בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#192 - מאך דיר א גוטע סדר אין לעבן
תפילה והתבודדות, שלום בית, פרנסה, חתונה, סדר היום

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תשא, כ' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב


מזל טוב פאר דיין חתונה, דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט זוכה זיין אז די שכינה זאל רוען ביי דיר אין שטוב.


טייערער ..., יעצט איז די שענסטע צייט פון לעבן; האסט זוכה געווען האסט חתונה געהאט, קענסטו יעצט דינען דעם אייבערשטן בקדושה ובטהרה.


לדעתי זאלסטו אננעמען אן ארבעט ביי ...; דו וועסט זייער הנאה האבן, סיי אז עס איז אין שטעטל, סיי דו וועסט האבן א גוטע בעל הבית און סיי עס איז א ריינע ארבעט, דו וועסט זיין באשעפטיגט מיט טליתים און בייטלעך.


מאך זיך א סדר אויפצושטיין פארטאגס; דאס ערשטע זאך זאלסטו גיין אביסל שפאצירן, זיך מתבודד זיין.


טייל איין די התבודדות אין דריי חלקים. די ערשטע חלק זאל זיין וידוי דברים, דערצייל דעם אייבערשטן וואס דו האסט געטון. די צווייטע חלק, זאלסטו דאנקען דעם אייבערשטן און די דריטע חלק - זאלסטו בעטן אויף ווייטער.


נאכדעם זאלסטו לויפן אין שול דאווענען און לערנען; גיי יעדן טאג צום שיעור גמרא, לערן א בלאט גמרא יעדן טאג. נאכדעם וועסטו גיין ברענגען פרנסה און ווען דו ענדיגסט ארבעטן וועסטו אהיים גיין צו דיין ווייב איר פרייליך מאכן.

#191 - אויב די מויל איז פארשטאפט, קען מען פון דעם אליינס מאכן התבודדות
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת כי תשא, כ' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


פאר די מתנה פון התבודדות וואס מיר האבן באקומען פון הייליגן רבי'ן - איז שוין אלעס כדאי; מיר וואלטן ווען געדארפט אלעס אוועק געבן מיר זאלן וויסן פון די גרויסע עצה - התבודדות.


דער רבי לערנט אונז מיר זאלן יעדן טאג גיין אין א שטילע פלאץ און זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן; אים אלעס דערציילן, אלעס וואס גייט אריבער. זיך מתודה זיין אויף וואס איז געווען און בעטן אויף ווייטער, מען זאל זוכה זיין צו מקורב ווערן צום הייליגן באשעפער.


די עצה פון התבודדות איז כולל אלעס; אויף יעדע איינציגסטע פראבלעם קען מען נוצן די עצה פון זיך אויסשמועסן מיט'ן אייבערשטן.


אויב די מויל איז פארשטאפט, מען שפירט נישט ווי מען קען רעדן - קען מען פון דעם אליינס מאכן התבודדות; מען קען בעטן:


"רבונו של עולם, וואס קען איך טון? איך בין אזוי ווייט פון דיר; איך קען נישט עפענען מיין מויל, העלף מיר איך זאל זיך קענען אויסשמועסן מיט דיר".


וואויל איז דעם וואס פירט זיך מיט די הייליגע הנהגה; וועט ער זוכה זיין צוצוקומען צו די העכסטע דרגה.

#190 - אויב איר שפירט אז איר דארפט גיין צו טערעפי, קענט איר גיין
תפילה והתבודדות, טערעפי

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת תצוה, י' אדר, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אויב איר שפירט אז איר דארפט גיין צו טערעפי, איר זענט איבערצייגט אין דעם אז דאס וועט אייך העלפן - קענט איר גיין.


איך בין נישט דערקעגן, איך זאג נאר דער פאקט אז דאס איז א מים שאין להם סוף, מען קריכט אין טערעפי אזוי ווי א בלינדער טאפט אין די פינסטערניש. בשעת מען גייט וכו', מען רעדט זיך אויס וכו' - שפירט מען זיך גוט, ווייל ווען מען געבט ארויס ווייטאג וואס איז באגראבן אינעם מענטש שפירט מען גלייך בעסער, אבער נאכן זיך אויסרעדן - בלייבט עס אינעם מענטש; דער מענטש מוז זיך אליינס שטארקן מיט אמונה בבורא כל עולמים.


פרובירט די עצה פון התבודדות ותפלה; בעטס דעם אייבערשטן ער זאל ארויסנעמען פון אייך די אלע ווייטאג, דערציילט אים אויף אייער שפראך אלע ווייטאג פון אלס קינד, פון אייער מאמע; ווי זי האט אייך זייער געקלאפט, אייך געמאכט שפירן ווי א שטיק מיסט. וועט איר זען מיט די צייט וועט איר שפירן געזונט און שטארק מיט פרישע כחות.

#189 - אז עס איז נישטא וואס צו העלפן, זאלסטו לערנען דיינע שיעורים כסדרן
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, לימוד התורה, יונגע יארן, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, כ' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, מאנטריאל


איך האב ערהאלטן דיין הודעה.


א מחי' צו הערן דיינע שיעורים אין נ"ך, משניות, גמרא, הלכה - משנה ברורה און תהלים; וואויל איז דיר אז דו נוצט אויס די צייט. אנשטאט זיצן ביי לימודי חול - לערנסטו סדר דרך הלימוד, דו בטל'סט נישט קיין צייט.


איך האף אז דו העלפסט אויך אין שטוב; העלפן די מאמע איז זייער א גרויסע מצוה. אז דו קומסט אהיים פריער פון אלע קינדער, דו גייסט נישט צו לימודי חול - זאלסטו פרעגן דיין מאמע וואס דו קענסט העלפן אין שטוב, און אויב זי זאגט דיר אז עס איז נישטא וואס צו העלפן - זאלסטו לערנען דיינע שיעורים כסדרן.


אויך זאלסטו זיך מאכן א שיעור אין התבודדות; מאך א קביעות יעדן טאג צו רעדן צום אייבערשטן אפאר מינוט. גיי אריין אין דיין צימער, פארמאך די טיר און רעד צום אייבערשטן אפאר מינוט, בעט אים וואס דו דארפסט; דער עיקר זאלסטו אים בעטן דו זאלסט זיין א צדיק.


שיק א גרוס פאר דיינע עלטערן.

#188 - רעדן פון רבי'ן ברענגט גרויסע ישועות
תפילה והתבודדות, ישועות, סיפורי צדיקים, רבינו ז"ל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


זע צו רעדן מיט יעדן איינעם פון רבי'ן; אלע דיינע דיבורים זאלן זיין פון רבי'ן. בפרט ווען דו רעדסט מיט אנשי שלומינו זאלסטו דערציילן וואס מען איז זוכה ווען מען ווערט מקורב צום רבי'ן, דאס וועט דיר ברענגען ישועות.


מוהרא"ש דערציילט, ער האט געהערט פון רבי לוי יצחק בענדער זכרונו לברכה, די רוסן האבן אים איינגעשפארט אין תפיסה, ער איז געזעצן דארט פופצן וואכן, ער מיט נאך איינעם פון אנשי שלומינו, מען האט זיי ביידע דן געווען למיתה רחמנא לצלן. די לעצטע נאכט האט אים יענער געזאגט: "אזוי ווי היינט נאכט איז דער לעצטער נאכט דארפן מיר זאגן 'תיקון חצות'", האט אים רבי לוי יצחק געזאגט: "אויב איז היינט אונזער לעצטע נאכט בזה העולם, דארפן מיר רעדן פון רבי'ן".


זיי האבן גערעדט א גאנצע נאכט פון רבי'ן, צומארגנס האט מען זיי אוועקגעפירט קיין קיעוו, דארט זענען זיי געראטעוועט געווארן מיט גרויסע נסים. זעט מען פון דעם דאס גרויסקייט פון רעדן פון הייליגן רבי'ן.


אויך זאלסטו גיין אביסל התבודדות יעדן טאג; פעלץ דיך גוט אן, טו אן ווארימע שטיוול, גיי אין פעלד און שריי זיך אויס דיין הארץ.

#187 - גיי יעדן אינדערפרי אביסל אין פעלד רעדן צום אייבערשטן
תפילה והתבודדות, שטעטל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


דו וואוינסט אין שטעטל, ממש אין גן עדן; א פלאץ וואו מען קען זיך מתבודד זיין, גייסט ארויס איין טריט פון שטוב - ביסטו שוין אין פעלד, דו קענסט זיך גוט מתבודד זיין, זיך אויסשרייען דאס הארץ צום אייבערשטן.


דער רבי האט געזאגט: "מיינע לייט וועלן זיך געפונען וואו מענטשן גייען נישט און וואו הינער קרייען נישט"; אין שטעטל קען מען זיך גוט מתבודד זיין.


מאך זיך א קביעות, יעדן אינדערפרי זאלסטו גיין אביסל אין פעלד; בעט דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר, זאלסט לעבן מיט א שטארקע אמונה און דיינע דורות זאלן האבן אמונה.

#186 - די פאר ווערטער וועט דיר ארויסשלעפן פון אלע בלאטעס
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, תשובה, היטן די צייט

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה


דער רבי האט אונז געגעבן א וועג זיך ארויסצורייסן פון שלעכטס, דער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן קכט): "אַז מֶען פַאלְט אִין אַ בְּלָאטֶע אַרַיין, שְׁרַייט מֶען, אוּן מֶע שְׁרַייט, אוּן מֶע שְׁרַייט".


הלוואי זאלסטו דאס פרובירן, זיך אויסקרעכצן דאס הארץ צום אייבערשטן. זאג אים די ווערטער: "רבונו של עולם, העלף מיר, האב רחמנות אויף מיר, נעם מיר ארויס פון בלאטע"; די פאר ווערטער זאג נאכאמאל און נאכאמאל, דאס וועט דיר ארויסשלעפן פון אלע בלאטעס.


שטארק זיך, נוץ אויס דיין צייט; אדער קום אין ישיבה אדער נעם אן ארבעט, נאר איין זאך נישט - גיי נישט ליידיג; גיין ליידיג איז סכנת נפשות, דאס ברענגט מען זאל פוגם זיין בברית רחמנא לצלן.


 

#185 - מיט התבודדות קען יעדער מענטש זוכה זיין צו הייליגע אויגן
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, מאוויס, שמירת עינים

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת יתרו, כ"א שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך געדענק אז נישט לאנג צוריק האסטו מיר געזאגט אז דו האסט אוועקגעווארפן אלע מאוויס, דו קוקסט מער נישט די זאכן; האסט מיר אזוי דערפריידט, איך האב אזוי שטארק הנאה צו הערן אז די שיעורים ברענגט יראת שמים, עס ברענגט טהרה.


מיט די עצה פון התבודדות קען יעדער איינציגסטער מענטש זוכה זיין צו הייליגע אויגן, אז מען שרייט אסאך צום אייבערשטן: "רבונו של עולם, היט מיר מיינע אויגן; איך וויל זוכה זיין צו קדושת עיניים" - קען מען זוכה זיין צו דעם.

#184 - נישט זוכן חסרונות ביי יענעם
תפילה והתבודדות, חסידות ברסלב, בין אדם לחבירו, יענער

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת יתרו, כ' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


האסט מיר מחי' געווען מיט דיין בריוו וואו דו שרייבסט מיר אז דו האסט אנגעהויבן דאווענען בתמימות ופשיטות אזוי ווי א קליין קינד, האסט זיך אויסגעשאלטערט פון אלעס; האסט פארשטאנען די נקודה וואס איך האב דיר געשריבן אז ווען מען קומט אין שול קומט מען צו קיינעם, מען קומט נאר צום אייבערשטן, מען האט נישט מיט קיינעם און מען זעט נישט קיינעם; האסט געשפירט ביים דאווענען א זיסע טעם.


מען קען זיך נישט פארשטעלן צו וואס מיר וועלן זוכה זיין אז מיר וועלן לעבן מיטן רבי'ן, אז מיר וועלן נעמען דעם רבי'ן פאר זיך אליינס, מען וועט ניצן די עצות פאר זיך אליינס; מען וועט נישט זוכן אין א צווייטן חסרונות, אויב יענער איז א ברסלב'ער, אויב יענער טוט וואס דער רבי זאגט, אויב יענער איז מקיים הלכות. אז מען נעמט דעם רבי'ן פאר זיך, מען פאלגט דעם רבי'ן; מען גייט יעדן טאג התבודדות, מען לערנט שיעורים כסדרן על פי סדר דרך הלימוד פון רבי'ן (כמבואר בשיחות הר"ן, סימן עו), מען איז פרייליך מיט פשטות יהדות, מען איז נזהר אין שלום בית - קענען מיר נישט טראכטן צו וואס דער רבי וועט אונז ברענגען.


שטארק זיך מיט די נקודה פון זוכן דאס שיינקייט ביי אנדערע; יעדן איינעם דן זיין לכף זכות, זען דאס גוטס ביי יעדן איינעם - וועסטו מצליח זיין זייער שיין.

#183 - דער אייבערשטער איז נישט ברוגז אויף דיר
תפילה והתבודדות, שידוכים, התחזקות, יאוש

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה


ווער נישט צעפאלן פון וואס דו גייסט אריבער, דער אייבערשטער וועט העלפן דו וועסט טרעפן א גוטע שידוך.


ביז דערווייל זאלסטו זיך שטארקן אין התבודדות; גיי יעדן טאג אין א שטילע פלאץ און קרעכץ זיך אויס פאר'ן אייבערשטן, זאג אים ווי שטארק דו ווילסט זיין גוט און ווי שווער עס גייט דיר.


טראכט נישט די שלעכטע מחשבות אז דער אייבערשטער דארף דיך נישט, דער אייבערשטער איז ברוגז; קלאפ ארויס פון קאפ די סארט מחשבות, עס איז שקר וכזב, עס איז ליצנות וואס דער סמ"ך מ"ם מאכט. דאס איז זיין גאנצע טאקטיק, איינצורעדן דעם מענטש ער זאל מיינען אז ער איז שוין פארפאלן, ווען באמת קען מען שטענדיג אנהייבן נאכאמאל, די טירן זענען אפן פאר יעדן איינעם.


שטארק זיך; הער צו צום קול פון רבי'ן וואס שרייט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן עח): "גיוואלד, זייט אייך נישט מייאש!"

#182 - מען זאל דאווענען מיט געשמאק און יראת שמים
תפילה והתבודדות, פרנסה, מנין

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, שובבי"ם, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש קרית ברסלב, ליבערטי ניו יארק


זע מען זאל נישט שמועסן ביים דאווענען, דאס דאווענען זאל זיין מיט יראת שמים, אזוי ווי עס פאסט אינעם בית המדרש פון רבי'ן.


זען מען זאל דאווענען מיט א געשמאק, נישט אפכאפן און נישט אויסציען. דער ערשטער מנין שחרית אינדערוואכן זאל מען דאווענען שנעל, אז די אינגעלייט וואס גייען ארבעטן זאלן זיין צייטליך, אבער מנחה מעריב און כל שכן שבת קודש - זאלסטו נישט אפכאפן, נאר דאווענען געשמאק.


ווי עס זעט יעצט אויס וועל איך נישט קומען דעם שבת מברכים און אויך נישט שבת מברכים ניסן; איך האף צו קומען מיט'ן אייבערשטנס הילף אויף יום טוב פסח, אזוי אויך וועל איך פרובירן צו קומען אינמיטן די וואך.

#181 - יעדער מוטשעט זיך מיט קינדער, מ'דארף נאר בעטן דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, שובבי"ם, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אייער פראבלעם איז, איר מיינט אז איר קענט זיך נישט קיין עצה געבן מיט די קינדער; איר מיינט אז דאס איז אייער פראבלעם, איר מיינט אז עפעס גייט פאר מיט אייך, כאילו אלע פרויען, אלע מאמעס ווייסן פונקטליך ווי אזוי צו זיין א מאמע און נאר ביי אייך גייט עס נישט...


וויסן זאלט איר אז ביי אלע הייזער זעט אויס ווי ביי אייך, אלע קינדער זענען אייניג און אלע עלטערן זענען אייניג; אלע קינדער זענען נישט פאלגעדיג, נישט הערעדיג און נישט רואיג און אלע עלטערן האבן נישט קיין כח.


די עצה איז בעטן דעם אייבערשטן אינדערפרי, פארמיטאג, נאכמיטאג, אווענט, פארנאכטס און ביינאכט; אגאנצן צייט בעטן דעם אייבערשטן: "הייליגער באשעפער, העלף מיר איך זאל זיין רואיג, העלף מיר איך זאל נישט ווערן נערוועז ווען מען פאלגט מיר נישט; העלף מיר איך זאל נישט שרייען, שלאגן און שטויסן וכו'".


נאך אן עצה פון רבי'ן, נעמען יעדן טאג אויף אמאל; טראכטס נישט פונעם יאר, פונעם חודש און פונעם וואך, נאר פונעם טאג; איין טאג איז נישט אזוי שווער.


איך בעט אייך, קלאפט אייך נישט אראפ

#180 - בעט דעם אייבערשטן עס זאל אריינגיין אין דיין ווייב א הייליגקייט
תפילה והתבודדות, שלום בית, הלכה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך פארשטיי נישט וואס דו האסט מיר געזאגט, וואס הייסט דיין ווייב וויל נישט האלטן הלכות טהרה?


אויב זי האלט נישט די הלכות דארפסטו זיך ווענדן צו א גרויסער רב, דו קענסט נישט נכשל ווערן אין כריתות השם ישמרינו; אויב איז עס נאר קרעכצן וכו', יעדעס מאל עס קומען די צייטן הייבט זי אן קרעכצן און זאגן אז זי גייט נישט, זי מאכט נישט, זי ציילט נישט וכו' וכו', - דאס איז ביי אסאך משפחות, אסאך טוען דאס.


אויב דאס איז די מעשה זאלסטו איר מחזק זיין, זאג איר דאס גרויסע שכר וואס מען קריגט, מען באקומט ליכטיגע קינדער; אויב איז עס מער פון קרעכצן, אויף למעשה, זאלסטו רעדן צו א גרויסער רב.


פארליר זיך נישט, בעט דעם אייבערשטן עס זאל אריינגיין אין איר א ריינקייט, א הייליגקייט; מיט תפילה וועסטו איר טוישן.

#179 - ווען מען דאווענט דארף מען גארנישט זען און גארנישט הערן
תפילה והתבודדות, יענער, מנין

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת יתרו, י"ח שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך הער די טענות וכו'; אויב דו ווילסט דאווענען מיט'ן ערשטן מנין און עס איז צו שנעל פאר דיר - זאלסטו אנהייבן דאווענען פריער. דו קענסט זאגן די ברכות און פארענט פונעם דאווענען פארטאגס, אזוי וועסטו קענען דאווענען, דו וועסט נישט דארפן איינשלינגען די ווערטער.


ווען מען דאווענט דארף מען זיך צוקלעבן צום אייבערשטן מען זאל גארנישט זען און גארנישט הערן, אזוי ווי מען דאווענט אליינס אין א שטוב, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן סו) שלימות התפילה איז ווען מען דאווענט צווישן מענטשן זאל מען דאווענען אזוי ווי מען דאווענט איינער אליין, מען זאל נישט זען קיינעם און נישט הערן פון קיינעם.


עס איז דא אין שטעטל שול א גרויסע מזרח וואנט; נעם דיר א פלאץ אויבן ביים מזרח וואנט, דארט וועסטו נישט זען קיינעם; דו וועסט נישט זען ווער עס דאווענט שנעל און ווער עס שמועסט, דו וועסט דאווענען מיט כוונה.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#178 - איך האף דו אינוועסטירסט אין גוטע פלעצער וואס ברענגען זיכערע פארדינסטן
תפילה והתבודדות, לימוד התורה, תכלית

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת בא, ז' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך האף אז דו אינוועסטירסט אין גוטע פלעצער, אין פלעצער וואס וועט דיר ברענגען זיכערע פארדינסטן; אז מען גייט יעדן טאג אין שול דאווענען - דאס איז זיכערע רווחים, אז דו וועסט עפענען די גמרא, בלעטערן די הייליגע גמרא - דאס איז זיכערע פארדינסטן, די חומש און משניות - דאס איז זיכערע פארדינסטן.


איך בעט דיר זייער, נעם אן די פאר ווערטער; מאך די ריכטיגע חשבונות, נעם זיך צאם, זע עס זאל עפעס איבערבלייבן, ווייל נאר דאס וועט איבערבלייבן; נאר תורה ותפלה.


פון דיין ראש ישיבה.

#177 - יעצט בעט דעם אייבערשטן וואס איז דיר נוגע פאר יעצט
תפילה והתבודדות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת בא, ו' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


זיי זיך נישט מבלבל פון גארנישט, דו בעט דעם אייבערשטן וואס איז נוגע פאר דיר אין דיין יעצטיגן מצב.


אמאל איז א איד געקומען צו רבי נתן נעמען אביסל חיזוק; בכלל דארף מען וויסן אז אלע דיבורים וואס רבי נתן האט גערעדט איז געווען בעיקר פון רעדן צום אייבערשטן און דאס האט ער איבער געגעבן פאר אלע זיינע תלמידים, אז עס איז נישט דא קיין אנדערע תכלית אויף די וועלט נאר צו דינען דעם אייבערשטן - אים צו דאנקען, און ווען מען דארף עפעס זאל מען נאר צו אים מתפלל זיין.


דער איד האט געזאגט פאר רבי נתן אז ער מאכט יעדן טאג התבודדות אזוי ווי רבי נתן האט אים געלערנט, פרעגט אים רבי נתן: "וואס בעטסטו פונעם אייבערשטן?" האט דער איד געענטפערט: "איך בעט זוכה זיין צו מדריגות וכו'", פרעגט אים רבי נתן: "זאג מיר, פרנסה האסטו?" ענטפערט דער איד: "ניין", זאגט אים רבי נתן: "הער מיך צו, דו זאלסט בעטן דעם אייבערשטן אויף פרנסה, ווייל דאס איז דיין אמת"; דער אייבערשטער הערט צו אלע תפילות אזוי ווי עס שטייט (תהלים קמה, יח): "קָרוֹב ה' לְכָל קֹרְאָיו", אבער נאך מער נעמט דער אייבערשטער אן די תפילות וואס איז מיט אן אמת - "לְכֹל אֲשֶׁר יִקְרָאֻהוּ בֶאֱמֶת".


ווען דו וועסט עלטער ווערן וועסטו בעטן אויף חתונה האבן, יעצט בעט דעם אייבערשטן וואס איז דיר נוגע פאר יעצט; בעט אים דו זאלסט לערנען און דאווענען, בעט אים דו זאלסט זיך קענען מתגבר זיין אויפ'ן יצר הרע. א מענטש דארף בעטן דעם אייבערשטן וואס עס ליגט אים אויפ'ן הארצן ווייל די תפילות וואס קומט ארויס פון הארץ, דאס איז זייער חשוב ביים אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#176 - מ'זאגט אזויפיל תהלים, פארוואס זעט מען נאכנישט די ישועה?
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, אמונה, התחזקות, תהלים, קשיות

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת בא, ד' שבט, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


אייער מאן איז געווען ביי מיר, ער האט מיר געבעטן איך זאל אייך שרייבן ענטפערס אויף די זאכן וואס שטערן אייך.


איר פלעגט זאגן זייער אסאך תהילים, אבער יעצט איז אייך שווער צו זאגן תהילים ווייל איר זעט ווען איר בעט אזויפיל פאר חולי ישראל, איר זענט אזויפיל מתפלל און איר זאגט תהילים - און למעשה איז דער חולה נישט געהיילט געווארן; איר פארשטייט נישט וואס גייט פאר, וואו גייען די אלע תפילות? איר דריידט זיך ארום מיט קשיות.


וויסן זאלט איר אז עס מוז זיין קשיות אויפ'ן אייבערשטן; דאס איז די שיינקייט, אז מיר פארשטייען נישט וואס טוט זיך אויף די וועלט. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן נב): "כָּךְ רָאוּי לִהְיוֹת דַּיְקָא, שֶׁיִּהְיוּ קֻשְׁיוֹת עַל הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ וְכָךְ נָאֶה וְיָפֶה לוֹ יִתְבָּרַךְ", אזוי דארף זיין, אזוי קומט עס זאל זיין און עס איז שיין עס זאל זיין - קשיות אויפ'ן אייבערשטן. דער רבי זאגט ווייטער: "אִם הָיָה הַנְהָגָתוֹ כְּפִי חִיּוּב דַּעְתֵּנוּ, אִם כֵּן הָיָה, חַס וְשָׁלוֹם, דַּעְתּוֹ כְּדַעְתֵּנוּ". ווייל אויב וואלט מען ווען פארשטאנען יעדע זאך וואס דער אייבערשטער טוט, וואלט דאך חס ושלום געווען אונזער שכל אזוי ווי דעם אייבערשטנ'ס פארשטאנד. אבער - האט דער רבי אויסגעפירט - וואויל איז דעם מענטש וואס האט נישט קיין שום קשיות אויפ'ן אייבערשטן, ער גלייבט אז אלעס וואס גייט אריבער אויף אים איז נאר פאר זיין טובה.


איך בעט אייך זייער איר זאלט ווייטער זאגן תהילים, איר זאלט ווייטער דינען דעם אייבערשטן מיט תמימות; זוכט נישט, ווילט נישט און ערווארטס נישט צו פארשטיין וואס דער אייבעשטער מאכט און טוט. עס איז נישט מעגליך אז מיר קליינע מענטשן זאלן פארשטיין דעם אייבערשטנ'ס וועגן, מיר דארפן גלייבן באמונה שלימה אז דער אייבערשטער פירט די וועלט מיט א פונקטליכקייט, אלעס וואס פאסירט איז נאר צום גוטן, אלעס איז ער און ער איז אלעס.


דאס איז געווען די גרויסקייט פון די אבות הקדושים. דער אייבערשטער האט זיי אויסגעפרואווט מיט ביטערע שווערע נסיונות און זיי האבן נישט געהאט קיין קשיות אויפ'ן אייבערשטן, זיי האבן ווייטער געדינט דעם אייבערשטן מיט תמימות ופשיטות. דערפאר האבן זיי זוכה געווען אז ביים דאווענען רופט מען דעם אייבערשטן: "אלקי אברהם, אלקי יצחק ואלקי יעקב", ווייל זיי האבן נישט געהאט קיין קשיות אויף די אמונה.


מיר דארפן בעטן דעם אייבערשטן מיר זאלן זוכה זיין צו האבן א שטארקע אמונה, א ריינע אמונה - אזוי ווי די אבות הקדושים, מיר זאלן נישט האבן קיין קשיות אויפ'ן אייבערשטן. דער הייליגער צדיק רבי אלימלך זכותו יגן עלינו פון ליזענסק האט געמאכט א תפילה וואס מען זאל בעטן פאר מען הייבט אן דאווענען, אין די תפילה בעט מען: "'וְתַשְׁפִּיעַ רוּחַ קָדְשְׁךָ עָלֵינוּ, שֶׁנִּהְיֶה דְבֵקִים בָּךְ', העלף מיר באשעפער, איך זאל זוכה זיין צו זיין איינס מיט דיר, 'וְשֶׁנִּשְׁתּוֹקֵק תָּמִיד אֵלֶיךָ יוֹתֵר וְיוֹתֵר', און איך זאל שטענדיג מער און מער גליסטן צו דיר, 'וּמִמַּדְרֵגָה לְמַדְרֵגָה תַּעֲלֵנוּ, שֶׁנִּזְכֶּה לָבוֹא לְמַעֲלַת אֲבוֹתֵינוּ הַקְּדוֹשִׁים, אַבְרָהָם, יִצְחָק וְיַעֲקֹב', און איך זאל זוכה זיין צו קומען צו די מדריגה פון די אבות הקדושים, אברהם אבינו, יצחק אבינו און יעקב אבינו, איך זאל האבן אזא שטארקע אמונה ווי זיי, 'וְתִקְבַּע אֱמוּנָתְךָ בְּלִבֵּנוּ תָמִיד בְּלִי הֶפְסֵק', איך זאל שטענדיג האבן א פעסטע אמונה, 'וּתְהֵא אֱמוּנָתְךָ קְשׁוּרָה בְּלִבֵּנוּ כְּיָתֵד שֶׁלֹּא תִמּוֹט', די אמונה זאל זיין אזוי שטארק אין מיר אזוי ווי א נאגל וואס איז גוט אריינגעהאקט אין דער ערד, אזוי שטארק זאל זיין מיין אמונה אין דיר אייבערשטער, איך זאל קיינמאל נישט פארגעסן פון דיר".


לייגט אריין די ווערטער אין הארץ וועט איר שפירן די זיסקייט פונעם אייבערשטן.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#175 - שטארק זיך מיט'ן משמש זיין דעם רבי'ן
תפילה והתבודדות, חסידות ברסלב, משמש דעם רבי'ן, תעניתים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, גבאי בית המדרש היכל הקודש וויליאמסבורג


היות מארגן ערב שבת פרשת ויגש געפאלט אויס עשרה בטבת דארף מען דאווענען מנחה און קבלת שבת פריער ווי געווענליך כדי מען זאל קענען קידוש מאכן און אויספאסטן ביים זמן.


זיי מודיע אז מיר וועלן דאווענען מנחה ביים זמן הדלקת הנרות, כדי מען זאל נישט פאסטן לענגער.


שטארק זיך מיט'ן משמש זיין דעם רבי'ן; יעדע זאך וואס מיר קענען טון צו העלפן דעם רבי'ן איז זייער חשוב אין הימל. אויבן אין הימל איז מען מקנא ווער עס האט א שייכות מיט'ן רבי'ן, ווער עס איז משמש דעם רבי'ן; אויבן איז אינגאנצן אנדערש פון דא, דארט ווייסט מען פון רבי'ן.


הלוואי וואלסטו געגאנגען יעדן טאג אביסל התבודדות - וואלסטו געשפירט אויף די וועלט דעם גן עדן; אז מען האט א קאר איז נאך גרינגער, מען קען צופארן צו א ליידיגע געסל און זיך דארט מתבודד זיין.

#174 - רבונו של עולם, ווייז מיר דיין אמת, איך וויל זיך נישט לאזן אפנארן
תפילה והתבודדות, אומאן, התחדשות, פארנארן

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך קום יעצט פון רבינ'ס ציון, פון אומאן; עס איז מיר אריבערגעלאפן אין זכרון דיינע יונגע יארן, דיין מסירות נפש צו קומען צום רבי'ן, ווי עס האט געברענט אין דיר דאס קומען צום רבי'ן.


אז מען וויל בלייבן פריש, מען וויל ווייטער דינען דעם אייבערשטן - דארף מען זיך באנוצן מיט די עצה פון התבודדות.


הלוואי וואלסטו געפאלגט דעם רבי'ן, וואלסט אראפגענומען אפאר מינוט צו גיין אין א שטילע פלאץ, זיך אויסצורעדן דאס הארץ און בעטן דעם אייבערשטן: "הדרכינו באמתיך ולמדינו, רבונו של עולם, ווייז מיר דיין אמת, לערן מיר דיין אמת; איך וויל זיך נישט לאזן אפנארן"; דעמאלט וואלסטו געהאט אן אנדערע טעם אין לעבן.


..., אינו דומה - עס האט נישט קיין פארגלייך דער וואס איז זיך מתבודד צו איינער וואס איז נישט מקפיד אויף דעם.


אדרבה, פרוביר עס אויס, וועסטו זען ווי אלעס וועט גיין אנדערש.

#173 - אן התבודדות קען מען נישט אנגיין אין לעבן
תפילה והתבודדות

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


איך בין יעצט אויפ'ן וועג צוריק פון רבינ'ס ציון, געלויבט דעם אייבערשטן איך האב זיך געקענט אביסל אויסגיסן מיין הארץ מיט תפלה והתבודדות.


איך טראכט אסאך, ווען נישט די עצה פון התבודדות ווייס איך נישט ווי אזוי איך וואלט אנגעגאנגען וכו'; יעדער איינער האט דאך זיינע שוועריקייטן וכו', וכו', יעדן מענטש פרואווט מען אויס; וואס טוט א מענטש ווען זאכן גייען נישט זיין וועג? וואס טוט מען ווען עס גייט איבער שווערע ביטערע נסיונות? א נס אז מיר האבן אזא זיסע עצה פון זיך אויסגיסן דאס הארץ, זיך אויסרעדן מיט'ן אייבערשטן אליינס.


פאלג דעם רבי'ן, גיי יעדן טאג אין א זייט; זוך א שטילע פלאץ, עס קען זיין אפילו אין שטוב ווען אלע שלאפן אדער קיינער איז יעצט נישט אין שטוב - און בעט דעם אייבערשטן, שמועס מיט אים כדבר איש אל רעהו, אזוי ווי מען רעדט צו א גוטער פריינט. שעם זיך נישט פונעם אייבערשטן, דערצייל אים אלעס - וועסטו שפירן א מין טעם אין לעבן, אלעס וועט האבן א טעם, דער לעבן וועט זיין געשמאק, דו וועסט זיין ארומגענומען מיט'ן אייבערשטן.


וואויל איז דעם וואס פאלגט דעם רבי'ן בתמימות ובפשיטות.

#172 - אז דו האסט געטראפן דיין שידוך, דארפסטו דאנקען דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, תודה והודאה, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


מזל טוב! מזל טוב פאר דיין שידוך!


די גאנצע קהילה איז פרייליך פאר דיר, יעדער האט אזויפיל געבעטן פאר דיר; געלויבט דעם אייבערשטן אז דו האסט געטראפן דיין זיווג. מיר פערזענליך איז גרינגער געווארן, עס איז אראפ א שטיין פון מיין הארץ, איך האב אזויפיל געבעטן פאר דיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויפשטעלן שיינע ליכטיגע דורות, די שכינה זאל רוען ביי דיר אין שטוב, עס זאל זיין (חגי ב, ט): "גָּדוֹל יִהְיֶה כְּבוֹד הַבַּיִת הַזֶּה הָאַחֲרוֹן, מִן הָרִאשׁוֹן".


יעצט ביסטו געווארן א גרעסערער בעל חוב; ווען מען זעט מיט די אויגן די חסדים וואס דער אייבערשטער טוט הייבט מען אן שפירן דעם: "אֵין אֲנַחְנוּ מַסְפִּיקִים לְהוֹדוֹת לְךָ ה' אֱלֹקֵינוּ וֵאלֹקֵי אֲבוֹתֵינוּ וּלְבָרֵךְ אֶת שִׁמְךָ מַלְכֵּנוּ עַל אַחַת מֵאָלֶף אֶלֶף אַלְפֵי אֲלָפִים וְרִבֵּי רְבָבוֹת פְּעָמִים הַטּוֹבוֹת נִסִּים וְנִפְלָאוֹת שֶׁעָשִֹיתָ עִם אֲבוֹתֵינוּ וְעִמָּנוּ".


 

#171 - געוואוין איין דיין זון צו רעדן צום אייבערשטן אין פעלד
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו, קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו מיט די צדקה.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר לעבט בשלום ובאהבה, אויך פריי איך זיך צו הערן אז איר זענט צופרידן פון די מלמדים און פון די טיטשערס; מיר האבן אויסנאם מלמדים און אויסנאם טיטשערס, זיי לייגן אריין גרויסע כוחות אין די קינדער און זיי געבן זייער אכטונג אויף די געפילן פון די קינדער.


געוואוין איין דיין זון ... ער זאל רעדן צום אייבערשטן אין פעלד; האסט א שיינע פריוואטע פעלד, שיק אים ארויס רעדן צום אייבערשטן. ער איז שוין א גרויס קינד, פינף יאר; יעצט איז די צייט דאס אריינצולייגן אין אים. דער רבי האט געזאגט: "ווען איך וואלט געהאט א זון וואלט איך נישט מורא געהאט אים צו שיקן קליינערהייט אין פעלד רעדן צום אייבערשטן".

#170 - טרעפן דעם אייבערשטן אין די גוטס און אין די פראבלעמען
תפילה והתבודדות, תודה והודאה, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויגש, ז' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


איך בעט דיר זייער זאלסט זיך דערהאלטן, אלעס וואס גייט אריבער אויפ'ן מענטש איז פונעם אייבערשטן. די ווייב, די קינדער, די פרנסה וכו', וכו' - אלעס אלעס מאכט דער אייבערשטער, דער אייבערשטער ווארט מיר זאלן אים אויפזוכן אין יעדע זאך, מיר זאלן אים טרעפן אין די גוטס און אין די פראבלעמען.


ווי אזוי איז מען זוכה צו דעם? דורך התבודדות ותפלה; ווען מען נעמט די זאך פון התבודדות ערנסט, מען גייט יעדן טאג אין א ליידיגע פלאץ, מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן, מען בעט אים יעדע זאך, מען דערציילט אים ווי שטארק מען וויל זיין וואויל און ערליך, מען זאגט פאר'ן באשעפער אלעס אלעס, דעמאלט איז מען זוכה צו א קלארע לויטערע אמונה, אלעס איז אנדערש.


דראפע זיך און דערהאלט זיך.

#169 - אז דו וועסט רעדן צום באשעפער, וועסטו פון קיינעם נישט מורא האבן
פחדים, קינדער, תפילה והתבודדות, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך זיץ יעצט אויפ'ן עראפלאן, איך פאר מיט מיין זון ... קיין אומאן צום רבינ'ס ציון; איך גיי אסאך מתפלל זיין פאר דיר ביים רבי'ן, דו זאלסט נישט האבן קיין פחדים פון קיין שום זאך.


איך האב גערעדט צו דיין דרייווער, ער האט מיר צוגעזאגט אז ער גייט דאס קיינמאל נישט טון פאר דיר, ער גייט שוין אפילו נישט דערשרעקן. ער האט חרטה, ער גייט זייער אכטונג געבן אז אלע קינדער זאלן אנקומען אהיים.


דיר בעט איך זייער זאלסט חזר'ן אמונה, זאג צו זיך די ווערטער: "איך בין נישט אליין, דער אייבערשטער איז מיט מיר"; זינג זיך די ווערטער: "קיינער קען מיר גארנישט טון"; דאס וועט אויפבויען די אמונה, דו וועסט פון קיינעם נישט מורא האבן.


דער רבי האט געזאגט: "ווען איך וואלט געהאט א אינגל וואלט איך אים געשיקט אליינס אלס קליין קינד אין וואלד רעדן צום אייבערשטן"; דו ביסט שוין נישט קליין, דו ביסט יעצט געווארן זיבן יאר, דו ביסט שוין גרויס; אז דו וועסט פאלגן דעם רבי'ן, דו וועסט רעדן צום באשעפער - וועסטו באקומען אזא שטארקייט, דו וועסט פון קיינעם מער נישט מורא האבן.

#168 - חבר'ט אייך מיט פרייליכע חבר'טעס, וועט איר נישט זיין אזוי דערשראקן
תפילה והתבודדות, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, שמחה, מאוויס, וואקסינען

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב וויליאמסבורג


אייער מאמע האט מיר גערופן איך זאל אייך בארואיגן; איר זענט דערשראקן צום טויט פון די נייע וואקסין, איר רופט אהיים אגאנצן צייט זיכער מאכן אז מען גייט נישט נעמען די נייע וואקסין קעגן קאראנע. אייער מאמע דערציילט מיר אז אייער חבר'טע ... רעדט אייך איין די שרעקעדיגע חלומות.


איך בעט אייך זייער איר זאלט נישט רעדן מיט דערביטערטע מענטשן; די חבר'טע איז א צעבראכענע מיידל, זי ליגט אין בעט אגאנצן טאג, זי טוט גארנישט מיט'ן טאג, פון דעם איז זי נעבעך אריין אין א דעפרעסיע, יעצט וויל זי אייך אויך אריינלייגן אין א דעפרעסיע, פון פוסטע חלומות.


די דערביטערטע מענטשן - די האבן חיות פון שרעק און דמיונות, זייער גאנצע חיות איז פון זיך פייניגן און טראכטן: 'נאך אביסל גייט די וועלט אונטערגיין', 'נאך אביסל גייען אלע מענטשן שטארבן', 'נאך אביסל גייט מען אלעמען פאר'סמ'ען', 'נאך אביסל גייען די רייכע מענטשן שולט זיין אויף די באפעלקערונג', 'די וואקסין איז צו פאר'סמ'ען די וועלט' - און נאך אזעלכע נארישקייטן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך חבר'ן מיט פרייליכע מיידלעך; א מיידל וואס ליגט אגאנצן טאג אין בעט און טוט גארנישט, איין זאך טוט זי, קוקט און קוקט מאוויס - די זענען זייער דערביטערט און דערשלאגן, אז איר וועט ווערן זייער נאנט מיט אזא חבר'טע וועט איר אויך ווערן דערביטערט און דערשלאגן.


נעמט זיך חבר'טעס פון בית פיגא, חבר'ט זיך מיט פרייליכע מיידלעך, מיט מיידלעך וואס זייערע דיבורים זענען אייבערשטער - וועט מען אייך נישט קענען איינרעדן די נארישקייטן. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (פרקי דרבי אליעזר, פרק יג) ווען דער שלאנג האט געוואלט איינרעדן אדם הראשון ער זאל טון די עבירה - עסן פונעם עץ הדעת, האט ער געטראכט: 'אדם הראשון וועט מיר דאך זיכער נישט אויסהערן, עס איז שווער איבערצורעדן א מאן; איך וועל גיין צו חוה, איך וועל איר איינרעדן און זי וועט מיר זיכער אויסהערן, 'שֶׁהַנָּשִׁים נִשְׁמָעוֹת לְכָל הַבְּרִיּוֹת'', ווייל פרויען הערן אויס אלעמען; פרויען קען מען גרינג פארדרייען דעם קאפ, אזוי ווי מען זעט, די פרויען כאפן זיך צו צו די אלע פאנטאזיעס וכו'.


זאגט פאר אייער חבר'טע אז ליגן אין בעט טאג און נאכט און גארנישט טון - דאס איז א סכנה, דאס מאכט מען זאל שטארבן, קוקן טאג און נאכט מאוויס - דאס איז שעדליך, דאס מאכט מען זאל נישט האבן קיין קינדער השם ישמרינו.


 געוואוינט זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, וואס איר דארפט זאלט איר נאר בעטן פונעם אייבערשטן. דער אייבערשטער פארשטייט אלע שפראכן און הערט אויס יעדן איינעם; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (מדרש דברים רבה ב, טז): עס איז געווען אמאל א שטורעם ווינט אויפ'ן וואסער, און א שיף איז פארבלאנדזשעט געווארן און אנגעקומען צו א ווייטע שטאט, אויפ'ן שיף האבן זיך געפונען איין איד מיט אסאך גוים, ווען דער שיף איז אנגעקומען צו די פרעמדע מדינה זענען אלע גוים צוגעקומען בעטן פון דעם איד ער זאל זיי גיין קויפן עסן, האט דער איד זיי צוריק געפרעגט מיט וואונדער: "איך בין דען באקאנט דא, אז איר אלע קומט מיר בעטן איך זאל קויפן עסן?" האבן אלע גוים אויסגעשריגן צו דעם איד און געזאגט: "א איד איז קיינמאל נישט אליין, א איד האט אייביג דעם אייבערשטן מיט זיך".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.