בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת וישלח, י"א כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

גיי אין מקוה און גיי אין שול, טו אן טלית ותפילין; דאס איז דיין פארמעגן, נאר דאס וועט דיר בלייבן, עפעס אנדערש איז נאר צייטווייליג. טו גארנישט איידער דו גייסט אין מקוה זיך טובל'ן, טו גארנישט איידער דו גייסט אין שול מיט טלית ותפילין. דאווען דוקא מיט מנין און מיט א סידור, שנייד נישט שטיקלעך פונעם דאווענען, זאג די ווערטער ווי א תם, פון אנהויב ביזן סוף.

שבת בין איך געווען אין קרית ברסלב, דארט איז א ריינע פלאץ, עס וואוינען דארט שוין איבער הונדערט משפחות; פשוט'ע מענטשן, פשוט'ע ארבעטארערס, אבער זיי פירן זיך ווי גרויסע צדיקים. יעדער איינער - מקטן ועד גדול - איז אנגעפילט מיט אמונה, יעדער האט שיחות פון רבי'ן, מען לעבט מיטן אייבערשטן, איך האב אזוי הנאה געהאט.

איך וואלט געבליבן דארט וואוינען, נאר לעת עתה איז די ישיבה אין שטאט, אין וויליאמסבורג - בין איך צוריקגעקומען; מיין ווייב תחי' וויל דארט בלייבן, מיינע קינדער וויינען יעדע מאל מען פארט אוועק אז זיי ווילן דארט בלייבן; איך בעט דעם אייבערשטן די ישיבה זאל שוין קענען אהין גיין.

א גאנץ שבת האבן מיר גערעדט נאר דיבורים פון רבי'ן. פרייטאג צו נאכטס האבן זיך צאמגעקליבן אנשי שלומינו, מיר האבן געשמוסט פון חינוך הבנים והבנות, אז דער עיקר איז אויסלערנען די קינדער דרך ארץ.

איך האב זיי דערציילט, א מלמד דערציילט מיר וואס ער האט געהאט די וואך. איינער פון די קינדער האבן זיך געשטעלט אין כיתה אונטער אים, אונטער זיין רוקן און געמאכט א פאקס מיט די האנט אויפ'ן נאז, אויפ'ן מלמד. דער מלמד האט זיך זייער דערשראקן צו האבן ביי זיך אין כיתה אזא קינד, ער ציטערט וואס גייט דא זיין מיט דעם קינד; וועט ער אויסוואקסן א איד אדער חס ושלום...

זאג איך דעם מלמד, דער קינד איז נישט די פראבלעם, די עלטערן זענען; זיי זענען נישט מחנך זייערע קינדער. איך בין זייער שטרענג מיט מיינע קינדער אויף די איינע נקודה, אויף דרך ארץ. איך זאג שטענדיג מיינע קינדער: "קענסט אויסוואקסן א פשוט'ער וואסער טרעגער, אבער דרך ארץ מוז זיין, אז דו וועסט נישט מיטהאלטן דאס לערנען - וועל איך דיר גארנישט טון, אבער אז איך וועל הערן פון דיינע מלמדים אז דו פירסט זיך נישט מיט דרך ארץ - וועל איך דיר באשטראפן".

מוהרא"ש האט מיר אויסגעלערנט נישט צו זאגן מוסר אין פנים, נאר זאגן מוסר מיט חכמה, רעדן מוסר וואס יענער דארף הערן. און אזוי ווי דער טאטע און מאמע האבן זיך געפונען ביי די שמועס האב איך אריינגעדריידט די שמועס אויף דעם ריכטונג.

דארט זענען געווען געסט וואס וואוינען נישט אין שטעטל, זיי האבן זיך זייער געוואונדערט. שפעטער קומט צו מיר איינער און פרעגט מיר: "די שמועס איז אמת? דער ראש ישיבה איז טאקע מסכים צו האבן קינדער וואסער טרעגערס?" זאג איך אים: "איך וויל האבן קינדער תלמידי חכמים, איך וויל דאס בעסטע פון זיי, אבער איך שטעל זיך נאר אויף די איינע זאך".

איך דערצייל אים: "יעדן טאג הער איך גרוסן, עלטערן שרייבן מיר סיומים פון זייערע קינדער. איך וועל דיר זאגן דעם אמת, מיינע קינדער לערנען גארנישט, מיינע קינדער שפילן, מיינע קינדער זענען פארנומען מיט אלעס אויסער משניות און גמרא. איך טרייב זיי נישט צו לערנען, איך שטעל זיך אויף זייער יראת שמים און אויף זייער דרך ארץ. וועט ער נישט ענדיגן ש"ס, וועט ער נישט ענדיגן משניות - אבער א איד וועט ער זיין. איך שטעל זיך זיי זאלן זיך אנגרייטן נעגל וואסער, זיי זאלן ליינען קריאת שמע, זיי זאלן רעדן שיין צו עלטערע און בעיקר אין חדר, און אויף דעם געב איך פעטש".

דיר בעט איך זייער זאלסט רעדן צו דיינע קינדער פון דרך ארץ. יעדן טאג ווען די קינדער גייען אין חדר און אין סקול - זאלסטו זיי זאגן מיט אן ערנסטע פנים: "איך האף צום אייבערשטן אז דו ביסט פון די דרך ארץ'דיגע קינדער", רוף דיינע קינדער'ס מלמדים און פרעג זיי: "וואס מאכט מיין קינד?" און זאג אים: "זאג מיר דעם אמת, ער איז דרך ארץ'דיג?" און אז דיין קינד איז דרך ארץ'דיג - זאלסטו רעדן אין שטוב פון דעם, און מאכן אן עסק; אים אויסלויבן פאר אלע קינדער, און אז נישט - זאלסטו אים געבן א קנס, ווייל אן דרך ארץ איז גארנישט דא.

אויך זאלסטו וויסן אז נאר דער וואס צאלט שכר לימוד - דער וועט זען נחת ביי זיינע קינדער, און דער וואס לאכט זיך אויס פון צאלן שכר לימוד - דער וועט קיין נחת נישט זען ביי די קינדער. עס הערט זיך שרעקעדיג; נישט איך זאג דאס, מוהרא"ש זאגט דאס; מוהרא"ש שרייבט דאס בשם פריערדיגע צדיקים. עס איז א פשוט'ע שכל, ווייל אז חינוך הבנים איז א חוזק, מען מאכט זיך נישט וויסנדיג פון די מוסד, מען לאכט פון די מוסד, עס אינטערעסירט נישט די קינדער - איז נישטא קיין הצלחה.

היינט נאכט וועט זיין א פרויען צאמקום, זע אז דיין ווייב זאל קענען קומען. בלייב אין שטוב, בלייב דו מיט די קינדער דאס ביסל צייט אז זי זאל זיך קענען אביסל אנפילן מיט פרישע כוחות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויצא, ו' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

מרת ... תחי'

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בין זייער פרייליך צו הערן אז איר האט זיך פארגענומען צו גיין מער איידל און באשיידן, און אז די מצב הפרנסה האט זיך פארבעסערט. די סיבה פארוואס עס האט אנגעהויבן קומען פאר ענק מער שפע, די פרנסה איז גרינגער און ברייטער - איז נאר ווייל איר גייט אנגעטון מער איידל.

דאנקט דעם אייבערשטן אז אלעס גייט אייך בעסער. טרייבט ארויס די שלעכטע מחשבות: 'אפשר גייט איין טאג זיין עפעס א צרה פאר מיר', די מחשבה וואס קומט אייך אריין, אז אויב אלעס גייט גוט - אפשר גייט באלד נישט גוט גיין, ווייל יעדער מוז ליידן וכו'; ווער האט אייך דאס געזאגט, אז מען מוז ליידן? מען מוז נישט ליידן, אז מען לעבט מיט'ן אייבערשטן, מען גייט אנגעטון צניעות'דיג - ליידט מען נישט.

דער חכם מכל אדם זאגט (קהלת ז, יד): "בְּיוֹם טוֹבָה, הֱיֵה בְּטוֹב", אין א גוטע טאג זאלסטו הנאה האבן פון דאס גוטס וואס דער אייבערשטער געבט דיר, "וּבְיוֹם רָעָה רְאֵה", און אין א שלעכטע טאג, ווען עס גייט נישט גוט - טייטשט דער הייליגער רבי - (לקוטי מוהר"ן חלק א' סימן לג, אות ג): "קוק גוט וועסטו זען אז אין די שוועריקייטן איז אויך דער אייבערשטער".

זייט מחזק אייער מאן ער זאל קומען צו די שיעורים ליל שישי, עס איז זייער וויכטיג צו בלייבן צוגעבינדן צום רבי'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויצא, ה' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, חיפה

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

בנוגע האבן א סמארטפאון פאר די ארבעט וכו'; מיט די דריי תנאים איז נישט קיין פראבלעם: ערשטנס, עס זאל זיין געפילטערט. צווייטנס, נוצן די וואטסעפ נאר פאר ביזנעס. דריטנס, דאס איבערלאזן אין אפיס; אז דו קענסט דאס באווייזן - איז דאס נישט קיין פראבלעם.

זייער אסאך זאגן, מיר דארפן האבן די טעלעפאן פאר די ארבעט, אבער אז דו וועסט קוקן וואס זיי טוען מיטן טעלעפאן און וויפיל צייט גייט אוועק נאר פאר נייעס, און נאר פאר קוקן סטעטוס, נאר דאס און נאר יענץ - קומט אויס אז דאס האט גארנישט מיט ארבעט.

שטארק זיך מיט דיינע שיעורים כסדרן. דיינע ספרים זאלסטו יא אריינברענגען אין שטוב, און די בריוו פון עצתו אמונה דאס זאלסטו אהיים ברענגען, אזוי וועסטו זיין אפגעהיטן פון שלעכטס.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך בעט דיר נאכאמאל, טשעפע נישט דיין ווייב; אז מען טשעפעט די ווייב - באקומט מען אן עונש. וואס וועסטו טון אז זי וועט וויינען? דו וועסט זיך אריינלייגן דורכדעם אין א גרויסע סכנה. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (בבא מציעא נט.): "לְעוֹלָם יְהֵא אָדָם זָהִיר בְּאוֹנָאַת אִשְׁתּוֹ", מען זאל זיך זייער היטן נישט צו טשעפען די ווייב, "מִתּוֹךְ שֶׁדִּמְעָתָהּ מְצוּיָה", ווייל פרויען וויינען גרינגער, איז דאס א גרויסע סכנה.

זיי עפעס טועם איידער דו קומסט אהיים, אזוי וועסטו נישט ווערן בכעס אויב זי האט נישט גרייט פאר דיר עסן. און אז מען שמועסט אפ צו גיין ערגעץ און דו רעדסט אפ מיט איר א צייט ווען זי זאל זיין גרייט - זאלסטו נישט ווערן בכעס ווען דו זעסט אז זי איז נישט גרייט; פאר פרויען נעמט מער צייט ארויס צו גיין אין גאס, עס נעמט צייט זיך אנצוטון, זיך גרייט מאכן; זאלסטו נישט ווערן בכעס.

דער אייבערשטער האט אנגענומען דיינע תפילות, ער וויל דיר געבן גרויס עשירות, אבער ווען עס קומט שוין די צייט דו זאלסט באקומען עשירות - ווערסטו אין כעס, און דאס נעמט אוועק די גאנצע געלט. בעיקר אין שטוב; דו שרייסט אויף דיין ווייב, דו טשעפעסט איר - דאס נעמט אוועק די שפע.

גיי התבודדות, גיי וויין צום אייבערשטן, בעט דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם העלף מיר, ראטעווע מיך פון כעס, ראטעווע מיך איך זאל זיך נישט פארלירן ווען עפעס גייט אנדערש ווי איך וויל. ראטעווע מיך איך זאל נישט טשעפען און וויי טון מיין ווייב. הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל האבן א שטארקע אמונה, איך זאל וויסן און נישט פארגעסן פון דיר, איך זאל וויסן אז אלעס וואס פאסירט איז פון דיר, קיינער קען מיר נישט בעסער מאכן און קיינער קען מיר נישט ערגער מאכן, אלעס איז נאר דו".

איך האב דיר נאך אסאך צו שרייבן, אבער איך יאג זיך זייער, איך מוז לויפן צו די בחורים, זיי ווארטן אויף אביסל חיזוק.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת תולדות, א' דראש חודש כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

עס איז דא אזויפיל וואו צו גיין הפצה; סיי אין טברי', סיי אין צפת און סיי אין מירון; וויפיל מפיצים עס וועט זיין - וועט נישט זיין גענוג, בפרט אין ארץ ישראל קען מען גיין לארכה ולרחבה.

גיי הפצה צו אלעמען, אבער פארלייג זיך אויף פרומע אידן; די פרומע אידן דארפן זייער וויכטיג דעם רבי'ן. די מפיצים פון יבנאל גייען בעיקר צו נישט פרומע אידן, א שאד פאר די ערליכע אידן זאלן נישט וויסן פון די זיסע עצות פון רבי'ן; פון התבודדות, פון סדר דרך הלימוד, עצות פאר שלום בית, עצות ווי צו לעבן.

קענסט טון נאך זאכן פאר פרנסה, אבער דער עיקר זאלסטו עוסק זיין אין הפצה. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (ספורי מעשיות מעשה ג, מחגר): "מען זאל אנטרינקען ביימער, איר מעגט עוסק זיין אין אנדערע פרנסות, אבער דער עיקר זאלט איר עוסק זיין אין אנטרינקען ביימער".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת נח, א' דראש חודש חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר

אפשר ווילסטו קומען אין כולל לערנען די הייליגע תורה? האסט דאך נישט קיין פרנסה; סתם זיך דרייען און פרייען - איז דאך נישט קיין עסק, און זיכער נישט אריינשלאפן אין טאג אריין. די שטוב קען צעפאלן; ווייל אז די ווייב שטייט אויף לויפן צו די ארבעט און צו די קינדער, און דער מאן שלאפט אריין אין טאג אריין - שטערט דאס די ווייב, קען חס ושלום די ליבשאפט ווערן אפגעקילט, און ווי קען זי ארויפקוקן וכו'.

יעצט איז דיינע שענסטע יארן, די שענסטע צייט אין לעבן. מאך זיך א סדר אויפצושטיין פארטאגס, נעם זיך א חברותא און נוץ אויס דיינע טעג; אדער טוסטו עפעס פאר פרנסה אדער זיץ און לערן, גיי נישט ליידיג.

שרייב מיר צוריק, וועסטו מיר מחי' זיין.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

א גרויסן יישר כח פאר'ן צושטעלן א גאנץ יום טוב סעודות אין בית המדרש, סיי פאר חול המועד און הושענא רבה, און סיי פאר די בחורים וואס זענען אריינגעקומען מיטהאלטן די הקפות; דאס איז ריכטיג מקיים געווען הכנסת אורחים.

לכבוד דעם נייעם יאר זאלסטו זייער מקפיד זיין צו דאווענען אלע דריי תפילות מיט מנין דוקא, דאס וועט דיר ברענגען גרויס שפע. מוהרא"ש זאגט: "אז מען דאווענט מיט מנין האט מען א דבר שבמנין - געלט".

נאך א סגולה פאר פרנסה טובה: זיין פרייליך; זיך מתגבר זיין אויף די עצבות ומרה שחורה, שמחה ברענגט שפע.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בראשית, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן

מרת ... תחי'

אייער מאן האט מיך געפרעגט שמחת תורה אויב איר זאלט נעמען די ארבעט ביי ..., היות עס האט א חסרון אז אסאך מאל ענדיגט מען די ארבעט שפעט, ער וויל וויסן וואס איך האלט.

איך מיין עס איז יא כדאי צו נעמען די ארבעט, ענדערש ווי גיין ליידיג; א יונג ווייבל אן קינדער איז נישט גוט צו זיין אן אן ארבעט, גיין ליידיג איז שעדליך, גיין ליידיג מאכט דעפרעסט, ענדערש זאלט איר נעמען די ארבעט, אפילו איר ענדיגט אמאל שפעט, און ווען איר וועט האבן קינדער - דעמאלט קענט איר בלייבן אין שטוב, זיין א מאמע פאר די קינדער.

זאגט יעדן טאג אינדערפרי ברכת השחר, קריאת שמע, די דרייצן אני מאמין'ס און רעדט צום אייבערשטן אויף אייער שפראך. בעטס אים אלעס וואס איר דארפט, שמועסט מיטן אייבערשטן, דאנקט אים אויף אייער לעבן; ווי מער מען דאנקט - ווערט זיסער דאס לעבן.

אויב איר האט זאכן דורך צו רעדן - קענט איר קומען זונטאג מיט אייער מאן קיין וויליאמסבורג, אדער יעדע מוצאי שבת מברכים אין שטעטל, דעמאלט נעם איך אויף בקביעות מיינע תלמידים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בראשית, כ"ד תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

איך וויל דיר בעטן דו זאלסט טון עפעס פאר פרנסה, איך וויל נישט האבן ביי אונז אין די קהילה מענטשן וואס גייען ליידיג; מען קען וואוינען אין שטעטל נאר אז מען איז באשעפטיגט מיט אן ארבעט.

דער הייליגער רבי נתן האט געזאגט פאר די וואס געבן קעסט, זיי האלטן אויס די קינדער - נאר אז זיי לערנען און דאווענען, אז נישט זאל מען ארויסווארפן זייערע קישענעס און דעקעס, די בעט געוואנט - פון פענסטער; זיי זאלן זיך מוזן טרעפן א דירה און צאלן רענט, אבי נישט גיין ליידיג.

עס איז נישט אויסגעהאלטן צו לעבן א סדר היום - אויפשטיין חצות, זיך ווייקן אין מקוה ביז צוויי אזייגער און זיך שטעלן דאווענען שחרית נאכמיטאג.

גיי ארבעטן. לייג זיך שלאפן צייטליך און שטיי אויף צייטליך, זיי זיך קובע צו לערנען און דאווענען.

לאז מיך וויסן דיין סדר היום, איך וויל נישט האבן אין שטעטל קיין בטלנים.

איך שרייב דיר וויל איך ליב דיר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת וירא, י"ז מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

נעכטן בין איך געווען א גאנצן טאג אין שטעטל; או ווי שיין דארט איז, קענסט זיך נישט פארשטעלן! עס שפירט זיך דארט ממש די פלאץ וואו דער בעל תפילה פלעגט ארויסטראגן זיינע מענטשן חוץ לישוב (ספורי מעשיות, מעשה יב).

איך בין ארויסגעפארן אינדערפרי. דאס ערשטע בין איך געקומען אין ישיבה פארלערנען דעם בלאט גמרא, מוהרא"ש האט דאס מיר אזוי אריינגעלייגט אין מיינע ביינער, איך זאל נישט אנהויבן דעם טאג אן לערנען א בלאט גמרא, איך האב געדאווענט. איך האב געבעטן דעם אייבערשטן איך זאל האבן א וועג ווי אזוי צו פארן, איך האב געטראפן א אינגערמאן וואס איז מיר גרייט געווען ארויס צו טראגן.

דאס ערשטע בין איך געפארן צו די בנין התלמוד תורה, ווייל ביי מיר איז דער עיקר די תלמוד תורה און די מיידל שולע. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (זוהר חדש, לך לך): "אָמַר רַבִּי יִצְחָק, הַמְלַמֵּד תּוֹרָה לְתִינוֹקוֹת" ווער עס לערנט מיט קינדער די הייליגע תורה, "דִּירָתוֹ עִם הַשְּׁכִינָה" וואוינט ביי אים די שכינה הקדושה, "וְהַיְינוּ דְּאָמַר רַבִּי שִׁמְעוֹן" דאס איז וואס דער הייליגער תנא רבי שמעון האט געזאגט: "כַּד הֲוָה אָתֵי לְמֶחֱמֵי עוּלֵימַיָיא בְּבֵי רַב" ווען ער פלעגט קומען קוקן די קינדער וואס לערנען אין חדר, "הֲוָה אֲמַר" האט ער געזאגט, "אֲזַלְנָא לְמֶחֱמֵי אַפֵּי שְׁכִינְתָּא", איך גיי יעצט קוקן די פנים פון די שכינה; ווען איך פאר אין שטעטל גיי איך די ערשטע צו די קינדער, ביי מיר איז דאס די חשוב'סטע זאך.

איך האב גערעדט פאר די בית פיגא תלמידות, אין יעדע כיתה באזונדער. נאכדעם האב איך געגעבן א שיעור, מחזק זיין אלע וואס האבן א חלק אין אונזער מוסד. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ספרי נשא, פיסקא א): "אֵין מְחַזְקִין אֶלָא לַמְּחוּזָקִין", דאס מערסטע דארפן חיזוק די וואס געבן חיזוק פאר אנדערע; איך בין געגאנגען נאכדעם צו די אינגלעך, איך האב זיי דערציילט א מעשה פון "מעשה'לעך פאר קינדערלעך"; די ליכטיגקייט פון די קינדער, די פרייליכקייט וואס דארט הערשט - איז נישט צום באגרייפן.

מיר האבן אנגעהויבן נישט לאנג צוריק די חדר מיט אפאר קינדער, און די סקול מיט אפאר קינדער, און יעצט איז אין שטעטל אליינס דא אינעם תלמוד תורה און אין די מיידל סקול איבער צוויי הונדערט קינדער, כן ירבו.

פון דארט בין איך געגאנגען קוקן דעם נייעם בנין פונעם תלמוד תורה. מיר וועלן אפטיילן די אינגלעך און מיידלעך אין באזונדערע בנינים; יעצט זענען זיי אויך אפגעטיילט, יעצט איז איין שטאק אינגלעך און איין שטאק מיידלעך, אבער די מוסד וואקסט - דארף מען שוין האבן א באזונדערע בנין פאר אינגלעך און א באזונדערע בנין פאר מיידלעך.

פון דארט בין איך געפארן צום בנין בית הדפוס אביסל שעפן פרישע כוחות, זען די נחת, ווי עס שטייען אינגעלייט און דרוקן אן אפשטעל די ספרים און קונטרסים. איך האב דארט געזען אן אינטערעסאנטע זאך, איך טרעף דארט א אינגערמאן, א שיינער בעל פרנסה, א בעל מלאכה - שטייט און דרוקט, פרעג איך אים: "וואס טוסטו דא?" זאגט ער מיר, ער קומט טון עפעס פאר זיין נשמה; עס איז שוין סוף וואך, ער האט שוין גענוג געלט פאר די וואך - יעצט קומט ער אביסל בהתנדבות העלפן פאקן ספרים און דרוקן. דאס איז מיר זייער געפאלן, צו זען א אינגערמאן האט שכל, ער קומט זיך אנטראגן צו העלפן.

אויך האב איך געזען ווי מען דרוקט שוין אלע ספרים און קונטרסים אויף חנוכה, און אויך גרייטן זיי זיך שוין אויף פורים און אפילו אויף שבועות. עס איז נייע צייטן; יארן צוריק האט מען זיך דערמאנט ערב חנוכה צו דרוקן עפעס אויף חנוכה, היינט אינעם נייעם בית הדפוס קען מען דרוקן אן אויפהער, און אנגרייטן פאר אלע צייטן וואס מען דארף נאר האבן פאר די מפיצים.

מיר האבן געכאפט א טענצל: "אשרינו שזכינו להתקרב לרבינו!" דארט אינעם בית הדפוס איז א פרייליכקייט, מען דרוקט דארט די הייליגע ספרים פון רבי'ן וואס ברענגט אריין אמונה אין אידישע קינדער.

פון דארט בין איך געפארן צום נייעם לאונטש, דארט בין איך געווארן זייער פרייליך, ענדליך וועלן די אינגעלייט אין שטעטל קענען האבן די שטוב זויבער, ריין; מען וועט קענען האבן ביידע זאכן, א זויבערע שטוב, און פון די אנדערע זייט - ווי עס איז דא א פלאץ וואו מען וועט קענען באשטעלן זאכן, קויפן זאכן, ערלעדיגן שטאטישע זאכן, באנק חשבונות, זיך לערנען זאכן וכו' וכו'. איך האף אז אלע וועלן ארויסווארפן די געטשקעס פון שטוב און פון קאר, געענדיגט דאס מישן די יוצרות, שטוב איז שטוב און ביזנעס איז ביזנעס.

לכתחילה איז געווען מיין פלאן צו פארן פארטאגס און צוריק פארן עלף צוועלף אזייגער, זיין צוריק אין ישיבה. למעשה דארט אין שטעטל ווערט אזוי גוט אז עס גליסט זיך דארט צו בלייבן, איך וואלט ווען געבליבן וואוינען דארט, איך קען נאר נישט צוליב די ישיבה, איך דארף א פלאץ נעבן מיין שטוב וואו צו לייגן די בחורים; יעצט פרובירט מען, די הנהלה ארבעט זייער שווער צו באקומען רשות צו בויען א שיינע גרויסע בנין פאר די בחורים.

עס האט זיך פארשלעפט, האב איך קודם געדאווענט מנחה. מוהרא"ש האט אונז אויסגעלערנט נישט ווארטן ביזן לעצטן מינוט, נאר גלייך דאווענען. מיר האבן געמאכט א מנין, עס זענען געקומען נאך אינגעלייט וואס זענען געקומען משלים זיין די מנין.

פון דארט בין איך געגאנגען קוקן די כולל, אויפ'ן וועג פרעגט מיך דער דרייווער א שאלה פון הלכות שבת. ער איז א סעילסמאן פאר טראקינג, מענטשן באשטעלן א טראק צו טראגן און ברענגען סחורה, און אמאל בעט מען אים צו קומען אויפפיקן שבת און אמאל דארף ער דאס טראגן שבת, פרעגט ער מיר אויב מען מעג? זאג איך אים מיר וועלן גיין אין כולל, די חשוב'ע אינגעלייט לערנען יעצט די הלכות אין הלכות שבת, הלכות שכירות וקבלנות, מיר וועלן זיי פרעגן. איך קום אין כולל, איך זע ווי פלייסיג מען לערנט, זאג איך פאר'ן דיין שליט"א דער ראש הכולל: "איך האב דא א אינגערמאן, דאס און דאס איז די שאלה", אלע אינגעלייט האבן אנגעהויבן זאגן לכאן ולכאן, עס האט אנגעהויבן ווערן דארט א טענה'ריי, מען האט זיך מפלפל געווען, איך בין געזיצן דארט און געקוואלן פון נחת.

פון דארט בין איך געפארן קלאפן מזוזות ביי הרב יעקב לעזער שליט"א, אין שטוב פון אונזער מנהלת בית פיגא תחי'. פון דארט בין איך אהיימגעפארן, געלייגט שלאפן די קינדער, געליינט קריאת שמע מיט זיי, און געלאפן געבן א שיעור.

ביים שיעור האבן מיר גערעדט, מיר זעען א פלא'דיגע זאך, דער אייבערשטער האט זיך באוויזן צו אברהם אבינו בְּאֵלֹנֵי מַמְרֵא, זאגט רש"י: "הוא שנתן לו עצה על המילה", וואס איז פשט אברהם אבינו זאל דארפן אן עצה נעמען מיט ממרא? אברהם אבינו, דער גרויסער צדיק וואס איז בייגעשטאנען אלע נסיונות און קיינמאל נישט מהרהר געווען אויפ'ן אייבערשטן - וואס גייט דא פאר?! אלא מאי זעט מען אז מען דארף האבן א גוטער חבר, מען דארף האבן שיחות חברים זיך צו קענען מחזק זיין.

קומענדיגע וואך האבן מיר א סורפרייז אין שטעטל, מיר האבן א גרויסן גאסט, הרב רבי יצחק שליט"א גייט זיין שבת מברכים אין קרית ברסלב ליבערטי. דאס גייט זיין א שטארקע חיזוק פאר אלע אנשי שלומינו, די גבאים וועלן מעלדן די קומענדיגע וואך וואו די תפילות וועלן פארקומען, און די באטע, און אזוי ווייטער.

איך האב געהאט די וואך א גרויסע נס, איך האב פלוצלונג געדארפט באצאלן א חוב פון הונדערט פופציג טויזנט דאלער. ביים בארגן האט זיך יענער אויסגענומען אז אויב ער וועט עס דארפן דארף איך אויפקומען מיט די געלט ביז א וואך. וואס האב איך געטון? איך האב זיך גוט מתבודד געווען, איך האב געבעטן: "הייליגער באשעפער, פארשעם מיך נישט, איך האב געבארגט די געלט - נישט פאר מיין ביזנעס, נאר פאר דיין ביזנעס, פאר די מוסד"; און פון הימל איז געקומען צו מיר א אינגערמאן א תלמיד הישיבה און זיך מיר אנגעטראגן, אויב דער ראש ישבה זוכט אן הלואה; א נס פון הימל. די מעשה איז נאך נישט פערטיג, איך האב דאס געדארפט באצאלן אין גרינע שמאטעס, 'וואו קען מען שאפן גרינע שמאטעס אין הונדערט פופציג טויזנט דאלער?' איך האב זיך מתבודד געווען, איך האב געבעטן דעם אייבערשטן זאל מיר העלפן, און א פרישע נס... א אינגערמאן א תלמיד הישיבה קומט מיר זאגן, אויב דער ראש ישיבה דארף מזומנים; בקיצור ניסים פון הימל, ולא יכלמו לנצח כל החוסים בך.

איך האב א גוטע ביזנעס דיל פאר דיר, אויב דו זוכסט וואו צו משקיע זיין דיין געלט פאר גוטע רווחים - קענסטו זיך מעלדן צו האברך י. הכהן נרו יאיר, חבר הנהלה. ער האט גוטע בנינים וואס מיר ווילן קויפן פאר די מוסד, מען זוכט איינער זאל איינשטעקן די געלט, דאס קויפן. די דיל גייט, מען קויפט דאס פאר די מוסד און די תורה ותפילה וואס קומט ארויס פון דעם בנין - גייט פאר דער וואס איז משקיע, פאר אים און פאר זיינע דורות פאר אייביג. קענסט זיך פארבינדן מיט אים אויב דו ביסט ערנסט אינטערעסירט.

שבת זאלסטו נישט אויפהערן צו לאכן און טאנצן, אז דו ווייסט פון רבי'ן.

א פרייליכן שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

אשרינו מה טוב חלקינו אז מיר ווייסן פון רבי'ן, מיר זענען מקורב צום רבי'ן; דער רבי געבט אונז א וועג ווי אזוי מיר זאלן קענען לעבן מיט'ן אייבערשטן, זיין ארומגענומען מיט'ן אייבערשטן טאג און נאכט - דורך די וואונדערליכע עצה וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט, תפילה והתבודדות.

ווען דו ביסט זיך מתבודד, זאלסטו בעיקר בעטן אויף שמחה, ווייל ווען מען איז פרייליך - ווערט מען פטור פון אלע צרות, און אויך קען מען זיך מתגבר זיין אויף די יצר הרע וואס ווארפט אראפ אין פגם הברית. ווייל עצבות ומרה שחורה ברענגט צו די עבירה פון הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, און אז מען פאלט אין די עבירה - פארלירט מען אלעס, מען פארלירט די פרנסה. דער זוהר הקדוש זאגט (פנחס, רמד:): "מַאן דִּמְזַלְזֵל בְּפִרוּרִין דְּנַהֲמָא, עֲנִיּוּתָא רָדִיף אֲבַּתְרֵיהּ" ווער עס איז ווארפט אראפ ברעקלעך פון ברויט - וועט זיין אן ארעמאן, "כָּל שֶׁכֵּן מַאן דִּמְזַלְזֵל בְּפִירוּרִין דְּמוֹחָא" איז דאך זיכער אז דער וואס ווארפט ארויס די טראפלעך פון מח, מען איז מוציא זרע לבטלה רחמנא לצלן - פארלירט מען דאס מזל און מען ווערט אן ארעמאן, דאס איז אויסער וואס מען פארלירט אלע ליכטיגקייטן; עס ווערט טונקל, מען שפירט נישט דעם אייבערשטן, די אמונה קילט זיך אפ, מען דריידט זיך ארום מיט קשיות אויף די אמונה, מען גייט ארום מיט שלעכטע געדאנקען, ביז מען וויל מער נישט לעבן. מען ווערט א בייזער מענטש, מען ווערט בעצבות ומרה שחורה, מען פארלירט אלעס אין די וועלט; אלעס קומט פון זיין בעצבות ומרה שחורה.

דערפאר זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן אויף שמחה, בעט דעם אייבערשטן די ווערטער: "רבונו של עולם העלף מיר איך זאל זיין פרייליך, איך זאל שפירן די שמחה אין אלע מיינע אברים, פון קאפ ביז די פיס, אז איך זאל אנהויבן טאנצן פון גרויס פרייד אויף די גרויסע חסד אז דו האסט מיך באשאפן א איד און מיר געגעבן די הייליגע מצוות.

איך בעט דיר הייליגער באשעפער, האב רחמנות אויף מיר און נעם אוועק פון מיר די ביטערקייט און פוילקייט, איך זאל נאר זיין פרייליך און פרייליך מאכן אנדערע, און בזכות שמחה זאל איך זוכה זיין נכלל ווערן אינגאנצן אין דיר, איך זאל מער נישט זען פאר מיינע אויגן נאר דיך באשעפער, איך זאל זען און שפירן ווי דו ביסט אלעס און עס איז מער גארנישט דא אויף די וועלט נאר דו אליינס, און זוכה זיין צו תשובה שלימה, מעתה ועד עולם אמן סלה".

נעם א פושקע פון אונזער מוסד און לייג אריין אפאר פרוטות, סיי אינדערפרי, סיי אינמיטן טאג און אזוי אויך ווען דו דארפסט עפעס א ישועה, און ווען די פושקע איז פול ברענג מיר דאס, אדער ברענג דאס פאר מיין איידעם, ער העלפט מיר מיט די פושקעס. און מיט די פרוטות צאל איך אפ שווערע טויזנטער דאלער חובות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

ווען דו וואלסט געוויסט דאס גרויסקייט פון זיין א מלמד, ווי אזוי מען קוקט אין הימל אויף א מלמד - וואלסטו געטאנצן א גאנצן טאג: "א מחי' איך בין א מלמד!" וואלסט געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אויף די זכות צו קענען לערנען מיט קינדער די הייליגע תורה, די הייליגע אמונה.

איך טו דאס שוין כמעט צוואנציג יאר, פון שנת תשס"ד לערן איך תורה מיט בחורים, פון איין זייט איז דאס א ביטערע שווערע ארבעט, אבער פון די אנדערע זייט איז דאס די זיסטע זאך, די שענסטע זאך; איך וואלט זיך נישט אויפגעטוישט מיט קיין שום אנדערע ארבעט אין די וועלט. איך בעט דעם אייבערשטן (תהלים כז, ד): "שִׁבְתִּי בְּבֵית ה' כָּל יְמֵי חַיַּי", איך זאל ווייטער קענען זיצן אין בית השם מיין גאנצע לעבן.

לאז מיך וויסן אויב דו ווילסט זיין א מלמד, ווייל אויב דו קומסט אין חדר געצווינגענערהייט - וויל איך נישט דו זאלסט זיין ביי אונז ווייטער מלמד; איך וויל מלמדים און טיטשערס וואס האבן ליב זייער ארבעט, איך דארף נישט קיין טובות.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת לך לך, ט' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א, סימן כה): "כִּי צָרִיךְ כָּל אָדָם לְהוֹצִיא אֶת עַצְמוֹ מֵהַמְדַמֶּה וְלַעֲלוֹת אֶל הַשֵּׂכֶל", א מענטש דארף ארויסגיין פון זיינע דמיונות און באקומען שכל; וואס איז דאס שכל און וואס איז דאס דמיונות? אלעס וואס האט מיט'ן אייבערשטן - דאס איז שכל; א מענטש טראכט: 'דער אייבערשטער איז דא, דער אייבערשטער איז מהוה די גאנצע בריאה, דער אייבערשטער האט מיך ליב, ער ווארט איך זאל אנטון תפילין, ער ווארט איך זאל רעדן צו אים' - דאס איז שכל; אנדערע זאכן וואס מען טראכט און מען רעדט, 'אויב דער וועט געווינען - וועט זיין גוט און אויב יענער וועט געווינען וועט זיין נישט גוט' - דאס איז אלעס כח המדמה, און אז מען טראכט: 'אויב איך וועל געווינען די לאטערי וועל איך זיין פרייליך' - דאס איז אלעס דמיון.

ווי אזוי גייט מען ארויס פון כח המדמה? דורך תפילה והתבודדות; אז מען באנוצט זיך מיט די עצה פון משיח, וואס משיח וועט אריינברענגען אין די וועלט - מען זאל זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן, מָשִׁיחַ איז דער לשון פון מֵסִיחַ אִלְּמִים, משיח וועט מאכן אלע שטומע זאלן שמועסן; וואס מיינט שטום? אז מען רעדט צו יעדן איינעם און פון יעדן איינעם - אויסער צום אייבערשטן און פונעם אייבערשטן.

אז מען גייט יעדן טאג אביסל רעדן מיט'ן אייבערשטן, מען דערציילט דעם אייבערשטן אלעס וואס מען טוט, אלעס וואס מען טראכט, ווי שטארק איך בין פארנארט; איך מיין אז איך גיי לעבן פאר אייביג, איך מיין אז איך האב, איך מאך און טו, איך פארגעס אז איך בין גארנישט און איך וועל נאך אביסל דארפן אוועקגיין פון די וועלט און איבערלאזן מיין האב און גוטס פאר מענטשן וואס איך קען נישט, מען בעט דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל קענען גיין דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל היינט עפענען א חומש, א משניות; איך זאל זיך מיט קיינעם נישט קריגן" - דאס איז שכל.

היינט נאכט וועל איך געבן די וועכנטליכע שיעור אפילו איך בין זייער איבערגעשטרענגט, איך היס נאך זייער שטארק.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת לך לך, ח' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, בראכפעלד

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

אז דיין רב, דיין דיין, זאגט ענק צו ווארטן וכו' - זאלט איר ווארטן; פאלג דיין רב, ווארט וכו'.

בנוגע פרנסה; מוהרא"ש זאגט א סגולה לפרנסה, א סגולה לעשירות - צו בענטשן ברכת המזון אינעווייניג אין א בענטשער, בדוק ומנוסה; ווער עס איז מקפיד אויף דעם, צו בענטשן אין א בענטשער - ווערט רייך.

נאך א סגולה פאר עשירות - איז לערנען משניות; משנ"ה באטרעפט פרנס"ה - דריי הונדערט פינף און ניינציג. לערן יעדן טאג משניות, זאג די ווערטער אפילו אן פארשטיין. דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן עו) אפילו מען פארשטייט נישט וואס מען לערנט - זאל מען זאגן די ווערטער. גיי כסדרן, הויב אן מסכת ברכות, זאג א ווארט נאך א ווארט ווי א קליין קינד, זינג די משנה מיט א געשמאקקייט - וועסטו האבן פרנסה בשפע.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת לך לך, ח' מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

מן הסתם קומט מען צו דיר אויך מיט די חלומות אז מען קען יעצט אינוועסטירן און מאכן אסאך רווחים וכו' וכו'; אלעס איז איין גרויסער דמיון, הער נישט אויס, לאז זיך נישט פארנארן; אינוועסט אין דיין שטוב, אינוועסט אין דיינע קינדער, אינוועסט אין דיין נשמה.

גיי אהיים צייטליך, בלייב נישט אין גאס, גיי אהיים העלפן דיין ווייב. זיי מחנך דיינע קינדער צו מאכן ברכות, ליינען קריאת שמע, אנגרייטן נעגל וואסער. אז דו וועסט נישט אינוועסטירן - וועסטו נאך אביסל זיך זען מיט א גרויסער ביק אין שטוב, דו וועסט נישט וויסן וואס צו טון מיט אים, ער וועט דיך נישט אויסהערן, ער וועט דיר שפייען און לאכן אין פנים.

אזוי אויך דיינע טעכטער, אז דו וועסט נישט אינוועסטירן אין זיי יעצט ווען זיי זענען נאך קליין, דו וועסט זיי לאזן הפקר, דו וועסט ווייטער זיין אין דיין טעלעפאן מיט דיינע כלומר'ישע חברים - וועסטו זיך נאך אביסל זען מיט א גרויסע מיידל וואס וועט דיר איינטיילן וואס צו טון; זי וועט דיר דערביטערן דאס לעבן חס ושלום.

איך וויל דיר נישט אנשרעקן, איך וויל דיר אבער אויפוועקן פון שלאף, פון דיין טיפע חלום, פון אינוועסטירן און פון מאכן נאך געלט און נאך געלט און פארברענגען מיט חברים; גיי אהיים, זיץ אין שטוב, ביינאכט גייט מען נישט ארויס אין גאס. קודם זאלסט העלפן מיט די קינדער און אביסל רעדן און שמועסן מיט זיי, נאכדעם, ווען זיי גייען שלאפן - זאלסטו אביסל רעדן מיט דיין ווייב, און אביסל אסאך לערנען דיינע שיעורים.

לאז זיך אפ פון די פאליטיק, עס וועט דיר גארנישט אויסמאכן ווער עס איז געווארן פרעמיער מיניסטער אין מדינת ישראל און ווער עס גייט ווערן גאווערנאר אין ניו יארק, אלעס וועט בלייבן די זעלבע. אלעס איז הבל הבלים; אלעס איז נאר אוועק צו שלעפן דעם מענטש ער זאל פארגעסן אז עס איז דא א באשעפער וואס ער פירט אלעס, מאכט אלעס און אין אים ווענדט זיך אלעס.

איך ווארט צו הערן די גוטע נייעס אז דו האסט געוואונען, דו ביסט געווארן אן ערליכער איד.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נח, כ"ח תשרי, שנת תשפ"ג לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

א הערליכע שבת איז געווען אין ישיבה מיט אנשי שלומינו. אנגעהויבן האט זיך עס פרייטאג צו נאכטס, די תפילות איז געווען זייער שיין, נאכן דאווענען זענען מיר ארויס אין א ריקוד כמנהג אנשי שלומינו.

שבת אינדערפרי איז געווען א שיינע שמועס וועגן חתונה מאכן אין ישיבה און נישט מאכן טייערע שמחות. איינער האט נישט פארשטאנען וואס פעלט אויס אזוי סאך צו רעדן פון דעם, האב איך אים געזאגט: "גיי ברענג מיר איינעם וואס האלט שוין נאכן חתונה מאכן צוויי דריי קינדער וואס האט נישט קיין איין דאלער חובות... איך רעד נישט פון גרויסע עשירים, איך רעד פון דורכשניטליכע אינגעלייט, ברוך ה' איך האלט נאכן חתונה מאכן דריי קינדער און איך קום נישט קיין איין פרוטה פאר קיינעם, נאר ווייל איך פאלג מוהרא"ש, איך מאך פשוט'ע שמחות, איך מאך זיך נישט נאריש. דעריבער רעד איך צו מיינע תלמידים אזוי סאך פון דעם, ווייל איך וויל ענק זאלן אויך קענען לעבן אן קיין איין פרוטה חובות".

עס איז א שאד מען שרייבט נישט אפ די שיינע שמועסן; אזוי וואלטן אלע געקענט מיטהאלטן די שיינע זאכן.

שחרית האב איך געדאווענט פאר'ן עמוד, איך האב עולה געווען די זיבעטע עלי', שביעי. ביי מיין עלי', בשעת דער בעל קורא האט געליינט דעם פסוק (בראשית ה, כט): "זֶה יְנַחֲמֵנוּ מִמַּעֲשֵֹנוּ וּמֵעִצְּבוֹן יָדֵינוּ" - האב איך געוואלט אנהויבן טאנצן פאר שמחה, ווייל דא איז דאך מרומז דער הייליגער רבי'ן; די תורה זאגט זֶה יְ'נַחֲמֵנ'וּ, דער רבי וועט אונז טרייסטן און אונז ארויסנעמען פון אונזער עצבות.

שבת אינדערפרי ביי ספורי מעשיות האבן מיר גערעדט נאכאמאל פון זיך אכטונג געבן פון חובות, מיר האלטן ביי די מעשה פון די זיבן בעטלערס (ספורי מעשיות, מעשה יג). דער רבי זאגט: "די פארלוירענע קינדער האבן זיך געמאכט גרויסע טארבעס, און געגאנגען אין די הייזער בעטן עסן"; דא זעט מען די עצה, אז אויב מען האט נישט קיין געלט - זאל מען גיין אין די הייזער קלייבן געלט צו קענען לעבן, און חס ושלום מאכן חובות.

מיר האבן גערעדט אז מען קען דאס טון אינאיינעם מיט הפצה. מען גייט ביי די הייזער, מען בעט צדקה פאר "א משפחה וואס האט נישט צו לעבן", און מען געבט א שיינע מתנה; אזוי איז מען א משפיע.

איך האב דערציילט פאר די אינגעלייט, א בחור איז צו מיר צוגעקומען פאריאר ראש השנה אין אומאן און מיר געזאגט אז ער וויל מנדב זיין דעם שער הבנין פונעם נייעם בית הדפוס. דער אינגערמאן וואס העלפט צאמנעמען די געלט פאר'ן נייעם בנין האט מיך געפרעגט אויב ער זאל דאס יענעם אוועקגעבן, האב איך אים געזאגט: "דו קענסט דא נישט גארנישט דערלייגן, אדער וועט ער דיר ברענגען געלט - אדער נישט". למעשה איז אריבער א יאר, און דער בחור נרו יאיר האט געברענגט במשך די יאר פאר'ן בית הדפוס פופציג טויזנט דאלער. דאס האט ער געטון אין די צייט פון נאך ישיבה, נאך זיבן אזייגער - פאר אפאר שעה.

איך האב אויפגעוויזן פאר די אינגעלייט, דו קענסט זיין אן ארבעטער, קענסט זיין אין כולל; אז דו גייסט הפצה אפאר שעה, אדער נאכמיטאג אדער פארנאכטס - קענסט פארדינען מער וואס א צווייטער פארדינט דורך ארבעטן א גאנצן טאג.

א צווייטע מעשה האב איך דערציילט, איך רוף אן א אינגערמאן אין שטעטל: "אפשר זוכסטו אן ארבעט? איינער זוכט אן ארבעטער", זאגט ער מיר: "איך דארף גיין ארבעטן? אויב דער ראש ישיבה הייסט מיר ארבעטן - גיי איך ארבעטן, איך וויל אבער זאגן פאר'ן ראש ישיבה, איך פאר ארויס פון שטעטל יעדן טאג דריי אזייגער - הפצה, איך גיי פאר צוויי שעה און איך ברענג אהיים איבער צוויי הונדערט דאלער א טאג, וואס פעלט מיר אויס ארבעטן?" זעט מען אז ווען מען גייט אין די הייזער מיט ספרים קען מען לעבן א שיינע ברייטע לעבן אן חובות.

נאכמיטאג אויפ'ן וועג צום שול האבן מיך קינדער נאכגעשריגן, אזוי ווי כסדר, איך האב דאס יעדן טאג, מען שפעט פון מיר. איך בין זייער פרייליך, אז מען שפעט פון מיר נישט ווייל איך האב איינעם בא'גנב'ט, נאר ווייל איך ברענג אריין דעם רבינ'ס עצות אין אידישע קינדער.

ביי שלש סעודות האבן מיר גערעדט, עס שטייט די וואך אין די פרשה (בראשית ג, כד): "וַיְגָרֶשׁ אֶת הָאָדָם וַיַּשְׁכֵּן מִקֶּדֶם", מען האט פארטריבן אדם הראשון פון גן עדן, מען האט אים געלייגט מקדם. זאגן אונז חכמינו זכרונם לברכה (בראשית רבה כא, ט): 'מִקֶּדֶם' דאס איז דער 'גֵּיהִנֹם', דער אייבערשטער האט אים געוויזן דעם גיהנום, זאגן די הייליגע חכמים, אדם הראשון האט זיך זייער דערשראקן, ער האט געפרעגט דעם אייבערשטן: "מִי מַצִּיל אֶת בָּנַי מֵאֵשׁ לוֹהֶטֶת זוֹ", ווי אזוי וועלן מיינע קינדער זיך ראטעווען פון דעם שרעקליכן גיהנום? האט אים דער אייבערשטער געזאגט, דורך "חֶרֶב תּוֹרָה", דורך די שווערד פון לערנען די הייליגע תורה; אז מען לערנט תורה איז מען זוכה זיך צו ראטעווען פון אלעם שלעכטס.

אזוי אויך, ווער עס לערנט תורה - ראטעוועט זיך פון די ברענעדיגע יצר הרע וואס ברענט מיט אלע תאוות און אלע שלעכטס. ווייל מען קען נישט פארלעשן די פייער - נאר דורך לערנען תורה, אז מען מאכט זיך א שיעור אין חומש רש"י, משניות און גמרא וכו' - קען מען אויסלעשן די גיהנום.

אויך האבן מיר גערעדט אז מען זאל זיך נישט דרייען ביינאכט אינדרויסן פון שטוב, נאר בלייבן אין שטוב מיט די ווייב און קינדער אביסל העלפן, אביסל שמועסן און אסאך לערנען.

נאך מעריב האב איך פארגעלערנט דעם בלאט גמרא, און שפעטער איז געווען א שיינע מלוה מלכה ביי מיר אין שטוב מיט א מנין בחורים, יעדער האט דערציילט זיינע מעשיות פון הפצה און זיינע מעשיות פון תפילה.

ישיבה הויבט זיך אן ראש חודש חשון, זאג דיינע בחורים זאלן ברענגען א מסכת נדרים; ראש חודש הויבן מיר אן א פרישע מסכתא, מסכת נדרים, יעדן טאג לערנען מיר א בלאט גמרא. און דיין ישיבה קטנה בחור זאל אויך ברענגען א מסכת סוכה, מיין זון הרב אלחנן חיים שליט"א לערנט פאר נאך פרישטאג מסכת סוכה. איך וועל אם ירצה ה' פארלערנען יעדן טאג איינס דרייסיג דעם בלאט גמרא, און נאכמיטאג נאך מנחה לערנט דער מגיד שיעור פאר שלחן ערוך הלכות שבת, דיין זון זאל ברענגען א שולחן ערוך הלכות שבת, דעם זמן וועלן זיי לערנען די הלכות פון בישול בשבת, סימן שי"ח.

מארגן ערב ראש חודש זאגט מען נישט יום כיפור קטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזוגתו תחי'

דער אייבערשטער זאל העלפן עס זאל ארויפקומען נאך דירות אין שטעטל, וועסטו האבן א דירה.

זיי נישט ברוגז וואס האט פאסירט; איך האב געמאכט א טעות, איך האב געזאגט פאר נאך צוויי משפחות זאלן גיין קוקן די דירה וואס מען האט אפגעשמועסט דיר צו געבן; איך בין אזוי איבערגעשטרענגט אז איך אליינס האלט נישט קאפ.

איך האף דיר צו ברענגען א גוטע דירה בקרוב.

שטארק זיך מיט'ן דאווענען די דריי תפילות מיט מנין, און נעם זיך פאר נישט צו רעדן ביים דאווענען.

מען טאר נישט רעדן ביים דאווענען; אז מען רעדט ביים דאווענען פארשעמט מען דעם באשעפער, עס איז א חילול השם.

נעם זיך פאר צו דאווענען אין א סידור און נישט רעדן פון אנהויב דאווענען ביז'ן סוף, וועסטו האבן אסאך געלט.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

די בעסטע סגולה פאר הצלחה - איז צו לערנען יעדן טאג חומש רש"י מיט'ן תרגום איינגעטיילט אויפ'ן וואך; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי און אזוי ווייטער.

אויך איז דאס א תיקון הברית (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן יט).

אויך איז דאס מסוגל ליראת שמים; ווייל אין הלכה ווערט גע'פסק'נט (שלחן ערוך אורח חיים סימן רפה, סעיף ב): "וִיְרֵא שָׁמַיִם יִקְרָא תַּרְגוּם, וְגַם פֵּירוּשׁ רַשִּׁ"י", א ירא שמים זאל לערנען סיי תרגום און סיי רש"י; זעט מען אז דאס ברענגט יראת שמים.

די צען יאר וואס איך האב זוכה געווען צו זיצן ליל שישי ביי מוהרא"ש איז נישט געווען קיין שיעור וואס מוהרא"ש זאל נישט רעדן און מחזק זיין אויף די מצוה פון מעביר סדרה זיין; זעט מען פון דעם אז דאס איז נישט קיין פשוט'ע זאך, עפעס גאר גרויסע זאכן ליגט אין דעם.

זיי מקפיד אויף דעם, הויב נישט אן דיין טאג אן לערנען אביסל חומש רש"י מיט תרגום, וועסטו זען, עס וועט זיך אנהויבן גרויסע זאכן ביי דיר אין דיינע געשעפטן.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

איך האב יעצט געזען א בריוו וואו דיין ווייב תחי' שרייבט ווי שיין דו פירסט זיך, און ווי דו לערנסט אין שטוב, זי שרייבט אז דו רעדסט צו איר אזוי ווייך און הארציג.

אמאל בין איך געווען אין צימער ביי מוהרא"ש מיט נאך איינעם פון אנשי שלומינו, יענער האט דערציילט פאר מוהרא"ש עפעס פון זיין ווייב, ווי זי זאגט פאר אלעמען אז איר מאן איז גוט און ערליך, רופט זיך מוהרא"ש אן הויך: "חכמינו זכרונם לברכה זאגן דאך (מדרש משלי ה, יח): 'אשרי אדם שאשתו מעידתו', וואויל איז דעם וואס די ווייב זאגט עדות, 'מיין מאן איז אן ערליכער איד'"; די ווייב זעט דאך דעם מענטש אין אלע צייטן, אין צייטן וואס אלעס פירט זיך כהוגן, און אין צייטן וואס עס פירט זיך שלא כהוגן, זי זעט אויב דער מאן פארלירט זיך, ער שרייט אויף איר, אדער ער פארלירט זיך נישט.

גיי ווייטער מיט דיין גוטע וועג, לערן שיעורים כסדרן און זיי זיך מתבודד - וועסטו זוכה זיין צו שפירן טעם גן עדן בזה העולם.

דיין ווייב וויל וויסן אויב עס איז א גוטע עצה זי זאל פארקויפן פערפיום; זאג איר אדרבה ואדרבה.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

יעצט נאך די ימים טובים גייט זיין נאכאמאל וואלן, וויל איך דיר זאגן זאלסט נישט גיי צו די בחירות. מוהרא"ש שרייבט הונדערטער בריוו אין ספר הקדוש אשר בנחל ווער די רשעים זענען און וואס פאר א צרות זיי מאכן; האב נישט קיין שייכות מיט די גאנצע זאך.

אזוי אויך זאלסטו זיך זוכן א בעסערע פרנסה און נישט האבן צוטון מיט די טמאים.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

איך בין אזוי פרייליך אז דו לעבסט בשלום מיט דיין ווייב, עס איז דא ליבשאפט צווישן ענק. איך זע דו געבסט לעצטנס אסאך צדקה, סיי פאר די רענט, פאר די כולל און פאר הדפסה; יעצט פארשטיי איך שוין פון וואו די שפע קומט, דער רבי זאגט דאך (ספר המדות אות שלום, סימן יח): "הַבְּרָכָה בָּא עַל יְדֵי שָׁלוֹם", דורך שלום איז דא ברכות, (שם, סימן כב): "הַשָּׁלוֹם סִימָן לְשֹבַע", שלום ברענגט זעטיגקייט.

געב איבער פאר דיין ווייב א דאנק פאר'ן העלפן אנגרייטן די פארשטעלונג, די פלעי, וואס בית פיגא האט געמאכט.

יעדע זאך וואס וואס מען העלפט די סקול, די חדר - איז א גרויסע זכות פאר יעצט, פאר שפעטער און פאר אייביג.

איך האף וואס שנעלער צו באצאלן מיינע טיקעטס און די טיקעטס פון מיינע קינדער, און א יישר כח פאר'ן מיר מאכן די טיקעטס אויף בארג.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר

יעצט ווען דו גייסט שוין נאך אביסל צו דיין חתונה בשעה טובה ומוצלחת, דארפסטו זיך מיישב זיין און זיך פרעגן 'מה התכלית מכל עולם הזה?' וואס איז די תכלית פון די גאנצע וועלט? אלעס וואס מען זעט, אלעס וואס גייט אריבער - איז דאך נאר צו ברענגען א מענטש נענטער צום אייבערשטן, מען זאל אנערקענען דעם אייבערשטן מער און מער. למעשה, גאר ווייניג מענטשן טראכטן די פראגע, מען איז אזוי אריינגעטון אין וועלטליכע זאכן, מען פארגעסט פונעם באשעפער.

ווי אזוי קען מען מאכן מען זאל זיך קענען מיישב זיין און נישט פארגעסן פון תכלית? אז מען לעבט מיט'ן רבי'ן, אז מען האט גוטע חברים וואס רעדן פון רבי'ן, חברים וואס בענקען, ווילן און האפן צו זיין גוט, מען רעדט פון נאך אן עצה און נאך אן עצה; דאס מאכט מען זאל נישט פארגעסן פון תכלית.

געב זיך אכטונג פון ניבול פה, דארט וואו דו ארבעטסט איז אנגעפילט מיט ניבול פה; אדער מאך א טומל מען זאל נישט רעדן ניבול פה, אדער זוך א נייע פרנסה; עס איז נישט ווערד צו ארבעטן דארט וואו מען רעדט ניבול פה.

האב נישט מורא פון קיינעם.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר טאמס ריווער, ניו דזשערסי

איך האב זייער הנאה געהאט אז דו ביסט געקומען אויף א שבת אין שטעטל, איך בין זיכער אז דו האסט אויך הנאה געהאט, דו האסט זיך אויך אויפגעפרישט.

עס איז זייער וויכטיג צו זיין צווישן אנשי שלומינו, אזוי באקומט מען א פרישקייט צו דינען דעם אייבערשטן, צו לערנען שיעורים כסדרן על פי סדר דרך הלימוד פון הייליגן רבי'ן, אביסל חומש יעדן טאג, משניות וגמרא; אויך באקומט מען חיזוק צו רעדן צום אייבערשטן און צו היטן תורה ומצוות.

זיי שטארק מיט שחרית, מנחה מעריב - צו דאווענען דוקא מיט מנין. זוך אויף א בית המדרש נעבן דיין שטוב און גיי דאווענען מיט מנין, אזוי וועסטו האבן שפע, דו וועסט האבן א ברכה אין דיין געלט. מען קען אמאל פארדינען געלט, אבער עס איז נישטא קיין ברכה אין דעם, עס בלייבט גארנישט פונעם גאנצן ריווח, נאר אז מען פירט זיך מיט די תורה, מען גייט אין שול דאווענען יעדן טאג דריי מאל - איז דא א ברכה אין די געלט.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת עקב, י"ח מנחם-אב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

לכבוד החתן ... נרו יאיר

איך האף דו ביסט ערליך, איך האף דו האסט גוטע חברים, חברים וואס רעדן איידל, חברים וואס זענען אפגעהיטן פון ניבול פה; קוק עס נישט אן ווי א דזשאוק, קוק עס נישט אן ווי א קלייניקייט, ווייל ניבול פה הרג'עט מענטשן. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת לג.): "בעון נבלות פה", צוליב די עבירה פון רעדן שמוציג, "צרות רבות וגזירות קשות מתחדשות", קומען ביטערע גזירות, "ובחורי שונאי ישראל מתים", יונגע קינדער שטארבן חס ושלום.

איך האב זיך פאר דיר אזוי אוועק געגעבן, איך בין געווען דיין שדכן מיט מסירות נפש, יעצט וויל איך עס זאל האבן א קיום, איך וויל נישט דיין לעבן זאל צוזאמפאלן.

הער אויס וואס איך זאג דיר, אויב דו וועסט רעדן ניבול פה וועט דיין לעבן זיך נישט גוט ענדיגן; נאר אויב מען היט זיך קען מען האבן א גוט לעבן.

עס לוינט זיך נישט די פרנסה אויב די גאנצע לופט איז פאר'סמ'ט מיט ניבול פה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת ואתחנן, חמשה עשר באב, שנת תשפ"ב לפרט קטן

טייערער ליבער ... נרו יאיר ברסלב, ליבערטי

אזוי געטריי ווי דו העלפט מיר - אזוי געטריי דארפסטו זיין אין שטוב, העלפן דיין ווייב און קינדער.

דיין ווייב תחי' שרייבט מיר אז זי שפירט ווי זי קען נישט מער, די ארבעט איז איבער'ן קאפ, בפרט ערבי שבתות, דעמאלט דארף זי מער הילף.

דערפאר בעט איך דיר, לאז אפ די ארבעט; ערב שבת איז נישט קיין צייט פאר ארבעט, חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים נ:) עס איז נישטא דערביי קיין סימן ברכה, ווייל מען דארף אנגרייטן דעם שבת קודש.

איך שפיר שלעכט פאר איר, איך וועל איר אויך דארפן שרייבן, זי זאל מיר מוחל זיין פאר'ן דיר אוועק שלעפן פון שטוב אזוי סאך מיר צו העלפן בויען די מוסדות.

אויך בעט איך דיר, שרייב מיר דיינע סיומים; אמאל פלעגסטו מיר מער דערציילן וואס דו לערנסט און וואס דו ביסט מסיים - וועסטו מיר מאכן א נחת רוח.

א גוט שבת.