בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת כי תשא, י"ד אדר, פורים, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר
איך שיק דיר משלוח מנות פאר'ן מיר העלפן אזוי געטריי מיטן דרוקן די בריוו און חדושי תורה וואס איז מחזק אזויפיל אידן איבער די וועלט.
איך וואונטש דיר א ברכה דו זאלסט דיין גאנץ לעבן עוסק זיין אין דעם, און זוכה זיין צו שפירן דאס זיסקייט און איינעגענעמקייט פון די שכינה הקדושה, דו מיט דיין משפחה, אמן.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת תצוה, ז' אדר, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
רעד אפאר ווערטער צום אייבערשטן. אויבן אין הימל איז זייער חשוב יעדע ווארט וואס א איד זאגט פאר'ן אייבערשטן, אלע מלאכים זענען מקנא. בעט פאר אלעס וואס דו דארפסט, פאר אלעס וואס דרוקט דיך פריוואט; שעם זיך נישט, דערצייל אלעס.
גיי אין שול יעדן טאג דאווענען שחרית מנחה מעריב; אין דעם ליגט דיין הצלחה, דיין פרנסה, דיינע קינדער; אלעס.
איך ווייס נאכנישט וועגן פורים, אויב איך וועל אויפנעמען ביי מיר אין שטוב; איך וויל און איך ווארט זיך צו טרעפן פורים מיט מיינע תלמידים, איך פריי זיך אז דו וועסט מיר ברענגען משלוח מנות; אבער אז אלע בלייבן אין שטוב - איז נישטא קיין פלאץ.
א גרויסן יישר כח פאר'ן העלפן די בחורים מיט אדרעסן וואו זיי וועלן קענען גיין פורים און מען וועט זיי געבן צדקה פאר די ישיבה. יעדע זאך וואס דו טוסט פאר די ישיבה איז א גרויסע זכות פאר דיר און פאר דיינע דורות.
דעם שבת וועל איך נישט זיין אין וויליאמסבורג, איך פאר אוועק מיט די בחורים וואס גייען הפצה און גייען צאמנעמען צדקה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת משפטים, ל"ט שובבי"ם, כ"ה שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן
מרת ... תחי', לעיקוואד
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר לעבט א גוטע לעבן מיט די עצות פון רבי'ן און אז איר האט א גוטע שלום בית. מיטן רבינ'ס עצות איז דאס לעבן איין שטיק זיסקייט און איין שטיק גן עדן; ווי נאר מען נעמט אריין אמונה אין זיך ווערט ליכטיג, אלעס איז גוט.
בנוגע דאווענען און זאגן תהלים וכו'; מאמעס וואס זענען פארנומען מיט די קינדער - זענען יוצא דאס דאווענען מיט ברכת השחר, ברכת התורה און קריאת שמע, און ווען מען האט צייט אינמיטן טאג זאגט מען תהילים, אזוי אויך דארף מען מקפיד זיין אויף קריאת שמע שעל המטה.
בנוגע וכו'; עס ווענדט זיך וואו, אין שלאף שטוב איז איין זאך און אין שטוב איז אן אנדערע זאך, אין שטוב דארף מען גיין אנגעטון איידל. דער רבי זאגט (ספר המדות אות בנים, סימן ט): "צְנִיעוּת שֶׁבָּאִשָּׁה מְזַכָּה לָהּ לְבָנִים הֲגוּנִים", אז א פרוי געבט אכטונג אויף צניעות, וועט זי זוכה זיין צו גוטע קינדער.
זייט מחזק אייער מאן ער זאל גיין הפצה נישט אויף אייער צייט.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת יתרו, ל' שובבי"ם, ט"ז שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, טברי'
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זיי מקפיד אויף טבילת עזרא. אפילו עס איז טאקע נישט קיין חיוב, און מצד הלכה איז בטלה טבילת עזרא - דאך זאלסטו זייער מקפיד זיין צו גיין אין מקוה ווי פריער.
שטארק זיך אין הפצה, חלישת הדעת ביי הפצה האט מען נאר אויב מען טראכט פון געלט. ווי נאר מען פארגעסט פון תכלית הויבן זיך אן אלע פראבלעמען; מען ווערט פארשעמט, מען האט חלישות הדעת און בלבולים, די מפיצים וואס זייער גאנצער ציל איז ארויסנעמען די בת מלך פון די נישט גוטע, אויפזוכן נשמות ישראל, זיי צוריק ברענגען צום אייבערשטן - די האבן נישט קיין שום חלישות הדעת, די גייען אן מיט א שטארקייט.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת יתרו, כ"ט שובבי"ם, חמשה עשר בשבט, שנת תשפ"ג לפ"ק
לכבוד ... נרו יאיר
נעכטן איז געווען נאך א חתונה אין ישיבה, עס איז געווען הערליך שיין, עס איז געווען א גרויסע הפצה. ביי חתונות קומען משפחה וואס וואלטן קיינמאל נישט ארויפגעקומען אין ברסלב, און אלע לשון הרע'ס צעפאלט; אלע דמיונות וואס מען דמיונ'ט אויף ברסלב, אלעס צעפאלט, מען ווערט געכאפט אין שאק, מען זעט א ריינע הייליגע פלאץ.
איך געדענק ביי די חתונה פון מיין זון הרב שלמה נרו יאיר, מיין זיידע קארלסבורג'ער רב זכרונו לברכה האט זיך באטייליגט און ער איז געווען אזוי פרייליך, ער האט מיך צוגערופן אינמיטן טאנצן זאגן: "מען שפירט דא א ריח טהרה", ער האט דאס איבערגעזאגט אפאר מאל.
איך בעט דיך זייער, רעד זיך נישט איין פאר איין רגע אז דיין פרנסה איז געוואנדן אין פלוני אלמוני; דיין פרנסה ליגט נאר אינעם אייבערשטנ'ס הענט. דעריבער איז א שאד צו זיין דערשראקן און פארלוירן, פארלאז זיך אויפן אייבערשטן, און מיט שמחה וועסטו האבן גרויס שפע.
מארגן נאכט וועט זיין א סעודה אין ישיבה לכבוד די יארצייט פון אונזער רבי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. די סעודה וועט זיין פינקטליך אכט אזייגער, איך וועל אם ירצה ה' רעדן פינקטליך ניין אזייגער, ווייל מיין שוואגער מאכט חתונה, וועל איך מוזן אוועק גיין צען אזייגער.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ליל שישי פרשת בשלח, כ"ו שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן
שלום וברכה מיינע טייערע חברים, טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש בארץ ישראל, ה' עליהם יחיו
מיר שטייען יעצט אין די לעצטע צוויי וואכן פון שובבי"ם, מיר וויל אלע זוכה זיין צו פאררעכטן וואס מיר דארפן פאררעכטן. פאסטן קענען מיר נישט, סיי מיר האבן נישט קיין כח צו פאסטן, און אפילו אויב מיר האבן יא כח - האט דער רבי אונז געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן תצא) מיר זאלן נישט פאסטן; איז וואס זאלן מיר טון צו מתקן זיין וואס מיר דארפן מתקן זיין?
מוהרא"ש זכותו יגן עלינו זאגט, מיט אמונה קען מען אלעס פאררעכטן; ווען א מענטש נעמט אריין אין זיך 'אלעס איז דער אייבערשטער, נישטא גארנישט אויסער אים; דומם, צומח, חי, מדבר, הכל לכל איז ער' - איז אים דער אייבערשטער מוחל אלע עבירות און ער איז זוכה צו אלע תיקונים.
שטארקט זיך מיט אמונה אינעם אייבערשטן, דאס וועט אייך מתקן זיין. דער רבי זאגט (ספר המדות אות אמונה, סימן לג): "עַל יְדֵי אֱמוּנָה, הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יִסְלַח לְךָ עַל כָּל עֲווֹנוֹתֶיךָ", דורך אמונה וועט דער אייבערשטער דיך מוחל זיין אויף אלע דיינע עבירות; רעד צום אייבערשטן, בעט אויף אמונה, בעט: "הייליגער באשעפער, ווען וועל איך שוין זוכה זיין צו א קלארע לויטערע אמונה? הייליגער באשעפער ווען וועל איך שוין זוכה זיין דיך צו שפירן, דיך צו זען און נאר פון דיר טראכטן, הייליגער באשעפער איך וויל נאר דיר, איך וויל זיך צוריקקערן צו דיר, הייליגער באשעפער איך וויל נכלל ווערן אין דיר"; אזוי איז מען זוכה צו אלע תיקונים.
דעם קומענדיגן וואך האבן מיר חמשה עשר בשבט, ראש השנה פאר די ביימער; זאלט איר מאכן א סעודה אין שטוב, יעדער איינער מיט זיין משפחה מיט די קינדער. געבט אייך אפ מיט די קינדער, לאזט נישט די קינדער אויף הפקר, קינדער זענען אזוי ווי ביימער; אז מען פלאנצט זיי, מען באוואסערט זיי - וואקסן שינע ביימער, קומען שיינע דורות, ווידעראום אז די גאנצע קאפ ליגט אין געלט - וואס קען מען שוין ערווארטן פון די קינדער? וועלן די קינדער אויך נאכלויפן געלט.
ביי אונז אין אמעריקע שרעקט אן די נייעס אז די וואך שבת גייט זיין גאר א שטארקע פראסט, פרעגט מיך איינער אויב ער דארף גיין דאווענען אין שול מיט מנין אדער ער קען בלייבן אין שטוב, האב איך אים געזאגט: "מילא דו זאגסט דו קענסט נישט גיין ארבעטן ווייל עס איז זייער קאלט - איז איין זאך, אבער דאווענען? אז דו וועסט נישט גיין דאווענען ווייל עס איז קאלט, וועלן דיינע קינדער זאגן זיי איז קאלט יעדע וואך, זיי וועלן בכלל נישט גיין אין שול".
פארשטייט זיך, עס דארף גיין מיט שמחה; דאס וויכטיגסטע זאך איז - זיין פרייליך ביים טון מצוות, טון מצוות מיט א חיות, מיט א לעבעדיגקייט; יעדע טריט צום שול, ווען דו גייסט מיט דיינע קינדער - זאלסטו זיי זינגען "ווי גליקליך זענען מיר, מיר זענען פון די אויסדערוועלסטע פאלק, קינדער פון אייבערשטן, מיר גייען דאווענען צום אייבערשטן! די אומות העולם האבן נישט וואס מיר האבן".
אזוי אויך ווען עס קומט צו טון מצוות זאלסטו זינגען פרייליכע טענער, נישט גיהנום טענער 'אויב מען טוט נישט אזוי און אזוי גייט מען אין גיהנום'; לאז אפ די גיהנום, שבת איז נישטא קיין גיהנום, שבת איז נאר דא גן עדן.
יעצט איז פונקט א יאר פון אונזער חדר היכל הקודש אין ירושלים, מה אשיב לה' כל תגמולוהי עלי, אז מיר קענען מחנך זיין אונזערע קינדער מיט אמונה, מיט יראת שמים, מיט קדושה. פאר דעם פרט אליינס, אז מיר קענען לערנען אונזערע קינדער זאלן רעדן און שמועסן מיטן אייבערשטן - איז דאך שוין אלעס כדאי; אז די קינדער זאלן הערן במשך זייערע יארן, פון קינדער-גארטן ביז די חתונה הונדערטער טויזנטער מאל: 'עס איז דא א באשעפער', 'רעד צום באשעפער', 'דער אייבערשטער האט דיך ליב', 'דיינע מצות מאכן א רעש אין הימל', 'יעדע ווארט וואס דו רעדסט צום אייבערשטן הערט מען אין אלע וועלטן', און דאס גלייכן.
אזוי אויך אז מען רעדט צו די קינדער זיך צו היטן פון מניוולים. ליידער רעדט מען נישט, און דארט וואו מען רעדט שוין יא, רעדט מען אונטער די נאז, אז קיין שום קינד האט נישט קיין אנונג וואס מען רעדט. אבער ביי אונז, ביים רבינ'ס חדר - רעדט מען יא, מען זאגט די קינדער: "היט זיך פון מניוולים", "היט זיך פון לייגן די הענט אויפ'ן אות ברית קודש".
וואס זאל איך אייך זאגן מיינע טייערע ברידער, איך בין דער חתן מלמד אין אמעריקע פאר אונזערע חתנים, די קינדער וואס קומען פון רבינ'ס חדר גייען צו די חתונה מיט א ריינעם העמד. אזוי ווי דער רבי האט מבטיח געווען (חיי מוהר"ן, סימן תקיז) די וואס וועלן קומען צו אים פאר די זיבן - וועלן חתונה האבן מיט א ריין העמד, דאס מיינט אן פוגם זיין באות ברית קודש; פאר דעם אליין איז שוין כדאי.
איך בעט אייך מיינע טייערע חברים, אויך די וואס שיקן נאכנישט די קינדער ביים רבינ'ס חדר זאלן רעדן צו די קינדער אין שטוב מזמן לזמן פון קדושה, זיי מדריך זיין נישט צו לייגן די הענט אויפן אות ברית קודש, און ווען מען זעט א קינד דארף אין בית הכסא און ער כאפט זיך אן, דארף מען גלייך זאגן "נישט לייגן די הענט", אים מדריך זיין, עס זאל ווערן ביי אים א טבע שני צו זיין אפגעהיטן. דער דור פאלט און פאלט, היינט דארף מען רעדן צו די קינדער נאכמער ווי אמאל, ווייל עס זענען היינט דא אזעלכע מעשיות וואס איז נישט געווען אמאל.
מיטן אייבערשטנ'ס הילף וועלן מיר אויך עפענען בקרוב א חדר אין בני ברק, איך דארף נאר צוגרייטן די ריכטיגע מענטשן וואס זאלן זיין געשטעלט אויף דעם.
די וואך איז די יארצייט פון אונזער רבי מוהרא"ש זכותו יגן עלינו, איר זענט דאך סמוך ונראה, קענט איר אויסרעכענען צו זיין ביים ציון אינעם טאג פונעם יארצייט; דאווענען דארט פאר זיך, פאר די משפחה און פאר אלע אידן, איר וועט מיר אויך אודאי מזכיר זיין, איר קענט דערציילן איין גוטע זאך דעם אייבערשטן וואס איך האב ענק מזכה געווען, און בעטן איך זאל האבן כח און קענען אויספירן אלע מיינע פלענער.
איך דארף מקצר זיין, איך וועל אייך שרייבן אן אנדערע מאל מער באריכות. איך בעט אייך נאר איין זאך, זייט אייך מקבל לכבוד דעם יארצייט פון מוהרא"ש צו עוסק זיין יעדן טאג אין הפצה; מיר מוזן מכיר טובה זיין מוהרא"ש, ער האט זיך מוסר נפש געווען, אלעס אוועקגעגעבן אז מיר זאלן וויסן פון רבי'ן מיר זאלן האבן דעם חיים טובים, דארפן מיר דאס ווייטער געבן פאר נאך אידן.
מענטשן קריכן א גאנץ יאר אויף גראדע ווענט, און בפרט יעצט שובבי"ם, מען ווייסט נישט וואס צו טון, מען מיינט אז תיקון שובבי"ם איז לערנען שעות רצופות, אדער פרישות אין שטוב, און מען ווערט אנגעגעסן פון דעם און מען לאזט אלעס אפ. דארפן מיר פארשפרייטן אז תיקון שובבי"ם איז גיין אין שול דריי מאל א טאג דאווענען, תיקון שובבי"ם איז לערנען אביסל חומש מיט'ן תרגום איינגעטיילט יעדן טאג לפי די פרשה, תיקון שובבי"ם איז זיך פרייען מיט די מצוות וואס מען טוט, זיך פרייען מיט די תפילין, מיט די ציצית, מיט שבת קודש, תיקון שובבי"ם איז זיין א ותרן אין שטוב, זיך פירן מיט די ווייב מיט סבלנות, תיקון שובבי"ם איז נישט האבן קיין קשיות אויף די אמונה, וויסן און געדענקען אז דער אייבערשטער איז נאר גוט, "טוֹב ה' לַכֹּל" (תהילים קמה, ט), דער אייבערשטער מאכט נאר גוט, און וואס מיר גייען אריבער - דאס איז נאר גוטס; דאס איז תיקון שובבי"ם.
איך האף דער בריוו וועט אייך געבן אביסל חיזוק, איר וועט זיך אלע באנייען און אנהייבן פון פריש גיין הפצה.
א פרייליכן שבת.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת בשלח-שירה, כ"ו שובבי"ם, י"ב שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן
מרת ... תחי', מנהלת בית פיגא ליבערטי
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
יעצט וועט איר זען אז דאס איז אזוי ווי מוהרא"ש זאגט, ווען די מאמע איז פרייליך - זענען די קינדער פרייליך, און ווען די מאמע איז דערביטערט - זעט מען עס גלייך אויף די קינדער. די מיידל ... איז א גרויסע רחמנות, ביטע רעדט מיט איר רחמנות'דיג; ווייל איר מאמע גייט אריבער יעצט א שווערע צייט, זי איז נישט צופרידן מיט זיך וכו' וכו', און דאס קלאפט גלייך אויס אויף די קינדער. זי איז א גוט קינד, וואס זאל זי טון, וואס קען א קינד טון ווען די מאמע איז נישט מסודר וכו'; דאס קינד פארלירט די מח, הויבט אן טון אינטערעסאנטע זאכן, חוצפה'דיגע זאכן וכו'; איך בעט אייך, רעדט צו די לערערינס זיי זאלן רחמנות האבן אויפן קינד.
(פארשטייט זיך אז אלעס דארף זיין העכסט פריוואט, די לערערינס קענען נישט רעדן פון דעם; סיי פון דאס קינד און סיי פון די מאמע, וד"ל).
בנוגע די מיידל ... תחי', אז זי ווערט נערוועז אז מען רעדט אין סקול צופיל פון רבי'ן, מוהרא"ש און ראש ישיבה; עס איז נישט קיין פראבלעם, זי דארף נישט דא בלייבן, קיינער צווינגט נישט דא צו לערנען, זי קען צוריקגיין צו איר סקול. ברוך השם אונזערע קינדער רעדן פון אמונת חכמים, און זיי ווערן נערוועז פון וואס מען רעדט צווישן מיידלעך אין אנדערע סקולס, מען דארף נישט רעדן צו די מיידלעך זאלן רעדן ווייניגער פון רבי'ן און פון דער ראש ישיבה.
מוהרא"ש פלעגט שטענדיג זאגן אין יבנאל, קיינער מוז נישט דא זיין, מוהרא"ש פלעגט זיך אויסדרוקן, עס איז דא צוויי וועגן ארויס צו פארן פון יבנאל, אז ווער עס איז נישט צופרידן זאל קענען ארויספארן פון ביידע זייטן. דאס זעלבע איז אין שטעטל, עס איז דא בערך אכט וועגן ארויס צו פארן; צוויי וועגן פון טווין ברידזש, צוויי וועגן ארויס פון אלד מאנטיסעלאו, דענמען, איסט מאנגאפ, גארדן האוז, און קראס פארם, און ווער עס ווערט נערוועז אז מען רעדט דא פון ראש ישיבה, ווער עס ווערט נערוועז פון אונזער קהילה - קען אויסוועלן וואס פאר א וועג ארויס צו פארן.
נאכן צאמקום האט מען געמאכט א געים, ווער עס קען זאגן פון וואס זיי ווערן נערוועז, זאגט איינער אז זי ווערט נערוועז פון די מענטשן וואס רעדן אזוי סאך פון ראש ישיבה. עס דארף נישט זיין קיין פראבלעם, אונזער קהילה איז נישט געמאכט צו ווערן נערוועז, אין ישיבה האב איך אויך בחורים וואס רעדן א גאנצן טאג פון הפצה און בחורים זאגן אז זיי ווערן נערוועז פון רעדן אזויפיל פון הפצה, זאג איך זיי: "נערוועז דארף מען ווערן ווען מען רעדט פון פאליטיק אדער פון געלט, ווי קען מען רעדן אזוי סאך פון געלט און פון שיינע קארס"; זאגט די מיידל: "א שאד צו זיין דא און ווערן נערוועז, עס איז דא אזויפיל שיינע פלעצער וואו צו זיין".
בנוגע שיקן די שיעורים פון בית פיגא וויליאמסבורג; איך וועל רעדן צום מנהל ר' מרדכי נרו יאיר ער זאל שיקן די שיעורים פאר בית פיגא אין שטעטל.
בנוגע די לערערין וואס האט נישט קיין כח צו קומען ...; איך מיין זי דארף נאר אביסל חיזוק. עס איז אייער פליכט צו געבן די לערערינס גוטע ווערטער, דאס איז די וויכטיגסטע זאך פון א מנהלת; מיט אפאר גוטע ווערטער באקומען זיי כח און זיי וועלן טון א גוטע ארבעט מיט די גאנצע הארץ.
די חדר אין שטעטל דארף נאך א מנהל, איך ווארט דער מנהל ר' מרדכי אינדיג זאל זיך ארויסציען אהין, די מלמדים האבן נישט ווער עס זאל זיי העלפן, ווען א קינד איז חוצפה'דיג האט ער נישט וואו צו שיקן דעם קינד. נעכטן האט א מלמד צוגעכאפט די גלעזער פון א קינד ווייל ער איז געווען נישט דרך ארץ'דיג, ווען איך האב דאס געהערט האב איך געבעטן דעם אייבערשטן: "רבונו של עולם, ווי בין איך דא? וואס איז דא?" אויך האט א מלמד גע'קנס'עט א קינד מיט נישט אהיימגיין פון חדר ווייל ער איז נישט דרך ארץ'דיג, דאס איז נישט נארמאל; דאס איז נישט קיין קנס און דאס טוט מען נישט, איך האף אז ביז זומער וועט זיין א מנהל און זאכן וועלן ווערן מסודר.
זייער גוט אז מען האט צעטיילט די צוויי מיידלעך ... מיט ..., די עלטערן פון משפחת ... זענען אביסל ברוגז, זיי מיינען אז מיר ווילן זיך ספעציעל פארלייגן אויף זייער טאכטער; וואס קען מען טון? נישט אלע עלטערן ווייסן ווי אזוי עס ארבעט חינוך, עלטערן פאלן פאר די קינדער ווען זיי זעען טרערן. איך שרייב עס אייך, איר זאלט וויסן אז די מאמע מיינט אז איר האט עפעס אויף איר קינד, איז אויב איר קענט רעדן מיט די מאמע - זאלט איר רעדן. אזוי אויך מרת ... האט זייער געשריגן אויף די לערערין מרת ... אז זי האט פיינט איר טאכטער. איך ווער אזוי צעמישט, איך ווייס שוין נישט ווער איז די קינד און ווער דארף זיין די מאמע... איך מיין מען זאל מאכן סקול פאר די עלטערן, זיי אויסלערנען מידות טובות און הכרת הטוב.
איך בעט אייך זייער מרת ... תחי', שטארקט אייך און שטארקט אלע טיטשערס זיי זאלן אריינלייגן אין די קינדער אמונה, יראת שמים און מידות טובות, און נישט שוואך ווערן פון גארנישט.
א גוט שבת.
איך האף צו קומען אין בית פיגא קומענדיגע וואך.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת בשלח, כ"ג שובבי"ם, ט' שבט, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער טייערער ... נרו יאיר, ירושלים
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
מזל טוב חתן, מזל טוב! דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט גיין צו די חתונה בשעה טובה ומוצלחת, אויפשטעלן א שיינע ערליכע שטוב, ליכטיגע דורות, אמן.
איך וויל דיך מחזק זיין זאלסט העלפן דיינע עלטערן גיין צו די חתונה אן קיין חובות, פון היינט און ווייטער זאלסטו גיין אביסל מער הפצה צו העלפן דיינע עלטערן דיך חתונה מאכן. ווען דו גייסט הפצה זאלסטו זאגן "הכנסת כלה" און די געלט זאלסטו געבן דיינע עלטערן. אין ישיבה טוען אלע בחורים אזוי, זיי גייען צו די חתונה אן דעם וואס זייערע עלטערן זאלן דארפן אריינלייגן די הענט אין טאש ארויסנעמען אפילו איין פרוטה, (אויסער די חתנים וואס די עלטערן זענען פארמעגליך).
יעצט זאלסטו זיך באפלייסן אין לערנען די הייליגע תורה. יעצט האסטו שוין אביסל רואיגקייט, האסט זוכה געווען צו א כלה נאה וחסידה, און דו גייסט אריין אין א חשוב'ע שטוב, דיין מחותן איז זייער א טייערער איד, ער איז זייער מחזק די אינגעלייט אין טברי', דארפסטו יעצט זיך באנייען; לערנען דיינע שיעורים כסדרן און זיך מתבודד זיין יעדן טאג.
לאז גרוסן אלעמען, בפרט די בחורים פון די ירושלימ'ער ישיבה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת וארא, ט' שובבי"ם, כ"ג טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע ליבע ברידער, תלמידי היכל הקודש, ה' עליהם יחיו
מה אשיב לה', כל תגמולוהי עליו; חסדי ה' איך האב זוכה געווען צו זיין נאכאמאל אין ארץ ישראל, זיין א שבת אין ירושלים מיט תלמידי היכל הקודש, און איך בין צוריק אין אמעריקע מיט פרישע כוחות, מיט א פרישע התקרבות.
איך האב געהאט גרויסע ניסים ביי די נסיעה, איך וועל פרובירן זיך אביסל מצמצם זיין און אראפשרייבן אביסל פון די הערליכע נסיעה.
במשך די נסיעה פון דריי טעג איז געווען צוועלף שיעורים, פול מיט חיזוק פון רבי'ן, רבי נתן און מוהרא"ש. אויך בין איך געווען איינגעשפארט ביי די פאליציי.
איך וועל אנהויבן שרייבן די נסיעה, איך האף דו וועסט זיך מחזק זיין, און זיך אויך קענען באנייען.
איך בין ארויסגעפארן פון אמעריקע מיטוואך נאכט עלף אזייגער, די וועג איז געווען זייער פיין. איך האב געלערנט אויפ'ן וועג תיקונים, איך האב געהאט קאפ-וויי האב איך זיך צוגעלייגט. נאך דריי שעה פארן האב איך געדאווענט שחרית, עס איז געווען א מנין אויפ'ן פליגער, אבער איך בין נישט געווען בכח צו גיין צום מנין, איך האב געדאווענט פאר מיר ביחידות, און צוריק איינגעשלאפן.
שפעטער האב איך געדאווענט מנחה און ווייטער געלערנט תיקונים, מיר זענען אנגעקומען אין ארץ ישראל דאנערשטאג, צען מינוט פאר פיר. אראפקומענדיג פון פליגער האט מיך אפגעווארט איינער אונז נעמען פריוואט, מיר זאלן נישט דארפן אריבערגיין צווישן אלע. אלעס איז געווען זייער שיין און פיין, ביזן אריבערגיין די גרעניץ; דארט האט מען אונז מודיע געווען אז איך קען נישט אריבערגיין, איך דארף ווארטן אויף די פאליציי. איך האב זיך גארנישט פארלוירן, איך בין געבליבן פרייליך און געדאנקט דעם אייבערשטן.
ווען די פאליציי זענען אנגעקומען איז דארט שוין געווען האברך אברהם ר. נרו יאיר, ער האט געבעטן די פאליציי אויב זיי זענען מסכים מען זאל מיך נישט לייגן אין די פאליציי קאר, נאר איך זאל גיין מיט אים, און צוזאמען מיט מיר וועט קומען א פאליציי. ער האט גערעדט הארציג צו זיי, ער האט זיי געזאגט אז דא רעדט מען פון א רב וואס האט תלמידים; מען זאל אלעס מאכן בדרך כבוד. אזוי איז טאקע געווען, זיי האבן מסכים געווען איך זאל פארן צום פאליציי סטאנציע מיט האברך אברהם נרו יאיר, מיט א פאליציי וואס געבט אכטונג איך זאל נישט אנטלויפן.
מיר זענען אנגעקומען צום פאליציי סטאנציע אין עירפארט, מען האט מיך אריינגעזעצט אין א קליינע צימער. איך האב געפרעגט דעם פאליציי מאן: "מה פשעי, מה חטאתי?" זאגט ער: "איך ווייס נישט, מען דארף ווארטן אז די פאליציי פון יהודה ושומרון זאלן קומען מיך חוקר זיין".
אינצווישן האב איך זיך גוט מתבודד געווען. איך האב ברוך ה' נישט פארלוירן פאר קיין איין רגע מיין אמונה. איך האב נאך גארנישט געהאט געגעסן פון פאר'ן ארויספארן, איך האב אויך גארנישט געטרינקען. דער פאליס-מאן האט מיר געמאכט א שווארצע קאווע אן מילך, דאס האט מיר געגעבן אביסל כח. איך האב אים געבעטן אויב ער קען בעטן פון איינעם אינדרויסן מיר צו ברענגען א ספר, האט דער פאליציי-מאן מיך געברענגט א תהילים, איך האב געענדיגט דעם יום תהילים פון דאנערשטאג און פרייטאג.
איך בין געפארן מיט דריי באגלייטער. מיין איידעם הרב נתנאל נרו יאיר, החתן יוסי ז. נרו יאיר און יענקי פ. נרו יאיר. זיי זענען נישט מיט געקומען מיט מיר צום פאליציי סטאנציע אין עירפארט, זיי זענען געגאנגען נעמען די פעקלעך, שפעטער האט מען מיר געברענגט דעם ספר תיקוני זוהר. איך האב געלערנט תיקונים און געשפירט אזא ליכטיגקייט. אויך האב איך זוכה געווען צו מחדש זיין אביסל אויף ספר תיקוני זוהר, איך וועל דיר דאס שרייבן אין אן אנדערע געלעגנהייט.
עס האט געהייסן אז איך פאר קיין טברי' געבן א שיעור אין אונזער נייעם בית המדרש היכל הקודש, די שיעור האט געדארפט פארקומען אום ניין אזייגער, די גבאים האבן נישט געוויסט וואס צו זאגן; זאל מען זאגן דעם עולם אהיימגיין אדער נישט, מען האט געהאפט אז עס וועט נישט נעמען לאנג. למעשה, ביז די פאליציי, די חוקרים - זענען אנגעקומען, האט זיך געשלעפט און געשלעפט.
די חקירות האט גענומען אפאר שעה. בחסדי השם האט מען מיך געלאזט גיין עלף אזייגער ביינאכט, מען האט מיר צוריק געגעבן מיין פאספארט.
וואס איז געווען? איינער האט מפרסם געווען אין די נייעס חדשים פריער אז איך האב א שייכות מיט דעם בחור מ. ק. וואס איז נעבעך פארלוירן געווארן שוין כמעט א יאר, ווייל די לעצטע פלאץ וואו מען האט אים געזען איז געווען פאריאר ווען איך בין געפארן קיין ארץ ישראל מיט א חלק ישיבה צו מקומות הקדושים און צו די הקמת המצבה פון מיין זיידע, קארלסבורגער רב זכר צדיק לברכה.
איידער די חקירות האבן זיך געענדיגט האבן זיי מיך געפרעגט אויב איך בין מסכים צו מאכן א פאליגראף; א טעסט מיט א מאשין אויב איך זאג אמת. איך האב זיי געזאגט "אוודאי", ווייל וואס איז דא וואס מורא צו האבן, איך זאג דאך נישט קיין ליגנט. זיי האבן אפגעשמועסט איך זאל קומען אין ירושלים פרייטאג אינדערפרי מאכן דעם פאליגראף.
האברך אברהם נרו יאיר האט גלייך אנגעגרייט א גרויסן עורך דין, דער לויער האט געווארט אינדרויסן פון פאליס סטעישן, ער האט מיך אויסגעפרעגט ווי אזוי די חקירות ודרישות זענען געווען וכו'. איך האב אים אלעס דערציילט, אויך פונעם מארגנדיגן טאג, פון די פאליגראף; האט ער געזאגט: "בשום אין אופן", איך זאל נישט גיין, ער האט געזאגט אז מען וויל מיך אריינלייגן אין א פאסטקע רחמנא לצלן. ער האט גערופן דעם חוקר און געשריגן אז ער האט דא געטון נגד זייער חוק.
אינדרויסן האבן מיך אפגעווארט די טייערע איבערגעגעבענע אינגעלייט, די גבאים פון ירושלים. יצחק ש. נרו יאיר, שמעון ע. נרו יאיר און יצחק נרו יאיר. מיר האבן זיך זייער געפריידט זיך צו זען איינער מיטן צווייטן.
זיי האבן אויסגעקוקט אביסל דערשראקן, מיר האבן זיך מחזק געווען, מיר האבן גערעדט פון דעם וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן קפה): "וְכָל מַה שֶּׁיֵּשׁ לוֹ יוֹתֵר יְגִיעוֹת וְטִרְחוֹת וְכוּ' יֵשׁ לוֹ כְּלִי גָּדוֹל בְּיוֹתֵר לְקַבֵּל אַחַר כָּךְ בְּתוֹכוֹ שֶׁפַע קְדֻשָּׁה וְטָהֳרָה", ווי מער מניעות מען האט ווען מען ווערט מקורב צום צדיק - אלץ מער קדושה באקומט מען; אזוי אויך זאגן די הייליגע חכמים (עיין ברכות ה.): "ארץ ישראל אינו נקנית אלא ביסורין"; ווי מער מען גייט אריבער - אלץ מער קדושה איז מען זוכה צו באקומען.
יעצט און אזוי אויך פריערדיגע מאל, ווען איך קום קיין ארץ ישראל איז עס אלץ מיט יסורים. זייט מיר האבן אנגעהויבן אויפשטעלן בתי מדרשים היכל הקודש אין ארץ ישראל; אנגעהויבן אין ירושלים, בני ברק, צפת, בראכפעלד און יעצט די נייע שול אין טברי' - איז אלץ דא פאר מיר גרויסע מניעות צו קומען, אבער דער רבי געבט אונז אזויפיל חיזוק, אז מען מאכט פון די מניעות - נעימות.
בשעת די חקירות האב איך זיך מתבודד געווען מיט א פארמאכטע מויל, ביי יעדע פראגע וואס זיי האבן מיך געפרעגט האב איך געשעפשעט מיט פארמאכטע ליפן צום אייבערשטן און געבעטן: "רבונו של עולם, וואס ווילן זיי פון מיר? וואס האב איך דא חוטא געווען אז מען נעמט מיך מיט פאליציי? מען גייט מיך דא איינשפארן..."
איך האב זיך דערמאנט דעם סיפור פון הייליגן רבי נתן זכותו יגן עלינו, ווען ער איז געגאנגען צו די חתונה פון זיין זון און מען האט אפגעווארט מיט שטעקענעס אים צו שלאגן. רבי נתן איז אריינגעלאפן אין וואלד זיך באהאלטן פון זיי, נאכדעם האט מען אים געטראפן זינגען אין וואלד דעם באקאנטן ניגון וואס מיר זינגען אויף אשת חיל, האט ער געזינגען: "אונזער גרויסקייט און אונזער שיינקייט, וועט מען זען ווען משיח וועט קומען..." און רבי נתן האט געזאגט: "אפילו א פשוט'ער בעל עגלה, א פראסטער טרעגער - ווען ער גייט חתונה מאכן זיין קינד - האט ער א שיינע קבלת פנים, איז וואס קומט מיר אזא קבלת פנים?" אזוי האט רבי נתן געפרעגט, און ער האט געענטפערט: "מוז זיין, נאר ווייל איך רעד פון הייליגן רבי'ן, און דער סמ"ך מ"ם קען דאס נישט ליידן". דער לויער האט מיר געזאגט: "דו גייסט נישט מאכן דעם פאליגראף", ער וועט אנגרייטן זונטאג אין זייער בית המשפט איך זאל קענען אהיימפארן בשלום.
איך האב זיך גלייך געמאכט א חשבון, איך מוז שוין פארן קיין יבנאל און מירון, אזוי האבן מיר געטון. איך האב געבעטן יענקי פ. אז איך וויל פארן גלייך קיין יבנאל צו מוהרא"ש זכותו יגן עלינו.
די גבאים פון ירושלים זענען אהיימגעפארן און מיר האבן זיך ארויסגעלאזט קיין יבנאל. אויפ'ן וועג האבן מיר זיך אפגעשטעלט אין א גאז סטאנציע, אויפ'ן שאסיי נומער זעקס, נעמען געז. איך האב זיך אפגעשטעלט דאווענען תפילת ערבית ביחידות, איך האב געוואלט דאווענען מעריב פאר חצות.
א גאנצע וועג האבן מיר זיך מחזק געווען, א מענטש מאכט זיך א פלאן, אבער דער אייבערשטער מאכט סאך א בעסערע פלאן. איך האב געשפירט אביסל ווייטאג ביים הארץ, איך האב דאס גלייך צאמגעשטעלט מיט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן ב): "כְּשֶׁיֵּשׁ, חַס וְשָׁלוֹם, צָרָה לָאָדָם", ווען א מענטש איז אין א צרה, "נִתְקַבְּצִים כָּל הַדָּמִים וְעוֹלִים אֶל הַלֵּב", לויפן אלע בלוט צום הארץ זיך צו באשיצן.
בערך צוויי אזייגער זענען מיר אנגעקומען צום ציון פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. איך האב געזאגט די צען קאפיטלעך, די תיקון הכללי [קאפיטל טז, לב, מא, מב, נט, עז, צ, קה, קלז, קנ] און זיך מתבודד געווען. אויפ'ן וועג האב איך געזאגט פאר'ן דרייווער: "ווען איינער איז נאושעס, עס איבלט אים, בעט ער דעם דרייווער 'פאָר שנעלער, ווייל איך גיי כמעט אויסברעכן', אזוי אויך בעט איך דיר, פאר שנעלער ווייל איך גיי שוין אויספלאצן אין א געוויין, איך קען זיך שוין כמעט נישט איינהאלטן", איך האב געשפירט אזוי צעבראכן, אבער ווען איך בין אנגעקומען צו מוהרא"ש'ס ציון האב איך אנגעהויבן אזוי דאנקען דעם אייבערשטן פאר'ן מיך מקרב זיין אין היכל הקודש, פאר'ן מיך מקרב זיין צום רבי'ן; איך האב נישט געקענט אויפהערן זאגן "שכוח אייבערשטער" און "שכוח מוהרא"ש" פאר'ן רחמנות האבן אויף מיר, פאר'ן מיך ווייזן א וועג צו קענען לעבן מיט אמונה, מיט תורה, מיט תפילה וכו' וכו'.
מיר זענען געפארן קיין טברי' צום הייליגן תנא רבי מאיר בעל הנס. איך האב נישט געוואלט אריינגיין איידער איך מאך זיך ריין די שיך, אין יבנאל איז מיר געווארן פארשמירט די שיך, עס איז געווען א גרויסע בלאטע אין יבנאל, אונטן פון די טרעפ וואו מען גייט ארויף צום ציון. מיר האבן זיך אלע אפגערייניגט די שיך, ווייל אז מען גייט צו א ציון פון א צדיק - גייט מען מיט די גרעסטע דרך ארץ.
איך האב געזאגט אכט קאפיטלעך תהילים און געבעטן דעם אייבערשטן מיינע תפילות, און פון דארט זענען מיר געפארן קיין מירון.
צום ערשט בין איך צוגעגאנגען צום ציון פון מיין זיידע און באבע אויבן אויפ'ן בארג, העכערן קבר פון רבי יוחנן הסנדלר. עס האט גערעגנט, מיר האבן נישט געהאט קיין שירעם זיך צו באשיצן פון די רעגן. העכער די ציון פון מיין זיידע איז דא א דעכל זיך צו באשיצן פון רעגן, מיר האבן דארט מתפלל געווען.
פון דארט זענען מיר געגאנגען צו די מערה פון רבי שמעון בר יוחאי. איך האב געזאגט תהילים און זיך מתבודד געווען, איך האב אסאך געבעטן דארט צו קענען שרייבן ווייטער דעם פירוש חזית איש, אויך האב איך געלערנט אביסל תיקונים, איך האב לכתחילה געוואלט מסיים זיין אין די מערה תיקוני זוהר.
פון דארט זענען מיר געפארן קיין ירושלים, מיר זענען אנגעקומען פרייטאג אינדערפרי זעקס אזייגער. איך בין גלייך געגאנגען אין מקוה און געגאנגען אין שול - אין בית המדרש היכל הקודש אויף רחוב רבי נחמן מברסלב. עס זענען שוין געווען אנשי שלומינו וואס זענען געזיצן און געלערנט, יעדער איינער זיינע שיעורים כסדרן.
נאך תפילת שחרית האב איך געגעבן א שיעור, מיר האבן גערעדט פון דעם וואס דער רבי זאגט (ספר המדות אות צדיק, סימן סט): "מִי שֶׁאוֹהֵב אֶת הַצַּדִּיק", ווער עס האט ליב דעם צדיק, "צָרִיךְ לִשְׁמֹר אֶת הַצַּדִּיק, שֶׁלֹּא יֵצֵא עָלָיו שֵׁם רָע", דארף אכטונג געבן עס זאל נישט ארויסגיין א שלעכטע נאמען אויפ'ן צדיק; ווען מען פירט זיך אויף שיין מיט דרך ארץ איז דאס די גרעסטע הפצה, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (סנהדרין קיא.): "אֶחָד מֵעִיר מְזַכֶּה כָּל הָעִיר", אז מען זעט איינעם זיך פירן מיט דרך ארץ, מיט יראת שמים - ווילן אלע זיין ווי אים. נאך זאגן די הייליגע חכמים (יומא פו.) אויפ'ן פסוק (דברים ו, ה): "וְאָהַבְתָּ אֵת ה' אֱלֹקֶיךָ" - זאלסט מאכן מענטשן זאלן ליב האבן דעם אייבערשטן וכו'.
עס איז געווען אזא שמחה צווישן אנשי שלומינו זיך צו טרעפן איינער מיט'ן צווייטן, און דאס פרישקייט וואס איך האב דארט געזען איז עפעס נישט פשוט, אלע מיט אזא שמחה און התחדשות, ממש א מחי'.
פון דארט בין איך צוגעפארן מיט אברהם נחום נרו יאיר צו משפחת בורשטיין שיחיו. איך האב מיט געברענגט פון אמעריקע א מתנה, א שפילצייג פאר די קינדער. פאר זיי האב איך א שטארקע הכרת הטוב, ביי זיי האט זיך אלעס אנגעהויבן. בערך פיר יאר צוריק איז געווען ביי זיי אין שטוב די ערשטע שיעור, אויך האט מרת בורשטיין אנגעהויבן דאס ארויסשיקן יעדן טאג חיזוק יומי, און אויך דאס מתרגם זיין.
איך בין געגאנגען צו די דירה; האברך אברהם האט געזארגט פאר א דירה פאר מיר, איך האב זיך אראפגעלייגט שלאפן, צו זיין אויסגערוט לכבוד שבת.
נאכמיטאג האט שמעון עוזר מיר געברענגט פיינע ווארעמע קוגל. אין מקוה בין איך נישט אנגעקומען צו גיין, איך האב אינזין געהאט אינדערפרי און זיך גע'טובל'ט א באזונדערע טבילה לכבוד שבת.
*ליל שבת פרשת שמות*
אנקומענדיג אין שול איז געווען שומרים צו האלטן סדר, עס זאל נישט זיין קיין גרויסע געדרענג, עס זענען זיך צאמגעקומען אנשי שלומינו פון אלע שטעט; פון בני ברק, טברי', בית שמש, בראכפעלד, חיפה, יבנאל, צפת וכו'. דער גבאי יצחק האט מיך מכבד געווען צו דאווענען קבלת שבת. אויך איז געקומען פון אמעריקע אפאר געסט, אברהם משה נרו יאיר, און מאטי פון שטעטל, אויך ישראלי.
די סעודה האבן מיר געגעסן אין די דירה וואו מיר זענען איינגעשטאנען. איך האב געבעטן די גבאים אז איך וויל עסן די סעודות שבת מיט די בחורים וואס גייען הפצה, פאריאר האבן מיר געגעסן מיט בחורים, ווער עס האט נאר געוואלט, אבער איך האב געוואלט געבן עפעס באזונדערס פאר די מפיצים. עס איז געווען זייער שיינע סעודות, איך האף אז איינער פון זיי וועלן אפשרייבן די שיינע שמועסן, די שיינע חיזוק וואס מיר האבן גערעדט ביי די סעודה.
די באטע איז פארגעקומען אין שול, אנדערש ווי פאריאר. איך האב געבעטן די גבאים זאלן וואס ווייניגער אויסגעבן געלט פאר גיין אין א זאל, ענדערש וויל איך זיין אין שול; דער ירושלימ'ער שול האט דאך אלע טעמים, מלא חן, מען שפירט דארט דעם אויר הזך והנח.
מען האט געזינגען זמירות שבת און גערעדט בערך א שעה. איך קען זיך יעצט נישט דערמאנען וואס מיר האבן גערעדט. איך בין יעצט אנגעקומען און איך דארף שוין לויפן אין ישיבה צו די בחורים, איך האף צום אייבערשטן איינער וועט אפשרייבן אלע שיעורים פון שבת קודש און דאס אפדרוקן, ווייל די דרשות פון שבת אין ירושלים איז געווען וואונדערליכע דיבורים.
*שבת אינדערפרי*
שבת אינדערפרי, זיבן אזייגער, איז געקומען משה שמואל און משה ראזענבערג מיך באגלייטן צו די מקוה. איך האב זיך געגרייט צום דאווענען מיט לערנען משניות און גמרא. פאר'ן דאווענען האב איך געגעבן א שיעור אין לשון הקודש, ווייל עס זענען געקומען א גאנצע גרופע בחורים מיטהאלטן דעם שבת - וואס פארשטייען נאכנישט קיין אידיש. זיי האבן אזוי שטארק געבענקט צו קענען עפעס מיטהאלטן, זיי האבן מיך געבעטן נאך די באטע אויב איך קען רעדן ביי ספורי מעשיות אביסל אין לשון הקודש, איך האב נישט געוואלט מישן די שיעור - אידיש מיט לשון הקודש, האב איך זיי געזאגט אז איך וועל זיי געבן א שיעור פאר'ן דאווענען.
איך געדענק נישט פינקטליך וואס מיר האבן גערעדט, אבער אלע דיבורים אונזערע זענען פון זיך פרייען מיט די מצוות וואס מיר טוען, און וויסן אז דער אייבערשטער וועט העלפן, מיר וועלן ארויסגיין - יעדער איינער - פון זיין פלאנטער.
מיר האבן גערעדט פון וואס דער רבי פרעגט (ספורי מעשיות, סוף מעשה מבערגיר ועני) וואס איז די סימן פאר אידישע קינדער? דער וואס וועט זאגן (בראשית נ, כה): "פָּקֹד יִפְקֹד אֱלֹקִים אֶתְכֶם", ער איז דער גואל אמיתי; אויב אלע ווייסן אז דאס איז וואס מען דארף זאגן - קען דאך יעדער איינער קומען און דאס זאגן, איז דאך דאס נישט קיין סימן... אזוי פרעגט דער הייליגער רבי.
מיר האבן גערעדט, מען קען זאגן אז די קשיא אליינס - דאס איז דער ענטפער. דא זעט מען אז יעדער איינער קען מחזק זיין נשמות ישראל, מען דארף נישט מער פון זאגן די פאר ווערטער: "'פָּקֹד יִפְקֹד אֱלֹקִים אֶתְכֶם', דער אייבערשטער וועט ענק נאך העלפן, זייט אייך נישט מייאש, פארלירט אייך נישט, געבט נישט אויף, עס וועט נאך זיין גוט"; דאך זאגט דאס קיינער נישט, און ווער עס זאגט דאס - דער איז דער גואל אמיתי.
דער הייליגער רבי - ער שרייט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן עח; שיחות הר"ן, סימן קנג): "אֵין שׁוּם יֵאוּשׁ בָּעוֹלָם כְּלָל! גִּיוַואלְד, זַייט אַייךְ נִישְׁט מְיַיאֵשׁ, קֵיין יֵאוּשׁ אִיז גָארְנִישְׁט פַארְהַאנֶען"; דער רבי בלאזט א ווינט פון האפענונג אויף אונז, אלע קענען דאס זאגן אבער קיינער זאגט דאס נישט.
אזוי איז געווען אין מצרים, אידן זענען געווען אזוי דערביטערט, אידן זענען געווען אזוי פארלוירן, פלוצלונג קומט דער צדיק משה רבינו און שרייט: "פָּקוֹד יִפְקוֹד", דער אייבערשטער וועט אונז נישט פארלאזן, "וַיַּאֲמֵן הָעָם" (שמות ד, לא), און אידישע קינדער האבן געגלייבט. זיי האבן געזען אז דאס איז דער גואל אמיתי, און אזוי איז היינט. אידישע קינדער זענען אזוי צעקלאפט, יעדער איינער מיט זיין אייגענע מצרים, פלוצלונג הערט מען שופר של משיח, דאס איז דער געשריי פון רבי'ן וואס שרייט: "גיוואלד זייט אייך נישט מייאש, קיין יאוש איז גארנישט פארהאנען, גיי צום אייבערשטן, רעד צום באשעפער, שמועס מיט אים אויף דיין אייגענע שפראך, רעד צו אים אזוי ווי מען שמועסט מיט א גוטער פריינט, זיי זיך מתוודה פאר אים, זאג 'רבונו של עולם, איך וויל זיין גוט, איך וויל זיין ערליך, וואס זאל איך טון? איך האלט אין איין אראפפאלן נאכאמאל און נאכאמאל'".
צו פסוקי דזמרה איז צוגעגאנגען אבא חייא, דער גבאי פון בני ברק, שחרית האב איך געדאווענט. די עליות האט דער גבאי יצחק שמואל מכבד געווען די גבאים פון אלע שולן אין ארץ ישראל, איך האב עולה געווען און געבענטשט גומל. מוסף האט געדאווענט משה שמואל, דער מגיד שיעור אין אונזער ישיבה אין ירושלים.
נאכן דאווענען איז געווען צוגעשטעלט קידוש צו מאכן, מיר האבן פארגעלערנט ספורי מעשיות פון הייליגן רבי'ן, מעשה ג' (מחיגר). מיר האבן בעיקר גערעדט פון דעם חיגר וואס האט זיך גע'עקשנ'ט יא ווייטער צו פארן, ביז ער איז פארבלאנזשעט געווארן און די רויבערס האבן אים בא'גנב'עט. מיר האבן גערעדט פון זיך נישט עקשנ'ען אין לעבן, בפרט אין שטוב, ווייל ווי מער מען איז מוותר - אלץ מער איז מען זוכה אז די שכינה זאל רוען ביי אים. ווען מען וויל עפעס זייער שטארק און עס גייט נישט ווי מען וויל און מען איז ווייטער פרייליך און צופרידן, מען איז זיך מבטל צום אייבערשטן - רוט די שכינה ביי אים, אזוי ווי עס שטייט (ישעי' נז, טו): "אֶשְׁכּוֹן וְאֶת דַּכָּא", דער אייבערשטער רוט ביי אים (סוטה ה.), דאס איז בעיקר אינעם חתונה געהאטע לעבן; כל זמן מען איז א פלג גוף איז נישט שייך צו זיין בטל צום אייבערשטן, ווייל מען לעבט ווי אזוי מען וויל, אלעס טוט מען ווי אזוי עס איז גוט פאר זיך, אבער ווען מען האט חתונה, מען האט א ווייב וואס וויל אנדערש, יעדע זאך דארף מען גיין קעגן די אייגענע ווילן, מען איז זיך מבטל צו טון רצון הבורא - דעמאלט איז דא השראת השכינה.
אויך האבן מיר גערעדט פון זיך אכטונג געבן פון די וואס רעדן צו אברכים קעגן די תורה, פון חומרות ופרישות, און נאכדעם פאלט מען אראפ אין ביטערע עבירות רחמנא לצלן. א אינגערמאן קומט צו מיר וויינען, ער האט חתונה געהאט און מען האט אים פארפירט אין פרישות, איז ער זיך געגאנגען קויפן א טעלעפאן צו קוקן עבירות, ער וויינט צו מיר: "ראטעווע מיך, נעם מיך ארויס פון מיין בלאטע"; אלעס נעבעך פון חומרות ופרישות.
איך האב דערציילט, איינער שרייבט מיר פאריגע וואך, ער איז אין א כתה וואס מען זאגט אים זיך אפשיידן לגמרי, ער זאל נישט אהיימקומען ביינאכט, ער זאל שרייען אין פעלד. ער שרייבט מיר אז זיין ווייב וויל א גט; זי וויל א מאן, זי וויל א חתונה געהאטע לעבן, ער פרעגט וואס ער זאל טון, ווייל די חברים פון די כתה זאגן ער זאל זיין שטארק ביז זי וועט זיך ברעכן. איך האב אים געשריבן ער זאל אנטלויפן פון חומרות ופרישות, ער זאל פאלגן דעם רבי'ן, זיך פירן על פי תורה, על פי שלחן ערוך.
סעודת שבת אינדערפרי האבן מיר געגעסן אין די דירה וואו מיר זענען איינגעשטאנען מיט די בחורים מפיצים, דער אינגערמאן אברהם נרו יאיר האט צוגעשטעלט פון בעסטן און שענסטן.
מיר האבן געהאט א גרויסער גאסט ביי די סעודה, הרב החסיד רבי שמעון שפירא זאל זיין געזונט און שטארק איז געקומען מיר זאגן שלום עליכם. איך האב זיך אביסל געשעמט, א איד אין אזא עלטער זאל זיך מטריח זיין, זיך ארויפשלעפן צו מיר אינגערמאן... ער האט נאכגעזאגט שיינע חיזוק פון רבי אפרימ'ל זכרונו לברכה (ספר עונג שבת), עס שטייט (שמות ב, יב): "וַיַּךְ אֶת הַמִּצְרִי וַיִּטְמְנֵהוּ בַּחוֹל", ווי אזוי קען מען זיך שלאגן מיט מצרי, מיט'ן מצר ים? דורך "וַיִּטְמְנֵהוּ בַּחוֹל", חול איז ראשי תיבות ח'זק ו'יאמץ ל'בך, נאר דורך התחזקות, זיך שטארקן נאכאמאל און נאכאמאל - קען מען זיך שלאגן מיט'ן מצרי.
אויך האט ער מיר געגעבן אביסל מוסר מיט ליבשאפט, פארוואס מען דאווענט ביי אונז אין שול נאך זמן קריאת שמע; ווייל ביים רבי'ן איז געווען הלכה, זיך נישט אוועקרירן פון שלחן ערוך. ער האט מיר אנגעווינטשן איך זאל ווייטער מחזק זיין אידישע קינדער. ער האט א שטאקע געפיל פאר היכל הקודש, זיין איידעם משה שמואל און זיין טאכטער, ביידע פירן זיך אויף מיט גרויס דרך ארץ און יראת שמים, זיין טאכטער איז א לערערין ביי אונזער שולע בית פיגא אין ירושלים.
די צוויי אינגעלייט וואס האבן מיך באגלייט שבת אינדערפרי זענען געקומען מיך נעמען צו מנחה און שלש סעודות. דער דיין פון יבנאל, הרב הגאון רבי משה קורץ שליט"א איז געקומען אויף שבת, ער האט באקומען אן עלי' ביי מנחה.
שלש סעודות האבן מיר גערעדט דיבורים חמים, גחלי אש, פון סדר דרך הלימוד (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו). מיר האבן געלערנט וואס דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן יא): "תֶּבֶן אַתָּה מַכְנִיס לַעֲפָרַיִם", ווי קען זיין מען זאל ברענגען מענטשן וואס זענען אראפגעפאלן לעפר - צו תבנית התורה? יוחני און ממרא האבן געפרעגט משה רבינו, דו ווילסט נעמען עם ישראל וואס זענען בשפל המדריגה, וואס זענען אין די מ"ט שערי טומאה - צו הר סיני, צו קבלת התורה, צו פסקו זוהמתן?! קען דען זיין אזא זאך, א איד וואס האט פוגם געווען באות ברית קודש, בהוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן - זאל נאך קענען תשובה טון? זאל נאך קענען זיין א צדיק?
האט משה רבינו געענטפערט: "אָמְרֵי אֱנָשֵׁי", יא, מען קען זוכה זיין צו די העכסטע דרגא, צו יחודא עילאה און יחודא תתאה דורך "אֲמִירוֹת שֶׁל אִישׁ הַיִּשְׂרְאֵלִי", אז מען זאגט תורה, מען זאגט משניות און גמרא - קען מען אנקומען "לְמָתָא יַרְקָא, יַרְקָא שְׁקֻל", צו די העכסטע מדריגות. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות כב.): "פְּתַח פִּיךָ", עפן דיין מויל, דאס מיינט הויב אן זאגן די ווערטער פון די הייליגע תורה, "וְיָאִירוּ דְּבָרֶיךָ", עס וועט דיר ליכטיגע ווערן.
גלייך נאך מעריב האט מיך פלוצלונג אנגעכאפט א שטיקל זארג, 'וואס גייט זיין? וועל איך קענען אהיימפארן?' ווייל די חוקרים, די פאליציי - האבן מיר געזאגט אז אויב איך וועל זיך שטעלן פאר'ן פאליגראף איז גוט, און אז נישט - וועט מען מיך נאכאמאל נעמען פאר חקירות איידער איך פאר אהיים. א גאנץ שבת האב איך נישט געטראכט פון די גאנצע פרשה, אבער פלוצלונג מוצאי שבת האב איך זיך געזארגט.
נאך הבדלה בין איך אהיימגעפארן מיט'ן גבאי שמעון עוזר, אנקומענדיג אהיים ווארט מיך אפ האברך אברהם און זאגט מיר איך זאל זיין גרייט, זיבן אזייגער קומט אראפ צו מיר א גרויסער עורך דין.
איך בין געזיצן מיט'ן עורך דין בערך א שעה צייט, ער האט מיר געגעבן זיין קארטל און געזאגט אז אויב מען שטעלט מיך אפ - זאל איך נישט רעדן, נאר ווייזן די קארטל, אז ער איז מיין פארטיידיגער. איך האב געזאגט: "רבונו של עולם, אין אמעריקע האב איך א קארטל פון א לויער, און אויך דא דארף איך א קארטל פון א לויער; רבונו של עולם, וואס טו איך? וואס וויל מען פון מיר? אז איך בין מחזק בחורים בין איך שוין א פארברעכער?"
אויך האב איך אויפגענומען תלמידים, ביז ניין אזייגער. יצחק איז געקומען מיך טראגן צו סעודת מלוה מלכה אין א זאל אין ירושלים. עס איז געווען שיין צוגעגרייט, די גבאים דארט מאכן א גוטע ארבעט, זיי זענען מסודר, מען זעט עס איז דא אחדות צווישן זיי, נאר אזוי זענען זיי מצליח.
מיר האבן געזינגען זמירות און געטאנצן. אינמיטן די דרשה זענען ארויפגעקומען קינדער מאכן זייערע סיומים, אין אנהויב האט אויסגעזען ווי עס וועט זיין אפאר קינדער, ביז עס האבן אנגעהויבן קומען בחורים, חתנים, אברכים און אפילו עלטערע, עס איז געווען א פארגענוגן צו זען ווי יעדער בארומט זיך מיט זיינע אוצרות.
ווען די סיומים האבן זיך געענדיגט איז מען ארויס אין א לעבעדיגע טאנץ, "אשריכם תלמידי חכמים", מיר האבן געדאנקט דעם אייבערשטן אז מיר האבן א רבי וואס האט אזוי רחמנות אויף אונז, און האט זיך מוסר נפש געווען זיין לעבן אז נאך אפאר הונדערט יאר לעבן מיר נאר בזכות זיינע תורות, זיינע עצות און שכל. אינמיטן טאנצן האב איך זיך גוט צואוויינט, איך האב געבעטן: "רבונו של עולם, העלף מיר איך זאל קענען אהיימפארן, עס זאל נישט זיין קיין שום פראבלעמען"; ברוך השם איך בין אינדערהיים, איך לויף שוין אין ישיבה לערנען מיט די בחורים, איך דארף שוין מקצר זיין.
זונטאג אינדערפרי זענען די צוויי אינגעלייט געקומען מיך באגלייטן צו די מקוה זיבן אזייגער. אכט אזייגער האט מען געדאווענט שחרית, עס איז פארגעקומען א ברית, האברך אברהם נרו יאיר האט זוכה געווען להכניס בבריתו של אברהם אבינו זיין קינד. ווען זיין קינד איז אים געבוירן געווארן זונטאג נאכמיטאג, אפאר מינוט פאר די שקיעה, האט ער מיר געזאגט אז ער זעט דאס ווי א מתנה פונעם אייבערשטן אז איך וועל זיין ביים ברית, ער האט שוין געוויסט אז איך קום, ער העלפט מיר מיט די נסיעה. ער האט מיך מכבד געווען מיט סנדקאות, איך האב זיך גוט מתבודד געווען אונטערן טלית בשעת'ן ברית. אויך האט ער מיך מכבד געווען מיט די ברכות, ויקרא שמו בישראל "יואל".
ביי די סעודת ברית האט אברהם גערעדט, ער האט דערציילט זיין סיפור התקרבות, אלע האבן געהאט טרערן אין די אויגן פון גרויס התרגשות; ווי דער רבי כאפט אן א מענטש וואו ער זאל נאר זיין און ברענגט אים צו די שענסטע פלעצער. איך האב אויך גערעדט, קענסט הערן די שיעור אויפ'ן טעלעפאן ליין.
נאכן ברית בין איך געגאנגען צו אונזער תלמוד תורה. ווען איך בין אנגעקומען האב איך זיך אונטערגעהערט פון הינטערן טיר ווי די טייערע מלמדים לערנען מיט די קינדער, איך האב גערעדט צו די קינדער, דאס איז די אכטע שיעור וואס איך האב געגעבן די פאר טעג אין ארץ ישראל. איינער פון די קינדער, שלמה לעווינזאהן, האט געמאכט א סיום אויף ששה סדרי משנה.
פון דארט בין איך געגאנגען צו די שולע בית פיגא, וואס געפונט זיך אין שטוב ביי שמעון עוזר. דארט איז מיר ארויפגעקומען אלטע זכרונות פון ווען מיר האבן געעפנט א בית פיגא אין אמעריקע, ממש אזוי מיט אפאר קינדער, מיר האבן דארט צוויי כיתות, צוויי טייערע לערערינס, איינע איז שמעון עוזר'ס א טאכטער, און נאך איינע, הרב ר' שמעון שפירא'ס טאכטער; זיי לערנען מיט די קינדער מיט אן אויסטערלישע געטריישאפט, זיי לייגן אריין די ריינע אמונה מיט יראת שמים, צניעות, ובעיקר פארלייגט מען זיך ביי אונז אויפצובויען די קינדער.
ווי איר ווייסט דאך וואס טוט זיך היינט, מען שטאפט אן קינדער מיט מעדעצין, מיט ריטעלין וכדומה; אנדערש איז ביי אונז, נישטא קיין איין קינד ביי אונז וואס מיר - די מוסד - זאל ארויפלייגן אויף מעדעצין. אונזערע מלמדים און לערערינס ארבעטן זייער שווער מיט יעדן קינד מיט אייזערנע סבלנות - זיי צו מדריך זיין, זיי מחנך זיין מיט די תורה.
פון שולע בין איך צוריק צו די אכסניא, איך האב אוועקגעגעבן צייט צו רעדן מיט אנשי שלומינו.
נאכמיטאג איז געווען אין די דירה א שיעור כללי פאר די מלמדים און מחנכים בארץ הקודש, אויך דער מלמד פון טברי', ר' יוסף נרו יאיר - איז דארט געווען. מיר האבן גערעדט וויכטיגע פונקטן וואס מיר ווילן פון אונזערע מלמדים און לערערינס; קענסט הערן די שיעור אויפ'ן טעלעפאן ליין.
נאכן שיעור האב איך עוסק געווען אין שידוכים.
נאכדעם בין איך געגאנגען דאווענען מנחה, נאך מנחה האבן מיר פארגעלערנט די בלאט גמרא און מיט דעם זיך געזעגנט, אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות לא.): "אַל יִפָּטֵר אָדָם מֵחֲבֵרוֹ אֶלָּא מִתּוֹךְ דְּבַר הֲלָכָה".
איך האב זיך געזעגנט פון יעדן איינעם און ארויסגעפארן צום לופטפעלד. אויפ'ן וועג איז אריינגעקומען די גוטע נייעס אז די שול אין בני ברק איז צוריק אפן. וואס איז געווען? פאר צוויי וואכן צוריק זענען זיי אריין אין א נייע שול, אבער גלייך נאכדעם האט מען דאס געדארפט פארמאכן, ווייל איינער פון די שכנים האבן געבעטן פון בית דין אן עיקול אויפ'ן שול, די גבאים האבן געפאלגט בית דין און פארמאכט דעם שול, אבער זיי האבן זייער מתפלל געווען אז מען זאל דאס קענען עפענען צוריק, זיי האבן געוואלט איך זאל נאך קענען באזוכן אין שול. דער גבאי אבא חייא איז אריבער צום בית דין און געבעטן, אפשר זאל מען קענען כאטשיג אריינגיין צו לערנען וכדומה, בית דין האט געשריבן אז מען קען ביז דערווייל נוצן די שול, אבער נישט פאר דאווענען. דאס איז פאר זיי געווען אן אויסטערלישע שמחה, איך האב מחליט געווען אז איך פאר צו זיי, עס איז די זעלבע וועג ווען מען פארט פון ירושלים צום לופטפעלד.
דארט איז געווען די צוועלפטע שיעור, קענסט דאס הערן אויפ'ן טעלעפאן.
האברך אברהם האט געארבעט זייער שווער אז איך זאל קענען אהיימפארן אן קיין פראבלעמען. חסדי השם איך בין אין שטוב געזונטערהייט, איך גיין שוין דאווענען, איך גיי בענטשן גומל, "הגומל לחייבים טובות שגמלנו כל טוב".
איך האב דיר נאר געשריבן ראשי פרקים, מען קען נישט שרייבן די געפילן, דאס וואס מען שפירט ווען מען טרעפט זיך מיט אנשי שלומינו.
ברודער, באניי זיך מיט'ן סדר דרך הלימוד; הויב אן לערנען אביסל חומש מיט תרגום, משניות, גמרא, הלכה, מדרש וספרי רבינו.
אויך באניי זיך מיט התבודדות, ובעיקר מיט "זה מעשה שלי, וזה מעשה שלו, ולמה לדבר מאחרים".
איין זאך האב איך פארגעסן דיר צו שרייבן. היינט נאכט איז דא אין שטעטל פאר די פרויען די וועכנטליכע צאמקום, זע צו בלייבן אין שטוב העלפן מיט די קינדער אז דיין ווייב זאל קענען ארויסגיין שעפן פרישע לופט, פרישע חיזוק; זי דארף דאך אזויפיל חיזוק צו קענען אנגיין מיט די שטוב ארבעט.
איך גיי יעצט אין ישיבה אנגרייטן א שיעור פאר די צאמקום.
...
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע חברים, תלמידי היכל הקודש בני ברק, ה' עליהם יחיו
איך באקום כסדר זייער גוטע גרוסן פון ענקער חבורה; ווער עס פאלט אריין ביי ענק אין שול אויף א תפילה - ווערט זייער איבערגענומען פון די אחדות און ווארעמקייט וואס הערשט צווישן אייך, ובעיקר פון די תמימות. עס איז נישטא ביי ענק קיין ליצנות, די גוטע גריסן געבט מיר כח אנצוגיין.
אויך דערציילט מען מיר אז מען געבט אכטונג אויף די קינדער; מען דאווענט מיט זיי, מען זינגט מיט זיי, מען דערציילט זיי תפילה מעשיות און מעשיות פון צדיקים. ביים רבי'ן איז דאס געווען א וויכטיגע זאך, דער רבי האט געוואלט מיר זאלן רעדן צו די קינדער, דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רט): "אַייעֶרֶע קִינְדֶער זָאלְט אִיר מוֹדִיעַ זַיין וָואס דָא הָאט זִיךְ גֶעטוּן", און רבי נתן זאגט (שם): "וְאָמַר בְּרֶתֶת וְזִיעַ בְּהִתְלַהֲבוּת נוֹרָא", דער רבי האט דאס געזאגט מיט א מורא'דיגער פלאם און מיט א פלאקער; אז מיר זאלן צואוויסן טון פאר אונזערע קינדער אז עס איז דא א רבי אויף די וועלט וואס פארשטייט יעדן איד, און ווער עס פאלגט זיינע עצות קען זוכה זיין צו ווערן א גרויסער צדיק און א גרויסער בעל מדריגה. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שמועס וואס איך שמועס מיט ענק, קען מען זוכה זיין צו זיין אן ערליכער איד, אפילו א צדיק גמור א גאנץ לעבן, און אן ערליכער איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד".
יעצט האב איך באקומען דו גוטע נייעס אז איר האט זיך אריבערגעצויגן אין א נייעם בית המדרש אויף רחוב ירושלים, וויל איך ענק ווינטשן: "שתשרה שכינה במעשה ידיכם, און אלע פון ענק זאלן האבן די געפיל צו עוסק זיין אין צוריקברענגען אידישע קינדער צום אייבערשטן".
מיר דארפן זייער ארבעטן אראפצונעמען די שלעכטע נאמען וואס מען האט ארויפגעקלעבט אויפן רבי'ן, אויף חסידות ברסלב. מיר ליידן פון די משוגעת פון נ נח, דאס מאכט א פחד אויף עלטערן; מען ציטערט אז די קינדער וועלן משוגע ווערן, אזוי אויך אנדערע כיתות וואס פירן זיך אויף ווילד וכו' וכו'. מוהרא"ש האט יארן געארבעט שיין צו מאכן דעם רבינ'ס נאמען און מיר דארפן ממשיך זיין מיט דעם.
גייט הפצה, גייט פארשפרייטן די נייע קונטרסים און גליונות וואס איז גענומען פון אשר בנחל און פון די קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן און גענומען פון לקוטי מוהר"ן און לקוטי הלכות; חיזוק אויף למעשה, חיזוק און עצות ווי אזוי צו קענען זיין דבוק צום אייבערשטן, חיזוק און עצות ווי אזוי צו לעבן מיט א ווייב, מיט קינדער און אין די זעלבע צייט לעבן מיטן אייבערשטן. ווערט נישט צעפאלן ווען מען שפעט און מען צערייסט די ספרים, אזוי גייט עס; ווען עס איז דא א קול דקדושה איז דא א קול הברה, און זייט מתפלל מען זאל עפענען מוסדות היכל הקודש אין בני ברק.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיינע טייערע חברים, תלמידי היכל הקודש לאנדאן, ה' עליהם יחיו
ברוך שהחיינו וקיימנו והגיענו לזמן הזה, עס זאל זיך עפענען א שול היכל הקודש אין לאנדאן; דאס איז זייער פרייליכע נייעס.
איין זאך קען איך אייך זאגן, מיינע טייערע לאנדאנער חברים, אויב עס וועט זיין ליבשאפט צווישן אייך - וועט איר מצליח זיין; קיינער וועט ענק נישט קענען צעברעכן, קיינער וועט ענק נישט קענען שלעכטס טון. די הצלחה פון א שול איז נאר אויב עס איז דא אחדות; אויב אלע ווילן גארנישט, נאר איין זאך, האבן א ווינקל וואו מען קען זיך צאמקומען און דאווענען אינאיינעם.
ביים דאווענען זאלט איר נישט רעדן. יעדער זאל זיין משגיח אויף זיך אז מען זאל נישט רעדן, זארגט נישט פאר אנדערע, קוקט נישט אויף אנדערע - וועט איר זייער מצליח זיין.
גייט ווייטער הפצה, שטעלט אייך נישט אפ פאר קיינעם. מען האט מיר געשיקט א פאשקעוויל פון איינעם וואס סטראשעט די מפיצים אין לאנדאן; איך בעט אייך זייער, מאכט אייך נישט צו טון, דאס איז נאר א סימן אז מען טוט גוט, גייט אן מיט די הייליגע ארבעט ביתר שאת וביתר עוז.
נקוט האי כללא, וואו עס איז דא א קול דקדושה ווערט נתעורר א ווידער קול. גייט ווייטער פארשפרייטן די חיזוק פון רבי'ן, און אויב איינער צערייסט און איז מבזה די ספרים - זאלט איר וויסן אז יענער איז א בעל עבירה, ווייל ווער עס רעדט אויף ספרים וואס זענען מגלה דעם אייבערשטן - איז א בעל עבירה, אנדערש וואלט ער נישט פארשעמט די ספרים.
היינט נאכט איז די יארצייט פון הייליגן רבי נתן. אזוי האט רבי נתן געזאגט, דער וואס צערייסט און פארשעמט ספרים וואס זענען מגלה דעם אייבערשטן - האט דאס נאר געקענט טון ווייל ער האט פאר דעם געטון זייער א גרויסע עבירה און אין רפואה למכתו; ווייל מה דאך "המזבה תלמיד חכם אין רפואה למכתו", מה דאך דער וואס פארשעמט א תלמיד חכם וועט ווערן קראנק און נישט האבן קיין היילונג פאר זיין קראנקייט, איז דאך זיכער אז איינער פארשעמט הייליגע ספרים וואס רעדן נאר פון אמונה, פון קדושה - איז דאך זיכער אז ער וועט כאפן א ביס פון א שלאנג און נישט האבן קיין רפואה.
דער עיקר זאל זיין דרך ארץ. מוהרא"ש האט דערציילט, ווען ער איז מקורב געווארן איז געווען אין אמעריקע איין קיבוץ פון צען אידן, עס איז געווען א שטארקע דרך ארץ צווישן זיי, מען האט געשפירט דעם רבי'ן, אלע האבן גערעדט מיט דרך ארץ.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
... תחי', יבנאל
איך האב ערהאלטן אייער בריוו.
זייער שיין צו הערן אז איר גייט הפצה, איר פארשפרייט די שיינע ספרים, די נייע קונטרסים 'עצתו אמונה', 'איש אמונות' - אין יבנאל עיר ברסלב.
אינטערעסאנט אז די וואס קענען ליינען לשון קודש - דארפן די קונטרסים פון עצתו אמונה מתורגם; אין יבנאל קענען דאך אלע לשון הקודש, קענען זיי לערנען און זיך מחי' זיין מיט די צענדליגער טויזנטער בריוו 'אשר בנחל' וואס מוהרא"ש האט געשריבן. די בריוו פון עצתו אמונה איז געשריבן פאר די וואס פארשטייען נישט קיין לשון הקודש, מיר האבן א קהילה אין אמעריקע וואס פארשטייען נישט קיין לשון הקודש, זיי בעטן זיך, זיי ווילן חיזוק, זיי ווילן הערן וואס מוהרא"ש האט געזאגט אלע יארן; פאר זיי שרייב איך די בריוו, און מען איז דאס מתרגם פאר די וואס פארשטייען נישט אידיש.
שרייבט מיר יעדעס מאל איר זענט מסיים נאכאמאל ספר תהילים, און זייט קלוג, גייט ארויף צום ציון פון מוהרא"ש ווי מער, און זייט זיך דארט מתבודד. בעטס דעם אייבערשטן פאר אייך און פאר אייערע דורות, און פאר גאנץ כלל ישראל.
דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
ערב שבת קודש פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט. איך בין זייער פרייליך אז דו האסט געמאכט די קאלערינג בוך פאר קינדער, און איך ווארט צו זען מעשה'לעך פאר קינדער חלק ב', חלק ג' און אזוי ווייטער.
מיר דארפן פלאנצן אמונה אין די קינדער, עס וואקסט א פרישע דור און מען מוז פלאנצן יראת שמים אין זיי.
די וואך וויל איך דערציילן א מעשה פון חזל. מסכת ברכות דף לג, די מעשה פון די שלאנג וואס האט געביסן רבי חנינא בן דוסא. בעט דעם מעלער ער זאל מאכן א בילד ווי א רב האלט א שלאנג אויפן אקסל, אנגעטון ווי א שאל. די וויידל אין די לינקע האנט און די קאפ אין די רעכטע האנט, די קאפ זאל זיין א שרעקעדיגע בילד אויסגעמישט א שלאנג מיט א פראש, עס זאל אויסקוקן טויט, און די פנים פונעם רב זאל זיין מיט א שמייכל, ווי ער רעדט צו דריי קינדער וואס זייער פנים איז דערשראקן. די קינדער זאלן גיין מיט ציצית ארויסגעשטעקט, און מיט שיינע געקרייזלטע פיאות. דער מעלער איז נישט קיין חסידי'שער זאלסטו אים לערנען ווי אזוי מען גייט ביי אונז, מיט א שיינע קאפל און צוויי שיינע געקרייזלטע פיאות מיט ציצית ארויסגעשטעקט.
דא האסטו די מעשה:
וואס איז די שרעקעדיגסטע זאך? א שלאנג? א לייב? א בער? ווער ווייסט?
מיט יארן צוריק, אין די צייטן פונעם צדיק רבי חנינא בן דוסא - איז געווען א שרעקעדיגע חי', אזוי ווי א שלאנג און א פראש, און מענטשן האבן זייער מורא געהאט צו גיין אין גאס ווייל די חי' פלעגט בייסן.
וואס טוט מען ווען מען האט א צרה? מען גייט זוכן א צדיק ער זאל געבן א ברכה, אזוי האט מען געטון. מען איז געגאנגען צום הייליגן צדיק רבי חנינא בן דוסא, מען האט צו אים געוויינט: "רבי, העלפט אונז, מיר ציטערן צו גיין אין גאס"
דער הייליגער צדיק בעט מען זאל אים ווייזן די נעסט פון די חי', ער גייט אהין און שטעקט אריין זיין פיס אין די לאך פון די נעסט. די חי' שמעקט אז איינער איז דא, ער קומט ארויס, ער קריכט ארויס - און געבט נאר א קליינע בייס דעם צדיק'ס פיס און די חי' איז גלייך געשטארבן, דער צדיק הייבט אויף די חי' און ווייזט פאר אלע קינדער און זאגט:
"קינדער איר זעט? א חי' קען גארנישט טון, א שלאנג איז נישט שרעקעדיג, עבירות איז שרעקעדיג! אויב מען טוט עבירות און מען טוט נישט תשובה - דעמאלט קען א חי' בייסן, אבער אויב מען טוט נישט קיין עבירות, און אז מען האט חס ושלום געטון אן עבירה טוט מען גלייך תשובה, מען בעט איבער דעם אייבערשטן, מען זאגט: 'הייליגער באשעפער, זיי מיר מוחל, איך גיי שוין זיין וואויל'; דעמאלט דארף מען נישט מורא האבן פון גארנישט, נישט פון שלענג און נישט פון בערן, קיינער קען נישט שלעכטס טון דעם מענטש".
קינדער, ווער ווייסט וואס איז די שרעקעדיגסטע זאך? אלע קינדער שרייען הויך: "טון עבירות, און נישט תשובה טון!"
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת ויחי, ט' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
יעדער איינער מוטשעט זיך. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיט) עס איז נישטא קיין מענטש וואס זאל נישט האבן קיין יסורים, אויך די גרויסע עשירים זענען פול מיט יסורים, אזוי ווי עס שטייט (איוב ה, ז): "אָדָם לְעָמָל יוּלָד", א מענטש איז באשאפן געווארן זיך צו מוטשען, "קְצַר יָמִים", דאס לעבן פון א מענטש איז ווייניג, "וּשְׂבַע רֹגֶז", און פול מיט ווייטאג, אזוי אויך זאגט שלמה המלך (קהלת ב, כג): "גַּם כָל יָמָיו", דאס גאנצע לעבן, "כַּעַס וּמַכְאוֹבוֹת", איז פול מיט כעס און ווייטאג; עס איז נישטא קיין שום עצה וואו צו אנטלויפן, נאר צום אייבערשטן און צו די תורה.
וואויל איז דעם מענטש וואס לערנט יעדן טאג און גייט אין שול דאווענען דריי מאל א טאג, דאס וועט בלייבן; "נאר דאס איז יא און מען קען עס באקומען". היינט נאכט איז די יארצייט פון הייליגן רבי נתן זכרונו לברכה, ער פלעגט זאגן: "די וועלט איז נישט און מען קען זי נישט באקומען, תורה ותפילה איז יא און מען קען איר קריגן". די וועלט איז נישט, דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק ב', סימן קיט): "אֶפְשָׁר יֵשׁ גַּם עוֹלָם הַזֶּה גַּם כֵּן בְּאֵיזֶה עוֹלָם", אפשר איז דא אויבן אין הימל א וועלט וואס הייסט 'עולם הזה', "כִּי בְּכָאן נִרְאֶה שֶׁהוּא הַגֵּיהִנּוֹם", דא איז דער גיהנום אליינס, "כִּי כֻלָּם מְלֵאִים יִסּוּרִים גְּדוֹלִים תָּמִיד", ווייל יעדער איז פול מיט יסורים.
היינט נאכט וועלן מיר זיך צאמקומען דאנקען דעם אייבערשטן אויף רבי נתן, מוהרא"ש זכותו יגן עלינו פלעגט רעדן פון רבי נתן אזוי גרויס און אזוי הויך. מוהרא"ש האט געזאגט: "דער חידוש איז רבי נתן"; דער רבי, דאס איז א זאך וואס מיר ווייסן נישט און פארשטייען נישט, למעלה מהשגתינו, רבי נתן איז דער חידוש, און נאר דורך אים ווייסן מיר פון רבי'ן און מיר האבן אונזער גוטע לעבן.
דער עיקר דארפן מיר צוהערן די לעצטע ווערטער וואס רבי נתן האט אונז געזאגט איידער זיין הסתלקות: "עזרא הסופר גייט אוועק פון די וועלט, (עזרא הסופר איז נסתלק געווארן עשרה בטבת, רבי נתן האט מרמז געווען אויף זיך אז ער האט געהאט נשמת עזרא הסופר) און טריף פסול איז זיך מתגבר, אזויפיל ווי עס איז היינט דא אלפים ורבבות טריף פסול; נאר איך האף, אז איין בלעטל פון רבינ'ס ספרים וועט זיין א תיקון אויף אלסדינג", און רבי נתן האט אויסגעפירט: "איך זאג אייך אן, אז אייער עובדא זאל זיין איר זאלט דרוקן די ספרים, סע זאל זיין 'יפוצו מעינותיך חוצה', איר זאלט זיין שטארק מיט 'געלט' מיט 'רצון' און מיט 'טירחא'".
מארגן פאסטן מיר, פרויען פאסטן נישט עשרה בטבת.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום א' פרשת ויחי, ח' טבת, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
'שלום' מיינט נישט אז ביידע האלטן אייניג, שלום מיינט צו זאגן אז אפילו מיר האלטן אנדערש - דאך האבן מיר זיך נישט פיינט, מיר קענען רעדן אינאיינעם, מיר קענען ווייטער אויפציען די קינדער אינאיינעם.
דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן פ) שלום איז דוקא ווען מען שטעלט צוזאם צוויי פארקערטע נאטורן און מען לעבט אינאיינעם, אזוי ווי עס שטייט (איוב כה, ב): "עוֹשֶׂה שָׁלוֹם בִּמְרוֹמָיו", דער אייבערשטער מאכט שלום אין הימל צווישן די מלאכים. זאגט דער רבי: "כִּי זֶה הַמַּלְאָךְ מֵאֵשׁ, וְזֶה מִמַּיִם", ווייל איין מלאך איז פייער און איין מלאך איז וואסער, "שֶׁהֵם תְּרֵי הֲפָכִים; כִּי מַיִם מְכַבֶּה אֵשׁ", וואס דאס זענען צוויי פארקערטע זאכן, ווייל וואסער לעשט אויס פייער און פייער טרוקנט אויס וואסער, "וְהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא עוֹשֶׂה שָׁלוֹם בֵּינֵיהֶם וּמְחַבְּרָם יַחַד", און דער אייבערשטער מאכט שלום צווישן זיי און ער באהעפט זיי צוזאמען; זעט מען אז דאס איז דער עיקר שלום, מחבר צו זיין צוויי פארקערטע זאכן, עיין שם.
די וואך וועלן מיר אויסשרייען: "חזק חזק!" מיר גייען ענדיגן ספר בראשית. אז דו וועסט יעדן טאג לערנען אביסל חומש מיט תרגום; זונטאג ביז שני, מאנטאג ביז שלישי - וועסטו אנקומען צו מסיים זיין און שרייען: "חזק!" הויב אן היינט לערנען די פרשה שנים מקרא ואחד תרגום, ווארט נישט ביז סוף וואך. קוק זיך אן, ביז אהער האסטו אויך געמיינט אז דו וועסט אנקומען צו לערנען סוף וואך, און למעשה גייט אריבער א וואך נאך א וואך און גארנישט; ווארף אוועק דיין שכל און נעם א חומש, און אויך א משניות און א גמרא, לערן די הייליגע תורה, וועסטו שפירן א זיסקייט אין לעבן.
מארגן נאכט וועט מען זיך צאמקומען אין אלע שולן היכל הקודש דאנקען דעם אייבערשטן פאר רבי נתן און זיך מחזק זיין מיט הפצה. רבי נתן האט געזאגט: "איך האב זיך אסאך מתבונן געווען ווי אזוי מען קען מאכן עס זאל ווייטער גיין דעם רבינ'ס זאך פאר די קומענדיגע דורות, ביז איך האב געזען אז נאר דורך דרוקן די ספרים און זיי פארשפרייטן; אזוי וועט דער הייליגער רבי'ס ליכטיגקייט אריינגיין אין די וועלט".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט פון ארויסגעבן די נייע קונטרסים, די בריוו פון איש אמונות און עצתו אמונה, וואס זענען מחזק און מעודד אזויפיל בחורים און אינגעלייט.
אויך זאלסטו ווייטער ארויסגעבן עצתו אמונה ביכער פאר קינדער, מעשיות פון צדיקים - וואס פלאקערן אויף די הערצער פון קינדער צום אייבערשטן. דער הייליגער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רמח): "דַּע, שֶׁסִּפּוּרֵי מַעֲשִׂיּוֹת מִצַּדִּיקִים, הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד", זאלסט וויסן - זאגט דער רבי - אז דערציילן מעשיות פון צדיקים - איז זייער א גרויסע זאך, "כִּי עַל יְדֵי סִפּוּרִים מִצַּדִּיקִים, נִתְעוֹרֵר וְנִתְלַהֵב הַלֵּב בְּהִתְעוֹרְרוּת גָּדוֹל לְהַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ, בְּחֵשֶׁק נִמְרָץ מְאֹד", ווייל ווען מען הערט א מעשה פון א צדיק, ווערט דאס הארץ אויפגעפלאמט צום אייבערשטן, און מען באקומט א שטארקע חשק צו ווערן אן ערליכער איד.
דא האסטו א שיינע מעשה פאר די קינדער עצתו אמונה. בעט דעם מעלער ער זאל מאלן ווי רבנים זיצן אויבן אן פון א חתונה און איינער שטייט און האלט א מטבע מיט ביידע האנט, עס זעט אויס ווי ער געבט צדקה.
עס טוט זיך א רבי'שע חתונה, עס קומען צו פארן גרויסע רבי'ס און גרויסע צדיקים, דער גרויסער צדיק רבי אהרן פון טשערנאביל זכותו יגן עלינו מאכט חתונה אן אייניקל מיט אן אייניקל פון רבי'ן, רבי ישראל, שרה'ס טאכטער.
אויך דער הייליגער רבי נתן איז געווען ביי די חתונה. עס איז געווען זייער א פרייליכע חתונה, א לעבעדיגע חתונה; אזעלכע גרויסע צדיקים טאנצן אינאיינעם.
אינמיטן די חתונה זאגט דער הייליגער צדיק רבי אהרן פון טשערנאביל מען זאל רופן רבי נתן, ער וויל מיט אים רעדן. דער צדיק פרעגט רבי נתן: "זאגט מיר, אפשר האט איר עפעס געהערט פון אייער גרויסן רבי'ן, עפעס אן עצה אויף חולי נופל? ווייל איינער פון מיינע קינדער ליידן אויף די מחלה, עס פאסירט ביי אים פלוצלונג פאלט ער אראפ און עס ווארפט זיך אים די גאנצער גוף, ביז ער קומט צוריק צו זיך"; דער צדיק בעט רבי נתן ער זאל אים עפעס זאגן פון הייליגן רבי'ן.
רבי נתן ענטפערט גלייך: "יא אודאי, דער רבי האט אן עצה! דער רבי זאגט (לקוטי מוהר"ן חלק א', סימן רא) אז די ראשי תיבות פון די פסוק (תהלים קיב, ט): פ'זר נ'תן ל'אבונים - איז 'נפל', אז מען טיילט אויס געלט פאר ארעמעלייט - ווערט מען געראטעוועט פון די מחלה".
רופט זיך אן דער צדיק רבי אהרן פון טשערנאביל: "אויב אזוי דארפן מיר פונדאסניי אנהויבן טיילן צדקה". ווייל דער צדיק פלעגט טיילן גרויסע צדקות, ער האט אויסגעהאלטן אסאך באהאלטענע צדיקים, אבער ווען ער האט געהערט פון רבי נתן די עצה, האט ער געזאגט: "איך גיי אנהויבן געבן מער צדקה".
טייערע קינדער, אויך קינדער קענען געבן צדקה; אויב מען האט א גוטע נאש און א צווייטער קינד בעט און מען געבט אביסל פון די גוטע נאש - איז דאס צדקה, עס איז א גרויסע מצוה, און אז מען טוט די מצוה פון צדקה - ווערט מען געראטעוועט פון נישט אראפפאלן; סיי בגשמיות און סיי ברוחניות, מען ווערט א גרויסער צדיק.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת וישב, י"ט כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, ירושלים
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
דו שרייבסט מיר אז דו האסט געהאט גרויס חלישת הדעת ביים מפיץ זיין; וואס זאל איך דיר זאגן מיין טייערער ברודער, עס איז כדאי און כדאי ווייטער עוסק זיין אין די הייליגע זאך פון פארשפרייטן דעם הייליגן רבינ'ס ספרים פאר אלעמען, אפילו מען באקומט בזיונות וכו'. דער הייליגער רבי האט אונז מגלה געווען דאס גרויסקייט פון בזיונות; וואס ווייסטו וואס דו ביסט אפגעקומען מיט דעם וואס מען האט דיך פארשעמט...
איך האב געהערט פון מיין מאמע תחי' א מעשה וואס מען דערציילט ביי אונז אין די משפחה. מיר האבן געהאט א באבע א גרויסע צדיקת, די ווייב פון רבי יוסף טייטלבוים זכרונו לברכה, פון נעפלעמיץ. וואס א שכינה האט איר אמאל זייער וויי געטון; די שכינה איז אריינגעקומען אין איר שטוב און איר געטשעפעט, זי זאגט איר: "דו מאכסט זיך פאר א צדיקת, אלע רעדן אויף דיר, אלע ווייסן אז דו ביסט נישט קיין צדיקת"; זי האט זיך זייער באליידיגט און זי האט אנגעהויבן וויינען.
עס גייט נישט אריבער אפאר מינוט, און דער לענדלארד, דער בעל הבית פון די דירה קלאפט אריין און זאגט איר: "ביז אפאר טעג דארפסטו ארויסגיין פון די דירה, דו קענסט מער נישט דא וואוינען"; זי האט געשפירט ווי זי פאלט אראפ חלשות, זיי האט געוויינט, און פון צער איז זי איינגעשלאפן. זי זעט איר טאטע אין חלום, איר טאטע רבי יחזקאל שרגא זכרונו לברכה פון קלאסנא, וואס זאגט איר: "איך שעם זיך אזוי שטארק אז דו וויינסט, איך האב דיר דאס געברענגט; א שווערע גזירה איז געווען אויף דיר פארשריבן, דו האסט געדארפט אוועקגיין פון די וועלט, איך האב עס אויפגעטוישט אויף קליין געלט, איך שעם זיך אויבן אין הימל אז דו וויינסט; גלייב אז אלעס איז נאר פאר דיין טובה", איר טאטע זאגט איר אין חלום: "איך געב דיר א סימן אז דאס איז אמת, ווען דו וועסט זיך אויפוועקן וועט דיר די שכינה קומען איבערבעטן, אויך דער לענדלארד וועט דיר קומען זאגן אז דו קענסט בלייבן".
זי וועקט זיך אויף פון שלאף, זי איז שוין געווארן אביסל בארואיגט. ביז א האלבע שעה קומט די שכינה און בעט איר איבער, זי זאגט: "איך האב געמאכט א טעות, נישט אויף דיר רעדט מען, מען רעדט אויף א צווייטע פרוי, דו ביסט יא ערליך". א שעה שפעטער קומט דער לענדלארד און זאגט איר: "אנטשולדיגט, איך האב געמיינט אז מען רעדט אויף אייך, איר קענט יא בלייבן דא וואוינען".
ליבער ברודער, גיי ווייטער פארשפרייטן די הייליגע ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן פאר אונזער דור, און אז דו באקומסט א בזיון זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, זיי מיר מוחל אויף מיינע עבירות".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ב' פרשת וישב, י"ח כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
נישטא א געוויסע פלאץ וואו מען דארף זיין שבת חנוכה; בחיים חיותו פון הייליגן רבי'ן איז מען געקומען דריי מאל צום רבי'ן: ראש השנה, שבת חנוכה און יום טוב שבועות. דאס איז געווען ווען די רבי האט געלעבט, היינט נאכן הסתלקות פון רבי'ן, גייט אן נאר די זאך פון קומען קיין אומאן ראש השנה, אבער שבת חנוכה און יום טוב שבועות - דארף מען נישט פארן קיין אומאן.
גיי הפצה, ברענג אריין דעם הייליגן רבינ'ס עצות, חיזוק און שכל אין יעדן איינעם.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
איך האב זייער הנאה אז דו שרייבסט מיר יעדן טאג אלע פרטים פון דיין גיין הפצה פונעם טאג; וויפיל צייט און וואו דו ביסט געגאנגען, און וועלכע ספרים דו האסט פארשפרייט.
וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק אז דו ביסט מקרב נשמות ישראל לאביהם שבשמים; נישטא קיין גרעסערע זאך ווי דאס פארשפרייטן די חיזוק פון הייליגן רבי'ן, פון מוהרא"ש - פאר נשמות ישראל; זיי צוריק ברענגען צו די אמונה און צו די תורה.
ווייסט פארוואס עס קומט אן אזוי שווער יעדעס מאל צו גיין הפצה? ווייל הפצה איז אזוי הייליג, אז דער סמ"ך מ"ם לייגט זיך אין די לענג און אין די ברייט מען זאל ווערן פויל און מיד נישט צו גיין הפצה. קוק ווערטער פון הייליגן זוהר (תרומה, קכח:): "תָּא חֲזֵי" קום און זע, "כָּל מַאן דְּאָחִיד בְּיָדָא דְּחַיָּיבָא" יעדער איינער וואס כאפט אן די האנט פון א זינדיגער מענטש, "וְאִשְׁתָּדַּל בֵּיהּ, לְמִשְׁבַק אָרְחָא בִּישָׁא" און ער מאכט אז דער זינדיגער מענטש זאל אפלאזן די שלעכטע וועג - "אִיהוּ אִסְתַּלָּק בִּתְלַת סִלּוּקִין, מַה דְּלָא אִסְתַּלָּק הָכִי בַּר נָשׁ אַחֲרָא" איז זוכה צו דריי גרויסע זאכן וואס אנדערע זענען נישט זוכה; "גָּרִים לְאַכְפְּיָיא סִטְרָא אַחֲרָא", ערשטנס, ער נעמט אוועק פון די וועלט די טומאה, "וְגָרִים דְּאִסְתָּלַּק קוּדְשָׁא בְּרִיךְ הוּא בִּיקָרֵיהּ", צווייטנס, ער מאכט גרויס דעם אייבערשטן אויף די וועלט, "וְגָרִים לְקַיְּימָא כָּל עָלְמָא בְּקִיּוּמֵיהּ לְעֵילָּא וְתַתָּא", דריטנס, ער מאכט די וועלט זאל האבן א קיום, סיי אויבן און סיי די וועלט דא. "וְעַל הַאי בַּר נָשׁ כְּתִיב" און אויף דעם מענטש וואס ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן שטייט (מלאכי ב, ה): "בְּרִיתִי הָיְתָה אִתּוֹ הַחַיִּים וְהַשָּׁלוֹם" מיין בונד איז מיט אים, ער וועט האבן לעבן און שלום.
"וְזָכֵי לְמֵחֲמֵי בְּנִין לִבְנוֹי" דער מענטש איז זוכה צו קינדער און אייניקלעך, "וְזָכֵי בְּהַאי עָלְמָא" ער איז זוכה צו האבן א גוט לעבן אויף די וועלט, "וְזָכֵי לְעָלְמָא דְּאָתֵי" און ער איז זוכה צו האבן עולם הבא. "כָּל מָארֵי דִּינִין, לָא יַכְלִין לְמֵידָן לֵיהּ, בְּהַאי עָלְמָא וּבְעָלְמָא דְּאָתֵי" קיינער קען אים נישט שלעכטס טון - נישט אויף די וועלט און נישט אויף יענע וועלט, "עָאל בִּתְרֵיסַר תַּרְעֵי" זיין נשמה וועט קענען אנקומען אין אלע דרייצן היכלות אין גן עדן, "וְלֵית מַאן דְּיִמְחֵי בִּידֵיהּ" און קיינער וועט אים נישט קענען צוריק האלטן פון דעם, "וְעַל דָּא כְּתִיב" אויף דעם מענטש זאגט דער פסוק (תהלים קיב): "גִּבּוֹר בָּאָרֶץ יִהְיֶה זַרְעוֹ, דּוֹר יְשָׁרִים יְבוֹרָךְ" ער וועט זוכה זיין צו קינדער און אייניקלעך. "הוֹן וָעֹשֶׁר בְּבֵיתוֹ" אויף די וועלט וועט ער האבן עשירות, "וְצִדְקָתוֹ עוֹמֶדֶת לָעַד" און אויף יענע וועלט וועט ער האבן עולם הבא. "זָרַח בַּחֹשֶׁךְ אוֹר לַיְשָׁרִים" וְגוֹ' ער וועט שיינען אין לייכטן, און די אלע שווארצע טונקעלע מלאכים וועלן אים גארנישט קענען טון.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת וישלח, י"ג כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
זיי נישט סעלפיש, לאז נאך בחורים האבן א זכות אין הפצה. נעם נאך בחורים מיט דיר, מאך א חבורה פון בחורים מפיצים; גיי שטורעמען די גאסן, ביי די הייזער, און אזוי ווייטער. איינמאל א וואך פאר ארויס מיט אלע בחורים מפיצים קיין יבנאל צו מוהרא"ש'ס ציון אויסזאגן תהילים, און דערציילט פאר מוהרא"ש וויפיל ספרים און קונטרסים איר האט פארשפרייט דורכאויס די וואך - וועט איר אלע בקרוב ווערן חתנים און אויפשטעלן שיינע שטובער.
איך מאך א מלוה מלכה יעדע וואך פאר די בחורים וואס גייען הפצה, אויך אינמיטן די וואך מאכן מיר פון צייט צו צייט אן הפצה פארברענג. איך האב דאס גענומען פון מוהרא"ש; ווען איך בין געווען אין יבנאל ביי מוהרא"ש אין די דירה, האט מיר מוהרא"ש דערציילט ווי אזוי ער האט געמאכט בחורים זאלן וועלן גיין הפצה. ער האט גענומען אמעריקאנער בחורים און זיי צוגעזאגט אייסעס, יעדע זונטאג האט מוהרא"ש פארברענגט מיט זיי, מען האט געגעסן אייזקרים און זיך מחזק געווען עוסק צו זיין אין הפצה. ווען איך וועל זיין אין ארץ ישראל וועל איך זיצן מיט דיר און מיט די אנדערע בחורים וואס זענען עוסק אין הפצה.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
איך האב ערהאלטן דיין בריוו.
האסט ליב די קבלה שפראך, וועל איך דיר שרייבן אויף דעם שפראך.
די מידה פון תפארת איז די מיטל וועג, די מידה שטייט אינמיטן פון די ערשטע צוויי מידות - חסד און גבורה. 'חסד' אליינס, איז דיין פראגע אויב דו זאלסט געבן דעם גאסט א שליסל פון דיין פריוואטע דירה, ער זאל קומען און גיין, זיך דרייען פיר און צוואנציג שעה אונטער די פיס; דאס איז נישט גוט. ווידער די מידה פון 'גבורה' אליינס, אין דיין פאל - נישט ארייננעמען בכלל קיין געסט, איז אויך נישט גוט; מען מוז טון די מצוה פון הכנסת אורחים, בפרט א שוואגער, דיין ווייב'ס א ברודער, אן עלטערער בחור וכו', דארף מען ארייננעמען; איז וואס איז יא דער וועג? די מידה פון תפארת איז דער וועג; מען מישט חסד מיט גבורה, דאס איז שלימות, אביסל פון דעם און אביסל פון דעם, מען טוט חסד מיט א צמצום.
זאג אים ער קען קומען צו אייך אביסל שמועסן ביינאכט, און אויך מיט א צמצום; נאך א שטיק צייט זאלסטו זאגן: "א גוטע נאכט", און אים זאגן: "מיר גייען שוין שלאפן"; נישטא אזא זאך קומען א גאנצן טאג זיצן אויף דיין ווייב'ס קאפ. זאג אים קלאר אז ער קען קומען אין די און די צייט, צום ביישפיל פארנאכטס. מאך די מצוה פון הכנסת אורחים מיט חכמה און מיט שכל.
גיי הפצה, גיי פארשפרייט פאר נאך אינגעלייט די שכל, חיזוק און עצות פון רבי'ן. שטעל זיך פאר דו ביסט נאכנישט מקורב, דו ביסט נאך א צעמישטער, דו ביסט נאך א פארלוירענער, וואלסטו דאך געוואלט איינער זאל דיר קומען אונטערשטופן א ספר, א קונטרס, א נומער וואו צו הערן די שיינע שיעורים; פארוואס זאלסטו דאס נישט טון מיט אנדערע אינגעלייט און בחורים?
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת וישב, י"ט כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
וואויל איז דיר אז דו פארשפרייסט די ספרים און קונטרסים וואס מוהרא"ש האט געשריבן פאר'ן דור; חיזוק און עצות פון הייליגן רבי'ן ווי אזוי מען קען לעבן מיט'ן אייבערשטן, ווי אזוי מען קען האבן א זיסע לעבן.
די אלע וואס גייען הפצה זענען זייער באליבט ביים אייבערשטן. מוהרא"ש זכותו יגן עלינו האט דערציילט: ווען דער הייליגער צדיק רבי יצחק מדרוביטש זכותו יגן עלינו איז נפטר געווען איז אים רש"י הקדוש אנטקעגן געקומען אויבן אין הימל און אים געפרעגט: "וואס פאר א גוטע מעשים טוט אייער זון רבי מיכל זלאטשובער, אז אויבן אין הימל מאכט מען אזא רעש פון אים?" האט דער טאטע רבי יצחק מדרוביטש געענטפערט: "ער לייגט אריין כוחות אינעם דאווענען וכו'", האט אים רש"י הקדוש געזאגט: "פאר דעם אליינס וואלט מען נישט געמאכט אזא רעש דא אין הימל פון אים; אסאך צדיקים לייגן אריין כוחות אינעם דאווענען און מען מאכט נישט אזא גרויסע עסק פון זיי", האט דער טאטע רבי יצחק געזאגט: "ער לערנט זייער פלייסיג", האט אים רש"י הקדוש געענפערט: "דאס קען אויך נישט זיין די סיבה, ווייל אסאך צדיקים לערנען פלייסיג די הייליגע תורה, און פאר דעם אליינס רעש'ט זיך נאך נישט", האט ער געזאגט: "צוליב זיין חסד און צדקה וכו'", האט רש"י נאכאלץ נישט מסכים געווען, ביז רבי יצחק מדרוביטש האט אים געזאגט: "אפשר ווייל ער ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן? ער איז עוסק אין דעם זייער שטארק", האט רש"י הקדוש געזאגט: "היינו דאהני ליה, יעצט פארשטיי איך שוין פארוואס עס רעש'ט זיך פון אים".
גיי נישט אריין מיט קיינעם אין קיין ויכוחים; דו טו דיינס, גיי הפצה; געב א ספר, א קונטרס וכדומה - און בעט צדקה.
רבי נתן האט געזאגט אפאר טעג פאר ער איז נסתלק געווארן: "אייער עובדא זאל זיין יפצו מעינותיך חוצה".
דאס וועט דיך מתקן זיין, דו וועסט פאררעכטן אלע פגמים. דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות אות ניאוף, סימן מא): "תִּקּוּן לְהוֹצָאַת זֶרַע לְבַטָּלָה, שֶׁיִּשְׁתַּדֵּל לְהַחֲזִיר בְּנֵי אָדָם בִּתְשׁוּבָה", אז מען ברענגט צוריק מענטשן צום אייבערשטן איז מען מתקן אלע פגמים פון פגם הברית.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ג' פרשת חיי שרה, כ"א מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב
שטארק זיך און זיי ממשיך מיט דיין הייליגע ארבעט, אריינברענגען אין די וועלט דעם הייליגן רבינ'ס עצות אויף די וועג ווי אזוי מיר האבן דאס מקבל געווען פון מוהרא"ש זכותו יגן עלינו. די נייע וועכנטליכע קונטרסים, עצתו אמונה, איש אמונות - זענען מחי' טויזנטער אידן איבער די גאנצע וועלט; דו האסט נישט קיין אנונג וואס דאס טוט, וויפיל מענטשן באקומען לעבן פון דעם.
איך וויל דיר זייער בעטן, עס איז ענדערש דו זאלסט זיך אריינלייגן צו ענדיגן די מעשה'לעך פאר קינדערלעך - ווי אנדערע זאכן. ווייל די מפיצים זאגן פה אחד אז די קונטרס "מעשה'לעך פאר קינדערלעך" גייט די מערסטע ביי די הייזער, אלע נעמען דאס.
וויל איך דיר בעטן, היות דו האסט זיך פארגענומען דאס יאר ארויסצוגעבן יעדע חודש א פרישע ספר, זאלסטו לייגן אלעס אין דער זייט און ארויסגעבן יעדע חודש נאך א מעשה'לעך. דאס וועט אריינברענגען אין קינדער אמונה מיט יראת שמים; די מעשיות זענען נישט סתם מעשיות, די מעשיות זענען מעשיות וואס יעדע קינד קען נאכמאכן, מעשיות פון צדיקים ווי אזוי די צדיקים זענען געווארן צדיקים. זארג נישט פאר געלט, איך וועל דיר העלפן דאס דרוקן.
דא האסטו נאך א מעשה פאר די עצתו אמנה פאר קינדער.
די נאמען פון די מעשה איז "אלעס האט א חשבון".
אההה קוק... די פייגל איז טויט...!
פינקט ווען דער בעל עגלה האט אויפגעהויבן די רוט צו שמייסן די פערד - איז דאס פייגן אריבערגעפלויגן און געכאפט א שמייס פונעם רוט און איז אראפגעפאלן טויט... אזוי אינטערעסאנט...
די מעשה האט פאסירט ווען דער הייליגער צדיק רבי נחום פון טשערנאביל זכותו יגן עלינו איז אמאל געקומען צו פארן קיין מעזיבוזש צום ציון פון זיין הייליגע רבי, דער הייליגער בעל שם טוב זכותו יגן עלינו.
דער צדיק וויינט ביים קבר פון בעל שם טוב, ער בעט דעם אייבערשטן פאר אידישע קינדער, אלע אידן זאלן האבן פרנסה, אלע אידן זאלן זיין געזונט און האבן ישועות. דער קבר פון בעל שם טוב איז זייער הייליג, עס קומען אהין זייער אסאך אידן מתפלל זיין.
ווען דער הייליגער צדיק רבי נחום טשערנאבלער איז ארויף אויפ'ן וואגן אהיים צו פארן איז דער רבי געשטאנען פון דער זייט און געקוקט אויפ'ן הייליגן צדיק, און אין די מינוט וואס דער בעל עגלה האט אויפגעהויבן די רוט צו שמייסן די פערד - איז אריבערגעפלויגן א פייגל, עס האט געכאפט דעם שמייס און איז אראפגעפאלן טויט, דער הייליגער רבי רופט זיך אן הויך: "עס איז אים געקומען".
ווען דער צדיק רבי נחום מטשערנאביל האט דאס געהערט איז אים דאס זייער געפאלן, און ער האט געזאגט דאס וואס שטייט אין פסוק אויף דוד המלך: "יְפֵה עֵינַיִם", ער האט געהאט שיינע אויגן, "וְטוֹב רֹאִי", און א גוטע אויסזען, דאס איז געזאגט געווארן אויף דעם קינד, ווייל ער זעט גוט; ווייל די פייגל איז געווען א גלגול פון א נשמה וואס האט יעצט באקומען איר תיקון.
פון די מעשה זען מיר אז יעדע זאך האט א חשבון, קיין שום זאך פאסירט נישט נאר אויב דאס איז אנגעשריבן פון הימל עס זאל אזוי פאסירן, און דער הייליגער רבי זכותו יגן עלינו, ווען ער איז נאך געווען א קליין קינד - האט ער שוין געזען וואס טוט זיך מיט נשמות און גלגולים.
אזוי אויך מיר, אפילו מיר זעען נישט די זאכן, אבער מיר דארפן האבן א שטארקע אמונה צו גלייבן און פארשטיין, אזוי ווי די פייגל האט געכאפט א שמייס און געשטארבן - איז דאס איר געקומען, אזוי אויך יעדע זאך וואס פאסירט - האט א חשבון, און מיר זאלן קיינמאל נישט האבן קיין קשיות אויפ'ן אייבערשטן.
אלע קינדער זינגען אינאיינעם: "באשעפער איך בעט דיר, איך זאל אייביג נאר גיין צו דיר, און נישט האבן קיין קשיות אויף דיר".
בעט דעם מעלער ער זאל מאכן א בילד ווי מען זעט א וואגן, א בעל עגלה מיט א רוט. דער צדיק זיצט אין וואגן, נעבן וואגן שטייט א קינד מיט צוויי שיינע פיאות, און א פייגל אין די לופט איבערגעדריידט און פאלט אראפ נעבן די רוט.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ה' פרשת תולדות, א' דראש חודש כסליו, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד ... נרו יאיר
עס איז דא אזויפיל וואו צו גיין הפצה; סיי אין טברי', סיי אין צפת און סיי אין מירון; וויפיל מפיצים עס וועט זיין - וועט נישט זיין גענוג, בפרט אין ארץ ישראל קען מען גיין לארכה ולרחבה.
גיי הפצה צו אלעמען, אבער פארלייג זיך אויף פרומע אידן; די פרומע אידן דארפן זייער וויכטיג דעם רבי'ן. די מפיצים פון יבנאל גייען בעיקר צו נישט פרומע אידן, א שאד פאר די ערליכע אידן זאלן נישט וויסן פון די זיסע עצות פון רבי'ן; פון התבודדות, פון סדר דרך הלימוד, עצות פאר שלום בית, עצות ווי צו לעבן.
קענסט טון נאך זאכן פאר פרנסה, אבער דער עיקר זאלסטו עוסק זיין אין הפצה. אזוי ווי דער רבי האט געזאגט (ספורי מעשיות מעשה ג, מחגר): "מען זאל אנטרינקען ביימער, איר מעגט עוסק זיין אין אנדערע פרנסות, אבער דער עיקר זאלט איר עוסק זיין אין אנטרינקען ביימער".
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
בעזרת ה' יתברך
יום ד' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"ג לפרט קטן
לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר
וואס גייט פאר מיט דיר? פארוואס ביסטו אזוי פארוואלוועלט? וואס ביסטו אזוי צעבראכן? דו ווייסט נישט אז דו ביסט עוסק אין די הייליגסטע זאך? דו ברענגסט אידן צום אייבערשטן, אזויפיל אידן האבן חיזוק אנצוגיין אין טאג טעגליכן לעבן צוליב דיר.
איך בעט דיר מיין טייערער ברודער, מיין הארציגער חבר, לאז אפ די עצבות ומרה שחורה; הויב אן זינגען און טאנצן "אשרינו מה טוב חלקינו אשר בנחל שם גורלינו", און שטארק זיך, און גיי ווייטער אן ביתר שאת וביתר עוז מחזק זיין אידישע קינדער מיט די שיינע ספרים, די ליכטיגע בריוו.
דא האסטו א מעשה פאר די קינדער עצתו אמונה, א מורא'דיגע מעשה וואס מוהרא"ש האט דערציילט פון רבי יצחק ברייטער זכרונו לברכה, פון גדולי אנשי שלומינו פון פולין, ווי ער האט געבעטן דעם אייבערשטן ער זאל בלייבן מיט די בארד און פיאות, מען זאל אים דאס נישט אפשערן.
בעט דעם מעלער ער זאל מאלן א בילד פון לאגער מיט די שטעכעדיגע דראט, און א שורה אויסגע'שורה'טע אידן מיט די געשטרייפטע בגדים מיט די געלע לאטעס, מיט די הענט אין די הייעך. א האלבע שורה זענען אפגעשוירן בארד און פיאות, און פון אינמיטן די שורה און ווייטער מיט בארד און פיאות, און ווי א נאצי ימח שמו האלט א גרויסער שערל און פרבירט דאס צו פאררעכטן.
ביי די צווייטע וועלט מלחמה האבן די נאציס ימח שמם גענומען אלע אידן, זיי אריינגעלייגט אין א פארמאכטע לאגער ארומגענומען מיט שטעכעדיגע דראטן, מען האט נישט געקענט ארויסלויפן פון דארט. זיי האבן אנגעטון אלע אידן מיט פארשעמטע קליידער, אזוי ווי מען טוט אן ארעסטאנטן אין תפיסה, אלע אידן האבן געדארפט האבן א געלע שמאטע מיט א מגן דוד, אויך האבן זיי אפגעשוירן אלע אידן די הייליגע בארד און די הייליגע פיאות.
עס איז געווען א ברסלב'ער חסיד א גרויסער ערליכער איד מיט'ן נאמען רבי יצחק ברייטער זכרונו לברכה, מען האט אים געכאפט און גענומען אין די ווארשע לאגער, דארט האט מען יעדן אויסגע'שורה'ט און געזאגט אז מען גייט יעצט יעדן איינעם אפשערן די הייליגע בארד און די הייליגע פיאות. רבי יצחק האט געוויסט פון תפילה, ער האט געוויסט אז וואס מען בעט דעם אייבערשטן באקומט מען, האט ער אנגעהויבן זאגן: "הייליגער באשעפער, ראטעווע מיך מען זאל מיך נישט אפשערן די בארד און פיאות"; ער האט דאס איבערגעזאגט הונדערטער מאל.
דער נאצי ימח שמו קומט נענטער און נענטער, ער שניידט אפ פון די הייליגע אידן די הייליגע בארד און די הייליגע פיאות, און דער רבי יצחק הערט נישט אויף צו זאגן פאר'ן אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, ראטעווע מיך, מען זאל מיך נישט אפשערן מיין הייליגע בארד און הייליגע פיאות"; ער קומט שוין נענטער, ער שטייט שוין ביי רבי יצחק און... ב ו ו ו ם...! די שערל האט זיך צעבראכן.
דער עס עס ימח שמו ווערט גערעגט, ער הויבט אן שרייען, ער ווערט אין כעס, ער פרובירט צו פאררעכטן די שערל, אבער עס גייט נישט, רבי יצחק איז געבליבן מיט זיינע הייליגע פיאות און הייליגע בארד.
טייערע קינדער, וואס מיר ווילן און וואס מיר דארפן - גייען מיר בעטן דעם אייבערשטן, אפילו עס זעט אויס ווי דאס גייט מען נישט קענען באקומען.
לאמיר זינגען אינאיינעם: "א תפילה, א תפילה - אויף דיין אייגן שפראך, מיט תפילה מיט תפילה - באקומט מען יעדע זאך, מיט תפילה מיט תפילה - וועסטו ניסים זען, מיט תפילה מיט תפילה - ישועות וועט געשען.
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.
