בריוון פונעם ראש ישיבה שליט"א

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת נצבים, כ"ה אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך שרייב דיר יעצט א בריוו פון הימל פארנדיג קיין אומאן.

געלויבט דעם אייבערשטן אז מיר פארן יעצט קיין אומאן אויף ראש השנה, דער אייבערשטער זאל העלפן מיר זאלן זוכה זיין צו אלע תיקונים און צו א שנה טובה ומבורכת.

ביים ציון זאלסטו בעטן דעם אייבערשטן אז דו זאלסט מצליח זיין מיט מלמדות, אלע דיינע תלמידים זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן.

איך האף דאס יאר צו פארשטערקערן די חדר און די סקול; ברוך ה' מיר האבן זוכה געווען דאס יאר צו האבן גאר חשוב'ע מלמדים און טיטשערס וואס וועלן אריינלייגן אין די קינדער אמונה פשוטה, די קינדער זאלן אויפוואקסן מיט א פשטות צו וויסן אז וואס זיי דארפן און וואס זיי ווילן נאר – זאלן זיי בעטן דעם אייבערשטן. אריינווארצלען אין זיי די אמונה אז דער אייבערשטער פירט די וועלט, עס איז נישט דא קיין טבע, מקרה און מזל, נאר אלעס איז דער אייבערשטער. דומם, צומח, חי און מדבר, הכל לכל איז עצם עצמיות חיות אלקותו יתברך.

בשעת די קינדער שפילן אין זייער פרייע צייט, זאלסטו זיי אנצינדן ניגוני אמונה, "טאנץ מיט אמונה"; עס זאל זיי אריינגיין אין די ביינער אז דער אייבערשטער פירט די וועלט.

איך וועל דערציילן דעם רבי'ן אלעס וואס דו העלפסט מיר דורכאויס דעם יאר בכלל ובמלמדות בפרט.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת נצבים פה עיר הקודש אומאן יצ"ו, כ"ז אלול, שנת תשע"ט לפ"ק

מרת ... תחי'.

אייער מאן נרו יאיר זאגט מיר אז איר ווארט זייער איך זאל אייך צוריק שרייבן אויף אייער לאנגע בריוו וואו איר שמועסט אויס אייער פראגע.

איך האב געזאגט פאר אייער מאן אז איר האט נישט געשיקט א פראגע, נאר איר האט געשריבן א לאנגע תשובה וואו איר ווילט מיר מסביר זיין ווי שעדליך עס איז דאס געבן וואקסינען פאר קינדער; ממילא איז נישט שייך צוריק צו שרייבן, איך ענטפער פאר די וואס פרעגן און ווילן וויסן וואס איך האב מקבל געווען פון מוהרא"ש.

איך בין נישט ברוגז אז איר וועט טון ווי אזוי איר פארשטייט און נישט געבן וואקסינען פאר די קינדער, איך בין נישט ברוגז אויף די וואס פירן זיך אנדערש ווי מיר וכו', איך וועל ווייטער טון לויט ווי איך האב מקבל געווען.

בנוגע וואס אייער מאן דערציילט מיר פון דעם פארברעכער וואס פאררופט זיך א שלום בית מאכער. ער ליינט כתובות, ער זעט זאכן וכו'; ער האט צעבראכן אייער משפחה, אפאר פון אייער געשוויסטער האט ער צעבראכן זייער שטוב, און איר ווילט וויסן צי איר זאלט מאכן פאשקעווילן אנטקעגן אים וכו'; איר זאלט דאנקען דעם אייבערשטן אז איר זענט נישט אנגעקומען צו אים וכדומה און איר זאלט בעיקר אינוועסטירן אין אייערע קינדער.

אויך זאלט איר מחזק זיין אייערע שוועסטערס. רעדטס צו זיי דיבורי אמונה, דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן כט): "כִּי טוֹב הַכֹּל חֲפֵצִים", יעדער איינער האט ליב צו הערן גוטע ווערטער; מיט דעם וועט איר זיי העלפן. אונזער וועג איז נישט צו רודפ'ן יענעם, אונזער וועג איז אנצינדן אסאך ליכט ביז די טונקלקייט גייט אינגאנצן אוועק.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת נצבים, כ"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד משפחת ... שיחיו.

זייט מחזק אייער טאכטער זי זאל נאך ממשיך זיין אין סקול לערנען מיט די מיידלעך ביז'ן יום טוב סוכות, עס איז נישט דא צופיל טעג פון היינט ביז יום טוב סוכות; איך האף צו טרעפן נאך א גוטע לערערין צו לערנען צוויי שעה מיט די מיידלעך ענגליש און אייער טאכטער וועט לערנען מיט זיי אידיש, אזוי וועט איר זיין גרינגער.

די זמנים פון סקול קען מען נישט בייטן צוליב די טיטשער וכו'; אז די טיטשער'ס האבן נישט קיין כח דארף מען זיי העלפן, אדער צעטיילן די ארבעט פאר נאך א פרוי אדער זיי העלפן אויסשטעלן דעם טאג אז עס זאל זיי זיין גרינגער.

שטארקט אייך ווייטער מיט די הייליגע ארבעט, וואס איר האט זוכה געווען צו אזא הייליגע אמט – משמש זיין דעם רבי'ן מיט'ן פארשפרייטן זיינע לימודים פאר די גאנצע וועלט, דו ... נרו יאיר זאלסט מחזק זיין אנשי שלומינו און איר מרת ... תחי' זאלט מחזק זיין נשות ברסלב, ביז מיר וועלן זוכה זיין צו ביאת משיח צדקינו וואס דעמאלט וועט זיין: "וְיֵדַע כָּל פָּעוּל כִּי אַתָּה פְּעַלְתּוֹ, וְיָבִין כָּל יְצוּר כִּי אַתָּה יְצַרְתּוֹ, וְיֹאמַר כָּל אֲשֶׁר נְשָׁמָה בְאַפּוֹ, ה' אֱלֹהֵי יִשְׂרָאֵל מֶלֶךְ, וּמַלְכוּתוֹ בַכֹּל מָשָׁלָה".

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' לסדר כי תבוא לאומאן, י"ח אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך האב זייער שטארק געוואלט ארויסקומען צום סיום מסכת כריתות צו ענק אין שטעטל, ווייל עס איז מיר א גרויסע שמחה אז מיר האבן אזא פלאץ וואו די גאנצע שטאט לערנט און איז מסיים נאך א מסכתא, איך בין פשוט געווען זייער אויסגעמוטשעט, איך וועל נאך קומען צו אייך מיט'ן אייבערשטנ'ס הילף.

שטארק זיך מיט דיין הייליגע ארבעט אין עבודת החינוך; דיין גאנצע קאפ און מח זאל זיין ווי אזוי מען קען אויפבויען די קינדער לתורה ויראת שמים ומידות טובות. דער רבי האט געזאגט פאר רבי נתן (שיחות הר"ן, סימן רט): "אַייעֶרֶע קִינְדֶער זָאלְט אִיר מוֹדִיעַ זַיין וָואס דָא הָאט זִיך גֶעטוּן", וְאָמַר בְּרֶתֶת וְזִיעַ בְּהִתְלַהֲבוּת נוֹרָא, דער רבי האט דאס געזאגט מיט א מורא'דיגע פלאם און מיט א פלאקער; אז מיר זאלן צואוויסן טון פאר אונזערע קינדער אז עס איז דא א רבי אויף דער וועלט וואס האט עצות פאר יעדן איד ווי אזוי זיך דערנענטערן צום אייבערשטן.

איך האף אז אין אומאן וועסטו מיר העלפן ביים דאווענען; דו וועסט שטיין נעבן דעם בעל תפילה מיט די קינדער און בחורים ארויס העלפן מיט די ניגונים און נוסח, עס זאל זיין בא'טעמ'ט און געשמאק. אזוי ווי מיר האבן געדאוונט בחיים חיותו פון מוהרא"ש זכרונו לברכה. גרייט אן א פראגראם מיט די מלמדים ווי אזוי אנצורייצן די קינדער זיי זאלן דאווענען דעם גאנצן דאווענען און זיי זאלן נישט וועלן ארויסגיין שפילן ביים דאווענען; גרייט אן מתנות, טיקעטס וכו'.

זאג פאר דיין ווייב תחי' אז איך האב גערעדט צו משפחת ... זיי זאלן נישט שיקן זיייער טאכטער ווילאנג זי איז אנגעגרייט צו גיין אין ביה"כ. איך האב זיי מסביר געווען אז דאס איז נישט קיין חכמה; סיי אלץ די טיטשערס, זיי זענען נישט מחיוב יעדן צווייטן טאג צו אזא פאסירונג, חוץ מזה איז דאס נישט גוט פאר'ן קינד אליינס, זי ווערט פארשעמט פון דעם און עס קען איר שאטן פאר אלע אירע יארן, זי וועט באקומען א נאמען צווישן די קינדער אז זי האט א גערוך וכו'.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' לסדר כי תבוא לאומאן, ט"ז אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... תחי', טיטשער בית פיגא קרית ברסלב, ליבערטי.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך זייער צו הערן פון דיר אז די מיידלעך זענען וואויל און דרך ארץ'דיג. א טיטשער דארף וויסן און געדענקען אז ווען קינדער פירן זיך נישט אויף דרך ארץ'דיג זענען זיי נישט שלעכט, "קינדער זענען קינדער", און מען דארף זיי מחנך זיין.

ווען א טיטשער האט ליב די תלמידות, זי קוקט אויף זיי מיט א גוט אויג, דעמאלט שפירן דאס די קינדער און זיי פאלגן צוביסלעך מער און מער. מה שאין כן ווען די טיטשער קוקט אויף די קינדער מיט א שלעכטע אויג, זי טראכט אויף געוויסע קינדער: 'זיי זענען שלעכטע מיידלעך', קען אזא טיטשער נישט מצליח זיין מיט זיי נאר ערגער מאכן. דאס איז די ערשטע זאך וואס א לערערין דארף וויסן: 'איך מוז ליב האבן יעדן איינציגסטן קינד', דעמאלט איז מען מצליח.

בנוגע דיין פראגע אויב מיידלעך רעדן אינמיטן שיעור, וואס דו זאלסט טון; דו זאלסט אפשטעלן דעם שיעור און זאגן קלאר: "מען קען נישט רעדן אינמיטן קלאס", און אויב עס העלפט נישט זאלסטו עס נאכאמאל זאגן און נאכאמאל זאגן (אסאך מאל דארף מען טון מער פון זאגן, מען דארף קנס'ענען, למשל אוועק נעמען א טיקעט, א סטאר אדער פוינטס וכדומה).

בנוגע די מיידלעך וואס מאכן אוועק ווען מען באלוינט זיי מיט א קלייניקייט וכו'; דארפסט נישט ווערן פארלוירן פון דעם, דאס איז א נארמאלע ערשיינונג ביי קינדער. סיי אין שטוב ווען די עלטערן זאגן צו א באלוינונג וכו', איז אייביג דא א קינד וואס מאכט עס אוועק, און אזוי אויך אין קלאס איז אלץ דא קינדער וואס מאכן אוועק וכו'; דעמאלט דארף די טיטשער ארבעטן מיט חכמה אויף א וועג וואס אלע וועלן דאס נעמען, דעמאלט איז א גוטע געלעגנהייט מסביר צו זיין פאר די קינדער אז ווען איינער געבט א מתנה, אפילו א קלייניקייט זאל מען זיך באדאנקען דערויף און זיין פארזיכטיג נישט אוועק צו מאכן, אז יענער זאל זיך נישט באליידיגן.

מיידלעך דארפן רופן די טיטשער מיט דרך ארץ, זיי קענען נישט רעדן צום טיטשער ווי מען רעדט צו א חבר'טע; זיין קענען נישט זאגן: "דו האסט געזאגט", נאר זיי דארפן זאגן מיט דרך ארץ: "די טיטשער האט געזאגט". די טיטשער דארף זיי דאס אויסלערנען איינמאל און נאכאמאל ביז זיי וועלן וויסן ווי אזוי רעדן מיט דרך ארץ.

בנוגע די מיידל וואס נעמט די פינגער אין מויל וכו'; זאלסט איר חס ושלום נישט פארשעמען ברבים, לאז דאס איבער פאר אירע עלטערן.

בנוגע גיין צו די פרויען צוזאמקום וכו'; דאס ווענדט זיך נאר אין דיר, אז דו געפינסט זיך נישט דיין פלאץ דארט דארפסטו נישט גיין.

וואויל איז דיר אז דו זאגסט ווייטער תהלים; דו זאגסט יעדן טאג תהלים און דו האלסט שוין ביי די פיר און זעכציגסטע מאל.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין מיט דיינע תלמידות און זוכה זיין צו טרעפן א גוטע שידוך און אויפשטעלן א בית נאמן בישראל.

רעד צו די מנהלת פון די וויליאמסבורג'ע סקול און נעם פון איר חיזוק און הדרכה; זיי ווייסט גוט ווי אזוי צו מחנך זיין קינדער על פי דרך רבינו זכרונו לברכה.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיינע טייערע ... נרו יאיר וזוגתו ... תחי'.

איך בעט אייך זייער שרעקט אייך נישט; דער אייבערשטער איז מיט ענק, ער היט ענק און בענטשט ענק.

בנוגע אייער זון נרו יאיר; איר זאלט אים נישט באצוואונגען וכו', מיט סבלנות וועט איר זוכה זיין צו זען פון אים אסאך נחת.

דאס מיינט נישט צו זאגן אז ער מעג רעדן און זיך פירן מיט חוצפה; אויף חוצפה דארף מען באשטראפן. א קינד טאר נישט שלאגן אדער שטויסן וכו' עלטערן, אויב ער שלאגט אדער שטויסט זאלט איר אים מחנך זיין, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות, אות בנים, סימן סד): "צָרִיךְ לְלַמֵּד אֶת הַתִּינוֹק דֶּרֶךְ אֶרֶץ מִנְּעוּרָיו", מען דארף לערנען קינדער דרך ארץ ווען זיי זענען נאך קליין.

מרת ... תחי', ווען איר צינדט אן די שבת ליכט זאלט איר זיך אוועק זעצן און וויינען צום אייבערשטן פאר אלעס וואס ליגט אייך אויפ'ן הארץ, ובעיקר פאר אייערע קינדער, אז זיי זאלן אויסוואקסן גרויסע צדיקים. ווען מען צינדט די שבת ליכט איז א גרויסע עת רצון צו פועל'ן ישועות.

נאכאמאל, איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך נישט שרעקן פון גארנישט, דער אייבערשטער איז מיט אייך און ער היט אייך.

א גוט שבת.

א כתיבה וחתימה טובה.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

שטארק זיך מיט דיינע גוטע מעשים וואס דו טוסט; איך בין מקנא דיינע זכותים מיט'ן אויסטיילן עסן פאר אנשי שלומינו. דער אייבערשטער זאל דיר באגליקן מיט אלעס גוטס בזכות די מצוה וואס דו טוסט.

איך האף אז דאס איז מיט'ן פולסטן הסכמה פון דיין ווייב תחי', ווייל חסד הייבט זיך אן אין שטוב. בעט איך דיר דו זאלסט העלפן דיין ווייב מיט די שטוב ווירטשאפט און זיך אפגעבן מיט די קינדער וויפיל דו קענסט, ובעיקר שבת זאלסטו זינגען און טאנצן א גאנץ שבת: "אה מחי' שבת, אה מחי' שבת, אה מחי' איך היט שבת!" – מיט'ן ניגון.

אויפ'ן וועג צום שול און פון שול אהיים – זאלסטו אריין לייגן אין דיינע קינדער אמונה, תפילה און התבודדות, וועסטו האבן שיינע ערליכע דורות.

יישר כח פאר אלעס וואס דו העלפסט דעם מוסד.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

איך בעט דיר זייער זאלסט מאכן שיינע שבת'דיגע סעודות. דיינע קינדער ווארטן א גאנצע וואך צו פארברענגען מיט דיר; שבת איז א צייט וואס קינדער זענען מקבל פון די עלטערן.

גרייט זיך אן שיינע מעשיות וואס צו דערציילן ביי די סעודות, אויך זאלסטו זינגען מיט זיי זמירות. חוץ די זמירות וואס מיר זינגען זאלסטו זינגען מיט זיי אידיש'ע לידער, קינדער האבן זייער ליב אידיש'ע ניגונים, בפרט ניגוני אמונה, ניגונים פון תשובה, דורכדעם וועסטו זען שיינע פירות פון זיי.

קום שבת אינדערפרי אין שול צום שיעור פאר'ן דאווענען זיך מחזק זיין מיט די חיזוק פון רבי'ן.

א גוט שבת פון דיין ראש ישיבה וואס ליבט דיר.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויף אייער פראגע: "וואס טוט מען מיט קינדער וואס האבן טעלעפאונס וואס זענען אפן צו אינטערנעט ה' ירחם"? עס איז שווער צו ענטפערן באופן כללי. ווען זיי זענען יונג דעמאלט קען מען דאס נאך אוועק נעמען אבער ווען זיי ווערן עלטער העלפט נישט דאס אוועק צו נעמען, ווייל דעמאלט קויפן זיי נאך איינס און עס מאכט נאר זיי זאלן זיך דערווייטערן פון די עלטערן.

ווען די קינדער זענען שוין עלטער דארף מען אכטונג געבן ווי אזוי מען מוסר'ט זיי; מען מעג זיי זאגן מוסר, אבער נאר אויף דעם וועג ווי אזוי משה רבינו האט גע'מוסר'ט די אידן נאכדעם וואס זיין זענען דורכגעפאלן מיט'ן חטא העגל. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין לו:) אז ווען משה רבינו איז אראפ געקומען פון הימל און געזען ווי די אידן האבן געמאכט דעם עגל, האט ער זיי געזאגט: "עַדַיָין חֲבִיבוּתָא הוּא גַּבָּן", דער אייבערשטער האט ענק נאך אלץ ליב, אזוי ווי עס שטייט (שיר השירים א, יב): "נִרְדִּי נָתַן רֵיחוֹ", וְלֹא כְּתִיב הִסְרִיחַ"; נאר אויף דעם וועג מעג מען זאגן מוסר, אזוי דער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן ח) אז נאר איינער וואס קען געבן מוסר אזוי ווי משה רבינו האט גע'מוסר'ט די אידן - נאר דער מעג זאגן מוסר.

אין אומאן איז נישט דא קיין צייט צו רעדן וכו', יעדע מינוט וואס מען האט איז כדאי נאכאמאל צו גיין צום רבינ'ס ציון בעטן פאר זיך און פאר אלע אידן; איך קען נישט זאגן אז איך וועל האבן צייט צו רעדן מיט דיינע קינדער.

זיצן קען מען קויפן ביי הבחור ... נרו יאיר און האברך ... נרו יאיר.

דער עיקר דארפן מיר זיך פרייען אז מיר זענען זוכה צו זיין ביים הייליגן רבי'ן אויף ראש השנה; דער רבי זאגט (חיי מוהר"ן, סימן תג): "וּמִי שֶׁזּוֹכֶה לִהְיוֹת אֶצְלוֹ עַל רֹאשׁ הַשָּׁנָה, רָאוּי לוֹ לִשְׂמֹחַ מְאֹד מְאֹד", ווער עס איז געווען ביי מיר ראש השנה דארף זיך פרייען א גאנץ יאר.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת כי תצא, י"ג אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד ... נרו יאיר.

דיין ווייב האט מיר גערופן וכו', זי האט געוויינט און זיך אפגערעדט אויף וכו'.

איך בעט דיר זייער, זיי איר מחזק זי זאל נישט ווערן אויסער זיך פון וואס עס האט פאסירט, אז זי וועט קוקן מיט "רחמנות אויגן" אויף זיי וועט איר דאס נישט באדערן. דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן יח) אז ווען מען איז מהפך כעס צו רחמנות איז מען זוכה אראפצונעמען פון זיך אלעס שלעכטס און דער אייבערשטער געבט פאר דעם אסאך גוטס; זאלסטו מחזק זיין דיין ווייב זי זאל נישט זיין בכעס אויף אייער שכן, זי זאל זיי דן זיין לכף זכות, קוקן אויף זיי מיט א גוטע אויג.

איך בעט דיר זייער דו זאלסט אויסהערן דיין ווייב און איר מחזק זיין; פארגעס נישט די נס וואס דער אייבערשטער האט מיט דיר געטון און ער טוט ווייטער, דו ביסט געווען א "היימלאזער בחור", "אפגעריסן" און "אפגעשליסן", האסט גארנישט געהאט אויף די וועלט און יעצט האסטו א שיינע משפחה כן ירבו.

אזוי אויך זאלסטו זיך שטארקן צו מאכן שיינע שבת'דיגע סעודות; זינג זמירות, דערצייל פאר דיינע קינדער שיינע מעשיות און זאלסט חס ושלום נישט שלאגן די קינדער שבת. שבת טאר מען נישט שרייען, שבת דארף מען זיין בשמחה – נאר טאנצן, נאר שפרינגען.

פון דיין ראש ישיבה וואס האט דיר זייער ליב.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

ערב שבת קודש פרשת שופטים, ו' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

גייט צוריק צו אייער מאן; רעדטס אייך נישט איין אז עס וועט אייך זיין בעסער מיט א צווייטן, ווייל מיט א צווייטן וועט אייך זיין אסאך שווערער. קודם וועט אייך זיין שווער ביז איר וועט זיך אויסוועלן א שידוך, נאכדעם וועט זיך אנהייבן די קריגערייען צווישן אייך און אייער צווייטער מאן איבער "מיינע קינדער" און "דיינע קינדער"; זיינע קינדער וועלן זיך אויפפירן צו אייך מיט גרויס חוצפה, זיי וועלן אייך לאכן אין פנים און עס וועט אייך זיין ביטער שווער.

זאג איך אייך, גייט צוריק צו אייער מאן, האטס רחמנות אויף אייערע קינדער; אייער מאן איז געווען ביי מיר און ער איז גרייט צו פאררעכטן, ער איז גרייט צו טון אלעס אויף דער וועלט אבי די קינדער זאלן נישט חרוב ווערן. קינדער ווערן חרוב ונחרב ווען עלטערן קריגן זיך; דער אייבערשטער האט מיר מזכה געווען צו לערנען און מחזק זיין בחורים, במשך די פופצן יאר וואס איך בין עוסק מיט קינדער און בחורים האב איך געזען אז רוב פראבלעמען מאכן זיך ביי קינדער פון גע'גט'ע שטובער. חכמינו זכרונם לברכה זאגן (גיטין צ:): "כָּל הַמְגָרֵשׁ אֶת אִשְׁתּוֹ, אֲפִילוּ מִזְבֵּחַ מוֹרִיד דְּמָעוֹת", ווען מאן און ווייב גט'ן זיך וויינט דער מזבח. פלעגט מוהרא"ש זכרונו לברכה שטענדיג זאגן: פארוואס וויינט דוקא דער מזבח? עס זענען דאך דא אסאך כלים אין בית המקדש; פארוואס וויינט נישט דער שלחן; דער מנורה; דער ארון; וואס עפעס דוקא דער מזבח? נאר דער מזבח וויינט, ווי צו זאגן: "מען איז שוין מקריב אויף מיר גענוג קרבנות, פארוואס פעלט אויס מען זאל ברענגען נאך קרבנות...".

איר זאגט אלעמען: "איך פאלג נאר וואס דער ראש ישיבה זאגט", יעדער וואס רעדט מיט אייך זאגט איר: "ראש ישיבה", "ראש ישיבה"; "וואס דער ראש ישיבה זאגט", זאג איך אייך קלאר וואס איך האב מקבל געווען פון מוהרא"ש זכרונו לברכה: "זיך גט'ן איז נישט די עצה", בפרט ווען עס איז דא קינדער אין שטוב; ווייל אויב מען גט זיך ליידן די קינדער פון דעם זייער גאנץ לעבן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת שופטים, ב' אלול, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

שטארקט זיך מיט אמונה פשוטה אינעם בורא כל עולמים; דער הייליגער רבי זאגט (ליקוטי מוהר"ן, חלק ב', סימן מד): "הָאֱמוּנָה תּוֹלָה בְּפֶה שֶׁל אָדָם", אזוי ווי עס שטייט אין פסוק (תהלים פט, ב): "אוֹדִיעַ אֱמוּנָתְךָ בְּפִי, הַיְנוּ עַל יְדֵי שֶׁמְּדַבְּרִין הָאֱמוּנָה בַּפֶּה, זֶהוּ בְּעַצְמוֹ אֱמוּנָה, וְגַם עַל יְדֵי זֶה בָּאִים לֶאֱמוּנָה"; ווי מער מען רעדט דיבורי אמונה אלץ מער בויט זיך אויף די אמונה אינעם מענטש.

זאלט איר רעדן אסאך דיבורי אמונה מיט אייערע קליינע קינדערלעך; יעדע זאך וואס זיי דארפן, ווילן, בעטן און מוטשען, זאגט זיי: "לאמיר בעטן דעם אייבערשטן", "דער אייבערשטער וועט העלפן"; אזוי וועט אריינגיין אין זייערע ריינע הערצעלעך די ריינע אמונה און עס וועט ווערן ביי אייך אויך אויפגעבויט די אמונה, איר וועט נישט ווערן דערשראקן און צעטומלט פון די שלעכטע מחשבות וואס דער יצר הרע ברענגט אריין אין אייך.

יעצט ווען איר זענט שוין אין שטעטל – קרית ברסלב, דארט צווישן די ביימער און גראז איז זייער גוט זיך צו געפונען. דער הייליגער רבי האט געזאגט פאר זיין טאכטער שרה (שיחות הר"ן, סימן קסג): "ווי גוט און ווי פרום איז צו זיין צווישן זיי"; זאלט איר זאגן תהלים און זיך מתבודד זיין, דאנקען און לויבן דעם אייבערשטן אויף די ניסים – אויף אייערע ליכטיגע קינדער, אויף אייער טייערער מאן נרו יאיר, - וועט דער אייבערשטער מאכן נאך ניסים.

א כתיבה וחתימה טובה, א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך בעט אייך זייער איר זאלט זיך שטארק מיט אלע כוחות צו האבן סבלנות צו אייערע קינדער.

אלע פרויען, אלע אידישע מאמעס גייען אריבער שווערע צייטן מיט חינוך הבנים והבנות; קינדער פאלגן נישט אלעמאל מיט איין מאל הייסן, עס זענען דא קינדער וואס זענען מער פארשפילט און הערן נישט ווען מען רעדט צו זיי, עס זענען דא קינדער וואס זענען מער ווילד און מער טאנצעדיג און שפרינגענדיג, צו זיי דארף מען האבן מער סבלנות. בעט איך אייך זייער איר זאלט זיך שטארקן מיט אלע כחות צו האבן געדולד צו זיי.

ווען אייערע קינדער זענען אין חדר און אין סקול זאלט איר זיך מאכן אפאר מינוט צייט זיך אוועקזעצן מיט א תהלים, זאגט אפאר קאפיטלעך תהלים און נאכדעם זאגט די תפלה:

"הייליגער באשעפער, איך דאנק דיר פאר מיין לעבן, איך דאנק דיר פאר מיין מאן און קינדער – אויף יעדן באזונדער, רבונו של עולם געב מיר כח און שכל איך זאל האבן די ריכטיגע צוגאנג צו מיינע קינדער. איך שפיר זיך ווי א פארלוירענע, מיינע קינדער פאלגן מיך נישט און דאס מאכט איך זאל זיך פארלירן, איך זאל שרייען און צומאל שלאגן וכו', העלף מיר בעשעפער, איך וויל נישט שרייען און שלאגן, איך וויל זיי מחנך זיין אויף די ריכטיגע וועג, איך וויל זיין א גוטע מאמע, איך וויל זען ערליכע דורות; העלף מיר אייבערשטער, זיי מיט מיר אייבערשטער. העלף מיר בזכות די צדיקים און צדקניות, יִהְיוּ לְרָצוֹן אִמְרֵי פִי וְהֶגְיוֹן לִבִּי לְפָנֶיךָ יְיָ צוּרִי וְגֹאֲלִי".

איך בעט אייך איר זאלט נישט געבן פאר די קינדער קיין שום עלעקטעראנישע שפילצייג; נישט קיין טעלעפאנס, געים-בוי'ס וכדומה, וועט איר זען פון זיי אסאך אידיש נחת.

פון דער ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ראה, כ"ח מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין בריוו.

איך פריי זיך צו הערן אז דו ביסט זיך מחי' מיט די דרשות, עצות און חיזוק פון הייליגן רבי'ן.

בנוגע דיין שאלה מיט דיין טאכטער וכו', וכו'; געב אכטונג נישט צו צערטלען (ספוילן) דיין טאכטער, ווי מער מען צערטלט זיי וואקסן זיי אויף נישט דרך ארצ'דיג און מיט נאך פיל פראבלעמען.

עלטערן דארפן זיין זייער שטארק מיט דעם אז א ווארט פון טאטע מאמע איז א ווארט; אז מען זאגט "יא" איז "יא" און אז מען זאגט "ניין" איז "ניין"; אפילו די קינדער פון זייער זייט וועלן פרובירן צו פארפירן וכו' אז מען זאל זיי נאכגעבן, דאך דארפן די עלטערן זיין שטארק נישט נאכצוגעבן, דעמאלט וואקסן די קינדער אויף מיט דרך ארץ.

געב אכטונג און כאפ זיך באצייטנס; פאל נישט אריין אין דעם טעות העולם וואס זאגן אז "יונגע קינדער" דארף מען נישט מחנך זיין, פונקט פארקערט, חינוך איז דיקא ביי גאר יונגע קינדער פון דריי יאר, פיר יאר און פינף יאר; דעמאלט שטעלט מען אוועק דעם גרונד. אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המידות אות בנים, סימן סה): "צָרִיךְ לְלַמֵּד אֶת הַתִּינוֹק דֶּרֶךְ אֶרֶץ מִנְּעוּרָיו", מען דארף לערנען דרך ארץ מיט קינדער ווען זיי זענען נאך יונג.

בעט דעם אייבערשטן יעדן טאג: "הייליגער באשעפער העלף מיר איך זאל וויסן ווי אזוי צו מחנך זיין מיינע קינדער; העלף מיר איך זאל האבן נחת פון זיי, זיי זאלן אויסוואקסן ערליכע אידן".

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

זייער גוט טוסטו אז דו לייגסט אריין א געשמאק אין די קינדער ביים דאווענען; דער הייליגער רבי האט געזאגט (שיחות הר"ן, סימן רט): "אַייעֶרֶע קִינְדֶער זָאלְט אִיר מוֹדִיעַ זַיין וָואס דָא הָאט זִיך גֶעטוּן", און ר' נתן שרייבט (שם) אז דער רבי האט דאס געזאגט: "בְּרֶתֶת וְזִיעַ בְּהִתְלַהֲבוּת נוֹרָא".

עס פעלט נישט אויס אז ביים דאווענען זאלסטו צוזאמנעמען די קינדער דאווענען נעבן דיר, לאז די קינדער זיצן נעבן זייערע עלטערן; זאלן די עלטערן זיין פאראנטווארטליך אויף זייער דאווענען. דו זאלסט ארומגיין צוויי דריי מאל ביי יעדע תפלה ארום דעם בית המדרש און געבן טיקעטס פאר אלע קינדער וואס זיצן שיין נעבן די עלטערן און דאווענען אויפ'ן קול.

ביי שלש סעודות, דעמאלט זאלסטו זיצן מיט אלע קינדער פון גרויס ביז קליין און זינגען מיט זיי אלע זמירות, וואס דאס איז א יסוד – ביים רבי'ן – אין אידישקייט. מוצאי שבת קודש זאלסטו מאכן א גורל אויף פרסים און ספרים וכו', וכו'.

טראכט שטענדיג וואס דו האסט געזען אלע יארן אין ישיבה, אזוי זאלסטו נאכמאכן אין שטעטל; לייג נישט צו און נעם נישט אראפ.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט מצליח זיין אין אלע דיינע וועגן.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

שטארק זיך זייער און גיי ווייטער אן בעבודתך הקדושה, אזוי אויך מיט די עבודת הקודש פון מלמדות; לייג אריין דיין גאנצע קאפ, מח און הארץ אין די קינדער, זיי אנצופולן מיט יראת שמים און אהבת ה' יתברך.

לעת עתה, ביז איך וועל טרעפן דעם פאסיגן מענטש אויפצונעמען פאר א מנהל וויל איך אז דו זאלסט זיין אחראי אויף אלע קינדער פון תלמוד תורה; דו זאלסט פירן דעם חדר אזוי ווי דו האסט געלערנט ביי מיר אלע יארן אין ישיבה, איך וויל דיר שטיין צו הילף מיט וואס דו דארפסט.

מאך זיך א קביעות יעדן אינדערפרי צו גיין אביסל שפאצירן צווישן די וועלדער און פעלדער פון שטעטל; רעד זיך אויס דאס הארץ צום אייבערשטן, בעט אים אז דו זאלסט מצליח זיין מיט יעדע איינציגסטע קינד, אזוי ווי דער הייליגער רבי זאגט (ספר המדות, אות למוד, סימן ע): "צָרִיךְ לְהִתְפַּלֵּל, שֶׁיִּזְכֶּה לְתַלְמִידִים הֲגוּנִים", מען דארף בעטן אויף גוטע ערליכע תלמידים; וועסטו זען וואס פאר א שיינע פירות דו וועסט ארויסגעבן.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת ראה, כ"ז מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

אויב דאס אלעס וואס איר שרייבט איז אמת; ער איז א מניוול, א קראנקער מענטש ה' ירחם. אייער קינד דערציילט אז ער איז אים מטמא רחמנא לצלן - זאלט איר נישט שיקן מער די קינדער צו אים, און זיכער נישט אויף ראש השנה.

איר דארפט אויסארבעטן אז די קינדער זאלן זען זייער טאטע און רעדן מיט אים נאר ווען נאך איינער געפונט זיך דארט.

לייגט אריין יראת שמים אין אייערע קינדער, זיי זאלן זיך דערווייטערן פון הונט; נישט צורירן צי הונט, ווייל דאס ברענגט א שטארקע טומאה אויפ'ן מענטש, אזוי ווי דער רבי זאגט (ספר המידות, אות המתקת דין, סימן צב): "מִי שֶׁמְּגַדֵּל כֶּלֶב מְעוֹרֵר דִּין", ווער עס ציט אויף ביי זיך א הונט ברענגט אויף זיך דינים.

דער אייבערשטער זאל שוין רחמנות האבן אויף אונז, מיר זאלן ארויס גיין פון דעם ביטערן גלות.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת ראה, כ"ה מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

עס איז א שווערע שאלה צו ענטפערן, בפרט ווען מען קען נישט די זאך פון דער נאנט.

אז אייער טענה איז אז איר ווילט געבן א ריינע חינוך פאר די קינדער, און אייער מאנ'ס גאנצע פראבלעם איז מה יאמרו הבריות, וואס וועלן מענטשן זאגן אז ער האט ארויסגענומען וכו', - איז כדאי אז אייער מאן זאל נאכגעבן כדי צו געבן א ריינע ערליכע חינוך פאר די קינדער.

איך שיק אייך א בריוו פאר אייער מאן נרו יאיר.

...

לכבוד ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן א בריוו פון דיין ווייב תחי'.

עס גייט אין לעבן פאר דיין ווייב צו מחנך זיין די קינדער על טהרת הקודש, בעט איך דיר זאלסט איר מחזק זיין און טון איר ווילן.

עס דארף דיר נישט אנגיין וואס מענטשן זאגן דיר, און וואס מענטשן פרעגן דיר אויס פון דיין פריוואטע לעבן. דו דארפסט פאר קיינעם נישט אפגעבן דין וחשבון פארוואס דו האסט ארויס גענומען דיינע קינדער פונעם מוסד וכו'; מיר דארפן טון וואס דער אייבערשטער וויל, מיר דארפן געבן פאר אונזערע קינדער א ריינע חינוך וכו'.

לדעתי זאלסטו נאכגעבן פאר דיין ווייב און שיקן די קינדער אין א ערליכע מוסד וואו די מלמדים לערנען אויפ'ן וועג ווי אזוי אונזערע עלטערן האבן געלערנט, על טהרת הקודש.

דער הייליגער רבי האט אונז געגעבן די זיסע וועג פון לעבן מיט די בחינה פון "אֶחָד הָיָה אַבְרָהָם (ליקוטי מוהר"ן, השמטה, תחלת חלק שני)"; דער רבי געבט צו פארשטיין דאס וואס שטייט (יחזקאל לג, כד): "אֶחָד הָיָה אַבְרָהָם", אז אברהם אבינו האט געדינט דעם אייבערשטן וויבאלד ער איז געווען איינער אליינס, "וְכֵן כָּל הָרוֹצֶה לִכְנֹס בַּעֲבוֹדַת ה'", און דאס איז די וועג פאר יעדער איינער וואס וויל דינען דעם אייבערשטן, "אִי אֶפְשָׁר לוֹ לִכְנֹס כִּי אִם עַל יְדֵי בְּחִינַת שֶׁיַּחֲשֹׁב שֶׁאֵין בָּעוֹלָם כִּי אִם הוּא לְבַדּוֹ יְחִידִי בָּעוֹלָם", ער זאל טראכטן ביי זיך: 'איך בין איינער אליין', 'איך האב קיינעם נישט; איך האב נאר דעם אייבערשטן', "וְא יִסְתַּכֵּל עַל שׁוּם אָדָם הַמוֹנְעוֹ", און ער זאל נישט קוקן אויף קיינער וואס שטערט אים און האלט אים אפ פון דינען דעם אייבערשטן.

נעם אריין אין דיר וואס מוהרא"ש זכרונו לברכה פלעגט שטענדיג זאגן: "א מענטש האט נישט קיין חברים, אויב יא איז דאס נאר די ווייב"; ווייל אלע חברים זענען נאר חברים ווי לאנג זיי קענען האבן א טובת הנאה פון דיר, אבער ווען דו וועסט זיין אין א צרה וועט קיינער נישט קוקן אויף דיר.

א כתיבה וחתימה טובה און א גוט געבענטשט יאר.

בעזרת ה' יתברך

יום ה' פרשת ואתחנן, י"ד מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

... תחי', תלמידה בית פיגא ברסלב.

איך האב ערהאלטן די נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

איך האב שוין גערעדט צו דיין טאטע אז דו וועסט אם ירצה ה' זיין א טיטשער ביי אונזער נייע סקול "בית פיגא" – ליבערטי.

איך וויל דיר בעטן דו זאלסט זיין בקשר מיט אונזער מנהלת מרת ... תחי', די מנהלת פון "בית פיגא" – וויליאמסבורג. דו האסט דאך אסאך מקבל געווען פון איר די אלע יארן ווען דו האסט געלערנט אין סקול. זי ווייסט וואס איך וויל; זי פירט די סקול אזוי ווי מוהרא"ש האט אוועקגעשטעלט דעם גרונדשטיין ווי אזוי צו מחנך זיין די קינדער, איך וויל אז די סקול אין קרי' זאל זיך פירן אויף דעם וועג.

דער עיקר זאל זיין אריינלייגן אין די מיידלעך אמונה, מען זאל לעבן מיט אמונה; נישט עס זאל זיין א פארשלאפענע זאך וואס מען נוצט נאר מזמן לזמן, נאר דאס גאנצע חיות זאל זיין אמונה און תפלה, אזוי ווי דוד המלך זאגט (תהלים מב, ט): "תְּפִלָּה לְאֵל חַיָּי", זאגט אויף דעם דער הייליגער רבי (ליקוטי מוהר"ן, חלק א', סימן ט): אז די גאנצע חיות באקומט מען פון תפלה.

אויך זאלסטו אריינלייגן אין די קינדער דאס שיינקייט פון צניעות און גוטע מידות.

פון דיין ראש ישיבה.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת ואתחנן, י"ב מנחם-אב, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

איך ווארט צו הערן פון דיר א קלארע ענטפער - יא צי ניין - אויב דו ביסט גרייט אנצונעמען די מלמדות אדער דו ווייסט נאכנישט.

ווייל פון נעכטן דריי וואכן הייבן מיר אן דעם נייעם יאר אין חדר און עס פעלט מיר מלמדים. איך ווייס נאכנישט וואו איך שטיי, ווייל צוויי מלמדים האבן זיך ארויסגעצויגן קיין ליבערטי נ.י. וואו מיר בויען יעצט דעם נייעם שטעטל "קרית ברסלב", זיי וועלן זיין די מלמדים דארט. דעריבער ווארט איך פון דיר א קלארע תשובה – יא אדער ניין – ווי שנעלער.

מלמדות איז נישט א קינדער שפיל; זיין א מלמד איז זייער א גרויסע אחריות, ווייל א מלמד קען בויען וועלטן און חס ושלום חרוב מאכן וועלטן.

ביי די וועלט איז אנגענומען אז מען נעמט אינגעלייט וואס טויגן אויף גארנישט – פאר מלמדים, בפרט ביי די יונגערע קלאסן. מען כאפט נישט אז דער מלמד איז ממש צוגעגליכן לחומר ביד היוצר, ברצותו וכו'; דעם גאנצן פיוט וואס מען זאגט ליל יום כיפור גייט אן ביי מלמדים, בפרט ביי די יונגערע כיתות – דארט דארף מען האבן די גרעסטע מומחים; מומחים מיינט מען צו זאגן געדולדיגע מענטשן וואס נוצן נישט זייערע הענט חס ושלום צו שלאגן, ציפן און שטויסן וכו'.

פון די אנדערע זייט איז די שכר פון א מלמד זייער גרויס.

איך ווארט צו הערן פון דיר א תשובה וואס פריער.

בעזרת ה' יתברך

יום ג' פרשת פנחס, כ' תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער חבר ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

א גריס פון דיינע ליכטיגע קינדער; זיי זענען טייערע ליכטיגע קינדער און פירן זיך מיט יראת שמים, זיי זענען הייליג און ריין.

איך שפיר אז איך דארף דיר שרייבן אביסל וועגן דיין זון ... נרו יאיר, ביי מיר איז ער באליבט מער ווי אלע מיינע תלמידים, אבער איר קוקט נישט אויף אים גוט, ער זאגט מיר כסדר ווי עס טוט אים וויי אז איר "מיינט" ער איז נישט גוט, ווען באמת איז ער זייער אן ערליכער בחור.

בנוגע זיין רייכערן וכו'; זייער אסאך בחורים רייכערן, און אז מען וויל זיי זאלן אויפהערן רייכערן איז די וועג צו מתפלל זיין אויף דעם, נישט חס ושלום זיי פארהאלטן דערויף. דא רעדט מען נישט פון יונגע קינדער וואס פאלגן ווען מען זאגט זיי עפעס, דא רעדט מען פון בחורים וואס דארפן אליינס מחליט זיין צו גיין אויף די גוטע וועג.

איך בעט דיר טייערער חבר ... נרו יאיר מאך דיר צו די אויגן, דארפסט נישט זען יעדע זאך; קוק אויף זיינע מעלות, ער דאוונט יעדן טאג שחרית, מנחה און מעריב מיט מנין, ער גייט יעצט מסיים זיין די ... מאל ששה סדרי משנה, ער רעדט נישט ניבול פה ווי רוב חסידי'שע בחורים רעדן ליידער, ער איז ערליך, ער האט א געפיל צו אידישקייט און ער וויל דיר אזוי שטארק פרייליך מאכן. ער קומט אסאך מאל צו מיר וויינען אז ער שפירט ווי זיין טאטע האט צער פון אים, דאס איז די סיבה פארוואס ער זוכט ווי ווייניגער אהיים צו גיין, ווייל ער וויל נישט מאכן צער...

זיי מיר מוחל אז איך מיש זיך אריין אין פריוואטע זאכן, אבער איך שפיר אז לתועלת הענין נאכדעם וואס דו האסט מיר איבערגעגעבן דיין בחור צו לערנען, און איך זע זיין הארץ, זיינע מידות און זיין יראת שמים, און צוליב אפאר זייטיגע דברים נטפלים וואס ער וועט נאך אויסוואקסן אם ירצה ה' – לוינט זיך נישט צו פארלירן אזויפיל גוטס.

איך האף אז איר וועט נעמען מיינע ווערטער אויף א פאזיטיווע וועג.

בעזרת ה' יתברך

יום ב' פרשת פנחס, י"ט תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

וואויל איז אייך אז איר געבט זיך אפ מיט די קינדער און איר ליינט קריאת שמע מיט זיי יעדע נאכט, איר זינגט קריאת שמע מיט א ניגון עס זאל אריין גיין אין זייערע הערצער מיט א זיסקייט.

רבי נתן זכרונו לברכה האט געזאגט: "עס איז ביי מיר חשוב מחנך צו זיין מיינע קינדער, פונקט ווי אויפשטיין זאגן 'תיקון חצות'"; רבי נתן האט נישט געוואלט גיין שלאפן פאר זיינע קינדער קומען אהיים פון חדר ווייל ער האט זיי געוואלט מחנך זיין; ער האט זיי געוואלט מחנך זיין צו מאכן ברכות און ליינען קריאת שמע, איז אויסגעקומען אז האט ער נישט געקענט גיין שלאפן פרי צו קענען אויפשטיין ביי חצות, אבער דאס איז אים געווען פונקט אזוי חשוב ווי די עבודה פון חצות.

אויף אייער פראגע פון קול באשה, איר פרעגט צי איר זאלט זינגען קריאת שמע אין באנגעלאו אדער ענדערש נישט זינגען ווייל מען קען ארויס הערן; ביי אייך אין שטוב קענט איר זינגען מיט די קינדער און איר דארפט נישט חושש זיין אויף קול באשה אויב מען קען ארויסהערן, חוץ אויב עס איז דא געסט ביי אייך אין שטוב דעמאלט זאלט איר אכטונג געבן נישט צו זינגען אויפן קול, אבער ווען איר זענט אליינס אין שטוב מיט אייער מאן און קינדער זאלט איר ווייטער זינגען פאר אייערע קינדער קריאת שמע און נאך ניגונים.

דורכאויס אלע דורות האבן זיך די אידישע מאמעס געפירט צו איינוויגן די קינדער מיט שיינע ווארעמע ניגונים, ניגונים וואס א קינד הערט פון די מאמע האט אזא שטארקע כח אויפ'ן קינד אז דאס באגלייט זיי א גאנץ לעבן. אזוי ווי חכמינו זכרונם לברכה דערציילן אויף רבי חנינא (חולין כד:) אז ביי די אכציג יאר האט ער נאך געהאט כח צו שטיין אויף איין פוס און אנטון די שיך און אויסטון די שיך פון די אנדערע פוס, ער האט געזאגט: "חַמִּין וְשֶׁמֶן שֶׁסָּכַתָּנִי אִמִי בְּיַלְדּוּתִי הֵן עָמְדוּ לִי בְּעֵת זִקְנוּתִי", די ווארעמע וואסער און די אויל וואס מיין מאמע האט מיר געשמירט און געוואשן אין מיינע יונגע יארן דאס העלפט מיר אין די עלטערע יארן; זאגט אויף דעם דער הייליגער מנחת אליעזר (דברי תורה חלק ט, סימן נג) אז דאס מיינט נישט בפשטות ווארעמע וואסער מיט אויל, נאר דאס מיינט מען די ווארעמקייט פון זיין מאמע, און די אויל - דאס איז די חכמה פון זיין מאמע - דאס האט אים געהאלפן; אז א מאמע לייגט אריין ווארעמקייט אין מצות ומעשים טובים העלפט דאס מען זאל א גאנץ לעבן זיין אן ערליכער איד.

דער אייבערשטער זאל העלפן איר זאלט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת חקת, ז' תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

מרת ... תחי'.

איך האב ערהאלטן אייער בריוו.

איך פארשטיי נישט וואס אייער שאלה איז בכלל; אודאי האט איר געדארפט רופן די פאליציי און איבער געבן דעם מניוול אין זייערע הענט ער זאל אנקומען אין תפיסה, ווייל איינער וואס נעמט א קינד און טוט מיט'ן קינד מעשה נבלה השם ישמרינו, אזא איינער באקומט תפיסה, אזוי ווי דער דער רבי זאגט (ספר המידות, אות ניאוף, חלק ב', סימן א): "עַל יְדֵי נִאוּף נוֹפֵל לִתְפִיסָה".

א מענטש וואס נעמט קינדער און טוט מיט זיי עבירות, ער באצווינגט זיי וכו' השם ישמרינו, מיט אזא איינעם דארף מען גיין בחומר הדין אן קיין שום רחמנות. אזא איינער איז דער גרעסטער רוצח וואס איז נאר פארהאן, ווייל דאס לאזט איבער א שלעכטע פלעק אויף די קינדער פאר זייער גאנצע לעבן. אויף דעם איז נישט דא קיין שום רחמנות, פארקערט, אויף דעם זאגן חכמינו זכרונם לברכה (מדרש שמואל יח, ד): "כָּל שֶׁהוּא רַחֲמָן עַל אַכְזָרִים, לַסּוֹף נַעֲשֶׂה אַכְזָר עַל רַחְמָנִים", ווער עס האט רחמנות אויף אכזרים וועט צום סוף ווערן אן אכזר אויף וועם מען דארף רחמנות האבן; ווייל די קינדער וואס פאלן א קרבן פאר די מניוולים ווערן בעלי מומין אויף א גאנץ לעבן רחמנא לצלן.

דאס וואס איר שפירט א שולד געפיל, איר טראכט אז די מיידל איז געשעדיגט געווארן נפשיות'דיג פון דעם וואס מען איז געגאנגען צו די פאליציי; ענדערש זאלט איר טראכטן אז זי איז חרוב געווארן פון דעם מניוול וואס האט איר באצווינגען פאר לאנגע יארן און זי האט נישט גערעדט, יעצט ווען זי האט געבראכן די נייעס אז דער פעטער איז א מניוול און מען האט אים בחסדי השם איינגעשפארט אין תפיסה - דאס איז דער ישועה, אזוי וועט ער נישט שעדיגן נאך פון די משפחה.

דער אייבערשטער זאל רחמנות האבן אויף אונז מיר זאלן שוין אויסגעלייזט ווערן פון דעם ביטער'ן גלות.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת קרח, א' דראש חודש תמוז, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

אז דיין ווייב וויל נישט שיקן די קינדער ביי אונז אין מוסד זאלסטו זיך נישט קריגן מיט איר ווייל נאכדעם וועסטו גארנישט האבן.

דו קענסט פרובירן צו רעדן שיין מיט איר וכו', אויב זי וועט מסכים זיין דעמאלט וועסטו זיי אריינשיקן אין ברסלב, אבער אז זי איז שטארק מיט איר וועג וכו' און זי וויל נישט הערן פון שיקן די קינדער ביי אונז זאלסטו נישט ברענגען די קינדער מיט געוואלד.

מען קען נישט באצווינגען א ווייב, דאס איז נישט דער וועג פון רבי'ן, דאס לערנט מען אין אנדערע מקומות השם ישמרינו, דער רבי האט אונז געלערנט מיר זאלן מכבד זיין די ווייב (עיין שיחות הר"ן, סימן רסד).

זע צו שרייבן יעדן טאג וכו'; אז דער אייבערשטער האט דיר מזכה געווען מיט אזא טאלאנט, דו ביסט א שרייבער – זאלסטו דאס נוצן בקדושה, פארשפרייטן די אמונה און עצות פון רבי'ן פאר'ן המון עם.

דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט האבן הצלחה אין אלע ענינים.

בעזרת ה' יתברך

יום ד' פרשת שלח, כ"ג סיון, שנת תשע"ט לפרט קטן

לכבוד מיין טייערער ליבער ... נרו יאיר.

איך האב ערהאלטן דיין נדבה פאר די ישיבה, יישר כח.

וואס בלייבט פונעם מענטש? נאר דאס ביסל וואס מען טוט פאר'ן אייבערשטנ'ס וועגן.

בפרט אז מען לייגט אריין די גאנצע כח אין בויען מוסדות על שם רבינו, א מקום פאר אונזערע קינדער אז זיי זאלן קענען אויפוואקסן בקדושה ובטהרה – דאס בלייבט פונעם מענטש.

שטארק זיך ווייטער אין דיין הייליגע ארבעט, סיי אין מלומדות און סיי אין די זייטיגע צייטן וואס דו העלפסט מיר מיט די קינדער; דו דאוונסט מיט זיי און דו זאגסט מיט זיי שיר השירים מיט אזא נעימות, אזוי אויך זיצטו מיט זיי ביי שלש סעודות.

יעדעס מאל ווען עס קומט פאר א חתונה אין ישיבה נעמסטו דעם עול אז אלעס זאל זיין על צד היותר טוב, ובפרטי פרטיות העלפסטו מיר צו פארדינגען די בעטן אין אומאן און דורכאויס דעם גאנצן יום טוב זעסטו אז אלעס זאל קלאפן און דאס אלעס טוסטו אן קיין שום נגיעה, אן קיין געלט נאר שלא על מנת לקבל שכר.

דאנק איך דיר פאר אלעס וואס דו טוסט און דו וועסט זען ווי דאס אלעס וועט דיר צוריק קומען, דו וועסט זען נחת ביי דיינע קינדער און אייניקלעך.