בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

#172 - אז דו האסט געטראפן דיין שידוך, דארפסטו דאנקען דעם אייבערשטן
תפילה והתבודדות, תודה והודאה, שידוכים

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת ויגש, ט' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר


מזל טוב! מזל טוב פאר דיין שידוך!


די גאנצע קהילה איז פרייליך פאר דיר, יעדער האט אזויפיל געבעטן פאר דיר; געלויבט דעם אייבערשטן אז דו האסט געטראפן דיין זיווג. מיר פערזענליך איז גרינגער געווארן, עס איז אראפ א שטיין פון מיין הארץ, איך האב אזויפיל געבעטן פאר דיר.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט אויפשטעלן שיינע ליכטיגע דורות, די שכינה זאל רוען ביי דיר אין שטוב, עס זאל זיין (חגי ב, ט): "גָּדוֹל יִהְיֶה כְּבוֹד הַבַּיִת הַזֶּה הָאַחֲרוֹן, מִן הָרִאשׁוֹן".


יעצט ביסטו געווארן א גרעסערער בעל חוב; ווען מען זעט מיט די אויגן די חסדים וואס דער אייבערשטער טוט הייבט מען אן שפירן דעם: "אֵין אֲנַחְנוּ מַסְפִּיקִים לְהוֹדוֹת לְךָ ה' אֱלֹקֵינוּ וֵאלֹקֵי אֲבוֹתֵינוּ וּלְבָרֵךְ אֶת שִׁמְךָ מַלְכֵּנוּ עַל אַחַת מֵאָלֶף אֶלֶף אַלְפֵי אֲלָפִים וְרִבֵּי רְבָבוֹת פְּעָמִים הַטּוֹבוֹת נִסִּים וְנִפְלָאוֹת שֶׁעָשִֹיתָ עִם אֲבוֹתֵינוּ וְעִמָּנוּ".


 

#171 - געוואוין איין דיין זון צו רעדן צום אייבערשטן אין פעלד
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, מוסדות

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן


 


לכבוד משפחת ... שיחיו, קרית ברסלב ליבערטי


איך האב ערהאלטן אייער בריוו מיט די צדקה.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז איר לעבט בשלום ובאהבה, אויך פריי איך זיך צו הערן אז איר זענט צופרידן פון די מלמדים און פון די טיטשערס; מיר האבן אויסנאם מלמדים און אויסנאם טיטשערס, זיי לייגן אריין גרויסע כוחות אין די קינדער און זיי געבן זייער אכטונג אויף די געפילן פון די קינדער.


געוואוין איין דיין זון ... ער זאל רעדן צום אייבערשטן אין פעלד; האסט א שיינע פריוואטע פעלד, שיק אים ארויס רעדן צום אייבערשטן. ער איז שוין א גרויס קינד, פינף יאר; יעצט איז די צייט דאס אריינצולייגן אין אים. דער רבי האט געזאגט: "ווען איך וואלט געהאט א זון וואלט איך נישט מורא געהאט אים צו שיקן קליינערהייט אין פעלד רעדן צום אייבערשטן".

#170 - טרעפן דעם אייבערשטן אין די גוטס און אין די פראבלעמען
תפילה והתבודדות, תודה והודאה, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויגש, ז' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


איך בעט דיר זייער זאלסט זיך דערהאלטן, אלעס וואס גייט אריבער אויפ'ן מענטש איז פונעם אייבערשטן. די ווייב, די קינדער, די פרנסה וכו', וכו' - אלעס אלעס מאכט דער אייבערשטער, דער אייבערשטער ווארט מיר זאלן אים אויפזוכן אין יעדע זאך, מיר זאלן אים טרעפן אין די גוטס און אין די פראבלעמען.


ווי אזוי איז מען זוכה צו דעם? דורך התבודדות ותפלה; ווען מען נעמט די זאך פון התבודדות ערנסט, מען גייט יעדן טאג אין א ליידיגע פלאץ, מען רעדט זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן, מען בעט אים יעדע זאך, מען דערציילט אים ווי שטארק מען וויל זיין וואויל און ערליך, מען זאגט פאר'ן באשעפער אלעס אלעס, דעמאלט איז מען זוכה צו א קלארע לויטערע אמונה, אלעס איז אנדערש.


דראפע זיך און דערהאלט זיך.

#169 - אז דו וועסט רעדן צום באשעפער, וועסטו פון קיינעם נישט מורא האבן
פחדים, קינדער, תפילה והתבודדות, אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת ויגש, ח' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן, אמסטערדאם, אויפ'ן וועג קיין אומאן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר


איך זיץ יעצט אויפ'ן עראפלאן, איך פאר מיט מיין זון ... קיין אומאן צום רבינ'ס ציון; איך גיי אסאך מתפלל זיין פאר דיר ביים רבי'ן, דו זאלסט נישט האבן קיין פחדים פון קיין שום זאך.


איך האב גערעדט צו דיין דרייווער, ער האט מיר צוגעזאגט אז ער גייט דאס קיינמאל נישט טון פאר דיר, ער גייט שוין אפילו נישט דערשרעקן. ער האט חרטה, ער גייט זייער אכטונג געבן אז אלע קינדער זאלן אנקומען אהיים.


דיר בעט איך זייער זאלסט חזר'ן אמונה, זאג צו זיך די ווערטער: "איך בין נישט אליין, דער אייבערשטער איז מיט מיר"; זינג זיך די ווערטער: "קיינער קען מיר גארנישט טון"; דאס וועט אויפבויען די אמונה, דו וועסט פון קיינעם נישט מורא האבן.


דער רבי האט געזאגט: "ווען איך וואלט געהאט א אינגל וואלט איך אים געשיקט אליינס אלס קליין קינד אין וואלד רעדן צום אייבערשטן"; דו ביסט שוין נישט קליין, דו ביסט יעצט געווארן זיבן יאר, דו ביסט שוין גרויס; אז דו וועסט פאלגן דעם רבי'ן, דו וועסט רעדן צום באשעפער - וועסטו באקומען אזא שטארקייט, דו וועסט פון קיינעם מער נישט מורא האבן.

#168 - חבר'ט אייך מיט פרייליכע חבר'טעס, וועט איר נישט זיין אזוי דערשראקן
תפילה והתבודדות, חברים, חיזוק פאר מיידלעך, שמחה, מאוויס, וואקסינען

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת ויגש, ו' טבת, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב וויליאמסבורג


אייער מאמע האט מיר גערופן איך זאל אייך בארואיגן; איר זענט דערשראקן צום טויט פון די נייע וואקסין, איר רופט אהיים אגאנצן צייט זיכער מאכן אז מען גייט נישט נעמען די נייע וואקסין קעגן קאראנע. אייער מאמע דערציילט מיר אז אייער חבר'טע ... רעדט אייך איין די שרעקעדיגע חלומות.


איך בעט אייך זייער איר זאלט נישט רעדן מיט דערביטערטע מענטשן; די חבר'טע איז א צעבראכענע מיידל, זי ליגט אין בעט אגאנצן טאג, זי טוט גארנישט מיט'ן טאג, פון דעם איז זי נעבעך אריין אין א דעפרעסיע, יעצט וויל זי אייך אויך אריינלייגן אין א דעפרעסיע, פון פוסטע חלומות.


די דערביטערטע מענטשן - די האבן חיות פון שרעק און דמיונות, זייער גאנצע חיות איז פון זיך פייניגן און טראכטן: 'נאך אביסל גייט די וועלט אונטערגיין', 'נאך אביסל גייען אלע מענטשן שטארבן', 'נאך אביסל גייט מען אלעמען פאר'סמ'ען', 'נאך אביסל גייען די רייכע מענטשן שולט זיין אויף די באפעלקערונג', 'די וואקסין איז צו פאר'סמ'ען די וועלט' - און נאך אזעלכע נארישקייטן.


איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך חבר'ן מיט פרייליכע מיידלעך; א מיידל וואס ליגט אגאנצן טאג אין בעט און טוט גארנישט, איין זאך טוט זי, קוקט און קוקט מאוויס - די זענען זייער דערביטערט און דערשלאגן, אז איר וועט ווערן זייער נאנט מיט אזא חבר'טע וועט איר אויך ווערן דערביטערט און דערשלאגן.


נעמט זיך חבר'טעס פון בית פיגא, חבר'ט זיך מיט פרייליכע מיידלעך, מיט מיידלעך וואס זייערע דיבורים זענען אייבערשטער - וועט מען אייך נישט קענען איינרעדן די נארישקייטן. חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (פרקי דרבי אליעזר, פרק יג) ווען דער שלאנג האט געוואלט איינרעדן אדם הראשון ער זאל טון די עבירה - עסן פונעם עץ הדעת, האט ער געטראכט: 'אדם הראשון וועט מיר דאך זיכער נישט אויסהערן, עס איז שווער איבערצורעדן א מאן; איך וועל גיין צו חוה, איך וועל איר איינרעדן און זי וועט מיר זיכער אויסהערן, 'שֶׁהַנָּשִׁים נִשְׁמָעוֹת לְכָל הַבְּרִיּוֹת'', ווייל פרויען הערן אויס אלעמען; פרויען קען מען גרינג פארדרייען דעם קאפ, אזוי ווי מען זעט, די פרויען כאפן זיך צו צו די אלע פאנטאזיעס וכו'.


זאגט פאר אייער חבר'טע אז ליגן אין בעט טאג און נאכט און גארנישט טון - דאס איז א סכנה, דאס מאכט מען זאל שטארבן, קוקן טאג און נאכט מאוויס - דאס איז שעדליך, דאס מאכט מען זאל נישט האבן קיין קינדער השם ישמרינו.


 געוואוינט זיך צו צו רעדן צום אייבערשטן, וואס איר דארפט זאלט איר נאר בעטן פונעם אייבערשטן. דער אייבערשטער פארשטייט אלע שפראכן און הערט אויס יעדן איינעם; חכמינו זכרונם לברכה דערציילן (מדרש דברים רבה ב, טז): עס איז געווען אמאל א שטורעם ווינט אויפ'ן וואסער, און א שיף איז פארבלאנדזשעט געווארן און אנגעקומען צו א ווייטע שטאט, אויפ'ן שיף האבן זיך געפונען איין איד מיט אסאך גוים, ווען דער שיף איז אנגעקומען צו די פרעמדע מדינה זענען אלע גוים צוגעקומען בעטן פון דעם איד ער זאל זיי גיין קויפן עסן, האט דער איד זיי צוריק געפרעגט מיט וואונדער: "איך בין דען באקאנט דא, אז איר אלע קומט מיר בעטן איך זאל קויפן עסן?" האבן אלע גוים אויסגעשריגן צו דעם איד און געזאגט: "א איד איז קיינמאל נישט אליין, א איד האט אייביג דעם אייבערשטן מיט זיך".


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#167 - איך האף דו וועסט קומען זיך מחזק זיין ביים יארצייט סעודה פון רבי נתן
תפילה והתבודדות, התחזקות, מוהרנ"ת ז"ל

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת מקץ, ראש חודש טבת, ו' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין ליבער ... נרו יאיר


איך טראכט אסאך פון דיר, איך האף אז אלעס איז אין בעסטן ארדענונג ביי דיר און ביי דיינע קינדער.


וואס דו דארפסט - בעט דעם אייבערשטן, נוץ דיין מויל צו רעדן צו אים, רעד צו אים אויף דיין פשוט'ע שפראך. רעד צום באשעפער כדבר איש אל רעהו, אזוי ווי מען רעדט צו א חבר, א גוטע פריינט; בעט אים דו זאלסט זוכה זיין צו לערנען און דאווענען און זיין אן ערליכער איד.


קומענדיגע וואך, ליל שישי פרשת ויגש וועט זיין די יארצייט סעודה פון מורינו רבי נתן זכותו יגן עלינו, אין ישיבה; איך האף דו וועסט קומען זיך מחזק זיין אינאיינעם מיט אנשי שלומינו.

#166 - דאווענען מיט א הוט און רעקל
תפילה והתבודדות, דרך ארץ, פרנסה, בית המדרש

בעזרת ה' יתברך


א' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, קרית ברסלב ליבערטי


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט זוכה געווען צו לערנען און ענדיגן די זיבן און זיבעציגסטע מאל גאנץ ששה סדרי משנה; נישטא קיין גרעסערע זאך פאר'ן מענטש ווי לערנען משניות, משניות וואשט אפ די נשמה פון אלע עבירות און טומאות.


זייענדיג אין שטעטל די פאר טעג האב איך געזען אז דו דאווענסט אן א הוט און רעקל, איך וויל דיר מחזק זיין זאלסט יא דאווענען מיט א הוט און רעקל; מילא די אינגעלייט וואס ארבעטן און בויען, זיי ווערן שמוציג - זיי קענען נישט גיין מיט די הוט און רעקל א גאנצן טאג, זיי קומען פון די ארבעט און כאפן זיך אריין אין שול די לעצטע מינוט, איז איין זאך, אבער אז דיין ארבעט איז א ריינע ארבעט, דו זיצט אין אפיס - דארפסטו יא קומען אין שול מיט דרך ארץ, מיט הכנעה.


מוהרא"ש האט זייער מקפיד געווען אין יבנאל מען זאל קומען דאווענען מיט הכנעה, מיט דרך ארץ; אנגעטון ווי עס פאסט פאר'ן מלך מלכי המלכים.


איך האף דו וועסט נעמען די בריוו ערנסט, דו וועסט קומען דאווענען שחרית, מנחה און מעריב מיט דרך ארץ.


איך שרייב דיר, איך זאג דיר וואס צו טון נאר ווייל איך האלט דיר ווי מיין אייגן זון.

#165 - א שאד די צייט און דאס געלט פאר טערעפי
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, שלום בית, חיזוק פאר פרויען, טערעפי

בעזרת ה' יתברך


א' פרשת מקץ, כ"ח כסליו, ד' דחנוכה, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'


בנוגע גיין צו טערעפי, איר זאגט איר ווילט גיין אויף טערעפי און איר גייט נישט ווייל איך לאז אייך נישט גיין; ערשטנס, איך זאג נישט פאר א צווייטן וואס צו טון, צווייטנס, איך האב קיינעם נישט געזאגט נישט צו גיין צו טערעפי, אז איר ווילט גיין - זאלט איר גיין, איך זאג נאר אז טערעפי איז א ליגנט, עס העלפט נישט, עס איז א שאד די צייט און א שאד דאס געלט.


אויב איר ווילט גיין, איר טראכט אז טערעפי וועט אייך העלפן - זאלט איר גיין געזונטערהייט, איך וועל זיך פרייען אז איר וועט געהאלפן ווערן; אייער מאן וועט אייך נישט שטערן, איך האב אים געזאגט און געווארנט ער זאל זיך נישט מישן אין דעם, ער זאל טון וואס איר ווילט; מען באצווינגט נישט קיינעם וואס צו טון, יעדער איז בארעכטיגט צו טון וואס איז דאס בעסטע פאר אים.


איך מאך שטענדיג חוזק ביי די שיעורים פון טערעפי, ווייל איך האב רחמנות אויף די אומשולדיגע מענטשן - מענער און פרויען, בחורים און מיידלעך - וואס פאלן אריין אין דעם ליגנט; מען פארברענט טעג, וואכן, חדשים און יארן, עס קאסט אפ שווערע געלטער השם ישמרינו און ביים סוף זאגן די מענטשן אז עס איז א גניבה.


וואס יא? נעמט די עצה פון משיח; דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן חלק א', סימן ב) אז משיח וועט אייננעמען די וועלט מיט תפלה; קיינער וועט נישט טון קיין שום אנדערע סגולה, מען וועט נישט גיין צו קיינעם - נאר צום אייבערשטן. יעדער איינער וואס וועט האבן א צרה וועט וויסן וואס צו טון, מען וועט בעטן דעם אייבערשטן; אפילו גוים, אלע פעלקער - וועלן איינערקענען דעם אייבערשטן.


נעמט אפאר מינוט און גייט אין א זייט ווען די שטוב איז ליידיג, אייער מאן איז ביי די ארבעט, די קינדער זענען אין חדר און אין סקול, איר זענט אין שטוב אליינס מיט די קליינע קינדער - און רעדט צום אייבערשטן אויף אייער שפראך, בעטס אים ער זאל רחמנות האבן אויף אייך, דערציילט אים אלעס וואס ליגט אייך אויפ'ן הארץ, אלעס וואס האט זיך אנגעלייגט במשך די אלע יארן פון קינדווייז אן. שעמט זיך נישט פונעם באשעפער, דערציילט אים אלעס, דער אייבערשטער ווייסט סיי ווי אלעס, ער ווייסט אלעס פונעם מענטש פון דעם גלגול, פון פריערדיגע גלגולים און וואס וועט זיין ווייטער וכו', זאגט פאר'ן באשעפער די ווערטער:


"הייליגער באשעפער העלף מיר, איך בין אריבער א שווערע יוגנט, איך האב געהאט שווערע קינדער יארן, עס איז אריבער אויף מיר ..., איך האב געהאט צוטון מיט מיינע ברידער ..., איך בין אזוי צעבראכן, איך בין אזוי פארמאכט; יעצט קלאפט עס אויס אויף מיין מאן און קינדער, הייליגער באשעפער, איך גיי נישט צו קיינעם ווייל קיינער קען מיר נישט העלפן, דער טערעפיסט איז א בשר ודם וואס קען זיך אליינס נישט העלפן, איז ווי קען ער מיר העלפן?


אייבערשטער, איך גיי נאר צו דיר, איך גלייב אין דיר; דו ווייסט ווי שטארק איך פייניג זיך, דו ווייסט ווי דעפרעסט איך בין; איך האב נישט קיין שייכות מיט מיין מאן, איך האב נישט קיין געפיל צו מיינע קינדער, העלף מיר, העלף מיר בזכות די צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פאר דיר, בזכות רבינו נחמן בן פיגא זכותו יגן עלינו, אמן".


נאכאמאל, אויב איר ווילט יא גיין, עס איז אייך גרינגער צו גיין צו א פרוי אדער אן אלטע מיידל, א טשאדעלע באדעלע וכו' - קענט איר גיין; איך וועל נאכאמאל רעדן צו אייער מאן ער זאל אייך טראגן און ברענגען וכו'.


איך בעט פאר אייך און פאר אייער גאנצע משפחה, איר זאלט זיין געזונט און האבן נחת פון אלע קינדער.

#164 - אין די חדשים זאל מען נישט גיין אין די מקומות וואס מען מאכט נעגל
קינדער, תפילה והתבודדות, חיזוק פאר פרויען, רפואה

בעזרת ה' יתברך


יום א' פרשת וישב, כ' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


אין די חדשים וואס מען ווארט למזל טוב איז א סכנה פאר די פרוי צו גיין אין א פלאץ וואס מען מאכט די נעגל. ווייל די הייליגע חכמים זאגן (נדה יז.) עס איז דא זאכן וואס: "הָעוֹשֶׂה אוֹתָן - מִתְחַיֵּב בְּנַפְשׁוֹ", אויב מען טוט דאס איז מען שולדיג, איינע פון די זאכן איז: "הַנּוֹטֵל צִפָּרְנָיו וְזוֹרְקָן לִרְשׁוּת הָרַבִּים", דער וואס שניידט די נעגל און ווארפט עס אין רשות הרבים, "מִפְּנֵי שֶׁאִשָּׁה מְעֻבֶּרֶת עוֹבֶרֶת עֲלֵיהֶן וּמַפֶּלֶת", ווייל א פרוי וואס ווארט וכו', אויב זי גייט אויף נעגל - פארלירט זי; דארף מען זייער אכטונג געבן אז א פרוי וואס ווארט זאל נישט גיין אין די מקומות וואס מען מאכט נעגל.


אין די חדשים וואס מען ווארט דארף מען בעטן טאג און נאכט דעם אייבערשטן אז אלעס זאל זיין בנקל ובנחת; מיט תפילה קען מען טוישן אפילו די טבע. דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן רנ): "הַטֶּבַע מְחַיֵיב כָּךְ וְהַתְּפִלָּה מְשַׁנֶּה אֶת הַטֶּבַע", אפילו די טבע זאגט איין זאך, קומט תפילה און דריידט אלעס איבער.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#163 - בעט דעם אייבערשטן זאלסט נישט שטעכן און טשעפען א צווייטן
תפילה והתבודדות, בחור, שידוכים, מדות טובות, בין אדם לחבירו

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


אלע רעדן אויף דיר; אלע זאגן אז דיין צוגאנג צו בחורים און אברכים איז נישט שיין, נישט גוט.


איך שרייב דיר דאס ווייל דו ביסט יעצט אין די יארן פון שידוכים; איך האב שוין פרובירט עטליכע מאל אנצוטראגן א שידוך פאר דיר, אלץ קומט צוריק דעם זעלבן ענטפער; מענטשן האבן מורא פון דיר, פון דיין שארפקייט. דיין וועג איז צו שטעכעדיג.


איך האב שוין אפאר מאל גערעדט מיט דיר, וואס געשעט? פאר צוויי וואכן פרובירסטו, נאכדעם ווערסטו נאכמער ציפעדיג, שארף און שטעכעדיג.


אז דו ווילסט דיך אויסארבעטן, דארפסטו גיין יעדן טאג התבודדות; בעטן דעם אייבערשטן 'נאר' אויף דעם פרט, דו זאלסט אויפהערן רעדן שארף, אויפהערן טשעפען, פליקן, שטעכן, ציפן וכו'.


דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף דיר.

#162 - אינדערפרי איז א גוטע צייט זיך צו מתבודד זיין
תפילה והתבודדות, שלום בית, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליכטיגער זון ... נרו יאיר.


יעדעס מאל איך באקום א בילד ווי דו לערנסט - ווער איך זייער פרייליך; דיין ווייב תחי' שיקט כסדר בילדער ווי דו לערנסט אין שטוב, דאס מאכט מיר זייער פרייליך, אויך ווייז איך עס פאר מאמי תחי'. דאס איז אונזער גאנצער באגער, אז אונזערע קינדער זאלן לערנען די הייליגע תורה און זיך פירן מיט יראת שמים.


געוואוין זיך צו צו גיין התבודדות יעדן פארטאגס; ווען דו שטייסט אויף אינדערפרי זאלסטו דאס טון, דעמאלט איז דער קאפ, דער מח - נאך לויטער, איז דאן א גוטע צייט זיך צו מתבודד זיין, בעטן דעם אייבערשטן מען זאל זוכה זיין אים צו דינען.


מאך זיך א סדר אנצוקומען צו ענדיגן "כל התורה כולה"; הייב אן א שיעור אין זוהר הקדוש, לערן צוביסליך אויף א סדר, ביז דו וועסט דאס מסיים זיין, נאכדעם זאלסטו אנהייבן מדרש און אזוי ווייטער.

#161 - ס'איז דא עצות ווי אזוי צו ווערן אן ערליכער איד
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, קדושה, התחזקות, תשובה, משניות

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וישלח, י"ד כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך הער דיין געשריי ווי דו וויינסט אז דו ווילסט זיין ערליך און דו האלסט אין איין אראפפאלן אין די עבירה פון פגם הברית רחמנא לצלן.


וויסן זאלסטו אז דער הייליגער רבי איז א מתנה פאר אונזער דור, בפרט פאר די אלע וואס פאלן אראפ אין די עבירה, זיי ווערן נעבעך נכשל אין פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, צו זיי קומט דער רבי און איז זיי מחזק זיי זאלן נישט אויפגעבן; זיי זאלן צוריק קומען צום אייבערשטן, זיי זאלן זיך מתודה זיין פאר'ן אייבערשטן - ביז דער אייבערשטער וועט זיי מוחל זיין.


טייערער ... נרו יאיר, פאלג דעם רבי'ן; זוך א פלאץ, א שטילע פלאץ, א פלאץ וואס קיינער איז נישט דארט; גיי אהין און גיס זיך אויס דיין הארץ צום אייבערשטן, דערצייל אים אלעס וואס גייט אריבער אויף דיר און אלע שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אין דיר, בעט אים: "רבונו של עולם האב רחמנות אויף מיר, איך וויל זיין אן ערליכער איד; וואס זאל איך טון אז איך האלט אין איין אראפפאלן, איך האלט אין איין פוגם זיין אין פגם הברית הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן, די תאות ניאוף פלאקערט אין מיר, איך ווער ממש פארברענט; איך האב שלעכטע מחשבות, איך בין אזוי צעבראכן, דאס לעבן איז מיר נמאס".


איך בעט דיר טייערער ... נרו יאיר, שטארק זיך מיט אלע דיינע כוחות, הער נישט אויף בעטן דעם אייבערשטן ער זאל רחמנות האבן אויף דיר. מוהרא"ש זאגט, עס איז דא א מלאך הקדוש "עזריאל" וואס ער איז געשטעלט אין הימל ארויפצוטראגן די תפילות פון בחורים און מיידלעך וואס וויינען און שרייען און בעטן דעם אייבערשטן זיי זאלן חתונה האבן און אזוי ארום ניצול ווערן פון עבירות. עס איז דא אין דעם גרויסע סודות וואס מען קען נישט אנטפלעקן, ווער דער מלאך איז און וואס זיין זאך איז (קוק עס נאך אין ספר ארך אפים פרק ד', סבלנות לבחור).


אויך זאלסטו אנהייבן לערנען אסאך משניות; משניות רייניגט דעם מענטש, "מִשְׁנָה" איז די אותיות "מְשַׁנֶה"; ווי מער א מענטש זאגט משניות איז ער זיך מְשַׁנֶה אינגאנצן. משניות שלעפט ארויס דעם מענטש פון די טיפסטע בלאטע, מִשְׁנָה איז די ראשי תיבות (תהלים ל, ד): "הֶ'עֱלִיתָ מִ'ן שְׁ'אוֹל נַ'פְשִׁי", אז מען זאגט משניות נעמט עס ארויס דעם מענטש פון אלע פראבלעמען וואו דער מענטש איז נעבעך אריין געפאלן. פרוביר צו זאגן אכצן פרקים משניות; אז מען זאגט ח"י פרקים משניות קומט צוריק די מח מחשבה, ווייל ווען א מענטש זינדיגט אין די עבירה פון פגם הברית - הוצאת זרע לבטלה רחמנא לצלן ווערט אים אויסגעריסן זיין מח מחשבה, ווייל די זרע קומט פונעם מח, און אז מען זינדיגט ווערט דער מח אויסגעטרוקנט וכו', און ווען מען זאגט אסאך פרקים משניות באקומט מען צוריק א קלארן מח.


זיי שטארק אין די צוויי עצות פון רבי'ן וועסטו זוכה זיין צוצוקומען צו שיינע זאכן אין לעבן.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#160 - בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, נישט אז ס'מוז זיין ווי איך וויל
תפילה והתבודדות, הפצה, חסידות ברסלב, אחדות, התנגדות, עקשנות, רייכערן

בעזרת ה' יתברך


ערב שבת קודש פרשת ויצא, י"א כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


לכבוד מיינע טייערע חברים, תלמידי היכל הקודש ירושלים, שיחיו.


די וואך זעען מיר אין די פרשה זייער אסאך חיזוק אויף תפילה; יעדע זאך פון די הייליגע אבות און פון די הייליגע אמהות איז געווען נאר תפילה.


לאה האט חתונה געהאט מיט יעקב נאר ווייל זי האט אסאך געוויינט און געבעטן דעם אייבערשטן; כאטשיג איר שידוך איז געווען אנגעגרייט אז זי זאל חתונה האבן מיט עשיו, אלע האבן געזאגט אז לאה וועט חתונה האבן מיט עשיו און רחל מיט יעקב, דאך האט זי נישט אויפגעגעבן; זי האט געבעטן און געבעטן ביז זי האט באקומען יעקב אבינו.


דאס איז שטארקע חיזוק פאר אונז; "מַעֲשֶׂה אָבוֹת - סִימָן לְבָּנִים (עיין תנחומא לך לך, ט)", מיר דארפן נאכגיין אונזערע עלטערן. יעדע זאך וואס מיר דארפן, יעדע זאך וואס מיר ווילן, יעדע זאך וואס קוועטשט און טוט וויי - זאלן מיר נאר בעטן דעם אייבערשטן.


ווען מען בעט דעם אייבערשטן דארף מען וויסן ווי אזוי צו בעטן דעם אייבערשטן, מען קען נישט נעמען מיט געוואלד. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן קצו): "אָסוּר לָאָדָם לַעֲמֹד עַצְמוֹ עַל שׁוּם דָּבָר, הַיְנוּ שֶׁאָסוּר לְהִתְעַקֵּשׁ בִּתְפִילָּתוֹ - שֶׁהַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא יַעֲשֶׂה לוֹ דַּוְקָא אֶת בַּקָּשָׁתוֹ וכו'", א מענטש טאר זיך נישט איינ'עקשנ'ען ביים אייבערשטן אז דער אייבערשטער מוז מיט אים טון ווי אזוי ער וויל, "רַק צָרִיךְ לְהִתְפַּלֵּל וּלְהִתְחַנֵּן לִפְנֵי הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ בְּרַחֲמִים וְתַחֲנוּנִים, אִם יִתֵּן הַשֵּׁם יִתְבָּרַךְ - יִתֵּן, וְאִם לָאו לָאו", נאר מען דארף בעטן דעם אייבערשטן מיט רחמנות, אזוי ווי מען בעט זיך ביי איינעם ער זאל רחמנות האבן; אז דער אייבערשטער וועט אים העלפן איז גוט, און אז ער וועט אים נישט נאכגעבן - איז נישט.


מיט דעם טייטשט דער רבי וואס חכמינו זכרונם לברכה זאגן (אבות ב, יג): "אַל תַּעַשׂ תְּפִלָּתְךָ קֶבַע", קבע איז א לשון פון גזילה, אזוי ווי עס שטייט (משלי כב, כג): "'וְקָבַע אֶת קֹבְעֵיהֶם נָפֶשׁ' - הַיְנוּ שֶׁכָּל מַה שֶּׁהוּא מְבַקֵּשׁ, הֵן פַּרְנָסָה אוֹ בָּנִים אוֹ שְׁאָר צְרָכִים, אָסוּר לְהִתְעַקֵּשׁ וְלַעֲמֹד עַצְמוֹ בִּתְפִילָּתוֹ, שֶׁדַּוְקָא יַעֲשֶׂה הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא אֶת תְּפִילָּתוֹ", ווען מען בעט דעם אייבערשטן אויף פרנסה, אויף קינדער אדער אנדערע געבעטן, טאר מען זיך נישט איינ'עקשנ'ען אז עס מוז זיין אזוי ווי ער וויל, "כִּי זֶה הוּא תְּפִילַּת קֶבַע, שֶׁלּוֹקֵחַ הַדָּבָר בְּחָזְקָה בִּגְזֵלָה, רַק יִתְפַּלֵּל רַחֲמִים וְתַחֲנוּנִים כַּנַּ"ל".


מיט דעם קען מען שוין פארשטיין פארוואס יעקב אבינו האט זיך אויפגערעגט אויף רחל; לכאורה רחל האט דאך געטון וואס א איד דארף טון, רחל האט געבעטן יעקב'ן (בראשית ל, א): "הָבָה לִּי בָנִים", געב מיר קינדער; דאס דארף דאך א איד טון, גיין צו א צדיק בעטן א ברכה פאר קינדער. רש"י זאגט, אז רחל האט גע'טענה'עט צו יעקב: דיין טאטע יצחק האט געדאווענט און געבעטן דעם אייבערשטן פאר רבקה, פארוואס בעטסטו נישט פאר מיר? שטעלט זיך א שטארקע פראגע, פארוואס האט זיך יעקב אויפגערעגט (שם, ב): "וַיִּחַר אַף יַעֲקֹב בְּרָחֵל", זי האט דאך געטון וואס מען דארף טון, די הייליגע חכמים זאגן (בבא בתרא קטז.): "כָּל שֶׁיֵּשׁ לוֹ חוֹלֶה בְּתוֹךְ בֵּיתוֹ", ווער עס האט א צרה אין שטוב, "יֵלֵךְ אֵצֶל חָכָם וִיבַקֵּשׁ עָלָיו רַחֲמִים", זאל גיין צו אן ערליכער איד ער זאל בעטן פאר אים!


מוהרא"ש זאגט, יעקב אבינו האט וויי געטון ווען רחל האט געזאגט: "וְאִם אַיִן - מֵתָה אָנֹכִי", אויב האב איך נישט קיין קינדער בין איך א טויטע; אזוי רעדט נישט א איד! די ערשטע בקשה האט זי זייער שיין געזאגט "הבא לי בנים", בעט פאר מיר איך זאל האבן קינדער, אזוי דארף מען טון; מען דארף בעטן דעם אייבערשטן און מען דארף בעטן דעם צדיק זאל מתפלל זיין, אבער "וְאִם אַיִן - מֵתָה אָנֹכִי" - אויב נישט בין איך א טויטע?! אויב נישט איז עק וועלט?! א איד דארף וויסן "אויב נישט" - וועל איך ווייטער לעבן, "אויב נישט" - וועל איך ווייטער זיין פרייליך; ווען מען בעט דעם אייבערשטן קען מען נישט נעמען מיט געוואלד.


שטארקט אייך מיט תפילה והתבודדות; גייט יעדן טאג אביסל אויסגיסן דאס הארץ פאר'ן אייבערשטן, בעטס אים ברחמים ובתחנונים ער זאל רחמנות האבן, בעטס אים וואס איר דארפט, און אויב מען זעט נישט די ישועה זאל מען ווייטער אנגיין אין לעבן, זיך שטארקן און זיין פרייליך.


איר ווייסט מן הסתם וואס גייט פאר ביי ענק אין ירושלים, אפאר מנהלות האבן זיך צאמגענומען וואס מען קען טון מיט די קינדער אז זיי קומען אן קיין ברסלב, זיי ווייסן נישט וואס צו טון; זיי טראכטן אז אויב מען וועט ארויסקומען, מען וועט זאגן פאר די קינדער מען זאל נישט הערן און ליינען פון ברסלב - מיט דעם וועלן די קינדער שוין נישט וועלן דעם רבי'ן, זיי כאפן נישט אז דאס וועט זיין די גרעסטע הפצה! מיר מוטשען זיך ווי אזוי מיר קענען אנקומען צו אלעמען, יעדער זאל וויסן פון דעם הייליגן רבינ'ס עצות, יעדער זאל וויסן אז עס איז דא א רבי וואס האט חיזוק פאר יעדן איינעם אין יעדע מצב; אז זיי וועלן האלטן דרשות פאר די תלמידים און תלמידות אז מען טאר נישט הערן און ליינען פון ברסלב - וועלן אלע תלמידים און תלמידות דאס אפיר זוכן און אלע וועלן זיך דערוואוסן פון רבי'ן.


א רחמנות אויף די קינדער - בחורים און מיידלעך; מען פארקויפט זיי גארנישט אין לעבן, אלע זענען הונגעריג, אלע זענען דארשטיג נאך אביסל אמת'ע לעבן. אנשטאט האלטן דרשות מען זאל נישט קוקן אין די ברסלב'ע ספרים - געב עפעס, זאג וואס יא, געב אריין א חיות אין זיי, לערן מיט זיי אמונה, זיי זאלן שפירן דעם אייבערשטן.


דער עיקר זאלט איר זיך נישט שרעקן, איר זאלט ווייטער ממשיך זיין מיט הפצה און אז איר וועט זיך האלטן אינאיינעם וועט קיינער ענק נישט קענען צעברעכן; איין וועג איז דא חס ושלום ווי אזוי עס זאל צעפאלן אייער חבורה, אויב עס וועט זיין צווישן אייך מחלוקת, מען וועט זיך נישט קענען ליידן; דעמאלט וועט נישט בלייבן פון אייך גארנישט, כל זמן איר וועט זיך ליב האבן, איר וועט זיך דורכקומען - וועט קיינער אייך נישט קענען צעברעכן.


אז איינער האט עפעס וואס צו זאגן וואס מען דארף פאררעכטן קען מען מיר שרייבן.


איך בעט די בחורים און אינגעלייט זאלן נישט רייכערן אין די ד' אמות פון שול; גייט אין יבנאל און קוקט וואס עס הענגט אין אלע זייטן, אויפ'ן שול, אויפ'ן כולל: "נא לא לעשן, בפרט בד' אמות של רבינו". ביי אונז איז מען מקפיד אויף דעם; די בחורים וואס רייכערן בעט איך כסדר זיי זאלן אריבערגיין די גאס, נישט שטיין פאר'ן בית המדרש רייכערן. בעט איך אייך איר זאלט אכטונג געבן נישט צו רייכערן אין די ד' אמות פון בית המדרש און זיכער נישט אין בית המדרש, דער בית המדרש איז געמאכט נאר פאר לערנען און דאווענען.


מיר האבן געטרייע גבאים, ר' ... מיט ר' ... און ר' ...; זיי ווילן גארנישט, זיי ווילן נאר מיר זאלן קענען שיין מאכן דעם רבינ'ס נאמען. איך בעט מען זאל זיך פירן מיט דרך ארץ, רעדן שיין איינער צום אנדערן - וועט ענק קיינער נישט קענען שלעכטס טון.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


א פרייליכן שבת.

#159 - דער וועג צו ווערן אן ערליכער איד
תפילה והתבודדות, עבודת השם

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, תלמוד תורה היכל הקודש ברסלב, וויליאמסבורג.


איך האב זייער הנאה געהאט פון דיין בריוו; דו פרעגסט ווי אזוי מען איז זוכה צו ווערן אן ערליכער איד. דאס איז א סימן אז דו וועסט ווערן אן ערליכער איד, ווייל דער עיקר איז דער ווילן, אז מען וויל זיין אן ערליכער איד; דאס וועט דיר ברענגען צו ווערן אן ערליכער איד.


נעם די עצה פון הייליגן רבי'ן, גיי יעדן טאג אין א שטילע פלאץ, אין א ליידיגע שטוב און רעדט זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן. דער רבי האט דערציילט (שבחי הר"ן, סימן י): "גַם הָיָה מַטְמִין עַצְמוֹ עַל גַּבֵּי בֵּית אָבִיו תַּחַת הַגָּג", ער האט זיך באהאלטן אין בוידעם ביי זיין טאט'ן אין שטוב, "שֶׁהָיָה שָׁם כְּמוֹ חֶדֶר בִּמְחִיצָה שֶׁל קָנִים שֶּׁמַּחֲזִיקִין שָׁם תֶּבֶן וּמִסְפּוֹא" דארט איז געווען א באזונדערע שטוב וואו מען האט געהאלטן שטרוי פאר די בהמות, "וְשָׁם הָיָה מַטְמִין עַצְמוֹ", דארט פלעגט זיך דער רבי באהאלטן, "וְהָיָה אוֹמֵר תְּהִלִּים", ער פלעגט דארט זאגן תהלים, "וְהָיָה צוֹעֵק בְּלַחַשׁ לְהַשֵׁם יִתְבָּרַךְ שֶׁיְזַכֵּהוּ לְקָרְבוֹ אֵלָיו יִתְבָּרַךְ", און שרייען צום אייבערשטן אז דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אים, ער זאל ווערן אן ערליכער איד.


אזוי זאלסטו טון; זוך דיר א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און רעד צום אייבערשטן, בעט אים ער זאל דיר העלפן דו זאלסט זיין אן ערליכער איד, אויך זאלסטו זאגן תפילות און בקשות. דער רבי האט דערציילט (שבחי הר"ן, שם) ווען ער איז געווען א קינד האט ער אסאך גערעדט צום אייבערשטן, ער האט געזוכט אין אלע ספרים וואו עס איז דא תפילות, בקשות און תחינות. דער רבי האט געזאגט: "שֶׁכָּל הַמִּינֵי בַּקָּשׁוֹת שֶׁבָּעוֹלָם שֶׁנִּמְצָאִים בְּאֵיזֶה סֵפֶר שֶׁיִּהְיֶה הַמָּצוּי בֵּינֵינוּ, הַכֹּל כַּאֲשֶׁר לַכֹּל, לֹא הִנִּיחַ שׁוּם תְּחִנָּה וּבַקָּשָׁה שֶׁלּא אֲמָרָהּ כַּמָּה וְכַמָּה פְּעָמִים", יעדע תפילה און בקשה וואס איז דא אין ספרים האט ער געזאגט זייער אסאך מאל, "הֵן תְּהִלִּים, וְסֵפֶר שַׁעֲרֵי צִיּוֹן, וְהַבַּקָּשׁוֹת הַנִּדְפָּסִים בְּהַסִּדּוּרִים הַגְּדוֹלִים וּשְׁאָר מִינֵי בַּקָּשׁוֹת וּתְחִנּוֹת", סיי תהילים, סיי די תפילות פון ספר שערי ציון און אלע תפילות וואס זענען געדרוקט אין די גרויסע סידורים, "וַאֲפִילּוּ הַתְּחִנּוֹת הַנִּדְפָּסִים בִּלְשׁוֹן אַשְׁכְּנַז", אויך די אידישע תחינות, "כֻּלָּם לֹא הִנִּיחַ מִלְּאָמְרָם", קיין שום תפילה האט ער נישט אויסגעלאזט, אדרבה, ער האט געזוכט ווי מער צו זאגן און בעטן דעם אייבערשטן אז ער וויל זוכה זיין צו זיין אן ערליכער איד, צו לערנען וכו'. און רבי נתן פירט אויס די שיחה: "וְזֶהוּ הָעִקָּר, מַה שֶּׁהוֹעִיל לוֹ לִזְכּוֹת לְמַה שֶּׁזָּכָה", דורך דעם האט ער זוכה געווען צו וואס ער האט זוכה געווען.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#158 - ווער עס וויל מיר אנכאפן, זאל אנכאפן מיינע ספרים
תפילה והתבודדות, ישיבה, ספרי ברסלב, ראש ישיבה

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד הבחור ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דיין לעבן האט זיך געטוישט זייט דו ביסט מקורב צום הייליגן רבי'ן; פון ווען דו ביסט אנגעקומען אין היכל הקודש קודש קדשים האט זיך דיין לעבן אינגאנצן איבערגעדריידט לטובה אין אלע הינזיכטן.


דער רבי האט דאס בפירוש געזאגט (חיי מוהר"ן, סימן שנח): "מיט יעדע שיחה וואס איך שמועס מיט ענק, קען מען זיין אן ערליכער איד. נישט סתם אן ערליכער איד, נאר אן ערליכער איד אזוי ווי איך מיין אן ערליכער איד"; ווייל דער רבי ברענגט אונז צום אייבערשטן, דער רבי לערנט אונז אויס מיר זאלן לעבן מיט אמונה, מיט תכלית. און דער רבי געבט אונז א וועג ווי אזוי מיר קענען זוכה זיין צו לערנען און ענדיגן כל התורה כולה (עיין שיחות הר"ן סימן עו).


דאס וואס דו שרייבסט אז דו ווילסט האבן א קשר מיט'ן ראש ישיבה, דו שפירסט ווי אנדערע בחורים זענען מער נאנט, דו ווילסט זיין מער מקושר; לערן די בריוו פון עצתו אמונה און איש אמונות, און בעט דעם אייבערשטן דו זאלסט זיך קענען פירן ווי עס שטייט אין די בריוו. עס איז שווער פאר'ן ראש ישיבה צו רעדן מיט יעדן איינעם, עס איז נישטא אזויפיל מינוט אין טאג צו קענען געבן יעדן איינעם אפילו איין מינוט; אז דו ווילסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן זאלסטו לעבן מיט די בריוו.


מוהרא"ש זאגט, ווער עס וויל וויסן וואס ער האט צו זאגן זאל לערנען אשר בנחל, "ווער עס וויל מיר אנכאפן זאל אנכאפן מיינע ספרים". אמאל האט א בחור זיך אריינגעשטופט בשעת'ן טאנצן, ער האט געוואלט האבן די זכיה אנצוכאפן מוהרא"ש'ס האנט, האט אים מוהרא"ש געזאגט: "ווילסט מיר אנכאפן? לערן אסאך אשר בנחל; דארט וועסטו מיר זען, דארט וועל איך דיר ענטפערן אלע דיינע פראגעס".


דאס זעלבע איז מיט די בריוו פון עצתו אמונה און איש אמונות; די בריוו איז די שכל פון מוהרא"ש, די עצות פון מוהרא"ש; אז דו וועסט דאס לערנען וועסטו האבן שייכות מיט די ישיבה, וועסט זיין מקושר מיט דיין ראש ישיבה.


גיי אביסל שפאצירן יעדן טאג מיט'ן אייבערשטן, דער רבי האט אונז געגעבן א מתנה - די זאך פון התבודדות; ווען א מענטש פאלגט דעם רבי'ן בתמימות ובפשיטות, ער גייט אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און הייבט אן זיך אויסגיסן דאס הארץ פאר'ן אייבערשטן, ער דערציילט אלעס פאר'ן אייבערשטן אזוי ווי ער וואלט דאס דערציילט פאר א גוטער חבר, דער מענטש איז דער גליקליכסטער מענטש, ביי אים ווערט מקוים דאס וואס שטייט (ויקרא כו, יב): "וְהִתְהַלַּכְתִּי בְּתוֹכְכֶם, וְהָיִיתִי לָכֶם לֵאלֹקִים וְאַתֶּם תִּהְיוּ לִי לְעָם", זאגט אויף דעם רש"י: "אֶטַיֵיל עִמָּכֶם בְּגַן עֵדֶן כְּאַחַד מִכֶּם וְלֹא תִּהְיוּ מִזְדַּעְזְעִים מִמֶּנִּי", מען שפירט שוין די טעם וואס צדיקים שפירן אויבן אין גן עדן, מען שפירט ווי מען שפאצירט אין גן עדן מיט'ן אייבערשטן; מען דערציילט אים אלעס, מען בעט אים אויף אלעס און מען דאנקט דעם אייבערשטן אויף אלעס.


עס איז נישטא קיין זיסערע זאך ווי ווען א מענטש שפירט אז דער אייבערשטער איז מיט אים, ביי אים און נעבן אים, ער שפירט ווי עס איז מלא כל הארץ כבודו און ער רעדט מיט השם יתברך פנים אל פנים; וואויל איז אים אויף די וועלט און וואויל איז אים לעולם הבא.


שטארק זיך, נאך אביסל וועסטו טרעפן דיין זיווג און אויפשטעלן א שיינע שטוב.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#157 - פארוואס איז יעקב אבינו ברוגז געווען אויף רחל אז זי האט געבעטן קינדער?
קינדער, תפילה והתבודדות, צדיקים, אמונת חכמים, קשיות

בעזרת ה' יתברך


יום ג' פרשת ויצא, ח' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד די טייערע קינדער שיחיו פון שטעטל, וואס לערנען ביי ר' ... שליט"א.


איך פריי זיך זייער צו הערן פונעם מגיד שיעור אז איר לערנט פלייסיג.


איך וויל אייך פרעגן א פראגע פון די פרשת השבוע, עס שטייט אין פסוק (בראשית ל, א): "וַתֹּאמֶר אֶל יַעֲקֹב הָבָה לִּי בָנִים", רחל האט געבעטן יעקב אבינו 'געב מיר קינדער', "וְאִם אַיִן - מֵתָה אָנֹכִי", ווייל אויב איך האב נישט קיין קינדער בין איך אזוי ווי א טויטער מענטש. רש"י זאגט, זי האט געבעטן יעקב אבינו ער זאל דאווענען זי זאל האבן קינדער, אזוי ווי יצחק אבינו האט געבעטן דעם אייבערשטן פאר רבקה זי זאל האבן קינדער. שטייט ווייטער (שם שם, ב): "וַיִּחַר אַף יַעֲקֹב בְּרָחֵל", יעקב אבינו האט זיך זייער אויפגערעגט אויף רחל.


עס איז מיר זייער שווער צו פארשטיין פארוואס האט יעקב אבינו זיך אויפגערעגט אויף רחל, זי האט דאך געטון וואס א איד דארף טון! ווען מען דארף א ישועה דארף מען גיין צו א צדיק אים בעטן ער זאל מתפלל זיין, די הייליגע חכמים זאגן (בבא בתרא קטז.): "כָּל שֶׁיֵּשׁ לוֹ חוֹלֶה בְּתוֹךְ בֵּיתוֹ", ווען מען האט א צרה אין שטוב, איינער איז קראנק, "יֵלֵךְ אֵצֶל חָכָם וִיבַקֵּשׁ עָלָיו רַחֲמִים", זאל מען גיין צו אן ערליכן איד ער זאל דאווענען צום אייבערשטן פאר אים; דאס האט רחל געטון, זי האט נישט געהאט קיין קינדער האט זי געבעטן יעקב אבינו דער צדיק פונעם דור: 'בעט פאר מיר קינדער'; פארוואס האט יעקב אבינו איר אוועק געמאכט?


איך האב אן ענטפער, וואס מוהרא"ש פלעגט זאגן; איך וויל הערן פון אייך אויב איר קענט טראכטן אן ענטפער.


לערנט ווייטער מיט התמדה, פירט זיך ווייטער מיט יראת שמים, וועט איר מיר מאכן א נחת רוח.

#156 - וואויל איז דעם וואס פירט זיך מיט תמימות
תפילה והתבודדות, אמונה, תמימות

בעזרת ה' יתברך


                                     יום א' פרשת ויצא, ו' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלטן אייער בריוו.


רעדט צום אייבערשטן אן קיין חכמות, דער רבי האט אונז געגעבן א וועג ווי אזוי מיר זאלן קענען לעבן א חיים טובים, מען זאל רעדן צום אייבערשטן בתמימות ובפשיטות כדבר איש אל רעהו, אזוי ווי מען רעדט צו א פריינט.


ביים רבי'ן איז געווען דער עיקר תמימות ופשיטות, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (שיחות הר"ן, סימן לג): "אֵצֶל הָעוֹלָם אֱמוּנָה הוּא דָּבָר קָטָן, וְאֶצְלִי אֱמוּנָה הוּא דָּבָר גָּדוֹל מְאֹד, וְעִקַּר הָאֱמוּנָה הִיא בְּלִי שׁוּם חָכְמוֹת וַחֲקִירוֹת כְּלָל, רַק בִּפְשִׁיטוּת גָּמוּר כְּמוֹ שֶׁהַנָּשִׁים וְהַהֲמוֹן עַם הַכְּשֵׁרִים מַאֲמִינִים", ביי די וועלט איז אמונה א קלייניקייט, אבער ביי מיר איז דער עיקר אמונה, אן קיין חקירות און אן קיין חכמות, נאר פשוט אזוי ווי פרויען און פשוט'ע מענטשן - וואס לעבן בתמימות ופשיטות מיט אמונה אינעם אייבערשטן - גלייבן; ווי מער תמימות אלץ זיסער איז דער לעבן.


וואויל איז דעם וואס פירט זיך מיט תמימות; יעדע זאך וואס מען דארף בעט מען דעם אייבערשטן, דורכדעם איז מען זוכה זיין צו לעבן א גוטע לעבן. אזוי ווי שלמה המלך זאגט (משלי י, ט): "הוֹלֵךְ בַּתֹּם יֵלֶךְ בֶטַח", ווער עס גייט בתמימות - גייט אויף א זיכערע וועג.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#155 - כאפ א שפאציר און רעד צום אייבערשטן
תפילה והתבודדות, כיבוד אב ואם, דרך ארץ, נחת

בעזרת ה' יתברך


                   יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר.


דיין מאמע תחי' האט מיר געשריבן אז דו ביסט א נייע קינד, דו פירסט זיך אויף זייער דרך ארץ'דיג; קומסט אהיים פרייליך פון חדר, דו רעדסט זייער שיין צו דיין מאמע, זי האט אסאך נחת פון דיר.


שטארק זיך און גיי ווייטער מיט די וועג, זיי מכבד דיינע עלטערן; דו האסט זייער חשוב'ע עלטערן, זיי זענען זייער געטריי צו העלפן בויען די מוסדות פאר'ן רבי'ן.


וואס דו דארפסט - זאלסטו בעטן פונעם אייבערשטן, ביים אייבערשטן איז אלץ מעגליך, אין איין רגע קען מען זען גרויסע ניסים.


יעדן אינדערפרי זאלסטו גיין א שפאציר אינדרויסן פון דיין שטוב, זיך מתבודד זיין; בעטן פאר דיר און פאר דיין משפחה. אויך בעט פאר מיר, יואל בן ריצא רעכיל - איך זאל האבן כח און ווייטער פארשפרייטן די זיסע עצות.

#154 - זאגן ביים סוף פון שמונה עשרה א פסוק פונעם נאמען
תפילה והתבודדות, סגולות

בעזרת ה' יתברך


                                 יום ה' פרשת תולדות, ג' כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


עס ווערט געברענגט (ספר קיצור של"ה; אליה רבה סוף סימן קכב) א סגולה צו געדענקען די נאמען נאכ'ן פטירה, מען זאל זאגן ביים סוף פון שמונה עשרה א פסוק וואס הייבט זיך אן מיט'ן אות פונעם נאמען און ענדיגט זיך מיט די לעצטע אות פונעם נאמען.


עס זענען דא אין געוויסע פלעצער וואס די תלמידים זאגן אויך דעם פסוק אויפ'ן רבינ'ס נאמען, אזוי שטארק זענען זיי מקושר צו זייער רבי.


דיין נאמען איז פיגא, זאלסטו זאגן די פסוק (ויקרא ב, ו): "פָּתוֹת אֹתָהּ פִּתִּים וְיָצַקְתָּ עָלֶיהָ שָׁמֶן מִנְחָה הִוא".


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#153 - ווער נישט צעבראכן אז דו האסט פארלוירן דיין חשק צו לערנען
תפילה והתבודדות, התחזקות, לימוד התורה

בעזרת ה' יתברך


                   יום ג' פרשת תולדות, ראש חודש כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד ... נרו יאיר, אלעד.


איך האב ערהאלטן דיין בריוו.


איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיר, שוין א לאנגע צייט וואס איך ווארט צו הערן פון דיר; פון דיין התמדת התורה, פון דיינע סיומים. האסט מיר ממש דערפריידט מיט די גוטע נייעס אז דו לערנסט ווייטער אויפ'ן רבינ'ס דרך הלימוד, דו האסט שוין מסיים געווען משניות און אפאר מסכתות אין ש"ס.


טייערער ..., ווער נישט צעבראכן אז דו האסט פארלוירן דיין חשק צו לערנען, ווער נישט צעקלאפט אז דו האסט נישט די חשק פון אמאל. וויסן זאלסטו אז אלע גרויסע מענטשן, אלע גדולי ישראל - זענען דאס אריבער; קוק וואס דער רבי זאגט (שבחי הר"ן, אות ח): "וְסִפֵּר שֶׁכָּל לִמּוּדוֹ בָּא לוֹ בִּיגִיעָה גְּדוֹלָה", דער רבי האט דערציילט אז עס איז אים זייער שווער אנגעקומען צו לערנען ווען ער איז געווען יונג, עס איז אים נישט אנגעקומען גרינג.


דעריבער בעט איך דיר זייער זאלסט ווייטער לערנען פלייסיג, ווארט נישט ביז דו וועסט האבן חשק, לערן אן חשק; מאך זיך כאילו דו האסט חשק, די חשק התורה וועט שפעטער קומען. מאך זיך א סדר וויפיל פרקים משניות און בלעטער גמרא דו לערנסט יעדן טאג, נישט קיין חילוק יא חשק נישט חשק, וועסטו אויסוואקסן א גרויסער צדיק.


נאך איין זאך, זיי זיך מתבודד יעדן טאג; זיך א פלאץ וואו קיינער געפונט זיך נישט, גיי אהין פאר אפאר מינוט און רעד זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן, בעט דעם אייבערשטן ער זאל דיר מאכן א חשק צו לערנען און דאווענען, זאג אים: "רבונו של עולם העלף מיר, איך וויל זיין אן ערליכער איד"; דורכדעם וועסטו זוכה זיין צו אלע מדריגות. דער רבי האט אונז געזאגט כמה פעמים, מען קען נישט זיין קיין ערליכער איד נאר דורך די הנהגה פון התבודדות.


שרייב מיר נאך בריוו; שרייב מיר אלע דיינע סיומים.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.


 

#152 - איך האב פאר דיר נאר איין עצה: 'תפלה'
תפילות אויף אידיש, תפילה והתבודדות, רפואה, מחשבות, טערעפי

בעזרת ה' יתברך


            יום ב' פרשת תולדות, ערב ראש חודש כסליו, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


מרת ... תחי'.


איך האב ערהאלטן דיין הודעה.


קענסט פרובירן אנדערע עצה געבערס, אפשר וועלן זיי האבן פאר דיר אן עצה; איך האב פאר דיר נאר איין עצה: 'תפלה', אויב דו וועסט זיין שטארק מיט די עצה פון תפלה וועסטו זען גרויסע וואונדער.


איך שרייב דיר א קליינע תפלה וואס דו זאלסט זאגן אפאר מאל א טאג:


"הייליגער באשעפער האב רחמנות אויף מיר, איך האב שרעקליכע ווייטאג, איך האב שמערצן אין מח; איך טראכט נאר שלעכטס, איך טראכט נאר שווארץ. איך קען זיך נישט ליידן, איך וויל יעדע רגע נאר אנטלויפן פון מיר אליין. אנא ה', אייבערשטער העלף מיר איך זאל טרעפן אין מיר גוטס.


ווען וועל איך שוין קענען זיין א געזונטע מאמע פאר מיינע קינדער? ווען וועל איך שוין זיין א רואיגע ווייב פאר מיין מאן נרו יאיר? איך הער זיך נישט אויף צו קלאפן, דאס קלאפט נאכדעם אויס אויף מיין מאן און קינדער.


רחם נא, הייליגער באשעפער דערבארעם זיך אויף מיר; קיינער ווייסט נישט וואס איך גיי אריבער, איך שטעל א שיינע פנים פון אינדרויסן, אבער פון אינעווייניג דריידט זיך מיין קאפ ווי א וואש-מאשין, איך האב נישט קיין מנוחה.


הושע נא, העלף מיר טאטעניו איך זאל האבן שטארקע אמונה אין דיר, איך זאל געדענקען אז דו ביסט מיט מיר, איך זאל גלייבן אז דו האסט מיר ליב, איך בין יא ווערד".


אויך זאלסטו זאגן קאפיטל כט פון תהילים, דאס איז מסוגל פאר אלע שלעכטע מחשבות: "מִזְמוֹר לְדָוִד הָבוּ לַיְיָ בְּנֵי אֵלִים הָבוּ לַיְיָ כָּבוֹד וָעֹז: הָבוּ לַיְיָ כְּבוֹד שְׁמוֹ הִשְׁתַּחֲווּ לַיְיָ בְּהַדְרַת קֹדֶשׁ: קוֹל יְיָ עַל הַמָּיִם אֵל הַכָּבוֹד הִרְעִים יְיָ עַל מַיִם רַבִּים: קוֹל יְיָ בַּכֹּחַ קוֹל יְיָ בֶּהָדָר: קוֹל יְיָ שֹׁבֵר אֲרָזִים וַיְשַׁבֵּר יְיָ אֶת אַרְזֵי הַלְּבָנוֹן: וַיַּרְקִידֵם כְּמוֹ עֵגֶל לְבָנוֹן וְשִֹרְיוֹן כְּמוֹ בֶן רְאֵמִים: קוֹל יְיָ חֹצֵב לַהֲבוֹת אֵשׁ: קוֹל יְיָ יָחִיל מִדְבָּר יָחִיל יְיָ מִדְבַּר קָדֵשׁ: קוֹל יְיָ יְחוֹלֵל אַיָּלוֹת וַיֶּחֱשּׂף יְעָרוֹת וּבְהֵיכָלוֹ כֻּלּוֹ אֹמֵר כָּבוֹד: יְיָ לַמַּבּוּל יָשָׁב וַיֵּשֶׁב יְיָ מֶלֶךְ לְעוֹלָם: יְיָ עֹז לְעַמּוֹ יִתֵּן יְיָ יְבָרֵךְ אֶת עַמּוֹ בַשָּׁלוֹם".


צינד א ליכט פאר מוהרא"ש זכותו יגן עלינו און זאג די תפלה מיט די קאפיטל, וועסטו האבן א ישועה.

#151 - אז די מאמע איז ריין איז די גאנצע שטוב ריין
תפילה והתבודדות, חינוך הילדים, חיזוק פאר פרויען, נעגל וואסער, קריאת שמע

בעזרת ה' יתברך


                        יום ב' פרשת תולדות, כ"ט מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי'.


איך האב ערהאלט אייער בריוו.


ליינט קריאת שמע יעדע נאכט און זייט זיך מתודה מיט די נוסח קריאת שמע של אריז"ל.


קריאת שמע איז נישט געמאכט נאר פאר מענער, קריאת שמע דארפן אלע ליינען; חכמינו זכרונם לברכה זאגן (ברכות ה.): "כָּל הַקּוֹרֵא קְרִיאַת שְׁמַע עַל מִטָּתוֹ - מַזִיקִין בְּדֵילִין הֵימֶנּוּ", ווער עס ליינט קריאת שמע פאר ער לייגט זיך שלאפן גייען אלע מזיקים אוועק פון אים, נאך זאגן חז"ל (ברכות ח:) רבא האט געזאגט פאר זיינע קינדער: "אַל תֵּשְׁבוּ עַל מִטַּת אֲרַמִּית", איר זאלט נישט שלאפן אין א גוי'שע בעט, זאגט די גמרא עטליכע פשטים וואס דאס מיינט, דער ערשטער פשט איז "לֹא תִּגְנוּ בְּלֹא קְרִיאַת שְׁמַע", ער האט זיי אנגעזאגט זיי זאלן נישט גיין שלאפן אן ליינען קריאת שמע; זעט מען פון דעם ווי חשוב עס איז ווען מען ליינט קריאת שמע פאר מען לייגט זיך שלאפן.


אויך זאלט איר מקפיד זיין אויף נעגל וואסער; איידער איר גייט שלאפן זאלט איר אנגרייטן נעגל וואסער ביים בעט. דער זוהר הקדוש זאגט (וישב, קפד:) בשעת א מענטש שלאפט גייט ארויף זיין נשמה און עס קומט א רוח טומאה אויפ'ן מענטש, און ווען דער מענטש וועקט זיך אויף קומט זיין נשמה צוריק, דעמאלט גייט אוועק די רוח טומאה פון אים אבער עס בלייבט אויף זיינע הענט און טוט זיך נישט אפ נאר דורך נעגל וואסער.


פרויען דארפן נאך מער אכטונג געבן אויף נעגל וואסער, ווייל אז די מאמע איז ריין איז די גאנצע שטוב ריין. אויך דארף מען אפגיסן קליינע קינדער; דעם רבינ'ס מאמע פיגא די נביאה האט אזוי געטון, גלייך ווען דער רבי איז געבוירן געווארן האט זי אים אפגעגאסן די הענט, און אזוי יעדעס מאל ווען דער רבי איז נאך געווען א קליינע בעיבי און דער רבי האט זיך אויפגעוועקט אינמיטן די נאכט, האט זי אים אפגעגאסן נעגל וואסער, אזוי איז דער רבי געוואקסן אין א שטוב פון קדושה.


דער רבי האט אונז געגעבן אן עצה פון התבודדות; מען זאל זיך אויסשמועסן דאס הארץ מיט'ן אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך און אים בעטן ער זאל רחמנות האבן, נעמט די עצה וועט איר זיין א נייע מענטש.


דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#150 - מאוויס איז נישט גוט פאר א מענטש
תפילה והתבודדות, צרות, מאוויס

בעזרת ה' יתברך


יום ד' פרשת חיי שרה, כ"ד מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.


קוק נישט קיין שמוציגע מאוויס; דאס איז נישט גוט פאר'ן מענטש און דאס שאדט שפעטער פאר'ן לעבן. אז מען קוקט שמוציגע קליפס און עקעלדיגע מאוויס ווערט מען דעפרעסט; אין אנהייב זעט אויס כאילו מען גייט אריין אין א ליכטיגע וועלט אבער נאכדעם שפירט מען ווי דאס לעבן ווערט אויס.


פאלג מיר, קוק נישט קיין מאוויס; עס איז א שאד פאר דיין לעבן. דו ביסט א יונגע מיידל און עס ווארט דיר א שיינעם עתיד, נאך אביסל וועסטו טרעפן א גוטע שידוך און אויפשטעלן א שיינע שטוב, פארוואס זאלסטו זיך אליינס חרוב מאכן דיין שיינעם עתיד? שמירת עיניים איז נישט נאר פאר מענער, שמירת עיניים איז פאר פרויען אויך א מצוה.


בנוגע דיינע ווייטאגן וואס דו גייסט אריבער; דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן א מתנה וואס רופט זיך 'התבודדות'; א מענטש זאל זיך אויסרעדן זיין הארץ צום אייבערשטן אויף זיין אייגענע שפראך, אויף זיין מאמע לשון; מען זאל גיין אויף א פלאץ וואו קיינער איז נישט דארט און זיך אויסשמועסן דאס הארץ, מען זאל דערציילן פאר'ן אייבערשטן אלעס וואס גייט אריבער ברוחניות ובגשמיות, וואו דער יצר הרע ווארפט אלץ אראפ און אז וויפיל מאל מען וויל שוין זיין גוט פאלט מען נאכאמאל צוריק אריין אין בלאטע.


דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

#149 - זיך לייגן שלאפן פרי און אויפשטיין פארטאגס
תפילה והתבודדות, שלום בית, נחת, סדר היום

בעזרת ה' יתברך


יום ה' פרשת וירא, י"ח מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ליבער זון ... נרו יאיר.


איך פריי זיך זייער צו הערן אז דו האסט א נייעם סדר, דו לייגסט זיך שלאפן פרי, דו שטייסט אויף פינף אזייגער פארטאגס לערנען און דאווענען.


איך האב דאס דערציילט פאר מאמי תחי', מיר האבן אינאיינעם געדאנקט און געלויבט דעם אייבערשטן אויף די גרויסע חסדים, אז אונזערע קינדער פירן זיך בדרך התורה.


דיין ווייב תחי' שרייבט מיר אז דו פירסט זיך אויף זייער שיין אין שטוב, דו רעדסט שיין; וואויל איז דיר, וואויל איז דיין חלק.


איך וויל דיר אביסל מוסר זאגן, א טאטע דארף דאך מוסר'ן א קינד; זע צו פאלגן דעם רבי'ן, דו זאלסט פון פריש אנהייבן גיין התבודדות. זוך דיר א שטילע פלאץ; אדער אין שטוב, אדער אינדרויסן און שמועס מיט'ן אייבערשטן, בעט אים ער זאל רחמנות האבן אויף דיר דו זאלסט זוכה זיין צו זיין א צדיק; אזוי זאלסטו בעטן טאג נאך טאג, נאכט נאך נאכט.


איך האב נאך אסאך צו שרייבן; עס איז שפעט, איך דארף שוין גיין שלאפן.


 

#148 - שטארק זיך און דערהאלט זיך
תפילה והתבודדות, שידוכים, התחזקות, נסיונות, בריוו, עצתו אמונה

בעזרת ה' יתברך


יום ב' פרשת וירא, ט"ו מר-חשון, שנת תשפ"א לפרט קטן


 


לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר, תלמיד ישיבת תפארת התורה ברסלב.


א שאד דו ליינסט נישט די וועכנטליכע בריוו פון ספר עצתו אמונה און די וועכענטליכע בריוו פון ספר איש אמונות; עס ליגט אזויפיל חיזוק אין די בריוו, אזויפיל עצות און שכל אין די בריוו. שכל פון מוהרא"ש, שכל פון הייליגן רבי'ן; דו וועסט וויסן ווי אזוי זיך צו פירן אין דיין לעבן.


איך בעט דיר זייער טייערער ... נרו יאיר, דערהאלט זיך, שטארק זיך; נאך אביסל וועסטו חתונה האבן, דו וועסט אויפשטעלן דורות. יעצט איז טאקע שווער, ביסט אליינס, דו האסט שווערע נסיונות; דער יצר הרע קומט צו דיר יעדן טאג מיט אן אנדערע וועג דיר אראפ צו ווארפן, עס ברענט אין דיר די נסיונות - דאך בעט איך דיר טייערער ..., הייב זיך אויף, קום צוריק.


דער רבי האט אונז געגעבן א וועג ווי אזוי מיר קענען זיך אויפהייבן, ווי אזוי מיר קענען ווייטער גיין; די וועג פון תפילה והתבודדות, די וועג פון אונזערע אבות הקדושים - אברהם, יצחק און יעקב, זיך אויסרעדן דאס הארץ צום אייבערשטן אויף די אייגענע שפראך.


טו דאס, פיר זיך מיט די עצה; גיי יעדן טאג אין א שטילע פלאץ, שמועס מיט'ן אייבערשטן, זאג אים ווי שטארק דו ווילסט זיין גוט, זאג אים ווי שטארק דו ווילסט זיין ערליך; דערצייל אים דיינע נסיונות. דו וועסט זיך שפירן אזוי גוט, דו וועסט שפירן א טעם וואס דו האסט נאך קיינמאל נישט געשפירט; די טעם וואס מען שפירט ווען מען רעדט צום אייבערשטן איז א טעם פון גן עדן.


מאך זיך א שיעור אין די בריוו, דו וועסט טרעפן פונקט די בריוו וואס איז נוגע פאר דיר.


איך דארף ענדיגן דעם בריוו, איך דארף אריין גיין צו די בחורים, זיי ווארטן אויף מיר.


איך האב דיר ליב.