בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#134 - עלטער איז א מעלה בלויז ווען מען פירט זיך מיט גוטע מעשים
חיזוק פאר מיידלעך, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת יתרו, י"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך הער פון דיינע טיטשערס און פון די מנהלת תחי' זייער גוטע גריסן אויף דיר.


בנוגע אז עס לערנען עלטערע מיט יונגערע אין איין כתה וכו'; ביי תלמידות פון "בית פיגא" מאכט נישט אויס די יארגאנג ווי אלט אדער ווי יונג מען איז, מען ווערט נישט קלענער אז מען זיצט מיט יונגערע מיידלעך און מען ווערט נישט עלטער ווען מען זיצט מיט עלטערע מיידלעך, מען מעסט נישט דעם מענטש לויט זיינע יארן, עלטער איז א מעלה בלויז ווען מען פירט זיך מיט גוטע מעשים. די הייליגע חכמים זאגן (קנים ג, ו) ווען מען ווערט עלטער ווערט מען נישט קלוגער און חשוב'ער, נאר אויב מען לעבט מיט'ן אייבערשטן און מיט די תורה; די אלע ערליכע אידן וואס לערנען תורה אין די יונגע יארן, "כָּל זְמַן שֶׁמַּזְקִינִין", ווי מער זיי עלטערן זיך, "דַּעְתָּן מִתְיַשֶּׁבֶת עֲלֵיהֶן", ווערן זיי מער באזעסן און קלוג, אבער די אלע וואס לערנען נישט - און לעבן נישט - מיט די תורה, ביי זיי איז פארקערט, "כָּל זְמַן שֶׁמַּזְקִינִין", ווי עלטער זיי ווערן, "דַּעְתָּן מִטָּרֶפֶת עֲלֵיהֶן", אלץ מער נאריש ווערן זיי.


איך האף אז דו וועסט אריין נעמען די ווערטער אין דיר, עס וועט דיר מער נישט שטערן צו זיצן אין איין כתה מיט יונגערע מיידלעך; דא ביים רבי'ן איז נישט קיין מעלה אז מען איז עלטער, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רו): ווי יונגער מען איז הערט מען בעסער די קול פונעם אייבערשטן וואס בעט זיך ביים מענטש: "קום צוריק", "טו תשובה"; אזוי ווי א שעפעלע וואס הויבט אן אוועק גיין פונעם פאסטוך, געבט דער פאסטוך א פייף מיט זיין פייפער אז די שעפעלע זאל צוריק קומען, ווי מער דאס שעפעלע גייט, וואו מער זי דערווייטערט זיך פונעם פאסטוך הערט זי ווייניגער דאס קול פונעם פאסטוך; אזוי אויך א מענטש, ווי עלטער מען ווערט הערט מען ווייניגער דעם קול וואס בעט דעם מענטש: "זיי וואויל", "זיי ערליך", "זיי איידל".


שרייב מיר נאך בריוו, איך ווארט צו זען אין דיינע בריוו אז עס איז דיר שוין נישט קיין חילוק מיט וועם דו זיצט – מיט יונגערע צי מיט עלטערע.

#133 - מ'מוז נישט זיין ווי יענעם
חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, יענער

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


האסט מיר מחי' געווען מיט דיין בריוו.


מזל טוב פאר'ן מסיים זיין די דריטע מאל ספר תהלים; אזוי זאלסטו ממשיך זיין דיין גאנץ לעבן, זאלסט יעדן טאג זאגן תהלים, דאס וועט דיר שטארקן און געבן כח.


זייער שיין צו ליינען ווי דו שטארקסט זיך און דו קוקסט נישט אויף א צווייטן; דו לעבסט פאר דיר און דו זוכסט נישט צו זיין ווי א צווייטן. איך מוז דיר זאגן, מענטשן וואס זענען אסאך עלטער ווי דיר לעבן נאך נישט זייער עכטע לעבן, זייער גאנצע קאפ איז נאר ווי אזוי זיי קענען זיין ווי א צווייטן; רוב טאג טראכטן זיי פון אנדערע, פון משפחה, חבר'טעס, שכנים און נאך. דאס ברענגט זיי קאפ וויי און דמיונות, מען באקומט א שטארקע דרוק (פרעשו"ר) ביז מען פאלט פון די כוחות.


אז מען לעבט מיט'ן רבי'ן, מיט די מעשה פונעם חכם און תם, איז א מחי' דאס לעבן; דער תם פלעגט זאגן (ספורי מעשיות מעשה ט', מחכם ותם): "דאס איז מיין מעשה און דאס איז זיין מעשה, און וואס דארף איך רעדן פון אנדערע"; ער פלעגט שטענדיג קוקן אויף זיך, וויפיל ער פארדינט און אזוי ווייטער.


אז מען לעבט מיט דעם געדאנק, מען קוקט נאר אויף זיך - דעמאלט פאלן אוועק אלע פחדים, דמיונות און שלעכטע מחשבות, מען הויבט אן שפירן דעם אייבערשטן, מען ווערט פטור פון דעם יצר הרע וואס פארדרייט א קאפ מיט זיינע דמיונות. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כה): חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סוכה נב.) דער יצר הרע האט זיבן נעמען, היינט - זאגט דער רבי - דארף מען אים צו געבן אן אכטע נאמען, א נייע נאמען: 'כֹּחַ הַמְדַמֶּה', ער מאכט א מענטש טראכטן שלעכטס; ער ברענגט אריין אין א מענטש אומזיסטע שרעק מיט דמיונות און פרעשור פון ארומיגע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#132 - די מיידלעך זאלן אריינקומען צו די פלעי
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, דרך ארץ, שטעטל, מדות טובות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב, קרית ברסלב ליבערטי.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך הער זייער גוטע גריסן אויף דיר פון דיינע טיטשערס; זיי זאגן מיר ווי שיין דו פירסט זיך מיט דרך ארץ, דו זיצט אין כתה מיט כבוד, דו רעדסט נישט ווען דיינע טיטשערס רעדן און אזוי ווייטער.


... תחי', שפיל זיך שיין מיט דיינע חבר'טעס, שפיל מיט יעדע מיידל, מאך נישט קיין אויסנאם, דו זיי יעדן איינעם'ס חבר'טע, וועסטו מיר מאכן א נחת רוח.


איך וויל זייער שטארק אז די עלטסטע קלאס פון בית פיגא ליבערטי זאלן אריין קומען זונטאג אין שטאט צו די פלעי וואס די מיידלעך פון בית פיגא וויליאמסבורג שטעלן פאר, די מעשה פונעם בערגער מיט'ן ארעמאן, די מעשה וואס דער הייליגער רבי האט דערציילט. איך וועל זארגן פאר ענק איר זאלט האבן פלעצער און א וועג אהין און צוריק אהיים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

#131 - די פאר ווערטער וואס מען בעט שטילערהייט טוישט די טבע
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, רפואה, סיפורי צדיקים, תפלות אויף אידיש, האר

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך בעט דעם אייבערשטן אז דיינע האר זאלן נישט ארויספאלן; איך בין זיכער אז דער אייבערשטער וועט דיר העלפן דו וועסט האבן געזונטע האר ביז דיין חתונה.


בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג: "אייבערשטער העלף מיר אז מיינע האר זאלן נישט ארויספאלן", וועסטו זען אפענע ניסים; תפילה איז שטערקער פון אלצדינג, די פאר ווערטער וואס מען בעט שטילערהייט טוישט די טבע.


הער א מעשה וואס האט פאסירט ביים הייליגן רבי'ן (חיי מוהר"ן, סימן תלט), ווען דער רבי איז שוין געווען זייער נישט געזונט, דעם לעצטן ראש השנה פון רבינ'ס לעבן, שנת תקע"א, איז געווען ביים רבי'ן אן אייניקל – ישראל'יק, א זון פון שרה דעם רבינ'ס טאכטער - דער אייניקל איז אריין געגאנגען צום רבי'ן אין שטוב און דער רבי האט אים געבעטן: "דאווען פאר מיר איך זאל זיין געזונט", האט ער געפרעגט דעם רבי'ן: "וואס וועל איך באקומען פאר דעם?" האט דער רבי געשמייכלט און געזאגט פאר די תלמידים: "ער פירט זיך שוין ווי א גוטער איד", (אזוי פלעגט מען דעמאלט רופן א רבי – 'א גוטער איד'), האט אים דער רבי געגעבן זיין גאלדענעם זייגער; ישראל'יק האט גענומען דעם זייגער און געזאגט הויך אויפן קול: "גאט גאט! לאז מיין זיידע זיין געזונט", און אלע מענטשן וואס זענען דארט געווען האבן זיך צולאכט, האט זיך דער רבי אנגערופן צו זיי און געזאגט: "וואס לאכט איר, וואס דען איז תפילה?!" זיי האבן געלאכט מיינענדיג צו פרעגן: 'דאס מיינט תפילה? אויף דעם האסטו באקומען א זייגער?!' האט דער רבי זיי געזאגט: "וואס דען איז תפילה?!" דאס איז תפילה! פשוט'ע ווערטער פאר'ן אייבערשטן, אן קיין שום צוגעלייגטע זאכן וכו'.


שטארק זיך; זיי נישט דערשראקן, שעם זיך נישט פון קיינעם.

#130 - זיי מקרב די שטילע פארמאכטע מיידלעך
חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, מדות טובות, חסד

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך האב זייער הנאה צו הערן אז דו זאגסט יעדן טאג תהלים און יעצט האסטו מסיים געווען די זיבעטע מאל 'ספר תהילים'; דער הייליגער צמח צדק זכותו יגן עלינו האט געזאגט: "ווען מענטשן וואלטן געוואוסט דאס גרויסקייט פון זאגן תהלים וואלט מען שטענדיג עוסק געווען אין תהלים".


איך בעט דיר זייער זאלסט מקרב זיין אלע מיידלעך וואס זענען בטבע פארמאכט וכו'; זוך זיי אויף און מיט זיי זאלסטו שפילן. אסאך מאל מיינט מען אויף א מיידל אז זי איז שטיל און זי וויל נישט שמועסען וכו', קיינער טראכט נישט וואס ליגט אונטער איר שטילקייט, קיינער זעט נישט איר צעבראכענע הארץ ווי זי שעמט זיך אז זי האט נישט מיט וועם צו שמועסן, בעט איך דיר דו זאלסט אייביג מקרב זיין מיידלעך וואס זיצן אין די זייט וועט דער אייבערשטער דיר אויך מקרב זיין, דער אייבערשטער וועט דיר געבן ליבשאפט און ווארעמקייט, ווייל (סוטה ח:): "בְּמִדָּה שֶׁאָדָם מוֹדֵד, בָּהּ מוֹדְדִין לוֹ", ווי אזוי א מענטש פירט זיך אויף, אזוי פירט זיך דער אייבערשטער מיט אים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#129 - אזעלכע וואוילע עלטערן וואס געבן זיך אוועק פאר אידישע קינדער
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, הפצה, זיכוי הרבים

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, ט"ז שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט עלטערן וואס געבן זיך אוועק פאר אידישע קינדער, זיי העלפן טאג און נאכט אנדערע מענטשן זיי זאלן האבן א שיינע לעבן; עס איז נישט אזוי ווי דו מיינסט אז מענטשן נעמען אוועק דיינע עלטערן פון דיר, און ווען נישט די מענטשן וואלסטו מער געקענט פארברענגען און שמועסן מיט זיי, דאס איז נישט אמת, נאר ווען זיי וואלטן נישט געהאלפן מענטשן וואלטן זיי געווען באשעפטיגט מיט הבלי עולם הזה.


קינדער פון אנדערע משפחות האבן גארנישט מיט זייערע עלטערן, די עלטערן זענען פאריאגט און פארפלאגט צו ברענגען געלט, די גאנצע קאפ ליגט אין געלט; מען טראכט וואו מען קען מאכן נאך א דאללער, וואו מען קען זיך בויען א נאמען וכו', און אנדערע שטותים; ווידער דיינע עלטערן געבן זיך אוועק זייער לייב און לעבן פאר אנדערע מענטשן זיי זאלן וויסן ווי אזוי צו לעבן, זיי ברענגען דורכדעם נענטער און נענטער משיח צדקינו.


איך האף אז דו וועסט גיין אין די וועגן פון דיינע חשוב'ע עלטערן; דו וועסט זיין א גרויסע מפיצה, דו וועסט זיין א ביישפיל פון א תלמידה פון אונזער סקול "בית פיגא". דו וועסט גיין אין די וועגן פון די ערליכע פרויען, די גרויסע העלדן פון כלל ישראל וואס האבן אוועק געגעבן זייער לעבן פאר'ן אייבערשטן, צו מקרב זיין אידישע קינדער.


דו ווייסט וואס דער הייליגער רבי האט געזאגט, די סיבה פארוואס דער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט אזוי ליב געהאט זיין טאכטער אדל (דעם רבינ'ס באבע) און איר שטענדיג אויסגערימט, ווייל די הייליגע צדקת איז שטענדיג ארום געגאנגען מיט א בענקעניש צום אייבערשטן און געטראכט: 'וואס קען איך טון צו מאכן א נחת רוח פאר'ן אייבערשטן?' דאס זאל זיין דיין גאנצע ווילן און שטרעבן, צו העלפן נאך אידן זיי זאלן קענען לעבן די זיסע לעבן וואס מיר לעבן.


איך קוק ארויס און איך ווארט מיט געדולד צו זען וואס גייט אויסוואקסן פון דיר.


שרייב מיר נאך, שרייב מיר לכל הפחות יעדע וואך; מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך דיר ענטפערן אלע דיינע שאלות.


אויך זאלסטו ליינען די בריוו פון עצתו אמונה; אלע בריוו זענען געשריבן פאר דיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#128 - בעטן דעם אייבערשטן פאר אן ערליכן חתן
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בא, ב' שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


פארוואס זאלט איר זיך עקשנ'ען פאר א בחור פון ישיבה? עס איז נישט גוט זיך צו עקשנ'ען ווען עס קומט צו א שידוך - אויף קיין שום זאך, מען דארף זיך עקשנ'ען נאר אויף איין זאך, בעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם איך וויל חתונה האבן מיט אן ערליכער בחור, וואס מיר וועלן קענען אינאיינעם אויפשטעלן ערליכע אידישע דורות".


חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (מועד קטן יח:) רבא האט אמאל געהערט ווי איינער דאווענט פאר א געוויסע שידוך, האט אים רבא געזאגט: "נישט אזוי בעט מען דעם אייבערשטן, דו בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט טרעפן א גוטע שידוך; זאלסט האבן א גוט לעבן, אן ערליכער מאן וואס מיט אים וועסטו קענען אויפשטעלן א ערליכע שטוב".


היינטיגע צייטן איז זייער שרעקעדיג, מען ווייסט נישט פון אינדרויסן וואס דער מענטש איז, אסאך מענטשן שפילן א טאפלטע לעבן; מען קען אויסקוקן אינדרויסן א וואוילער בחור און קיינער קען נישט חלומ'ן וואס ליגט אונטערן שיינע רעקל, אונטערן שיינעם היט, מען איז אייגעטונקען אין עבירות וואס דאס ברענגט צו כפירה רחמנא לצלן, מען קען אריינפאלן מיט איינעם וואס וויל נישט לעבן א אידישע לעבן.


דערפאר דארף א מיידל בעטן איר גאנץ לעבן: "הייליגער באשעפער געב מיר א מאן וואס איז ערליך, א מאן מיט אמונה, א מאן וואס וועט זיין גוט צו מיר, מיר וועלן לעבן א גוט לעבן, א זיס לעבן, א אידישע לעבן; א מאן מיט וועם איך וועל קענען אויפשטעלן א ערליכע שטוב, בנים ובני בנים עוסקים בתורה ובמצוות".


מיינטס נישט אז יעדער בחור וואס דריידט זיך אין ישיבה האט א שייכות מיט'ן רבי'ן, נישט יעדער וואס דריידט זיך אין ברסלב איז ברסלב; מען קען זיין ביים צדיק און אלעס איז פארלאשן. דער רבי ברענגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן יז) דעם זוהר (פרשת חיי שרה, דף קכח.) אז עפרון האט געהאט די מערת המכפלה, פאר אים איז דאס געווען א טונקעלע פלאץ, ער האט דאס אנגעקוקט ווי א שלעכטע פלאץ, ער האט געוואלט פטור ווערן פון דעם, ווידער אברהם אבינו האט געזען דאס ליכטיגקייט דערפון, ער האט געזען די שיין וואס קומט ארויס פון דעם פלאץ, אז דאס איז דער טויער פון גן עדן, האט ער דאס אפגעקויפט; זעט מען פון דעם אז א מענטש קען זיין ביים צדיק און פאר אים איז דאס א טונקעלע פלאץ.


עקשנ'ט זיך נישט פאר א בחור פון אונזער ישיבה, עקשנ'ט זיך נאר אויף איין זאך: נישט אפלאזן דעם אייבערשטן, נישט אפלאזן דעם צדיק - דער הייליגער רבי; אויף דעם דארף מען זיין פאר'עקשנ'ט, אז דער רבי זאל בלייבן אונזער רבי אויף די וועלט און אויף יענע וועלט.

#127 - געב קארטלעך נאר פאר מיידלעך און פרויען
כיבוד אב ואם, חברים, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, קדושה, שידוכים, אמונה, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת בא, ראש חודש שבט, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף וועל איך פרובירן צו ענטפערן אויף אלע פראגעס.


צום ערשט בעט איך דיר זייער זאלסט זיך שטארקן מיט אלע דיינע כוחות, חזר'ט דיך די אמונה ווייל אמונה מאכט שטארק; ווי מער מען האט אמונה אלץ מער שטערקער איז מען.


דער הייליגער רבי איז דאס מסביר מיט א שיינע משל (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קנה) אזוי ווי ווען מען פלאנצט איין א ווייצל אין ערד, אויב מען פלאנצט עס אין א גוטע ערד דעמאלט וואקסט עס זייער שיין, עס ווערט נישט געשטערט פון קיין שום ווינט, דינערן און בליצן, "מֵחֲמַת שֶׁיֵּשׁ כֹּחַ הַצּוֹמֵחַ וְכֹחַ הַגּוֹדֵל, עַל כֵּן אֵינוֹ מַזִּיק לוֹ שׁוּם דָּבָר", ווייל עס האט א כח וואס מאכט איר וואקסן, קיין שום זאך קען דאס נישט אפשטעלן, אבער אז מען לייגט דאס ווייצל אין ערד וואס איז נישט גוט צו וואקסן, ווערט דאס קערענדל פארפוילט. "וֶאֱמוּנָה הִיא בְּחִינַת כֹּחַ הַגּוֹדֵל וְכֹחַ הַצּוֹמֵחַ", אזוי איז מיט אמונה, אמונה איז א זאך וואס געבט כח פאר'ן מענטש אנצוגיין אין לעבן, עס מאכט דעם מענטש זאל וועלן וואקסן. אזוי ווי עס שטייט (אסתר ב, ז): "וַיְהִי אוֹמֵן אֶת הֲדַסָּה", זאגן חכמינו זכרונם לברכה (מדרש תהלים כב, כג): מרדכי האט אויפגעצויגן אסתר המלכה; דער פסוק באציט זיך מיט דאס ווארט 'אמונה' פאר די ווארט 'אויפברענגען'.


נאך זאגן חז"ל (שבת לא.): "אֱמוּנָה זֶה סֵדֶר זְרָעִים", זאגט דער רבי, ווען א מענטש האט אמונה האט ער א כח פון וואקסן און ווערן גרעסער, "אֲזַי אֵין מַזִּיק לוֹ שׁוּם דָּבָר", קיין שום זאך קען אים נישט שטערן, "וְאֵינוֹ יָרֵא מִשּׁוּם אָדָם", ער האט נישט קיין שרעק פון קיין שום מענטש, "וְשׁוּם דָּבָר", און פון קיין שום זאך. "וּמִתְפַּלֵּל בַּחִיּוּת", אז מען האט אמונה דאווענט מען מיט א געשמאק, "כָּרָאוּי", אזוי ווי מען דארף דאווענען. "וְנוֹסֵעַ לְהַצַּדִּיק", מיט אמונה פארט מען צום צדיק, "כִּי אֵינוֹ מִתְיָרֵא וּמִתְפַּחֵד מִשּׁוּם עִנְיָן שֶׁבָּעוֹלָם", ווייל מען האט נישט מורא פון קיין שום זאך און קיין שום מענטש אויף די וועלט, "אֲבָל כְּשֶׁיֵּשׁ חִסָּרוֹן בָּאֱמוּנָה אֲזַי אֵין לוֹ כֹּחַ הַגּוֹדֵל וְכֹחַ הַצּוֹמֵחַ וַאֲזַי הוּא נִרְקָב מַמָּשׁ, כְּמוֹ הַחִטָּה הַנַּ"ל", אבער ווען מען האט נישט קיין אמונה דעמאלט האט מען נישט קיין כוח אנצוגיין, מען וואקסט נישט, מען ווערט פארפוילט ממש אזוי ווי א קערענדל וואס פוילט אין נישט גוטע ערד.


זאלסטו זיך חזר'ן אמונה, זינג זיך דעם ניגון: "מְמַלֵּא כָּל עַלְמִין, וְסוֹבֵב כָּל עַלְמִין, אֵין שׁוּם מְצִיאוּת בִּלְעָדָיו יִתְבָּרַך כְּלָל, וּבְכָל תְּנוּעָה וּתְּנוּעָה שָׁם אֲלוּפוֹ שֶׁל עוֹלָם, - דער אייבערשטער איז איבעראל און אלעס איז דער אייבערשטער, עס איז נישט דא קיין שום מציאות אויסער דעם אייבערשטן, אין יעדע איינציגסטע תנועה געפונט זיך דער אלופו של עולם"; דורכדעם וועסטו זיין שטארק און מצליח זיין אין לעבן.


בנוגע הפצה וכו', זיי ממשיך צו געבן קארטלעך פאר אלעמען; פארשטייט זיך נאר פאר מיידלעך און פרויען. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן אונז (בראשית רבה פד, ד): "אַבְרָהָם הָיָה מְגַיֵּר אֶת הָאֲנָשִׁים וְשָׂרָה מְגַיֶּרֶת אֶת הַנָּשִׁים", אברהם אבינו האט מגייר געווען מענער און שרה אמינו האט מגייר געווען פרויען.


בנוגע בלייבן שבת אין שטוב וכו'; בלייב אין שטוב העלפן דיין מאמע, אין דעם זכות וועלן דיינע קינדער דיך מכבד זיין. טראכט אריין אביסל טיפער, ווילסטו דען נישט אז אין יארן ארום ווען דו וועסט האבן גרויסע קינדער אז זיי זאלן בלייבן מיט דיר אין שטוב דיר העלפן? איז דאך זיכער אז דו זאלסט זיין אין שטוב העלפן דיין מאמע, אפילו עס איז דיר שווער.


בנוגע רעדן מיט מרת ... תחי'; עס איז זייער גוט זאלסט זיך מחזק זיין מיט איר, א גוטע חבר איז פון די זאכן וואס חז"ל זאגן אז מען דארף דאס האבן אין לעבן צו קענען זיין א איד. די הייליגע חכמים זאגן (אבות ב, ט): "אֵיזוֹהִי דֶרֶךְ יְשָׁרָה שֶׁיִּדְבַּק בָּהּ הָאָדָם?" וואס איז די ריכטיגע וועג ווי אזוי א מענטש זאל זיך פירן, "רַבִּי יְהוֹשֻׁעַ אוֹמֵר, חָבֵר טוֹב", רבי יהושע זאגט ער זאל זיך נעמען א גוטער חבר; ווייל אז מען האט א גוטער חבר קען מען זיך מחזק זיין איינער דעם צווייטן, דו דארפסט נישט מורא האבן אז זי וועט דערציילן פאר אנדערע דיינע מיטמאכענישן, זי איז א וואוילע פרוי.


בנוגע גיין צו די פאליציי וכו'; איך האב דיר שוין פון לאנג געשריבן וואס צו טון, פון דעסטוועגן וועל איך נאכאמאל ענטפערן אז אנדערע זאלן אויך וויסן ווי אזוי זיך צי פירן אין אזא פאל השם ישמרינו. אויב מען ווערט באצוואונגען פון א מניוול רחמנא לצלן דארף מען גיין צו די פאליציי דאס דערציילן און יענעם איינשפארן אין תפיסה אן קיין רחמנות; אפילו אלע שרייען אז מען טאר נישט דארף מען דאס טון. אין אייער פאל, ווי איר שרייבט אז דאס איז נאר א חשש בעלמא וכו', יענער האט אייך בחסדי השם נישט געטשעפעט, ער האט זיך טאקע אויפגעפירט נישט שיין וכו' אבער בחמלת השם האט ער נישט אויסגעפירט זיינע שלעכטע מחשבות, זאלט איר אפלאזן די מעשה.


זאג פאר די פרוי וואס לויפט דיך נאך וכו' אז זי זאל זיך אפטשעפען פון דיר; זי האט מיר אויך געשריבן א גאנצע מגילה, סך הכל וויל זי אייך נוצן פאר איר אייגענע אינטערעסע, זי וויל אים איינשפארן וכו'; דאס האט נישט מיט אייך.


בנוגע וואס נאך דו קענסט טון צו צואיילן דיין שידוך; העלף דיין מאמע, האב רחמנות אויף איר; העלף איר מיט שמחה, העלף איר מיט חיות, וועסטו צוריק באקומען שכר אויף די וועלט און אויף יענע וועלט, אזוי ווי חז"ל זאגן (פאה א, א): "אֵלּוּ דְבָרִים שֶׁאָדָם אוֹכֵל פֵּרוֹתֵיהֶם בָּעוֹלָם הַזֶּה, וְהַקֶּרֶן קַיֶּמֶת לוֹ לָעוֹלָם הַבָּא; כִּבּוּד אָב וָאֵם", אויף כיבוד אב ואם באצאלט דער אייבערשטער שכר נישט נאר אויף יענע וועלט, נאר אויך אויף דער וועלט.


זיי ממשיך מיט'ן זאגן תהילים; יעדע קאפיטל תהילים וואס דו זאגסט געבט צו פאר דיין שידוך.


נאכאמאל בעט איך דיר, שטארק זיך מיט אמונה וועט דיר אלעס גיין גרינגער.

#126 - ווי אזוי קען איך מאכן א נחת רוח פאר'ן אייבערשטן
תפילה והתבודדות, חיזוק פאר מיידלעך, עבודת השם, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וארא, כ"ו טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז יעדע זאך וואס איר דארפט בעט איר דעם אייבערשטן; איר האט אזויפיל מעשיות פון תפילה, יעדע זאך וואס גייט אריבער אויף אייך און אויף אייער משפחה ווענדט איר זיך נאר צום אייבערשטן.


זייטס מחזק אנדערע מיידלעך; טראכטס אלע סארט וועגן ווי אזוי איר קענט מחזק זיין אנדערע זיי זאלן לעבן מיט אמונה.


דער הייליגער רבי האט אמאל געזאגט, די סיבה פארוואס דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו האט אזוי ליב געהאט זיין טאכטער אדל (דעם רבינ'ס באבע) און איר שטענדיג אויסגערימט איז געווען ווייל זי איז שטענדיג ארום געגאנגען מיט א בענקעניש צום אייבערשטן און געטראכט: 'וואס קען איך טון צו מאכן א נחת רוח פאר'ן אייבערשטן? וואס קען איך טון צו הייליגן זיין נאמען?'


עס איז דא צו באקומען אין ירושלים יעדע וואך די קונטרסים "עצתו אמונה"; איר דארפט זיך פארבינדן מיט די מפיצים וועט איר דאס קענען זען וועכנטליך, דאס וועט אייך מחזק זיין און אייך אויסקלארן אלע אייערע ספיקות.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#125 - קריאת שמע שעל המיטה של אריז"ל איז פאר אלעמען
חיזוק פאר מיידלעך, שלאפן, נעגל וואסער, קריאת שמע

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


קריאת שמע שעל המיטה של אריז"ל איז פאר אלעמען, סיי פאר אינגלעך און סיי פאר מיידלעך.


וואויל איז דעם וואס ליינט קריאת שמע פאר'ן גיין שלאפן, דורכדעם וועט ער געראטעוועט ווערן פון אלעם שלעכטס, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ה.): "כָּל הַקּוֹרֵא קְרִיאַת שְׁמַע עַל מִטָּתוֹ - מַזִיקִין בְּדֵילִין הֵימֶנּוּ", ווער עס ליינט קריאת שמע פאר ער לייגט זיך שלאפן גייען אלע מזיקים אוועק פון אים. נאך זאגן חז"ל (ברכות ח:): רבא האט געזאגט פאר זיינע קינדער: "אַל תֵּשְׁבוּ עַל מִטַּת אֲרַמִּית", איר זאלט נישט שלאפן אין א גוי'שע בעט; זאגט די גמרא אפאר פשטים וואס דאס מיינט, די ערשטע פשט איז: "לֹא תִּגְנוּ בְּלֹא קְרִיאַת שְׁמַע", ער האט זיי געזאגט זיי זאלן נישט גיין שלאפן אן ליינען קריאת שמע; זעט מען פון דעם ווי חשוב עס איז ווען מען ליינט קריאת שמע פאר מען לייגט זיך שלאפן.


אויך נעגל וואסער איז פאר אלעמען – סיי פאר אינגלעך און סיי פאר מיידלעך; מען טרעט נישט אראפ פון בעט אן אפגיסן נעגל וואסער.


וואס דו דארפסט זאלסטו בעטן פונעם אייבערשטן, וועסטו זען גרויסע ניסים.

#124 - בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט וועלן זיין צניעות'דיג
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, תפלות אויף אידיש

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת שמות, י"ז טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


יישר כח פאר אלע שיינע לויב ווערטער; איך פריי זיך זייער צו הערן אלעס וואס דו שרייבסט פון סקול, אז אלע מיידלעך פירן זיך אויף שיין איינער מיט'ן צווייטן, מען טשעפעט זיך נישט און מען איז פרייליך.


איך וויל דיר בעטן שיינערהייט אז דו זאלסט גיין אנגעטון איידל; עס פאסט נישט פאר א תלמידה פון 'בית פיגא' צו גיין אנגעטון וכו'. א 'בית פיגא' תלמידה דארף זיין זייער איידל, רעדן איידל, גיין אנגעטון איידל און זיך אויפפירן איידל. ווייל אלע קוקן אויף די 'בית פיגא' תלמידות, אלע ווילן זען וואס איז דאס 'בית פיגא', וואס איז דאס ברסלב.


איך פארשטיי אז דו האסט נישט ליב די איידעלע וועג, דו האסט ענדערש ליב צו גיין אנגעטון פראסט, אבער מיט תפילה וועסטו באקומען א נייע ווילן, א נייע גייסט. בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג די קליינע תפילה:


"הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל גיין אנגעטון אזוי ווי דו ווילסט; איך וויל טון דיין ווילן, איך וויל האבן די ברכה פון גוטע קינדער, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המדות, אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", ווער עס גייט אנגעטון איידל וועט האבן ערליכע קינדער.


הייליגער באשעפער, איך פאר מיר האב ליב צו גיין אנגעטון מער פראסט, איך האב ליב קורץ, אויסגעשניטן, קלעבעדיג און שרייעדיג וכו' וכו', איך האב נישט ליב איידל, איך וויל אבער זיין גוט, איך וויל טון דיין ווילן, איך וויל זיין הייליג; לייג אריין אין מיר א הייליגקייט, א ריינקייט איך זאל ציען צו גוטס, איך זאל וועלן זיין ערליך".


אז דו וועסט יעדן טאג בעטן די תפילה וועט דער אייבערשטער דיר העלפן עס וועט אריין גיין אין דיר א גוטער מלאך, "כי מלאכיו יצוה לך", דער מלאך וועט דיר שלעפן צו גוטע קליידער געשעפטן, "לשמרך בכל דרכך", דער מלאך וועט דיר באגלייטן און דיר היטן.


לייג אוועק די בריוו; זאג די תפילה יעדן טאג ביז דו וועסט שפירן אז די תפילה איז שוין נישט פאר דיר, דו וועסט שוין נישט קענען זאגן די ווערטער: "איך האב ליב קורץ, אויסגעשניטן, קלעבעדיג און שרייעדיג וכו' וכו'".


 

#123 - גיי אנגעטון איידל וועסטו באקומען אן ערליכער בחור
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער פאר דיין בריוו און איך פריי זיך אז דו האסט געענדיגט תהילים די ערשטע מאל אין דיין לעבן.


הייב אן נאכאמאל תהילים, זאג יעדן טאג תהילים; אין תהילים ליגן אלע ישועות און אלע ברכות.


וואס דו דארפסט זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן; רעד צום אייבערשטן אויף דיין אייגענע שפראך, וועסטו זען גרויסע ניסים.


זע צו גיין אנגעטון איידל וועסטו באקומען אן ערליכער בחור, א בחור מיט יראת שמים. אז דו וועסט אכטונג געבן צו גיין אנגעטון צניעות'דיג און צו רעדן צניעות'דיג  - וועט דער אייבערשטער מאכן מיט דיר גרויסע ניסים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#122 - וואס מיידלעך קענען טון אין די ליידיגע צייט
כיבוד אב ואם, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, תהלים, קריאת שמע, מוזיק

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויחי, עשרה בטבת, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו שרייבסט אינעם בריוו אז אסאך מאל שפירסטו זיך אליינס אויף די וועלט, דו פרעגסט וואס דו קענסט טון.


די גרעסטע זאך וואס דו קענסט טון איז העלפן דיין מאמע, דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון העלפן די מאמע מיט די שטוב ווירטשאפט, נאך אביסל וועסטו חתונה האבן און דו וועסט אויך האבן קינדער, ערשט דעמאלט וועסטו כאפן וואס איז א מאמע, דעמאלט וועסטו פארשטיין ווי אויסגעמוטשעט א מאמע איז מיט די שטוב ארבעט. דעריבער זאלסטו שטענדיג העלפן דיין מאמע; ווען דו שפירסט זיך ליידיג און אומעטיג פרעג דיין מאמע: "וואס קען איך טון?" מאך די וועש, אדער די געשיר, אדער רוים צוזאם די שטוב, אדער קאך און באק וכו' וכו'.


אויך זאלסטו זאגן אביסל תהילים; פרוביר צו זאגן דעם יום תהילים און זיי זיך מתבודד, בעט דעם אייבערשטן יעדע זאך וואס דו דארפסט, בעיקר זאלסטו אסאך בעטן פאר דיין שידוך און פאר דיינע קומענדיגע דורות.


אויך קענסטו רעדן מיט חבר'טעס; היינט איז זייער גרינג צו זיין פארבינדן מיט גוטע חבר'טעס דורך רעדן אויפן טעלעפאן, זיי מחזק אנדערע וועסטו אליינס ווערן מחוזק.


בנוגע הערן מוזיק בשעת מען ליינט קריאת שמע; דו קענסט הערן מוזיק בשעת דו ליינסט קריאת שמע. געב אכטונג צו הערן נאר מוזיק פון ערליכע בעלי מנגנים, דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ג): "מִי שֶׁשּׁוֹמֵעַ נְגִינָה מִמְּנַגֵּן רָשָׁע קָשֶׁה לוֹ לַעֲבוֹדַת הַבּוֹרֵא", ווער עס הערט ניגונים פון נישט אן ערליכער זינגער וועט אים אנקומען שווער צו דינען דעם אייבערשטן, "וּכְשֶׁשּׁוֹמֵעַ מִמְּנַגֵּן כָּשֵׁר וְהָגוּן, אֲזַי טוֹב לוֹ", ווידער אויב מען הערט ניגונים פון אן ערליכן זינגער וועט עס אים צוהעלפן צו עבודת השם.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#121 - פרעג דיין מאמע זי זאל דיר זאגן וואס איז ריכטיג
כיבוד אב ואם, צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת וישלח, ט"ו כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


גיי ווייטער צו דיין באבע און פיר זיך מיט דרך ארץ אזוי ווי דו לערנסט אין "בית פיגא"; ווען דיין באבע רעדט זאלסטו נישט איבער האקן נאר אויסהערן מיט כבוד, און פארשטייט זיך ווען דו ענטפערסט איר זאל עס זיין מיט גרויס דרך ארץ. אז דיינע קאזינס רעדן מיט שאנד און שפאט זאלסטו זיי נישט נאכמאכן, דו גיי דיר דיין וועג ווי אזוי דו לערנסט אין "בית פיגא".


בנוגע די קלייד וואס איז קורץ און דו ווילסט וויסן אויב מען קען גיין מיט דעם ביי א חתונה נאר צווישן פרויען; עס איז שווער צו ענטפערן ווען מען זעט עס נישט פון דער נאנט; פרעג דיין מאמע, זי זאל דיר זאגן אויב דאס איז צניעות'דיג, זי איז אן ערליכע פרוי, זי וועט דיר לערנען פונקטליך ווי אזוי צו גיין אנגעטון איידל.


ווען מען וואשט געשיר און מען באדט קינדער קען מען ארויף ציען די ערמל עס זאל נישט נאס ווערן.


דו קענסט אלעס דערציילן פאר דיין מאמע, דו דארפסט זיך נישט באהאלטן פון איר; זי איז זייער א קלוגע ערליכע פרוי, זי וועט דיר נאר העלפן אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#120 - דאס וויכטיגקייט פוּן לערנען הלכוֹת מיט די מיידלעך
חיזוק פאר מיידלעך, סקול, חינוך הילדים, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


יישר כח פאר'ן העלפן די סקול, אייער לימוד איז זייער א חשוב'ע לימוד. איר לערנט הלכה מיט די מיידלעך, דאס איז זייער וויכטיג, ווייל פון אלע לימודים וואס מען לערנט מיט די מיידלעך איז הלכה דאס וויכטיגסטע, דאס נעמט מען מיט נאך די חתונה.


די קליינע מיידלעך גייען גרויס ווערן, זיי וועלן חתונה האבן און זיין מאמע'ס, וועלן זיי דארפן וויסן ווי אזוי מען פירט א אידישע קאך; הלכות בשר בחלב, הלכות תולעים, הלכות שבת און הלכות ברכות. דעריבער איז זייער חשוב אייער פאסטן; בעט איך אייך זייער איר זאלט ווייטער לערנען מיט די קינדער הלכות, זיי זאלן קענען פירן א אידישע שטוב.


 אויך איז וויכטיג צו לערנען הלכות יחוד מיט די מיידלעך, זיי זאלן זיין קלאר פאר זייער לעבן וואס מען מעג און וואס מען טאר נישט.


א גרוס פון אייער טייערער מאן נרו יאיר, ער איז זייער א געטרייער מלמד; איך פערזענליך האב זייער הנאה פון אים, און אלע עלטערן האבן הנאה פון זיין ארבעט.


אין דעם זכות וואס איר לערנט מיט די מיידלעך און ער לערנט מיט די אינגלעך, וועט איר אינאיינעם זען נחת ביי אייערע קינדער.


פון ענקער ראש ישיבה.

#119 - אן עצה צו קענען איינשלאפן
חיזוק פאר מיידלעך, שלאפן, דרך ארץ

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויצא, ז' כסליו, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו פירסט זיך מיט דרך ארץ; אלע דיינע טיטשערס - סיי די אידישע טיטשערס און סיי די ענגלישע טיטשערס - זאגן אז דו ביסט א בעלת דרך ארץ.


נאר א מיידל וואס פירט זיך מיט דרך ארץ איז א ברסלב'ע מיידל, ווייל ביים רבי'ן איז געווען דרך ארץ די ערשטע זאך. דער הייליגער רבי האט געזאגט: "איך קען יעדן העלפן, אפילו א מענטש וואס איז זייער ווייט פונעם אייבערשטן, חוץ אן עזות פנים"; אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כ): "עַז פָּנִים לְגֵיהִנֹּם".


אויף דיין פראגע וואס דו זאלסט טון אז דו קענסט נישט איינשלאפן; דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תלא): "מִי שֶׁרוֹצֶה לִישֹׁן וְאֵינוֹ יָכוֹל לִישֹׁן", ווען מען וויל שלאפן און מען קען נישט איינשלאפן, "הָעֵצָה לָזֶה לְבַל לְהַכְרִיחַ עַצְמוֹ כָּל כַּךְ לִישֹׁן", איז די עצה מען זאל זיך נישט דרוקן איינצושלאפן, "כִּי כָּל מַה שֶׁמַכְרִיחַ עַצְמוֹ יוֹתֵר לִישֹׁן, מִתְגַבֵּר עָלָיו בְּיוֹתֵר מְנִיעוֹת הַשֵּׁנָה", ווייל ווי מער מען דרוקט זיך איינצושלאפן אלץ מער קען מען נישט איינשלאפן, "וְעִנְיַן זֶה גַם בְּכָל הַדְבָרִים שֶׁבָּעוֹלָם לִבְלִי לְהַכְרִיחַ עַצְמוֹ בְּיוֹתֵר", און אזוי איז מיט יעדע זאך וואס מען וויל טון, זאל מען זיך נישט דרוקן דוקא צו טון די זאך, "כִּי כָּל מַה שֶׁמַכְרִיחִין עַצְמוֹ בְּיוֹתֵר לְאֵיזֶה דָּבָר, מִתְגַבֵּר עָלָיו בְּיוֹתֵר הַהֵפֶךְ דַּיְקָא", ווייל ווי מער מען דרוקט זיך צו טון די זאך אלץ מער גייט עס נישט.


זיי שטארק מיט דיין צניעות, שעם זיך נישט פון קיינעם; מיט דיין צניעות וועסטו זוכה זיין צו באקומען אן ערליכער חתן, א בחור מיט יראת שמים און גוטע מידות און קענען אויפשטעלן א שיינע אידישע שטוב.

#118 - קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס הייסט מחי' זיין א איד
כיבוד אב ואם, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, תהלים, ריינקייט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת תולדות, כ"ט חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער טאכטער ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע זאגן קרבנות הנשיאים וכו'; דער עיקר זאלסטו זאגן תהילים, ווען דו האסט איבעריגע צייט זאלסטו זאגן אביסל תהילים. דו דארפסט נאך נישט זאגן "מציאות הזיווג", יעצט זאלסטו זאגן תהילים. פרוביר צו זאגן יעדן טאג דעם גאנצן יום תהילים אזוי וועסטו ענדיגן יעדע וואך דעם גאנצן ספר תהילים, און אז דו קענסט נישט זאגן יעדן טאג דעם גאנצן יום תהילים זאלסטו זאגן אין א סדר וויפיל דו קענסט.


אז דו זעסט א מיידל איז שטיל, זי רעדט נישט מיט אנדערע און זי האט נישט מיט קיינעם - זאלסטו זיין איר חבר'טע, זאלסט רעדן מיט איר, שפאצירן מיט איר און גיין מיט איר. זאלסט שטענדיג זוכן וועם דו קענסט אויפלעבן, געב א שמייכל פאר יעדן איינעם.


דו קענסט זיך נישט פארשטעלן וואס הייסט מחי' זיין א איד; דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן מג): "וּלְהַחֲיוֹת אָדָם אֵינוֹ דָּבָר רֵק, כִּי הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", מחי' זיין א מענטש איז נישט קיין קלייניקייט, עס איז זייער א גרויסע זאך. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (תענית כב.): אליהו הנביא האט אמאל באגעגנט רבי ברוקא אויפ'ן גאס און ער האט אים געוויזן אויף צוויי מענטשן אז זיי זענען בני עולם הבא, ווייל זיי גייען ארום פרייליך מאכן אידישע קינדער, זיי שמייכלען צו יעדן איינעם. און ווען זיי זעען ווי צוויי מענטשן קריגן זיך מאכן זיי דארט פרייליך ביז זיי בעטן זיך איבער.


איך בעט דיר זייער זאלסט העלפן רייניגן די סקול; דו קענסט זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון העלפן דעם רבי'ן, בפרט מיט'ן רייניגן די סקול, אן ארבעט וואס קיינער וויל נישט טון. בעט איך דיר זאלסט מיר העלפן מיט'ן רייניגן די סקול און זאלסט איבער געבן פאר די אנדערע מיידלעך וואס העלפן רייניגן אז זיי טוען זייער א הייליגע ארבעט. איך וויל זייער שטארק נישט האבן קיין גוים אין סקול, און דער לענדלער שרייט אז אויב עס וועט נישט זיין ריין וועלן מיר מוזן נעמען א גוי טמא זאל זיך דרייען צווישן די מיידלעך.


יישר כח פאר'ן העלפן מאמי; מאמי זאגט מיר אלץ אז דו העלפסט איר ווי א מלאך פון הימל.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#117 - וועגן חברים, און פארשידענע הלכות
חברים, חיזוק פאר מיידלעך, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת חיי שרה, כ"א חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


דו האסט נישט גוט פארשטאנען וואס מיר האבן גערעדט ביי די שיעור. קודם כל א ראש ישיבה איז נישט קיין חבר, צווייטנס, מען מיינט נישט צו זאגן אז ווען מען ליידט פון אנדערע זאל מען נישט דערציילן פאר חברים, אודאי דארף מען דערציילן, נאר מען האט גערעדט אז אויב מען האט געטון נארישקייטן אינעם עבר איז נישט כדאי דאס צו דערציילן פאר אנדערע, ווייל שפעטער וועט יענער דיר באגראבן מיט דאס וואס מען האט פארציילט, אבער אז איינער רודפ'ט דיר דארפסטו דערציילן.


בנוגע שניידן די נעגל פון די פיס אויף א סדר; דאס וואס מיר זענען מקפיד ווען מען שערט די נעגל נישט צו שערן איינס נאכן צווייטן וכו', דאס איז נאר ווען מען שניידט די נעגל פון די הענט, אבער ווען מען שערט די נעגל פון די פיס דארף מען נישט מקפיד זיין (עיין ספר זכרון חלק ב', סימן לו בשם החזון איש זצ"ל).


בנוגע צי מען מעג עסן נאך קריאת שמע שעל המטה און ברכת המפיל; ענדערש זאלסטו עסן און טרינקען פאר דו ליינסט קריאת שמע, ווייל אזוי איז די הלכה (אורח חיים, סימן רלט, סעיף א) אז מען זאל נישט עסן און טרינקען נאך קריאת שמע, אבער אז דו ווערסט הונגעריג אדער דורשטיג נאכן ליינען קריאת שמע און זאגן המפיל מעגסטו עסן און טרינקען.


בנוגע מאכן די האר שבת; מען טאר נישט מאכן שבת די האר ווייל מען קומט צו רייסן האר. שבת איז שיין פאר א מיידל נישט געמאכטע האר, שיין איז וואס דער אייבערשטער זאגט און וואס די תורה זאגט.


עס איז זייער גוט צו פרעגן יעדע ספק וואס מען האט; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (נדה כז.) אז רב פפא האט געפרעגט עפעס פון די חברים אין ישיבה און זיי האבן געלאכט, האט רב פפא געזאגט: "אֲפִילוּ כִּי הָא מִילְּתָא לֵימָא אִינִישׁ וְלָא נִשְׁתּוֹק קַמֵּיהּ רַבֵּיהּ", אפילו אזא שאלה זאל מען פרעגן, אפילו אלע לאכן פון דיר, ווייל עס שטייט (משלי ל, לב): "אִם נָבַלְתָּ", אז מען איז זיך מבזה אויף תורה, מען פרעגט יעדע זאך אפילו מען ווערט פארשעמט, "בְהִתְנַשֵּׂא", וועט מען ביים סוף גרויס ווערן, "וְאִם זַמּוֹתָ", אבער אויב איז מען שטיל, מען שעמט זיך צו פרעגן, דעמאלט "יָד לְפֶה", וועט מען נישט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#116 - א מיידל דארף שטיין ווייט פון בחורים
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, ט"ז חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


געב אכטונג אויף דיין לעבן נישט צו רעדן מיט קיין בחורים; אז דיינע עלטערן ליידענען בחורים צו די סעודות, זאלסטו שטיין ווייט פון זיי ווי מען היט זיך פון פייער. און אז עס העלפט נישט, זיי זוכן צו רעדן און פרעגן שאלות וכו', זיי מוטשענען דיר וכו' - זאלסטו זיך איינשפארן אין שטוב ווי לאנג זיי גייען ארויס פון שטוב.


דער אייבערשטער זאל דיר היטן פון אלעם שלעכטס.

#115 - נישט ליינען קריאת שמע אין א טעלעפאן
צניעות, חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, סמארטפאון, קריאת שמע

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, ה): הלל הזקן פלעגט זאגן: "וְלֹא הַבַּיְשָׁן לָמֵד", דער וואס שעמט זיך וועט נישט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן, "וְלֹא הַקַּפְּדָן מְלַמֵּד", און א רבי וואס רעגט זיך ווען מען פרעגט אים צו סאך שאלות קען נישט זיין קיין רבי; דעריבער זאלסטו זיך נישט שעמען צו פרעגן און איך וועל דיר ענטפערן מיט אייבערשטנ'ס הילף אויף אלע דיינע פראגעס.


בנוגע ליינען קריאת שמע וכו'; ענדערש זאלסטו זיך צוגעוואוינען צו ליינען קריאת שמע פון א סידור ווי איידער צו ליינען קריאת שמע אויף א טעלעפאן; עס איז נישט כדאי צו לעבן פיר און צוואנציג שעה מיט'ן טעלעפאן, נוץ דעם טעלעפאן נאר צו רעדן וכו', אבער פאר אלע אנדערע זאכן, ווי ליינען קריאת שמע, בענטשן ברכת המזון - זאלסטו נעמען א סידור. און פארשטייט זיך אז דאווענען טאר מען אודאי נישט מיט א טעלעפאן, אזוי ווי עס ווערט גע'פסק'נט אין שלחן ערוך (אורח חיים סימן צו, סעיף א; משנה ברורה סעיף קטן ה) אז מען טאר נישט האלטן אין די האנט בשעת מען דאוונט קיין שום זאך וואס מען האט מורא אז עס וועט אראפ פאלן.


בנוגע דיין פראגע וועגן זינגען זמירות שבת ווען עס זענען דא פרעמדע מענטשן; א מיידל און א פרוי טארן נישט זינגען ווען עס זענען דא פרעמדע מענטשן, עס וואונדערט מיר ווי עס קען זיין אזאנס אז א טאטע זאל פארלאנגען פון א גרויסע מיידל אזא זאך, קען זיין אז איך האב נישט גוט פארשטאנען די פראגע. מען טאר נישט מיט זינגען אפילו שטילערהייט, און אפילו דער טאטע הייסט דארף מען זיך ארויסדרייען מיט דרך ארץ, און חס ושלום נישט מיט זינגען.


בנוגע שלאפן מיט הויזן; א מיידל טאר נישט גיין מיט הויזן, נישט קיין חילוק בייטאג אדער ביינאכט, אדער ביי עקסערסייז (איבונגען); הויזן פאר א מיידל איז פריצות. אז דו האסט זיך אזוי צוגעוואוינט און עס איז דיר שווער זיך צו אפגעוואוינען דערפון וועסטו באקומען מער שכר, אזוי ווי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ה, כג): "לְפוּם צַעֲרָא אַגְרָא", ווי שווערער עס קומט אן צו מקיים זיין א מצוה אלץ מער שכר באקומט מען.


בעט דעם אייבערשטן זאלסט טרעפן א גוטע שידוך; דורך תפילה קען מען זוכה זיין צו אלעס גוטס; דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות רחמנות, סימן יא): "עַל יְדֵי בַּקָּשַׁת רַחֲמִים, זוֹכֶה לַעֲשוֹת שִׁידוּכִים טוֹבִים וְהַגוּנִים", דורך תפילה איז מען זוכה צו טון גוטע שידוכים; דאס איז די איינציגסטע עצה סיי פאר א בחור און סיי פאר א מיידל וואס ווארטן אויף זייער שידוך, מען זאל בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל טרעפן מיין ריכטיגער שידוך שנעל און גרינג".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#114 - אנטלויפן פון שלעכטע מענטשן
חיזוק פאר מיידלעך, קדושה

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת לך לך, ט' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


לכבוד ... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


דו פרעגסט מיר וואס דו זאלסט טון אויב די מעשה פאסירט נאכאמאל, היות דיינע עלטערן פארן אוועק כמעט יעדע וואך אין האטעלס וכו'.


א מיידל טאר נישט שפילן, רעדן און לאכן מיט בחורים און אינגלעך; אז דער בחור איז געקומען צו דיר און ארויסגעכאפט פון דיין האנט וכו' וואלסטו געדארפט אוועק גיין פון אים, נישט אים נאכלויפן עס צוריק נעמען. ווייל דאס איז דער וועג פון שלעכטע מענטשן, זיי זוכן א וועג ווי אזוי זיי קענען אנהייבן שמועסן, לאכן און רעדן וכו', וכו' השם ישמרינו. די עצה איז נישט אנצוהייבן האבן מיט זיי גארנישט, אזוי ווי דער הייליגער רבי לערנט אונז אין ספר המידות (אות ניאוף, סימן י): "לֹא תִּכָּנֵס עִם פִּתּוּיֶיךָ בְּטוֹעֵן וְנִטְעָן", מען זאל נישט אנהייבן קיין שום שייכות מיט א שלעכטער מענטש, אפילו סתם רעדן אדער טענה'נען; ווייל דאס איז דער וועג ווי אזוי זיי כאפן אריין מענטשן אין זייער זאק. אזוי ווי מיר געפונען ביים שלאנג ווען ער האט געוואלט צורעדן אדם הראשון און חוה זיי זאלן עסן פונעם עץ הדעת, ווי אזוי האט ער אנגעהויבן? ער איז צוגעגאנגען צו חוה סתם שמועסן, ער האט איר געפרעגט: "דער אייבערשטער לאזט עסן פון די פיינע ביימער?" זאגט רש"י (בראשית ג, א, דבור המתחיל: אף כי אמר וגו'): "ער האט דאך געזען ווי זיי עסן פון די פרוכט פון די ביימער, פארוואס האט ער זיי געפרעגט די שאלה? נאר ער האט געזוכט א וועג ווי אזוי ער קען אנהייבן רעדן מיט זיי", ביז ער האט זיי איבערגערעדט צו טון די עבירה, און אדם און חוה זענען אראפגעפאלן אין דעם.


דו ביסט שוין א גרויס מיידל און דאס בעסטע פלאץ פאר דיר איז צו בלייבן אין שטוב, ווייל ווען מען פארט אין האטעל דארף מען האבן עקסטערע שמירה, אזוי דער רבי זאגט (ספר המידות אות דרך, חלק ב', סימן ו): "הַדְּרָכִים מְבִיאִים אֶת הָאָדָם וכו'", צו נישט גוטע זאכן; אויב דו האסט נישט קיין ברירה, דיינע עלטערן פארן כסדר אוועק זאלסטו געדענקען נישט צו האבן קיין שום שייכות מיט בחורים אדער גרויסע אינגלעך, אנטלויף פון זיי אזוי ווי מען אנטלויפט פון א פייער.


נעם זיך מיט א ספר תהילים, אשר בנחל און עצתו אמונה - דאס זאלן זיין דיינע ספרים, דיין פארמעגן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#113 - זיך לערנען שפילן מוזיק
חיזוק פאר מיידלעך, מוזיק

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת נח, ג' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


בנוגע זיך לערנען שפילן מוזיק וכו'; דאס ערשטע דארפסטו פרעגן דיינע עלטערן אויב זיי זענען מסכים, דעמאלט קענסטו זיך לערנען מוזיק. אבער נאר ביי אן ערליכע פרוי וואס האט ריינע השקפות וכו', ווייל אפילו מען לערנט נאר מוזיק וכדומה, אויב איז די פרוי נישט קיין יראת שמים, קען ארויסקומען גרויסע פראבלעמען, ממילא דארף מען מברר זיין אויב די טיטשער איז אן ערליכע פרוי, דעמאלט איז נישט קיין פראבלעם זיך צו לערנען ביי איר.


זע צו זאגן יעדן טאג אביסל תהלים; דער רבי זאגט (עיין ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עג) אז אלע ישועות און רפואות ליגט אין תהלים, דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו שיינע זאכן אין לעבן.


חבר זיך נאר מיט איידעלע מיידלעך, מיט מיידלעך וואס האבן א געפיל צו אנדערע; אויך זאלסטו שטענדיג מקרב זיין די מיידלעך וואס קיינער וויל נישט שפילן מיט זיי.

#112 - זינג צום אייבערשטן מזמורי תהילים וועט דיר ווערן גרינגער
חיזוק פאר מיידלעך, שידוכים, שאלות, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת לך לך, ז' חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו ביסט פרייליך און צופרידן מיט דיין ארבעט, דער אייבערשטער זאל דיר ווייטער העלפן זאלסט שטענדיג זיין פרייליך און צופרידן.


אויף דיין פראגע וועגן קידוש מאכן וכו'; דו קענסט אליינס מאכן קידוש און עסן מזונות וכדומה, אזוי וועסטו נישט דארפן זיין הונגעריג ביז דיין טאטע קומט אהיים און די סעודה וועסטו מיט עסן מיט אים. הבדלה קענסטו יוצא זיין פון דיין ברודער וכו' אפילו ער זאגט נישט קלאר די ווערטער.


אויף דיין פראגע אויב א מיידל מעג אראפ נעמען די האר וכו'; מען מעג אראפ נעמען די האר אונטער די הענט, דער איסור איז נאר פאר מענער.


אויף דיין פראגע וועגן גיין עדות זאגן וכו'; שטיי אוועק פון די אלע זאכן. האב נישט מורא פון קיינעם נישט; די אלע וואס שעלטן קללות און רעדן פון קפידות די ווילן סתם דערשרעקן, ביי דעם איז געזאגט געווארן וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (פסחים קי:): "כָּל דְּקָפִּיד קָפְּדֵי בְּהַדֵּיהּ וּדְלָא קָפִּיד לָא קָפְּדֵי בְּהַדֵּיהּ", ווער עס מאכט זיך נישט צו טון פון דעם, ווער עס לאכט זיך אויס - וועט עס אים נישט שאטן.


אויף דיין פראגע וואס צו טון שבת וכו'; נעם דיר א תהילים און זינג די קאפיטלעך וואס דוד המלך האט געזינגען ווען ער איז געווען ארומגענומען מיט חיות אין וואלד. דוד המלך האט געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אויף די חסדים, איז אים גוט געווארן, דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ; חלק ב', סימן קיט) אז יעדע מענטש פרובירט מען אויס מיט שוועריקייטן, דער חילוק איז ווי אזוי דער מענטש נעמט דאס; איינער קרעכצט טאג און נאכט, וואס דאס אליינס מאכט אים פיל ערגער זיין מצב, און דער צווייטער זינגט צום אייבערשטן מזמורי תהילים וואס דורכדעם ווערט אים נאכדעם גרינגער.


אמת, דיין צער איז זייער גרויס; דו ווילסט שוין חתונה האבן און אנהייבן דיין לעבן, בעט איך דיר זייער זאלסט זיך נישט לאזן צעברעכן, זאלסט זינגען צום אייבערשטן, אים דאנקען און לויבן אז דו ביסט געזונט און שטארק און אויף אלעס גוטס וואס ער טוט מיט דיר.


אויף דיין פראגע אז דיין ברודער גיסט זיך נישט אפ נעגל וואסער, צי די עסן ווערט טמא; א איד איז בחזקות כשרות, דארפסטו נישט מורא האבן פון דעם, דער עיקר זאלסטו מקפיד זיין אז דו אליינס זאלסט אפגיסן נעגל וואסער.


אויף דיין פראגע וכו'; זארג נישט וכו', נאך אביסל וועסטו שיין חתונה האבן, דעמאלט וועסטו הערן פון דיין מאן גוטע ווערטער. יעצט זאלסטו זיך אליינס געבן גוטע ווערטער, ווייל עס קומט זיך דיר אסאך גוטע ווערטער אז דו קענסט זיך דערהאלטן מיט אלע שוועריקייטן, מיט אלע ביטערע טעג וואס דו גייסט אריבער וכו' וכו'.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#111 - פארשפרייטן דעם רבינ'ס עצות
חיזוק פאר מיידלעך, הפצה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת נח, ב' דראש חודש חשון, שנת תש"פ לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון פארשפרייטן די עצות פון הייליגן רבי'ן פאר אנדערע; עס איז נישט דא נאך אזא חשוב'ע זאך ביים אייבערשטן ווי דער וואס איז עוסק צוריק צו ברענגען מענטשן צו די אמונה.


מוהרא"ש זכרונו לברכה האט דערציילט, אז ווען דער הייליגער צדיק רבי יצחק מדראהביטש זכותו יגן עלינו איז נפטר געווארן איז אים רש"י הקדוש אנקעגן געקומען אויבן אין הימל און אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע מעשים טוט אייער זון דער צדיק רבי מיכל'ע זלאטשובער אז דא אין הימל מאכט מען פון אים אזא רעש?" האט דער טאטע רבי יצחק מדראהביטש געענטפערט: "ער לייגט אריין שטארקע כוחות אינעם דאווענען וכו'", האט אים רש"י הקדוש געזאגט: "פאר דעם אליינס וואלט מען נישט געמאכט פון אים אזא רעש דא אין הימל; אסאך צדיקים לייגן אריין כוחות אינעם דאווענען און מען מאכט נישט אזא גרויסע עסק פון זיי", האט רבי יצחק מדראהביטש ווייטער געזאגט: "ער לערנט זייער פלייסיג", האט אים רש"י הקדוש געענפערט: "דאס קען אויך נישט זיין די סיבה, ווייל אסאך צדיקים לערנען פלייסיג די הייליגע תורה, און פאר דעם אליינס רעש'ט זיך נאך נישט", האט ער געזאגט: "צוליב זיין חסד און צדקה וכו'", רש"י הקדוש האט אבער נאך אלץ נישט מסכים געווען, ביז רבי יצחק מדראהביטש האט אים געזאגט: "אפשר ווייל ער ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן? ער איז עוסק אין דעם זייער שטארק", האט רש"י הקדוש געזאגט: "היינו דאהני ליה, יעצט פארשטיי איך שוין פארוואס עס רעש'ט זיך פון אים"; ווייל ביים אייבערשטן איז זייער חשוב דער וואס ברענגט צוריק זיינע קינדער צו אים.


עס זענען פארהאן אסאך זאכן אין וואס מען קען אויפטון וכו' וכו', אז איר ווילט און איר האט א געפיל צו פארשפרייטן דאס חשיבות פון צניעות אדער דאס הארבקייט פון לשון הרע - קענט איר דאס טון, מיר דארפן אבער בעיקר עוסק זיין אין פארשפרייטן דעם רבינ'ס עצות און ווען דער מענטש דערוויסט זיך פון די עצות וועט ער שוין ממילא אנקומען צו אלסדינג.


דעריבער אז איר שרייבט אז איר האט א צוגאנג צו מיידלעך וכו' זאלט איר בעיקר רעדן מיט זיי דיבורי אמונה און עצות פון הייליגן רבי'ן לויט ווי מוהרא"ש האט עס אראפ געברענגט פאר אונז פשוט'ע מענטשן, דורכדעם וועט איר זיי צוקלעבן צום אייבערשטן, וועלן זיי ממילא זיין נזהר אין לשון הרע, זיך אנטון בצניעות און לעבן א חיים טובים; אנדערש איז ווען מען רעדט צום מענטש פון פרטיות'דיגע נושאים וכו'.


אין דעם זכות וואס איר וועט פארשפרייטן פאר אלעמען די חיזוקים ובפרט פאר מיידלעך וואס האלטן אין אנהייב פון זייער לעבן, וואס זיי איז גרינג צו מקרב זיין צום אייבערשטן, וועט איר זוכה זיין צו האבן ליכטיגע קינדער און זען פון זיי אסאך נחת.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

#110 - משיח וועט קומען בזכות די אידן וואס זאגן תהילים יעדן טאג
חיזוק פאר מיידלעך, תהלים

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת נח, כ"ט תשרי, שנת תש"פ לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי מיר זייער צו הערן אז דו זאגסט יעדן טאג דעם 'יום תהילים' און דו האסט יעצט געענדיגט די ...'סטע מאל ספר תהילים.


מען קען זיך נישט פארשטעלן דאס גרויסקייט פון זאגן תהילים; דער הייליגער רבי האט געזאגט אז משיח וועט קומען בזכות די פשוט'ע אידן וואס זאגן אסאך תהילים, הרב הקדוש מסאטמאר זכותו יגן עלינו ברענגט דאס אראפ אין ספר ויואל משה (מאמר ישוב ארץ ישראל, סימן קנ) אז משיח וועט קומען בזכות די אלע ערליכע פשוט'ע אידן וואס זאגן תהילים יעדן טאג; זאלסטו ווייטער ממשיך זיין צו זאגן יעדן טאג תהילים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן.