בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת פנחס, שבעה עשר בתמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

אז דיין ווייב זאגט דיר אז זי האט מורא וכו' און זי וויל האבן א פרוי וואס זאל שטיין מיט איר בשעת די לידה (דאולע), זאלסטו נישט חוזק מאכן פון איר; דו ביסט נישט גערעכט מיט דעם וואס דו זאגסט איר: "עס איז שטותים".

צווישן מיר און דיר איז דאס א פיינע שטות; עס איז א צעדרייטע זאך וואס געוויסע פרויען וואס זוכן גרינג פרנסה זענען אויפגעקומען דערמיט, זיי זענען מסביר ווי זיס, רואיג און געשמאק עס איז ווען זיי שטייען צו די האנט וכו' וכו'; נאטורליך כאפן זיך די פרויען צו צו דעם, ווען מען רעדט זיי איין אז מיט זיי וועט די לידה זיין גרינגער, ווען זיי אליינס קענען זיך נישט העלפן וכו'. אבער אז דיין ווייב בעט עס פון דיר דארפסטו וויסן אז זי האט שרעק, זי האט פחד, זי האט מורא - זאלסטו איר בארואיגן.

א מאן וועט קיינמאל נישט פארשטיין וואס מיינט א לידה; מענער ווייסן נישט און קענען נישט וויסן וואס א פרוי גייט אריבער במשך די אלע חדשים, זיי זענען איין שטיק שרעק, איין שטיק פחד: 'וואס גייט זיין?' 'ווי אזוי וועט עס זיין?' ממילא דארפסטו איר בארואיגן, נישט חוזק מאכן.

בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט שטענדיג געדענקען די נס וואס ער האט מיט דיר געטון, אז ער האט דיר געגעבן אזא טייערע מתנה - א טייערע ווייב, אן אמת'ע אשת חיל; זאלסט איר נאר מחזק זיין און אויפבויען. מערסטנס קענסטו איר זאגן: "לאמיר נעמען דעם אייבערשטן - ער זאל העלפן, ער זאל מאכן די לידה זאל זיין גרינג און געזונט"; ווייל לידה איז נאר אין דעם אייבערשטנ'ס הענט, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (תענית ב.): "מַפְתֵּחַ שֶׁל חַיָה", אז דער שליסל פון האבן קינדער ליגט אין די הענט פונעם אייבערשטן; נאר ער קען העלפן און נאר אויף אים דארף מען זיך פארלאזן.

שטארק זיך אין הפצה; ווען דו גייסט הפצה זאלסטו וויסן און געדענקען אז אין די מינוטן וואס מען איז עוסק אין הפצה איז מען ביים אייבערשטן זייער חשוב, מען קען דעמאלט פועל'ן גרויסע ישועות; ווער רעדט נאך ווען דו כאפסט אריין א בזיון, מען שרייט אויף דיר: "גיי דיר מיט די ברסלב'ע זאכן!" "גיי דיר מיט די שמות!" און נאך אנדערע זידלונגען וואס מפיצים כאפן אריין - זאלסטו זיך נישט דערשרעקן און דו זאלסט נישט ענטפערן, נאר בעטן דעם אייבערשטן פאר דיר און פאר אנדערע אידן.

ווען מען ווערט פארשעמט און מען ענטפערט נישט צוריק - איז מען דעמאלט זייער באליבט ביים אייבערשטן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (שבת פח:): "הַנֶּעֱלָבִים וְאֵינָם עוֹלְבִים", די וואס ווערן פארשעמט און זיי טוען נישט צוריק פארשעמען, "שׁוֹמְעִים חֶרְפָּתָם וְאֵינָם מְשִׁיבִים", די וואס הערן ווי מען שענדט זיי און זיי ענטפערן נישט צוריק, "עוֹשִׂים מֵאַהֲבָה וּשְׂמֵחִים בְּיִסּוּרִים", די וואס דינען דעם אייבערשטן מיט ליבשאפט און פרייען זיך מיט'ן אייבערשטן - אפילו ווען עס איז זיי שווער, אויף זיי איז געזאגט געווארן דער פסוק וואס שטייט (שופטים ה, לא): "וְאֹהֲבָיו כְּצֵאת הַשֶּׁמֶשׁ בִּגְבֻרָתוֹ", זיי זענען באליבט ביים אייבערשטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, ב' תמוז, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים.

דאס וויכטיגסטע זאך זאלסטו אכטונג געבן נישט צו פארשעמען דיין ווייב תחי'.

צווייטנס, זאלסט איר אויפבויען און מחזק זיין. זאג איר אז דאס איז א זאך וואס פאסירט ביי אנדערע אויך; איך האב שוין געהאט זייער אסאך פעלער וואס גרויסע ישיבה גדולה בחורים פלעגן זיך מוטשען מיט דעם, מען האט זיי געדארפט אויפוועקן ביינאכט נעמען אין בית הכסא אז זיי זאלן נישט פארשעמט ווערן וכו' צווישן די בחורים.

דריטנס, נעם איר צו א דאקטער; אסאך מאל קען מען דאס פאררעכטן מיט א קלייניקייט.

פערטנס, בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג אויף דעם מיט סבלנות, ביז איר וועט געהאלפן ווערן.

ועל כולם, דאנק דעם אייבערשטן אז דו האסט געטראפן דיין שידוך; דו האסט אזויפיל געבעטן, געוויינט, געווארט, געזארגט און געטון סגולות פאר דיין שידוך, יעצט אז דו האסט חתונה געהאט זאלסטו נישט אויפהערן דאנקען דעם אייבערשטן פאר דעם, און דו זאלסט אויפבויען דיין ווייב; זאלסט איר הייבן העכער און העכער. אין אירע אויגן זאלסטו אוועק מאכן דעם פראבלעם; אפילו עס איז נישט בא'טעמ'ט וכו', זאלסטו איר זאגן אז עס איז א זאך וואס מען קען גרינג ארויסגיין דערפון, ווייל מען קען טאקע גרינג ארויסגיין פון דעם. דער פראבלעם איז אז די אלע וואס ליידן אויף דעם פארלירן זייער זעלבסטזיכערקייט ווייל מען פארשעמט זיי, אזוי אויך טוען זיי זיך זעלבסט פארשעמען און קלאפן, דאס איז שוין א שווערערע זאך ווי דער פראבלעם אליינס. פון יעדע פראבלעם קען מען ארויסגיין, אבער פון צעבראכנקייט - דאס איז שוין אן אנדערע מעשה; עס קען נעמען לאנגע יארן ביז מען בויט זיך צוריק אויף.

דעריבער בעט איך דיר זייער זאלט אויפהייבן דיין ווייב, פרוביר זיך אריין צו לייגן אין איר מצב; ווי אזוי וואלסטו געשפירט ווען עס גייט איבער אויף דיר אזא פראבלעם, דו וואלסט דאך נישט געקענט אויפהייבן דיין קאפ צו קוקן דיין ווייב אין די אויגן פאר בושה, יעצט אז די מעשה איז פארקערט, זי האט דעם פראבלעם - זאלסטו איר מחזק זיין. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין כב:): "אֵין הָאִשָּׁה כּוֹרֶתֶת בְּרִית אֶלָּא לְמִי שֶׁעֲשָׂאָהּ כֵּלִי", א פרוי ווערט איינס מיט איר מאן ווען דער מאן מאכט איר פאר א כלי, דאס הייסט ער בויט איר אויף.

אז דו וועסט פאלגן וואס עס שטייט אין דעם בריוו וועסטו זען אז זי וועט ארויסגיין פון איר פראבלעם.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

א שאד זיך אויפצועסן, א שאד צו מסביר זיין, עס וועט נישט העלפן קיין הסברים וכו'; אייער שווער איז נישט קיין געזונטער מענטש, א נארמאלער מענטש טוט נישט מיט א חתונה געהאט'ע זון דאס וואס ער האט געטון מיט אייער מאן; מיט רעדן און מסביר זיין וועט איר אין ערגעץ נישט אנקומען.

איר דארפט מכבד זיין אייער שווער ווייל אזוי זאגט דער אייבערשטער; פון צייט צו צייט, ווען עס קומט אויס זיך צו טרעפן ביי א שמחה וכדומה זאלט איר גיין און מיט האלטן די שמחה.

יעצט ווערט פארענטפערט אלע קשיות וואס איר האט אויף אייער מאן נרו יאיר, פארוואס ער ציטערט אזוי שטארק פון זיין אייגענעם שאטן; אז מען האט אזא משוגענעם טאטע'ן וואס פירט זיך צו די קינדער מיט טעראר, פון דעם פארלירט מען דאס זיכערקייט.

איר זאלט אויפבויען אייער מאן; איר זאלט אים שטענדיג אויפהייבן. געבט אים גוטע ווערטער; זאל ער הערן כאטש א צענטל גוטע ווערטער פון וויפיל ער האט געהערט נישט גוטע ווערטער; געדענקטס, א פרוי האט כוחות וואס קיינער אין די וועלט האט נישט, א פרוי איז בכח אויפצוהייבן איר מאן און אים ברענגען צו די שענסטע זאכן, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (בראשית רבה יז, ז): "מַעֲשֶׂה בְּחָסִיד אֶחָד שֶׁהָיָה נָשׂוּי לַחֲסִידָה אַחַת", עס איז געווען א מעשה מיט אן ערליכער איד וואס איז געווען חתונה געהאט צו אן ערליכע פרוי, "וְלֹא הֶעֱמִידוּ בָּנִים זֶה מִזֶּה, אָמְרוּ: אֵין אָנוּ מוֹעִילִים לְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא כְּלוּם, עָמְדוּ וְגֵרְשׁוּ זֶה אֶת זֶה", עס איז אריבער לאנגע יארן וואס זיי האבן נישט געהאט קיין קינדער און זיי האבן זיך גע'גט. "הָלַךְ זֶה וְנָשָׂא רְשָׁעָה אַחַת, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ רָשָׁע", דער ערליכער איד איז געגאנגען און האט חתונה געהאט מיט א שלעכטע פרוי און זי האט געמאכט אז איר מאן דער צדיק זאל אויך ווערן א רשע, "הָלְכָה זֹאת וְנִשֵּׂאת לְרָשָׁע אֶחָד וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ צַדִּיק", און די ערליכע פרוי האט חתונה געהאט מיט א רשע און זי האט אים געמאכט פאר א גרויסער צדיק, "הֱוֵי שֶׁהַכֹּל מִן הָאִשָּׁה", זעט מען פון דעם אז אלעס איז געוואנדן אין די פרוי.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהעלותך, י"ט סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

קלאפ דיר ארויס די מחשבות פון קאפ; נישט דא אזא ווארט "גט", נישט דא אזא זאך ווי געבן א גט, נעם ארויס פון דיר די נארישע מחשבה.

דו האסט א טייערע ווייב, זי איז דיין ווייב און די מאמע פון דיינע טייערע קינדער; דאס אז זי לאזט דיר נישט קומען קיין אומאן אויף ראש השנה - דאס איז נאר א מניעה, דאס איז נאר אז דו זאלסט נאך שטערקער וועלן קומען, נאך מער גליסטן צום רבי'ן.

דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סו): "כָּל דָּבָר שֶׁבִּקְדֻשָּׁה שֶׁהָאָדָם צָרִיךְ לַעֲשׂוֹת", יעדע גוטע זאך וואס א מענטש דארף טון, "כְּגוֹן לִנְסֹעַ לְהַצַּדִּיק", צום ביישפיל - פארן צום צדיק, "אוֹ שְׁאָר דָּבָר שֶׁבִּקְדֻשָּׁה שֶׁהָאָדָם צָרִיךְ לַעֲשׂוֹת", אדער אנדערע גוטע זאכן וואס מען דארף טון, "נוֹתְנִין לוֹ מִתְּחִלָּה חֵשֶׁק כְּדֵי שֶׁעַל יְדֵי זֶה יַעֲשֶׂה הַדָּבָר", ברענגט מען אים פון הימל א גליסטעניש אז ער זאל וועלן טון די זאך, "וְעִקַּר גֹּדֶל הַחֵשֶׁק נַעֲשֶׂה עַל יְדֵי הַמְּנִיעָה שֶׁמַּזְמִינִין לוֹ", און די וועג ווי אזוי מען ברענגט א גליסטעניש פאר'ן מענטש איז דורך דעם וואס מען האלט אים אפ, מען שטערט אים ער זאל נישט קענען טון די גוטע זאך, "כִּי כְּשֶׁאִישׁ יִשְׂרְאֵלִי צָרִיךְ לַעֲשׂוֹת דָּבָר הַצָּרִיךְ לוֹ לְיַהֲדוּתוֹ, בִּפְרָט כְּשֶׁצָּרִיךְ לוֹ לַעֲשׂוֹת דָּבָר גָּדוֹל הַצָּרִיךְ לְיַהֲדוּתוֹ, שֶׁכָּל יַהֲדוּתוֹ תָּלוּי בָּזֶה - כְּגוֹן לִנְסֹעַ לְצַדִּיק אֲמִתִּי", ווייל ווען א איד דארף טון א זאך וואס זיין גאנצע אידישקייט איז אנגעהאנגען אין דעם, ווי צום ביישפיל ער דארף גיין צו אן אמת'ן צדיק, "אֲזַי מַזְמִינִין לוֹ מְנִיעָה", דעמאלט האלט מען אים אפ, "וְזֹאת הַמְּנִיעָה הִיא בִּשְׁבִיל הַחֵשֶׁק, כְּדֵי שֶׁעַל יְדֵי זֶה יִהְיֶה לוֹ חֵשֶׁק יוֹתֵר לַעֲשׂוֹת אוֹתוֹ הַדָּבָר", דאס טוט מען פאר'ן מענטש ווייל מען וויל ער זאל מער און מער גליסטן צו די זאך, "כִּי עַל יְדֵי הַמְּנִיעָה שֶׁמּוֹנְעִין אֶת הָאָדָם מִן הַדָּבָר, עַל יְדֵי זֶה נַעֲשֶׂה הִתְגַּבְּרוּת הַחֵשֶׁק מְאֹד", ווייל ווען מען וויל עפעס טון און מען קען עס נישט טון - דאס מאכט אז מען זאל עס נאך מער וועלן טון, "כְּמוֹ לְמָשָׁל כְּשֶׁמַּרְאִין לְקָטָן דָּבָר הַנֶּחֱמָד לוֹ, וְתֵכֶף וּמִיָּד חוֹטְפִין מִמֶּנּוּ וּמַחְבִּיאִין מִמֶּנּוּ, אֲזַי הוּא רוֹדֵף מְאֹד אַחַר הָאָדָם, וּמְבַקֵּשׁ וְחוֹשֵׁק מְאֹד לְאוֹתוֹ הַדָּבָר", אזוי ווי מען ווייזט פאר א קינד א גוטע זאך און מען באהאלט עס נאכדעם פונעם קינד, הייבט דאס קינד אן מער נאכצולויפן די זאך און ער הייבט אן מער גליסטן צו דעם, "נִמְצָא שֶׁעִקַּר הַחֵשֶׁק נַעֲשֶׂה עַל יְדֵי שֶׁחָטְפוּ מִמֶּנּוּ וְהֶחְבִּיאוּ אֶת הַדָּבָר", דאס געשעהט ווייל דער קינד קען דאס נישט זען און קען דאס נישט באקומען, דעריבער הייבט ער אן מער בענקען צו דעם; זעט מען אז דאס שטארקע גליסטעניש קומט פון דעם וואס מען קען דאס נישט האבן, "כְּמוֹ כֵן מוֹנְעִין אֶת הָאָדָם בִּמְנִיעוֹת מֵהַדָּבָר הַצָּרִיךְ לוֹ, כְּדֵי שֶׁעַל יְדֵי זֶה יִהְיֶה לוֹ חֵשֶׁק יוֹתֵר", דאס זעלבע טוט מען מיט'ן מענטש וואס דארף טון גוטע זאכן, מען האלט עס אפ פון אים כדי עס זאל אריין גיין אין אים א שטארקע גליסטעניש, אזוי ווי עס שטייט "וְלֶחֶם סְתָרִים יֻנְעַם", באהאלטענע ברויט איז זיס.

עס איז כדאי דו זאלסט לערנען דעם תורה נאכאמאל און נאכאמאל - וועסטו שוין פארשטיין פארוואס עס דארף אריבער גיין אויף יעדן איינעם אזעלכע שווערע ביטערע מניעות ווען מען וויל מקורב ווערן צום רבי'ן, מען וויל קומען קיין אומאן אויף ראש השנה; ווייל ווי שטערקער עס זענען די מניעות אלץ שטערקער ווערט די גלוסטעניש צו מקורב ווערן צום צדיק, וואס אין דעם איז אנגעהאנגען דאס גאנצע אידישקייט. אזוי ווי דער רבי זאגט (שם): "וְעַל כֵּן רָאוּי לָאָדָם לָדַעַת כְּשֶׁיֵּשׁ לוֹ מְנִיעוֹת גְּדוֹלוֹת מְאֹד מֵאֵיזֶה דָּבָר שֶׁבִּקְדֻשָּׁה, יֵדַע וְיָבִין מִזֶּה, שֶׁזֶּה הַדָּבָר שֶׁרוֹצֶה לַעֲשׂוֹת הוּא נֶחֱשָׁק גָּדוֹל מְאֹד", דעריבער דארף א מענטש וויסן אז ווען ער גייט אריבער שוועריקייטן, מען האלט אים אפ פון טון גוטע זאכן - אז דאס איז נאר כדי אויפצובויען זיין חשק, "וּבִפְרָט כְּשֶׁרוֹצֶה לִנְסֹעַ לְצַדִּיק הָאֱמֶת", בפרט ווען מען וויל פארן צום אמת'ן צדיק. "כִּי יֵשׁ צַדִּיקִים הַרְבֵּה", עס זענען טאקע דא אסאך צדיקים, "אֲבָל יֵשׁ בְּחִינוֹת נְקֻדּוֹת הָאֱמֶת בֵּין הַצַּדִּיקִים שֶׁכְּשֶׁרוֹצִים לְהִתְקָרֵב אֵלָיו, שֶׁבָּזֶה תָּלוּי הַכֹּל", אבער צווישן די צדיקים איז דא דער אמת'ער צדיק וואס די גאנצע אידישקייט איז אנגעהאנגען אין אים, "אֲזַי יֵשׁ לְהָאָדָם מְנִיעוֹת גְּדוֹלוֹת רַבּוֹת מְאֹד, וּמִזֶּה בְּעַצְמוֹ יָבִין הָאָדָם גֹּדֶל מַעֲלַת הַנֶּחֱשָׁק כַּנַּ"ל", דעמאלט איז דא זייער גרויסע מניעות.

דאס אלעס שרייב איך דיר אין גרויס איילעניש, איך בין זייער פארנומען און איך האב נישט קיין צייט; אבער איך האב דיר דאס געשריבן ווייל איך ציטער פון די ווארט 'גט'. איך ווייס אז דאס איז מעשה יצר - ער וויל צעברעכן אידישע שטובער, דערפאר בעט איך דיר, קלאפ דיר ארויס פון קאפ דאס ווארט 'גט'; אז דו וועסט זיך דערהאלטן און האבן סבלנות וועט דיין ווייב דיר לאזן פארן קיין אומאן, און נישט נאר לאזן פארן נאר זי וועט דיר הייסן גיין און זי וועט דיר העלפן אין הפצה.

אז דו וועסט האבן געדולד, דו וועסט נישט מדחיק זיין דעם קץ - וועסטו זען שיינע זאכן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

                               יום א' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך בעט דיר זייער דו זאלסט רעדן שיין צו דיין ווייב און איר געבן די געפיל אז זי איז דיין לעבן.

דער אייבערשטער האט דיר געהאלפן אז דו האסט א וואוילע ווייב, זי איז מער ווי סתם א פרוי; זי איז דיר געטריי, זי איז איבערגעגעבן, זי וויל נאר דיר; זי וויל אויך שפירן פון דיר דאס זעלבע, אז דו האסט נאר איר.

אמת טאקע, דו העלפסט אין שטוב, דו ביסט געטריי צו איר, אבער זי שפירט זיך נישט זיכער מיט דיר, זי שפירט ווי דיין קאפ איז ערגעץ ווייט אוועק; אפילו ווען דו ביסט אין שטוב שפירט זי ווי דו ווילסט אלץ ארויסגיין, דו ווילסט ענדיגן העלפן כדי צו קענען אוועק גיין.

בעט איך דיר ליבער ... נרו יאיר, געב איר די הרגשה אז זי איז דיין לעבן, אז זי איז ביי דיר די ערשטע זאך און די לעצטע זאך.

דער הייליגער רבי האט אונז אזוי אנגעזאגט אז מיר זאל רעדן שיין אין שטוב און מכבד זיין די ווייב (שיחות הר"ן, סימן רסד); ווייל אז עס איז דא שלום אין שטוב איז די שכינה אין שטוב, און אז די שכינה איז אין שטוב איז דא א ברכה אין שטוב.

נאר דו וועסט מרויח זיין אז דיין ווייב וועט זיין רואיג; מען קען זען אויף די פנימ'ער פון אינגעלייט צי זייער שלום בית איז אין ארדענונג, די אלע וואס האבן ליכטיגע פנימ'ער, די אלע וואס זענען פרייליכע – די אלע האבן שלום בית, און די וואס גייען ארום מיט די נאז אראפ, על פי רוב איז דאס ווייל זיי פארשטייען זיך נישט אין שטוב מיט די ווייב.

נאכאמאל טייערער ... נרו יאיר, קוק אויף דיין ווייב ווי דו קוקסט אויף דיין לעבן, ווייל זי איז טאקע דיין לעבן; דורכדעם וועסטו זיין פרייליך און רואיג.

גיי אביסל התבודדות יעדן טאג, שמועס זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן; דערצייל פאר'ן אייבערשטן ווי שטארק דו ווילסט זיין גוט, דערצייל אים דיינע שוועריקייטן – וועסטו זוכה זיין צו ווערן א גרויסער צדיק.

איך פריי זיך אז דו ברענגסט נישט אהיים דיין טעלעפאן.

בעזרת ה' יתברך

                               יום א' פרשת בהעלותך, ט"ו סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

קריג זיך נישט מיט דיין ווייב; אז זי וויל נאכנישט שיקן די קינדער אין ברסלב, זי שעמט זיך פון משפחה און פריינט – זאלסטו זיך נישט קריגן מיט איר.

בעט דעם אייבערשטן אז דו זאלסט זוכה זיין צו ערליכע דורות, יעדן טאג זאלסטו מאכן א צייט צו דאווענען פאר דיינע דורות; זוך אויף א שטילע פלאץ און דארט זאלסטו בעטן: "רבונו של עולם, העלף מיר אז מיינע קינדער און מיינע אייניקלעך ביז סוף כל הדורות זאלן זיין ערליכע אידן, העלף מיר אז איך און מיין ווייב זאלן זיך נישט שעמען מיט'ן הייליגן רבי'ן, מיר זאלן קיינמאל נישט פארגעסן וואס דער רבי האט פאר אונז געטון און וואס ער טוט מיט אונז, מיר זאלן לעבן א שיינע לעבן".

דער אייבערשטער זאל דיר העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נשא א', ד' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

זייער גוט האט איר געטון און אזוי זאלט איר ווייטער טון; ווען איינער קומט אייך אונטעררייסן און מאכט חוזק פונעם הייליגן רבי'ן וואס געבט אייך לעבן, זאלט איר שיין זאגן: "מיר קענען שמועסן און זיין גוטע פריינט נאר אז מען רעדט נישט פון דער נושא און קיינער מאכט נישט אוועק דעם צווייטן; איך מאך נישט חוזק פון דיין חסידות און דו מאך נישט קיין געשפעט פון מיין פלאץ".

בויטס אויף אייער מאן; ער איז א טייערער אינגערמאן, ער האט זייער גוטע מידות און ער איז א ירא שמים, וויבאלד זיינע עלטערן זענען געגאנגען מיט אים זייער שטרענג איז ער דערשראקן וכו'. ער דארף אביסל שטארקייט; איר מיט אייער חכמה קענט איר אים אזוי שיין אויפבויען ער זאל זיין א שטארקער מענטש.

זייטס מקרב נאך פרויען און מיידלעך צום הייליגן רבי'ן; דאס איז אונזער תיקון, דאס וועט מתקן זיין וואס מיר דארפן אלץ פאררעכטן.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת נשא א', ג' סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פארשטיי זייער גוט וואס דו מיינסט; עס איז זייער שווער ווען מען האט א ווייב וואס קלאפט אראפ די קינדער. מען זעט ווי די קינדער ווערן בא'עוולה'ט על לא דבר, ווער רעדט נאך ווען די מאמע נעמט זיך אויף איין קינד באזונדער און קלאפט און קלאפט אן קיין סוף; יעדע רגע, יעדע מינוט האט זי עפעס אנדערש וואס צו זאגן אויפ'ן קינד, מען שפירט ווי מען וויל אנהייבן שרייען אויף די ווייב זי זאל אויפהערן טערארעזירן וכו'; דאך בעט איך דיר זייער זאלסט אכטונג געבן אויף דיין שלום בית, דו זאלסט נישט אלעס פארלירן.

בשעת עס גייט אן די אנגעצויגנקייט זאלסטו איר העלפן; אז זי וועט זען ווי דו העלפסט איר, ווי דו האסט רחמנות אויף איר - וועט זי זיך פון דעם אליינס בארואיגן, זי וועט אויפהערן די געשרייען אויף די קינדער און ערשט שפעטער ווען אלעס גייט פארביי, עס איז שוין א רואיגע מצב - דעמאלט זאלסטו שמועסן מיט איר ווייכע רייד, זאלסט איר מחזק זיין אז זי זאל נישט ווערן פארלוירן און נישט קלאפן די קינדער.

וויסן זאלסטו אז מיט א ווייב דארף מען וויסן ווי אזוי צו רעדן; מען דארף רעדן ווייעך, מען דארף רעדן מיט חכמה. נישט אויף א וועג ווי מען האלט איר פאר, אזוי ווי דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו (שמות יט, ג): "כֹּה תֹאמַר לְבֵית יַעֲקֹב, וְתַגֵּיד לִבְנֵי יִשְׂרָאֵל"; 'בית יעקב' דאס מיינט מען די פרויען, און 'בני ישראל' דאס מיינט מען די מענער, ביי די 'בית יעקב' שטייט א לשון: "תֹאמַר", זאגן די הייליגע חכמים (מכילתא דבחודש, סימן ב; שבת פז.): "בַּאֲמִירָה רַכָּה", דער אייבערשטער האט געזאגט פאר משה רבינו ער זאל רעדן צו די פרויען מיט ווייכע ווערטער, און ביי 'בני ישראל' שטייט "וְתַגֵּיד", א שארפע לשון, פאר זיי זאל ער זאגן אלע עונשים וואס פאסירט ווען מען היט נישט די תורה; זעט מען פון דעם ווי אזוי מען דארף רעדן אין שטוב.

מען קען אלעס פועל'ן ביי א ווייב, מען דארף נאר וויסן אפאר הקדמות צו דעם; מען דארף קוקן גוט אויף איר, איר דן זיין לכף זכות, מען דארף איר ליב האבן - דעמאלט קען מען אלעס פועל'ן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת נשא א', ראש חודש סיון, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז זייער א שיינע זאך פון אייער זייט אז איר ווילט העלפן אייער מאן דעקן די חובות, אבער דאס קען נאר זיין אויב איר האט די כוחות דאס צו טון.

עס איז נישט אייער פליכט צו ארבעטן און ברענגען פרנסה; אייער פליכט איז צו זיין א געטרייע מאמע פאר די קינדער און א געטרייע ווייב, זיין גרייט פאר אייער מאן וכו'. אז איר ווילט העלפן אייער מאן באצאלן די חובות דארפט איר אכטונג געבן עס זאל נישט קומען אויפ'ן חשבון פון די שטוב.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב יעצט געהערט די גוטע נייעס, דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן כח און אלעס זאל אריבערגיין גרינג.

האטס נישט מורא, איר וועט זיך קענען אן עצה געבן מיט די קינדער; איר האט א געטרייער מאן, ער וועט אייך העלפן איר זאלט זיך קענען אפרוען און איר זאלט האבן כח אויף ווייטער.

איר ווייסט וויפיל פרויען ווארטן אויף קינדער? איר ווייסט וויפיל פרויען וויינען און טוען אלע סגולות צו האבן נאך א קינד און נאך א קינד? און אייך האט דער אייבערשטער דאס געגעבן אזוי שנעל און יעצט האט איר שוין נאכאמאל גוטע נייעס, בעט איך אייך, נעמטס דאס אן אזוי ווי מען נעמט אן א שיינע מתנה.

איך האב גערעדט צו אייער מאן און איך וועל אים ווייטער מחזק זיין ער זאל אייך שטיין צו די האנט, ער זאל אייך העלפן; איך ווייס אז ער וועט אייך העלפן, ער איז א צדיק, ער איז מער ווי אנדערע.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת במדבר, כ"ו אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך דאנק דיר פאר'ן רייניגן דעם בית המדרש.

איך וויל דיר בעטן דו זאלסט זען אז דער בית המדרש זאל זיין געאייגנט נאר פאר תורה ותפילה און זיך מחזק זיין איינער דעם צווייטן; איך וויל נישט מען זאל זיצן ביינאכט און פארברענען די צייט.

איך האב געשיקט אפאר בחורים זאלן מיר העלפן בויען דעם עירוב אין שטעטל, זיי האבן נישט וואו צו עסן, זאלסטו זיי לאזן עסן נאכטמאל אין בית המדרש אבער עס דארף זיין מיט א צייט, נישט זיי זאלן זיצן ביז שפעט אין די נאכט אריין פארברענען טייערע צייט; אפגערעדט אינגעלייט וואס די ווייב ווארט זיי אין שטוב, זיי דארפן אהיים גיין.

ווען דו רייניגסט דעם בית המדרש זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, אזוי ווי איך רייניג דעם בית המדרש זאלסטו מיך רייניגן פון מיינע עבירות".

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת בהר-בחקותי, כ' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

יעצט ווען עס איז אריבער א יאר פון דיין חתונה דארפסטו זיך שטארקן און דאנקען דעם אייבערשטן אויף די ניסים וואס ער האט געטון מיט דיר ביז אהער.

ווען א מענטש דאנקט דעם אייבערשטן ווערט אים זייער ברייט זיין מח, מען גייט ארויס פון אלע קטנות'ן, מען איז ממתיק אלע דינים און מען איז זוכה צו גרויסע ניסים.

זיי מכבד דיין ווייב תחי' וועסטו האבן הצלחה אין אלע דיינע וועגן ובפרט אין פרנסה, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן סט): "כִּי עִקַּר הָעֲשִׁירוּת עַל יְדֵי הָאִשָּׁה", ווער עס איז מכבד די ווייב וועט ווערן רייך.

שטארק זיך אין הפצה; זיי ממשיך צו מאכן שיינע זאכן צו פארשפרייטן פאר נאך אידישע קינדער די עצות פון רבי'ן.

איך האב דיר זייער ליב.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת אמור, י"ב אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

דאנק און לויב דער אייבערשטן אויף די מתנה וואס ער האט דיר געגעבן, א טייערער מאן, א תלמיד חכם און א ירא שמים, ער לערנט און דאווענט, אזוי ליכטיג און טייער.

איך בעט דיר זייער, דו פון דיין זייט זאלסטו אים נאר מחזק זיין צו לערנען און דאווענען; זיי גרייט צו אקערן מיט די נאז צו ברענגען פרנסה, אבי דיין מאן זאל בלייבן לערנען.

געלט צום לעבן געבט דער אייבערשטער פאר אלעמען; אז מען לעבט א פשוט'ע לעבן, מען קויפט נישט קיין טייערע זאכן - קען מען לעבן א גוט לעבן, דער מאן קען לערנען און דאווענען מיט א קלארע קאפ.

וואס דו דארפסט זאלסטו "נאר" בעטן דעם אייבערשטן; רעד צום אייבערשטן אויף דיין פשוט'ע שפראך, בעט אים, רעד צו אים אזוי ווי מען רעדט צו א נאנטער פריינד.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת אחרי-קדושים, ה' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך האב זיך זייער געפריידט צו זען אז דו לערנסט דעם דף גמרא; דו האלסט מיט דעם סדר צו לערנען טעגליך דעם דף.

אויך האב איך הנאה געהאט אז דו האסט זיך דערמאנט בשעת'ן לערנען (שבת נג:) די מעשה מיט דעם איד וואס האט חתונה געהאט מיט א געלעמטע פרוי, "וְלֹא הִכִּיר בָּהּ עַד יוֹם מוֹתָהּ", ער האט נישט געטראכט אז זי איז געלעמט; האסט זיך דערמאנט די שיעורים וואס מיר רעדן כסדר פון די מעשה, איבער דאס גרויסקייט פון דעם מענטש וואס האט נאר געזען די מעלות פון זיין ווייב.

זיי ממשיך מיט דיין חסד; מוהרא"ש זאגט אז משיח וועט קומען בזכות חסד, בזכות די העראאישע אינגעלייט פון "חברה הצלה" וואס זענען זיך מוסר נפש פשוטו כמשמעו צו ראטעווען אידישע קינדער.

זיי ממשיך צו ראטעווען אידן; געדענק וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין לז.): "כָּל הַמְקַיֵּם נֶפֶשׁ אַחַת מִיִּשְׂרָאֵל", דער וואס ראטעוועט איין איד, "מַעֲלֶה עָלָיו הַכָּתוּב כְּאִילוּ קִיֵים עוֹלָם מָלֵא", איז אזוי ווי ער האט געראטעוועט די גאנצע וועלט.

איך האב דיר ליב.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת אחרי-קדושים, ד' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מרת ... תחי'.

א גריס פון דיין טייערער מאן ... נרו יאיר; ער לערנט אין כולל זייער פלייסיג, ער פירט זיך זייער וואויל, ער געבט מיר צו א שטיק לעבן.

בכלל געבט מיר דער כולל לעבן, זעענדיג ווי די אינגעלייט לערנען מיט א שטארקע התמדה.

איך האף אז דו שעצט אים און דו ווייזט אים אז דו פרייסט זיך אז ער לערנט, ווייל די חיזוק פון די ווייב איז די שטערקסטע חיזוק; וואס א ווייב קען מאכן מיט'ן מאן - קען קיינער נישט מאכן. זאלסטו אים מכבד זיין און אים זאגן ווי שטארק דו פרייסט זיך אז ער לערנט.

לעב א פשוט'ע לעבן; גיי נישט נאך די וואס קויפן טייערע זאכן, דו גיי דיין וועג אזוי ווי דו האסט געלערנט אלע יארן אין בית פיגא.

ענקער ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת אחרי-קדושים, ב' אייר, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

קודם כל א גרויסן יישר כח פאר די מתנות פאר מיינע קינדער; זיי האבן זייער הנאה פון די שפילצייג.

זע צו מחזק זיין דיין ווייב תחי'; יעצט ווען די פרויען זיצן מיט די קינדער אין שטוב פארשפארט דארפן זיי אסאך חיזוק און שטארקייט פונעם מאן; זאלסטו זען איר צו מחזק זיין און איר געבן שטארקייט, דאס וועט איר געבן כח אנצוגיין מיט חינוך הבנים והבנות, זי זאל נישט פאלן פון די כחות.

אויך איז דאס א סגולה פאר עשירות; די אלע וואס רעדן שיין אין שטוב, זיי געבן אכטונג אויף די ווייב – האבן פרנסה בריווח.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' לסדר טהרה, כ"ו ניסן, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

דיין ווייב האט מיר געשריבן אין דיין נאמען, אז דו ווילסט וויסן ווי אזוי דו זאלסט זיך פירן מיט דיינע לימודים, בפרט יעצט ווען די כולל איז פארמאכט, וואס דו זאלסט לערנען.

דאס בעסטע איז אין אנהויב צו לערנען אסאך משניות און אסאך גמרא; די צוויי לימודים האבן א מורא'דיגע סגולה. משניות איז משנה דעם מענטש, מען באקומט א שכל הישר, דער מח ווערט מיושב, מען ווייסט ווי אזוי זיך צו פירן אין לעבן. און גמרא האט א כח אז עס פארברענט אלע קליפות וואס מען האט באשאפן במשך אלע יארן דורך די עבירות, בפרט וואס איז באשאפן געווארן פון די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן.

דעריבער זאלסטו זיך פלייסן אין די צוויי לימודים; זע צו זאגן לכל הפחות יעדן טאג ח"י פרקים משניות, דאס וועט דיר אינגאנצן משנה זיין מן הקצה אל הקצה, עס וועט דיר אינגאנצן טוישן, "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה"; ווי מער א מענטש זאגט משניות איז ער זיך מְשַׁנֶה אינגאנצן און ער ווערט ריין. משניות שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע, אזוי ווי מען זעט אז מִשְׁנָה איז די ראשי תיבות (תהילים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע שמוציגסטע פלעצער וואו ער איז רחמנא לצלן אריינגעפאלן.

אויך זאלסטו לערנען אסאך גמרא; איין שיעור זאלסטו האבן אינעם דף היומי, נאכדעם א באזונדערע שיעור אין ש"ס כסדרן, און נאך א שיעור, זאלסט נעמען איין מסכתא און דאס איבער חזר'ן מאה פעמים ואחד, הונדערט און איין מאל; דאס וועט פארברענען אלע שלעכטס, אזוי ווי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ריד): "תַּלְמוּד בְּגִימַטְרִיָּא אוֹתִיּוֹת שֶׁל שְׁמָהּ 'לִילִית', עַל כֵּן יֵשׁ כֹּחַ בְּלִמּוּד הַתַּלְמוּד לְהַכְנִיעַ אוֹתָהּ", 'תלמוד' באטרעפט די זעלבע ווי די נאמען פון די קליפה וואס מאכט א מענטש זינדיגן אין פגם הברית און ווען מען לערנט גמרא איז מען מכניע די קליפה; מען זעט טאקע אז דער סמ"ך מ"ם האט זייער מורא פון בלעטער גמרא, ער וועט אלעס לאזן דעם מענטש טון, אבי נישט עפענען א גמרא.

נאכדעם קענסטו האבן שיעורים אין נ"ך, אין תוספתא, אין מדרשים און אין זוהר וכו', וכו', אן קיין פרעשור; ווען מען האט איבריגע צייט כאפט מען אריין נאך א לימוד און נאך אפאר שורות וכו'.

זיי מחזק דיין ווייב תחי' זי זאל נישט מורא האבן פון וכו'; בזכות וואס זי פארשפרייט די אמונה פאר אנדערע פרויען, זי איז מחזק פרויען אין מיידלעך וועט זי האבן א גרינגע לידה.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תשא-פרה, י"ז אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'

א פרוי האט זייער א שטארקע כח, די פרוי קען מאכן פון איר מאן א גרויסער צדיק און די פרוי קען מאכן פון איר מאן דאס פארקערטע; דער הייליגער תנא רבי עקיבא איז געווארן אזא גרויסער תנא נאר בזכות זיין ווייב. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן אונז, רבי עקיבא האט געזאגט פאר זיינע תלמידים (כתובות סג.): "שֶׁלִּי וְשֶׁלָּכֶם שֶׁלָּהּ הִיא", מיין גאנצע תורה און אייער תורה - איז אלעס בזכות מיין ווייב.

רבי עקיבא איז געווען א פאסטוך ביי איר טאטע - בן כלבא שבוע, ער איז געווען א גרויסער עם הארץ, ער האט נישט געלערנט, ער איז געווען זייער ווייט פון די הייליגע תורה, ער האט פיינט געהאט ערליכע אידן, אזוי ווי ער האט שפעטער דערציילט (פסחים מט:): "מִי יִתֵּן לִי תַּלְמִיד חָכָם, וַאֲנַשְׁכֶנּוּ כַּחֲמוֹר", פאר איך האב געלערנט תורה האב איך אזוי פיינט געהאט א תלמיד חכם, איך האב אים געוואלט פארציקן אזוי ווי אן אייזל פארציקט א צווייטע בעל חי; זיין צוקונפטיגע ווייב האט אים געפרעגט: "אִי מִקַּדַּשְׁנָא לָךְ אָזְלַת לְבֵי רַב?", אויב איך וועל צו דיר חתונה האבן וועסטו גיין אין ישיבה לערנען די הייליגע תורה? האט רבי עקיבא געזאגט: "זיכער וועל איך גיין לערנען תורה", זיי האבן חתונה געהאט, זיין ווייב האט אלעס אוועקגעגעבן אבי ער זאל לערנען, ביז ער איז געווארן דער הייליגער תנא רבי עקיבא; זעט מען פון דעם די כוחות וואס ליגט ביי די פרוי אויפצוהייבן איר מאן ער זאל לערנען און דאווענען, מיט דעם וואס זי געבט אים ליבשאפט און ווארעמקייט וכו'.

פארקערט זעט מען, חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (ירושלמי סנהדרין כח:): רבי לוי האט גע'דרש'נט זעקס חדשים וואס פאר א רשע אחאב איז געווען ביז אחאב איז געקומען צו אים אין חלום און געפרעגט: "וואס ווילסטו פון מיר, און וואס האסטו קעגן מיר אז דו דרש'נסט נאר די ערשטע חלק פונעם פסוק, וואס זאגט ווי שלעכט איך בין געווען? קוק וואס שטייט אינעם סוף פונעם פסוק - ווער איז שולדיג אין מיין שלעכטס? מיין ווייב האט מיר אנגעהעצט צו טון עבירות, זיי מיר דן לכף זכות, איך האב געהאט א שלעכטע ווייב"; זעט מען אז אפילו אחאב וואס איז פון די (סנהדרין צ.): "שְׁלֹשָׁה מְלָכִים וְאַרְבָּעָה הֶדְיוֹטוֹת שֶׁאֵין לָהֶם חֵלֶק לָעוֹלָם הַבָּא", דריי קעניגן וואס האבן נישט קיין חלק לעולם הבא, איז דאס ווייל ער האט געהאט א ווייב וואס האט אים חרוב געמאכט.

בעט איך אייך זייער, מאכטס שלום מיט אייער מאן; קוקטס אויף אים מיט א גוט אויג. איר האט א טייערער מאן, ער וויל זיין גוט און ער וועט זיין גוט, יעצט איז ער אויך גוט; זוכטס אויף אין אים גוטס וועט אייך ווערן גוט.

א גוט שבת.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איר האט א טייערער מאן נרו יאיר, ער איז געזונט און שטארק, זארגטס נישט וכו'; עס איז דא איין פראבלעם, ער האט א שרעקליכע פחד פון זיין טאטע. עס איז נישט זיין פראבלעם, עס איז זיין טאטע וואס ווארפט א שרעקליכע פחד השם ישמרינו.

איך וועל רעדן צו אים, איך וועל אים מדריך זיין ווי אזוי ער זאל זיך אויפפירן; עס איז אן הייקעלער ענין, פון איין זייט דארף ער אכטונג געבן אויף די כבוד פון זיין טאטע'ן, פון די אנדערע זייט קענט איר נישט ליידן דערפון, און אז זיין טאטע הערט נישט אויף רעדן צו אים אנטקעגן אייך דארף מען זען מיט חכמה וואס מען טוט דא.

דערפאר בעט איך אייך איר זאלט אים נאר שטארקן; איר האט באקומען אן אויסנאם מאן, ער איז טייער און ליכטיג, ער איז פשוט דערשראקן, ער ווייסט נישט ווי אזוי מען עסט דאס וכו'; ער האט געהערט זייער אסאך שיעורים אין ישיבה פון כיבוד אב ואם, ער ווייסט נישט וואס צו טון, ער שפירט ממש פארלוירן וכו'; איך וועל אים לערנען פריוואט ווי אזוי זיך אן עצה צו געבן.

איר זאלט אים נאר הייבן און געבן גוטע ווערטער; רעדטס נישט צו אים אנטקעגן זיין טאטע, ווי נישט ווי דארפט איר פארשטיין אז א טאטע איז א טאטע, עס איז נישט גוט איר זאלט רעדן דירעקט אנטקעגן זיין טאטע, עס וועט אים וויי טון; אפילו ער האט אייך מער ליב און ער וויל נאר אייך וכו', דאך איז א טאטע א טאטע.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט מצליח זיין אין אלע אייערע וועגן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויב איז דאס צוליב אייער געזונט וכו' איז איין זאך, אבער אויב דאס איז צוליב אנדערע חששות וואס איר האט, אזוי ווי איר שרייבט אינעם בריוו אז איר האט נישט קיין פרנסה בריווח, אדער עס איז שווער צו פארן צו די עלטערן מיט נאך קינדער און די שלום בית איז נישט אזוי ווי עס דארף וכו' וכו', דארפט איר וויסן אז עס איז פארקערט ווי איר טראכט, ווייל קינדער ברענגט פרנסה, יעדעס קינד וואס ווערט געבוירן ברענגט נאך פרנסה, דורך יעדע קינד וואס ווערט געבוירן ווערט מער ליכטיג אין שטוב.

קינדער מאכן נאר בעסער די שלום בית; אזוי שטייט פון צדיקים, אז קינדער ברענגט שלום בית. אזוי ווי מיר געפונען ביי די פרשה פון א סוטה; ווען א מאן און ווייב קריגן זיך ביז עס קומט דערצו אז דער מאן ברענגט זיין ווייב צום כהן, דער כהן טרינקט איר אן מיט די ביטערע וואסער און עס שטעלט זיך ארויס אז זי איז אן ערליכע פרוי, זאגט די תורה (במדבר ה, כח): "וְנִקְּתָה וְנִזְרְעָה זָֽרַע", זי וועט ווערן געבענטשט מיט קינדער און די קינדער וועלן צוריק ברענגען די אמת'ע ליבשאפט און פארשטאנד איינער צום צווייטן.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זאגן יעדן טאג תהלים, דאס וועט אייך געבן כח און מוט צו ערציען אייערע קינדער.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

וויסן זאלט איר אז אויב מען וויל האבן אמת'ע שלום בית דארף מען זיין אפן איינער מיט'ן צווייטן; אויב עפעס באדערט דארף מען דאס אויסרעדן, זיך אויפעסן פון אינעווייניג איז נישט דער וועג, ווייל דאס ליבשאפט קילט זיך אפ מיט די צייט.

ווען מען רעדט, מען דערציילט זאכן וואס באדערן דארף מען האבן שכל ווי אזוי דאס צו זאגן; שווייגן איז טאקע נישט קיין עסק, אבער רעדן דארף מען אויך וויסן ווי אזוי צו רעדן. מען האט אמאל דערציילט פאר רבי נתן אז עס איז דא אין שטאט א איד א גרויסער צדיק, ממש די גאנצע שטאט רעש'ט זיך מיט אים, און איינע פון זיינע גרויסע מדריגות איז אז ער איז א "שותק" - ער שווייגט. ער רעדט נישט, מען הערט נישט פון אים קיין איין ווארט; האט רבי נתן געזאגט: "דער רבי האט אונז געלערנט אז מען דארף נישט שווייגן, מען זאל יא רעדן, נאר מען דארף וויסן ווי אזוי צו רעדן"; דאס זעלבע דארפט איר וויסן, אז מען וויל האבן שלום בית דארף מען זיין אפן איינער מיט'ן צווייטן, מען דארף נאר וויסן ווי אזוי צו רעדן.

אנשטאט יענעם באשולדיגן דארף מען סתם אויסרעדן די ווייטאג, נישט זוכן צו קלאפן דעם אנדערן; מען שמועסט אויס זאכן וואס עס שטערט, אזוי ווייסט דער אנדערער וואס צו טון. אפילו אייער מאן וועט זיך נישט טוישן זיינע מידות וכו' אין איין מינוט, וועט אייך אבער זיין גרינגער און ער וועט וויסן על כל פנים אויף וואס צו ארבעטן וכו' וכו'.

ווערטס נישט פארלוירן, דער אייבערשטער וועט אייך נישט פארלאזן.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת תצוה, ו' אדר, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

אם ירצה ה' דעם קומענדיגן שבת - פרשת תצוה (זכור) ענדיגן מיר מסכת ברכות; אייער מאן נרו יאיר לערנט יעדן טאג דעם דף גמרא, ער גייט אויך מסיים זיין דעם שבת מסכת ברכות, וואלט געווען א גוטע זאך איר זאלט אים מאכן א שיינע סעודה לכבוד די סיום, דאס וועט אים זייער מחזק זיין, עס וועט אים געבן א גוטע שטופ אנצוהויבן דעם קומענדיגן זונטאג מסכת שבת.

מיט חכמה קען מען אויפהייבן דעם מאן זייער הויך; א קלוגע פרוי ווייסט ווי אזוי צו מאכן איר מאן זאל זיין אן ערליכער איד. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (בראשית רבה יז, ז): "מַעֲשֶׂה בְּחָסִיד אֶחָד", עס איז געווען א מעשה מיט א חסיד וואס האט געהאט א ערליכע פרוי און זיי האבן נישט זוכה געווען צו קינדער, האבן זיי אפגעמאכט צווישן זיך אז וויבאלד זיי האבן נישט קיין קינדער וועלן זיי זיך גט'ן און אזוי האבן זיי געטון, "הָלַךְ זֶה וְנָשָׂא רְשָׁעָה אַחַת, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ רָשָׁע", דער חסיד האט חתונה געהאט מיט נישט אן ערליכע פרוי און מיט די צייט האט זי אים געמאכט פאר א רשע, "הָלְכָה זֹאת וְנִשַֹּׂאת לְרָשָׁע אֶחָד, וְעָשְׂתָה אוֹתוֹ צַדִּיק", ווידער די ערליכע פרוי האט חתונה געהאט מיט א מאן א רשע און זי האט אים געמאכט פאר א צדיק, "הֱוֵי, שֶׁהַכֹּל מִן הָאִשָּׁה", זעט מען פון דעם אז די פרוי האט מורא'דיגע כוחות, זי קען איבער דרייען איר מאן אים מחזק זיין און אים אויפהייבן.

וואויל איז פאר די פרוי וואס האלט טייער איר מאן וואס לערנט תורה, וועט זי זוכה זיין צו שיינע דורות.

בעזרת ה' יתברך

יום א' פרשת תרומה, כ"ח שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

דאס בעסטע וואלט געווען אז דו מיט דיין ווייב תחי' זאלן האבן א מורה דרך אין לעבן; נעמט א דיין, א רב, אדער סתם אן ערליכער איד וואס זאל אייך מדריך זיין און ווייזן דעם גלייכן וועג אין לעבן.

א מענטש אליינס קען זייער ווייט פארקריכן; נעם צניעות פאר א ביישפיל, א מענטש אליינס קען מיינען אז מען דארף זיך אנטון אזוי ווי די כת השאלים צו זיין צניעות'דיג, אבער אז מען הערט וואס צדיקים זאגן, וואס זיי גייען שטענדיג מיט די תורה זעט מען אז דאס איז נישט קיין צניעות, דאס איז פריצות רחמנא לצלן. מוהרא"ש שרייבט (שו"ת ברסלב חלק כה, ג' אלפים קע"ט) אז דאס איז נישט קיין צניעות, עס איז פארקערט פון צניעות.

פרעג דיין ווייב תחי' אויב זי איז גרייט צו הערן מיין דעה אין אלע קאנפליקטן וואס גייט פאר צווישן אייך; איך בין גרייט אייך צו פירן אויף די תורה'דיגע וועג אזוי ווי מוהרא"ש האט אונז געלערנט.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת משפטים, כ"ב שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואויל איז אייך אז זענט מחזק פרויען און מיידלעך.

לערנט מיט זיי בריוו פון "אשר בנחל" אדער "עצתו אמונה"; אז זיי פארשטייען נישט קיין אידיש קענט איר זיי פארלערנען די בריוו אין לשון הקודש, (מען איז מתרגם די אידישע בריוו אויף לשון הקודש).

בעיקר זאלט איר רעדן פון חיזוק אין אמונה, חיזוק אויף תפילה און אסאך פון אמונת חכמים, אמונה אינעם רבי'ן; אנשטאט רעדן פון פרטים אין לעבן וכו', וכו', דארף מען רעדן פון אמונה און פון צדיק. אזוי האט דער הייליגער רבי געזאגט פאר רבי נתן: "ווען דו שרייבסט חידושי תורה און דו קומסט אן צו שרייבן פון 'אמונה' אדער 'צדיק' - זאלסטו אויסשפרייטן דעם פענע"; דאס הייסט, ער זאל שרייבן אסאך איבער דעם נושא, ווייל: "דְדָּא בֵּיהּ כּוּלָא בֵּיהּ, דְּלֹא דָא בֵּיהּ מַּה בֵּיהּ (נדרים מא.)", אז מען האט אמונה האט מען אלעס, ווידעראום אן אמונה האט מען גארנישט; נאר אז מען האט אמונה האט מען א לעבן.

רעדטס צו זיי וואס מען באקומט ווען מען פאלגט דעם רבי'ן, ווי זיס און האניג'דיג דאס לעבן ווערט, פון דאס רואיגקייט וואס מען באקומט ווען מען גייט נאך דעם הייליגן רבי'ן. ביי אלע חסידים רעדט מען פון האבן א רבי, און אין ברסלב אליינס קען מען זיך אויך גוט אפנארן השם ישמרינו, בפרט ביי די וואס מען רעדט אין די קבלה שפראך און העכערע ווערטער - דארט איז זייער גרינג זיך צו נארן, ליידער אין ברסלב אליינס פארקויפט מען זאכן וואס איז נישט געשטויגן און נישט געפלויגן וכו', וכו', דערפאר דארף מען אסאך בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זיך נישט לאזן נארן, מען זאל שטענדיג קוקן אויף זיך, מען זאל קוקן 'וואס האב איך אין די האנט?'

לייגטס אריין אין די מיידלעך זיי זאלן בעטן דעם אייבערשטן זיך נישט אפצונארן אין לעבן; מען דארף אסאך בעטן דעם אייבערשטן אז מען זאל זיך נישט לאזן נארן בזה העולם. דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן נא): "אֶת זֶה תְּקַבְּלוּ מֵאִתִּי, שֶׁלֹּא לְהַנִּיחַ עַצְמוֹ לְהָעוֹלָם לְהַטְעוֹת", דאס זאלט איר מקבל זיין פון מיר, די וועלט נארט אייך, לאזט אייך נישט נארן; דאס הייסט אז א מענטש דארף שטענדיג קוקן אויף זיינע רווחים ברוחניות. פונקט אזוי ווי בגשמיות ווען א מענטש האט א ביזנעס דארף ער זיך שטענדיג נאכפרעגן ביים בוכהאלטער צי די ביזנעס פארדינט אדער דערלייגט, אזוי און נאך מער דארף מען זיך כסדר בודק זיין: 'וואס טו איך אויף די וועלט, אפשר נַאר איך זיך?' און זען זיך טאקע נישט צו לאזן נארן.

בנוגע אויב אייער מאן זאל אוועק פארן מיט ענקער קהילה אויף שבת, מען פארט אוועק אן די ווייבער וכו'; דאס ווענדט זיך אין ענק, אז אייער מאן וויל בלייבן אין שטוב אויף שבת מיט אייך און מיט די קינדער איז זייער חשוב, און אז ער דארף אוועק גיין מיט די קהלה ווייל דארט פארשטייט מען נישט די זאך פון זיין אין שטוב מיט די ווייב וכו', זאלט איר אים נישט מאכן קיין שוועריקייטן. איר דארפט אים פארשטיין, אז ער וועט נישט פארן וועט ער נישט שפירן באקוועם אין די קהלה ווען אלע פארן וכו', וכו'; דאס זאלט איר צווישן זיך אפמאכן.

מען דארף שטענדיג געדענקען וואס דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן רסט): "וואס מען טוט - טוט מען, אבי מען טוט נישט קיין שלעכטס".

זייטס ממשיך צו זאגן תהלים יעדן טאג; תהלים וועט אייך טראגן צום טיר וואס פירט אויפ'ן ריכטיגן וועג.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

ג' פרשת בא, ג' שבט, שנת תש"פ לפרט קטן

מרת ... תחי'.

שטארקטס אייך און שטארקטס אייער מאן; נוצט אייער כח זיך צו האלטן שטארק, נוצט נישט אייער כח זיך צו צעברעכן און צעברעכן אייער מאן.

שלמה המלך זאגט (משלי יד, א): "חַכְמוֹת נָשִׁים בָּנְתָה בֵיתָהּ, וְאִוֶּלֶת בְּיָדֶיהָ תֶהֶרְסֶנּוּ", א קלוגע פרוי בויט אויף איר שטוב און א נארישע פרוי צעברעכט עס מיט אירע אייגענע הענט; א פרוי מיט שכל ווארט אפ איר מאן, זי שרייט נישט אויף אים, פארקערט, זי הייבט אויף זיין מוט און זי געבט אים גוטע ווערטער, בפרט ווען דער מאן מוטשעט זיך מיט פרנסה און ארבעט ביטער שווער, און ווען ער קומט אהיים איז ער אפגעמוטשעט, ווארט זי אים אפ מיט א שמייכל אזוי ווי די ערליכע פרויען האבן געטון אין מצרים, זיי האבן אויפגעשטעלט א כלל ישראל אין די שווערסטע אומשטענדן, און אזוי ווי די ערליכע פרויען טוען ביז'ן היינטיגן טאג, זיי ווארטן אפ זייערע מענער מיט א שמייכל און גוטע ווערטער.

אז עס איז אייך ביטער, איר שפירט ווי איר ווערט דערווארגן (געטשאוקט) פון אלעס וואס גייט אריבער אויף אייך, זאלט איר ווארטן ווען אייער מאן איז נישט אין שטוב און ווען די קינדער שלאפן אדער זענען אין חדר און אין סקול, דעמאלט זאלט איר נעמען א תהילים און זיך אויסוויינען צום אייבערשטן, שמועסן מיט אים אויף אידיש, אים בעטן: "הייליגער באשעפער, איך שפיר ווי איך קען נישט מער, איך שפיר ווי איך פארליר מיין אטעם, עס איז מיר פינסטער וכו' וכו'", דערציילן אלעס פאר'ן אייבערשטן, אלעס וואס מען טראכט און וואס מען שפירט; דורכדעם וועט איר זען גרויסע ניסים.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.