בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת מצורע, ו' ניסן, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
יישר כח פאר'ן צאמנעמען געלט פאר די מלמדים און טיטשערס זיי צו קענען באצאלן, א גאנץ יאר און יעצט פאר פסח.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט בלייבן פארבינדן אין זאק ביים רבי'ן אויף די וועלט און אויף יענע וועלט; מיר זאלן ווייטער האבן די זכי' משמש צו זיין דעם רבי'ן, פארשפרייטן די זיסע עצות פאר די גאנצע וועלט.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת תזריע, כ"ח אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו ... תחי', ברסלב
איך דאנק דיר פאר'ן העלפן צאלן די מלמדים און טיטשערס, איך פריי זיך זייער אז אנשי שלומינו העלפן די אייגענע מוסד, מען העלפט מען זאל קענען באצאלן די מלמדים און טיטשערס פון די אייגענע קינדער.
נאך מער פריי איך זיך אויף די גוטע נייעס אז דו ביסט ארויס פון דיינע חובות, דו האסט די וואך געענדיגט באצאלן אלע דיינע חובות, דו ביסט ארויס פון תפיסה; יעצט וועסטו שוין קענען זיין אן ערליכער איד. דער רבי זאגט (ספר המדות אות תשובה, סימן מו): "מִי שֶׁרוֹצֶה לָשׁוּב, יִזָּהֵר מִלִּהְיוֹת בַּעַל חוֹב", ווער עס וויל תשובה טון זאל זיך אכטונג געבן פון חובות.
איך בין אזוי פרייליך פאר דיר און דיין ווייב, איך האב מיטגעהאלטן ענקערע הונגער יארן, יעצט זענט איר באפרייט; דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן פאר אלע חסדים, אייערע קינדער זענען טייער און ליכטיג.
איר זאלט זוכה זיין צום פסח אליינס.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת שמיני, כ' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
פאריאר ביסטו געווען פאר מיר ווי א מלאך פון הימל, האסט מיר געהאלפן באצאלן אלע מלמדים פון אונזער תלמוד תורה היכל הקודש, אלע זאלן זיין אויסגעצאלט ביזן יום טוב פסח.
איך דערצייל דאס א גאנץ יאר פאר ווער עס פרעגט מיר פארוואס היינטיגע טעג הערט מען נישט די מעשיות פון אמאליגע צייטן, געטראפן אן אוצר פון גאלדענע רענדלעך, אדער א מאלפע איז אריינגעפלויגן אין שטוב מיט גאלדענע רענדלעך; דערצייל איך זיי אז איך האב אזא מעשה, איך האב געוויינט צום באשעפער: "הייליגער באשעפער העלף מיר, איך האב א חדר, איך האב מלמדים, איך דארף זיי באצאלן, עס קומט נישט אריין גענוג געלט פון שכר לימוד זיי צו קענען באצאלן", אזוי האב איך געוויינט און געבעטן, פלוצלונג קומט צו מיר א איד און פרעגט מיר: "וויפיל דארפסטו נאך האבן צו באצאלן די מלמדים?" איך מאך א שנעלע חשבון און איך זאג אים: "בערך פופציג טויזנט דאלער", דער איד שיקט מיר א שליח מיט פופציג טויזנט דאלער; אלע וואס הערן דאס בלייבן שטיין מיט אן אפענעם מויל, מען זעט און מען פארשטייט אז אין די היינטיגע טעג איז אויך דא מעשיות פון ניסים.
איך בעט דעם אייבערשטן ער זאל מיר ווייטער העלפן איך זאל קענען גיין צום סדר נאכט האבנדיג באצאלט אלע מלמדים און טיטשערס. די לאסט, די עול - ווערט נאר מערער, עס ליגט אויף מיר היינטיגע טעג צו באצאלן מלמדים פון פיר תלמוד תורה'ס, ליבערטי, וויליאמסבורג, קרית יואל און ירושלים, און דריי מיידל שולעס, ליבערטי, וויליאמסבורג און קרית יואל. איך גלייב אז דער אייבערשטער וועט מיך נישט פארלאזן, ער וועט מיר העלפן און מיר געבן כח אנצוגיין מיט די ארבעט.
שטארק זיך, זיי ממשיך מיט דיין עבודת הקודש פון מחזק זיין אידישע קינדער. נישטא קיין גרעסערע און הייליגערע זאך ביים אייבערשטן ווי צוריקברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן.
איך האב געזען א ווארט פון ריי"ץ פון ליובאוויטש זכותו יגן עלינו, די תורה הויבט זיך אן מיט די מצוה פון פרי' ורבי', זאל זיך די הייליגע תורה אנהויבן מיט עפעס הייליגע זאכן, וואס עפעס הויבט זיך עס אן מיט אזא מצוה פון פרי' ורבי'? נאר דאס געבט אונז צו פארשטיין וואס איז די הייליגסטע זאך ביים אייבערשטן 'ברענג נאך א איד צום אייבערשטן'; ביסט א איד - מאך נאך א איד.
א פרייליכן כשר'ן יום טוב.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת צו, י"ג אדר ב', תענית אסתר, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי
איך וויל דיר זייער בעטן, נעכטן איז געווען א שרעקליכע מעשה, בשעת דו האסט אהיים געטראגן די טיטשערס מיט די לערערינס איז א פרוי אראפגעפאלן מיט איר פיצל קינד.
אז עס זענען דא מיידלעך וואס האבן נישט קיין שכל און נישט קיין דרך ארץ, אנשטאט קוקן אויב עס איז דא גענוג פלאץ פאר אלע ערוואקסענע - כאפן זיי א פלאץ פאר זיך, בכלל איז די באס נישט צוגעשטעלט פאר זיי, מען האט דאס צוגעשטעלט פאר די טיטשערס און סעקרעטעריס; זאלסטו אכטונג געבן אז עס זאל זיין דרך ארץ אויפ'ן באס, זאלסט זאגן אז די באס פארט נישט ארויס נאר ווען די מאמעס מיט די פיצלעך קינדער האבן וואו צו זיצן; האב נישט מורא זיך אנרופן צו זיי און זיי הייסן זיך אויפשטעלן און געבן זייער פלאץ פאר מאמעס מיט קינדער.
נעכטן ביים שיעור פאר די גאנצע סטעף האבן מיר גערעדט פון דעם אז יעדער איינער וואס ארבעט אין מוסד איז א מחנך, אפילו מען איז נאר א מענידזשער אדער א באס דרייווער - דארף מען אויפבויען די קינדער, זיי מחנך זיין מיט גוטע מידות.
איך וועל באזונדער שרייבן פאר די טיטשערס זיי זאלן רעדן צו די קינדער זיי זאלן זיין דרך ארץ'דיג.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת צו, י' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
איך זע אז דו העלפסט דיין ברודער ... אזוי געטריי מיט אלעס וואס ער טוט פאר די מוסד.
ער האט אויסגערופן נעכטן נאכט ביי די מלוה מלכה בנוגע די טשערעדי קאמפיין די יאר, אז מען קען שוין פון יעצט אוועקלייגן געלט, אזוי וועט מען קענען מיט קומען צו די נסיעה; זיי אים מסביר אז די אלע אינגעלייט און בחורים געבן זייער מעשר חודש'ליך פאר די רענט פון די ישיבה, יעצט וועלן זיי אפשטעלן די צדקה און דאס אוועקלייגן צו קענען מיט קומען צו די נסיעה, האט ער גארנישט אויפגעטון נאר אפגעטון; עס איז נישט גערעכט אפצושטעלן צדקות פון א גאנץ יאר צו קענען קומען צו די נסיעה, איך וועל רעדן מיט דיר פנים בפנים.
שטארק זיך מיט דיין צלם אלקים, ריר נישט אן דיין בארד און פאות. ווילסט גיין מיט קאלירטע שטרומפ וכו' - דאס אלעס וואקסט מען אויס, אבער דיין צלם אלקים לאז, שנייד נישט.
איך האף דו וועסט אנווארעמען די בחורים זאלן ארומגיין פורים צאמנעמען געלט פאר די ישיבה.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת ויקרא-זכור, ט' אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
נישט נאר א מלמד קען אויפבויען קינדער, יעדער וואס ארבעט אין א מוסד קען אויפשטעלן אידישע דורות.
דו ביסט א סגן מנהל, דו דרייסט זיך צווישן קינדער; זאלסטו געדענקען אז דו טראגסט א גרויסע אחריות, אז דו זעסט א קינד מיט אן אראפגעלאזטע מוט - זאלסטו אים גרוסן, געבן א שמייכל, פרעגן "וואס מאכסטו?" געבן א גלעט און א גוט ווארט; מען האט נישט קיין השגה וואס איין גוט ווארט טוט אויף, מען האט נישט קיין השגה די שטארקייט פון איין גוט ווארט.
בפרט ווען דו ארבעטסט אין א מוסד וואס מען לייגט נישט קיין דגוש אויף דעם, מען מאכט נישט קיין גרויסע עסק פון קינדער וואס די נאז רינט זיי, נעבעכדיגע וכדומה; זאלסטו אגאנצן צייט טראכטן נאר פון דעם, פון אויפבויען קינדער, שמייכלען און געבן גוטע ווערטער.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת פקודי, א' דראש חודש אדר ב', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר
אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר זענען מקורב צום הייליגן רבי'ן און אז מיר קענען משמש זיין דעם רבי'ן. דאנק דעם אייבערשטן אז דער טאג גייט דיר אריבער מיט'ן משמש זיין דעם רבי'ן; רוב טאג ביסטו עוסק נאר מיט העלפן די מוסד, דאס וועט איבערבלייבן פון אונז.
איך האב יעצט געזען וואס מוהרא"ש האט אלע יארן גערעדט, אז עס בלייבט גארנישט איבער פונעם מענטש. אין אומאן זענען יעצט אנטלאפן אלע משפחות, יעצט איז דא א מלחמה אין אוקריינא, דער בויער פון אונזער בנין, א גרויסער בויער מיט אסאך געשעפטן, אונזער בנין איז נאר איינע פון די בנינים וואס ער בויט, יעצט איז ער אנטלאפן פאר זיין לעבן, יעצט האט ער גארנישט, אזוי איז מיט נאך אנדערע. וואס נעמט ער מיט פון אלע זיינע יארן פון צוריק? נאר זיין טלית ותפילין, זיין שחרית מנחה מעריב, זיינע שיעורים, צדקה, מצוות ומעשים טובים, עפעס אנדערש איז נישטא; אויס, גארנישט.
דאס דארף דיר זיין חיזוק, ווייל דו ארבעטסט צו בויען מוסדות, דו העלפסט דעם מוסד; דאס בלייבט.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת תצוה, י' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איר שרייבט וואס איר קענט טון פאר הפצה? איך פארשטיי נישט אייער פראגע, איר זענט דאך איין שטיק הפצה, אייער ארבעטן אין אפיס העלפט מיר איך זאל קענען טון הפצה.
ווען דער קעניג גייט אין מלחמה טיילט מען איין די סאלדאטן, א טייל קריגן זיך מיט'ן שונא, א טייל ארבעטן אין קאך אנגרייטן עסן פאר די זעלנער וואס זענען אויפ'ן פראנט; איך קען טון די אלע גוטע זאכן נאר אז איר העלפט מיר, און ווייל נאך תלמידים ותלמידות העלפן.
איך מאך מיט אייך א געשעפט, און מיט אלע וואס העלפן מיר; איר העלפט מיר אין אפיס וכדומה, און איך טו הפצה - און די זכותים וועלן גיין גלייך אויף גלייך.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת תצוה, י' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע חברים, אנשי שלומינו תלמידי היכל הקודש תושבי ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו
וויפיל דארפן מיר דאנקען דעם אייבערשטן אז מיר האבן זוכה געווען צו וויסן פון הייליגן רבי'ן; מען קען זיך נישט פארשטעלן צו וואס מיר וועלן זוכה זיין אויב מיר וועלן פאלגן דעם רבי'ן. אז מען פאלגט דעם רבי'ן, מען לערנט די הייליגע ספרים - איז מען זוכה צו ווערן א גרויסער צדיק.
דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שמט): "שֶׁיְּכוֹלִין לִהְיוֹת נַעֲשֶׂה בַּעַל תְּשׁוּבָה גָּמוּר עַל יְדֵי לִמּוּד הַסֵּפֶר שֶׁלּוֹ", מען קען ווערן א גרויסער בעל תשובה אז מען לערנט זיין ספר, "וְאָמַר, שֶׁמִּי שֶׁיֵּשֵׁב וְיַעֲסֹק בִּסְפָרָיו, רַק בְּלִי קִנְטוּר וְנִצָּחוֹן, וְיִסְתַּכֵּל בּוֹ בֶּאֱמֶת, אָז בְּוַדַּאי יִהְיוּ נִבְקָעִין אֶצְלוֹ כָּל גִּידֵי קַשְׁיוּת לְבָבוֹ", נאך האט דער רבי געזאגט, ווער עס וועט לערנען זיין ספר מיט אן אמת - וועט זיך אים עפענען אלע זיינע פארשטאפטע אדערן; נאך האט דער הייליגער רבי געזאגט (שם, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק - קען מען זיין אן ערליכער איד, און נישט סתם אן ערליכער איד נאר אן ערליכע איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; רבי נתן זאגט (שם): "וְגַם אֲפִלּוּ עַכְשָׁו כְּשֶׁלּוֹמְדִין דְּבָרָיו הַקְּדוֹשִׁים יֵשׁ לָהֶם גַּם כֵּן כֹּחַ גָּדוֹל לְעוֹרֵר לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ לִזְכּוֹת לְדַרְכֵי ה' בֶּאֱמֶת, לְמִי שֶׁיָּשִׂים לִבּוֹ הֵיטֵב לִדְבָרָיו וּלְשִׂיחוֹתָיו הַקְּדוֹשִׁים הַנֶּאֱמָרִים בְּזֶה הַסֵּפֶר, וּבִשְׁאָר סְפָרָיו הַקְּדוֹשִׁים".
איך בעט אייך מיינע טייערע ברידער, געדענקט וואס מוהרא"ש פלעגט חזר'ן ביי יעדע איינציגסטע שיעור: "מען קען נישט זיין א ברסלב'ער חסיד נאר אז מען לערנט דעם רבינ'ס ספרים"; מוהרא"ש פלעגט לאכן פון די אלע וואס פאררופן זיך ברסלב'ער חסידים און האבן נאך קיינמאל אין זייער לעבן מסיים געווען דעם הייליגן ספר לקוטי מוהר"ן, שיחות הר"ן, חיי מוהר"ן, ספר המדות און ספורי מעשיות.
בעט אייך טייערע ברידער, טייערע חברים: מאכט אייך שיעורים אין רבינ'ס ספרים, יעדער לפי בחינתו, קוקט נישט אויף א צווייטן, מישט זיך נישט ביי א צווייטן. דעם משכן האט מען נישט געקענט בויען נאר פון גאלד, אדער נאר פון זילבער, עס האט אויסגעפעלט אלע סארט זאכן, נאר אזוי האט זיך צאמגעשטעלט א משכן. אזוי איז כלל ישראל; איינער ברענגט גאלד, א צווייטער ברענגט זילבער, א דריטער קופער, איינער ברענגט א קליין בענדעלע, א רויטע פאדעם; אלעס אינאיינעם בויט זיך אויף די הערליכע משכן.
יעדער איינער זאל זיך מאכן א שיעור אין די הייליגע ספרים, און אז דו פארשטייסט נישט - זאלסטו זאגן די הייליגע ווערטער, שפעטער וועט זיך שוין עפענען דיין הארץ און קאפ, דו וועסט פארשטיין.
אויך זאלט איר אכטונג געבן צו מכבד זיין די ווייב, בלייבט נישט אין גאס ביינאכט, בלייבט נישט שמועסן אין שול; קומט אהיים העלפן אין שטוב, און אפילו עס איז נישטא וואס צו העלפן - קום אהיים, זיץ אין שטוב, שמועס מיט דיין ווייב און לערן דיינע שיעורים אין שטוב; דריי זיך נישט ביי די נעכט אין גאס.
ועל כולם באנוצט זיך מיט די עצה פון התבודדות, זיך אויסרעדן דאס הארץ צום אייבערשטן. נישטא בעסערס פון א גוטע התבודדות, ווען מען איז זוכה זיך אויסצורעדן דאס הארץ צום הייליגן באשעפער.
איך בעט אייך אלע, זייט נישט בייז אז איך קום נישט אן צו ענטפערן אייערע בריוו, איך בין זייער פארנומען; איך וועל אייך שרייבן וואס איך האב אלץ צו טון אין איין טאג, איך ווייס נישט צי אנדערע טוען דאס אין א חודש.
לדוגמא, נעכטן בין איך געווען אין שטעטל קרית ברסלב; איר ווייסט אודאי אז מיר האבן מייסד געווען אין אמעריקע א שטעטל, א פלאץ וואו מען לעבט מיט'ן הייליגן רבינ'ס עצות, מען איז מחנך די קינדער מיט אמונה, איינמאל א וואך מוז איך אהין גיין.
איך האב געדאווענט שחרית אין ישיבה, נאך שחרית בין איך געפארן. די וועג פון וויליאמסבורג קיין ליבערטי נעמט בערך צוויי שעה, עס זענען מיט געקומען נאך אפאר בחורים.
צום ערשט בין איך געגאנגען אין גראסערי רעדן מיט'ן בעל הבית; אים העלפן מיט די משפחות וואס זענען נישט ביכולת צו באצאלן וכו'.
פון דארט בין איך געגאנגען קוקן דעם מקוה טהרה, מיר ענדיגן שוין כמעט די מקוה. מענטשן וואונדערן זיך 'ווי אזוי קען זיין א קליינע קהילה זאל זיך אזוי שנעל בויען, ווי איז דא געלט פאר די אלע זאכן?' דער ענטפער איז, מוהרא"ש האט מיר געשריבן אינעם בריוו וואס ער שרייבט מיר מען זאל עפענען אין אמעריקע א מיידל שולע, שרייבט מוהרא"ש: "יעדע זאך וואס מען האט נאר אינזין דעם אייבערשטן - האט א געוואלדיגע הצלחה".
וויסן זאלט איר, עס זענען דא צווישן אונז אינגעלייט וואס ווילן גארנישט; זייער גאנצע לעבן איז נאר פארשפרייטן דעם רבי'ן. צום ביישפיל, די מקוה טהרה אין שטעטל מאכן מיר ביי איינעם אין שטוב, א אינגערמאן האט מנדב געווען זיין אונטערשטע שטאק פאר א מקוה טהרה, דאס איז א זאך וואס מען הערט נישט, פארוואס זאל א אינגערמאן וואס בויט זיין אייגענע הויז - וועלן אוועקגעבן זיין פריוואטקייט וכו'; בנוסף לזה, א צווייטער אינגערמאן בויט דאס אויף, ער בעט נישט קיין געלט, ער געבט זיינע גוים, עס קאסט אונז נאר די מאטריאל, אזוי איז דא א אינגערמאן וואס געבט זיך אוועק צו מאכן די לעקטער, א דריטער מאכט די פלאמבינג; אזוי זענען דא פילע תלמידים אין שטעטל וואס דארפן גארנישט פאר זיך, זיי ווילן נאר אריינברענגען דעם הייליגן רבי'ן אין די וועלט, אויפשטעלן מוסדות וואו אונזערע קינדער וועלן באקומען דעם חינוך.
ביי אונז אין אמעריקע איז יעצט זייער קאלט, אין אמעריקע רעגנט נישט ווינטער, אלעס איז אייז, נאר זומער רעגנט ביי אונז; מיר וועלן דארפן ווארטן ביז זומער צו קענען ניצן די מקוה.
פון דארט בין איך געגאנגען קוקן דעם נייעם בית המדרש עצתו אמונה, מען האט דאס זייער שיין געבויט, הערליך שיין, אויך א שיינע הערליכע מקוה; דאס איז אויך א חידוש, א אינגערמאן קויפט זיך א הויז און געבט אוועק די ערשטע שטאק פאר א בית המדרש; פרעג אים 'ווילסט נישט א פריוואטע הויז? ווילסט נישט פריוואטקייט?' דאך ברענט אין זיי צו האבן א חלק פון בויען אידישקייט.
איך בין נישט אנגעקומען צו גיין צו די דריטע נייע שול; א אינגערמאן, א פרישער מקורב האט זיך געקויפט א הויז און געמאכט פאר א שול א חלק פון זיין אונטערשטע שטאק, מיר האבן געגעבן א נאמען פאר'ן שול "מקור השמחה".
איך האב זיך געיאגט צו גיין צו די קינדער; איך בין געפארן צו די מיידל שולע בית פיגא, צום ערשט בין איך געגאנגען צו איינע פון די יונגערע קלאסן, איך האב אויסגעטיילט פאר אלע תלמידות א שיינע גרויסע לעדערנע תהילים; די תלמידות אין סקול זאגן יעדן טאג תהילים, די לערערינס מאכן דאס פאר זיי אזוי געשמאק, זיי ווילן זאגן תהילים; נאכדעם בין איך געגאנגען צו נאך א כיתה געבן א שיעור.
נאכדעם איז געווען א שיעור פאר די מלמדים און אויך פאר די טיטשערס; מיר האבן זיך מחזק געווען מיט צוויי שטארקע וויכטיגע נקודות. דאס ערשטע זאך, א מלמד און א טיטשער טארן נישט לעבן אין ספיקות, מען דארף זיין ביי זיך זיכער אז מען איז געאייגנט פאר וואס מען טוט, די אלע מחשבות וואס בוזשעווען אין קאפ: 'בין איך יא ווערד? בין איך נישט ווערד?' 'מען דארף מיך יא? מען דארף מיך נישט?' - דאס איז אלעס פונעם יצר הרע וואס וויל נאר צעברעכן דעם מענטש, דעריבער חזר'ט מוהרא"ש אין די בריוו טויזנטער מאל דאס וואס די הייליגע חכמים זאגן (ספרי נשא, פיסקא א): "אֵין מְחַזְקִין אֶלָא לִמְּחוּזָקִין", די וואס זענען מחזק אנדערע - די דארפן דאס מערסטע חיזוק.
אויך האבן מיר גערעדט פון דעם אז מען זאל ליב האבן די תלמידים און תלמידות. עס איז גאר אנדערש ווען מען זאגט פאר א קינד: "מען קען נישט רעדן אין קלאס", "מען קען נישט עסן אין קלאס", - ווען מען האט ליב דאס קינד ווי ווען מען האט פיינט דאס קינד; ווען מען האט פיינט דאס קינד און מען זאגט עפעס מוסר וכדומה - שפריצט פייער פון די אויגן פון האס, די ווערטער קענען נישט אויפטון; דאס קינד ווערט דערשראקן - אבער ער ווערט נישט מחונך, אבער ווען מען האט ליב דאס קינד - הערט זיך דאס גאר אנדערש; מיט סבלנות און געדולד פועל'ט מען.
נאכדעם בין איך געגאנגען רעדן צו די עלטערע תלמידות. אלע שיעורים ווערן אפגעכאפט; עס איז דא א ספעציעלע האטליין פאר מיידלעך, פרויען; דארט קען מען הערן די שיינע שיעורים.
איך בין געגאנגען קלאפן א מזוזה ביי איינער פון די אינגעלייט אין שטעטל ביי זיין אפיס; דער אינגערמאן לערנט זיך סופרות, ער ענדיגט יעצט זיין ערשטע מגילה, איך האב אים זייער געבעטן ער זאל זיך לערנען שרייבן. מיר דארפן נאך סופרים, די קהילה צואוואקסט זיך, און אנשי שלומינו ווילן מזוזות און תפילין פון א ברסלב'ער סופר וואס גייט אין מקוה, זאגט תיקון הכללי און איז זיך מתבודד.
די בחורים וואס זענען מיט געקומען מיט מיר האבן בכלל נישט געוויסט ווער דער אינגערמאן איז, עס איז שוין אריבער אזויפיל יאר, די ישיבה שטייט שוין פערצן יאר, די פרישע תלמידים קענען נישט די אלטע תלמידים, איך האב דערציילט פאר די בחורים ווער דער סופר איז. ווען מיר האבן געעפנט, די ערשטע יארן ישיבה - איז געווען זייער אסאך רדיפות, מען האט געווארפן יעדן שני וחמישי פאשקעווילן אויף מיר און אויף מיין ווייב, ער האט דאס צאמגענומען, ער האט שווער געארבעט צאמצונעמען אלע פאשקעווילן אויף מיר. איך האב אים געפרעגט אויב ער געדענקט דאס אלעס, איך האב אים דעמאלט געבעטן ער זאל מיר ברענגען אפאר פאשקעווילן, איך האב דאס אוועקגעלייגט, איך האב געבעטן מען זאל דאס אריינלייגן מיט מיר אין גרוב ביי מיין פטירה, איך וויל ווייזן אויבן פאר'ן בית דין של מעלה די צעטלעך וואס מען האט געווארפן אויף מיר, די בזיונות וואס מען האט געטון פאר מיר, נאר פאר איין חטא – פאר'ן נעמען בחורים און זיי מחזק זיין, זיי ברענגען צום אייבערשטן.
פון דארט בין איך געגאנגען זיצן מיט די חברי הנהלה, מיר האבן גערעדט פאר דריי שעה. די הנהלה זענען טייערע אינגעלייט, זיי העלפן מיר מיט זייער גאנצע הארץ בויען די שטעטל, און אזוי אלעס ארום די קהילה; מיר האבן געדאווענט מנחה דארט.
פון דארט בין איך געגאנגען צו א סיום מסכת מועד קטן פון די קינדער אין שטעטל. באמת איז דאס די סיבה פאר'ן גיין נעכטן אין שטעטל, די קינדער פון די עלטסטע כיתה לערנען יעדן טאג מרצונם הטוב דעם בלאט גמרא, הרב ... נרו יאיר לערנט מיט זיי. דאס איז פאר מיר אזא שמחה, צו זען ווי יונגע קינדער ווילן לערנען.
דער סיום איז פארגעקומען ביי אים אין שטוב; זיי האבן זיך ארויסגעצויגן אין שטעטל צו העלפן די שטעטל, זיין ווייב איז די מנהלת אין סקול. זיי דארפן גארנישט, זיי וואוינען אין א באנגעלאו. איר ווייסט וואס א באנגעלאו איז? אין ארץ ישראל איז דא באנגעלאוס? אין אמעריקע ארבעט עס אזוי, מענטשן וואס וואוינען א גאנץ יאר אין פאלאצן, ווען עס קומט די צוויי זומער חדשים ציט מען זיך ארויס אויף די בערג, דארט איז דא באנגעלאוס. איך ווייס נישט ווי אזוי דאס מסביר צו זיין פאר ענק, עס איז א זאך וואס האט פיר ווענט און א דאך, עס זעט אויס אביסל אזוי ווי א הויז, אין לשון קודש איז דאס א "חורבה"; מענטשן צאלן פאר דעם גרויס געלט, צו קענען זיין צווישן די בערג, צווישן די ביימער - פאר די זומער וואכן, אבער א גאנץ יאר וועט קיינער נישט מסכים זיין צו וואוינען אין אזא שטוב. מיר האבן א קליינע קעמפ, מיר ניצן דאס יעצט פאר די מיידלעך פאר די זומער חדשים, דאס איז צוואנציג מינוט צו גיין צו פיס פון שטעטל, דארט וואוינען זיי; זיי דארפן גארנישט.
ביים אריינגאנג צו זייער שטוב אויפ'ן טיר הענגט א טאוול: "ברוכים הבאים לגן עדן - משפחת ..." עס איז ממש אזוי, מען שפירט זיך דארט אזוי גליקליך, מען שפירט דעם אייבערשטן; פרייליכע מענטשן וואס לעבן מיט אמונה, דארפן גארנישט. איז געווען דארט אזא שיינע סיום, אזוי ליכטיג, אזוי פרייליך; איר קענט הערן די שיעור, מען האט דאס אפגעכאפט, מען קען דאס הערן אויפ'ן האטליין.
פון דארט בין איך געגאנגען אין שול פארלערנען דעם בלאט גמרא און מסיים געווען מיט די גאנצע עולם מסכת מועד קטן. דער סיום האט געמאכט ..., איך האב שוין מסיים געווען דינסטאג אין ישיבה מיט די בחורים; איך לערן אפגערוקט א בלאט פאראויס אז די תלמידים וואס ווילן לערנען דעם בלאט גמרא און ווילן מיטהאלטן די שיעור אין ישיבה - זאלן דאס קענען הערן אויפ'ן טעלעפאן.
עס איז אויסגעקומען אז דער סיום איז געווען אין מיין באבע'ס יארצייט, מיין באבע רחל לאה טייטלבוים עליה השלום, מיין מאמע'ס מאמע. איך האב אביסל גערעדט פון איר גרויסקייט, זי איז געווען א גרויסע צדיקת, זי איז אלץ געווען פרייליך און יעדן פרייליך געמאכט; נאר אזוי קען מען מצליח זיין, סיי מיט זיך און סיי מיט די קינדער.
מיר האבן גערעדט פון די מעשה וואס חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (מועד קטן כז:): "ההיא איתתא דהות בשיבבותיה דרב הונא", עס איז געווען א פרוי אין די שכינות פון דער הייליגער אמורא רב הונא, זי האט געהאט זיבן קינדער, עס האט פאסירט ביי איר אז א קינד איז לא עלינו נפטר געווארן, "הוות קא בכיא ביתירתא עליה", זי האט זייער אסאך געוויינט און געקלאגט, זי האט זיך נישט געלאזט טרייסטן, "שלח לה רב הונא לא תעבדי הכי", האט דער הייליגער רב הונא איר געזאגט, הער אויף וויינען, עס איז נישט גוט צופיל צו וויינען, "לא אשגחה ביה", זי האט נישט געפאלגט, זי האט ווייטער געוויינט. האט איר רב הונא געשיקט און געזאגט, אויב דו וועסט נישט אויפהערן וויינען קענסטו שוין אנגרייטן תכריכים פאר נאך א קינד, און אזוי איז טאקע געווען, א צווייטע קינד איז נפטר געווארן, און זי האט ווייטער געקלאגט און געוויינט, און רב הונא האט איר נאכמאל געזאגט מען טאר נישט וויינען, דו וועסט אלעס פארלירן, זי האט נישט געפאלגט און זי האט פארלוירן אלע זיבן קינדער, און זי אליינס איז אויך געשטארבן; ווייל א שטוב וואס מען וויינט, מען רעדט זיך אפ, מען קלאגט - ווערט אויס שטוב.
אויך האבן מיר גערעדט פון דאס גרויסקייט פון די אידן וואס זענען איבערגעבליבן פון די קריג; זיי האבן פארלוירן זייערע משפחות, זיי האבן אלעס פארלוירן - מיט דעם אלעם האבן זיי פון פריש אנגעהויבן נאכאמאל בויען שטובער. מיין באבע עליה השלום האט קיינמאל נישט געקרעכצט פון זייער פארלוסט, פון זייערע קינדער וואס זיי האבן פארלוירן, זי איז געווען א פרייליכע פרוי. אויב האט מען נישט געוויסט אז זי האט שוין געהאט א לעבן און אלעס איז חרוב געווארן, זי איז געבליבן איינער אליינס - וואלט מען דאס נישט געקענט גלייבן; מיר קענען זיך נישט פארשטעלן ווער זיי זענען געווען.
מוהרא"ש פלעגט זאגן, דער הייליגער סאטמער רבי זכותו יגן עלינו האט געזאגט פאר די ארץ ישראל'דיגע אידן ווען זיי האבן אים געפרעגט: "מיר דארפן א רבי, ווער וועט אונז געבן ברכות?" האט דער רבי געזאגט: "ווען איר וועט זען א איד מיט א נומער וואס די דייטשן ימח שמם האבן אריינגעקריצט אין די האנט, וואס לייגט תפילין - זאלט איר נעמען פון אים א ברכה"; ווייל איינער וואס איז אריבער דעם גיהנום און ער לייגט תפילין, ער האט נישט קיין תרעומות אויפ'ן אייבערשטן, ער קומט אין שול אנטון תפילין - אזא איינער איז א צדיק.
איך האב געדאווענט מעריב פאר'ן עמוד, מען האט אביסל געטאנצן, און איך האב גערעדט מיט אנשי שלומינו. איר ווייסט ווי אזוי דאס ארבעט, יעדער וויל רעדן נאר איין מינוט, פון איין מינוט ווערט צען מינוט, און זעקס אינגעלייט, יעדער נאר צען מינוט - איז א שעה, און אז עס איז מער - ווערט עס צוויי שעה, פלוצלונג דערזע איך זיך אז עס איז שוין צוועלף אזייגער ביינאכט.
איך בין געפארן קיין מאנרא, קודם בין איך געגאנגען צו א חתונה פון א איד וואס האט אונז געהאלפן יארן צוריק ווען מיר זענען געווען אזוי אונטערדרוקט אין חובות, דער איד האט אונז זייער שטארק געהאלפן מיט אויסלערנען אלע פראגראמען פאר די מוסד, אלץ האט ער געהאט אן אפענעם טיר פאר אונז, דער איד איז נעבעך ביים סוף אנגעקומען אין תפיסה; נישט פאר שלעכטס, נישט פאר'ן גנב'נען פאר זיך, ער האט געהאלפן מוסדות התורה און מען האט אים גע'מסר'ט. איך בין ספעציעל געפארן, איך געדענק שטענדיג ווער עס האט מיר געהאלפן, בפרט בעת דחקות.
עס איז שוין געווען שפעט, איך האב פארפאסט א וואכנאכט. איך בין געפארן צום ציון פון מיין באבע, זי ליגט אין קרית יואל, איך האב זיך געוואלט אביסל אויסוויינען, אביסל אויסגיסן מיין הארץ, למעשה איז מיר אלעס געווען פארשטאפט, איך האב געבעטן טרוקענע תפילות. איך בין אויך צוגעגאנגען צו מיינע זיידעס, הרב ר' אלחנן חיים טייטלבוים זכרונו לברכה - איר מאן; מיין זון הרב אלחנן חיים הייסט נאך דעם זיידן. אויך בין איך צוגעגאנגען צו מיין צוגעקומענער זיידע, הרב שלמה גפן זכרונו לברכה; מיין זון הרב שלמה הייסט נאך דעם זיידן, און צו מיין זיידע הרב חיים מנחם קאהן זכרונו לברכה; מיין זון מנחם הייסט נאך דעם זיידן.
אויך בין איך צוגעגאנגען צו מיינס א תלמיד שמעון ענדצווייג עליו השלום, ער האט געלערנט דא אין ישיבה, ער איז געווען א בעל יסורים, איך האב געוויזן פאר די בחורים די נוסח המצבה, ווי עס שטייט אויסגעקריצט אז דער בחור האט געזאגט אסאך פרקים משניות, ער האט מקבל געווען זיינע יסורים מיט ליבשאפט; ער איז אלץ געווען מיט א שמייכל.
אויך בין איך צוגעגאנגען צו א תלמיד היכל הקודש, חיים בנציון גראס עליו השלום, זיין מצבה איז גאר שיין, איך האב זייער ליב די מצבה. עס שטייט דעם רבינ'ס נאמען אויף די מציבה, דאס איז א סגולה קעגן די קליפות און משחיתים; דאס איז די שענסטע זאך פאר'ן מענטש, אז ער איז געווען באהאפטן צום צדיק אמת. חיים בנציון עליו השלום האט זיכער הנאה אז איך העלף זיינע יתומים, איך בין מחזק זיינע קינדער.
נאכדעם בין איך געגאנגען צום ציון פון הרב הקדוש מסאטמער זכותו יגן עלינו, מיר האבן געזאגט אינאיינעם תיקון חצות; איך האב זיך אזוי שטארק געוואלט אביסל עפענען מיין הארץ, עס איז נישט געגאנגען. איך האב געדענקט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן צה), ווען מען וויל וויינען, מען זאגט תהילים און מען ווארט צו וויינען - איז דאס נישט גוט, מען דארף אינזין האבן די ווערטער און די בקשות, אויב מען קען וויינען איז זייער גוט, און אז נישט - זאל מען זאגן די ווערטער טרוקענערהייט.
איך בין אהיים געקומען דריי אזייגער פארטאגס.
היינט צופרי אין ישיבה האב איך פארגעלערנט דעם בלאט גמרא; אה מחי'! מיר האבן אנגעהויבן א פרישע מסכתא, מסכת חגיגה.
איך געדענק צוויי מחזורים צוריק ווען מען האט אנגעהויבן מסכת חגיגה, בין איך געווען ביי מוהרא"ש ביי א שיעור, מוהרא"ש זאגט ביים שיעור מיר האבן אנגעהויבן א פרישע מסכתא, מסכת חגיגה; די משנה הייבט אן: "הַכֹּל חַיָּבִין בָּרְאִיָּה", מוהרא"ש זאגט: "הַכֹּל חַיָּבִין", אלע וועלן דארפן אפגעבן דין וחשבון, "בָּרְאִיָּה", אויף די אויגן; עס איז מיר אזוי אריין אין די ביינער, מען דארף היטן די אויגן.
נאכדעם בין איך געגאנגען צו בית פיגא געבן א שיעור, נאכדעם אין חדר ביי די עלטסטע קלאס האב איך געגעבן א שיעור, נאכדעם פאר די בחורים, און יעצט גיי איך געבן א שיעור פאר די אינגעלייט.
דאס איז אפילו נישט אלעס פון די טאג, דאס איז נאר זאכן וואס מען קען שרייבן און וואס דער זכרון געדענקט. דעריבער זאלט איר נישט זיין ברוגז אז איך קום נישט אן גלייך צו ענטפערן.
נישט אז איר זאלט מיר אויפהערן שרייבן בריוו און פרעגן אייערע שאלות; האט נישט מורא צו שרייבן, האט נישט מורא צו שטערן; נאר זייט מיר דן לזכות אויב איך קום נישט אן גלייך צו ענטפערן.
א פרייליכן שבת.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, גבאי היכל הקודש ירושלים
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
ווען דו וואלסט געוויסט ווי שטארק איך פריי זיך יעדעס מאל דו שרייבסט מיר עפעס גרוסן פון שול - וואלסטו מיר זיכער מער געשריבן; איך בין זיך אזוי מחי' צו הערן שיינע גרוסן פון שול, און ווי דעם רבינ'ס זאך קומט צוביסלעך אריין אין ירושלים.
ליידער האט מען אלע יארן זייער פארשעמט דעם רבינ'ס נאמען, אנגעהויבן מיט די אויסגעטראכטע נארישע פארשעמטע דמיון פון "נ נח"; מוהרא"ש פלעגט דערציילן דעם סיפור ווי אזוי דער דמיון האט זיך אנגעהויבן. א פרייליכער איד אין טברי' רבי יואל אשכנזי זכרונו לברכה, ער האט נישט געקענט סובל זיין דאס וואס מען האט גע'רודפ'ט דעם ברסלב'ער חסיד ר' ישראל בער אודעסער זכרונו לברכה, מען האט אים זייער דערביטערט זיינע יארן, האט ער געשריבן די צעטעלע און דאס אריינגעשטעלט אין זיין ספר ליקוטי מוהר"ן, און פון דעם איז געווארן דער גאנצער דמיון; א בושה און חרפה וואס מען מאכט פון הייליגן רבינ'ס נאמען.
לעצטנס איז געווען א נייע צרה, מען האט געמאכט א גרויסע דאלי, א גרויסע בער אויפגעשריבן די אותיות "נ נח", מען טאנצט מיט דעם ביי חתונות און ביי אנדערע צאמקומען, דאס איז א שרעקליכע בזיון אויפ'ן רבינ'ס נאמען. מוהרא"ש זאגט (שאלות ותשובות ברסלב, חלק מא, סימן ה' שנ): "אֲנִי בָּטוּחַ שֶׁמִּי שֶׁיַּחְזִיק בֻּבָּה כָּזוֹ הוּא יִנָּזֵק בְּלִי שׁוּם סָפֵק וּסְפֵק סְפֵיקָא", איך בין זיכער אן קיין שום ספק, ווער עס וועט האלטן דעם דאלי - וועט געשעדיגט ווערן, ווייל דער אייבערשטער איז זייער מקפיד אויב מען פארשעמט א צדיק. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תנחומא תולדות, סימן יב. אויפ'ן פסוק מלכים א יג, ד): "וַיְהִי כִשְׁמֹעַ הַמֶּלֶךְ אֶת דְּבַר אִישׁ הָאֱלֹקִים אֲשֶׁר קָרָא עַל הַמִּזְבֵּחַ בְּבֵית אֵל וַיִּשְׁלַח יָרָבְעָם אֶת יָדוֹ מֵעַל הַמִּזְבֵּחַ לֵאמֹר תִּפְשֻׂהוּ וַתִּיבַשׁ יָדוֹ אֲשֶׁר שָׁלַח עָלָיו וְלֹא יָכֹל לַהֲשִׁיבָהּ אֵלָיו" - כְּשֶׁהָיָה עוֹמֵד וּמַקְטִיר לָעַכּוּ"ם לֹא יָבְשָׁה יָדוֹ, וְכֵיוָן שֶׁפָּשַׁט אוֹתָהּ כְּנֶגֶד הַנָּבִיא יָבְשָׁה, ווילאנג ער איז געשטאנען אויפ'ן מזבח און מקטיר געווען קרבנות פאר עבודה זרה האט גארנישט פאסירט מיט זיין האנט, און גלייך ווי ער האט געוואלט טשעפען דעם צדיק, דעם נביא - איז זיין האנט געווארן פארלאזירט, "מִכָּאן אַתָּה לָמֵד שֶׁחַס הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עַל כְּבוֹד אוֹתוֹ צַדִּיק יוֹתֵר מִכְּבוֹדוֹ", פון דא זעען מיר אז דער אייבערשטער איז מער מקפיד אויף די כבוד פון צדיקים.
מענטשן ווייסן נישט וואס ברסלב איז, מען מיינט דאס איז א פלאץ פון מטורפים, א פלאץ פון עזות פנימ'ער. איך האב געהאט די זכי' צו משמש זיין מיין זיידע, קארלסבורגער רב זכותו יגן עלינו. איך פלעג גיין מיט אים קיין מירון פאר דרייסיג יאר צוריק, מיר פלעגן ארויף גיין דעם בארג, דעמאלט פלעגן טאנצן אינדרויסן מענטשן מיט קאפלעך אויפגעשריבן "נ נח", פלעגט מיר מיין זיידע זאגן: "דאס זענען נישט קיין ברסלב'ער, די זענען בעלי תשובה וואס מען האט זיי אריינגערעדט דעם דמיון פון 'נ נח'; איך האב געקענט ברסלב'ער חסידים"; ער פלעגט מיר דערציילן פון ברסלב'ער חסידים עובדי השם, אויך האט ער מיר געוויזן אין די מערה ברסלב'ער חסידים, ווי זיי זענען געזיצן דארט גאנצע נעכט, געזאגט תיקון חצות מיט השתפכות הנפש; דעמאלט איז מיר אריין א רייץ צו ברסלב'ער חסידים, איך האב זיי אלץ נאכגעקוקט.
איך פריי זיך צו הערן גוטע גרוסן פונעם בית המדרש אין ירושלים, אויך יעצט האבן מיר שוין דעם חדר. זאג פאר ... נרו יאיר און פאר ... נרו יאיר אז איך האב אזוי געעפנט די מוסדות אין אמעריקע. איך בין געווען א חוזק אין היכל הקודש אליינס, אלע האבן געלאכט! פרעג נישט וואס איז געווען; היינט דאנקען מיר דעם אייבערשטן אז מיר האבן אזא חינוך פאר אונזערע קינדער, די אלע קינדער האבן שוין חתונה געהאט - אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תקיז) - מיט א ריין העמד וד"ל.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת תרומה, ב' אדר א', שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן די ישיבה. ווער עס העלפט די ישיבה באקומט א פראצענט פון אלע גוטע זאכן וואס קומט ארויס פון דעם פלאץ; ער וועט באקומען שכר פון אלע תלמידים וואס לערנען און דאווענען, און פון זייערע שיינע שטובער וואס זיי גייען אויפשטעלן.
פארליר זיך נישט, חזר זיך א גאנצן צייט די אמונה: "דער אייבערשטער מאכט אלעס, ער טוט אלעס, נישטא גארנישט אויסער אים".
חס ושלום צו טראכטן 'מען האט פארגעסן פון מיר'; חס ושלום צו טראכטן 'מען דארף מיך נישט'; אדער די טריפה'נע מחשבה אז 'דער אייבערשטער איז ברוגז אויף מיר'; די מחשבה איז טמא ומטמא, דאס איז מחשבות פונעם יצר הרע. צדיקים זאגן אונז: 'דער אייבערשטער דארף מיך יא, מען האט נישט פארגעסן פון מיר, איך בין יא ווערד'.
אשרינו מה טוב חלקינו ומה נעים גורלינו!
בעזרת ה' יתברך
ב' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ...
איך קום יעצט פון א תנאים, טרעף איך ...; דערציילט ער מיר אז דו ברענגסט אים יעצט די צעטל וואס זאגט פאר אז דו דארפט נאכאמאל אריינגעבן צו באקומען די געלט פון די שטאט פאר שכר לימוד; ער זאגט מיר, היתכן צו זיין אזוי נאכגעלאזט.
וואס זאל איך דיר זאגן, עס טוט מיר זייער וויי צו הערן די זאך; דו האסט נישט קיין השגה ווי איך מוטשע זיך יום יום צו קענען אנגיין מיט די מוסדות. עס ליגט אויף מיין קאפ די שווערע לאסט פון צאלן געהאלט פאר די מסירות נפש'דיגע מלמדים און טיטשערס; ווי קען זיין עס זאל דיר נישט אנגיין קיין ריר אונזערע מוסדות?! אז עס קומט אן א צעטל פון די שטאט אז דיינע וואוטשערס גייען אפלויפן, דו דארפסט גארנישט טון, נאר בסך הכל טראגן א צעטל פון דיין פאסט קעסטל ביז מיסטער ..., - דאס קענסטו שוין אויך נישט?! עס אינטערעסירט דיר נישט דיינע קינדער? זינגען ניגונים אויף שיחות חברים און האלטן שיינע שמועסן ווען מען האט צו טון זאכן וואס איז וויכטיג פאר'ן לעבן – איז בכלל נישט אינטערעסאנט.
איך ווייס נישט וואס צו זאגן, איך ווייס נישט וואס צו טראכטן; ווי אזוי קען איך אנגיין מיט די מוסד ווען עס אינטערעסירט נישט פאר די עלטערן אפילו צו טראגן א צעטל וכו'?
איך זאג דיר דעם אמת, איך האב געהאט בדעה צו זיצן מיט דיר היינט נאכט פאר לאנגע שעות, ענדיגן וכו'; איך קען נישט, איך וויל נישט זיין אחד בפה ואחד בלב.
בעזרת ה' יתברך
ב' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
איך זיץ און טראכט: 'ווער וואלט געווען פאסיג צו העלפן די מוסדות, שטיין אויף אלע עלטערן וואס קענען באקומען הילף פון די שטאט, וואוטשער"ס פאר שכר לימוד?' די שטאט האט א פראגראם צו העלפן עלטערן צאלן שכר לימוד; היות אסאך עלטערן ווייסן נישט וויאזוי מען טוט דאס, מען האט נישט דאס ביסל געפיל פאר'ן מוסד אראפצוגיין איין מאל, צוויי מאל וכו', דארף מען האבן איינער זאל שטיין אויף דעם.
ביז פאריאר פלעגט עס טון האברך ... נרו יאיר, ער האט דאס געטון זייער געטריי, דעמאלט האבן כמעט אלע עלטערן געהאט די פראגראם, למעשה יעצט טוט דאס קיינער נישט; וואס געשעט איז, משפחות וואס האבן שוין דעם פראגראם פארנאכלעסיגן דאס. איז מיר אריין אין מיין מחשבה דיין נאמען, אפשר וואלסטו געוואלט העלפן די מוסד?
איך ברעך אונטער, איך דארף גרויסע ניסים; מיר צאלן יעצט איבער הונדערט טויזנט דאלער געהאלט חודש'ליך פאר מלמדים און טיטשערס, מיר דארפן די הילף פון די עלטערן.
אויב דו ווילסט זיין א חלק פונעם מוסד – זאלסטו זיך פארבינדן מיט די אפיס, מיט מר. ... און מרת ....
די זאך איז אז מען קען מצליח זיין נאר אויב מען האט אן אינטערעסע, מען זאל נאכלויפן די עלטערן.
מיינע אויגן זענען געוואנדן צום אייבערשטן, איך פארלאז זיך נאר אויף אים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד משפחת ... שיחיו, ירושלים
איך בין נישט אין ירושלים, מיין גוף איז נישט דארט, אבער מיין מח מחשבה איז דארט. איך טראכט פון אונזער בית המדרש יעדן טאג, איך פרעג זיך נאך וואס דארט טוט זיך. אויך ווען איך הער אז איינער פארט קיין ארץ ישראל - זאג איך יענעם ער זאל גיין באזוכן אונזער שול און זיך מחזק זיין מיט תלמידי היכל הקודש.
בנוגע די חדר היכל הקודש; איך בין זייער פרייליך פאר ענק, איר וועט יעצט האבן א פלאץ פאר ענקערע קינדער און אייניקלעך זאלן אויפוואקסן ערליכע אידן, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; זיי וועלן אויפוואקסן מיט אמונה, און ליב האבן דעם אייבערשטן און די תורה.
איך וועל ענק העלפן מיט געלט, איך זוך יעצט אויפצונעמען א גבאי צדקה וואס זאל זיין געשטעלט צו העלפן די מוסדות אין ירושלים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי
אז דו האסט אמאל איבריגע צייט ווען דו ארבעטסט נישט - זאלטו פרעגן אונזער מענידזשער ... נרו יאיר אויב ער קען נוצן דיין הילף, איך ווייס אז ער ארבעט איבער זיינע כוחות פאר די חדר און סקול.
אמאל ווען די מוסד איז געווען קליין האט יעדער געשפירט א חלק דערפון, אלע האבן געהאלפן, אזוי ווי מען העלפט פאר זיך אליין; יעצט ווען די מוסד ווערט גרעסער - ווערט עס פרעמד, נישט אלע שפירן ווי די מוסד איז זייער פריוואטע זאך.
איך שרייב עס דיר, אבער איך מיין אלעמען; דו ווייס איך אז דו ביסט מיר געטריי, דו וועסט העלפן די מוסד דיין גאנצע לעבן.
אין דעם זכות פון טון פאר די מוסד וועסטו האבן גרויס שפע.
...
נ.ב. איך האב שוין גערעדט צו אים, ער ווארט אז דו און אנדערע זאלן זיך מתנדב זיין צו קומען העלפן.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת יתרו, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, ברסלב ליבערטי
איך ווארט צו הערן תשובה פון דיר אויב דו ביסט וויליג מיר צו העלפן מיט די מוסדות; הן מיט די שכר לימוד - העלפן די אפיס ווי אזוי זיי זאלן ארויסבאקומען שכר לימוד פון די עלטערן, הן ברענגען צדקות און נדבות פון אנשי שלומינו און פון אנדערע. ווייל די מוסדות האבן זיך צואוואקסן, איך דארף יעצט האבן חודש'ליך איבער הונדערט טויזנט דאלער פאר מלמדים און טיטשערס; דו ווייסט דאך אז ביים סוף פאלט אלעס אויף מיר, איך דארף דיין הילף.
איך האב דיר שוין אמאל געשריבן אז איך בין גרייט אפילו ארום צו גיין מיט דיר אין שול'ן און אין הייזער צאמנעמען געלט צו קענען באצאלן די מלמדים און טיטשערס.
יעצט איז צוגעקומען נאך א חדר אין ירושלים; אז עס איז אונטער מיין נאמען, דאס מיינט איך דארף שאפן געלט עס זאל קענען אנגיין. לאז מיר וויסן וואס דיין מיינונג איז.
...
מאך התבודדות, שמועס אויס מיט'ן אייבערשטן די נקודות וואס מיר האבן גערעדט; בעיקר די נקודה אז דו האסט אנגעהויבן - זאלסטו נישט אפלאזן אינדערמיט וכו'.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר
וויפיל זאל איך דיר איבערזאגן נאכאמאל און נאכאמאל, איך גיי נישט עפענען א בוטשער צו פארקויפן יענעמ'ס פלייש - אפילו עס איז אן הכנסה פאר די מוסד. סאטמאר רבי זכותו יגן עלינו האט נישט געעפנט א בוטשער אלס הכנסה פאר די מוסד, ער האט געעפנט די בוטשער עס זאל זיין כשר'ע פלייש, מהודר'דיגע פלייש און עס זאל זיין אונטער די מוסד.
אויב דו ווילסט קענסטו מעודד זיין די דריי אינגעלייט ..., ... און מיין זון ..., א שאד אז זיי פארזוימען זיך אזוי לאנג; אז זיי וועל ארויסנעמען א קבלה, זיי וועלן קענען די מלאכה - וועלן מיר עפענען א בוטשער, און דעמאלט וועל איך עסן נאר פון די פלייש, און אלע - די גאנצע קהילה - וועלן עסן פון די שחיטה, ווייל אינו דומה א ברסלב'ער חסיד - א שוחט, ווען די גאנצע צוגאנג איז מיט'ן אייבערשטן, מיט תשובה און תפילה והתבודדות.
אדרבה, זיי מחזק די דריי אברכים; דעמאלט וועלן מיר עפענען "ברסלב'ער פלייש", און עס וועט אויך זיין הכנסה פאר די מוסד.
בנוגע מאכן חתונות אין שטעטל; אם ירצה ה' ווען די ישיבה וועט זיך ארויסצוען אין שטעטל - וועט מען קענען מאכן חתונות בחנם. דאס קען נאר ארבעטן מיט א ישיבה; סיי די בחורים האבן וואס צו טון, און סיי עס קאסט נישט קיין געלט.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב
ווען מיידלעך מאכן חוזק פון אנדערע - זאלט איר פארדרייען די שמועס.
עס איז נישט שיין חוזק צו מאכן פון אנדערע, בפרט פון די וואס ארבעטן פאר די מוסד; מען דארף שעצן די וואס ארבעטן פאר די מוסד, מען דארף העלפן די מוסד, נישט זוכן ווי מען קען לאכן אדער חוזק מאכן.
וויסן זאלט איר, די וואס מאכן חוזק פון דעם און יענעם, די מאכן חוזק פון דיר אויך; אונטער אייער רוקן, ווען איר וועט נישט הערן - וועלן זיי חוזק מאכן פון אייך. דעריבער זאלט איר אכטונג געבן נישט צו נעמען א טייל ווען מען מאכט חוזק פון אנדערע.
הלואי זאלן די תלמידות זיין א חלק פון די מוסד, זוכן צו העלפן מיט וואס מען קען און זיך באדאנקען פאר אלע וואס ארבעטן אזוי שווער; פאר די דרייווערס, פאר דעם מענידזשער, פאר יעדן איינעם.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי', ברסלב ליבערטי
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איך פריי זיך זייער צו הערן פון אייך און פון אייער טאכטער'ס טיטשערס אז זי האט זיך צוריק געכאפט, זי איז צוריק דרך ארץ'דיג.
די קרעדיט קומט אייך, איך האב געזאגט די טיטשערס אז פאר אייך קענען זיי זאגן דעם אמת; אייער משפחה, איר מיט אייער מאן - זענען פארשטענדליך, איר וועט העלפן די קינדער וואקסן, איר וועט נישט ווארפן די גאנצע מיסט אויפ'ן מוסד.
איך שיק אייך א בריוו פאר אייער טאכטער.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
...
... תחי', תלמידה בית פיגא קרית ברסלב ליבערטי
יעצט דערציילן מיר אייערע טיטשערס אז איר זענט צוריק די אלטע ... תחי'; איר זענט אזוי וואויל, אזוי פאלגעדיג און אזוי דרך ארץ'דיג, איר פירט זיך אויף אזוי נארמאל און דערוואקסן, איר זענט פון די קינדער וואס קוקן אויפ'ן טיטשער און וואס די טיטשער וויל - דאס טוט איר.
דערפאר שרייב איך אייך, איך וויל אייך זאגן א גרויסן יישר כח.
וואס איר דארפט זאלט איר בעטן פונעם אייבערשטן - וועט איר זען גרויסע ניסים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד די חשוב'ע חברי הנהלה היכל הקודש בארץ ישראל, ... נרו יאיר, ... נרו יאיר, ... נרו יאיר, ... נרו יאיר און ... נרו יאיר
מזל טוב פאר די עפענונג פון די תלמוד תורה היכל הקודש אין ירושלים עיר הקודש; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין מיט די חדר, איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע מעשים.
איך שיק אייך א בריוו וואס מוהרא"ש האט מיר געשריבן ביים עפענען אונזער מוסד בית פיגא, מוהרא"ש דערציילט ווי אזוי עס האט זיך געעפנט די סאטמאר מוסדות, אזוי ווי דער חדר אין ירושלים מיט צוויי קינדער, און היינט איז דאס די גרעסטע מוסד אין די וועלט; ווייל אז מען גייט מיט'ן אייבערשטן לשם שמים איז דא הצלחה.
איך וויל קלארשטעלן אז אונזער מוסד זאל נישט האבן קיין שום שייכות מיט די רעגירונג, איך וויל נישט נעמען קיין פרוטה פון זיי, אויך זאל מען לערנען אין אונזערע מוסדות נאר אידיש.
איך וועל אם ירצה ה' ממנה זיין א גבאי אין אמעריקע וואס וועט צאמנעמען געלט פאר די מוסדות אין ארץ ישראל; זארגט נישט, איך וועל ענק העלפן.
שרייבט מיר די חשבונות וואס עס קאסט יעצט א חודש, איך וויל ענק העלפן.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת בשלח-שירה, י"ב שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע חברים אנשי שלומינו, תלמידי היכל הקודש תושבי ארץ ישראל, ה' עליהם יחיו
ווען מען לערנט די פרשה, פרשת בשלח; ווי די תורה דערציילט וואס האט זיך געטון מיט די אידן ווען זיי זענען ארויס פון מצרים, זעט מען א שרעקעדיגע זאך, א זאך וואס מען קען נישט פארשטיין, מוהרא"ש פלעגט רעדן פון דעם יעדעס יאר ביים ליל שישי שיעור.
די תורה זאגט (שמות יג, יז): "וְלֹא נָחָם אֱלֹקִים דֶּרֶךְ אֶרֶץ פְּלִשְׁתִּים כִּי קָרוֹב הוּא", דער אייבערשטער האט נישט געוואלט אריינטראגן די אידן קיין ארץ ישראל דורך די לאנד פלשתים, ווייל עס קען זיין אז די אידן וועלן צוריקגיין קיין מצרים; עס איז זייער שווער, ווי קען זיין די אידן זאלן וועלן צוריקגיין קיין מצרים? נאכן לערנען די סדרות פון פרשת שמות וארא ווי די תורה דערציילט די שרעקליכע פיין וואס די אידן האבן געליטן אין מצרים, מען האט זיי געפייניגט מיט שרעקליכע גזירות, זיי האבן געוויינט און געשריגן צום אייבערשטן, דער אייבערשטער האט אויסגעהערט זייערע תפילות און געשיקט משה רבינו זאל זיי אויסלייזן, ווער זאל וועלן צוריקגיין צו שלעק? ווער זאל וועלן מען זאל אריינווארפן זיינע קינדער אין וואסער? מען זאל שלאגן מיט מכות רצח?!
פלעגט מוהרא"ש זאגן: די פלשתים זענען געווען גרויסע לצים, ליצנות פארשטעלט אלעס; דו קענסט אריינברענגען אינעם מענטש גילוי אלקות, קענסט אים ווייזן די גרעסטע זאכן, מיט דעם אלעם, אויב קומט א לץ - קען ער יענעם אוועקרייסן פון דעם אלעם! לצנות איז שטערקער פון אלעמען! דעריבער האט דער אייבערשטער נישט געוואלט טראגן די אידן קיין ארץ ישראל דורך די פלשתים ווייל מיט לצנות וועלן זיי באווייזן חוזק צו מאכן פון משה רבינו און פונעם אייבערשטן; דערפון דארפן מיר ארויסלערנען אכטונג צו געבן פון לצים.
דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן לג): "שָׁמַעְתִּי בְּשֵׁם הַבַּעַל שֵׁם טוֹב, שֶׁאָמַר, אוֹי וַאֲבוֹי! כִּי הָעוֹלָם מָלֵא מְאוֹרוֹת וְסוֹדוֹת נִפְלָאִים וְנוֹרָאִים, וְהַיָּד הַקְּטַנָּה עוֹמֶדֶת בִּפְנֵי הָעֵינַיִם, וּמְעַכֶּבֶת מִלִּרְאוֹת אוֹרוֹת גְּדוֹלִים", איך האב געהערט נאכזאגן פון הייליגן בעל שם טוב זכותו יגן עלינו, וואס ער האט געזאגט: "גיוואלד! די וועלט איז פול מיט ליכט, פול מיט וואונדערליכע סודות, און דער קליינער האנט פארשטעלט אלעס"; מוהרא"ש פלעגט דאס שטענדיג חזר'ן מיט אונז, ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן, מען הייבט אן לעבן, מען הערט די וואונדערליכע עצות פון רבי'ן, מען האט חיזוק אנצוגיין אין לעבן, מען האט כח אריבערצוגיין אלע שוועריקייטן, שוועריקייטן פון פרנסה, שוועריקייטן מיט א ווייב, מיט קינדער, שוועריקייטן פון וכו' וכו', - ביז עס קומט דער קליינער הענטעלע און פארשטעלט אלעס, מען טרעפט א לץ, ער פרעגט: "וואו דרייסטו זיך?" נאכן ענטפערן: "איך דריי זיך אין היכל הקודש", מאכט דער לץ מיט די האנט אזא תנועה פון ביטול, דער מענטש באקומט פון דעם חלישות הדעת, דער קליינער מאך מיט די האנט פארשטעלט אלעס, אויף דעם האט דער הייליגער בעל שם טוב געשריגן: "געוואלד!" און אויף דעם דארף מען טאקע שרייען: "געוואלד!"
מוהרא"ש פלעגט זיך וואונדערן, ווי קען זיין א מענטש זאל אפלאזן די הערליכע לעבן וואס ער האט געפונען ביים רבי'ן צוליב א מאך מיט די האנט? צוליב א דריי מיט די נאז, ווי קען זיין אזא זאך?! עס האט דאך נישט קיין שכל! דו געדענקסט דאך ווי אזוי דו האסט געטראכט, ווי אזוי דו האסט געלעבט, בעסער געזאגט נישט געלעבט; ווי אזוי איז געווען דיין גוסטע? דיין שלום בית, דיין כיבוד אב ואם, דיין מהלך מחשבה, און וואס נישט... און ווען דו האסט געטראפן דעם הייליגן רבי'ן האט זיך געגעבן א דריי איבער אלעס לטובה, וואס זאלסטו אפילו קוקן אויף די קליינע הענטעלע? וואס זאלסטו קוקן אויף יענעמ'ס נאז ווי אזוי ער מאכט א פאקס?
רבי נתן זאגט, ליצנות איז אבי אבות הטומאה; ווייל עס נישטא נאך אזא טומאה וואס פארשטעלט גילוי אלקות פונעם מענטש ווי די טומאה פון ליצנות, אזוי ווי מען זעט, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (יומא פו:): "הַבָּא לִיטַּמֵא פּוֹתְחִין לוֹ", איינער וויל אוועקגיין פונעם אייבערשטן, העלפט מען פון הימל ער זאל אוועקגיין, שנאמר (משלי ג, לד): "אִם לַלֵּצִים הוּא יָלִיץ", זאגט רבי נתן, וואס האט מען אנגעכאפט דוקא דעם פסוק? ווייל אז א מענטש וויל טון עבירות, ברענגט מען אים א לץ און ער לאכט אפ פון אלעס וואס צדיקים זאגן, אזוי פאלט ער ממילא אראפ רחמנא לצלן.
טייערע חברים פרישע מקורבים, שטארקט אייך מיט די עצות פון הייליגן רבי'ן, הן בתורה; יעדער איינער פון אייך מיט זיינע שיעורים כסדרן, מקרא, משנה, גמרא, מדרש, הלכה ואגדה וכו' וכו'. הן בתפילה והתבודדות, און מיט שמחה, און געבט אכטונג אין שטוב מכבד זיין די ווייב, אזוי ווי דער רבי האט אונז געזאגט.
טענה'ט נישט מיט קיינעם און שטייט נישט אין ווארט מיט לצים - וועט איר האבן א חיים טובים. מוהרא"ש האט מיר געזאגט הונדערטער מאל: "יואל, מאך נישט די טעות וואס איך האב געמאכט, טענה נישט מיט קיינעם"; מוהרא"ש האט געזאגט: "אין אנהייב האב איך געמיינט אז אויב איך וועל צוריק טענה'ן, איך וועל אויפווייזן, איך וועל מסביר זיין - וועלן זיי אננעמען, ביים סוף האב איך געזען אז עס א שאד די צייט, הנצחון אינו סובל את האמת, עס איז נישט כדאי צו ענטפערן, נאר טון וואס מען האט צו טון".
די שמחה ביי אונז איז זייער גרויס אז מען האט געעפנט א חדר אין ירושלים; מיר האבן אזוי געעפנט אונזער חדר שנת תש"ע מיט געציילטע קינדער. דעמאלט איז דאס געווען דער גרעסטער חוזק; נישט חוזק פון די גאס, חוזק פון היכל הקודש! קיינער האט נישט אריינגעשיקט די קינדער, איך האב געפרעגט מוהרא"ש אויב איך קען אויפהענגען א צעטל אין בארא פארק שול ביי מוהרא"ש, מוהרא"ש האט געהאט די שליסל פון די בולעטי"ן באר"ד וואו מען הענגט די צעטלעך, מוהרא"ש האט געעפנט די טיר און מיט א שמייכל מיר געהייסן אריינלייגן די צעטל, מוהרא"ש האט פארראכטן צוויי ווערטער; איך בין געווען זיכער אז אלע גייען אריינלייגן די קינדער, איך בין געווען צו שאנד און צו שפאט, אלע האבן געלאכט...
איך האב אויף קיינעם נישט געקוקט, איך האב סיי ווי נישט געהאט קיין ברירה, איך האב געדארפט א מוסד פאר מיינע קינדער; היינט קוק איך צוריק, זאג איך איין ווארט: "שכוח אייבערשטער!"
די וואך קומט אויס דער יארצייט פון מוהרא"ש, גייט קיין יבנאל צום ציון, גייט מיט אייערע קינדער; עס איז נישט קיין ביטול תורה, גיין צו א ציון פון א צדיק איז קיום התורה.
זייט אויך מתפלל פאר מיר, יואל בן רייצא רעכיל; דערציילט פאר'ן אייבערשטן איין גוטע זאך וואס איר האט באקומען דורך מיר, עס זאל זיין א זכות פאר מיר.
אויך זאלט איר מאכן א סעודה ביי אייך אין שול, זיך מחזק זיין מיט די עצות וואס מוהרא"ש האט אונז איבערגעלאזט, די וועג וואס ער האט אונז אויסגעפלאסטערט, די שכל וואס ער האט אונז געגעבן.
א פרייליכן שבת.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת בשלח, י"א שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך האב זייער הנאה צו זען דעם שיינעם גליון "א בליק" וואס די חדר געבט ארויס.
איך האב באמערקט אינעם גליון געשריבן די ווארט "חדר" מיט צוויי יוד"ן: "חיידר"; געב אכטונג צו שרייבן אזוי ווי די ערליכע אידן שרייבן; מען שרייבט אזוי "חדר" נישט "חיידר". אזוי אויך "רבי", נישט "רעבע". "שבת", נישט "שאבעס"; געב זייער אכטונג אז אונזערע זאכן זאלן זיין ריין פון די אלע זאכן...
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
הדבר הראשון קריג זיך נישט מיט די מוסד, אז דו וועסט זיך קריגן מיט זיי וועלן זיי פארשיקן דיינע קינדער.
אויב איז אזוי ווי דו זאגסט, דיין טאכטער תחי' איז א געזונט קינד, עס פעלט איר גארנישט, די מוסד זוכט צו מאכן פון איר א קעיס, אזוי ווי אלע מוסדות זוכן ווי מער קינדער זאלן זיין אויף מעדיקעישן וכו' וכו', - זאלסטו טון אזוי, דו מיט דיין ווייב זאלן יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן פאר איר און פאר אלע קינדער, אז די קינדער זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן און האבן גוטע מידות, און ווען די איינגעשטעלטע פון די מוסד רעדן צו דיר זאלסטו זיי אויסהערן און זיך נישט טענה'נען מיט זיי. זאג זיי אז דו פאלגסט, דו האסט איר גענומען צו א גרויסער דאקטער און זי נעמט די מעדעצין וואס דער דאקטער געבט איר. עס איז נישט קיין ליגנט, ווייל דו גייסט דאך טאקע צום גרויסן דאקטער, דער אייבערשטער איז דאך דער רופא נאמן, און דאס אז זי נעמט מעדעצין איז אויך נישט קיין ליגנט ווייל תפילה איז מעדעצין; אזוי וועט מען דיר אפלאזן.
אז זיי וועלן דיר פרעגן דעם נאמען פונעם פראפעסאר זאלסטו זאגן: "דר. פעלדמאן", דאס איז אונזער פראפעסאר; 'פעלדמאן' אין אידיש איז 'איש שדה' - א מענטש וואס גייט אין פעלד רעדן צום אייבערשטן.
זאג דיין ווייב אז בשעת זי צינדט די שבת לעכט זאל זי נישט אראפנעמען די הענט פון פנים, זי זאל בעטן און בעטן פאר די קינדער מען זאל זיי נישט צעקלאפן אין חדר און אין סקול, און זיי זאלן אויסוואקסן צדיקים וצדקניות; די תפילות פון עלטערן איז אזוי שטארק, מען זעט קלאר וואך ביי וואך ווי די קינדער ווערן בעסער און בעסער, ווי זיי וואקסן שענער און שענער.
קריג זיך נישט מיט זיי - וועט מען דיר נישט טשעפען; די מוסדות דארפן הכנעה, ווען עלטערן ווייזן הכנעה און זענען מכיר טובה וואס זיי טוען מיט די קינדער - מישן זיי זיך נישט אריין.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ב' פרשת בשלח, ט' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי', קרית ברסלב
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
שרייבט מיר כאטשיג איינמאל א וואך א בריוו פון אלעס וואס טוט זיך אין די מוסד, אויך זאכן וואס מען דארף פאררעכטן, און אויך פון אייערע קינדער וכו'.
זייט שטארק און שטארקט אלעמען מיט גוטע ווערטער, מיט שמייכלען. אין שטעטל איז שוין כמעט אלעס דא, גמ"ח'ן פאר יעדע זאך, יעצט זוכט מען א גמ"ח פון שמייכלען, טון גמילות חסד מיט אנדערע, שמייכלען און געבן גוטע ווערטער בחנם, אפילו ווען עס קומט נישט.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת בשלח, ז' שבט, שנת תשפ"ב לפרט קטן
מרת ... תחי'
א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן איינקאסירן די שכר לימוד פון די עלטערן. די מוסד ווערט גרעסער, מיר דארפן היינט צאלן חודש'ליך בלויז פאר מלמדים און טיטשערס הונטערט טויזנט דאלער; נאר בזכות די עלטערן וואס צאלן שכר לימוד - קען מען אנגיין און צאלן די מלמדים און טיטשערס.
בנוגע משפחת ... פון ...; זאגט פאר'ן אדמיניסטראטאר זאל אנרופן די עלטערן זאגן אז מען וועט מער נישט אויפנעמען די קינדער, איך ווייס נישט פארוואס מיר האבן לכתחילה אריינגענומען די קינדער. עלטערן וואס מאכן ליצנות, זיי ווילן נישט אונזער חינוך, ער זאגט קלאר אז ער ווארט די קינדער זאלן עלטער ווערן און זיי שיקן קיין ..., און אז ער מאכט חוזק פון אייך, יעדן טאג זאגט ער מארגן - דארפן מיר נישט האלטן די קינדער.
