בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת ואתחנן, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

אפשר דאך קענסטו מיר העלפן? איך וויל אזוי שטארק אז דא אין שטעטל זאלן די אינגעלייט זיין ריין און זויבער, זיי זאלן נישט האבן אין שטוב קיין שום כלים. גלייך ווען מיר האבן אנגעהויבן רעדן פון בויען די שטעטל, פון די ערשטע זאכן האב איך געבעטן די הנהלה אז איך דארף א קיאסק, איך וויל נישט אינגעלייט זאלן אריינברענגען אין שטוב קיינע כלים.

מיר האלטן יעצט דריי יאר פונעם שטעטל און עס איז גארנישט דא. איך בעט דיר, העלף מיר, וואס האב איך פון די שטעטל, וואס דארף איך א שטעטל? איך וויל דאך נאר דאס, אז מען זאל לעבן דא בקדושה ובטהרה.

יעדן צווייטן טאג הער איך אז נאך און נאך קויפן זיך טעלעפאונס, טעבלעט, ווייל זיי האבן נישט קיין וועג ווי אזוי צו לעבן; זיי זענען גערעכט, מען דארף קענען זען אימעילס, מען דארף קענען זען די באנק וכו' וכו'; אפשר דאך קענסטו זיין דער גוטער שליח.

די קיאסק וואס איז יעצט דא איז סתם חוזק געמאכט פון מענטשן און פון מיר; וואו קיאסק, וואס קיאסק... אפשר ווילסטו נעמען מיין דירה העכער דעם בית המדרש? איך וועל פרעגן מיין ווייב אויב עס איז אינטערעסאנט, אויב זי איז מסכים. עס האט געהייסן אז איך וועל מאכן די כולל ביי מיר אין די דירה, למעשה, דער דיין שליט"א, דער ראש הכולל - וויל ענדערש עס זאל בלייבן אונטן אין שול.

געדענק וואס איך זאג דיר, די אלע וואס פירן זיך בתמימות, זיי פאלגן צדיקים, פאלגן ערליכע אידן, נעמען נישט אריין אין שטוב קיין שום כלי וואס האט אינטערנעט - די וועלן בלייבן מיט ערליכע דורות, און די אויבער חכמים וואס מאכן חוזק פון די ווערטער פון צדיקים און האלטן זיך קלוגער, ווער ווייסט וואס וועט זיין מיט די דורות הבאים...

אזוי איז געווען מיט זעכציג יאר צוריק, די הייליגע צדיקים האבן געשטורעמט א וועלט מען זאל נישט האבן אין שטוב קיין טעלעוויזשן מיט ראדיא, די וואס האבן געפאלגט - די האבן אייניקלעך און איר אייניקלעך נאמנים לה', און די אידן וואס האבן געלאכט, זייערע אייניקלעך נעבעך זענען אויסגעמישט, השם ישמרינו.

אויך בעט איך דיר זייער, גיי אביסל שפאצירן, זיי זיך מתבודד; האסט דאך ארום דיין שטוב א שיינעם פעלד, קענסט ארומגיין אין דיין פעלד צווישן די גראז און זינגען צום אייבערשטן:

"טאטע, איך וויל זיין אן ערליכער איד, דער יצר הרע ברענט און בריט, ער לאזט מיר נישט אפ, ער ווארפט מיר כסדר אראפ; טאטע, וויפיל איך פרוביר, עס געבט זיך גארנישט קיין ריר, איך ווער נאר אלץ ווייטער און ווייטער פון דיר, טאטע זיסער, העלף מיר".

אוי ווי זיס, אוי ווי געשמאק - ווען מען רעדט זיך אויס דאס הארץ מיט'ן באשעפער, די לעבן ווערט א גוטע זאך, מען האט א וועג ארויס פון יעדע פראבלעם.

א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך

ליל שישי פרשת ואתחנן, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי

איך וויל אייך מחזק זיין איר זאלט בלייבן ווייטער מיט אייער הייליגקייט פון זיך שערן די האר. איך האב געהערט פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו אזויפיל מאל ווי ער האט געקרעכצט און געוויינט, ער האט געזאגט: "א שאד, פאר די ביסל האר האלט מען צוריק די גאולה; א שאד, פאר די ביסל האר איז דא אזויפיל צרות אויף די וועלט, א שאד פאר די ביסל לייזיגע האר זאל מען פארלירן די קינדער".

איך בעט אייך זייער, בלייבט שטארק מיט אייער אידישקייט. איך האב זיך מוסר נפש געווען פאר אייך, פאר אייער שידוך; איך האב באקומען נאר בזיונות און שפיכות דמים, מען רעדט אויף מיר כל דבר אסור כאחד הרקים; איך טו ווייטער, איך וויל אריינברענגען קדושה וטהרה ביי אידישע קינדער.

יעצט הער איך אז עס הויבט זיך אן א נייע זאך, עס זענען דא פרויען וואס מאכן זיך די נעגל. וויסן זאלט איר, מוהרא"ש האט געזאגט אז מען טאר דאס נישט טון, איך ווייס מעשיות פון יונגע פארפעלקער וואס מוהרא"ש האט זיי חתונה געמאכט און זיך געפארעט מיט זיי, ער האט זיך איינגעטונקען אין בלאטעס ארויס צו שלעפן טייערע אידישע נשמות וואס זענען נעבעך אראפגעפאלן, "הָאֱמֻנִים עֲלֵי תוֹלָע", טייערע אידישע קינדער, "חִבְּקוּ", האבן ליב באקומען, "אַשְׁפַּתּוֹת", מיסט (איכה ד, ה). מוהרא"ש האט זיך אזוי אראפגעלאזט צו זיי מיט אזא רחמנות, ביז די צוויי זאכן, די האר מיט די נעגל; מוהרא"ש האט געוויינט און זיך געבעטן: "געבט מיר די צוויי זאכן, שערט אייך אפ די האר און שמירט נישט די נעגל; איך זאג אייך צו די וועלט און יענע וועלט".

וואס זאל איך אייך זאגן, עס איז אריבער שוין צען יאר, די וואס האבן געפאלגט - די האבן הערליכע ליכטיגע משפחות. דא אין שטעטל וואוינען טייערע משפחות וואס האבן געהאט די נסיונות פון האר און שמירן די נעגל, אבער זיי האבן געפאלגט דעם צדיק, זייערע שטובער זענען ליכטיג, און ליידער זענען געווען געציילטע וואס האבן נישט געפאלגט, און עס איז שוין גארנישט געבליבן פון זייערע שטובער.

היינט האב איך געגעבן א שיעור פאר בית פיגא תלמידות, איך האב גערעדט צו זיי פון דעם ענין ביז איך האב געמוזט ענדיגן ווייל עס האט מיר אנגעהויבן דרוקן די הארץ פון דעם וואס איך הער יעצט אז מען וויל זיך שמירן די נעגל און מען וויל בלייבן מיט די האר.

איך האב געעפנט די שטעטל מיט בלוט און שווייס, מיין לעבן געב איך אוועק פאר די שטעטל; מיין ווייב, מיינע קינדער - אלעס האב איך געלייגט אין די זייט צו בויען א ליכטיגע פלאץ, יעצט ווען איך הער אז דא אין די קהילה איז אנגעקומען די צוויי שרעקעדיגע קליפות פון נעגל און האר - ווערט מיר פשוט שלעכט.

איך וויל אייך שטארקן איר זאלט נישט נאכגיין די וואס מאכן זיך די נעגל און די האר, עס וועט אייך גארנישט העלפן. אפשר מיינט איר אז מען ווערט פרייליך, מען ווערט צופרידן; ניין און נאכאמאל ניין! עס מאכט נישט פרייליך, עס מאכט גארנישט אויס, עס ברענגט נאר מער און מער עצבות און מרה שחורה.

איך בעט אייך זייער, שרייבט מיר צוריק.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת מטות מסעי, כ"ו תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אלע אייערע כוחות צו טון די שטוב ארבעט, לאזט זיך נישט נאך. שטייט אויף אינדערפרי, געבט איבער דעם טאג פאר'ן אייבערשטן און בעטס אים איר זאלט האבן כח צאמצונעמען די שטוב, מאכן די וועש און אנגרייטן נאכטמאל פאר אייער מאן נרו יאיר.

ווי שווער איז שוין צו מאכן נאכטמאל? ווי שווער איז צו קאכן צוויי שטיקלעך פלייש פאר אייך און אייער מאן? אז אייער מאן איז א סבלן און א וותרן, ער וועט גארנישט קאמפלעינען - מעגט איר נישט נעמען עדווענטידזש פון דעם; מילא עס גייט אריבער א טאג וואס מען קומט נישט אן צו קאכן נאכטמאל - דאס קען מען דערהערן, אבער עס זאל אריבערגיין וואכן אן קאכן, אן גארנישט טון - דאס איז נישט גערעכט.

נעמט זיך צאם, בעטס דעם אייבערשטן ער זאל אייך געבן כח צו טון די שטוב ארבעט, זייט נישט קיין כפוי טובה, איר האט באקומען אזא טייערער מאן, נישט יעדער איז זוכה צו דעם; דארפט איר אים שעצן, אים אפווארטן מיט עסן, מיט א ריינע שטוב, מיט וועש וכו' וכו'.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת פנחס, כ"ב תמוז, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי'

הכנסת אורחים איז א גרויסע מצוה, אבער מען דארף אכטונג געבן אויף די יראת שמים פון די אייגענע קינדער. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן, ער זאל נאר נעמען געסט וואס די קינדער וועלן קענען זיצן מיט זיי ביים טיש (עיין אשר בנחל חלק כ, מכתב ג'סא; מסכת אבות עם פירוש חסדי אבות, עמוד יד).

געבט אכטונג אז אייער שטוב זאל זיין א שטוב פון יראת שמים, אייערע קינדער זאלן אויפוואקסן ערליך און ריין. די הייליגע מלאכים וואס קומען שבת ביינאכט זאלן נישט גלייך ארויספליען, אז מען זיצט נישט בצניעות חס ושלום.

דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן פאר אייער שיינע משפחה, איר האט א טייערער מאן מיט ליכטיגע קינדער; דער אייבערשטער זאל העלפן זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן, איר זאלט זען אסאך נחת פון זיי אלע.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהעלותך, י"ז סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי' ברסלב, ליבערטי

איר פרעגט מיר וואס צו טון, אויב איר זאלט ארויסנעמען אייער קינד פון בית פיגא, ווייל מאמעס פון אנדערע קינדער דערציילן אייך אז אייער טאכטער איז נישט וואויל אין סקול, און איר ווייסט פון גארנישט, קיינער רופט אייך נישט פון סקול, ווילט איר וויסן וואס צו טון.

איך וואלט אייך געראטן א בעסערע עצה, אפשר זאלט איר מער נישט רעדן און אויסהערן די פרויען וואס קומען אייך מצער זיין, אזוי ווי רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט פאר איינעם וואס פלעגט אים כסדר ברענגען לשון הרע, דערציילן וואס דער ... רב רעדט קעגן אים, האט אים רבי נתן געזאגט: "דער ... רב איז נישט מיין מתנגד, דו ביסט מיין מתנגד, דו מאכסט מיר משוגע, דו דערציילסט מיר זאכן וואס איך דארף נישט הערן".

אזוי אויך איז ביי אייער פאל, איר שיקט אייערע קינדער אין אונזערע מוסדות, מיר האבן זייער איבערגעגעבענע לערערינס, און ווער רעדט נאך פון די מנהלת; וואו איז דא אזא מנהלת וואס יעדע קינד איז ביי איר ווי אן אייגן קינד.

מען געבט זיך אפ מיט אייער קינד ווי די טייערסטע זאך, און אז זאכן פאסירן און די מנהלת פארשטייט אז עס איז בעסער נישט איבערצוזאגן פאר די עלטערן, עס וועט נאר קאליע מאכן, איז וואס דארפט איר אויסהערן פרויען וואס האבן איבריגע מאס רייד, וואס ווייסן נישט ווען צו רעדן און ווען צו שווייגן?!

איר זענט די מאמע, איר האט די רעכט צו מאכן מיט אייערע קינדער ווי אזוי איר פארשטייט; אז איר ווילט ארויסנעמען קען איך אייך נישט אפשטעלן, אבער איך קען אייך זאגן זייער קלאר, מיר טוען פאר אייערע קינדער, פאר אלע, פון ארויף ביז אראפ, אינגלעך מיידלעך – דאס בעסטע, מען לייגט אריין אין זיי זייער אסאך כח.

צעברעכט זיך נישט, צעקלאפט זיך נישט; איר זענט א גוטע מאמע און אייערע קינדער זענען זייער טייער, אייער משפחה איז ביי מיר זייער חשוב, און אז אייערע קינדער פאלגן אייך נישט – איז גארנישט, מיינע קינדער ווילן אויך טון וואס זיי ווילן, און איך דארף זיי מחנך זיין, זיי פאלגן נישט מיין ווייב, מיט דעם ווייס איך אז זיי זענען נישט שלעכטע קינדער.

דאס וואס איר שרייבט מיר "מען דארף אוועקנעמען די קינדער פון מיר"; אלע מאמעס טראכטן אמאל אזוי 'אפשר דארף מען אוועקנעמען די קינדער?'

איך בעט אייך זייער, צעברעכט זיך נישט; איר זענט א גוטע מאמע און אייערע קינדער זענען טייערע קינדער, געבט זיי גוטע ווערטער, בויט זיי אויף.

איך האב אייך שוין געשריבן צוויי יאר צוריק א תפלה צו זאגן יעדן טאג, איך שיק אייך איבער נאכאמאל די אלטע בריוו, זעט צו זאגן יעדן טאג די תפלה:

"רבונו של עולם, העלף מיר אז היינט זאל איך נישט שרייען אויף מיינע קינדער. העלף מיר אז מיינע קינדער זאלן מיך פאלגן גלייך ווען איך בעט זיי, מיינע קינדער זאלן הערן ווען איך רעד צו זיי און זיי זאלן זיך נישט שפארן מיט מיר.

הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל רעדן שיין צו מיין מאן און צו מיינע קינדער, איך זאל זיי נישט פארשעמען און איך זאל חס ושלום נישט שרייען אויף זיי מיאוס'ע ווערטער.

הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיך נישט אויפרעגן ווען מיינע קינדער פאלגן נישט גלייך ווען איך זאג זיי עפעס צו טון, איך זאל געדענקען אז: 'קינדער זענען קינדער'; איך זאל זיי ליב האבן און איך זאל נישט ווערן פארלוירן און גערעגט אויב זיי פאלגן נישט.

איך געב זיך אינגאנצן איבער צו דיר הייליגער באשעפער, איך געב דיר איבער אלע מיינע מחשבות, אלע מיינע דיבורים און אלע מיינע מעשים פונעם היינטיגן טאג און פון אלע מיינע טעג. הייליגער באשעפער, העלף מיר אז איך זאל זיין גוט-מוטיג, ווייל ווען איך בין פרייליך איז מיין מאן פרייליך, און אז איך און מיין מאן זענען פרייליך וועלן די קינדער זיין רואיג און צופרידן.

הייליגער באשעפער, העלף מיר און העלף מיין מאן אז מיר זאלן קענען אויפציען א שיינע ערליכע שטוב, און מגדל זיין אונזערע קינדער צו תורה און צו עבודת השם יתברך.

רבונו של עולם, איך דארף גארנישט און איך וויל גארנישט - נאר ערליכע קינדער, איך וויל זוכה זיין צו קינדער וואס וועלן ליכטיג מאכן דער וועלט, קינדער וואס וועלן נאר טון דיין ווילן.

הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען חתונה מאכן מיינע קינדער יונגערהייט און גרינגערהייט; מיינע קינדער זאלן זיין אפגעהיטן פון אלעם שלעכטס און זיי זאלן האבן נאר ערליכע חברים".

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נשא, ט' סיון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך צו הערן אז אייער לעבן האט אויפגעלעבט, די שלום בית איז געווארן הערליך, אייער מאן האט אויפגעלעבט, ער האט צעבראכן זיין כלי; עס איז אזוי גוט ווען מען האט א צדיק, דאס לעבן איז אזוי זיס מיט'ן הייליגן רבי'ן.

בנוגע אייער פראגע וכו'; איר קענט גיין אין שטוב פאר אייער מאן אזוי ווי איר ווילט גיין וכו'. יעצט ווען די קינדער זענען קליין איז זיכער נישט קיין פראבלעם, שפעטער ווען די קינדער ווערן גרעסער איז בעסער זיי נישט צו צעמישן; דעמאלט, נאר פריוואט וכו', גייט מען וכו'.

בנוגע עסן געזונט; איר האט מן הסתם נישט גוט פארשטאנען, מיר מאכן נישט אוועק דאס עסן געזונט, אוואי דארף מען עסן געזונט, מען דארף אכטונג געבן אויף געזונט; מען דארף אבער קענען באלאנסירן די זאך, נישט מאכן אן אמונה פון דעם, מען דארף בעטן דעם אייבערשטן צו וויסן וויפיל אכטונג צו געבן.

בנוגע אז איר קומט נישט אן מיט די שטוב ארבעט, די פיצלעך קינדער האלטן אייך פארנומען א גאנצן טאג, אמאל פלעגט איר האלטן די שטוב זייער מסודר, אבער היינט ווייסט איר נישט וואס צו טון וכו'; וויסן זאלט איר, אזוי איז ביי אלע אידישע הייזער, אנהויב ווען מען האט נאר קליינע פיצלעך קומט מען נישט אן מיט די ארבעט, מיט די צייט, ווען די קינדער וואקסן אונטער - ווערט גרינגער, מען נעמט אריין די קינדער אין די ארבעט.

ביז דערווייל זאלט איר טון אביסל דא, אביסל דארט; טוט נאך א קלייניקייט, נאך א קלייניקייט. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ירושלמי שבת, כ:) ווען עס קומט שבת טאר מען נישט רייניגן דער ערד, מען טאר נישט גיסן וואסער, אבער "אִשָׁה פִּיקַחַת", א קלוגע פרוי, "מֵדִיחָה כּוֹס כַּאן", שווענקט אפ א גלעזל דא, "קְעָרָה כַּאן", א טעלער דארט, "תַּמְחוּי כַּאן", א טאפ דא, "וְנִמְצֵאת מְכַבֶּדֶת אֶת בֵּיתָהּ בְּשַׁבָּת" - ביז די גאנצע שטוב ווערט ריין; דאס איז די חכמה פון א אידישע פרוי, מען מאכט אביסל דא, אביסל דארט - ביז די גאנצע שטוב ווערט מסודר.

בנוגע התבודדות, אייער קאפ פליט אוועק, איר קענט זיך נישט מצמצם זיין וכו'; דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן ערה) דאס אליינס, דאס וואס מען זיצט גרייט צו רעדן צום אייבערשטן - איז שוין אויך זייער חשוב, אפילו מען קען נישט עפענען דאס מויל.

א גוטע עצה וואלט געווען איר זאלט זיך מאכן א תפילה צעטל, שרייבט ראשי פרקים פון זאכן וואס איר ווילט בעטן, זאכן זיך דורך צו שמועסן, און גייט מיט'ן צעטל זאך נאך זאך, און זייט מרחיב בדיבור, ברייטערט אויס יעדע בקשה.

בנוגע אייער פראגע אויב טעקסט מעסידזש איז א פראבלעם פאר א פרוי; דער ענטפער איז, עס ווענדט זיך אויף וואס מען נוצט טעקסט, אויב מען נוצט עס פאר וויכטיגע זאכן, זיך שרייבן מיט'ן מאן אדער עלטערן - איז דאס נישט קיין פראבלעם, אבער אויב מען זיצט אויף גרופס - איז דאס זייער שעדליך, עס לאזט נישט לעבן, עס לאזט נישט טון די שטוב ארבעט, עס רויבט אוועק די מאמע פון אירע קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת אחרי ב', כ"ז ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בין מתפלל פאר אייך אלעס זאל זיין בנקל ובנחת.

מען קען שיקן די קינד צו די עלטערן.

אייער שוועסטער זאל זיך נישט איבערשטרענגען אין הפצה אויפ'ן חשבון פון שטוב; קודם קומען די קינדער און די מאן, נאכדעם קען מען טון הפצה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת אחרי ב', כ"ג ניסן, אסרו חג, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי

אז איר האט צוגעזאגט דעם אייבערשטן אין שפיטאל ביים געבוירן וכו' אז איר גייט נישט אריינברענגען אין שטוב קיין טעבלעט, אייפאד וכו' - קענט איר נישט יעצט מיר קומען בעטן איך זאל אייך זאגן איר קענט דאס יא אריינברענגען אין שטוב.

אזוי איז ביי מענטשן, ווען מען איז ענג, מען איז אין א סכנה - זאגט מען צי, מען איז זיך מקבל קבלות טובות, אבער ווען דער אייבערשטער העלפט פארגעסט מען און מען האט צוריק די נסיון.

בלייבט מיט די גוטע קבלה נישט אריינצונעמען אין שטוב די אלע כלים, האלטס די שטוב ריין און זויבער. פארוואס זאלט איר שווער מאכן פאר אייערע קינדער? עס קומט יעצט נסיונות וואס איז נאך קיינמאל נישט געווען, אונזערע קינדער גייען זיך דארפן דראפען מיט אויסטערלישע נסיונות; דארפן מיר זיי העלפן גרינגער מאכן און נישט שווערער מאכן.

זאגט אביסל תהלים יעדן טאג.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת אחרי א', י"א ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי'

שטארקט זיך באמונה פשוטה, צינדט אן אין שטוב נגוני אמונה, ניגונים פון היכל הקודש, ניגונים וואס משיח וועט זינגען: "ממלא כל עלמין וסובב כל עלמין, אין שום מציאות מבלעדיך יתברך כלל, ובכל תנועה ותנועה שם אלופו של עולם"; דער ניגון וועט משיח זינגען פאר די גאנצע וועלט, אריינברענגען אין די וועלט אז אלעס איז דער אייבערשטער, נישטא גארנישט אויסער אים. דער הייליגער רבי זאגט: "משיח וועט אייננעמען די וועלט אן קיין איין שאס פולווער"; ער וועט אייננעמען די וועלט מיט תפילה, מיט אמונה.

איך בין היינט אריבער מיט די מנהלת תחי' די פלענער פאר זומער און פאר'ן קומענדיגן זמן, מיר ווילן זייער איר זאלט ווייטער בלייבן אין סקול לערנען מיט די קינדער די עצות פון משיח, די עצות וואס משיח וועט אויסלערנען.

א כשר'ע און פרייליכע יום טוב.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת מצורע, ב' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

אויב דער מניוול איז דארט - זאלסטו נישט אהיים גיין. געב אכטונג אויף דיין לעבן, דו ביסט יונג, ער וועט דיר הרג'ענען דיין לעבן.

עס איז מיר א וואונדער אז דיינע עלטערן נעמען זיך נישט אן פאר דיר, זיי זענען ברוגז אויף דיר אז דו ביסט געגאנגען צו די פאליציי; ווי קען זיין אזא זאך, עלטערן זאלן לאזן זייער קינד גע'שחט'ן ווערן השם ישמרינו?!

גיי נישט אהיים נאר אויב דו ביסט אפגעהיטן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שמיני, כ' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער פראגע.

עס איז בכלל נישט קיין סתירה דאס האבן א שיינע הויז - מיט ברסלב. א שיינע הויז איז נישט קיין פראבלעם, עס ווענדט זיך וואס מען טוט אינעם שיינעם הויז; אז מען פירט זיך מיט שלום, מיט ליבשאפט, מען פירט זיך מיט די תורה - איז א מחי' א שיינע הויז, און אז מען פירט זיך מיט מחלוקות, מיט שנאה, מען גייט נישט מיט די תורה - איז ביטער אויך אין א פארקראכטע הויז.

אז איר חלומ'ט פון א שיינע פאלאץ זאלט איר דאס בעטן דעם אייבערשטן; בעטס דעם אייבערשטן פינקטליך וואס איר דארפט, וועט איר זען גרויסע ניסים.

איך וואונטש אייך א שיינע גרויסע הויז, מיט נחת פון אייערע קינדער, מיט פרנסה בשפע - בזכות וואס איר און אייער מאן העלפן אזוי געטריי דעם רבי'ן, איר זענט משמש דעם רבי'ן, וועט איר זען ניסים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז אינטערעסאנט וואס איר שרייבט אז איר ווערט דעפרעסט ווען איר ליינט די בריוו פון עצתו אמונה, די ערשטע מאל וואס איך הער אז די בריוו מאכן דעפרעסט; אנדערע זאגן עס מאכט זיי פרייליך, עס ברענגט זיי נאנט צום אייבערשטן.

קען זיין אז ווען איר ליינט אין די בריוו ווי אזוי צו פירן א שטוב, און ווען איר דערזעט זיך טון אנדערש מאכט דאס אייך דעפרעסט; צום ביישפיל, איר ליינט וואס מוהרא"ש זאגט וועגן האבן א סמארטפאון וכו', - דאס מאכט אייך דערביטערט; איז דאס נישט די בריוו, איז דאס אייך אליינס.

אז די בריוו מאכן אייך דעפרעסט - זאלט איר דאס נישט ליינען. דער רבי האט געזאגט מען זאל לערנען דעם הייליגן ספר ראשית חכמה (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן יז), דער רבי אליינס האט געלערנט דעם הייליגן ספר ראשית חכמה איבער פיר הונדערט מאל (עיין שבחי הר"ן, סימן ז), דאך ווייסן מיר, מוהרא"ש האט דערציילט, א איד האט געזאגט פאר רבי נתן אז ווען ער לערנט דעם ספר ראשית חכמה ווערט ער בעצבות ומרה שחורה, האט אים רבי נתן געזאגט: "פארמאך דעם ספר, לערן מער נישט דעם ספר"; אפילו דער רבי האט געזאגט מיר זאלן האבן א שיעור אין דעם ספר. דער מחבר פונעם ספר ראשית חכמה האט נישט געוואלט צעברעכן מענטשן, ער האט געוואלט ווייזן די וועג ווי אזוי צו לעבן, און אז דאס מאכט דעפרעסט זאל מען עס נישט לערנען.

איך בעט אייך זייער, שטארקט זיך, הויבט אן האלטן פון זיך. דער רבי דערציילט ביים סוף פון די מעשה פון די בן מלך ובן שפחה וואס האבן זיך פארביטן (ספורי מעשיות, מעשה יא), דער אמת'ער בן מלך האט געזאגט: "מען דארף נעמען דאס רויזעלע וואס ליגט אונטערן שטול און דאס אוועקשטעלן אויבן, אזוי וועט די שטול האבן דעם כח פון דעם קעסטל וכו'"; דער רבי איז אונז מרמז מיר זאלן נישט בלייבן ליגן אונטערן שטול, מיר זאלן האלטן פון זיך, מיר דארפן געדענקען 'דער אייבערשטער האט מיך יא ליב', 'איך בין גוט', 'מיין מאן איז גוט', 'מיינע קינדער זענען גוט'; כל זמן דאס רויזעלע ליגט אויף דער ערד אונטערן שטיל - איז אלעס טויט, אז מען האלט נישט פון זיך איז נישט גוט.

צינדט אן מוזיק און טאנצט מיט די קינדער; שמחה פארטרייבט די עצבות ומרה שחורה.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פקודי, כ"ח אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

וואס מיינסטו מיט דעם וואס דו שרייבסט אז דו האסט נישט וואו צו זיין פסח; ווי זענען אנדערע פסח אויב נישט אין שטוב? וואס איז אזוי שלעכט צו זיין אין שטוב פסח?! וואו בין איך פסח? די שענסטע פלאץ וואו צו זיין יום טוב - איז אין שטוב.

בלייב אין שטוב, מאך א שיינע יום טוב דו מיט דיין ווייב; פסח איז נישט א צייט פון אוועק פארן, פסח איז מען אדער אין שטוב אדער ביי די עלטערן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויקהל, כ' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי

קען זיין ביי די וועלט איז עס א זאך וואס איז נארמאל, אבער אין היכל הקודש איז דאס נישט די וועג, אז מען פארט אוועק מיט חברים; אין היכל הקודש לערנט מען צו זיין מיט די ווייב, פארברענגען מיט די ווייב, זיך אויסלופטערן מיט די ווייב, זיך אפרוען מיט די ווייב; איז דאס ביי מיר א וואונדער צו הערן אז דו זוכסט זיך גליקן.

דו האסט שוין אמאל געהאט צוטון מיט א "חבר" וואס האט דיך שיעור אומגליקליך געמאכט, דאס דארף זיין גענוג פאר דיר. דו דארפסט נישט נייע חברים, נעם דיין ווייב פאר א חבר, דיינע קינדער פאר חברים, דיינע שיעורים כסדרן.

ביי מיר איז פארן מיט די ווייב די שענסטע זאך, און פארן מיט א חבר - א פארקערטע זאך.

געדענק, נישטא קיין חברים; געדענק, נישטא קיין עולם הזה; געדענק, נאר דיין ווייב וועט דיר בלייבן געטריי.

איך וואונטש דיר זאלסט שוין טרעפן דעם אוצר ביי דיר אין שטוב.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויקהל, כ' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ...

ווען דו ביסט געווען ביי מיר זונטאג מיט דיין ווייב האט זי זיך זייער צואוויינט אז דו זאגסט איר זי זאל נישט קומען צום ראש ישיבה, ווייל זי שטערט וכו'.

וויל איך דיר בעטן דו זאלסט איר נאר מחזק זיין צו קומען, צו פרעגן און צו בעטן ברכות, שעם זיך נישט ווען זי זיצט מיט דיר און זי פרעגט אסאך שאלות. פריי זיך אז זי קומט דא, מען וועט איר נאר מחזק זיין צו גיין אויף די תורה וועג. וואס וועסטו טון אז זי וועט זיך שעמען צו קומען, וועט זי זיך טרעפן עפעס אן אלטע מיידל מיט גרויע האר וואס וועט איר זאגן זי זאל אנהויבן צו קוקן אויף זיך, זי זאל דיך אפלאזן, השם ישמרינו.

ווען די רבנים וואלטן געוויסט די סכנה וואס גייט פאר מיט טערעפי, ווי די גוי'אישע וועלט, די גוי'אישע טומאה ווערט געפיטערט פאר די הייליגע אידישע פאלק דורך די טערעפי - וואלטן זיי זיכער געטון פאר דעם עס אפצושטעלן.

ברוך השם ביי דיר איז גוט, דיין ווייב איז אן ערליכע, א צדיקת, איר הארץ איז אפן צום אייבערשטן; לאז איר קומען פרעגן אירע שאלות און ספיקות. קום מיט, זיץ מיט איר און שטארק איר זי זאל אלעס פרעגן; וואויל איז דעם וואס פרעגט יעדע זאך, אזוי ווייסט מען ווי אזוי זיך צו פירן.

נאך איין זאך. זאג דיין ווייב אז איך חנפ'ע נישט; דאס ווייסטו אויך גוט, אז וואס איך האלט - זאג איך. איך זאג איר זי איז צניעות'דיג - זאל זי מיר נישט זאגן אז איך זאג נישט דעם אמת, זי איז זייער איידל, און אז זי מאכט זיך די פנים וכו' - איז זי נאכאלץ צניעות'דיג. דאס וואס זי שפירט אז נישט - זאל זי בעטן דעם אייבערשטן אז זי זאל זיך אליינס ליב האבן, זי זאל ליב האבן איר לעבן. מיט אסאך תפילה טוישט זיך די טראכטן פונעם מענטש, ווי מער מען רעדט צום אייבערשטן - טוישט זיך די גאנצע הילוך המחשבה. זי איז א טייערע פרוי, איך ווייס נישט צי דו ווייסט און צי דו ביסט דאס גענוג מחשיב.

זיי איר מחזק זי זאל נישט אונטערברעכן מיט די שטוב ארבעט; זי מיינט אז נאר זי קען זיך נישט אן עצה געבן. איך געדענק ווען מיר האבן געהאלטן דארט ווי דו האלסט, מיר האבן געהאט צוויי קליינע קינדער - פלעגט מיין ווייב אויך וויינען, זי האט געמיינט אז נאר זי קען זיך נישט קיין עצה געבן, אזוי גייט עס ביי אלעמען. באלד ווערן די קינדער גרעסער, באלד וועט זיין נחת, באלד וועסטו זיצן באקוועם מיט דיין ווייב, דיינע קינדער וועלן דיר ברענגען, טראגן, מאכן, טון וכו'.

אוודאי איז אין אנהויב שווער, אבער דאס מאכט נישט מען זאל נישט וועלן חתונה האבן און האבן קינדער. דו ווייסט, עס זענען דא טערעפיסטן וואס זאגן מען זאל נישט מאכן די קליינע לעכל אין די אויער פאר א מיידל בעבי ווייל עס איז צער בעלי חיים, עס איז יסורים, עס איז געפערליך, נעבעך אויף די מענטשן. ביי אונז מאכט מען יא די קליינע לעכל, עס טוט וויי פאר איין סעקונדע און די מיידל טוט מען אן מיט א הערליכע אויעררינגל; גיי פרעג דיין ווייב צי זי וויינט נאך פון דעם, אזוי וועט זי באלד דארפן טראכטן 'אה טאקע אמאל... היינט איז א מחי' קינדער'.

על כל פנים, לאז איר קומען, שעם זיך נישט; עס איז נישט קיין בושה צו פרעגן, עס איז א בושה צו לעבן אליינס אן פרעגן.

גיי שפאצירן יעדן טאג מיט'ן אייבערשטן, הויב אן מיט דאנקען. פאר דו הויבסט אן קרעכצן, וויינען און בעטן - זאלסטו קודם דאנקען, דאס דאנקען וועט דיר עפענען דאס הארץ, עס וועט דיר שטעלן אויף די ריכטיגע שינעס.

דיין ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת כי תשא, ט"ו אדר א', שושן פורים קטן, שנת תשפ"ב לפרט קטן

א מתנה פאר משפחת ...

מען דארף חזר'ן די הלכות, ווייל נאר אז מען לערנט די הלכות - קען מען פירן א אידישע שטוב, נאר אז מען היט טהרת המשפחה - האט מען געזונטע קינדער.

מאכט זיך א שיעור אינאיינעם מאן און ווייב צו לערנען דעם ספר.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת משפטים, כ"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי

איך בין זייער דערשראקן, איך הער פון משפחות אז די קאמפיוטערס אין קיאסק איז נישט אזוי גוט געפילטערט, מען קען זען נישט גוטע זאכן דארט. איך וויל זייער אז די שטעטל זאל זיין א ריינע פלאץ, מען זאל האבן שמירת עיניים.

איך בעט דיר זייער, געב אכטונג עס זאל זיין געפילטערט אזוי ווי עס דארף צו זיין.

אויך זאגט מיר ... נרו יאיר, אז עס איז נאכגעלאזט, נישט זויבער וכו'; איך וויל זייער די קיאסק זאל זיין אהערגעשטעלט באקוועם און געשמאק, אלע זאלן הנאה האבן דערפון, אזוי וועט מען נישט אריינברענגען די כלים אין שטוב.

אז דו ביסט מער נישט דערביי, דו האסט שוין נישט די געפיל – לאז מיר וויסן; איך וועל דארפן זוכן א צווייטער זאל מיר העלפן.

גיי אביסל שפאצירן אין די וועלדער און פעלדער; עס איז גאר אנדערש די גאנצע לעבן ווען מען איז זיך מתבודד, מען לעבט מיט'ן באשעפער.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת משפטים, כ"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך האב געליינט אייער בריוו; איך פארשטיי פון די ווערטער אז די ליבשאפט צווישן אייך איז גאר שוואך.

איר פרעגט נאכאמאל וואס איר האט שוין געשריבן א יאר צוריק, איך האב אייך דעמאלט שוין געשריבן; איך וועל נאכאמאל ענטפערן כדי צו ראטעווען ענקער שלום בית.

איר פרעגט, היות אייער מאן איז אן עם הארץ, ער קען נישט קיין הלכות ברכות, ער קען נישט פשוט'ע הלכות שבת, - ווי אזוי איז מעגליך אויפצושטעלן אן ערליכע אידישע שטוב?

וויסן זאלט איר, אז איר ווילט אויפשטעלן א אידישע שטוב מיט ערליכע קינדער - האט דאס מיט אייך; ווארפט עס נישט אויף אייער מאן. אייער מאן מעג זיין דער גרעסטער עם הארץ - ווי איר לייגט אים אראפ אינעם בריוו, דאך קענט איר האבן א אידישע שטוב מיט ערליכע קינדער; דאס ווענדט זיך נאר אין אייך, ווען מאן און ווייב האבן זיך ליב, מען לעבט בשלום, מיט ליבשאפט - וואקסן די קינדער געזונט און ערליך.

דאס וואס איר שרייבט, איר שפירט אז איר האט חתונה געהאט מיט א נעבעך; איך זע דא קלאר אז דער שטן האט אייך פארכאפט, איך קען אייער מאן, ער איז גארנישט קיין נעבעך, ער איז גארנישט אזא קלאץ ווי איר מאכט אים, ער איז נאך אזוי קלוג ווי אייך, עפעס א שווארצע קאץ איז אריינגעלאפן צווישן אייך און אייער מאן, און דאס מאכט אלעס חרוב.

בעטס דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קוקן גוט אויף מיין מאן, איך זאל זען דאס גוטס אין אים; העלף מיר, מאך רוען די שכינה הקדושה צווישן אונז. עפעס האט פאסירט מיט מיר, איך ווער נערוועז פון מיין מאן, איך זע נאר שלעכטס אין אים, איך קען אים נישט ליידן, איך ווייס אז עס איז מיינע אייגענע שווערע נאטורן, איך דארף זיך אליינס פאררעכטן; דעריבער בעט איך דיר, אב הרחמן, העלף מיר איך זאל זען נאר דאס גוטס אין מיין מאן, איך זאל אים ליב האבן, איך זאל נישט זען קיין שלעכטס"; אזוי זאלט איר בעטן דעם אייבערשטן ביז עס וועט צוריקקומען די געפיל פון אייך צו אים.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שמות, ט"ז טבת, שנת תשפ"ב לפרט קטן

... תחי'

זארגט נישט פאר אייער שידוך, א שידוך האט מיט'ן אייבערשטן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בראשית רבה סח, ג): "אֵין זִוּוּגוֹ שֶׁל אִישׁ אֶלָּא מִן הַקָדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא", א שידוך האט נאר מיט'ן אייבערשטן.

זאגט יעדן טאג תהלים און בעטס דעם אייבערשטן פאר א גוטע ערליכער מאן. בעטס דעם אייבערשטן אייער שטוב זאל זיין געשטעלט אויף אמונת חכמים, די שטוב זאל זיין אנגעפולט מיט'ן רבינ'ס עצות און חיזוקים.

פון דער ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת מקץ, כ"ו כסליו, ב' דחנוכה, שנת תשפ"ב לפרט קטן

... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר זענט זיך מחי' ומחזק מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן, דעם רבינ'ס חיזוק און עצות איז ממש אייער לעבן; איר גייט מיט די עצה פון התבודדות, איר רעדט צום אייבערשטן, איר זאגט תהלים מיט תמימות ופשיטות, עס איז אייך אזוי גוט.

בנוגע אייער פראגע אויב איז מעגליך איר זאלט באקומען אן ערליכער ברסלב'ער בחור ווען אייער שטוב איז מער מאדערן, נישט פרום; וואס איז בכלל די שאלה? אוודאי איז דאס מעגליך! זייט נישט דערשראקן, זייט נישט אין ספיקות, ווייל ווי אזוי איר ווילט אויסשטעלן אייער שטוב - אזוי וועט זיין; אז איר ווילט א ווארעמע ערליכע שטוב - וועט איר דאס באווייזן, אלעס ווענדט זיך אינעם מענטש. עס איז דא הונדערטער משפחות, ערליכע ווארעמע משפחות - וואס די עלטערן זענען מער מאדערן, מיט דעם האבן די קינדער אויפגעשטעלט שיינע אידישע שטובער.

זייט ממשיך מיט אייער עבודות השם; זייט זיך מתבודד און זאגט תהלים. בעטס דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף אייער אייגענע שפראך איר זאלט טרעפן אייער זיווג און זוכה זיין אינאיינעם אויפצושטעלן אן ערליכע ווארעמע ברסלב'ער שטוב.

א ליכטיגן חנוכה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

מרת .. תחי'

איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר האט געלייגט אייער ביזנעס אין דער זייט, יעצט זענט איר פארנומען מיט אייער משפחה.

א אידישע פרוי דארף נישט ארבעטן, א אידישע פרוי דארף זיין א ווייב פאר'ן מאן און א מאמע פאר די קינדער; אויב מען וויל זיין געטריי פאר'ן מאן, אים העלפן ברענגען פרנסה - איז דאס זייער חשוב, אבער בתנאי עס זאל נישט שטערן די משפחה. קינדער וואס באקומען די הרגשה פון די עלטערן אז געלט איז דער עיקר - וועלן אריינווארפן די עלטערן אויף די עלטער אין א מושב זקנים, זיי וועלן אויך זיין פארנומען מיט די געלט.

דעריבער בין איך זייער פרייליך מיט דעם וואס איר שרייבט אז איר לייגט די משפחה דאס ערשטע ביי אייער לעבן.

דאנקט דעם אייבערשטן פאר די חסדים וואס ער טוט מיט אייך; אזא טייערע מאן האט איר, מיט ליכטיגע קינדער; הערט נישט אויף צו דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן.

די בזיונות וואס איר זענט אריבער וועט אייך נאר צוניץ קומען; מוהרא"ש זאגט, ווען מענטשן וואלטן געוויסט וואס מען קומט אפ מיט בזיונות, וואס פאר א דינים און גזירות מען נעמט אוועק - וואלט מען געזוכט נאך אביסל בזיונות.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת וירא, י"א מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך וועל פרובירן מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף דיר ענטפערן אויף אלע דיינע פראגעס.

אויף די פראגע: 'וואס זאגט מען מיט קינדער ביי קריאת שמע שעל המיטה?' דער ענטפער איז, מען גייט צוביסליך. גאר קליינע קינדער, פון צוויי יאר אלט - ליינט מען די ערשטע פרשה, ווען זיי זענען גאר יונג קענען זיי נאכנישט מיט זאגן, אבער זיי הערן דאס איינמאל און נאכאמאל, ביז עס גייט אריין אין זיי, און ווען זיי הייבן אן רעדן - קענען זיי שוין די חלק קריאת שמע, נאכדעם גייט מען נאך א שטיקל, ביז זיי קענען שוין אליינס ליינען, דעמאלט ליינען זיי די גאנצע קריאת שמע.

אויף די פראגע וועגן האבן א מאשינדל וואס מען קען אריינלייגן א קארטל און זען זאכן; דער ענטפער איז, נעם נישט אריין אין שטוב די זאכן; נישט קיין חילוק פארוואס מען דארף עס, נאר פאר מוזיק און נאר פאר דאס און יענץ, געב אכטונג אז דיין שטוב זאל זיין ריין, עס איז דא גענוג וועגן וויאזוי מען קען הערן מוזיק אויף א וועג וואס מען קען נישט זען קיין שום זאכן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת לך לך, ה' מרחשון, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו ... תחי'

מזל טוב פאר ענקער שמחה, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט זוכה זיין אויפצושטעלן א בית נאמן בישראל מיט ליכטיגע ערליכע דורות.

זייט מיר מוחל, איך בין נישט אנגעקומען צו ענקער שמחה; איך וועל דאס נאך משלים זיין בלי נדר.

זעט צו בויען ענקער שטוב אויף תורה און יראת שמים. אז איר ווילט אייער שטוב זאל זיין געבויט אויף שטארקע יסודות זאלט איר יעדע זאך פרעגן, גארנישט טון מיט די אייגענע שכל; יעדע שאלה זאלט איר פרעגן א דיין און אזוי אויך יעדע זאך זאלט איר אויסשמועסן מיט אן ערליכן רב, אזוי וועט דער שטוב האבן א קיום.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' האזינו, ח' תשרי, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ברודער טייערער, עס איז מיר זייער שווער צו שרייבן אין דעם נושא; איך קען דיר זאגן אביסל און דו וועסט אליינס דארפן אריינטראכטן און פארשטיין, אזוי ווי דער חכם מכל אדם זאגט (משלי ט, ט): "תֵּן לְחָכָם וְיֶחְכַּם עוֹד", לערן מיט'ן חכם וועט ער ווערן נאך מער קלוגער.

מוהרא"ש האט אונז דערציילט, אנשי שלומינו פלעגן פרעגן דעם הייליגן צדיק רבי אברהם א זון פון רבי נחמן טולטשינער זכותו יגן עלינו הנהגות צווישן מאן און ווייב, פלעגט ער זאגן די ווערטער: "קינדערלעך היט אייך פון כריתות"; דאס הייסט די טעג וואס די תורה זאגט זיין אפגעשיידט דעמאלט היט מען די הלכות, און אין די אנדערע טעג איז אלעס מותר.

ליידער פארדריידט מען די הייליגע תורה, מען לערנט מיט חתנים און כלות א פאלשע תורה, מען לערנט פרישות אזוי ווי להבדיל די גלחים לערנען, ביי זיי איז מען מער שמייליג ווען מען איז אפגעזונדערט און אפגעטיילט; דאס לערנט מען פאר אידישע קינדער השם ישמרינו.

בכתב קען איך נישט שרייבן מער, פנים בפנים קען איך דיר לערנען וויאזוי זיך צו פירן צו זיין אן ערליכער איד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א גמר חתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת פנחס, י"ח תמוז, שנת תשפ"א לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אין די טעג וכו' דארף מען זייער אכטונג געבן צו היטן די הרחקות; אז מען היט די הרחקות האט מען געזונטע קינדער און אויב חס ושלום מען היט נישט די הרחקות האט מען שרעקליכע צרות, נאך אויף די וועלט.

בנוגע זינגען אין די טעג; אין די טעג דארף מען אכטונג געבן נישט צו זינגען ווען דער מאן הערט. אויב איז עס אן עת הצורך, מען דארף איינשלעפן דאס קינד און דער מאן האט נישט וואו צו גיין - דעמאלט קען מען מקיל זיין, אבער סתם אזוי - טאר מען נישט זינגען אין זיין געגנווארט.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.