בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב יעצט געהערט די גוטע נייעס, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן כח און אלעס זאל אריבערגיין גרינג.

האטס נישט מורא, איר וועט זיך קענען אן עצה געבן מיט די קינדער; איר האט א געטרייער מאן, ער וועט אייך העלפן איר זאלט זיך קענען אפרוען און איר זאלט האבן כח אויף ווייטער.

איר ווייסט וויפיל פרויען ווארטן אויף קינדער? איר ווייסט וויפיל פרויען וויינען און טוען אלע סגולות צו האבן נאך א קינד און נאך א קינד? און אייך האט דער אייבערשטער דאס געגעבן אזוי שנעל און יעצט האט איר שוין נאכאמאל גוטע נייעס, בעט איך אייך, נעמטס דאס אן אזוי ווי מען נעמט אן א שיינע מתנה.

איך האב גערעדט צו אייער מאן און איך וועל אים ווייטער מחזק זיין ער זאל אייך שטיין צו די האנט, ער זאל אייך העלפן; איך ווייס אז ער וועט אייך העלפן, ער איז א צדיק, ער איז מער ווי אנדערע.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת אחרי-קדושים, ה' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

יעצט זע איך אז שוין לאנגע חדשים וואס דו ווארטסט אויף אן ענטפער און איך בין נישט אנגעקומען דיר צו ענטפערן; זיי מיר מוחל, איך האב אזויפיל זאכן וואס איך דארף טון און איך קום פשוט נישט אן דערצו; איך קום נישט אן צו ענטפערן צען פראצענט פון די בריוון וואס קומען אן טעגליך, יעצט האב איך באמערקט דיין בריוו שרייב איך דיר צוריק.

קודם כל א גרויסן יישר כח פאר די צדקה, עס איז געווען פאר מיר ממש ווי מָן פון הימל; יענעם טאג האב איך געדארפט האבן זייער וויכטיג טויזנט דאלער, איך האב געבעטן דעם אייבערשטן און ביינאכט ווען איך האב געעפנט די פאסט האב איך באקומען די מן פונעם אייבערשטן דורך דיר - דער גוטער שליח.

איך בעט דיר זייער, זיי ממשיך מיט דיין הייליגע ארבעט פון לערנען מיט קינדער די הייליגע תורה, די הייליגע אמונה; אפילו יעצט ווען די רעגירונג האט פארשלאסן אלע חדרים און ישיבות זאלסטו ווייטער לערנען מיט די קינדער אויף א וועג וואס מען קען; אדער אויפ'ן טעלעפאן אדער זאלסטו רופן אפאר קינדער און לערנען מיט זיי.

מענטשן זענען דערשראקן פון די קאראנע וויירוס, מען כאפט נישט אז מען דארף זיין אסאך מער דערשראקן אז די חדרים זענען פארמאכט! די וועלט קען נישט האבן א קיום נאר אז מען לערנט תורה מיט קינדער, זיי היטן די גאנצע לאנד פון אלע צרות. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (מדרש איכה, פתיחתא ב): "מָאן אִינוּן נְטוּרֵי קַרְתָּא" ווער זענען די וואס היטן אפ די שטאט פון שלעכטס? "אֵלּוּ סוֹפְרִים וּמְשַׁנִּים, שֶׁהֵם הוֹגִים וּמְשַׁנִּים וּמְשַׁמְרִין אֶת הַתּוֹרָה בַּיוֹם וּבַלַּיְלָה", די מלמדים וואס לערנען תורה מיט די קינדער, זיי היטן אפ די שטאט פון אלעם שלעכטס.

מען דארף שרייען "גיוואלד!" אויף די גזירה פון פארמאכן די תלמוד תורה'ס און ישיבות; די הייליגע חכמים זאגן (מסכת כלה רבתי, פרק ב): "בְּכָל יוֹם מַלְאָךְ יוֹצֵא מִלִּפְנֵי הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא לְחַבֵּל אֶת הָעוֹלָם", יעדן טאג גייט ארויס א מלאך פונעם אייבערשטען חרוב צו מאכן די וועלט, "כֵּיוָן שֶׁהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא מִסְתַּכֵּל בְּתִינוֹקוֹת שֶׁל בֵּית רַבָּן, מִיָּד נֶהְפַּך כַּעֲסוֹ לְרַחֲמִים", אבער ווען דער אייבערשטער זעט ווי אידישע קינדער לערנען די הייליגע תורה, דריידט זיך איבער זיין כעס צו רחמנות; נאך זאגן די הייליגע חכמים (בראשית רבה סה, כ): ווען די גוים זענען געקומען צו בלעם בן בעור אים פרעגן ווי אזוי קען מען בייקומען די אידן, האט בלעם זיי געזאגט: "גייט ארום אין די שולן, אויב וועט איר זען 'תִּינוֹקוֹת מְצַפְצְפִין בְּקוֹלָן' - קינדער וואס לערנען די הייליגע תורה, 'אֵין אַתֶּם יְכוֹלִים לְהִזְדַּוֵוג לָהֶם' - וועט מען זיי קיינמאל נישט קענען בייקומען. ווייל זייער פאטער יצחק אבינו האט זיי מבטיח געווען אז ווילאנג עס וועט זיין 'הַקּוֹל קוֹל יַעֲקֹב' – מען וועט הערן די קול ווי קינדער לערנען תורה, קען נישט עשו'ס הענט שולט זיין אויף זיי".

איך בעט דיר טייערער ..., זיי ממשיך מיט מסירות נפש צו לערנען יעדן טאג מיט די קינדער, עס זאל דיר נישט באדערן אז דו קומסט נישט אן צו לערנען אזוי סאך ווי אמאל, ווייל לערנען מיט קינדער איז מער פון אלעס; איך פארשטיי דיר גאר גוט, ווייל איך פלעג אויך האבן דעם שולד געפיל ווען איך האב געעפנט די ישיבה, איך האב פארלוירן מיין צייט צו לערנען פאר מיר מיינע שיעורים כסדרן; פארדעם פלעג איך אניאגן זייער אסאך, ביז מוהרא"ש פלעגט מיר זייער שטארקן און מיר געגעבן די שכל צו וויסן אז ביים אייבערשטן איז מער חשוב לִלְמוֹד וּלְלַמֵּד - לערנען מיט קינדער, לערנען מיט בחורים און אינגעלייט; עס איז נישט דא קיין חשוב'ערע זאך ביים אייבערשטן ווי לערנען תורה מיט קינדער.

שטארק דיין ווייב; נאר אמונה איז איר רפואה, אמונה היילט אויס דעם מענטש, ווי מער מען רעדט פונעם אייבערשטן אלץ מער ווערט מער רואיג און פרייליך.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת אחרי-קדושים, ו' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... וזוגתו ... תחי'.

שטארקט אייך אינאיינעם, דו שטארק דיין ווייב און איר זאלט שטארקן אייער מאן; חס ושלום אויסהערן די שלעכטע אכזריות'דיגע דאקטורים וואס זענען אזוי נידריג געפאלן אז זיי רעדן אן דעם מענטש צו הרג'ענען דאס קינד.

דער הייליגער תנא רבי שמעון בר יוחאי זאגט (פרשות שמות, דף ג): "תְּלָתָא בִּישִׁין עָבִיד דְּכָל עָלְמָא לָא יָכִיל לְמִסְבַּל, וְעַל דָּא עָלְמָא מִתְמוֹגְגָא זְעֵיר זְעֵיר, וְלֹא יְדִיעַ, וְקוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא אִסְתָּלִק מֵעָלְמָא, וְחַרְבָּא וְכַפְנָא וּמוֹתָנָא אַתְיָין עַל עָלְמָא", אלע צרות וואס קומט אויף די וועלט קומט צוליב די עבירה פון הרג'ענען די קינדער איידערן געבוירן; ווער ווייסט צי די צרה פון קאראנע קומט נישט פון דעם וואס די וועלט איז אזוי געפאלן אז די דאקטורים הרג'ענען און רצח'ענען קינדער.

איך האף אז איר וועט זיך דערהאלטן, איר וועט אננעמען די מתנה פונעם אייבערשטן מיט דעם וואס איר דארפט ליגן לאנגע חדשים.

איך פערזענליך קען א משפחה וואס אלע קינדער, איבער צען קינדער, זענען חרוב ונחרב; איך געדענק די משפחה פון אלס קינד, די משפחה האט געשיינט און געבליט, אלע האבן זיך געוואונטשן צו האבן אזעלכע קינדער ווי זיי, יעצט איז נישט דא קיין שריד ופליט פון זיי. א טייל האבן מיט די נערווען און א טייל האב אפגעלאזט די תורה'דיגע וועג וכו'. איך האב זיך אלץ געוואונדערט וואס איז פשוט פשט, ביז איך האב זיך דערוואוסט אז די מאמע איז געקומען פרעגן א שאלה צי זי מעג הרג'ענען איר קינד, נאכדעם וואס די דאקטורים האבן געזאגט אז דאס קינד גייט נישט זיין געזונט; מען האט איר גע'פסק'נט וואס די תורה זאגט און זי האט נישט געקענט עומד בנסיון זיין ה' ישמרינו.

גלייבט מיר, אסאך פרויען וואלטן געקענט באשטיין צו ליגן אפילו פאר גאנצע ניין חדשים צו האבן א קינד.

איך בעט פאר ענק איר זאלט האבן הצלחה און עס זאל אנקומען גרינג.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש לסדר טהרה, א' דראש חודש אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי',

איך האב ערהאלטן די גוטע בשורה פון אייער מאן נרו יאיר.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן כח אריבער צו גיין די אלע חדשים, עס זאל אייך גרינג אנקומען בגוף ובנפש.

מוהרא"ש זאגט אז דורכאויס די ניין חדשים וואס מען ווארט וכו' זאל מען יעדן טאג בעטן דעם אייבערשטן אז אלעס זאל אריבער גיין בנקל ובנחת בזכות די צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר'ן אייבערשטן; מען זאל זאגן די נעמען פון די צדיקים, ווייל דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; דעריבער איז גוט אז ווען מען בעט דעם אייבערשטן זאל מען ארויסזאגן די נעמען פון די צדיקים וואס מען געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם, יצחק, יעקב, משה, אהרן, יוסף, דוד און שלמה, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט, און נאכדעם זאל מען בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל זוכה זיין צו ניסים, מען זאל האבן דאס קינד גרינגערהייט.

דא האט איר א תפילה וואס איר זאלט בעטן דעם אייבערשטן נאכן זאגן די נעמען פון צדיקים:

"הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל הָאבְּן גְרִינְגֶערְהֵייט אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט - גְרִינְגֶערְהֵייט. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן. רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיךְ זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, נֶעם אָן מַיין תְּפִלָה אוּן הֶעלְף מִיר שׁוֹין אִין זְכוּת פוּן אַלֶע צַדִיקִים, וּבִּפְרַט אִין דִי זְכוּת פוּן הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגָא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ אוּן אִין זְכוּת פוּן רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה בֶּן מְנַחֶם זְאֵב זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, וָואס הָאט גֶעמַאכְט דִי תְּפִלָה, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

שטארקט זיך מיט אמונה וועט אלעס גיין גרינג.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' לסדר טהרה, כ"ז ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

צום אלעם ערשט א גרויסן יישר כח פאר די בעטן און קאוטש וואס דו האסט מיר געשאנקען א מתנה; דער אייבערשטער זאל דיר באצאלן בכפלי כפליים.

שטארק זיך און שטארק דיין ווייב; שטארקט אייך צוזאמען מיט די נסים וואס דער אייבערשטער מאכט מיט ענק. מאך זיך א קביעות צו טאנצן יעדן טאג אין שטוב מיט דיין משפחה ניגונים פון הודאה, ווי צום ביישפיל: "טוֹב ה' לַכֹּל וְרַחֲמָיו עַל כָּל מַעֲשָׂיו", אדער: "יוֹדוּ לַה' חַסְדּוֹ", אדער: "הַכֹּל יוֹדוּךָ"; ניגונים וואס שרייען אויס אז דער אייבערשטער איז גוט, אז דער אייבערשטער איז געלויבט.

ווי מער א מענטש לעבט מיט תודה והודאה, לעבט ער שוין יעצט אויף די וועלט אין "גן עדן", אזוי זאגט דער הייליגער רבי (ליקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ב): "וִימֵי הוֹדָאָה זֶה בְּחִינַת שַׁעֲשׁוּעַ עוֹלָם הַבָּא", ווער עס דאנקט דעם אייבערשטן שפירט דעם עולם הבא, "כִּי כָּל מַה שֶׁיּוֹדְעִין וּמַכִּירִין אוֹתוֹ יִתְבָּרַךְ בְּיוֹתֵר", ווייל ווי מער מען אנערקענט אז אלעס איז דער אייבערשטער, "סְמוּכִים אֵלָיו בְּיוֹתֵר", אלץ נענטער איז מען צו אים.

איך וויל אז דיין מצוה אין שטעטל זאל זיין הכנסת אורחים; יעדן שבת זאלסטו קוקן אין שול אויב עס איז דא געסט און זיי מסדר זיין ביי אנשי שלומינו זיי זאלן האבן וואו צו עסן, בפרט די בחורים וואס קומען מזמן לזמן זאלן האבן וואו צו עסן, דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו נאך קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' לסדר טהרה, כ"ו ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר קענט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מחזק זיין אנדערע; ווען מענטשן וואלטן ווען געוואוסט דאס גרויסקייט פון פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס עצות פאר אנדערע וואלטן אלע נאר עוסק געווען אין הפצה. איך האף אז איר וועט ווייטער אנגיין מיט אייער הייליגע ארבעט, רעדן מיט פרויען און מיידלעך - ביתר שאת וביתר עוז.

בנוגע הערן מוזיק אין די ספירה טעג; עס ווערט געברענגט אין די פוסקים (אשר בנחל, שו"ת ברסלב) אז מען מעג הערן מוזיק פאר זיך, בפרט אויב מען וויל בעיקר הערן די ניגוני אמונה, מען הערט 'טאנץ מיט אמונה', מען וויל די חיזוק - מעג מען הערן.

דאס וואס איר האט מורא וכו', איר דערמאנט זיך די וועג ווי אזוי איר האט געהאט דעם פאריגן קינד, ווי אזוי די דאקטורים האבן זיך באנומען מיט אייך, איר ווערט אזוי דערשראקן פון דאס וואס איר זענט דעמאלט אריבערגעגאנגען וכו'; נעמט די עצה וואס מוהרא"ש שרייבט פאר אלע פרויען וואס בעטן א ברכה צו האבן גרינג, מוהרא"ש זאגט מען זאל זאגן שמות הצדיקים און בעטן דעם אייבערשטן אז בזכות די הייליגע צדיקים זאל מען האבן גרינג דאס קינד, ווייל דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע.

דעריבער איז גוט מען זאל זאגן כסדר די נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם, יצחק, יעקב, משה, אהרן, יוסף, דוד און שלמה, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט, און נאכדעם זאל מען זאגן די תפילה: "יְהִי רָצוֹן מִלְּפָנֶיךָ אָבִי שֶׁבַּשָׁמַיִם, אִין דִי זְכוּת וָואס אִיךְ הָאבּ דֶערְמַאנְט דִי נֶעמֶען פוּן דִי צַדִּיקִים, בִּזְכוּת זֵייעֶר תּוֹרָה, זֵייעֶרֶע מַעֲשִׂים טוֹבִים אוּן זֵייעֶר מְסִירַת נֶפֶשׁ, וִוי זֵיי הָאבְּן זִיךְ מוֹסֵר נֶפֶשׁ גֶעוֶוען פַאר דַיינֶעט וֶועגְן, זָאלְסְטוּ מִיר הֶעלְפְן אִיךְ זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים; אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט גְרִינְגֶערְהֵייט. נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיר נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן, רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיך זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ, יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

אויף די פראגעס וואס זענען נוגע פאר אייער מאן וועל איך אים שרייבן א באזונדערע בריוו.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ויקרא, כ"ט אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זייטס נישט פאר'דאגה'ט; איר וועט האבן קינדער, איר וועט האבן ליכטיגע קינדער, בזכות אייער שטארקייט, אייער דרייסטקייט וואס איר האט געטון פאר'ן אייבערשטן. איר האט זיך אפגעשוירן די האר אין די צייט וואס אלע אייערע געשוויסטער גייען ביז דערווייל מיט זייער אייגענע האר.

איר וועט זוכה זיין צו האבן קינדער אזוי ווי די צדיקת קמחית; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (יומא מז.): "שִׁבְעָה בָּנִים הָיוּ לָהּ לְקִמְחִית", עס איז געווען א פרוי וואס האט געהייסן קמחית, זי האט געהאט זיבן קינדער, "וְכֻלָּן שִׁמְּשׁוּ בִּכְּהוּנָה גְדוֹלָה", און אלע זענען געווען כהנים גדולים. "אָמְרוּ לָהּ חֲכָמִים: מַה עָשִֹיתָ שֶׁזָּכִיתָ לְכַּךְ?" האבן די חכמים איר געפרעגט: וואס האסטו געטון אז דו האסט זוכה געווען צו דעם? "אָמְרָה לָהֶם: מִיָּמַי לֹא רָאוּ קוֹרוֹת בֵּיתִי קְלָעֵי שַׂעֲרִי", האט זי געזאגט פאר די חכמים: איך האב אייביג אכטונג געגעבן אז די ווענט און די דאך פון מיין הויז זאלן נישט זען מיין האר.

שטארקט זיך, דער אייבערשטער וועט אייך העלפן; וואס איר דארפט בעטס נאר פונעם אייבערשטן, וועט איר זען גרויסע וואונדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ויקרא, כ"ח אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

אייער מאן האט מיר געבעטן איך זאל אייך שרייבן אפאר ווערטער.

זייטס נישט דערשראקן, דער אייבערשטער וועט העלפן אלעס וועט אריבער גיין בנקל ובנחת; בעטס דעם אייבערשטן אז בזכות די צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר'ן כבוד שמים זאל אלעס זיין גוט.

דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; דעריבער איז גוט ווען מען בעט דעם אייבערשטן זאל מען ארויסזאגן די נעמען פון די צדיקים וואס מען געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם, יצחק, יעקב, משה, אהרן, יוסף, דוד און שלמה, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט, און נאכדעם זאל מען זאגן די תפילה:

"הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים אוּן אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט - גְרִינְגֶערְהֵייט. נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיר נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן. רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיךְ זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, נֶעם אָן מַיין תְּפִלָה אוּן הֶעלְף מִיר שׁוֹין אִין זְכוּת פוּן אַלֶע צַדִיקִים, וּבִּפְרַט אִין דִי זְכוּת פוּן הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגָא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ אוּן אִין זְכוּת פוּן רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה בֶּן מְנַחֶם זְאֵב זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, וָואס הָאט גֶעמַאכְט דִי תְּפִלָה, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

חזר'טס אמונה; זינגטס ניגונים פון אמונה; רעדטס צו אלעמען פון אמונה - וועט ארויסגיין פון אייך אלע פחדים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת ויקרא, כ"ו אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן אז דיין ווייב תחי' וויל זיך אפשערן איר האר, זי וויל עס אבער נאר טון אויב איך זאג איר צו א קינד ביז א יאר; אויב איך זאג איר צו א קינד ביז א יאר דעמאלט איז זי מסכים זיך היינט אפצושערן, אבער אויב איך געב איר נישט אן הבטחה וועט זי עס נישט טון.

דו ווייסט אודאי וואס דער נאסוידער רב זכותו יגן עלינו פלעגט זאגן; ער פלעגט מבטיח זיין קינדער פאר די פרויען וואס האבן זיך פארגענומען זיך אפצושערן, אמאל האט אים א מחוצף געפרעגט: "רבי, וואס וועט זיין טאמער די ברכה וועט נישט מקוים ווערן?" האט דער נאסוידער רב געזאגט: "איך בין גרייט צו ווערן אויס רב, אויס צדיק, אויס בעל מקובל, אויס נאסוידער רב, אבי די פרוי וועט זיין אפגעשוירן"; אזוי שטארק האבן צדיקים געוואלט מען זאל זיך אפשערן.

זאג דיין ווייב תחי', איך זאג איר צו, אויב זי שערט זיך אפ איר האר וועט זי זוכה זיין צו ליכטיגע קינדער, קינדער צדיקים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויב איז דאס צוליב אייער געזונט וכו' איז איין זאך, אבער אויב דאס איז צוליב אנדערע חששות וואס איר האט, אזוי ווי איר שרייבט אינעם בריוו אז איר האט נישט קיין פרנסה בריווח, אדער עס איז שווער צו פארן צו די עלטערן מיט נאך קינדער און די שלום בית איז נישט אזוי ווי עס דארף וכו' וכו', דארפט איר וויסן אז עס איז פארקערט ווי איר טראכט, ווייל קינדער ברענגט פרנסה, יעדעס קינד וואס ווערט געבוירן ברענגט נאך פרנסה, דורך יעדע קינד וואס ווערט געבוירן ווערט מער ליכטיג אין שטוב.

קינדער מאכן נאר בעסער די שלום בית; אזוי שטייט פון צדיקים, אז קינדער ברענגט שלום בית. אזוי ווי מיר געפונען ביי די פרשה פון א סוטה; ווען א מאן און ווייב קריגן זיך ביז עס קומט דערצו אז דער מאן ברענגט זיין ווייב צום כהן, דער כהן טרינקט איר אן מיט די ביטערע וואסער און עס שטעלט זיך ארויס אז זי איז אן ערליכע פרוי, זאגט די תורה (במדבר ה, כח): "וְנִקְּתָה וְנִזְרְעָה זָֽרַע", זי וועט ווערן געבענטשט מיט קינדער און די קינדער וועלן צוריק ברענגען די אמת'ע ליבשאפט און פארשטאנד איינער צום צווייטן.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זאגן יעדן טאג תהלים, דאס וועט אייך געבן כח און מוט צו ערציען אייערע קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן און גלייבן אינעם אייבערשטן אז דער אייבערשטער פירט די וועלט און קיין שום זאך איז נישט א פערצופאל, נאר אלעס אלעס פירט זיך מיט א פונקטליכקייט.

ווי קען איך אייך מחזק זיין, ווען איר גייט אריבער אזויפיל פיין און צער פון אייער זון וואס פירט זיך יעצט נישט בדרך התורה? ווער קען פארשטיין די פיין און ווייטאג פון א מאמע'ס הארץ וואס איר קינד פירט זיך נישט בדרך התורה? עס איז נישט דא נאך אזא פיין און ווייטאג אויף די וועלט ווען מען זעט אז עס גייט אריבער א יאר נאך א יאר, מען בעט אזויפיל פאר'ן קינד, מען טוט אלע סארט סגולות און אסאך גוטע מעשים - אלעס לזכות אז דאס קינד זאל זיך צוריקקערן און מען זעט נישט ווי עפעס רירט זיך, ביז מען שפירט ביי זיך אז עס וועט שוין נישט קומען א ישועה.

עס איז זייער שווער, עס איז זייער פארווייטאגט; דאך דארפן מיר זיך שטארקן און גלייבן אינעם אייבערשטן, מיר דארפן חזר'ן די פשוט'ע ווערטער: "מיר ווייסן גארנישט, מיר פארשטייען גארנישט און מיר ווילן נישט פארשטיין; מיר גלייבן אז דער אייבערשטער פירט דער וועלט מיט א פונקטליכקייט און מיר גלייבן אין תפילה; מיר גלייבן אז יעדע תפילה, יעדע געבעט - גייט ארויף צום אייבערשטן, קיין שום תפילה ווערט נישט פארפאלן, דער אייבערשטער הערט אויס יעדעס ווארט, יעדעס געבעט"; אזוי ווי מיר זאגן יעדן טאג די ברכה: "כִּי אַתָּה שׁוֹמֵעַ תְּפִילַת כָּל פֶּה עַמְּךָ יִשְׂרָאֵל בְּרַחֲמִים, בָּרוּךְ אַתָּה ה' שׁוֹמֵעַ תְּפִלָּה...", דער אייבערשטער הערט אויס יעדעס ווארט פון אידישע קינדער מיט רחמנות.

עס איז מיר זייער שווער צו שרייבן דעם בריוו ווען איך טראכט פון די ווייטאג וואס איר האט; א מאמע וואס האט געטראגן וכו' און געבוירן וכו' און געהאדעוועט אזויפיל יארן א קינד, און פלוצלינג האט דאס קינד אפגעלאזט זיין ווארעמע היים, לעת עתה פירט ער זיך נישט בדרך התורה - ווערט מיר זייער שווער, איך שפיר זייער שלעכט; דאך שרייב איך אייך אפאר ווערטער, ווייל מיר מוזן זיך שטארקן, מיר מוזן אנגיין מיט אונזער לעבן און נאר מיט אמונה קען מען אנגיין ווייטער מיט'ן לעבן, נאר מיט אמונה קען מען זיין שטארק און שטארקן אנדערע.

געבטס א קוק וואס פאר א טייערע דור איר האט אויפגעשטעלט; טייערע קינדער, ליכטיגע אייניקלעך און מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועט איר נאך האבן נחת פון דעם קינד. און אפילו יעצט זעט מען נישט ווי די תפילות העלפן זאלט איר וויסן אז יעדע תפילה גייט ארויף צום אייבערשטן און עס ווערט פון דעם שיינע זאכן; אייערע אייניקלעך און אור-אייניקלעך און אור-אור-אייניקלעך וועלן זיך קענען האלטן אין דעם ביטערן גלות בזכות די תפילות, סגולות און מעשים טובים וואס איר טוט פאר דעם קינד.

דאס ווייסט איר אז דער רבי האט אונז געזאגט מיר זאלן ברענגען קינדער אויף די וועלט אפילו אין צייטן וואס מען וועט זיך נישט קענען האלטן מיט די תורה, ווייל ווען משיח וועט קומען וועלן אלע אידן תשובה טון, אלע וועלן דינען דעם אייבערשטן; אלע מאמעס וואס האבן געוויינט און געבעטן דעם אייבערשטן אויף זייערע דורות וועלן דעמאלט ווערן פאראייניגט מיט זייער קינד מיט א גאנצע הארץ.

דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אונז און שיקן דעם גואל צדק, ער זאל צוריק ברענגען אלע אידן, אזוי ווי עס שטייט (מלאכי ג, כב-כג): "הִנֵּה אָנֹכִי שֹׁלֵחַ לָכֶם אֵת אֵלִיָּה הַנָּבִיא לִפְנֵי בּוֹא יוֹם ה' הַגָּדוֹל וְהַנּוֹרָא, וְהֵשִׁיב לֵב אָבוֹת עַל בָּנִים וְלֵב בָּנִים עַל אֲבוֹתָם".

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת בשלח, י' שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

האטס נישט מורא; מען וועט נישט צונעמען אייערע קינדער.

איר זאלט זאגן דעם אמת פאר'ן שופט, וואס די קינדער דערציילן; זיי וועלן דאס חוקר ודורש זיין, אויב עס וועט ארויסקומען אז דער טשעפעט די קינדער וועלן די קינדער מער נישט גיין צו אים, און אויב עס וועט זיך ארויסשטעלן אז ער טשעפעט נישט די קינדער וועט ער יא קענען זען די קינדער, אבער איר דארפט נישט מורא האבן אז מען וועט אוועק נעמען די קינדער פון אייך.

שטארקטס אייך, זייטס נישט דערשראקן; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן מח): די וועלט איז ווי א שמאלע בריק, "וְהַכְּלָל וְהָעִקָּר הוּא לֹא לְהִתְפַּחֵד", דער עיקר איז מען זאל נישט מורא האבן; נעמט אריין אין זיך אמונה אז דער אייבערשטער וועט אויספירן צום גוטן.

מיר געפונען, ווען די אידן זענען ארויס פון מצרים האבן זיי געזאגט שירה און מרים הנביאה האט גענומען א פויק (דראם) און אלע פרויען האבן געפויקט מיט פויקן, אזוי ווי עס שטייט (שמות טו, כ): "וַתִּקַּח מִרְיָם הַנְּבִיאָה אֲחוֹת אַהֲרֹן אֶת הַתֹּף בְּיָדָהּ וַתֵּצֶאןָ כָל הַנָּשִׁים אַחֲרֶיהָ בְּתֻפִּים וּבִמְחֹלֹת"; פון וואו האבן די פרויען געהאט פויקן? אין מדבר איז נישט דא קיין געשעפטן וואו מען קען קויפן פויקן, ווי אזוי איז אנגעקומען צו זיי פויקן? זאגט רש"י אז די ערליכע פרויען וואס האבן געהאט א שטארקע אמונה זענען געווען זיכער אז דער אייבערשטער גייט מאכן נאך גרויסע ניסים, האבן זיי מיט גענומען מיט זיך פון מצרים מוזיקאלישע אינסטרומענטן צו קענען לויבן און דאנקען דעם אייבערשטן.

גרייטס אייך צו כלי זמר צו קענען דאנקען דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער גייט מאכן מיט אייך.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שמות, כ' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר האט מיר מחי' געווען מיט די בריוו; טאג און נאכט הער איך נאר יעדנ'ס קרעכצן און יעדנ'ס פראבלעמען, רוב מענטשן קומען נישט דערציילן זייער גוטע לעבן, מען קומט נאר קרעכצן. מען שרייבט בריוו אין וואס דער מאן האט טענות אויף די ווייב און די ווייב האט טענות אויפ'ן מאן, און פון אייך האב איך באקומען אזא שיינע הארציגע בריוו וואו איר שרייבט אז איר זענט צופרידן און איר זענט גליקליך אן א שיעור אז אייער מאן לערנט און העלפט אייך, הלואי זאל איך באקומען פון אלעמען אזעלכע בריוו, הלואי זאל זיין ליכטיג ביי אלעמען.

בנוגע וואס דער דאקטער זאגט וכו'; איר דארפט גארנישט טון, דער אייבערשטער וועט העלפן עס וועט זיין מיט א גוטע מזל אין א גוטע שעה. אז איר ווילט גיין יעדע פאר טעג קוקן אויב אלעס איז בסדר קענט איר גיין, ווידער אז איר זענט רואיג און איר ווילט נישט גיין דארפט איר נישט גיין; דאס ווענדט זיך אין אייך.

הערטס נישט אויף דאנקען דעם אייבערשטן וועט דער אייבערשטער מאכן מיט אייך גרויסע ניסים. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ב) אז קאפיטל ק' - "מזמור לתודה" איז מסוגל צו געבוירן גרינג דאס קינד; ווייל אז מען דאנקט און מען לויבט דעם אייבערשטן - דאס עפנט אויף אלע טויערן און מען איז זוכה צו א גרינגע לידה, זאלט איר נישט אויפהערן דאנקען און לויבן, לויבן און דאנקען דעם אייבערשטן אויף אלע חסדים, דאס וועט אייך העלפן צו האבן גרינג אין א גוטע מזל.

יעדן טאג זאלט איר זאגן דעם קאפיטל און נאכדעם זאלט איר בעטן די תפילה:

"מִזְמוֹר לְתוֹדָה הָרִיעוּ לַיהוָה כָּל הָאָרֶץ, עִבְדוּ אֶת יְהוָה בְּשִׂמְחָה בֹּאוּ לְפָנָיו בִּרְנָנָה, דְּעוּ כִּי יְהוָה הוּא אֱלֹהִים הוּא עָשָׂנוּ וְלוֹ אֲנַחְנוּ עַמּוֹ וְצֹאן מַרְעִיתוֹ, בֹּאוּ שְׁעָרָיו בְּתוֹדָה חֲצֵרֹתָיו בִּתְהִלָּה הוֹדוּ לוֹ בָּרְכוּ שְׁמוֹ, כִּי טוֹב יְהוָֹה לְעוֹלָם חַסְדּוֹ וְעַד דֹּר וָדֹר אֱמוּנָתוֹ.

הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל געבוירן גרינג און האבן גרינג, אלעס זאל זיין גוט, איך זאל זיך נישט מוטשען. בזכות אברהם אבינו, בזכות יצחק אבינו, בזכות יעקב אבינו, בזכות משה רבינו, בזכות אהרן הכהן, בזכות יוסף הצדיק, בזכות דוד המלך, בזכות שלמה המלך, בזכות רבי שמעון בר יוחאי, בזכות רבי יצחק לוריא אשכנזי, בזכות רבי ישראל בעל שם טוב, בזכות רבי נחמן בן פיגא מברסלב, בזכות רבי נתן מברסלב, בזכות רבינו אליעזר שלמה מברסלב, יהי לרצון אמרי פי והגיון לבי לפניך, ה' צורי וגואלי, אמן כן יהי רצון".

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב זיך מחי' געווען מיט דיין בריוו.

פון אלעס וואס דו שרייבסט מיר אינעם בריוו, פון דיינע שיעורים וכו' וכו' - האב איך דאס מערסטע הנאה פון דיין הפצה, אז דו פארשפרייסט פאר נאך אידן די זיסע עצות פון רבי'ן. דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון מזכה זיין נאך א איד צוריק צו קומען צום אייבערשטן.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט, אז ווען דער הייליגער צדיק רבי יצחק מדראהביטש זכותו יגן עלינו איז נפטר געווארן איז אים רש"י הקדוש אנקעגן געקומען אויבן אין הימל און אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע מעשים טוט אייער זון דער צדיק רבי מיכל'ע זלאטשובער אז דא אין הימל מאכט מען אזא רעש פון אים?" האט דער טאטע רבי יצחק מדראהביטש געענפערט: "ער לייגט אריין שטארקע כוחות אינעם דאווענען וכו'", האט אים רש"י הקדוש געזאגט: "פאר דעם אליינס וואלט מען נישט געמאכט אזא רעש דא אין הימל פון אים; אסאך צדיקים לייגן אריין כוחות אינעם דאווענען און מען מאכט נישט אזא גרויסע עסק פון זיי", האט דער טאטע ווייטער געזאגט: "ער לערנט זייער פלייסיג", האט אים רש"י הקדוש געענפערט: "דאס קען אויך נישט זיין די סיבה, ווייל אסאך צדיקים לערנען פלייסיג די הייליגע תורה, פאר דעם אליינס רעש'ט זיך נאך נישט", האט ער געזאגט: "צוליב זיין חסד און צדקה וכו'", האט רש"י הקדוש נאך אלץ נישט מסכים געווען, ביז רבי יצחק מדראהביטש האט אים געזאגט: "אפשר ווייל ער ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן? ער איז עוסק אין דעם זייער שטארק", האט רש"י הקדוש געזאגט: "היינו דאהני ליה, יעצט פארשטיי איך שוין פארוואס עס רעש'ט זיך פון אים"; ווייל ביים אייבערשטן איז זייער חשוב דער וואס ברענגט צוריק זיינע קינדער צו אים.

נעכטן האב איך געהאט א משפחה חתונה, קומט צו צו מיר א איד און גיסט זיך אויס זיין הארץ, אז זיין זון איז אים פארפאלן געווארן, ער האט אפגעלאזט אלעס השם ישמרינו, בתוך הדברים דערציילט ער מיר אז עס איז אריבער א לאנגע צייט וואס ער האט נישט געוויסט וואו דער זון געפונט זיך, זיי זענען געווען צוקריגט פאר א לאנגע צייט, איין טאג באקומט ער א טעלעפאן רוף, זיין זון וויינט: "טאטי, ראטעווע מיר, איך בין ארום גענומען מיט פופצן פאליציי אפיצירן, רעד צו זיי"; עפעס האט ער זיך פארפלאנטערט מיט'ן געזעץ. דער איד זאגט מיר: "עס איז אריין אין מיר אזא רחמנות, איך האב אים געהאלפן זיך ארויסדרייען פון דעם פלאנטער, איך האב אים געשיקט געלט וכו'"; דער איד זאגט מיר: "איך ווייס נישט וואס איז געשען מיט מיר, מיר זענען געווען אזוי צוקריגט, פלוצלינג ווען איך האב געהערט פון אים ווי ער וויינט "טאטי, ראטעווע מיר", האב איך באקומען אזא רחמנות אויף אים, אז איך האב פארגעסן פון זיינע שלעכטע מעשים".

פרעג איך דיר, שטעל זיך פאר דאס רחמנות וואס דער אייבערשטער האט אויף אונז; ווען מיר פירן זיך נישט אויף ווי עס דארף צו זיין, א בחינה ווי מיר זענען צוקריגט, און פלוצלינג געבט דער איד א שריי: "טאטי, ראטעווע מיר", ווי דער אייבערשטער האט רחמנות אויף אונז, העלפט אונז און געבט אונז וואס מיר דארפן.

בעט איך דיר מיין טייערע ליבער ... נרו יאיר, שטארק זיך ווייטער מיט'ן פארשפרייטן די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן; די ספרים ברענגען אריין א האפענונג אין מענטשן וואס זענען שוין מייאוש און צעבראכן, ווען מען לערנט די ספרים און קונטרסים געבט מען זיך א דערמאן אז מען האט א טאטע און מען געבט א שריי: "טאטי, ראטעווע מיר", דעמאלט וועקט זיך אויף די רחמנות פונעם אייבערשטן און מען באקומט אלע גוטע זאכן.

עס פעלט נישט אויס זאלסט ברענגען קיין אמעריקא סידי'ס; דא אין ישיבה מאכט מען אליינס סידי'ס, דער עיקר זאלסטו דאס פארשפרייטן דארט וואו דו וואוינסט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ויצא, ד' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן די הודעה.

עס טוט זייער וויי צו הערן אזעלכע שרעקליכע מעשיות; עס איז אזוי שרעקעדיג ווען מען הערט ווי מענטשן וואס שטעלן זיך אהער ווי שיינע מענטשן זאלן שטילערהייט טון אזעלכע רשעות השם ישמרינו. עס איז נישט דא וואס צו טון, מיר קענען נאר בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף אונז, מיר זאלן שוין אויסגעלייזט ווערן פונעם ביטערן גלות, עס זאל שוין זיין (ישעיהו יא, ט): "לֹא יָרֵעוּ וְלֹא יַשְׁחִיתוּ בְּכָל הַר קָדְשִׁי כִּי מָלְאָה הָאָרֶץ דֵּעָה אֶת ה', כַּמַּיִם לַיָּם מְכַסִּים".

בנוגע דערציילן פאר'ן קינד; איר זאלט חס ושלום נישט דערציילן פאר'ן קינד אלע פאליטיק און לשון הרע אויף איר טאטע, וואס וועט איר האבן פון דעם אז זי וועט וויסן וואס דער טאטע האט געטון מיט איר מאמע עליה השלום? זי דארף אים דאך סיי ווי מכבד זיין, דער אייבערשטער זאגט פאר יעדן מענטש אז ער מכבד זיין די עלטערן, אפילו די עלטערן פירן זיך נישט ווי עס דארף צו זיין. איך פארשטיי אייך זייער גוט, איר שפירט ווי איר ווילט שרייען אין די גאסן מען זאל וויסן אז מען האט דא געפייניגט אן אומשולדיגע מענטש און מען האט איר אזוי דערביטערט ביז זי איז נעבעך אוועק פון די וועלט; אבער וואס וועט איר האבן ווען די קינדער וועלן דאס וויסן? עס וועט ארויס קומען פון דעם נאר עגמת נפש.

אז איר ווילט טון א טובה פאר אייער שוועסטער'ס נשמה זאלט איר נאר אויפבויען אירע קינדער; איר זאלט קיינמאל נישט רעדן צו זיי שלעכטס אויף א צווייטן און זיכער נישט אויף זייערע עלטערן, וועלן זיי אויפוואקסן ערליכע אידן און זיי וועלן מאכן א נחת רוח פאר זייער מאמע.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חיי שרה, כ"ב חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זארגטס נישט וכו', עס איז א נארמאלע זאך מען זאל מורא האבן און טראכטן וואס גייט זיין און ווי שטארק איז די ווייטאג וכו'; אלע גייען דאס אריבער פאר'ן האבן די ערשטע קינד, אזוי ווי מיר זאגן די ערשטע טאג סליחות פאר'ן אייבערשטן: "חָלִים כְּמַבְכִּירָה מֵעֶבְרַת מַשָּׂאֶךָ", מיר ציטערן פונעם יום הדין אזוי ווי א פרוי ציטערט ווען זי גייט האבן איר ערשטע קינד; דאס איז דער סדר העולם, מען האט זייער מורא.

שטארקט זיך מיט אמונה און תפילה; בעטס דעם אייבערשטן אלעס זאל גיין בנקל ובנחת. תפילה איז זייער א שטארקע זאך, עס דריידט איבער דעם טבע, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ): "הַטֶּבַע מְחַיֵּב כָּךְ, וּתְפִלָּה מְשַׁנָּה הַטֶּבַע", תפילה איז משנה די טבע; בעטס דעם אייבערשטן אז אלעס זאל אריבער גיין בנקל ובנחת בזכות די צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר'ן אייבערשטן. דער רבי זאגט (ספר המידות, אות צדיק, חלק ב', סימן כ): "עַל יְדֵי הַזְכָּרַת שֵׁמוֹת הַצַּדִּיקִים יְכוֹלִים לְהָבִיא שִׁנּוּי בַּמַּעֲשֶׂה בְּרֵאשִׁית, כְּלוֹמַר לְשַׁנּוֹת הַטֶּבַע", דורכ'ן דערמאנען די נעמען פון צדיקים קען מען טוישן די טבע; דעריבער איז גוט אז ווען מען בעט דעם אייבערשטן זאל מען ארויסזאגן די נעמען פון די צדיקים וואס מען געדענקט אויסנווייניג, צום ביישפיל: אברהם, יצחק, יעקב, משה, אהרן, יוסף, דוד און שלמה, רבי שמעון בר יוחאי, רבי יצחק לוריא אשכנזי, רבי ישראל בעל שם טוב, רבי נחמן בן פיגא מברסלב, רבי נתן מברסלב וכו' וכו', און נאך נעמען פון צדיקים וואס מען געדענקט, און נאכדעם זאל מען בעטן דעם אייבערשטן.

איך שיק אייך א תפילה וואס איר זאלט בעטן יעדן טאג:

"הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל גֶעבּוֹירְן גְרִינְג אַ גֶעזוּנְט קִינְד בְּרַמַ"ח אֵיבָרִים וּשְׁסָ"ה גִּידִים אוּן אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין אַרִיבֶּער צוּ גֵיין דִי אַלֶע טֶעג וָואס אִיךְ וַוארְט - גְרִינְגֶערְהֵייט. נֶעם אַוֶועק פוּן מִיר אַלֶע מִינֵי עַיִן הָרַע'ס אַז קֵיינֶער זָאל מִיר נִישְׁט קֶענֶען שֶׁעדִיגְן. הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זוֹכֶה זַיין צוּ הָאבְּן עֶרְלִיכֶע קִינְדֶער וָואס וֶועלְן טוּן דַיין וִוילְן זֵייעֶר גַאנְץ לֶעבְּן. רִבּוֹנוֹ שֶׁל עוֹלָם, הֶעלְף מִיר אִיךְ זָאל זַיין גֶעזוּנְט אוּן שְׁטַארְק מַיין גַאנְצֶע לֶעבְּן, אִיךְ זָאל אֵייבִּיג טוּן נָאר גוּטֶע מַעֲשִׂים וָואס דוּ וֶועסְט הָאבְּן פוּן דֶעם אַ נַחַת רוּחַ. הֵיילִיגֶער בַּאשֶׁעפֶער, נֶעם אָן מַיין תְּפִלָה אוּן הֶעלְף מִיר שׁוֹין אִין זְכוּת פוּן אַלֶע צַדִיקִים, וּבִּפְרַט אִין דִי זְכוּת פוּן הֵיילִיגְן רֶבִּי'ן רַבֵּינוּ נַחְמָן בֶּן פֵיגָא זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ אוּן אִין זְכוּת פוּן רַבֵּינוּ אֱלִיעֶזֶר שְׁלֹמֹה בֶּן מְנַחֶם זְאֵב זְכוּתוֹ יָגֵן עָלֵינוּ, וָואס הָאט גֶעמַאכְט דִי תְּפִלָה, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ יְ"יָ צוּרִי וְגוֹאֲלִי, אָמֵן כֵּן יְהִי רָצוֹן".

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת וירא, י"ד חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דו דארפסט גארנישט טון וכו'; דאנק און לויב דעם אייבערשטן אויף דיינע ליכטיגע קינדער, מער פון דעם דארפט איר גארנישט טון.

מאך פרייליך דיין ווייב און געב צדקה, וועסטו זוכה זיין צו נאך קינדער; אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן כב): "מַה יַּעֲשֶׂה אָדָם וְיִהְיֶה לוֹ בָּנִים?" וואס זאל מען טון צו האבן קינדער, "יְפַזֵּר מְעוֹתָיו לַעֲנִיִּים", מען זאל געבן צדקה, "וִישַׂמַּח אֶת אִשְׁתּוֹ", און פרייליך מאכן די ווייב.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת לך לך, ו' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

דער אייבערשטער זאל העלפן אז אין דעם זכות וואס איר העלפט אנגרייטן די פרויען צוזאמקום אין צפת, איר זעט עס זאל זיין מיט הצלחה, זאלט איר זוכה זיין בקרוב געהאלפן צו ווערן מיט זרע של קיימא, אזוי ווי עס איז באוויסט פון צדיקים אז ווער עס איז זוכה צו פארשפרייטן אמונה פאר אנדערע וועט זוכה זיין צו זרע של קיימא.

איר האט אודאי געהערט פון די סגולה פון 'מקוה מלכה', וואס מוהרא"ש האט מבטיח געווען אז יעדע פרוי וואס וועט גיין אין מקוה מלכה וועט זוכה זיין צו קינדער; זאלט איר גיין קיין יבניאל זיך אינטערעסירן וכו' וועט איר זוכה זיין צו געהאלפן ווערן בקרוב מיט קינדער.

איך ווארט צו הערן די גוטע בשורה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, ערב ראש חודש חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

איך בין אזוי פרייליך אז דו קומסט יעדן אינדערפרי צום "גמרא שיעור" און נאכדעם גייסטו אין כולל פאר א שעה צו איבער חזר'ן דעם דף גמרא וואס מיר לערנען פאר יעדן טאג.

ביי מוהרא"ש זכרונו לברכה איז דער לימוד דף גמרא בכל יום געווען א יסוד היסודות, בפרט ביי אינגעלייט האט זיך מוהרא"ש געבעטן זיי זאלן גיין צו א שיעור גמרא; מוהרא"ש פלעגט זיך בארומען אז אין יבנאל איז דא יעדן טאג פינף שיעורים אינעם דף גמרא. ברוך ה' אז מיר לערנען יעדן טאג דעם דף גמרא אינדערפרי און איך פריי זיך אז דו קומסט.

זיי מחזק דיין ווייב אז זי זאל נישט זארגן פאר קינדער, איר וועט זוכה זיין צו זרע ברך ה'; זיי מקיים וואס דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן כב): "מַה יַּעֲשֶׂה אָדָם וְיִהְיֶה לוֹ בָּנִים?" וואס זאל א מענטש טון ער זאל האבן קינדער? "יְפַזֵּר מְעוֹתָיו לַעֲנִיִּים", ער זאל געבן צדקה, "וִישַׂמַּח אֶת אִשְׁתּוֹ וכו'", און ער זאל פרייליך מאכן זיין ווייב וכו', עיין שם.

איך האב דיר ליב.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, ערב ראש חודש חשון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

שטארק זיך באמונה פשוטה אינעם אייבערשטן; איך בין זיכער אז דער אייבערשטער וועט דיר העלפן, דו וועסט בקרוב זוכה זיין צו א גוטע בשורה, צו בנים זרע ברך ה'.

ווען דו בעטסט דעם אייבערשטן פאר קינדער זאלסטו געבן פאר צדקה דעם סכום פון 5.92; פינף דאללער מיט צוויי און ניינציג צענט, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדקה, חלק ב', סימן יד) עס זענען דא תפילות וואס ווערן נישט אנגענומען נאר ווען מען געבט צדקה, דער רבי געבט א ביישפיל, למשל ווען מען בעט: "תֶּן לִי בָּנִים", זאל מען געבן דעם סכום פרוטות וויפיל עס באטרעפט "תֶּן לִי בָּנִים" – 592; און די געלט זאלסטו געבן פאר ארימעלייט אדער זאלסטו דרוקן מיט דעם ספרים פון רבי'ן, פון מוהרא"ש; וועסטו זוכה זיין צו ליכטיגע קינדער.

א גרוס פון דיין מאן, איך האב זייער הנאה יעדן טאג אים צו זען קומען דאווענען אין ישיבה און לערנען.

פון ענקער ראש ישיבה און שדכן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נצבים, כ"ה אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליכטיגער תלמיד ... נרו יאיר.

מאך זיך א שיעור אין "ספר עצתו אמונה" וועסטו האבן חיזוק, דו וועסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן; איך האב גארנישט מחדש געווען, איך שרייב וואס איך האב זוכה געווען צו לערנען דורכאויס די אלע יארן פון מוהרא"ש.

שטארק זיך און שטארק דיין ווייב, איר וועט נאך זוכה זיין צו זרע של קיימא; יעצט ראש השנה איז א צייט נפקד צו ווערן בזרע של קיימא, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ראש השנה יא.) אז ראש השנה זענען אונזערע מאמעס די אמהות הקדושות נפקד געווארן בזרע של קיימא.

נעם זיך פאר לכבוד דעם נייעם יאר עוסק צו זיין ביתר שאת וביתר עוז אין פארשפרייטן די הייליגע עצות און חיזוק פון רבי'ן, דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו מצליח זיין אין דיין נייע געשעפט, דו וועסט האבן גרויס הצלחה.

מיט יעדן איינעם וועם דו רעדסט; מיט אידן אדער להבדיל אומות העולם, זאלסטו שטענדיג מזכיר זיין דעם אייבערשטנ'ס נאמען, גא"ד בלע"ס י"ו, אזוי וועסטו זייער שיין מצליח זיין.

איך ליב דיר, דיין ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נצבים, כ"ה אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר וזגתו ... תחי'.

זייט נישט באזארגט וועגן קינדער; איר וועט בקרוב זוכה זיין צו זרע של קיימא.

חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ראש השנה יא.) אז ראש השנה זענען די אמהות נפקד געווארן מיט קינדער; דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט נפקד ווערן יעצט ראש השנה מיט זרע של קיימא.

מען דארף שטענדיג דערמאנען חסדי ה' וואס דער אייבערשטער טוט שטענדיג מיט'ן מענטש, מיט דעם מאכט מען א כלי צו מקבל זיין פרישע חסדים. פאריאר ראש השנה האט איר ניטאמאל גע'חלומ'ט אז איר וועט טרעפן א שידוך און חתונה האבן, קוקט ווי דער אייבערשטער האט אייך אזוי שיין געהאלפן, אזוי וועט דער אייבערשטער אייך ווייטער העלפן מיט קינדער, פרנסה און כל טוב.

לכבוד דעם נייעם יאר זאלט איר זיך מקבל זיין ווייטער צו העלפן דעם רבי'ן בכל פרט ופרט, דער רבי בלייבט קיינעם נישט שולדיג, דער רבי זאגט: "ביי וועם איך נעם געב איך", און ווען א צדיק געבט, געבט ער בעין טובה.

א גוט געבענטשט יאר.

פון ענקער ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד משפחת ... שיחיו.

דאנקט און לויבט דעם אייבערשטן אויף די מתנה וואס ער האט אייך געגעבן אז איר האט געבוירן א קינד למזל טוב, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן נחת פון אלע אייערע קינדער.

איך בעט אייך זייער מרת ... תחי' איר זאלט אריין נעמען אין זיך די אמונה, איר זאלט חזר'ן אן א שיעור די ווערטער: "דער אייבערשטער פירט דער וועלט מיט א פונקטליכער חשבון", חזר'ט אייך דעם פסוק (דברים לב, ד): "הַצּוּר תָּמִים פָּעֳלוֹ, כִּי כָל דְּרָכָיו מִשְׁפָּט, אֵל אֱמוּנָה וְאֵין עָוֶל, צַדִּיק וְיָשָׁר הוּא", אלעס וואס דער אייבערשטער טוט, איז מיט א פונקטליכער חשבון.

ווי מער א מענטש נעמט אריין אין זיך די אמונה; ער ווייסט אז עס איז גארנישט דא אויף דער וועלט אויסער דעם אייבערשטן, דער אייבערשטער איז מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, דאן לעבט ער א רואיג לעבן.

מוהרא"ש זכרונו לברכה האט זיך געמאכט א ניגון אויף די ווערטער אלץ בחור ווען ער פלעגט גיין אין וואלד רעדן צום אייבערשטן, ער האט מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, פון די חיות וכו', האט ער זיך אונטער געזינגען די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם". מוהרא"ש האט דערציילט אז עס איז אים געווען זייער שווער אין אנהייב, ווייל ער האט זייער מורא געהאט צו זיין אליינס אין וואלד, און דערפאר האט ער גע'חזר'ט די ווערטער: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, וּבְתוֹךְ כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַךְ כְּלַל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם", ער האט דאס גע'חזר'ט אן א שיעור מאל ביז ער האט שוין נישט געהאט קיין שום פחד פון קיינעם, פון דעם איז געווארן די שיינע ניגון אויף די ווערטער.

דער אייבערשטער זאל אייך געבן כח איר זאלט צוריק קומען צו אייערע כוחות און זען מיט אייערע אויגן די חסדים וואס ליגט אונטער אלע פאסירונגען.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

גייט צוריק צו אייער מאן; רעדטס אייך נישט איין אז עס וועט אייך זיין בעסער מיט א צווייטן, ווייל מיט א צווייטן וועט אייך זיין אסאך שווערער. קודם וועט אייך זיין שווער ביז איר וועט זיך אויסוועלן א שידוך, נאכדעם וועט זיך אנהייבן די קריגערייען צווישן אייך און אייער צווייטער מאן איבער "מיינע קינדער" און "דיינע קינדער"; זיינע קינדער וועלן זיך אויפפירן צו אייך מיט גרויס חוצפה, זיי וועלן אייך לאכן אין פנים און עס וועט אייך זיין ביטער שווער.

זאג איך אייך, גייט צוריק צו אייער מאן, האטס רחמנות אויף אייערע קינדער; אייער מאן איז געווען ביי מיר און ער איז גרייט צו פאררעכטן, ער איז גרייט צו טון אלעס אויף דער וועלט אבי די קינדער זאלן נישט חרוב ווערן. קינדער ווערן חרוב ונחרב ווען עלטערן קריגן זיך; דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו לערנען און מחזק זיין בחורים, במשך די פופצן יאר וואס איך בין עוסק מיט קינדער און בחורים האב איך געזען אז רוב פראבלעמען מאכן זיך ביי קינדער פון גע'גט'ע שטובער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין צ:): "כָּל הַמְגָרֵשׁ אֶת אִשְׁתּוֹ, אֲפִילוּ מִזְבֵּחַ מוֹרִיד דְּמָעוֹת", ווען מאן און ווייב גט'ן זיך וויינט דער מזבח. פלעגט מוהרא"ש זכרונו לברכה שטענדיג זאגן: פארוואס וויינט דוקא דער מזבח? עס זענען דאך דא אסאך כלים אין בית המקדש; פארוואס וויינט נישט דער שלחן; דער מנורה; דער ארון; וואס עפעס דוקא דער מזבח? נאר דער מזבח וויינט, ווי צו זאגן: "מען איז שוין מקריב אויף מיר גענוג קרבנות, פארוואס פעלט אויס מען זאל ברענגען נאך קרבנות...".

איר זאגט אלעמען: "איך פאלג נאר וואס דער ראש ישיבה זאגט", יעדער וואס רעדט מיט אייך זאגט איר: "ראש ישיבה", "ראש ישיבה"; "וואס דער ראש ישיבה זאגט", זאג איך אייך קלאר וואס איך האב מקבל געווען פון מוהרא"ש זכרונו לברכה: "זיך גט'ן איז נישט די עצה", בפרט ווען עס איז דא קינדער אין שטוב; ווייל אויב מען גט זיך ליידן די קינדער פון דעם זייער גאנץ לעבן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האף אז דו וועסט מיר העלפן אין אומאן היי יאר אזוי ווי די פריערדיגע יארן מיט'ן דאווענען; זאלסט צוזאמנעמען אלע קינדער און בחורים וואס קענען זינגען זיי זאלן שטיין נעבן מיר ביים דאווענען העלפן זינגען דאס דאווענען און די ניגונים.

אויך זאלסטו צוזאמנעמען די מלמדים; סיי די מלמדים פון וויליאמסבורג און אויך פון שטעטל, ווייל איך וויל מאכן חדר אין אומאן פאר אלע קינדער. מיר פארן אם ירצה ה' ארויס מיטוואך פרשת נצבים און מיר קומען אן דאנערשטאג נאכמיטאג, וויל איך מאכן חדר פרייטאג און אויך זונטאג – ערב ראש השנה. די קינדער זאלן דאווענען צוזאמען, מען זאל לערנען מיט זיי אביסל הלכה און דערציילן סיפורי צדיקים, נאכדעם זאלן די מלמדים גיין מיט זיי צום ציון זאגן די עשרה מזמורים תהלים און זיך מתבודד זיין וכו', וכו'.

שמועס זיך אפ מיט די מלמדים – סיי פון שטאט און סיי פון שטעטל, אנצוגרייטן א פראגראם; טיקעטס און פרסים וכו', אז די קינדער זאלן 'וועלן' זיין אין שול און נישט ארויסלויפן וכו', ווייל ביי מיר איז דאס דער עיקר: "די קינדער"; די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט א ריינע הייליגע ראש השנה, אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רט): "אַייעֶרֶע קִינְדֶער זָאלְט אִיר מוֹדִיעַ זַיין וָואס דָא הָאט זִיך גֶעטוּן", און רבי נתן זאגט (שם): "וְאָמַר בְּרֶתֶת וְזִיעַ בְּהִתְלַהֲבוּת נוֹרָא", דער רבי האט דאס געזאגט מיט א מורא'דיגע פלאם און מיט א פלאקער.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.