאך פאר די קינדער - און דו וועסט אויך מרוויח זיין פון דעם, דו וועסט זיך גוט קענען מתבודד זיין צווישן די וועלדער און פעלדער.

עס איז אן אנדערע התבודדות צווישן די ביימער און גראז, דער רבי איז אמאל געווען א שפאציר מיט זיין טאכטער שרה, דער רבי האט איר געזאגט (שיחות הר"ן, סימן קסג): "אִם הָיִיתָ זוֹכֶה לִשְׁמֹעַ אֶת קוֹל הַשִּׁירוֹת וְהַתִּשְׁבָּחוֹת שֶׁל הָעֲשָׂבִים, אֵיךְ כָּל עֵשֶׂב וְעֵשֶׂב אוֹמֵר שִׁירָה לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ בְּלִי פְּנִיָּה, וּבְלִי שׁוּם מַחֲשָׁבוֹת זָרוֹת, וְאֵינָם מְצַפִּים לְשׁוּם תַּשְׁלוּם גְּמוּל, כַּמָּה יָפֶה וְנָאֶה כְּשֶׁשּׁוֹמְעִין הַשִּׁירָה שֶׁלָּהֶם", ווי געשמאק איז צו גיין צווישן די גראז, צו הערן ווי זיי זינגען שירות ותשבחות צום אייבערשטן, אן קיין שום שלעכטע מחשבות; זיי ווארטן נישט אויף קיין שכר וכדומה, ווי גוט איז צו זיין צווישן זיי.

איך וועל אויך זיין מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף צווישן די בערג במשך די זומער וואכן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויקהל-פקודי, כ"ה אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

דיין ווייב האט מיר געשריבן, זי פרעגט אויב זי זאל ענדערש איינקויפן אין אידישע געשעפטן, אדער קען זי איינקויפן אין קיאס"ק פאר ביליגער, אבער מען קען זען געוויסע בילדער פון גוים.

זאג דיין ווייב אז זי קען איינקויפן אין קיאס"ק, מיט דעם שטיצט זי דיר דו זאלסט קענען בלייבן אין כולל לערנען; די בילדער איז דא אין די געשעפטן אויך.

פארשטייט זיך, זי זאל גיין נאר צו אן ערליכע קיאסק; ברוך ה' אין שטעטל האבן מיר אן ערליכע קיאסק. איך האב געבעטן די הנהלה אז איך וויל א קיאסק אין שטעטל; פון די ערשטע זאכן אין שטעטל האב איך דאס געעפנט, אז די משפחות זאלן נישט ארייננעמען אין שטוב קיין אינטערנעט, אז מען וויל עפעס קויפן זאל מען האבן וואו צו קויפן.

זאלסטו מחזק זיין דיין ווייב זי זאל נישט ארייננעמען אין שטוב קיין שום כלי וואס מען קען דאס מחבר זיין מיט אינטערנעט און וואס זי דארף איינקויפן זאל זי גיין מיט דיר צום קיאסק איינקויפן פאר ביליג, אזוי וועסטו קענען לערנען מיט ישוב הדעת.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויקהל-פקודי, כ"ד אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... שיחיו

אויב איז די גאנצע שאלה בנוגע פרנסה, זע איך נישט פארוואס איר זאלט זיך אוועקציען, ווייל פרנסה געבט דער אייבערשטער; מען ציט זיך נישט אוועק פון איין לאנד צום צווייטן צוליב פרנסה. עס זענען דא גענוג און נאך מענטשן מיט פרנסה אין ארץ ישראל און גענוג און נאך מענטשן אין חוץ לארץ וואס האבן נישט קיין פרנסה; צוליב דעם זאלט איר נישט קומען קיין חוץ לארץ.

הערט א מעשה וואס די הייליגע חכמים דערציילן (תנחומא תזריע, ו): "מַעֲשֶׂה בְּכֹהֵן אֶחָד שֶׁהָיָה רוֹאֶה אֶת הַנְּגָעִים", עס איז געווען א כהן וואס פלעגט קוקן נגעים, "מָטָה יָדוֹ, בִּקֵּשׁ לָצֵאת לְחוּצָה לָאָרֶץ", מיט די צייט איז ער געווארן ארעם און ער האט געוואלט ארויסגיין קיין חוץ לארץ מאכן געלט, "קָרָא לְאִשְׁתּוֹ אָמַר לָהּ: בִּשְׁבִיל שֶׁבְּנֵי אָדָם רְגִילִין לָבֹא אֶצְלִי לִרְאוֹת אֶת הַנְּגָעִים, קָשֶׁה עָלַי לָצֵאת מֵעֲלֵיהֶם", האט ער גערופן זיין ווייב און איר געזאגט: עס איז מיר שווער אוועק צו גיין קיין חוץ לארץ ווייל מענטשן קומען דא כסדר ווייזן זייערע נגעים, "אֶלָּא בּוֹאִי וַאֲנִי מְלַמְּדֵךְ שֶׁתְּהֵא רוֹאָה אֶת הַנְּגָעִים", איך וועל דיר אויסלערנען ווי אזוי מען קוקט אויף א נגע, אזוי וועסטו קענען קוקן נגעים און איך וועל קענען פארן קיין חוץ לארץ מאכן געלט, "אִם רָאִית שְׂעָרוֹ שֶׁל אָדָם שֶׁיָּבֵשׁ הַמַּעְיָן שֶׁלּוֹ, תְּהֵא יוֹדַעַת שֶׁלָּקָה", ער האט איר געלערנט אז אויב זי זעט ווי די קוואל פונעם האר איז פארטריקנט איז א סימן אז דער האר איז געשלאגן, "לְפִי שֶׁכָּל שֵׂעָר וְשֵׁעָר, בָּרָא לוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעְיָן בִּפְנֵי עַצְמוֹ שֶׁיְּהֵא שׁוֹתֶה מִמֶּנּוּ", ווייל דער אייבערשטער האט באשאפן פאר יעדן האר באזונדער א קוואל פון וואו דער האר זאל האבן פרנסה צו לעבן, "יָבֵשׁ הַמַּעְיָן, יָבֵשׁ הַשֵּׂעָר", אבער אז דער קוואל איז טויט איז א סימן אז דער האר איז טויט, "אָמְרָה לוֹ אִשְׁתּוֹ, וּמָה אִם כָּל שֵׂעָר וְשֵׁעָר, בָּרָא לוֹ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מַעְיָן בִּפְנֵי עַצְמוֹ שֶׁיְּהֵא שׁוֹתֶה מִמֶּנּוּ. אַתָּה שֶׁאַתָּה בֶּן אָדָם, כַּמָּה שְׂעָרוֹת יֵשׁ בְּךָ, וּבָנֶיךָ מִתְפַּרְנְסִין עַל יָדְךָ, לֹא כָּל שֶׁכֵּן שֶׁיְּזַמֵּן לְךָ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא פַּרְנָסָה", האט אים זיין ווייב געזאגט: מה דאך אז דער אייבערשטער האט באשאפן פאר יעדן האר באזונדער א קוואל פון וואו דער האר זאל האבן צו לעבן, איז דאך זיכער אז דו וואס דו האסט טויזנטער האר, דו האסט א ווייב און קינדער וואס נעמען פרנסה פון דיר וועט דיר דער אייבערשטער זיכער געבן פרנסה, "לְפִיכָךְ לֹא הֵנִיחָה אוֹתוֹ לָצֵאת חוּצָה לָאָרֶץ", זי האט אים זייער שטארק מחזק געווען און אים נישט געלאזט פארן קיין חוץ לארץ.

אז איר דארפט פרנסה זאלט איר נעמען די סגולה וואס מוהרא"ש פלעגט שטענדיג חזר'ן: "דער וואס בענטשט ברכת המזון בכוונה ווארט ביי ווארט, אינעווייניג אין א בענטשער - וועט ווערן רייך".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת כי תשא, כ' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב

מזל טוב פאר דיין חתונה, דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין אז די שכינה זאל רוען ביי דיר אין שטוב.

טייערער ..., יעצט איז די שענסטע צייט פון לעבן; האסט זוכה געווען האסט חתונה געהאט, קענסטו יעצט דינען דעם אייבערשטן בקדושה ובטהרה.

לדעתי זאלסטו אננעמען אן ארבעט ביי ...; דו וועסט זייער הנאה האבן, סיי אז עס איז אין שטעטל, סיי דו וועסט האבן א גוטע בעל הבית און סיי עס איז א ריינע ארבעט, דו וועסט זיין באשעפטיגט מיט טליתים און בייטלעך.

מאך זיך א סדר אויפצושטיין פארטאגס; דאס ערשטע זאך זאלסטו גיין אביסל שפאצירן, זיך מתבודד זיין.

טייל איין די התבודדות אין דריי חלקים. די ערשטע חלק זאל זיין וידוי דברים, דערצייל דעם אייבערשטן וואס דו האסט געטון. די צווייטע חלק, זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן און די דריטע חלק - זאלסטו בעטן אויף ווייטער.

נאכדעם זאלסטו לויפן אין שול דאווענען און לערנען; גיי יעדן טאג צום שיעור גמרא, לערן א בלאט גמרא יעדן טאג. נאכדעם וועסטו גיין ברענגען פרנסה און ווען דו ענדיגסט ארבעטן וועסטו אהיים גיין צו דיין ווייב איר פרייליך מאכן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת כי תשא, י"ז אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד טייערע אנשי שלומינו, תושבי קרית ברסלב ליבערטי, ה' עליהם יחיו

איך וויל אייך בעטן איר זאלט העלפן איינער דעם צווייטן; יעצט עפנט זיך א גראסערי אין שטעטל, זאלט איר זען איינקויפן אין שטעטל. דער שטעטל וועט זיך בויען אויב איר וועט טראכטן איינער פון צווייטן, איר וועט געבן פרנסה איינער דעם צווייטן.

איך שטיי און איך וואונדער זיך אויף די וואס ווען עס קומט צו זייער אייגענע באקוועמליכקייטן וועלן זיי נישט ארויסגיין איין איינציגע טריט פאר א צווייטן בשעת אלע גייען ארויס פון זייער וועג זיי צו געבן ארבעט; וואס קען מען טון, אלץ זענען דא אזעלכע מענטשן וואס טראכטן נאר פון זיך. איך האף אז רוב אנשי שלומינו וועלן יא טראכטן פון א צווייטן.

מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך זיין יום טוב פסח אין שטעטל.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת משפטים, כ"ה שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דו האסט א קלוגע ווייב, זי ווייסט זייער גוט וואס דאס לעבן איז, זי ווייסט זייער גוט וואס א טעלעפאן איז און ווי אזוי עס וועט זיך ענדיגן; זי האט שוין מן הסתם געזען שטובער ווי אזוי עס קוקט אויס מיט א טעלעפאן.

אז זי זאגט דיר דו זאלסט נישט נעמען די ארבעט ווייל מען דארף דארט האבן א טעלעפאן - זאלסטו איר פאלגן.

קענסט נאכאמאל פרעגן אויב מען דארף דאס האבן, אדער איז דא אן אנדערע וועג ווי אזוי צו ארבעטן אן א טעלעפאן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת יתרו, כ"ב שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

ערשטנס זאלט איר וויסן אז איך קום טאקע נישט אן צו ענטפערן יעדע בריוו, איך קום נישט אן אויפצוהייבן דעם טעלעפאן ווען מען רופט - אבער איך ליין כמעט יעדע בריוו און איך ליין און איך הער אלע מעסעדזשעס; זאלט איר זיך נישט צוריק האלטן פון שרייבן און פון איבערלאזן הודעות.

בנוגע וואס איר האט מורא יעדעס מאל אייער בעל הבית רופט אייך, אפשר גייט ער אייך אפזאגן וכו'; וואס גייט אייך אן? וועט מען אייך אפזאגן, עס וועט גארנישט פאסירן, ארבעט איז נישט קיין לעבן זאך, עס איז יא יא, ניין ניין; כל זמן איר ארבעט, איר האט וואס צו טון - איז גוט, און אז מען וועט אייך אפזאגן - איז אויך גוט.

בנוגע וכו'; בעטס דעם אייבערשטן אויף געזונט, אז מען איז געזונט האט מען אלעס און אז מען איז חלילה נישט געזונט - האט מען גארנישט. וואס האט מען אז מען איז דאר ווען מען איז נישט געזונט? וואס האט מען פון דעם אז מען איז שיין אז מען איז נישט געזונט? קומט אויס אז מען דארף בעטן און דאנקען דעם אייבערשטן אויף דעם אליינס, אז מען איז געזונט און מען האט געזונטע קינדער, מער פון דעם דארף מען נישט.

וואס ווערט איר צעבראכן אז מען באטיטלט אייך נישט מיט'ן טיטל 'בית פיגא תלמידה'; איך בין אויך נישט קיין תלמיד פון ישיבה, איך האב נישט געלערנט אלס קינד, אלס בחור - אין ברסלב. אנשטאט טראכטן 'א שאד איך האב נישט געהאט מיינע יונגע יארן אזוי און אזוי' טראכטס ענדערש 'ווי גליקליך בין איך אז יעצט בין איך געוואויר געווארן פון רבי'ן', איך וואלט זיך אויך געקענט אויפעסן טראכטנדיג 'א שאד מיינע יארן אלס קינד, אלס בחור - ווען איך האב נישט געוויסט פון רבי'ן', אנשטאט דעם פריי איך זיך אז יעצט ווייס איך פון רבי'ן.

אזוי זאלט איר אויך טון, טראכטס 'פון יעצט גיי איך אננעמען דעם רבינ'ס עצות, זיך מחי' זיין און לעבן מיט דעם'; ווייל מיט יעדע שיחה, מיט יעדע עצה - קען מען אפלעבן דאס לעבן זיס און האניגדיג.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

אז דו וועסט זיין שטארק מיט די דריי תפילות, דו וועסט גיין אין שול דאווענען שחרית, מנחה און מעריב מיט מנין – וועסטו האבן גרויס הצלחה. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט: "דאווענען מיט מנין ברענגט דבר שבמנין"; עס ברענגט שפע.

דערפאר זאלסטו זען זיך צו שטארקן מידי יום ביומו צו גיין אין שול דאווענען מיט מנין, אין א סידור - וועסטו האבן גרויס הצלחה.

קוק וואס דער הייליגער רבי זאגט, וואס פאסירט אויב מען איז מזלזל און מען גייט נישט אין שול, די קינדער ליידן (ספר המדות אות תפלה, סימן לו): "מִי שֶּׁיֶּשׁ לוֹ בֵּית הַכְּנֶסֶת וְאֵינוֹ נִכְנָס לְשָׁם לְהִתְפַּלֵּל, גּוֹרֵם גָּלוּת לְבָנָיו".

איך שרייב דיר נאר ווייל איך האב דיר ליב.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת יתרו, כ' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

דיין ווייב האט מיר געפרעגט, היות איר ציט זיך ארויס בקרוב אין שטעטל, קרית ברסלב ליבערטי, וויל זי עפענען א פלעי גרופ פאר קינדער. איך האב איר גלייך געפרעגט, היתכן, אוועקנעמען פרנסה פון משפחת ...? זיי האבן דאך געעפנט די ערשטע פלעי גרופ, האט זי מיר געזאגט אז עס איז דא צו סאך קינדער, עס איז דא גענוג פאר ביידע. איך האב גערעדט מיט זיי און איך האב פארשטאנען אנדערש, עס איז נישטא גענוג קליינע קינדער פאר צוויי פלעי גרופס.

דעריבער בעט איך דיר, זייט מברר די זאך, ווייל מען טאר נישט מקפח זיין אנדערע משפחות.

אויב איז דא גענוג פאר צוויי - קענט איר עפענען, אויב איז נישטא גענוג - דארפט איר טראכטן פון טון עפעס אנדערש.

זע צו לערנען יעדן טאג דעם בלאט גמרא און פרקים משניות - וועסטו האבן גרויס שפע.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת יתרו, שובבי"ם, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש קרית ברסלב, ליבערטי ניו יארק

זע מען זאל נישט שמועסן ביים דאווענען, דאס דאווענען זאל זיין מיט יראת שמים, אזוי ווי עס פאסט אינעם בית המדרש פון רבי'ן.

זען מען זאל דאווענען מיט א געשמאק, נישט אפכאפן און נישט אויסציען. דער ערשטער מנין שחרית אינדערוואכן זאל מען דאווענען שנעל, אז די אינגעלייט וואס גייען ארבעטן זאלן זיין צייטליך, אבער מנחה מעריב און כל שכן שבת קודש - זאלסטו נישט אפכאפן, נאר דאווענען געשמאק.

ווי עס זעט יעצט אויס וועל איך נישט קומען דעם שבת מברכים און אויך נישט שבת מברכים ניסן; איך האף צו קומען מיט'ן אייבערשטנס הילף אויף יום טוב פסח, אזוי אויך וועל איך פרובירן צו קומען אינמיטן די וואך.

בעזרת ה' יתברך

מוצאי שבת קודש פרשת בשלח, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי', קרית ברסלב ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר דארפט נישט ווערן צעבראכן אז אנדערע משפחות שאפן זיך אליינס גוי'טעס; העכסטנס וועט איר ארבעטן ווייניגער.

איר זאלט ווייטער ממשיך זיין מיט אייער זאך, איר מעגט בעטן עקסטער געלט פאר'ן זיך פארען מיט דעם; ווער עס וויל נעמען דורך אייך וועט גיין דורך אייך און ווער עס וויל זיך אליינס פארען מיט דעם - זאל גיין אליינס, ווערט נישט געטשעפעט פון דעם אז משפחות געבן זיך אן עצה אן אייך.

דער עיקר זאלט איר זען עס זאל זיין אין שטוב א פרייליכע אטמאספער; אז די מאמע איז פרייליך - זענען אלע קינדער פרייליך, און אז די קינדער זענען פרייליך באקומט די מאמע כח ווייטער אנצוגיין מיט די ארבעט, קינדער וואס האבן א פרייליכע מאמע זענען עפעס אנדערש, זיי זענען געזונט און שטארק.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בשלח, י"ד שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

מזל טוב פאר אייער חתונה; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט אויפשטעלן אן ערליכע אידישע שטוב מיט ליכטיגע דורות.

עס איז זייער וויכטיג איר זאלט נישט גיין ליידיג; גיין ליידיג ברענגט מען זאל ווערן דעפרעסט און צו נישט גוטע זאכן. זעט אנצופילן אייער טאג, זוכט אן ארבעט; אבי נישט גיין ליידיג.

פאר איר הייבט אן ארבעטן זאלט איר פרעגן אויב עס איז גוט פאר אייך.

אייער ראש ישיבה, אייער שדכן.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת שמות, שובבי"ם, י"ט טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מיר זענען יעצט אריין אין די שובבי"ם טעג, די וואכן איז א צייט פון תיקון המעשים; דארפן מיר עוסק זיין אין הפצה, ווייל דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", ווער עס וויל פאררעכטן חטאות נעורים זאל עוסק זיין אין הפצה, צוריק ברענגען מענטשן צום אייבערשטן.

קענסט עוסק זיין אין נאך א פרנסה, אבער דיין עיקר זאך זאל זיין הפצה, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (סיפורי מעשיות, מעשה ג): "מעשה, אמאל איז געווען א חכם, פאר זיין טויט האט ער גערופן זיינע קינדער און זיין משפחה, און האט זיי געלאזט צוואה אז זיי זאלן 'אנטרינקען ביימער'. איר מעגט עוסק זיין אין אנדערע פרנסות אויך, נאר דאס זאלט איר זען שטענדיג צו טון: 'אנטרינקען ביימער'"; מוהרא"ש זאגט (ספר נהרי אפרסמון) אנטרינקען ביימער מיינט מען הפצה, ווייל א מענטש איז צוגעגליכן צו א בוים, אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (דברים כ, יט): "כִּי הָאָדָם עֵץ הַשָּׂדֶה", און אז מען טרינקט אים אן מיט גוטע חיזוק ועידוד פונעם הייליגן רבי'ן קען ער וואקסן.

עס איז יעצט אנגעקומען פינף טויזנט אשר בנחל אידיש חלק ב'; הלואי וואלסטו דאס פארפלייצט ביי היימישע משפחות וואס ליינען אידיש, זיי ליכטיג מאכן און ווייזן די וועג ווי אזוי מען קען האבן דעם גן עדן בזה העולם.